Заснавальнік ПВК “Вагнер”, расійскі мільярдэр Яўген Прыгожын позна вечарам 2 красавіка выклаў відэа ў сваім Тэлеграм-канале, у якім заявіў, што ставіць расійскі сцяг на будынку гарадской адміністрацыі горада Бахмута.
“Юрыдычна Бахмут узяты” – заявіў Прыгожын і прысвяціў гэта блогеру Уладлену Татарскаму, што загінуў учора падчас выбуху ў кавярні Прыгожына.
Аналітыкі аднаго з украінскіх рэсурсаў, што адсочвае сітуацыю на фронце, зрабілі выснову, што будынка гарадской адміністрацыі ў Бахмуце ўжо проста не існуе – ён цалкам разбураны.
Гэта ўскосна пацвярджаецца тым фактам, што ніводнага фотаздымка расійскага сцяга над будынкам адміністрацыі потым не было апублікавана, а сам Яўген Прыгожын сфатаграфаваўся з тым самым сцягам у іншай лакацыі.
На Зямлі ў канцы сакавіка працягвалася чарада прыродных катклізмаў.
Апоўзень у Эквадоры.
2 красавіка выратавальнікі дасталі з-пад завалаў целы яшчэ чатырох чалавек пасля апоўзня, які адбыўся 28 сакавіка ў Алаўсі – цэнтральнай частцы Эквадора. Агульная колькасць загінуўшых дасягнула 27 чалавек, 37 атрымалі раненні, з-пад завалаў дасталі 32 чалавекі.
У выніку апоўзня былі знішчаны не менш як 57 жылых дамоў, яшчэ 163 атрымалі пашкоджанні. Без вестак прапаўшымі лічацца 72 чалавекі,
Далейшыя пошукі абцяжарваюць ападкі і небяспека новых апоўзняў.
Аб’ём грунту, які сышоў, ацэньваюць у 2 мільёны кубічных метраў, некаторыя дамы пахаваны на глыбіні больш за 40 м пад зямлёй (заставачнае фота).
Таіланд.
Працягваюцца лясныя пажары ў Таіландзе. Гарыць лес у нацыянальным парку Кхао Лаем. Турысты эвакуяваны ў небяспечныя месцы.
Бура ў Кітаі.
У канцы сакавіка кітайскую паўночна-усходнюю правінцыю Гірын накрыла пясчаная бура.
Набярэжная ракі Сунгары пад час пясчанай буры.
Вывяржэнне Мерапі.
Амаль месяц працягваецца вывяржэнне вулкана Мерапі – самага актыўнага ў Інданэзіі.
Пад час апошняга вывяржэння ў 2010 годзе было эвакуіравана 350 000 жыхароў, загінула 353 чалавекі.
Па дадзеных сейсмастанцыі «Петрапаўлаўск», сейсмаздарэнне зафіксавана 3 красавіка у 15:06 па мясцовым часе – паведамляе fontanka ru, магнітуда падземнага штуршку склала 6,9.
Эпіцэнтр знаходзіўся ў акваторыі Авачынскага заліва за 44 км ад Петрапаўлаўска-Камчацкага, ачаг залягаў на глыбіні 100 км. Пагрозы цунамі няма.
Інфармацыі аб пацярпелых няма. Аператыўныя групы ратавальнікаў і пажарных абследуюць дамы ў Петрапаўлаўск-Камчацкай і Вілючынскай гарадскіх акругах і Ялізаўскім муніцыпальным раёне.
Дарэчы, яшчэ на пачатку сакавіка нідэрландскі сейсмолаг Франк Хугербітс, які папярэдзіў аб разбуральным землятрусе ў Турцыі і Сірыі, папярэджваў на YouTube-канале Solar System Geometry Survey, што новыя «мегаземлятрусы» могуць адбыцца ў сакавіку і красавіку на Далёкім Усходзе – паведамлялілі mogilev.media.
Савет Бяспекі ААН з’яўляецца міжнародным органам, адказным за падтрыманне міру, а Расія з’яўляецца крыніцай агрэсіі, вядзе вайну з Украінай на працягу больш за 400 дзён.
Нагадаем, што ў склад Савета бяспекі ўваходзяць 10 ратуемых і пяць пастаянных членаў, у тым ліку Расія, Вялікабрытанія, Францыя, ЗША і Кітай, якія маюць права вета.
Украіна выступіла супраць старшынства Расіі ў Савеце Бяспекі ААН. А вось Чэхія пайшла далей – яна выступіла за рэфармаванне Рады бяспекі ААН. Адпаведную заяву зрабіў міністр замежных спраў Чэхіі Ян Ліпоўскі ў Twitter.
“Я згодны з прэзідэнтам Украіны Уладзімірам Зяленскім, што Савет бяспекі ААН мае патрэбу ў рэфармаванні. Апошнім доказам з’яўляецца той факт, што інстытут, які павінен забяспечваць мір, перайшоў пад кантроль дзяржавы, якая парушае Статут ААН і пагражае бяспецы ўсяго свету сваімі варварскімі паводзінамі” – напісаў ён.
Дзве галоўныя тэмы мінулага тыдня – абмеркаванне планаў размяшчэння на Беларусі ядзернай зброі і надзвычайная паводка на рэках рэгіёна ў выніку адлігі.
3 красавіка–Дзень Вадзяніка ва ўсходніх славян. Дзень Мікіты Вадапола. Час абуджэння воднага свету.
У старажытных славян многія святы адзначаліся ў пачатку і сярэдзіне вясны. Гэта звязана з тым, што ў гэты перыяд абуджалася прырода, пачынаўся новы жыццёвы цыкл. Нашыя продкі верылі, што ў гэты перыяд дух вады прачынаецца ад зімовай спячкі, а разам з ім і ўсе жыхары падводнага царства.
Славяне ўшаноўвалі стыхіі вады і Вадзяніка, каб ён выратаваў іх ад моцнага разліву.
Паводле паданняў, Вадзянік мае выгляд старога з вялікім рыбіным хвастом, зялёнай барадой і вусамі. Дух вады надзелены вялікімі здольнасцямі. Ён не толькі кіруе ўсім падводным царствам, але можа абярнуцца велізарнай рыбай і нават канём або дзіцём.
Старажытныя славяне лічылі, што дух вады ў сваёй стыхіі непераможны. Ад яго капрызаў залежыць, ці будзе ўдалым шлях судна і ўлоў рыбака.
Улічваючы той момант, што жыццё ў тыя часы напрамую залежала ад стану вадаёмаў, людзі выконвалі мноства абрадаў, каб Вадзянік праявіў сваю літасць. Лічылася, што калі атрымаць прыхільнасць вадзянога, рэкі не будуць выходзіць з берагоў, а вадаёмы і студні не перасохнуць.
Сусветны дзень вечарынкі (World Party Day, с 1996 года).
Дэвіз: “Вечарынка – гэта супрацьлегласць вайне”. Стварэнне пазітыўных падзей – ідэальны спосаб зрабіць свет лепшым.
Гэты дзень быў натхнёны кнігай “Палёт: Квантавы фантастычны раман” (1995) амерыканскага аўтара Вана Бонта. Раман заканчваецца пачаткам зваротнага адліку масавай падзеі, якая аб’яднае ўсё чалавецтва. Гэтую падзею называюць сусветнай вечарынкай у супрацьлегласць сусветнай вайне.
Для таго каб узяць удзел у святкаванні не абавязкова арганізоўваць вялікую тусоўку. Досыць зладзіць сустрэчу з невялікай кампаніяй сяброў ці сваякоў, каб адцягнуцца ад клопатаў і добра правесці час.
33 год. На крыжы памёр Ісус Хрыстос (1 год да н. э. – 33 год н.э.)
Навукоўцыі даказваюць што Хрыстос памёр у 15:00 гадзін у пятніцу, 3 красавіка ў 33-м гады нашай эры, а ўваскрос а 4:00 раніцы ў нядзелю, 5 красавіка. Паводле Новага Запавету, тлумачаць астраномы, Ісус загінуў у дзень, які рушыў услед за першай ноччу поўні пасля вясновага раўнадзенства.
Выкарыстаўшы дадзеныя, сабраныя аб зорках у 26-35 гадах нашай эры, навукоўцы ўстанавілі, што за гэтыя 9 гадоў першая поўня пасля вясновага раўнадзенства была зарэгістравана толькі двойчы – у пятніцу 7 красавіка 30 года і ў пятніцу 3 красавіка 33 года.
Уваскрасенне Хрыста. М.Груневальд, XVI стагоддзе
1829 год. Нехта Джэймс Карынгтан атрымлівае патэнт на машыну, якая перамолвае кававыя зерні. Дзень нараджэння кавамолкі.
Кава вядомая людзям ужо больш за 1000 гадоў. Кававы напой, па словах навукоўцаў, упершыню з’явіўся ў Эфіопіі. У старажытнасці кававыя зерні здрабнялі ў звычайнай ступе звычайным пестам, потым пры дапамозе маленькіх жорнаў.
У шматлікіх крыніцах гаворыцца, што аўтарам механічнай кавамолкі з’яўляецца нейкі каваль з Лондана. І вынайшаў ён яе ў 1655 годзе.
Зараз большасць каваманаў выкарыстоўваюць электракавамолку, але некаторыя гурманы давяраюць больш ручной, таму што жорны ручнога млына не перапальваюць зерне, а проста перамолваюць, захоўваючы іх водар.
1918 год. Народны Сакратарыят Беларускай Народнай Рэспублікі абвясціў беларускую мову дзяржаўнай і абавязковай мовай краіны.
Усе акты, дакументы і ліставанне ўрадавых установаў БНР павінны былі пісацца на дзяржаўнай беларускай мове. Нацыянальным мяншыням (украінцы, палякі, літоўцы, габрэі, немцы, латышы, рускія) Беларусі дазвалялася карыстацца сваёю моваю ў афіцыйных дачыненнях з дзяржаўнымі ўстановамі.
БНР мела плошчу 300 тысяч квадратных кіламетраў і насельніцтва каля 7 мільёнаў.
1940 год. Аддзелы НКУС пачалі масавыя расстрэлы палонных афіцэраў Польскага войска ў Катыні, Мядовым і Курапатах.
Сярод расстраляных акрамя палякаў былі габрэі, беларусы, украінцы.
Усяго было забіта 7 305чалавек, з іх 3 870 былі знішчаны на землях БССР.
23 снежня 2012 года А. Лукашэнка заявіў: «У нас ніводнага паляка на тэрыторыі Беларусі знішчана, расстраляна не было». Але гісторык І. Кузняцоў сцвярджае, што беларускі катынскі спіс існуе. На яго думку, найверагодней польскіх жаўнераў расстрэльвалі ў Трасцянцы.
Агульная колькасьць ураджэнцаў Беларусі сярод забітых у Катыні ацэньваецца ў 1 226 чалавек. Найбольш вядомыя з іх – генерал Браніслаў Багатырэвіч і дзеяч беларускага адраджэння Францішак Умястоўскі.
Катынскі крыж у Гродна
1942 года. Фашысты расстралялі яўрэяў мястэчка Расна Дрыбінскага раёна.
Расстрэлам займаўся атрад 8-й айнзацкаманды з Крычава. У яры за 1,5 км на ўсход ад Расна былі расстраляны каля 600 чалавек. Перш чым расстраляць, з людзей было знята адзенне і абутак, і яны засталіся ў ніжняй бялізне, пасля чаго жыўцом клалі па некалькі чалавек у раней прыгатаваныя ямы і стралялі па іх з аўтаматаў.
Мемарыяльная дошка ў Даліне абшчын у музеі Яд Вашэм.
1942 год. У Клічаўскім раёне ўтворана першая на тэрыторыі БССР партызанская зона.
20 сакавіка 1942 года раён быў вызвалены партызанамі ад акупантаў пасля разгрому апошняга тут Клічаўскага нямецкага гарнізона. Былі адноўлены органы савецкай улады на абшары ў 3 000 км². Пад абаронай 18 000 партызан зоны да 1944 года размяшчалася больш за 70 000 чалавек (да вайны ў раёне жыла 46 000).
1946 год. Нарадзіўся Рычард Смольскі.
Беларускі тэатразнавец, педагог. Доктар мастацтвазнаўства, прафесар.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут.
Працаваў на кінастудыі «Беларусьфільм», у Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі, рэктарам Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў.
Даследуе праблемы рэжысуры, акцёрскай творчасці, сцэнічнай героікі, рускай тэатральнай культуры на Беларусі. Аўтар шэрагу кніг, п’ес і сцэнарыяў дакументальных фільмаў.
1973 год. Кампанія IBM прадставіла штрых-код.
Яго “бацькі” Бернард Сілвер і Норман Вудленд.
Сёння штрых-код – штодзённая практыка любой крамы і гандлёвага аб’екта, бо асноўнае прызначэнне яго – ідэнтыфікацыя тавару або якой-небудзь яго прыкметы (ўпакоўкі, серыйнага нумара). Гэта свайго роду ключ, які дае неабходную інфармацыю аб кожным тавары, як прафесіяналам, так і спажыўцам. І яго нанясенне на прадукцыю з’яўляецца абавязковай умовай для ўсіх вытворцаў. А раней кошты на ўсе тавары ў касу ўводзіліся ўручную, таму выкарыстанне штрыхавых кодаў палегчыла працу многіх людзей, у першую чаргу, у сферы гандлю.
1989 год. У Мінску на ўстаноўчай канферэнцыі ўтвораны Беларускі экалагічны саюз.
Добраахвотная грамадская арганізацыя, якая ставіла за мэту актывізацыю прыродаахоўнай дзейнасці грамадзян, прадпрыемстваў, устаноў, аб’яднанне іх намаганняў для захавання экалагічнай раўнавагі ў рэспубліцы і паляпшэння асяроддзя пражывання насельніцтва.
На 1-м з’ездзе (1-2 ліпеня 1989) быў прыняты статут, зацверджана эмблема, сцяг, абрана праўленне, прэзідэнтам стаў Б. Савіцкі, віцэ-прэзідэнтамі Р. Гарэцкі, Я. Пятраеў, Л. Тарасенка,
Саюз уваходзіў у перадвыбарчы Беларускі дэмакратычны блок.
У 1991 годзе у склад арганізацыі ўваходзіла каля 5 000 чалавек.
Арганізацыя распалася ў 1994 годзе. Замест яе была арганізавана партыя “Зялёныя”.
Чарнобыльскі шлях
1991 год. Пачатак Красавіцкіх страйкаў у Беларусі (3-25 красавіка).
У Мінску, Магілёве і іншых буйных гарадах распачаўся страйк працоўных з эканамічнымі і палітычнымі патрабаваннямі. Ён ахапіў дзясяткі працоўных калектываў і ўвайшоў у гісторыю Беларусі як самы масавы выступ рабочых у змаганні за свае палітычныя правы.
У гэты дзень спынілі працу рабочыя Мінскага электратэхнічнага завода, разам з імі на вуліцы выйшлі працаўнікі завода аўтаматычных ліній і завода шасцерняў. Рабочыя перакрылі рух трамваяў на вуліцы Даўгабродскай.
Ужо 4 красавіка прадпрыемстваў, якія абвясцілі страйк, налічвалася дзясяткі. Калоны рушылі ў цэнтр сталіцы, да Дому ўрада.
Старшыня Савета міністраў БССР Вячаслаў Кебіч, які выйшаў да рабочых, тлумачыў, што ён не ведаў пра намер Крамля ўзняць цэны, і што рашэнне саюзнага ўрада было і для беларускага Саўміна непрыемным сюрпрызам.
У першы дзень патрабаванні былі эканамічныя (узняць заробкі, знізіць цэны, адмяніць 5% “прэзідэнцкі” падатак на продаж усіх тавараў). Аднак неўзабаве дадаліся патрабаванні палітычныя, у тым ліку: вывад парткамаў з прадпрыемстваў, адстаўка М. Гарбачова і саюзнага ўрада, роспуск з’езда народных дэпутатаў СССР, новыя выбары ў Вярхоўны Савет БССР, наданне Дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР статусу канстытуцыйнай сілы.
БНФ «Адраджэньне» удзельнічаў у наданні рабочым забастоўкам палітычнага характару. Многія актывісты БНФ сталі лідарамі рабочага руху.
24 красавіка аршанскія рабочыя выставілі ўльтыматум: калі не будзе прызначаная надзвычайная сесія Вярхоўнага Савета БССР, якую патрабавалі дэпутаты Апазіцыі БНФ, яны лягуць на рэйкі. У 15:30 чыгуначны рух быў заблакаваны. У Оршу былі накіраваныя 1 500 байцоў АМАПу з Мінска, Віцебска і Магілева, увечары 25 красавіка рабочыя былі вымушаныя спыніць страйк.
Страйкоўцы перад Домам урада, Мінск, 4 красавкіа 1991 года
2007 год. У Францыі цягнік TGV устанавіў сусветы рэкорд хуткасці для цягнікоў, роўны 574,8 км/г.
Звышхуткасны цягнік TGV (train à grande vitesse – высакаскорасны цягнік), на спецыяльна пабудаваным чыгуначным пуці, які злучае Парыж і ўсход Францыі, разагнаўся да 574,8 км за гадзіну, перакрыўшы, такім чынам, папярэдняе дасягненне, устаноўленае ў 1990 годзе, амаль на 25 км/г.
Цягнікі TGV у сярэднім рухаюцца з хуткасцю да 320 км/г.
Жыхар Данецкай вобласці Украіны Максім Фамін, вядомы таксама як Уладлен Татарскі – прарасійскі блогер, апалчэнец і “ваенкор” – загінуў падчас выбуху ў кавярні ПВК “Вагнер” у Санкт-Пецярбургу, паведамляе Інтэрфакс.
Увечары 2 красавіка ў Пецярбургу ў кафэ “Street Food Bar №1” у Васілеўвостраўскім раёне адбыўся выбух. У выніку загінуў адзін чалавек, яшчэ 15 атрымалі раненні. У экстраных службах горада заявілі, што ў кафэ адбыўся «хлапок без пажару». Там адзначылі, што, паводле папярэдніх звестак, у памяшканні мог падарвацца газавы балон.
Кафэ належыць заснавальніку ПВК “Вагнер” Яўгену Прыгожыну. У выходныя ў гэтай кавярні звычайна збіраецца дыскусійны клуб «Кіберфронт Z». 2 красавіка там праходзіў творчы вечар «ваенкора» Уладлена Татарскага (сапраўднае імя – Максім Фамін). У афішы мерапрыемства гаварылася, што блогер раскажа “як весці рэпартажы з гарачых кропак, знаходзячыся пад градам куль, а таксама растлумачыць, што такое быць ваенкарам”.
МУС заявіла, што загінуўшым падчас выбуху апынуўся сам Татарскі. СМІ паведамляюць, што ў кавярні ўзарваўся бюст, які прынесла ў падарунак Татарскаму наведвальніца.
Уладлен Татарскі – блогер і адзін з самых вядомых «ваенкораў», ураджэнец Макееўкі Данецкай вобласці. У яго больш за 560 тысяч падпісчыкаў у тэлеграме. Ён ваяваў на баку самаабвешчанай ДНР у складзе батальёна “Усход”, а затым у падраздзяленнях ЛНР. Да гэтага адбываў турэмны тэрмін па абвінавачванні ва ўзброеным рабаванні. З’яўляецца аўтарам кніг “Бег”, “Вайна” і “Медытацыя” – характарызуе яго meduza.io.
Навукоўцы заяўляюць, што ў палімпсесце VIII стагоддзя, знойдзеным у скрыпторыі з абацтва Боббіё на поўначы Італіі быў знойдзены раней невядомы ўрывак трактата Пталямея з апісаннем метэораскопа – прыстасавання для астранамічных і геафізічных вымярэнняў.
Даследаванне было апублікавана ў часопісе Archive of History of Exact Sciences. Яго аўтары сцвярджаюць, што ў пергаменце, на якім напісана праца раннесярэднявечнага аўтара, навукоўцы выявілі больш ранні тэкст з апісаннем метэораскопа – унікальнай прылады старажытнага астранома, пра якую пакуль было вядома толькі з ускосных крыніц. Аўтары публіікацыі даследавалі рукапіс VIII стагоддзя, знойдзены ў абацтве Бобіа на поўначы Італіі. Гэты манускрыпт змяшчае лацінскі тэкст “Этымалогій” раннесярэднявечнага вучонага, аднаго з айцоў Царквы, Ісідара Севільскага.
Рукапіс знайшлі яшчэ ў XIX стагоддзі, калі абследавалі скрыпторый абацтва. Там знайшлі некалькі сотняў рукапісаў, датаваных перыядам ранняга Сярэднявечча. Лічыцца, што менавіта гэты скрыпторый апісаны ў рамане Умберта Эка “Імя ружы”. Цяпер збор захоўваецца ў Амбразіянскай бібліятэцы ў Мілане.
Даследаванне старонак паказала, што прынамсі некаторыя з іх – палімпсесты. Так называюць рукапісы, напісаныя на пергаменце, які ўжо быў ва ўжыванні. Справа ў тым, што ў сярэднія вякі пергамент быў вельмі дарагім, і манахі, якія працавалі ў скрыпторыі, вынаходзілі розныя метады, якія дазвалялі выкарыстоўваць яго другі раз.
Пад тэкстам Ісідара Севільскага знайшлі 15 палімпсестаў, якія раней выкарыстоўваліся для трох грэчаскіх навуковых тэкстаў: тэкст невядомага аўтарства па матэматычнай механіцы і катаптрыцы (раздзел оптыкі), вядомы як Fragmentum Mathematicum Bobiense (тры лісты), трактат Пталямея «Аналема» (шэсць лістоў) і тэкст, які да гэтага часу заставаўся неапазнаным і амаль цалкам непрачытаным (шэсць аркушаў).
На фота: фрагмент аркуша з тэкстам Ісідара Севільскага, і грэчаскі тэкст, выяўлены пад ім.
Выкарыстоўваючы метады мультыспектральнай візуалізацыі, навукоўцы змаглі выявіць схаваныя чарнілы і разглядзець тэкст з ілюстрацыяй побач. Яны сцвярджаюць, што знайшлі рукапіс старажытнарымскага астранома Клаўдзія Пталямея. Прычым рукапіс унікальны, які не меў іншых копій.
Пталямей, які жыў у II стагоддзі нашай эры ў Рымскім Егіпце (пераважна ў Александрыі), быў адным з самых значных навукоўцаў элінізму і Рыма. Як астраном ён не меў роўных ні пры жыцці, ні шматлікія стагоддзі пасля. Яго манаграфія «Альмагест» (пазнейшая назва, арыгінальная была іншай) уяўляе сабой амаль поўны збор астранамічных ведаў Грэцыі і Блізкага Усходу.
Іншы рымскі навуковец, Пап Александрыйскі (гады жыцця невядомыя, меркавана – III-IV стагоддзі нашай эры), напісаў да “Альмагеста” даволі падрабязныя каментары, з якіх стала ясна, што праца Пталямея дайшоў да нас не ў поўным выглядзе. Так, Пап згадвае нейкі прыбор метэараскоп – старажытны інструмент, прызначаны для вызначэння адлегласці да нябесных цел.
Аўтары новай працы сцвярджаюць, што знайшлі ў палімпсесце менавіта тую частку рукапісу Пталямея, у якой ён апісаў прыладу метэараскопа. Гэты прыбор уяўляў сабою складаную сукупнасць з дзевяці металічных кольцаў, злучаных адмысловай выявай.
Па словах навукоўцаў, яго можна выкарыстоўваць для рашэння самых розных задач, такіх як вызначэнне шыраты ў градусах ад экватара, дакладнай даты сонцастаяння або раўнадзенства ці бачнага месцазнаходжання планеты на нябеснай сферы. Дыяметр яго складаў каля паўметра.
Канструкцыя метэараскопа апісана так падрабязна, што можна ісці з гэтым тэкстам да добрага майстра, які працуе з металам, і той лёгка створыць прыладу.
Сумневаў у аўтарстве ў даследнікаў няма: у Пталямея былі вельмі характэрныя стыль і слоўнікавы запас. Аўтары працы спадзяюцца знайсці працяг рукапісу ў магчымых палімпсестах у іншых рукапісах са збору скрыпторыя абацтва Бобіё. Бо старажытны пергамент маглі разабраць на старонкі і выкарыстоўваць адразу некалькі перапісчыкаў, якія працавалі над рознымі манускрыптамі.
Міжнародны дзень дзіцячай кнігі (International Children’s Book Day, з 1967 года).
Праводзіцца ў дзень нараджэння вялікага казачніка з Даніі Ганса Хрысціяна Андэрсана. Ініцыятарам правядзення гэтага свята стала выбітная дзяячка сусветнай дзіцячай літаратуры, нямецкая пісьменніца Йела Лепман.
Яшчэ ў 1953 годзе Лепман прапанавала заснаваць “маленькую нобелеўскую прэмію” па дзіцячай літаратуры – Міжнародную прэмію імя Ганса Хрысціяна Андэрсана. З 1956 года прэмія прысуджаецца аўтару найлепшай дзіцячай кнігі. З 1966 года яе пачалі ўручаць і найлепшаму мастаку-ілюстратару.
Прэмія імя вялікага казачніка з уручэннем залатога медаля – самая прэстыжная ўзнагарода ў сваёй вобласці. Яна прысуджаецца раз на два гады, праходзіць 2 красавіка, як і Міжнародны дзень дзіцячай кнігі.
Сусветны дзень распаўсюджання інфармацыі па праблемах аўтызму.
Дата была ўстаноўлена рэзалюцыяй Генеральнай асамблеі ААН і адзначаецца з 2008 года. У Беларусі адзначаецца з 2016 года.
Мэта дня – падкрэсліць неабходнасць дапамагаць людзям, якія пакутуюць непапраўным парушэннем развіцця, каб павысіць узровень іх жыцця.
Колер свята – сіні, бо большасць аўтыстаў – хлопчыкі.
Аўтызм часта называюць захворваннем, але гэта, хутчэй, асаблівасць псіхічнага развіцця чалавека. Расстройства па-рознаму адбіваецца на розных людзях: некаторыя могуць жыць параўнальна незалежным жыццём, у той час як іншыя маюць дастаткова сур’ёзныя парушэнні і патрабуюць пажыццёвай падтрымкі з боку навакольных. Як правіла, людзі з аўтызмам адрозніваюцца гіпер- альбо гіпаадчувальнасцю да гукаў, дотыкаў, смаку, пахаў, асвятлення і колераў.
Сярод аўтыстаў шмат знакамітых і таленавітых людзей, у тым ліку акцёры Энтані Хопкінс, Дэн Эйкройд, пісьменнік Цім Бёртан, аўтар Пакемонаў Сатошы Таджыры, спявачка Кортні Лав, шведская дзяўчына-эколаг, двойчы намінантка на Нобелеўскую прэмію Грэта Тунберг
1805 год. Нарадзіўся Ганс Хрысціян Андэрсан (1805–1875).
Дацкі казачнік, пісьменнік і паэт, аўтар сусветна вядомых казак для дзяцей і дарослых: «Брыдкае качаня», «Новая світка караля», «Цень», «Прынцэса на гароху».
У Даніі існуе легенда аб каралеўскім паходжанні Андэрсена, бо ў дзяцінстве гуляў з прынцам Фрыцам, пасля – каралём Фрэдэрыкам VII, і ў яго не было сяброў сярод вулічных хлопчыкаў – толькі прынц. Пасля смерці Фрыца, за выключэннем сваякоў, адзін толькі Андэрсен быў дапушчаны да труны нябожчыка.
З дзяцінства захапляўся лялечным тэатрам. Баяўся фізічнага пакарання, таму маці аддала яго ў яўрэйскую школу, дзе фізічныя пакаранні ў дачыненні да дзяцей былі забаронены.
Аўтар 170 казак, шматлікіх раманаў, п’ес. Стаў вядомым пісьменнікам яшчэ пры жыцці.
Памяць аб Андэрсене ўвекавечаная шэрагам скульптур і іншых выбітных мясцін: у Капенгагене ў гонар Андэрсена ўсталявана статуя Русалачкі. Статуя казачніка таксама ёсць у Нью-Ёрку і Браціславе. У Любліне існуе лялечны тэатр імя Андэрсена.
1832 год. Нарадзіўся Павел Баброўскі.
Беларускі гісторык і этнограф, генерал ад інфантэрыі, сенатар.
Скончыў Полацкі кадэцкі корпус,Дваранскі полк (Канстанцінаўскае ваеннае вучылішча), Мікалаеўскую акадэмію Генеральнага штаба. Удзельнік вайны з Турцыяй (1853–1854), быў начальнікам некалькіх юнкерскіх вучылішчаў, Ваенна-юрыдычнай акадэміі. Член Рускага геаграфічнага таварыства.
Аўтар больш за 100 прац па гісторыі, правазнаўстве, археаграфіі, геаграфіі, біялогіі, педагогіцы, этнаграфіі, статыстыцы, эканоміцы, краязнаўстве, у тым ліку «Матэрыялы для геаграфіі і статыстыкі Расіі… Гродзенская губерня», нарысаў пра Гродна, Слонім, Зэльву i іншыя, па гісторыі лейб-гвардыі Эрыванскага і Праабражэнскага палкоў.
Добра ведаў беларускую мову, захапляўся гісторыяй роднага края і ўніяцкай царквы.
Памёр 16 лютага 1905 года.
1836 год. Зацвярджаецца праект будаўніцтва першай рускай чыгункі Пецярбург – Царскае Сяло.
У Беларусі першая чыгунка (участак Парэчча–Гродна дарогі Пецярбург–Варшава) пачала дзейнічаць 27 снежня 1862 года. На тэрыторыі сучаснай Магілёўскай вобласці чыгунка пачала дзейнічаць з верасня 1873 года, яна прайшла праз Асіповічы (заснаваны ў 1872) і Бабруйск.
Праз Магілёў першая чыгунка прайшла ў канцы 1902 года, рух адкрыты ў студзені 1903 года.
Чыгуначная станцыя Парэчча.
1933 год. Нарадзіўся Віктар (Вікенці) Шымук.
Беларускі пісьменьнік і перакладчык.
Скончыў БДУ. Працаваў у дзятлаўскай газеце «За новую вёску», газетах «Калгасная праўда», «Звязда», «Літаратура і мастацтва», намеснікам галоўнага рэдактара Галоўнай рэдакцыі літаратурна-драматычнага вяшчання на Беларускім радыё.
Аўтар шматлікіх аповесцей, апавяданняў, зборнікаў прозы, вершаў, сатыры, нарысаў, твораў для дзяцей, перакладаў.На шэраг яго вершаў напісаныя песні.
Памёр 18 верасня 1998 года.
1943 год. Створаны Магілёўскі падпольны абкам кампартыі.
Пастаянным месцам дыслакацыі падпольнага абкама партыі сталі Усакінскія лясы ў Клічаўскім раёне. Першым яго сакратаром стаў камандзір партызанскага злучэння Дзмітрый Маўчанскі (1901–1979). Яго імя носяць вуліцы ў Магілёве і Маладзечна.
1948 год. Кангрэс ЗША прымае “план Маршала” аб дапамозе еўрапейскім краінам.
Пачаў ажыццяўляцца з 4 красавіка 1948 года.
“План Маршала”, “Праграма аднаўлення Еўропы” – праграма дапамогі Еўропе пасля Другой сусветнай вайны. Прапанаваны амерыканскім дзяржаўным сакратаром Дж. Маршалам. У ажыццяўленні плана ўдзельнічалі 17 еўрапейскіх краін, уключаючы Заходнюю Нямеччыну. Пазней план Маршала быў ужыты таксама да Японіі і некаторых іншых краін Усходняй Азіі.
СССР ад плана і дапамогі адмовіўся.
План Маршала садзейнічаў устанаўленню пасляваеннага міру ў Заходняй Еўропе, аб’яднанню Еўропы. Прамысловасць была адноўлена ў кароткія тэрміны. Эканоміка еўрапейскіх краін хутка акрыяла ад наступстваў вайны. Еўрапейскія краіны атрымалі магчымасць выплаціць знешнія даўгі, у тым ліку даўгі па ленд-лізу або рэстытуцыі і рэпарацыі. Быў адноўлены і ўмацаваны еўрапейскі сярэдні клас – гарант палітычнай стабільнасці і ўстойлівага развіцця.
1949 год. Нарадзіўся Алесь Рашчынскі.
Беларускі кампазітар, фалькларыст, дырыжор, педагог.
Аўтар больш за 400 апрацовак народных песень, 8 фальклорных зборнікаў, музычны кіраўнік ансамбля «Харошкі», квартэта «Купалінка», групы–капэлы аўтэнтычнага фальклору «Агмень».
Памёр 10 жніўня 2016 года.
У 2016 годзе ў Мінску створаны народны хор імя А.Рашчынскага.
1966 год. Нарадзіўся Андрэй Кавалёў.
Беларускі хакеіст і трэнер. Заслужаны майстар спорту Рэспублікі Беларусь.
Удзельнік Алімпійскіх гульняў у Нагана і Солт-Лэйк-Сіці, чэмпіянатаў свету 1995 года у групе С, 1996 у групе В, 1997 у групе B, 1998, 1999, 2000, 2001 і 2003 гадоў у складзе зборнай Беларусі.
За нацыянальную зборную Беларусі выступаў з 1994 па 2003 год. Правёў 89 матчаў.
Выступаў за нацыянальную зборную СССР, згуляў 35 гульняў, закінуў 13 шайбаў.
Падпісаў адкрыты ліст спартыўных дзеячаў краіны, якія выступаюць за дзеючую ўладу Беларусі пасля здушэння народных пратэстаў у 2020 годзе.
1995 год. Памёр Пімен Панчанка (1917-1995).
Народны паэт Беларусі. Лаўрэат літаратурных прэмій імя Янкі Купалы, Дзяржаўнай прэміі СССР.
Юнаком жыў у Бабруйску, працаваў на дрэваапрацоўчым камбінаце, першыя вершы надрукаваў у кіраўскай раёнцы «Кіравец».
Аўтар 31 зборніка паэзіі, кнігі літаратурна-крытычных артыкулаў, перакладаў паасобных твораў Ф. Шылера, А. Міцкевіча, Я. Райніса, А. Пракоф’ева, А. Суркова, Т. Масэнкі і іншых.
Многія яго вершы пакладзены на музыку.
У сваіх творах Панчанка – шчыры патрыёт Беларусі, нястомны змагар за захаванне прыроды, за культываванне ў грамадстве высокіх маральных ідэалаў, выкрывальнік партыйнай і ўрадавай бюракратыі.
Пад канец жыцця ён пачаў бескампрамісны суд над самім сабою. Цяжка знайсці другога такога паэта, хто быў бы здольны ўзяць усю віну на сябе за тое бязладдзе ў Беларусі канца 1980-х гадоў, хто б так шчыра каяўся, хоць асабіста ні ў чым не быў вінаваты.
Імя паэта носіць вуліца і СШ №199 у Мінску.
2005 год. Памёр Ян Павел II (Караль Вайтыла, 1920–2005).
264-ы Папа Рымскі (1981–2005).
Святар з 1946 года. Быў арцыбіскупам-мітрапалітам кракаўскім, кардыналам. Удзельнічаў у рабоце 2-га Ватыканскага сабора. Выжыў пасля замаху на яго жыццё 13 мая 1981 года.
Пантыфікат Яна Паўла ІІ вядомы адкрытым дыялогам: ён пасярэднічаў ў міжнародных канфліктах, выступаў са зваротамі аб міры, праводзіў супольныя малітвы з прадстаўнікамі іншых канфесій. Пры ім праведзена рэформа кананічнага права (1984), выдадзены новы «Катэхізіс каталіцкай царквы» (1992), рэарганізавана Рымская курыя, ажыццёўлены шматлікія кананізацыі і беатыфікацыі.
Папа правёў 104 замежныя падарожжы, наведаў 129 краін. Беатыфікаваў 1343, кананізаваў 482 асобы. Прызначыў на пасады 321 епіскапа і 232 кардыналы. Выдаў 14 Энцыклік, 15 Апостальскіх адартацый, 11 Апостальскіх канстытуцый, 45 Апостальскіх пасланняў, 30 дакументаў у форме «motu proprio», тысячы папскіх лістоў.
Па працягласці свайго пантыфікату ён саступае толькі Апосталу Пятру і Папу Пію IX (1846–1878).
Аўтар прац па праблемах хрысціянскай філасофіі чалавека, шматлікіх энцыклік, вершаў, паэм, п’ес.
Яго верш «Юдэйская пустыня» пераклала на беларускую мову Х. Лялько.
Ян Павал ІІ стаў першым пантыфікам у гісторыі, які пачаў звяртацца да беларускіх вернікаў па-беларуску ў сваіх святочных віншаваннях з нагоды Вялікадня і Нараджэння Хрыстовага, а таксама падчас сустрэч з дэлегацыямі беларусаў.
Святому прысвечаны шматлікія помнікі ў многіх каталіцкіх краінах. У 2013 годзе ў Магілёве на тэрыторыі касцёла Успення Панны Марыі і Святога Станіслава ўстаноўлена скульптура.
