Поўгады таму mogilev.media ужо пісалі пра забруджанасць тэрыторыі вакол Забялышанскай крыніцы, што адрозніваецца добрай пітной вадой, і якой карыстаюцца мясцовыя жыхары.
На цяперашні момант сітуацыя амаль не змянілася, бо сметніцу каля крыніцы так і не прыбралі. Смецце не проста забруджвае вакольную тэрыторыю воднага аб’екта, але і стварае пах смуроду. Прычым службы не парупіліся прыбраць тэрыторыю вакол крыніцы, але таблічку з забаронай ствараць сметнік павесіць не забыліся.
Вакол крыніцы акрамя смецця знаходзяцца паваленыя дрэвы і развалены драўляны плот.
Нагадаем, што крыніца знаходзіцца ў раёне старой частцы Крычава пад назвай Забялышанскі пасад. Водны аб’ект блізка размешчаны да Забялышанскіх могілак і лакалізуецца ў некалькіх дзясятках метраў ад Сожа.
Нядаўна на пасяджэнні Крычаўскага райвыканкама яго старшыня Андрэй Седукоў прагаварыўся, што з рамонтам дома №3 у мікрараёне Камсамольскі мясцовыя будаўнікі і дарожнікі зганьбілі сябе на ўсё Магілёўскую вобласць.
На пасяджэнні райвыканкама Седукоў канстатваў факты неўпарадкаванасці тэрыторыі вакол дома, а менавіта – бруд, непрыбраныя будаўнічыя вагончыкі, а побач з домам адсутнічае элементарная пешаходная дарожка, піша мясцовая газета “Крычаўскае жыццё”.
Mogilev.media вырашылі праверыць ці сапраўды так усё кепска з упарадкаваннем тэрыторыі вакол дома пасля яго капітальнага рамонта.
Адзначым, што рамонт пяціпавярховіка атрымаўся няблагім, бо былі адрамантавалі пад’езды і балконы і цяпер ён выглядае абноўленым. А вось з упарадкаваннем прылеглай тэрыторыі сапраўды ёсць праблемы.
Па адзін бок дома збольшага усё прыбрана, але на прылеглай тэрыторыя да дома дагэтуль стаіць будаўнічы вагончык, а ў некаторых месцах сустракаецца смецце альбо пабітая плітка.
А вось з іншага боку дома размешчана сетка крамаў і там карціна нашмат больш сумная. Нармальнай дарогі каб прайсці ў патрэбную краму для гараджанаў проста няма. Вакол сапраўды бруд, тэрыторыя непрыбраная і выглядае як пасля разрухі.
Але ж дарожныя службы спрабуюць пакрысе гэты ўчастак давесці да ладу: насыпаюць пясок для таго, каб разраўняць дарожку і пакласці роўна плітку. Рамонтныя работы ідуць павольна, аднак упэўненымі крокамі.
Тым не менш, рамонтныя работы пакуль не выпраўляюць сітуацыю, а тэрыторыя побач з домам выглядае бруднай і зусім непрыстасаванай для перасоўвання крычаўлянаў. Побач з домам жыхары мікрараёна прайсці не могуць і вымушаны абыходзіць яго на адлегласці 7-10 метраў. Ці зменіцца ў далейшым ўпарадкаванасць тэрыторыі побач з домам № 3 мікрараёна Камсамольскі ў Крычаве пакажа будучыня.
Гісторыя з драўлянай капліцай пачатку ХХ стагоддзя ў Крычаве працягваецца. Нягледзячы на тое, што ў канцы 2022 года яна была прыбрана, прайшло поўгады і смецце ўнутры драўлянага помніка з’явілася зноўку.
Пасля рэзананснай публікацыі mogilev.media ў кастрычніку мінулага года пра каплічку на праваслаўных могілках у Крычаве, якую ператварылі ў сметніцу, адбылася рэакцыя мясцовых уладаў. Праблему, паднятую ў нашым матэрыяле заўважылі і як вынік – прыбралі ўнутры драўлянай каплічкі смецце. Больш за тое, каб ніхто не мог больш засмечваць помнік мясцовага значэння, камунальныя службы забілі ўваход драўлянымі дошкамі, пра што таксама паведамлялі mogilev.media.
Прайшло толькі поўгады, але праблема зноў актуалізавалася. Частка драўляных дошак, якімі забілі ўваход ў каплічку, была выламана, а ўнутар культавага збудавання зноў пачалі закідваць смецце. На дадзены момант унутры капліцы валяецца надмагільны мармуровы помнік і спілаваныя дзве бярозавыя калодкі. У далейшым смецця будзе яшчэ больш, бо ўвайсці ў драўлянае стогадовае збудавання можна з лёгкасцю, як і насмеціць там.
З’явілася і яшчэ адна праблема. На самым версе чатырохскатнага даха капліцы да нядаўняга часу знаходзіўся невялікі драўляны крыж, які сведчыў пра культавае значэнне збудавання. Сёння на версе капліцы крыжа няма, ён згубіў сваю гарызантальную перакладзіну і цяпер выглядае простай вертыкальнай палкай наверсе драўлянага помніка.
Узровень вады на Сожы каля Крычава і Слаўгарада апускаецца да небяспечна нізкай адзнакі, паведаміліў у Рэспубліканскім цэнтры па гідраметэаралогіі, кантролі радыеактыўнага забруджвання і маніторынгу навакольнага асяроддзя Мінпрыроды.
У найбліжэйшыя дні на рацэ ўзроўні вады апусцяцца ніжэй за адзнакі, пры якіх узнікаюць цяжкасці ў рабоце рачнога транспарту. У сувязі з гэтым Белгідрамет аб’явіў штармавое гідралагічнае папярэджанне – паведамляе БелТА.
На месцы будавання новай паліклінікі адбыўся магічны рытуал з удзелам кіраўніцтва Крычаўскага раёна і праваслаўнай царквы, які мясцовая прэса акрэсліла як “старадаўні абрад”.
Дзейства ачолілі прадстаўнікі мясцовай праваслаўнай царквы і крычаўскія чыноўнікі. Яно адбылася на месцы будаўніцтва новай паліклінікі, побач з тэрыторыяй цэнтральнай раённнай бальніцы.
Мерапрыемства пачалося з выступлення старшыні райвыканкама Седукова, пасля перацякло ў малебны і акрапленні вадой месца будучай паліклінікі настаяцелям Свята-Уваскрасенскай царквы пратаіерэям Сяргеем Карасцялёвым.
А потым было кіданне манет у фундамент будучай здраўніцы. Гэты “старадаўні абрад”, як апісвае раённая газета “Крычаўскае жыццё”, адбыўся нібыта дзеля спрыяння будаўніцтву паліклінікі.
Яшчэ прадстаўнік Свята-Уваскрасенскай царквы Карасцялёў падараваў дырэктару раённай бальніцы абраз для палікнілікі. Хацелася б, аднак, спадзявацца, што ў новай ўстанове аховы здароўя будуць лекаваць таксама і з дапамогай сучасных дасягненняў медыцынскай навукі.
Мясцовая дзяржаўтаінспекцыя сёлета выкапала шырокія траншэі, каб крычаўляне і госці горада не маглі пад’ехаць блізка да рэчкі. Адна з іх прайшла проста па валейбольнай пляцоўцы.
Цяпер да Сожа не толькі пад’ехаць, але і падыйсці можна з цяжкасцю. На адным з самых папулярных пляжаў у гарадскім раёне Забялышан шырокая траншэя з’явілася па перыметру ўсёй зоны адпачынку. Што цікава, у гэтым жа месцы ўсталяваны шлагбаум, які забараняе праезд аўто далей паркоўкі. Але траншэю-роў тым не менш выкапалі, каб ужо дакладна ніхто не прасачыўся на пляжную зону.
На іншым пляжы гадамі раней можна было гуляць у валейбол. Сёлета гэта практычна немагчыма: выкапаная траншэя праходзіць акурат па валейбольнай пляцоўцы.
Такія дзеянні дзяржаўтаінспекцыі абумоўлены тым, што супрацоўнікі службы нібыта турбуюцца за бяспеку крычаўлянаў у летні перыяд, пагэтаму з дапамогай трактароў вырылі траншэі.
Жыхары горада занепакоены станам гарадскіх пляжаў, бо пакуль што ў межах Крычава няма дзе атрымаць асалоду ад надыходзячай летняй цяплыні.
У адным з месенджараў мужчына натыкнуўся на аб’яву пра нібыта легальны выраб вадзіцельскіх правоў. Пры гэтым сам ён не меў ніякай катэгорыі на кіраванне аўтамабілем.
Падчас перапісак невядомая асоба пераканала хлопца, што дадзеная працэдура абсалютна легальная і права на кіраванне транспартным сродкам ён атрымае ў хуткім часе ў адпаведнасці з заканадаўствам, а сам дакумент забярэ у дзяржаўтаінспекцыі Крычаўскага раённага аддела ўнутраных спраў.
За пасведчанне кіроўцы невядомая асоба папрасіла перавесці на банкаўскую картку грошы. Крычаўлянін даверыўся і перавёў ды не адзін раз: са сваёй карты і з карты жонкі на агульную суму 1150 рублёў.
Спачатку ён сапраўды думаў, што ўсё законна, але пасля да мужчыны дайшло, што яго падманулі і звярнуўся ў міліцыю. У працэсе разбіральніцтва высветлілася, што крычаўлянін ніколі не праходзіў навучанне ў аўташколе і не меў ніякай катэгорыі на права кіравання транспартным сродкам.
Днём на адкрытай пляцоўцы крычаўскага камунальнага прадпрыемства па вуліцы Камсамольскай у Крычаве адбылося ўзгаранне штабеля круглага лесу вышынёй 2-4 метра.
У выніку пажару знішчаны 300 кубаметраў лесу на плошчы 200 квадратных метраў. Пры гэтым ратавальнікамі і камунальшчыкамі выратаваны яшчэ 1200 кубаметраў лесу. Ніхто не пацярпеў, прычына пажару высвятляецца – паведамляецца ў аператыўнай зводцы міністэрства па надзвычайных сітуацыях.
Варта заўважыць, што гэта ўжо другое ўзгаранне кубоў лесу на Крычаўшчыне за апошні час. Аб папярэднім выпадку пажару лесу раней пісалі mogilev.media.
Графіці “Хуліганы мы!” з’явілася на бетоннай агароджы былога прадпрыемства. Цяпер будынкі маслазавода цалкам знішчаны, пра што раней пісаліmogilev.media.
Зробленае графіці вельмі трапна характарызуе ўчынак крычаўскага кіраўніцтва, бо прамысловыя памяшканні маслазавода знаходзіліся ў добрым стане, нікому не заміналі і маглі б выкарыстоўвацца іншымі дзяржаўнымі прадпрыемствамі ці прыватнымі арганізацыямі, але цяпер там проста голая пляцоўка з горкамі пяску.
Крычаўлянка Наталля Бярнадская стварае папяровыя ручнікі, а яе выцінанкі ўключаны ў народную спадчыну Беларусі.
Цікавасць да народнай творчасці Наталлю Мікалаеўну ў свой час прывяла ў дзіцячую школу мастацтваў Крычава, а пасля была вучоба ў Магілёўскім вучылішча культуры на аддзяленні дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Атрыманыя навыкі майстар замацавала падчас вучобы ў Беларускім універсітэце культуры і мастацтваў.
З 2006 года Наталля Бярнацкая працуе настаўнікам у дзіцячай школе мастацтваў, дзе працуе з вучнямі, дзеліцца сваім вопытам з майстрамі Магілёўскай вобласці, праводзіць майстар-класы для жыхароў Крычаўшчыны.
За час сваёй працы на малой радзіме Наталля Бярнадская стала членам “Беларускага саюза мастакоў”, міжнароднага клуба “Папяровыя традыцыі”, атрымала званне народнага майстра і яе выцінанкі ўвайшлі ў спіс элементаў народнай спадчыны Беларусі. Дарэчы, па ўсёй Беларусі толькі адзінаццаць выцінаншчыкаў, што маюць званне народнага майстра. Каб атрымаць такі статус, трэба прытрымлівацца народных традыцый і перадаваць іх, ведаць тэхналогію выразання выцінанкі, яе гісторыю.
Як прызнаецца сама майстрыха, выцінанкай сур’ёзна займаецца ўжо дваццаць год. Крычаўскі народны майстар любіць выразаць рознакаляровую выцінанку, шматслаёвую і больш ажурную.
Яшчэ ў дзяцінстве Наталля ўсе канікулы праводзіла з дзядулям і бабуляй, якія жылі ў вёсцы Горкі ў 30 кіламетрах ад Крычава. Бабуля вучыла дзяўчынку ўсяму, што ўмела сама: вышываць, вязаць, выразаць. На стыль і творчасць крычаўскай выцінаншчыцы паўплывала ўменне яе бабулі добра ткаць ручнікі і вышываць іх ніткамі, вобразы якіх Наталля ўвасабляе ў папяровым варыянце. Яшчэ дзіцём будучы народны майстар назірала за бабуляй, стараючыся паўтарыць на паперы арнамент, які тая вышывала на ручніку. Да сённяшняга дня Наталля Бярнадская захоўвае саматканы ручнік і абрус з вышытымі па краях узорамі, якія належалі яе бабулі, як самы дарагі ўспамін дзяцінства.
Ёсць у крычаўскай майстрыхі і невялікая калекцыя выцінанак. Самыя прыгожыя ў ёй – працы кітайскіх і літоўскіх майстроў, якія ўдалося прыдбаць Наталлі на міжнародных форумах народных творцаў.
Нагадаем, што мастацтва выцінанкі стала папулярным на тэрыторыі Беларусі ў канцы XIX – пачатку XX стагоддзя, як спосаб упрыгожвання жылля і было адноўлена як від дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва ў канцы XX стагоддзя.
