Лукашизм и путинизм – результат того, что в свое время, не была проведена жесткая декоммунизация.
Захотелось поразмышлять о вечном. О том, как рассыпался Варшавский договор, будто карточный домик от дуновения ветерка, о том, как многие страны получили шанс строить нормальное будущее и воспользовались им.
О том, что моя Беларусь тоже получила такой шанс, но воспользоваться им не смогла. Почему? Одна из причин в том, что выбраться из «совка» не так-то просто. Это – очень липкая паутина. А большевизм-коммунизм – полный аналог Лернейской гидры. После того, как отрубишь голову, необходимо прижигать шею. Не сделаешь этого – появятся две новые.
Балтийские и польские политики поняли это, жестко провели декоммунизацию своих стран и получили то, что мы видим сейчас – суверенитет, частную собственность и безбедное существование.
В Беларуси и России этого не сделали. Решили, что можно плавно перейти от социализма к капитализму, но… Помешали партийные функционеры, которые передали эстафету своим детям.
Если говорить о Беларуси, вспомним, для примера, папу и сына Анатолия Тихоновича Глаза и Анатолия Анатольевича Глаза. Папу и сына Гайдукевичей. Как бы они себя ни называли, эти ребята были и остаются, в душе членами тоталитарной коммунистической секты. Как и Лукашенко. Да и Путин, в общем-то, не больше и не меньше, чем продукт советского строя, натренированный на слежке за ленинградским рок-клубом.
Эти люди – космополиты. Нет для них, ни русских, ни беларусов, ни украинцев. В головах только утопические теории Лейбы Бронштейна о мировой революции и полной победе голодранцев над буржуями. Ну, а управлять “свободным” миром будут владельцы “заводов, газет, пароходов” и бесчисленных резиденций Путин и Лукашенко.
Вот и выходит, что сейчас, если нам повезет, то построить нормальное общество можно будет только после делукашенизации и депутинизации.
Придется вводить уголовную ответственность за восхваление Гитлера и Сталина, отправлять на нары только лишь за произнесенное словосочетание «благо народа».
Именно им оправдывает все совершенные преступления Александр Лукашенко, окруживший себя взяточниками, казнокрадами и коррупционерами. Сейчас он угрожает поставить взращенных им же воров «к стенке», говорит о том, что не нуждается в поддержке чиновников и если понадобится, то обратится на выборах «напрямую к народу».
Напрямую он уже обращался в 2020-м на МЗКТ и получил от народа очень четкий и ясный ответ. Так что в 2025-м, чтобы «комар носа не подточил» придется общаться с народом через посредников – ГУБОПиК, КГБ и ОМОН.
Уничтожение инакомыслящих – неотъемлемая часть стратегии современных большевиков и тенденция к созданию на базе пенитенциарной системы концентрационных лагерей будет только усиливаться.
Эканамічны аналітык папярэдзіў, што больш за ўсё пацерпяць бедныя слаі грамадства.
Генеральны дырэктар інфармацыйна-аналітычнага агенцтва Infoline, што даследуе рынак тавараў і паслуг, Іван Фядзякоў у інтэрв’ю рэсурсу ura.ru спрагназаваў рост коштаў на самыя папулярныя і танныя тавары ў Расіі. У бліжэйшы час гэты рост можа скласці 10-30% і вышэй.
– У тавары першай цаны ў меншай ступені закладваюцца маржынальныя складнікі вытворцаў, якімі можна часткова дэмпфаваць (дэмпфіраванне – штучнае падаўленне хістанняў – mogilev.media) павышэнне сабекошту. Даводзіцца трансляваць цалкам рост затрат у цану канчатковага прадукту. Такім чынам, усе сыравінныя тавары, гэта значыць тыя тавары першай цаны, якія складаюць асноўны кошык бедных хатніх гаспадарак, у першую чаргу даражэюць да 30% і вышэй. – сказаў Іван Федзякоў.
Ён назваў асноўныя прадукты харчавання, якія можна ўключыць у спіс тавараў першай неабходнасці: хлеб, малако, яйкі, мяса, свежая садавіна і гародніна, макароны і крупы, кансервы, соль і цукар.
Аналітык патлумачыў, з чым звязаны высокі інфляцыйны ціск. “Гэта наступствы паслаблення рубля, якое ў мінулым годзе склала амаль 30%, востры дэфіцыт на рынку працы, які назіраецца ў шырокім спектры галін эканомікі. Таксама гэта следства высачэзных працэнтных ставак. Нагадаю, што Цэнтральны банк з пачатку 2024 года трымае 16%. Усе гэта закладваецца ў кошт тавараў і, зразумела, аказвае вельмі сур’ёзны ўплыў на рост цэн” – зазначыў эксперт.
Паводле яго слоў, у большай ступені ад росту інфляцыі пацерпяць бедныя слаі насельніцтва.
Павышэнне коштаў у Расійскай Федэрацыі вельмі часта прыводзіць да імгненных наступстваў і ў Беларусі – з паліц знікаюць, альбо сур’ёзна растуць у коштах хадавыя тавары.
Расійскае рэгіянальнае выданне “Свабодныя навіны” з горада Саратава надрукавала поўны тэкст рашэння Вярхоўнага суда пра прызнанне “Міжнароднага грамадскага руху ЛГБТ” экстрэмісцкім фарміраваннем. З тэкста вынікае, што прыкметамі гей-прапаганды з’яўляецца выкарыстанне фемінітываў – гэта словы жаночага роду, альтэрнатыўныя або парныя аналагічным паняццям мужчынскага роду.
Паміж Тэўтонскім ордэнам з аднаго боку і Польскім каралеўствам і ВКЛ – з другога адбылася вырашальная бітва “Вялікай вайны” 1409-1411 гадоў.
У выніку гэтага пабоішча польска-літоўска-рускія войскі пад камандаваннем польскага караля Уладзіслава II Ягайлы разграмілі галоўныя сілы Ордэна, якія ўзначальваў вялікі магістра Ульрых фон Юнгінген. Грунвальдская бітва нанесла смяротны ўдар па нямецкай экспансіі на Усход, на балтыйскія і ўсходнеславянскія землі.
Вялікае Княства Літоўскае атрымала выхад на балтыйскія гандлёвыя шляхі і ў Еўропу.
У гонар бітвы названы вуліцы ў Брэсце, Гарадку, Гродне, Полацку, Магілёве.
У гонар гадавіны бітвы ў Дудутках 22-23 ліпеня 2023 года пройдзе чарговы маштабны беларускі фестываль ваенна-гістарычнай рэканструкцыі «Наш Грунвальд».
1606 год. Мяшчане Магілёва ўварваліся ў ратушу і разагналі старую раду.
Была абрана новая, у складзе якой пераважалі незаможныя рамеснікі.
Падзея адбылася падчас гарадскога паўстання 1606-1610 гадоў, якое распачалося 20 чэрвеня 1606 года пад кіраўніцтвам саладоўніка Стахора Мітковіча.
Новая рада кіравала Магілёвам больш за два гады, асаблівая ўвага надавалася інтарэсам гарадскіх нізоў.
Нагадаем, што ў гэты час Магілёў налічваў 15 000 жыхароў, 2211 дамоў, 18 цэхаў, меў права на правядзенне двух рэгулярных кірмашоў.
1669 год. Скончылася вывяржэнне вулкана Этна на Сіцыліі.
Яно цягнулася з 11 сакавіка. Падчас катаклізму загінула 50 мястэчак і гарадоў, 100 000 чалавек.
Вулкан нарадзіўся 600 000 гадоў таму і з’яўляецца галоўнай славутасцю вострава Сіцылія. Гэта самы высокі з дзеючых у Еўропе і адзін з самых актыўных вулканаў у свеце.
1861 год. Памёр Адам Ежы Чартарыйскі (1770-1861).
Польскі і расійскі дзяржаўны дзеяч, пісьменнік. Намагаўся аднавіць Рэч Паспалітую ў межах 1772 года.
Удзельнічаў у абарончай вайне супраць Расіі (1792). Служыў у расійскім конна-гвардзейскім палку, камер-юнкерам і ад’ютантам Аляксандра I, пасланнікам у Сардзініі, міністрам замежных спраў (1804-1806), куратарам Віленскай навучальнай акругі (1803-1824).
Аўтар плана аднаўлення Рэчы Паспалітай і Вялікага Княства Літоўскага. Рэдактар Канстытуцыі Каралеўства Польскага, сенатар-ваявода і член Адміністрацыйнай рады ў Варшаве.
Падчас Паўстання 1830-1831 гадоў узначаліў Сенат і кансерватыўны Нацыянальны ўрад у Варшаве.
З 1831 года ў эміграцыі ў Англіі, Францыі развіваў праграму аднаўлення незалежнай Рэчы Паспалітай пры падтрымцы заходнееўрапейскіх дзяржаў. Развіваў ідэі славянскага федэралізму без Расіі.
Мецэнат літаратуры і навукі. Аўтар палітычных і публіцыстычных твораў, успамінаў, навуковых даследаванняў, вершаў.
1876 год. Нарадзілася Алаіза Пашкевіч (Цётка, 1876-1916).
Беларуская паэтэса, адна са стваральнікаў Беларускай Сацыялістычнай Грамады, адна з пачынальніц беларускай прозы.
Удзельніца пецярбургскага гуртка студэнтаў-беларусаў «Круг беларускай народнай прасветы». Аўтар кніг «Першае чытанне для дзетак беларусаў», першага «Беларускага лемантара», «Гасцінец для малых дзяцей», вершаў, публіцыстычных артыкулаў, нарысаў, даследаванняў па гісторыі беларускага тэатра.
Асноўныя матывы яе паэзіі – любоў да радзімы, да прыроды, самаахвярнае служэнне народу.
Памерла 18 лютага 1916 года.
1900 год. Нарадзіўся Уладзімір Дубоўка (1900-1976).
Беларускі паэт, празаік, перакладчык, крытык.
Паэт незалежніцкай арыентацыі, член кіраўніцтва літаратурных аб’яднанняў «Маладняк», «Узвышша». Ініцыятар стварэння адмысловых літар для перадачы на пісьме ўнікальных гукаў беларускай мовы: «дж», «дз».
У 1926 годзе напісаў палітычны верш «За ўсе краі, за ўсе народы свету…», які быў надрукаваны ананімна ў часопісе «Беларуская культура». Савецкія спецслужбы выявілі аўтара верш і ён быў выкарыстаны для абвінавачвання паэта ва ўдзеле ў неіснуючым «Саюзе вызвалення Беларусі».
Арыштаваны ў 1930 годзе. Тройчы яго судзілі з абвінаваўчым прысудам. Па рэабілітацыі з 1958 году жыў у Маскве.
Памёр 20 сакавіка 1976 года.
1925 год. Адноўлена дзейнасць Беларускага камітэта ў Варшаве.
Грамадска-палітычная арганізацыя, створаная ў верасні 1919 года пад старшынствам ураджэнца Мсціслаўшчыны Лявона Дубейкаўскага для «культурна-асветнай працы і дабрачыннасці на карысць беларусаў, якія жылі ў Польшчы.
Адноўлены камітэт узначалілі Лявон Більдзюкевіч і Янка Пачопка.
Лявон Дубейкаўскі
1937 год. Адчынены канцэнтрацыйны лагер Бухенвальд.
Афіцыйна створаны ў 1937 у наваколлях Веймара, аднак першыя зняволеныя з’явіліся тут яшчэ ў 1933, калі лагер называўся Этэрсберг. За 8 гадоў каля 250 000 чалавек будуць вязнямі Бухенвальда, з іх памруць або будуць забітыя больш за 56 000 чалавек.
Спачатку нямецкія антыфашысты, а потым, у гады Другой сусветнай вайны, прадстаўнікі многіх іншых нацыянальнасцей утрымліваліся тут. Асабліва шмат зняволеных загінула ў філіяле Бухенвальда “Дора”, дзе ў падземных цэхах вырабляліся самалёты-снарады “Фаў”.
Лагер вызвалены 10 красавіка 1945 года амерыканскімі войскамі.
Надпіс на браме лагера Бухенвальд “Jedem das Seine” – “Кожнаму сваё”.
1938 год. У Гомелі адкрыўся Дзяржаўны тэатр лялек Беларусі.
У 1950 годзе калектыў пераехаў у Мінск.
У 2008 годзе тэатру прысвоена званне «Заслужаны калектыў Рэспублікі Беларусь».
Ставяцца спектаклі для дзяцей, вячэрнія спектаклі для дарослых.
Тэатр гастраляваў у шматлікіх еўрапейскіх краінах.
1940 год. Памёр самы высокі мужчына ў свеце.
Роберт Першінг Уодлоу нарадзіўся ў 1918 годзе ў Олтане, штат Ілінойс.
Калі 27 чэрвеня 1940 года яму ў апошні раз вымяралі рост, ён быў роўны 2,72 м пры размаху рук 2,88 м. Яго максімальная вага дасягала 222,7 кг. Да апошняга дня ён працягваў расці, і да дня смерці яго рост цалкам мог дасягнуць 2,74 м.
1949 год. Нарадзіўся Леанід Лісоўскі.
Географ, краязнавец, байкапісец.
Выхаванец геаграфічнага факультэта Магілёўскага педагагічнага інстытута. Дацэнт Мазырскага педагагічнага ўніверсітэта.
Даследчык прыроды Палесся, яго экалагічных праблем. Аўтар больш за 300 навуковых прац.
Міжнародны офіс па расследаванні ўварвання Расіі ва Украіну адкрыўся сёння, 3 ліпеня, у Гаазе. Гэта першы крок да трыбуналу над маскоўскім рэжымам паведамляе The Guardian.
У Міжнародны цэнтр судовага пераследу за злачынства агрэсіі ўваходзяць пракуроры з Кіева, ЕС, ЗША і Міжнароднага крымінальнага суда.
Цэнтр правядзе расследаванне і збярэ доказы як прамежкавы крок перад стварэннем спецыяльнага трыбунала, які прыцягне да адказнасці крэмлёўскіх чыноўнікаў за развязванне вайны супраць Украіны.
Высокапастаўленыя чыноўнікі правядуць прэс-канферэнцыю ў штаб-кватэры судовага агенцтва ЕС Еўраюст.
Сярод іх генеральны пракурор Украіны Андрэй Косцін, пракурор Міжнароднпга крымінальнага суда Карым Хан, памочнік генеральнага пракурора ЗША Кенэт Палітэ і камісар ЕС па пытаннях юстыцыі Дзідзье Рэйндэрс.
Славяне – буйная моўная і культурная супольнасць народаў свету. На сёння славян у свеце пад 350 мільёнаў чалавек: заходнія (палякі, чэхі, славакі, кашубы і лужычане), паўднёвыя (балгары, сербы, харваты, баснійцы, македонцы, славенцы, чарнагорцы) і ўсходнія (беларусы, рускія, украінцы, русіны).
Афіцыйна свята адзначаецца з 1969 года, калі ў стыку межаў РСФСР, УССР і БССР прайшоў першы фестываль “Славянскае адзінства”. У 1975 годзе там жа ўзведзены манумент Сяброўства – “Тры сястры”.
Славянскія братэрскія адносіны разбураны падзеямі ў былой Югаславіі, вайной Расіі супраць Украіны.
У 2019 годзе беларускім бокам праведзена рэканструкцыя манумента Сяброўства. У маі 2022 года ў сувязі з ваеннай агрэсіяй Расіі Чарнігаўская абласная адміністрацыя распачала падрыхтоўку дакументаў па дэмантажу помніка.
31 мая 2023 года на дарозе каля манумента адбыўся выбух. Расійскія ваенныя паблікі ўдакладняюць, што дарога была ўзарвана, каб «не дапусціць мерапрыемствы ўкраінскіх дыверсійна-разведвальных груп у Бранскай вобласці Расіі».
Дзень памяці вялебнага Пятра Афонскага (праваслаўны каляндар).
Пётр у VII стагоддзі служыў ваяводам у імператарскіх войсках, жыў у Канстанцінопалі, а потым стаў манахам. Правёў у пустынных месцах, не бачачы нікога з людзей, 53 гады. Адзенне яго спарахнела, а валасы і барада адраслі і пакрылі цела замест адзення. Вялебны Пётр памёр у 734 годзе.
На Русі Пятра празвалі Сонцаваротам. Лічылася, што з гэтага дня сонца кароціць свой ход: дні становяцца ўсё карацейшымі і карацейшымі, а ночы – даўжэйшымі.
У гэты дзень нашы продкі асабліва славілі сонца: уздымаліся на вяршыню якога-небудзь пагорка, дзе маліліся і дзякавалі Пятру за цяпло і святло.
На Пятра Сонцавароту нельга было класціся спаць раней за паўночы: лічылася, што калі гэтага не зрабіць, то можна забыцца пра свае планы. Акрамя таго, не варта насіць чорныя ці занадта цёмныя рэчы – сонца можа пакрыўдзіцца і пойдзе дождж.
“З Пятра сонца на зіму, а лета на спякоту”.
У Пятроў дзень выпадаюць вялікія росы.
Дзень моладзі і студэнцтва Беларусі.
Свята творчасці і натхнення, энергіі і запалу, спазнання і самасцвярджэння, кахання і рамантыкі.
Сваю гісторыю ён вядзе з часоў існавання СССР, калі «Дзень савецкай моладзі» адзначаўся ў апошнюю нядзелю чэрвеня.
У Беларусі 1,6 мільёнаў жыхароў адносіцца да моладзі (кожны пяты). У 2023 годзе маладзевай сталіцай краіны абраны Наваполацк.
1178 год. Пяцёра кентэрберыйскіх манахаў назіралі нейкі выбух на Месяцы.
Мяркуюць, што гэта было сутыкненне метэора з Месяцам, у выніку якога ўтварыўся кратэр Джардана Бруна.
1652 год. Мястэчка Жыровіцы атрымала магдэбургскае права і герб.
Мястэчка – грэка-каталіцкі цэнтр Літвы. Зараз – аграгарадок з 2,5 тысячамі жыхароў, прадмесце Слоніма.
Цэнтр турызму нацыянальнага значэння, уваходзіць у турыстычныя маршруты «Мураваны летапіс Панямоння», «Мураваны летапіс Слоніма і Жыровіцаў».
Тут месціцца Свята-Успенскі манастыр (з 1587) з будынкамі і цэрквамі XVII-XVIII стагоддзяў.
У верасні 1730 года адбылася ўрачыстая каранацыя цудоўнага абраза Маці Божай.
1730 год. Польскі кароль і вялікі князь ВКЛ Аўгуст II Моцны арганізаваў самы вялікі ў сусветнай гісторыі банкет.
На ім было 30 000 гасцей – ледзь не ўдвая болей за армію краіны. Асаблівай прычыны для папойкі не было.
Пры Аўгусце пачалася крайняя ступень анархіі, з 18 сеймаў 11 былі сарваны (не без расійскіх грошай), армія была паменшана з 80 да 18 тысяч, праводзіліся палітычныя і рэлігійныя рэпрэсіі. Апошнімі словамі Аўгуста ІІ перад смерцю былі: «Усё маё жыццё было адзіным бесперапынным грахом».
1905 год. Нарадзіўся Пятрусь Броўка (1905-1980).
Беларускі грамадскі дзеяч, празаік, паэт і перакладчык. Народны паэт, Герой Сацыялістычнай працы, акадэмік АН БССР. Галоўны рэдактар часопіса “Полымя” і выдавецтва “Беларуская савецкая энцыклапедыя”.
Аўтар 3-х дзясяткаў кніг паэзіі, шматлікіх аповесцей, лібрэта опер, перакладаў.
Яго творы перакладзены на 27 моў, імя прысвоена выдавецтву “Беларуская энцыклапедыя”, вуліцам у Мінску, Віцебску, Полацку, Гомелі, Бешанковічах, Ушачах.
У Мінску працуе літаратурны музей Петруся Броўкі, у Пуцілкавічах Ушацкага раёна — хата-музей.
Нягледзячы на ўсе яго заслугі, вядомы такія крытычныя радкі Р. Барадуліна:
Пятрусь Броўка піша лоўка, Піша лоўка і даўно, Але ўсё, што ён напіша, Альбо – дрэнь, альбо – …
1911 год. Нарадзіўся Арсень Булаўка (1911-1994).
Беларускі гідролаг, географ, доктар геаграфічных навук.
У 1939-1941 гадах – кіраўнік Магілёўскай гідралагічнай станцыі. Удзельнік абароны Магілёва.
Распрацоўшчык праблем гідралогіі Беларусі, тэорыі воднага балансу. Узначальваў Мінскую гідраметэаралагічную абсерваторыю.
Аўтар і суаўтар шматлікіх навуковых і навукова-папулярных прац, у тым ліку кнігі “Рака Бярэзіна”.
Рака Бярэзіна
1932 год. Нарадзіўся Часлаў Кудаба (1932-1993).
Беларускі і літоўскі географ-краязнавец, эколаг.
Лаўрэат Дзяржпрэміі Літвы. Барацьбіт за незалежнасць Літвы. Кіраўнік праекта па стварэнню геаграфічнага атласа Літвы, аўтар манаграфій, кніг, артыкулаў аб прыродзе, культуры, экалагічным стане Літвы, Беларусі, пра хараство Нарачанскага краю.
Кніга «Па Віліі: падарожныя запісы» прысвечана Беларусі і ўключае гісторыю, этнаграфію, краявіды, культуру, літаратурнае жыццё вёсак, мястэчак і гарадоў, якія мінае р. Вілія.
1946 год. Распачаў сваю дзейнасць Сусветны банк.
Заснаваны ў снежні 1945 года. Галоўнай мэтай яго стварэння была адбудова знішчанай у Другой Сусветнай вайне Еўропы і Японіі, а таксама дапамога ў развіцці краін Азіі, Лацінскай Амерыкі і Афрыкі. Цяпер ён працуе з 124 краінамі з 184 краін-членаў.
Беларусь стала членам Групы Сусветнага банка ў 1992 годзе. За перыяд супрацоўніцтва Сусветны банк інвеставаў у значныя для Беларусі праекты больш за 1,7 мільярдаў долараў, у тым ліку «Развіццё сістэм водазабеспячэння і водаадвядзення», «Павышэнне энергаэфектыўнасці ў Рэспубліцы Беларусь», «Абыходжанне з цвёрдымі бытавымі адходамі ў Рэспубліцы Беларусь», «Рэабілітацыя раёнаў, пацярпелых у выніку катастрофы на Чарнобыльскай АЭС», на рэканструкцыю аўтадарогі М6 Мінск-Гродна і іншыя.
1950 год. Армія Паўночнай Карэі напала на Паўднёвую Карэю.
Больш чым 60-тысячная армія Паўночнай Карэі узброеная савецкімі танкамі перайшла дэмаркацыйную лінію ўздоўж 38-й паралелі і ўторглася на тэрыторыю паўднёвай суседкі каб пачаць “нацыянальна-вызвольную вайну” і ашчасцлівіць братоў на камуністычны манер.
У вайне Паўночнай Карэі дапамагалі СССР, 1 мільён кітайцаў, а Паўднёвай – войскі ЗША, якія выступалі пад сцягам ААН.
Вайна завяршылася “ўнічыю” 27 ліпеня 1953 года: захавалася даваеннае тэрытарыяльнае размежаванне. Пры гэтым загінула 9 мільёнаў карэйцаў, 1 мільён кітайцаў, 54 000 амерыканцаў, колькасць савецкіх – невядома. Вядома толькі, што 22 савецкія летчыкі атрымалі званне Героя Савецкага Саюза.
1977 год. Падчас рыбнай лоўлі маланка стукнула рэйнджара нацыянальнага парка Шэнадоа Роя Саллівана і апякла яму грудзі і плечы.
Пацярпелага даставілі ў шпіталь. Гэта было ўжо сёмае пападанне маланкі ў Роя, за што ён трапіў у Кнігу рэкордаў Гінеса. Упершыню маланка ўразіла яго ў 1942 годзе, пазбавіўшы пазногця на вялікім пальцы нагі. 2-гі выпадак адбыўся ў ліпені 1969 – былі спалены бровы. 3-і ў ліпені 1970 – паранена левае плячо. 4-ы 16 красавіка 1972 – запаліліся валасы. 5-ы 7 жніўня 1973 – ізноў згарэлі адрослыя валасы і апякло ногі. 6-ы: 5 чэрвеня 1976 – пашкоджана шчыкалатка.
Смерць знайшла героя ў верасні 1983 года, калі ва ўзросце 71 года ён стрэліў сам у сябе. Кажуць, што “іскрысты рэйнджар” не змог жыць далей з-за непадзеленага кахання.
1992 год. У Беластоку афіцыйна зарэгістрана Праграмная рада тыднёвіка «Ніва».
Рада выдае тыднёвік польскіх беларусаў. Газета заснавана ў 1956 годзе Беларускім грамадска-культурным таварыствам. Беларускамоўны тыднёвік асвятляе жыццё беларусаў у Польшчы, дзейнасць грамадскіх арганізацый, друкуе матэрыялы па краязнаўстве, аб актуальных падзеях на Беларусі.
Выходзіць старонка для дзяцей «Зорка», перыядычна змяшчаюцца тэматычныя ўкладкі.
Газета імкнецца да яднання беларускага насельніцтва ў Польшчы.
1997 год. Памёр Жак-Іў Кусто (1910-1997).
Французскі акіянограф, контр-адмірал, фатограф, рэжысёр, вынаходнік, аўтар мноства кніг і фільмаў, акадэмік, дырэктар Акіянаграфічнага музея ў Манака.
Адзін з вынаходнікаў акваланга, падводных дамоў, апарата «ныраючы сподак».
Займаўся пытаннямі аховы падводнага асяроддзя.
Аўтар кніг і каля 90 дакументальных фільмаў, сярод якіх «Свет маўчання», «Залатая рыба» (прэмія «Оскар») і «Свет бяз сонца» («Оскар»), якія добра вядомы значнай частцы беларускіх гледачоў.
Існуюць звесткі, што знакаміты вучоны і падарожнік мае беларускія карані, што быццам ягоны бацька Даніель Кусто (1878-1969) эміграваў у Францыю з Лынтупаў сённяшняга Пастаўскага раёна, перарабіў свае беларускія імя і прозвішча Даніла Куст на францускі ўзор. Хаця верагодна гэта толькі прыгожая легенда, бо на інтэрактыўным генеалагічным дрэве сям’і Кусто бліжэйшыя продкі Жак Іва Кусто паходзяць выключна з Францыі.
2009 год. Памёр Майкл Джэксан (1958-2009).
Культавы амерыканскі спявак, танцор, аўтар песень.
Кумір соцень мільёнаў меламанаў 1970-х-2020-х гадоў. Дасягнуў міжнароднай вядомасці ва ўзросце 11 гадоў, «Кароль поп-музыкі», «Чалавек Тысячагоддзя», уладальнік 19 прэмій «Грэмі», двойчы занесены ў Залу славы рок-н-рола – у якасці сольнага выканаўцы і як удзельнік гурта “Jackson 5”. Найвялікім прызнаннем у свеце карыстаюцца ягоныя 3 альбомы з 10: «Off the Wall», «Thriller» і «Bad». «Thriller» занесены ў Кнігу рэкордаў Гінэса як дыск-лідар па продажу ў свеце (104 млн копій); ён узначальваў Billboard 200 на працягу 9 месяцаў і не пакідаў чарта больш за 2 гады.
2011 год. Памёр Раман Тармола-Мірскі (1936-2011).
Беларускі паэт, сцэнарыст.
Скончыў Мінскі педінстытут. Працаваў старшым рэдактарам, загадчыкам літаратурна-мастацкага аддзела, галоўным рэдактарам літаратурна-драматычных праграм, каментатарам па літаратуры і мастацтву Беларускага тэлебачання.
Аўтар 11 кніг паэзіі, двух кніг для дзяцей. Напісаў сцэнарыі да некалькіх дакументальных фільмаў, у тым ліку «Я не самотны… Максім Багдановіч», да тэлеспектакля «Зачараваны Валерка».
Сусветны дзень бежанцаў (Word Refugee Day, з 2000 года).
Зацверджаны Генеральнай Асамблеяй ААН. У гэты дзень насельніцтва праяўляе салідарнасць з тымі, каму прыйшлося пакінуць свае дамы па тых ці іншых прычынах.
Калі ў 2014 годзе ў свеце было 43 мільёны бежанцаў (з іх 7 мільёнаў дзяцей), то ўжо ў 2023 годзе статус бежанцаў мелі каля 90 мільёнаў.
З пачаткам агрэсіі Расіі супраць Украіны, колькасць бежанцаў узрасла.
Паводле дадзеных Упраўлення Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў больш за 8 мільёнаў украінцаў пакінулі сваю радзіму (кожны пяты), частка з іх вярнулася да папялішчаў і разбітых хат, у галечу і беспрацоўе. Больш за палову з іх застаецца ў 44 краінах Еўропы.
У Беларусі жыве больш за 9 000 грамадзян Украіны, галоўным чынам з Данецкай (28%), Харкаўскай (17%), Луганскай (14%), Херсонскай абласцей (7%), Кіева і Кіеўскай вобласці (6%).
Сусветны дзень абароны сланоў ў заапарках (Іnternational Day of Action for Elephants in Zoos, з 2009 года).
Гэты дзень закліканы звярнуць увагу грамадскасці на жыццё сланоў, якія ўтрымліваюцца ў заапарках, і ставіць перад сабой канчатковай мэтай вызваленне ўсіх гэтых велічных жывёл з няволі.
Па дадзеных канадскіх вучоных, іх жыццё доўжыцца ў 3 разы менш, чым у натуральных умовах. Самыя буйныя насельнікі заапаркаў часцей пакутуюць ад хвароб, таўсцеюць ад маларухомасці і перажываюць псіхалагічныя стрэсы.
У гродзенскім, віцебскім, мінскіх заапарках сланоў няма, але плануюцца.
1566 год. Нарадзіўся Жыгімонт ІІІ Ваза (1566-1632).
Кароль польскі і вялікі князь ВКЛ (1587-1632), кароль шведскі (1592-1599). У 1588 годзе зацвердзіў новую рэдакцыю Статута ВКЛ, падтрымаў Берасцейскую унію 1596 года.
Пры ім прыняты пастановы соймаў аб гарантыях правоў праваслаўных. Імкненні да ўвядзення абсалютнай манархію не далі плёну.
Ваяваў са Швецыяй (1600-1629), з Масковіяй (1609-1618), з Асманскай імперыяй (перамога ў Хоцінскай бітве 1621). Шмат у чым яго палітыка спрыяла далейшаму заняпаду Рэчы Паспалітай.
Памёр 30 красавіка 1632 года.
1606 год. У Магілёве выбухнала мяшчанскае паўстанне (1606-1610).
Пачалося пад кіраўніцтвам саладоўніка Стахора Мітковіча (магчыма, поўнае імя – Стахор Міткавіч Рык) на хвалі незадаволенасці злоўжываннямі і хабарніцтвам магістрата.
Пасля ўварвання мяшчан у ратушу (15 ліпеня 1606 года) старая рада была разагнаная і выбраная новая, пераважна з незаможных рамеснікаў. Новая рада кіравала горадам больш за 2 гады, асаблівую ўвагу звяртаючы на інтарэсы гарадскіх нізоў.
Аднак у новай радзе паступова ўтварыўся раскол, і ў жніўні 1608 года частка рады падпісала «ўгодлівы ліст», паводле якога ўлада ў горадзе вярталася да старой рады. Кіраўнік радыкальнага крыла новай рады Хадко Багдановіч быў засуджаны на смерць.
Дзейнасць адноўленага старога магістрата выклікала неаднаразовыя новыя выступленні. Найбольш буйное адбылося ў 1610 годзе, калі гарадскія нізы спрабавалі ўзняць узброенае паўстанне, але яно было задушана войскам, а 5 кіраўнікоў былі пакараны смерцю на Іллінскай горцы.
У далейшым, выступленні мяшчан адбываліся таксама ў 1636 і 1638 гадах.
1740 год. Нарадзіўся Юзаф Сангушка (1740-1781).
Дзяржаўны і вайсковы дзеяч ВКЛ, маршалак надворны.
Абіраўся паслом на вальны сойм. На сойме 1767-1768 гадоў абвясціў «Праект рэформы ўраду», які прадугледжваў прыняцце адзінага кодэксу права для ўсёй Рэчы Паспалітай. Падпісаў акт Кардынальных правоў.
Падтрымаў абранне каралём Станіслава Аўгуста Панятоўскага. У 1771 годзе таемна далучыўся да Барскай канфедэрацыі.
Памёр 12 мая 1781 года.
1893 год. На прамысловай выставе ў Чыкага запрацавала першае ў свеце кола агляду.
Пабудавана інжынерам Дж. Фэрысам. Яго дыяметр складаў 75 метраў, вага – 2 000 тон. Кола прыводзілася ў рух дзвюма паравымі машынамі. На коле было 36 кабін, памерам прыблізна з аўтобус. У кожнай кабіне было 20 сядзячых і 40 стаячых месцаў. Такім чынам, агульная пасажыраўмяшчальнасць атракцыёна складала 2 160 чалавек.
Абарот кола рабіла за 20 хвілін. Атракцыён газетчыкі ахрысцілі “чортавым колам”.
Пасля закрыцця Чыкагскай выставы кола Фэрыса двойчы пераносілі на іншае месца і канчаткова разабралі ў 1904 годзе.
У Беларусі “чортавы колы” раней працавалі ў шматлікіх гарадах, цяпер – толькі ў Мінску, Гомелі, Брэсце, Гродна, Віцебску і Хоцімску.
Кола агляду ў Хоцімску.
1928 год. Нарадзіўся Гаўрыла Вашчанка (1928- 2014).
Беларускі жывапісец, Народны мастак БССР, Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі, прафесар, Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР.
Працаваў у галіне станковага жывапісу, акварэлі, манументальнай размалёўкі і вітражу. Аўтар станковых і манументальных твораў пра гераізм савецкага народа ў гады Айчыннай вайны і пасляваеннай працы, пра жыццё сучаснага Палесся.
Стварыў партрэты пісьменнікаў, асветнікаў, дзяржаўна-палітычных дзеячаў Беларусі.
Памёр 14 лютага 2014 года.
Гаўрыла Вашчанка. “Радасць быцця”, 1985 г.
1939 год. Нарадзіўся Валерый Раеўскі (1939-2011).
Беларускі тэатральны рэжысёр, Народны артыст Беларусі, Лаўрэат Дзяржаўных прэмій СССР і БССР.
На працягу 35 гадоў – галоўны рэжысёр і мастацкі кіраўнік тэатра імя Янкі Купалы, прафесар акадэміі мастацтваў.
Стварыў амаль паўсотню спектакляў, у тым ліку ў краінах Еўропы паводле твораў А. Дударава, А. Макаёнка, В. Быкава, У. Шэкспіра, Ф. Дастаеўскага і інш. Узнагароджаны ордэнам Францыска Скарыны.
Памёр 19 лістапада 2011 года.
1941 год. Скончылася апошняя перадваенная масавая дэпартацыя.
За 2 дні да пачатку вайны завершаны акт савецкага генацыду народаў, скіраваны супраць «варожых элементаў» і іх сямей у заходніх абласцях Беларусі, а таксама Украіны, Малдовы.
За 19-20 чэрвеня з Беларусі высланыя ў Сібір і Казахстан 22 300 чалавек. Гэтая “чэрвеньская” дэпартацыя – з серыі департацый, з 22 траўня па 20 чэрвеня 1941 года, якія закранулі Эстонію (10 тыс.), Латвію (15,5 тыс.), Літву, Малдову і Беларусь (30 тыс. чалавек).
Да гэтага, 23 лютага 1940 года з Беларусі былі высланы 33 700 асаднікаў, 17 600 служачых лясной аховы, 13 красавіка 1940 года выселена 26 800 чалавек, галоўным чынам, супрацоўнікаў паліцыі, настаўнікаў, выхавацелей, святароў, грамадскіх дзеячаў. 29 чэрвеня 1940 года дэпартыравана 22 900 чалавек, у тым ліку значную частку бежанцаў з Польшчы, габреяў.
1948 год. У Вязынцы для наведвальнікаў расчыніў дзверы філіял Дзяржаўнага літаратурнага музея Янкі Купалы.
Галаўны музей знаходзіцца ў Мінску з 1944 года, на месцы былога дома паэта.
Акрамя філіяла ў Вязынцы яшчэ працуюць філіялы ў вёсках Харужанцы, Вязынка, Ляўкі (недалёка ад Магілёва) і Яхімоўшчына.
У фальварку Вязынка 7 ліпеня (25 чэрвеня) 1882 года нарадзіўся Іван Луцэвіч, будучы творца Янка Купала.
1963 год. У Магілёве нарадзіўся Сяргей Кавалёў.
Беларускі драматург, крытык, паэт, літаратуразнаўца.
Доктар філалагічных навук. Жыве ў Любліне (Польшча).
Даследуе праблемы сучаснай беларускай паэзіі, шматмоўную літаратуру ВКЛ, аўтар п’ес на гістарычныя, фальклорныя тэмы. Шмат піша і для дзяцей.
1963 год. У Мюнхене памёр Пётр Сыч (1912-1963).
Беларускі пісьменнік, мемуарыст, герой Монтэ-Касіна, журналіст «Радыё Свабода».
Трапіў у савецкі палон як польскі жаўнер, вязень турмаў НКУС, лагера ў Комі.
У 1942 годзе ўступіў у армію генерала У. Андэрса. Паручнікам прымаў удзел у шматлікіх баях, у тым ліку пад Монтэ-Касіна.
Актыўны дзеяч эмігранцкіх арганізацый Вялікабрытаніі, ФРГ, супрацоўнік часопіса «Беларус на чужыне», радыё «Свабода», член Рады БНР. Аўтар мемуараў пра Монтэ-Касіна.
Мемарыял у Монтэ-Касіна.
2001 год. Зацверджаны герб г. Горкі.
Герб 29-тысячнага горада, які ўпершыню згадваецца ў 1544 годзе, паўтарае герб 1867 года.
Тут ў 1840 годзе адкрылася земляробчая школа – сёння сельскагаспадарчая акадэмія. У 1841 годзе з’явілася метэастанцыя, якая працуе і па сёння.
Дэпутаты Еўрапейскага парламента асудзілі падрыў рускімі войскамі Кахоўскай ГЭС і прызналі гэта ваенным злачынствам Расіі, якое пацягне за сабой наступствы – паведамляе “Укрінфарм”.
“Дэпутаты асудзілі знішчэнне плаціны ва ўкраінскай Новай Кахоўцы, апошняе ўчыненае Расіяй ваеннае злачынства, якое павінна атрымаць належныя меры. Яны заклікалі ЕС працягваць эфектыўную падтрымку Украіны, увесці новыя санкцыі супраць Расіі і накіраваць мільярды замарожаных фінансавых актываў расійскіх алігархаў на аднаўленне Украіны” – гаворыццаў у паведамленні.
Нагадаем, што плаціна Кахоўскай ГЭС была разбурана рускімі войскамі ў ноч на 6 чэрвеня. ГЭС размешчанай па цячэнні Дняпра вышэй Херсона. Расія тут жа паспрабавала перакласці адказнасць за разбурэнне на ўкраінскі бок.
У зоне бедства аказалася да 40 000 чалавек. Некалькі гарадоў і пасёлкаў аказаліся затоплены амаль цалкам.
Как получилось, что весь масштабный план по замене импортных товаров на собственные скатился до простого завоза всего что можно из России? Продолжаем разбираться с печальным белорусским импортозамещением, а предыдущий обзор – здесь.
Импортозамещение в современных экономических отношениях является процессом уменьшения и, даже, прекращения импорта определенных товаров и комплектующих посредством выпуска в стране аналогичной продукции. И, желательно, чтобы она по своим потребительским качествам была не ниже замещаемой.
Проблема импортозамещения столь важна для Беларуси, что ее решение возведено до уровня государственного приоритета, от решения которого зависит сбалансированное развитие как страны в целом, так и большинства регионов. Особенно острым вопрос импортозамещения стал в 2020 г. после введения ряда санкций в отношении Беларуси со стороны развитых стран, что сразу почувствовали не только крупные товаропроизводители, но и обыватели из-за отсутствия привычных и качественных товаров.
Казалось бы, нашим производственникам оперативно нужно было создавать новые мощности на местных видах сырья и увеличивать уровень локализации производимой продукции. Естественно, импортеры в целом должны были переориентироваться на организацию импортозамещающих производств и экспорта данной продукции.
В целом, данного курса вынуждены придерживаться все товаропроизводители в Беларуси, но торговля идет несколько иным путем. И тому несколько примеров бытового уровня.
Верхом торгового цинизма, на первый взгляд, является импорт минерального комплексного удобрения под картофель, производимого в деревне Снопово Солнечногорского района Московской области. И это при наличии собственных химических заводов, выпускающих аналогичные удобрения с более высоким содержанием питательных веществ – 51 % действующего вещества против российских 30%.
Пример с другого «полюса». Беларусь в больших объемах импортирует корм для домашних животных. В частности, Chappi, производимый опять же в России, в г. Ступино Московской области. Для потребления людям мясные продукты белорусского производства даже на экспорт поставляются, а для животных приходится на их приобретение тратить столь драгоценную валюту. Или животных качеством изделий труднее обмануть?
А что для питания людей к нам поставляется по импорту? Не вникая в ассортимент, возьмем свое домашнее хозяйство. Корица молотая к нам поступает из г. Истра Московской области, ванилин – из Саратова, вермишель быстрого приготовления из г. Иваново.
Около газовой плиты скромно притаились пакеты для запекания, доставленные из г. Санкт-Петербург, губки для посуды в вакууме из г. Москва и долгоиграющий комплект скребков для посуды из г. Херсон (когда это было!). Весь торговый цимус в том, что аналогичная продукция производится или может производиться в Беларуси.
Опять же, на кухне можем увидеть средство для мытья посуды из г. Казань (Татарстан), средство «Антижир» из российского Волгограда, в белорусском отеле можем встретить мыло туалетное «Hotel» (Московская обл.), хотя в Беларуси имеется собственное производство мыла хорошего качества (например, в г. Несвиж).
Из Лениградской области в Беларусь импортируют весьма актуальные средства для отпугивания от насекомых «Комарофф», из Московской области – лосьон-спрей «Таежный».
Есть и весьма приятные импортные поступления – семена цветов, которые могут круглый год украшать нашу жизнь. В частности, на прилавках магазинов реализуются семена из Италии (георгина), России (циния) и других стран.
Благодаря полезному для домашних хозяйств импорту мы выращиваем рукколу (семена из Новосибирска и Сербии), базилик и шпинат (д. Верея Московской области), сахарную кукурузу, семена которой произведены в Пятигорске.
Мажорный настрой по поводу необходимости импорта для домашних хозяйств, в частности, немного портит мысль, что практически все его позиции могли бы закрывать собственным производством – а это и рабочие места, и доход в казну, и экономия валюты.
Видимо, нет со стороны государства в достаточной степени стимулирования производственной деятельности по организации соответствующих импортозамещающих и экспортноориентированных производств. А жаль…
Міжнародны дзень музеяў (International Museum Day, з 1977 года). Ноч музеяў.
У гэты дзень музеі ва ўсім свеце адчыняюць свае дзверы для ўсіх жадаючых, цалкам бясплатна і з радасцю паказваючы свае выставачныя залы, новыя экспанаты. Да свята прымеркаваны адкрыцці новых выставак, фестываляў, у музеях арганізуюцца тэматычныя лекцыі, экскурсіі, навуковыя чытанні, спецыяльныя заняткі з дзецьмі, праходзяць музейна-тэатральныя паказы.
У свята ў музеях заўсёды шмат наведвальнікаў. Акрамя Міжнароднага дня музеяў праходзіць яшчэ адно свята – Ноч музеяў.
Дзень памяці ахвяр дэпартацыі народаў Крыма.
Устаноўлены Вярхоўным Саветам Крыма ў 1994 годзе.
18 мая 1944 гады ў Сярэднюю Азію з Крыму быў адпраўлены першы эшэлон крымскіх татараў, грэкаў, балгараў, немцаў, армян і іншых народаў, якія насялялі Крым. Іх дэпартацыя праводзілася па незаконных абвінавачваннях органамі ўлады СССР у «масавым дэзерцірстве» з Чырвонай Арміі, а таксама ў супрацоўніцтве з нямецкімі акупацыйнымі войскамі падчас Вялікай Айчыннай вайны і ўдзеле крымскіх татараў у калабарацыянісцкіх фармаваннях.
Да 20 мая было выселена больш за 180 000 чалавек. Па канчатковых дадзеных, з Крыма было дэпартавана звыш 200 000 крымскіх татараў. Затым, у маі-чэрвені 1944 года, з тэрыторыі паўвострава дэпартавалі яшчэ грэкаў, балгараў, армян, немцаў, італьянцаў, румынаў.
Мемарыяльны комплекс ахвярам дэпартацыі ў пасёлку Сірэнь.
1792 год. Войскі Расіі ўварваліся на тэрыторыю Рэчы Паспалітай з мэтаю скасавання Канстытуцыі 3 мая.
На гэты момант армія Рэчы Паспалітай павінна была налічваць 100 000, але не дасягла нават і 70 000, з якіх баяздольных было толькі 56 000, астатнія – ненавучаныя рэкруты. Пяхоты і кавалерыі было 40 000 і 30 000 адпаведна, пры 200 гарматах. Гэта была даволі значная сіла, але войскі былі раскіданы на велізарных прасторах краіны, і не змаглі дзейнічаць эфэктыўна. Больш таго, 18 000 салдат прускага дапаможнага корпуса не прыбылі з прычыны здрады прускага саюзніка.
Камандуючым арміяй быў прызначаны каралеўскі пляменнік, малады князь Юзэф Панятоўскі. Пры фармаванні арміі яму дапамагалі генералы: А. Касцюшка, М. Вяльгорскі і Ю. Заёнчак. Як потым высветлілася, найбольшую вартасць на поле бою ў польска-літоўскім войску мела пяхота і артылерыя, а хутка сфармаваныя групы нацыянальнай кавалерыі лёгка прыходзілі ў паніку.
Армія расійскіх акупантаў была падзелена на дзве часткі: беларуская армія – 32 000 пяхоты генерала М. Крачэтнікава, 64 000 у Малдаўскай арміі ветэранаў нядаўняй вайны з Асманскай імперыяй пад камандаваннем М. Кахоўскага. Першая шла ў Літву, а другая на Падолле і Валынь.
Пяхота Кароннага корпуса.
1868 год. Нарадзіўся Мікалай ІІ (1868-1918).
Расійскі імператар, палкоўнік, адмірал брытанскага флота і фельдмаршал брытанскай арміі, святы ў РПЦ. У 1915-1917 гадах жыў у Магілёве пры Стаўцы.
Атрымаў грунтоўную хатнюю адукацыю. Служыў афіцэрам у Праабражэнскім палку.
Стаў імператарам у 1894 годзе.
Панаванне Мікалая II было адзначана эканамічным развіццём Расіі. Праведзены грашовая рэформа, першы ўсеагульны перапіс насельніцтва, уведзены заканадаўчая Дзяржаўная Дума, Савет міністраў, краіна ўступіла ў вайсковы блок Антанта. За ініцыятыву па скліканні Гаагскай канфэрэнцыі быў намінаваны на Нобелеўскую прэмію міру ў 1901 годзе. Разам з тым павялічваўся рост сацыяльна-палітычных супярэчнасцяў, рэвалюцыйнага руху (адбыліся дзве рэвалюцыі), Расія прайграла руска-японскую вайну, уступіла ў І Сусветную.
20 жніўня 2000 года праслаўлены ў ліку святых Рускай праваслаўнай царквы.
1888 год. Нарадзілася беларуска Ганна Барысевіч (1888-2007).
Адна з сусветных доўгажыхарак, якая пражыла 118 гадоў і 281 дзень.
Праз спазненне не была занесеная ў Кнігу рэкордаў Гінэса як найстарэйшы чалавек у свеце.
У 2007 годзе афіцыйны сусветны рэкорд даўгалецця прызналі за 114-гадовай жыхаркай Японіі, тым часам як Ганне Барысевіч было больш за 118.
У 2007 годзе яе імя было ўнесена ў Кнігу рэкордаў Расіі, СНД і краін Балтыі «Дзіва».
1906 год. У Пецярбургу заснавана беларуская выдавецкая суполка “Загляне сонца і ў наша аконца” (1906-1914).
Паўстала з ініцыятывы выкладчыка Пецярбурскага ўніверсітэта, беларуса Б. Эпімах-Шыпілы.
Выдадзена 38 кніг кірыліцай і лацінкай агульным накладам больш за 100 000 асобнікаў. Сярод іх першыя падручнікі на беларускай мове «Беларуская чытанка, ці Першае чытанне для дзетак беларусаў» Каруся Каганца, «Першае чытанне для дзетак беларусаў» Цёткі, творы Янкі Купалы і Якуба Коласа, В. Дунін-Марцінкевіча, Ф.Багушэвіча, пераклад паэмы «Пан Тадэвуш» А. Міцкевіча. Быў выпушчаны альманах «Маладая Беларусь».
1910 год. Памерла Эліза Ажэшка (1841-1910).
Папулярная ў свой час беларуская польскамоўная пісьменніца, грамадская дзеячка і педагог эпохі пазітывізму.
Яе празаічныя творы інсцэніраваліся, перакладаліся на беларускую мову і напачатку XX стагоддзя ставіліся на сцэнах шматлікіх беларускіх гарадоў. Блізка сябравала з Ф. Багушэвічам.
Адукацыю атрымала ў Варшаўскім пансіёне. Аказвала дапамогу ўдзельнікам паўстання 1863 года.
Аўтар апавяданняў, раманаў, у тым ліку на тэмы грамадскай эмансіпацыі і барацьбы жанчын за грамадскія правы. Шырокае прызнанне прынеслі раман «Мэір Эзофавіч», апавяданні зборніка «З розных сфер», апавяданні з жыцця беларускіх сялян «Нізіны» і іншыя.
Шмат падарожнічала па Беларусі, сабрала 228 назваў раслін. Усім беларускім назвам за дапамогай знаёмага батаніка яна дала лацінскія адпаведнікі. Шмат назваў раслін, пададзеных Ажэшкай, не фіксуюць іншыя беларускія слоўнікі.
У доме ў Гродна, дзе апошнія гады жыцця яна жыла створаны дом-музей. Яе імем названа вуліца ў Гродна, на якой усталяваны помнік.
1920 год. Нарадзіўся Ян Павал II (Караль Вайтыла, 1920-2005).
264-ы Рымскі Папа, першы пантыфік-славянін і першы папа, які не паходзіў з Італіі, за апошнія больш як 450 гадоў. Святы. Меў вялікую цікавасць да Беларусі, стварыў паўнавартасную каталіцкую структуру ў Беларусі.
Па працягласці свайго пантыфікату ён саступае толькі Апосталу Пятру і Папу Пію IX (1846-1878).
Аўтар прац па праблемах хрысціянскай філасофіі чалавека, шматлікіх энцыклік, вершаў, паэм, п’ес.
Яго верш «Юдэйская пустыня» пераклала на беларускую мову Х. Лялько.
Стаў першым пантыфікам у гісторыі, які пачаў звяртацца да беларускіх вернікаў па-беларуску ў сваіх святочных віншаваннях з нагоды Вялікадня і Нараджэння Хрыстовага, а таксама падчас сустрэч з дэлегацыямі беларусаў.
Святому прысвечаны шматлікія помнікі ў многіх каталіцкіх краінах. У 2013 годзе ў Магілёве на тэрыторыі касцёла Небаўзяцця Панны Марыі і Святога Станіслава ўстаноўлена скульптура.
1940 год. Нарадзіўся Ян Чыквін (1940-2022).
Беларускі паэт, гісторык літаратуры, перакладчык, доктар гуманітарных навук, прафесар, грамадскі дзеяч Польшчы, прэзідэнт Беларускага Літаратурнага Таварыства «Белавежа».
Скончыў Варшаўскі ўніверсітэт. Працаваўу Варшаўскім, Беластоцкім універсітэтах.
Член Польскага таварыства русістаў, Саюза польскіх пісьменнікаў, Міжнароднай асацыяцыі беларусістаў, беларускага ПЭН-цэнтра. Быў рэдактарам выдавецкай серыі “Бібліятэка Беларускага літаратурнага аб’яднаньня «Белавежа»”, часопіса «Тэрмапілы».
Узнагароджаны медалём Францішка Скарыны.
Памёр 14 лістапада 2022 года.
1958 год. Нарадзіўся Ян Максімюк.
Беларускі перакладчык, крытык, літаратар на Беласточчыне.
Скончыў Варшаўскі ўніверсітэт. Працаваў настаўнікам, інструктарам і сакратаром Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Беластоку, журналістам «Нівы», перакладчыкам у амерыканскай амбасадзе ў Варшаве.
Перакладае беларускую літаратуру на польскую мову і сусветную літаратуру на беларускую мову. Пераклаў «Уліса» Джойса. Стварае слоўнік падляскай мовы. Вядзе сайт прысвечаны папулярызацыі і кадыфікацыі падляскай мікрамовы. Рэдагаваў літаратурна-мастацкі часопіс «Правінцыя» (Беласток).
З 1998 году жыве ў Празе. Супрацоўнічае з «Радыё Свабода». Разам з С. Шупам заснаваў інтэрнэт-праект Літаратура.орг.
1972 год. Нарадзіўся Аляксандр Кулінковіч (1972-2018).
Беларускі рок-музыка, заснавальнік і лідар гурта “Neuro Dubel”.
Працаваў у моладзевых выданнях. Аўтар вершаў, музыкі. Браў удзел у некаторых запісах і канцэртах гурта «Крамбамбуля».
Памёр 3 жніўня 2018 года. У дзень смерці «Нейра Дзюбель» павінен быў выступаць на фэстывалі «Рок за баброў».
1977 год. У Польшчы памёр Андрэй Блажэвіч (Вангін, 1895-1977).
Беларускі акцёр, вядучы акцёр трупы У. Галубка – Беларускага дзяржаўнага вандроўнага тэатра. Выступаў у характарных ролях.
Бываў на гастролях у Магілёве.
Арыштаваны НКУС у 1937 годзе. Па Другой сусветнай вайне выехаў у Польшчы. Удзельнічаў у аматарскіх спектаклях на Памор’і.
З 1968 году дажываў у доме састарэлых у Гдыні. Наведваў беларускі клуб у Гданьску.
Увесну 1977 году знік з дому састарэлых Гдыні. Толькі праз 25 гадоў высветлілася, з прычыны пагаршэння здароўя яго перавезлі ў Гнеў – у адпаведны дом. Там пасля 19 дзён памёр.
Дзякуючы гданьскім беларусам яго магіла была адшуканая. На ёй усталяваны помнік з граніту.
Акцёры трупы У. Галубка.
1995 год. Памёр ураджэнец в. Малыя Бортнікі Бабруйскага раёна Іван Балыка (1937-1995).
Беларускі савецкі вайсковы дзеяч, генерал-маёр.
Скончыў ваеннае вучылішча, акадэмію бранятанкавых войск Генеральнага штаба. Служыў у Беларускай ваеннай акрузе, групе савецкіх войск у Германіі, у Забайкаллі, быў ваенным саветнікам у В’етнаме, Емене. Апошнія гады жыцця пражываў у в. Малыя Бортнікі.
