Россия - Магілёў. media

Дзень у гісторыі. 10 мая. Каранацыя Лагішынскага абраза. Спаленне кніг. Мемарыял ахвярам Халакосту. Нарадзіліся Леў Бакст, Янка Маўр, Сяргей Панізнік. Загінуў С. Булак-Балаховіч.

Навіна ад 10 мая, 2023

1864 год. У Магілёве расійскімі карнікамі расстраляны Міхал Аскерка (1836-1864).

Урач, паўстанцкі камісар Мінскай і Магілёўскай губерняў у 1863-1864 гадах.

Скончыў Слуцкую гімназію, Маскоўскі ўніверсітэт.

Працаваў урачом у Сенненскім і Ашмянскім паветах.

Падчас паўстання стаў паўстанцкім камісарам у Магілёўскай губерні, у Пецярбургу гуртаваў патрыятычна настроеных афіцэраў. Каардынаваў паўстанцаў на Магілёўшчыне з 5 мая 1863 года. Пасля іх паражэння, перанёс сваю дзейнасць у Мінск і Ігуменскія лясы, стаў паўстанцкім камісарам Мінскай губерні.

Арыштаваны 21 кастрычніка 1863 годзе падчас чарговай паездкі ў Пецярбург. На следстве ў Санкт-Пецярбургу і Магілёве адмаўляўся даваць паказанні.

Подзвіг Аскеркі адлюстраваны У. Караткевічам у рамане «Нельга забыць» («Леаніды не вернуцца да Зямлі»).

1866 год. У Гародні нарадзіўся Леў Бакст (1866-1924).

Сусветна вядомы мастак, сцэнограф, майстар станкавага жывапісу і тэатральнай графікі. Акадэмік Імператарскай акадэміі мастацтваў, Кавалер ордэна Ганаровага легіёна.

У розных крыніцах падаюцца розныя даты нараджэння: 27 студзеня (8 лютага), 27 красавіка, 9, 10 мая.

Вучыўся ў Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў, парыжскіх студыях, у фінскага мастака А. Эдэльфельта.

Працаваў у Маскоўскім, Аляксандраўскім тэатрах, у прыватнай мастацкай школе Л. Звягінцавай у Пецярбургу (сярод яго вучняў – М. Шагал), ствараў партрэты, кніжныя ілюстрацыі, выступаў як мастак-графік, супрацоўнічаў з рознымі часопісамі, ствараў дэкарацыі і касцюмы для спектакляў.

З 1909 года працаваў у Парыжы – быў вядучым дэкаратарам «рускіх сезонаў за мяжой» С. Дзягілева, займаўся эскізамі дэкарацый і мадэліраваннем адзення для балетаў, працаваў у тэатрах Лондана, Нью-Йорка, Бруселя, Рыма.

Як жывапісец выстаўляўся ў Берліне, Празе, Вене, Венецыі, Рыме, Парыжы, Мюнхене.

Аўтар тэарэтычных прац у галіне мастацтва.

Памёр 27 снежня 1924 года ў Парыжы. Яго імем названы вуліцы ў Парыжы, Гародні.

Некаторыя яго творы захоўваюцца ў карпаратыўнай калекцыі Белгазпрамбанка ў Мінску.

1883 год. Нарадзіўся Іван Фёдараў (Янка Маўр, 1883-1971).

Беларускі географ, педагог, перакладчык, “бацька” беларускай дзіцячай літаратуры, прыгодніцкага, навукова-папулярнага жанраў, Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі, Заслужаны дзеяч культуры.

Уладальнік найлепшай у даваеннай Беларусі хатняй бібліятэкі. Паплечнік і сваяк Якуба Коласа.

Найбольш вядомыя яго творы: “У краіне райскай птушкі”, “Палескія рабінзоны”, “ТВТ”, “Слёзы Тубі”.

Яго творы пераведзены на шматлікія мовы, выдаваліся ў розных краінах, у т.л. ЗША, Вялікабрытаніі, Кітаі.

У гонар пісьменніка носяць вуліцы ў Мінску, Пінску, мінская абласная бібліятэка, школа ў Барысаўскім раёне.

Памёр 3 жніўня 1971 года.

1883 год. Указам Аляксандра III у Расіі ўведзены бела-сіне-чырвоны сцяг.

Афіцыйна зацверджаны як дзяржаўны напярэдадні каранацыі Мікалая II у 1896 годзе. Да гэтага дзяржаўным сцягам Расійскай імперыі лічыўся чорна-жоўта-белы сцяг, які ў цяперашні час выкарыстоўваецца рознымі манархічнымі рухамі, а бела-сіне-чырвоны сцяг з часоў Пятра I быў гандлёвым або камерцыйным сцягам Расіі.

Чырвоны колер азначаў дзяржаўнасць, сіні – колер Маці Божай, белы – колер свабоды і незалежнасці.

Адначасова расійскі трыкалёр – сімвал Уласаўскай арміі, агрэсіі супраць Грузіі, Украіны, канфліктаў і ваенных аперацый у Прыднястроўі, Сірыі і іншых кутках свету.

1918 год. Магілёўская гарадская ўправа зацвердзіла эскізы бон.

Гэта было зроблена для наступнага выпуску ў памеры 3 мільёнаў рублёў. Іх выпуск быў дазволены фінаддзелам 1-га польскага корпуса.

Прынята рашэнне аб выпуску ў першую чаргу бон у 1 і 3 рублі, потым, пры неабходнасці ў 50 капеек, 5, 10 і 25 рублёў.

Для друку бон выбрана магілёўская друкарня Падземскага.

1931 год. У в. Новааляксандраўка Дрыбінскага раёна нарадзіўся Сцяпан Гаўрусёў (1931-1988).

Беларускі паэт, перакладчык.

Скончыў Магілёўскае педвучылішча. Працаваў у газеце «Звязда», выдавецтве «Беларусь».

Аўтар вершаў, 13 зборнікаў паэзіі, шматлікіх рэцэнзій і літаратурна-крытычных артыкулаў.

Пераклаў на беларускую мову шэраг твораў А. Твардоўскага, М. Ісакоўскага, М. Святлова, А. Пракоф’ева, М. Дудзіна, С. Нараўчатава, Я. Райніса, Г. Гуляма, Міртэміра, Я. Судрабкална, І. Харыка, А. Туманяна, М. Джаліля.

1933 год. Нарадзіўся Уладзімір Вітко.

Беларускі мастак.

Скончыў Мінскае мастацкае вучылішча. Працаваў у Віцебску мастаком на фабрыцы «КІМ», на шаўковым камбінаце, у мастацка-вытворчых майстэрнях.

Яго творы захоўваюцца ў музеях Беларусі, Польшчы, у дырэкцыі выставак Мастацкага Фонда Беларусі, у прыватных калекцыях у Беларусі, Расіі, Польшчы, Германіі, Італіі.

Аўтар пейзажаў, выкананых пераважна ў тэхніцы алейнага жывапісу, нацюрмортаў, партрэтаў.

Для жывапіснай манеры мастака характэрнымі з’яўляюцца арыгінальнасць і смеласць каларыту, імкненне да абагульнення форм, дэкаратыўнай гучнасці, альбо, наадварот, наўмыснай прыглушанасці колеру.

Памёр 7 красавіка 2020 года.

1933 год. У Берліне і іншых гарадах Германіі нацысты ўчынілі дэманстрацыйнае спаленне кніг.

Познім вечарам у цэнтры Берліна, на плошчы Оперы, гітлераўцы ўчынілі масавае спаленне кніг, “чужых арыйскаму духу”. Агню былі адданы творы Г. Гейне, Л. Талстога, Э. Заля, М. Пруста, Э.-М. Рэмарка, Т. Мана, Г. Мана, Г. Уэлса, Д. Лондана…

Па сведчанні відавочцаў, велізарны натоўп, які атачыў гіганцкае вогнішча, прыйшоў у захапленне ад істэрычнага выступу арганізатара гэтага дзейства, рэйхсміністра народнай асветы і прапаганды Паўля Ёзэфа Гебельса.

У свой час Гейнэ, некалі каханы Гебельсам, па-прароцку заўважыў: “Хто спальвае кнігі, калі-небудзь будзе спальваць людзей”…

1940 год. У Варшаве забіты Станіслаў Булак-Балаховіч (1883-1940).

Расійскі, беларускі і польскі вайсковы дзеяч, афіцэр кавалерыі рускай арміі, генерал-маёр Белай арміі, генерал арміі БНР, камандзір добраахвотніцкіх атрадаў польскай арміі, удзельнік грамадзянскай вайны ў Іспаніі на баку генерала Франка.

У 1921 годзе быў прызнаны Дзяржаўным камітэтам БНР «вярхоўным камандуючым над усімі ўзброенымі сіламі Беларусі». У паваенны час займаўся сельскай і лясной гаспадаркай у Белавежскай пушчы. Агенты АДПУ арганізавалі на яго некалькі замахаў.

Пасля акупацыі Польшчы Трэцім Рэйхам спрабаваў арганізаваць партызанскі атрад для барацьбы з нацысцкімі акупантамі, удзельнічаў у абароне Варшавы.

Забіты нямецкім патрулём.

У Варшаве на будынку праваслаўнай духоўнай семінарыі ў раёне Саска-Кэмпа знаходзіцца памятная дошка ў памяць пра Булак-Балаховіча.

Вядомыя яго два вершы па-беларуску: «Покліч бацькі» і «Шарак ці брысь». Выпусціў дзве кнігі пра магчымасць вайны з Германіяй: «Вайна, будзе ці не будзе», «Далоў Гітлера ці хайль Гітлер?».

1942 год. Нарадзіўся Сяргей Панізнік.

Беларускі паэт, празаік, публіцыст.

Скончыў Магілёўскае медвучылішча, факультэт журналістыкі Львоўскага вышэйшага ваенна-палітычнага вучылішча.

Працаваў ваенным журналістам, у газеце «Вячэрні Мінск», на Дзяржтэлерадыё БССР, у выдавецтве «Юнацтва», у Нацыянальным навукова-асветніцкім цэнтры імя Ф. Скарыны, у Літаратурным музеі Янкі Купалы.

Аўтар 9 зборнікаў паэзіі, шэрагу кнігі публіцыстыкі. Піша для дзяцей: зборнікі вершаў «Адкуль вясёлка п’е ваду», «Жыцень», «Мы – грамацеі», «Золкая зёлка».

У перыядычным друку выступае па праблемах сучаснага літаратурнага працэсу.

1997 год. Урачыстая каранацыя Папай Рымскім абраза Маці Божай Каралевы Палесся – Лагішынскага абраза.

Цудадзейны абраз Маці Божай Лагішынскай быў урачыста каранаваны. Кароны, благаслаўлёныя Папам Янам Паўлам II, былі прывезеныя ў Беларусь і ўскладзеныя на абраз кардыналам Казімірам Свёнткам, які ў той час быў ардынарыем Пінскай дыяцэзіі. Маці Божая ў Лагішыне была ўрачыста абвешчана Каралеваю Палесся і заступніцаю Пінскай дыяцэзіі.

2005 год. Каля Брандэнбургскіх варот ў Берліне адкрыты мемарыял ахвярам Халакосту.

Падчас Халакосту загінула 6 000 000 габрэяў.

На плошчы 19 000 квадратных метраў (два футбольных поля) у шахматным парадку ўстаноўлены 2 711 шэрых блокаў вышынёй ад 0,2 да 4,7 м – камены лабірынт, выхад з якога наведвальніку трэба шукаць самастойна. Пад зямлёй на плошчы 800 квадратных метраў пабудавана Месца інфармацыі з матэрыяламі аб Халакосце, яго прычынах і наступствах.

У прыватнасці, прадстаўлены спіс з ізраільскага комплексу Яд Вашэм, які змяшчае імёны каля 3 000 000 загінуўшых.

На цырымоніі адкрыцця музея прысутнічала ўся нямецкая палітычная эліта, у тым ліку прэзідэнт, федэральны канцлер і старшыня бундэстага, а таксама каля 1 000 гасцей з усяго свету, сярод якіх было некалькі чалавек, якія перажылі Халакост.

Фота з адкрытых крыніц

Расія можа 9 мая арганізаваць правакацыю, каб уцягнуць Беларусь у вайну – украінская выведка

Навіна ад 8 мая, 2023

На 9 мая Расія можа падрыхтаваць і здзейсніць правакацыі, у тым ліку супраць Беларусі – паведамляе Галоўнае ўпраўленне выведкі Украіны.

Прадстаўнік Галоўнага ўпраўлення выведкі Міністэрства абароны Украіны Андрэй Юсаў выказаў меркаванне, што расіяне могуць накіраваць правакацыі супраць Беларусі: такая расійская “аперацыя пад фальшывым сцягам” можа мець на мэце ўцягнуць беларускае войска ў вайну супраць Украіны.

А. Юсаў заяўляе:

– Пачынаючы з 2014 года, акупанты выкарыстоўваюць такога кшталту правакацыі, не выключана, што і зараз мы з гэтым сутыкнемся. У гэтай сітуацыі правакацыі могуць быць накіраваны расійскімі спецслужбамі супраць расійскага грамадзянскага насельніцтва і прымеркаваны да пэўных дат, напрыклад, 9 мая. Ніхто ні ва Ўкраіне, ні ў астатнім свеце ў падобныя казкі ўжо не паверыць. Хаця гэта не азначае, што правакацый не будзе,

Фота news.pn

Мікалаеў аднавіў 80% даваеннага насельніцтва

Навіна ад 6 мая, 20236 мая, 2023

Старшыня Мікалаеўскай абласной ваеннай адміністрацыі Віталь Кім заявіў, што зараз насельніцтва Мікалаева аднавілася да 80% і ў Мікалаеве людзей больш, чым неабходных працоўных месцаў – паведамляе news.pn.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

– Па горадзе і вобласці аднолькавыя тэндэнцыі, у Мікалаеўскую вобласць нават яшчэ больш вяртаюцца. У Мікалаеве ў мірны час – да 24 лютага – жыло прыкладна 460 тысяч чалавек. Калі пачалося поўнамаштабнае ўварванне, у горадзе засталося прыкладна 200 тысяч. У асноўным мужчыны, якія баранілі горад і краіну, а таксама пажылыя людзі. Людзі вярталіся паступова. Цяпер больш за 400 тысяч насельніцтва паводле звестак мабільных аператараў. Прыкладна 30 тысяч з іх – херсонцы, якія выехалі ў Нікалаеў пасля вызвалення ад акупантаў Херсона. – сказаў кіраўнік адміністрацыі.

Насельніцтва горада актыўна аднаўляецца, аднак зараз размова ідзе аб недахопе рабочых месц.

– Шматлікія прадпрыемствы пашкоджаны, у многіх – упалі аб’ёмы рэалізацыі. Працы не хапае – гэта праблема, сапраўды, і гэта з’яўляецца першачарговай задачай пасля Перамогі. Цяпер прапрацоўваюцца механізмы стварэння працоўных месцаў. – падсумаваў Кім.

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў.media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 км ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 460 тысяч чалавек. Амаль палова з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

Фота з адкрытых крыніц

Расійскія апазіцыянеры ў Берліне падпісалі дэкларацыю аб злачыннасці вайны супраць Украіны і ліквідацыі пуцінскага рэжыму

Навіна ад 2 мая, 20232 мая, 2023

Расійскія актывісты і апазіцыянеры, якія выехалі з Расіі, падпісалі дэкларацыю, у якой абвясцілі вайну ў Украіне злачыннай, запатрабавалі ліквідацыі рэжыму Пуціна, вызвалення палітвязняў, ваеннапалонных і выплаціць Украіне кампенсацыі за прычыненую шкоду – паведамляе news.pn.

Сустрэча 68 прадстаўнікоў расійскай апазіцыі адбылася 30 красавіка ў Берліне, паводле яе вынікаў і была прынята заява, якую назвалі “Дэкларацыя расійскіх дэмакратычных сіл”. Нарада адбылася па ініцыятыве М. Хадаркоўскага і некалькіх іншых апазіцыянераў, якія жывуць за межамі Расіі.

“Расійскія войскі павінны быць выведзены з усіх акупаваных тэрыторый. Міжнародна прызнаныя межы Расіі павінны быць адноўлены, ваенныя злачынцы павінны быць прыцягнуты да суда, а ахвярам агрэсіі павінны быць выплачаны кампенсацыі” – сказана ў першым пункце Дэкларацыі.

Акрамя таго, у дэкларацыі прызнаны “нелегітымным і злачынным” рэжым У. Пуціна, які з гэтай прычыны “павінен быць ліквідаваны”.

Актывісты заклікалі расіян далучыцца да іх дэкларацыі і абавязаліся яе падтрымліваць да дасягнення названых стратэгічных мэт.

Сярод тых, хто падпісаў дакумент – палітыкі на эміграцыі Міхаіл Хадаркоўскі, Дзмітрый Гудкоў, Ілья Панамароў і Леанід Гозман, палітолагі Кірыл Рогаў і Іван Праабражэнскі, вядомыя прадпрымальнікі, эканамісты, юрысты, прадстаўнікі расійскіх антываенных рухаў у розных краінах.

Дэкларацыя таксама апублікавана на сайце Change.org. Пад ёй могуць пакінуць подпіс усе ахвочыя .

Дзень у гісторыі. 27 красавіка. Загінуў Ф. Магелан. Фантастычныя ўцёкі. Крушэнне «Надзеі». Нарадзіліся мастак М. Данцыг, біятланіст С. Новікаў. Памёрлі Ф. Багушэвіч, Доктар Эсперанта.

Навіна ад 27 красавіка, 2023

1521 год. На Філіпінах абарыгены забілі партугальскага мораплавацеля Фернана Магелана (1480–1521).

Магелан умяшаўшыся ў міжусобную барацьбу абарыгенаў і загінуў. Яго гібель цяжка адбілася на ходзе першага коласветнага падарожжа. Многія маракі загінулі, з пяці караблёў толькі “Вікторыя” пасля многіх цяжкіх прыгод нарэшце дабралася да роднай гавані.

Экспедыцыя Магелана пацвердзіла, што Зямля – шар. Упершыню еўрапейцы прайшлі праз Ціхі акіян, быў адкрыты праліў, які аддзяляе Паўднёвую Амерыку ад вострава Вогненная Зямля (Магеланаў праліў).

1584 год. Памёр князь Мікалай Радзівіл VI Руды (1512–1584).

Ваенны, палітычны, рэгілійны і грамадскі дзеяч ВКЛ. Распаўсюджвальнік на Беларусі ідэй кальвінізму.

Разграміў рускія войскі пад Улай (1564), блакаваў іх у Полацку (1564), выступаў супраць заключэння ўніі з Польшчай.

1771 год. Адбыліся самыя фантастычныя ўцёкі ў Расіі.

Ссыльны афіцэр войска Рэчы Паспалітай, удзельнік паўстання Барскай канфедэрацыі (1768) Морыц Аўгуст Бянеўскі (1746–1786) арганізаваў паўстанне на Камчатцы.

Пад яго кіраўніцтвам ссыльныя і катаржане абяззброілі ахову, захапілі склады з таварамі і правіянтам, выламалі з прыбярэжнага лёду галіён “Святы Пётр” і выйшлі ў мора. Да канца жніўня ўцекачы дасягнулі берагоў Паўднёвага Кітая. Потым 7 ліпеня 1772 года яны дабраліся да Францыі, дзе былі сустрэты як героі. Яны першымі з рускіх, ліцвінаў і палякаў перасеклі экватар і пераплылі Індыйскі акіян.

Бянеўскі пасля Францыі з новымі таварышамі адправіўся на Мадагаскар. Там Морыц стаў Ампансакабе – “вярхоўным уладаром”, каралём вострава.

1878 год. Пад Полацкам нарадзіўся Станіслаў Любіч-Маеўскі (1878–1941).

Беларускі грамадска-культурны дзеяч, педагог. Скончыў Віцебскую гімназію, Кракаўскі ўніверсітэт. Стваральнік арганізацыі “Кола беларускіх студэнтаў у Кракаве”.

У 1903–1941 гадах выкладаў гісторыю і геаграфію ў навуковых установах, быў дырэктарам гімназій ў шматлікіх гарадах Польшчы і Беларусі.

Выдаў больш за 13 падручнікаў па гісторыі, геаграфіі, беларускай і польскай мове, але найбольшую вядомасць набыў яго беларускі буквар «Лемантар» (Львоў, 1929).

У чэрвені 1940 года, пасля стварэння Літоўскай ССР, увайшоў у склад гарадской адміністрацыі Вільні, курыраваў школьны сектар, працаваў у Беларускім нацыянальным цэнтры.

У верасні-снежні 1941 года працаваў у Інспектарыяце беларускіх школ у Мінску, супрацоўнічаў з беларускай незалежніцкай групай Я. Станкевіча і польскім антыфашысцкім падполлем.

У снежні 1941 года, па даносе правакатара, схоплены і расстраляны.

1900 год. Памёр Францішак Багушэвіч (1840-1900).

Беларускі грамадскі дзеяч, паэт, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры, яе класік, адзін з першых ідэолагаў беларускага нацыяналізму. Актыўны ўдзельнік паўстання 1863-1864 гадоў, быў паранены ў баі ў Аўгустоўскіх лясах.

Служыў Чарнігаве, на Сумшчыне, у Валагодскай губерні, Вільні ў судовых палатах.

Пасля звальнення са службы ў 1898 годзе жыў у Кушлянах (цяпер Смаргонскі раён), дзе і памёр.

Аўтар вершаў, апавяданняў, баек на беларускай, польскай мовах, публіцыстычных артыкулаў, зборнікаў «Дудка беларуская», «Смык беларускі», «Скрыпачка беларуская» і «Беларускія апавяданні Бурачка».

У сваіх творах выступаў ад імя ўсяго працоўнага беларускага народа, быў пераважна ідэалагічным прадстаўніком сялянства.

У яго творчасці таленавіта спалучаны гісторыка-філасофскае і мастацкае асэнсаванне лёсу беларускага народа, моцныя матывы нацыянальнага адраджэння. Творчасць Багушэвіча ў значнай ступені садзейнічала працэсу развіцця беларускай мовы.

Пры жыцці яго творы ў Расійскай імперыі былі забаронены. Яны выдадзены асобнымі кнігамі і лістоўкамі ў час рэвалюцыі 1905-1907 гадоў, аднак у 1908 на іх накладзены арышт.

У БССР былі ўпершыню выдадзены ў 1922 годзе («Дудка беларуская»).

У 1930-я гады творчасць Багушэвіча была абвешчана буржуазна-кулацкай, нацыяналістычнай, да 1940 года яго кнігі не друкаваліся. 3 чэрвеня 1937 года Галоўліт БССР выдаў загад № 33, згодна з якім усе выданні твораў Францішка Багушэвіча павінны былі спальвацца.

Паштоўка часоў БНР з цытатай Францішка Багушэвіча

1917 год. Памёр ураджэнец Беластока Лазар Заменгоф (1859–1917).

Лекар, вынаходнік мовы эсперанта. Жыў у Гродна і Варшаве.

Пад псеўданімам Доктар Эсперанта у 1887 годзе выдаў кнігу “Міжнародная мова”, з якой жыхары Зямлі даведаліся пра штучную мову “эсперанта” (“надзея”). У якасці прыкладаў у кнізе былі прыведзены тэксты на эсперанта: малітва Ойча наш, урывак з Бібліі, прыклад ліста, арыгінальныя вершы Заменгофа, пераклад верша Г. Гейнэ. Зараз на эсперанта размаўляюць у свеце каля 2 млн чалавек. У Беларусі валодаюць гэтай мовай лічаныя спецыялісты.

У гонар вучонага названы вуліцы ў Валенсіі, Варшаве, Гродна, Іерусаліме, Канах, Каўнасе, Кракаве, Лодзі, ў Нетаніі, Познані, Тэль-Авіве, Франкфурце-на-Майне, Руэй-Мальмезоне і іншых гарадах. У яго гонар названы астэроід, усталяваны бюсты ў Беластоку, Вейсеяе, Вене, Адэсе.

1919 год. Крушэнне парахода «Надзея» на Заходняй Дзвіне.

Каля 14:00 «Надзея» адчаліла ад Віцебскай прыстані на Бешанковічы з 242 пасажырамі, у тым ліку 5 дзецьмі.

Параход сутыкнуўся з каменным лёдарэзам апоры Дзвінскага моста. Капітан, некаторыя пасажыры і члены каманды паляцелі ў халодную ваду, іншыя кінуліся на правы бок, каб вылезці на апору. Параход нахіліўся, зачэрпаў вокнамі кают ваду і стаў тануць. Загінула не менш за 100 чалавек.

1930 год. Нарадзіўся Май Данцыг (1930–2017).

Народны мастак Беларусі. Кавалер ордэна Францыска Скарыны.

Скончыў Мінскае мастацкае вучылішча, Маскоўскі мастацкі інстытут. Выкладаў у Беларускай акадэміі мастацтваў, прафесар.

Быў старшынёй Мінскага аб’яднання яўрэйскай культуры імя Ізі Харыка, грамадскай камісіі па ставарэнні Мемарыяльнага комплекса “Яма” , віцэ-прэзідэнтам Саюза беларускіх яўрэйскіх грамадскіх аб’яднанняў і абшчын, займаўся праблемамі ўвекавечання памяці вязняў Мінскага гета.

Працаваў у розных жанрах станковага жывапісу.

Творам Данцыга ўласцівы арыгінальныя кампазіцыйныя рашэнні, драматургічнасць зместу.

Май Данцыг. Мой горад старажытны, малады.

1947 год. Памёр Валянцін Таўлай (1914–1947).

Беларускі паэт, дзеяч заходнебеларускага нацыянальнага руху.

Вучыўся ў Слонімскай настаўніцкай семінарыі, Віленскай беларускай гімназіі, з якіх быў выключаны за палітычную дзейнасць. Арыштоўваўся, знаходзіўся ў зняволенні ў Слонімскай і Гродзенскай турмах (1929–1930).

У 1930-1932 гадах працаваў у БССР.

У 1932 годзе быў накіраваны на падпольную работу ў Заходнюю Беларусь. Зноў арыштоўваўся, быў у заключэнні, адкуль вызвалены ў верасні 1939 года.

У гады Вялікай Айчыннай вайны быў падпольшчыкам, партызанам. У верасні 1943 года арыштаваны СД у Лідзе, вызвалены з дапамогай беларускіх паэтаў, палітычных і ваенных дзеячаў.

Пасля вайны працаваў ў СМІ, у Літаратурным музеі Янкі Купалы.

Аўтар паэм, вершаў, зборніка «Выбранае», публіцыстычных нарысаў пра рэвалюцыйна-вызваленчую і антыфашысцкую барацьбу, крытычных твораў пра творчасць Я. Купалы, П. Пестрака, Я. Брыля.

Пераклаў на беларускую мову асобныя творы А. Міцкевіча, І. Крылова і іншых.

Яго імем названы вуліцы ў Гродне, Лідзе і ў Маладзечне.

Мемарыяльная дошка устаноўлена ў Лідзе.

1965 год. У ЗША былі запатэнтаваны аднаразовыя падгузнікі пад гандлёвай маркай “Памперс”.

Іх стваральнікам стаў Віктар Мілз – амерыканскі інжынер-хімік, вядучы тэхнолаг кампаніі “Procter&Gamble” і па сумяшчальніцтве дзядуля траіх маленькіх унукаў.

Вынаходніку прыйшла ў галаву ідэя пакласці ў пялёнкі здробнёную прамакальную паперу. Першыя мадэлі ён выпрабаваў на ўласных унуках.

Назва “Pampers” – ад англійскага слова “pamper” – “песціць”.

1979 год. У Чавусах нарадзіўся Сяргей Новікаў.

Беларускі біятланіст.

Скончыў МДУ імя А. Куляшова.

Прызёр Алімпійскіх гульняў-2010, трохразовы чэмпіён універсіяды, двухразовы чэмпіён Еўропы.

Жыве ў Магілёве.

1998 год. Памёр Вітаўт Тумаш (1910–1998).

Беларускі грамадскі дзеяч, скарыназнаўца.

Актыўна ўдзельнічаў у беларускім студэнцкім жыцці, быў старшынёй Лодзінскага аддзела Беларускага камітэта самапомачы, членам створанага ў Берліне (1941) Беларускага нацыянальнага цэнтра. У ліпені-лістападзе 1941 года бургамістр Мінска. Пасля пераезду ў Германію, займаўся лекарскай практыкай і працаваў у берлінскім аддзеле Самапомачы, рэдагаваў газету «Раніца».

Адзін з заснавальнікаў і шматгадовы старшыня Беларускага інстытута навукі і мастацтва ў ЗША, член Беларуска-амерыканскага задзіночання, старшыня Фундацыі імя П. Крэчэўскага. Даследчык спадчыны Ф. Скарыны.

Пахаваны на беларускіх могілках у Іст-Брансуіку ў Нью-Джэрсі (ЗША).

Импортозамещение в море импорта

Навіна ад 19 красавіка, 2023

Мы привыкли воспринимать российскую экономику неразворотливой, а по итогу неразворотливыми оказались мы сами. Mogilev.media огляделись и по-обывательски порассуждали о том промышленном суррогате, в котором живёт страна.

Схематически внешнеэкономические отношения можно представить как действия по реализации товаров и услуг на экспорт, в результате чего у субъектов хозяйствования, банков (естественно, и у населения), а также у государства появляется валюта. А уже с ее помощью производятся закупки товаров, услуг и технологий за границей, появляется возможность доступа к иностранным кредитам, что оказывает значительное влияние на экономику страны.

В случае ограничения экспортно-импортных отношений, например, развивающихся стран с развитыми, в первую очередь страдают развивающиеся страны, которые лишаются высококачественной продукции и технологий. При этом в экономике развивающихся стран появляются такие нюансы, что их замечают даже обыватели.

Молоко-мясо в обмен на шурупы

Лишившись притока высококачественных товаров, потерпевшие страны начинают искать возможности смены торгового партнера, пусть даже и с менее качественной продукцией, а то и самим пытаться производить до сих пор недоступные для местной экономики товары и комплектующие. И на горизонте уже не так и развивающейся страны появляется суррогат импортных товаров, что и называется импортозамещением.

В Беларуси данная составляющая экономики столь важна, что показатель объема производства импортозамещающих товаров для облисполкомов возведен в ранг заданий, обязательных для исполнения.

Но не всегда понятны обывателю продолжающиеся закупки импортных товаров при возможности их производства белорусскими производителями. Любой из активных домохозяев найдет у себя в обиходе массу такого импорта. Параллельно повисает в воздухе вопрос: а кому выгоден такой импорт, на покупку которого необходимы огромные валютные средства? Почему белорусская торговля тратит валюту, так тяжело добываемую на полях и фермах страны, на покупку, например, красок, мела и шурупов – той продукции, которую можно производить на просторах синеокой?

Несколько примеров.

Мы уже привыкли к китайским товарам в целом, к инструментам, в частности к «универсальной» отвертке, набору пильных коронок по дереву, сверлам, кругам лепестковым и отрезным по металлу – все в хозяйстве пригодилось.

Но шурупы по гипсокартону из Тайваня! Это уже слишком, особенно с учетом наличия собственного метизного завода в г. Речица. Тем не менее, шурупы прочные, функциональны и недороги, но что мешает белоруской промышленности наладить выпуск аналогичной продукции?

А вот и товары из братской России

Казалось бы, Беларусь имеет весьма развитую химическую промышленность, а на фото мы видим российский импорт из Воронежской области (раб. пос. Ольховатка): ксилол как растворитель и эмаль алкидная.

Неблизкий свет для перевозок такой продукции, причем, конкурентоспособной по сравнению с химпродукцией белорусского производителя: ООО «Цветогамма» (г. Минск). Еще из более далеких краев, из республики Марий Эл (поселок Шелангер) прибыла по импорту эмаль универсальная.

Мы привыкли воспринимать российскую экономику весьма неразворотливой, порой забывая, что она признана рыночной, в отличие от белорусской. И российские товары побеждают в конкурентной борьбе в белорусскими.

Несколько товаров, неожиданно также производимых в РФ и поставляемых на рынок Беларуси. Мы видим среди них корм для кошек ООО “Nestle Россия» (г. Москва), минеральное удобрение сульфат магния привезли из Костромской области пос. Буй («Буйские удобрения»). И это при наличии в Беларуси трех химических заводов, производящих всю линейку минеральных удобрений и экспортирующих их по всему миру!

Апофеоз бездарной закупки по импорту – «Побелка садовая» (Московская обл, г. Лыткарино), которая конкурентоспособна с белорусской продукцией, производимой из мела белорусских карьеров.

Пройдемся по другим категориям товаров. Хороший парфюм приятен не только дамам, на соответствующих полках найдется много импортного для мужчин.

Здесь мы видим мужской дезодорант из Испании, гель для бриться из Великобритании. А вот пена для бритья импортирована из г. Вязьмы (РФ), французский гель для душа (клубника Прованса), оказывается, производится в г. Москва.

Уделим немного внимания продуктам питания

Вермишель быстрого приготовления, кто бы мог подумать, прибыла на белорусские прилавки из города Иванова (РФ), нектар «Томатный» из г. Ярцева Смоленской области, а вот «Овощи быстрозамороженные» по-прежнему в Беларусь поставляет Польша (г. Семятыче).

Особенно обидно за болеющих сахарным диабетом, которые в свое время привыкли к бодрящему кофе, а сегодня вынуждены заменять его цикорием натуральным растворимым – сегодня этот продукт в Беларусь также завозится из России, из села Детчино Калужской области.

Есть импортная продукция, производству которой в Беларуси не препятствуют отсутствие сырья или сложность изготовления, но мы упорно отдаем внутренний рынок зарубежным товарам.

При наличии собственного производства посуды в Беларуси тем не менее котируются кружки из России и Китая (конкурентоспособны). Из России (г. Ковров Владимирской области) к нам завозят пневматические опрыскиватели, а из Китая еще и универсальные ключи, так в свое время разрекламированные на белорусском ТВ.

Из Китая же в Беларусь прибыли резиновые наколенники, так популярные сегодня в соседней стране. Имея свои заводы по производству резиновых изделий, ситуацию можно описать словами Швондера из «Собачьего сердца»: «Это позор какой-то».

Можно критически отнестись к рассуждениям обывателя о подобного рода импорте, вспомнив о выгоде международное разделение труда. Но мы должны помнить и о развитии экономики за счет эффективного использования местных ресурсов, в том числе и трудовых.

У Мікалаеве падлічылі – ў выніку абстрэлаў пацярпелі 23 аб’екты культурнай спадчыны

Навіна ад 19 красавіка, 202319 красавіка, 2023

23 аб’екты культурнай спадчыны Мікалаева пацярпелі ў выніку абстрэлаў з боку расійскіх акупантаў – паведамляе прэс-служба Мікалаеўскай гарадской рады.

Зараз у Мікалаеве на дзяржаўным уліку знаходзяцца 346 помнікаў: 71 – археалогіі, 108 – гісторыі, 19 – манументальнага мастацтва, 139 – архітэктуры; 9 – садова-паркавага мастацтва і яшчэ каля 400 аб’ектаў культурнай спадчыны.

З 23 аб’ектаў пацярпелі разбурэнні ў прыватнасці, такія помнікі архітэктуры, як музей Старафлоцкія казармы, Лецішча Кудраўцава, Марыінская гімназія, Гатэль Вімута.

Лецішча Кудраўцава

https://nikvesti.com/ru/news/politics/268223

Старафлоцкія Казармы

Нагадаем, поўнамаштабная вайна Расіі супраць Украіны нанесла шкоду аб’ектам культурнай спадчыны краіны прыкладна на 2,6 мільярда даляраў.

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.
31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Дзень у гісторыі. 9 красавіка. З’езд Беларускіх нацыянальных арганізацый. Літаратурнае згуртаванне «Шыпшына». Разгон мінскіх хіпі. Нарадзіўся капітан В. Фацін.

Навіна ад 9 красавіка, 2023

1917 год. У Мінску завяршыў працу З’езд Беларускіх нацыянальных арганізацыяў.

Працаваў 7-9 красавіка. На ім былі створаны Беларускі Нацыянальны Камітэт (БНК) і прынята яго праграма, якая падтрымала Часовы ўрад Расіі і агучвала патрабаванне ўвядзення аўтаноміі Беларусі ў складзе фэдэрацыйнай Расіі, палітычнае і культурнае адраджэнне беларускага народу.

З’езд быў скліканы з ініцыятывы менскага беларускага Нацыянальнага камітэта на чале з Р. Скірмунтам, і прадстаўнікоў менскага аддзелу Беларускай сацыялістычнай грамады на чале з А. Смолічам.

Асновай тэрыторыі аўтаномнай Беларусі вызначаліся пяць губерняў: Віленская, Гарадзенская, Менская, Віцебская і Магілёўская.

У БНК былі выбраны 18 членаў, у тым ліку з Магілёўшчыны А. Смоліч, М. Кахановіч, Л. Дубейкаўскі.

Быў абраны і прэзідыум БНК: Р. Скірмунт (старшыня), П. Аляксюк (намеснік), У. Фальскі (намеснік), Л. Заяц (скарбнік), Б. Тарашкевіч (пісар-сакратар).

Фота. Раман Скірмунт.

1921 год. Нарадзіўся Валянцін Фацін.

Камбат 139 стралковай дывізіі. За гераізм пры вызваленні Лупалава, Магілёва капітан Фацін атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Загінуў пад Гродна 17 ліпеня 1944 года. Пахаваны ў горадзе Скідзель Гродзенскай вобласці. У Магілёве ўсталавяна мемарыяльная шыльда, вуліца ў Задняпроўі носіць яго імя.

У ноч на 28 чэрвеня 1944 года з батальёнам ён на падручных сродках пераправіўся на правы бераг ракі каля Буйніч, хуткімі тэмпамі ўвайшоў у Магілёў. Убачыўшы савецкіх салдат, гітлераўцы вырашылі, што яны акружаны і пачалі здавацца ў палон групамі. Капітан Фацін, усталяваўшы месца размяшчэння штаба нямецкай дывізіі, якая трымала абарону на гэтым участку фронту, з двума байцамі адправіўся туды і пераканаў камандаванне ворага здацца ў палон. У выніку батальён захапіў 18 гармат, 200 аўтамашын, 500 гітлераўцаў і штаб 12-й пяхотнай дывізіі разам з камдзівам генерал-лейтэнантам Бамлерам, начальнікам магілёўскага гарнізона генерал-маёрам Эмерсдорфам і 35 афіцэраў.

1931 год. Нарадзіўся Вадзім Свірыдаў.

Беларускі хімік, акадэмік АН БССР. Доктар хімічных навук, прафесар. Заслужаны дзеяч навукі.

Скончыў БДУ. Працаваў загадчыкам кафедры і дырэктарам Навукова-даследчага інстытута фізіка-хімічных праблем.

Асноўныя працы – па фотахіміі неарганічных сістэм, хіміі фатаграфічных працэсаў, хіміі цвёрдага цела.

Устанавіў заканамернасці тэрмічнага раскладання, фатолізу і радыёлізу цвёрдых соляў металаў, фотахімічных ператварэнняў на паверхні цвёрдых цел у водным асяроддзі, фарміравання ультрадысперсных складаных аксідаў з сумесна абложаных гідраксідаў металаў.

Аўтар больш за 450 навуковых прац, у тым ліку 3 манаграфій і 4 навучальных дапаможнікаў, больш за 120 вынаходніцтваў.

Памёр 12 красавіка 2002 года.

1932 год. Памёр Стэфан Макрэцкі (1862–1932).

Ураджэнец Лідчыны, рускі і польскі вайсковец, генерал, палітычны дзеяч Сярэдняй Літвы.

Служыў у расійскім войску. Палкоўнікам удзельнічаў у І Сусветнай вайне. У чыне генерала, стаў адным з арганізатараў Саюзу вайсковых палякаў (1917).

У 1919–1920 на камандных пасадах у польскім войску, камандаваў корпусам войск Сярэдняй Літвы, паплечнік генерала Л. Жалігоўскага. Быў выканаўцам абавязкаў старшыні Часовай урадавай камісіі Сярэдняй Літвы.

У 1922-1925 гадах на службе ў Войску Польскім.

1934 год. Нарадзіўся Леанід Асядоўскі.

Беларускі жывапісец.

Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Выкладаў у Мінскім мастацкім вучылішчы, у Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце.

Працаваў у станковым жывапісе ў жанрах фігуратыўнай карціны, партрэта, пейзажа. У творчасці пераважалі гісторыка-рэвалюцыйная тэматыка і тэмы сучаснасці. Сярод твораў: «Хай заўжды будзе сонца», «Нафта беларуская ёсць!», «Дажынкі», «Балада пра маці», партрэты «Партрэт маладога вучонага», «Пачынальнікі беларускай музыкі», пейзажы і іншыя.

Аўтар дыярам «Мінскі „кацёл“» для музея Вялікай Айчыннай вайны, «Бой пад Міласлававічамі» для Клімавіцкага краязнаўчага музея.

Памёр 12 лютага 1990 года.

1946 год. У нямецкім Рэгенсбургу адноўлена Беларускае літаратурнае згуртаванне «Шыпшына».

Арганізацыя была створана 9 студзеня 1945 года. На сходзе былі Н. Арсеннева, Ю. Віцьбіч, У. Сядура, У. Клішэвіч, Т. Лебяда, А. Салавей, М. Цэлеш, А. Чэмер, В. Таполя, Л. Случчанін, Я. Золак. Разгарнуць дзейнасць не давялося з-за ваенных падзей.

Аднаўляльнікамі “Шыпшыны” сталі Ю. Віцьбіч, Н.Арсеннева, Я. Золак і М. Сяднёў. Хутка яно аб’яднала амаль усіх паэтаў і пісьменнікаў на эміграцыі. Галінка шыпшыны з кветкамі і калючкамі стала сімвалам-эмблемай арганізацыі, а верш У. Дубоўкі «О, Беларусь, мая шыпшына» — паэтычным маніфестам.

Таварыства выдавала аднайменны часопіс. Выйшла 9 нумароў, у якіх друкаваліся 30 сябраў таварыства і 34 пісьменнікі, якія жылі ў Беларусі. Рэдактарам быў Ю.Віцьбіч.

Таварыства спыніла дзейнасць у 1950 годзе з выхадам апошняга нумара часопіса.

1959 год. У Ленінградзе памёр Мікола Аляхновіч (1903–1959).

Беларускі літаратурны крытык.

Скончыў Барысаўскую мужчынскую гімназію, БДУ. Настаўнічаў, кіраваў Барысаўскай філіяй «Маладняка», працаваў у Інстытуце літаратуры і мастацтва АН БССР, выкладаў у Мінскім педінстытуце.

У 1936 годзе быў рэпрэсаваны, адбываў ссылку на Калыме.

Аўтар артыкулаў і рэцэнзій пра творчасць А. Александровіча, М. Багдановіча, М. Зарэцкага, Якуба Коласа, Р. Мурашкі, П. Труса, Я. Скрыгана, А. Пушкіна, М. Горкага і іншых.

1970 год. Стыхійны моладзевы мітынг у Мінску разагнаны міліцыяй і ўнутранымі войскамі.

Несанкцыянаваны мітынг з элементамі непадпарадкавання ўладам быў справакаваны забойствам 7 красавіка хіпі, 18-гадовага Вячаслава Максакова.

Пасля пахавання Максакава, моладзь стала стыхійна збірацца вакол месца забойства. Па розных ацэнках, іх колькасць дасягала 100-500 чалавек, сярод іх былі прадстаўнікі мінскага музычнага андэрграўнду.

Калі байцы ўнутраных войскаў пажадалі разарваць жывы ланцуг моладзі, паміж імі і хіпі ўспыхнула бойка. Супрацьстаянне доўжылася каля гадзіны. Шэраг хіпі быў затрыманы і потым выключаны з навучальных устаноў.

1972 год. У Магілёве на Машэкаўскіх могілках пахавалі Мікалая Каралёва (Караля, 1906–1972).

Герой Савецкага Саюза, генерал-маёр, Ганаровы грамадзянін Магілёва. Ураджэнец в. Амінавічы Асіповіцкага раёна. Адзін з кіраўнікоў савецкага партызанскага руху ў Магілёўскай вобласці, камандзір 1-й Асіповіцкай партызанскай брыгады, Асіповіцкай ваенна-аператыўнай групы.

Працаваў старшынёй Магілёўскага гарвыканкама (1944–1953), першым сакратаром Хоцімскага райкама КПБ (1953–1957).

У Магілёве яго імем названы мост праз Дняпро. На доме па магілёўскай вуліцы Першамайская, 67, дзе ён жыў, устаноўлены дзве мемарыяльныя шыльды, у в. Амінавічы – бюст. Вуліцы ў яго гонар носяць у Магілёве, Асіповічах, Хоцімску, у вёсках Масток Магілёўскага і Вярхі Асіповіцкага раёнаў. У СШ № 33 Магілёва ладзіцца турнір па вольнай барацьбе яго памяці.

2016 год. Памёр Зміцер Саўка (1965–2016).

Беларускі мовазнавец.

Скончыў філалагічны факультэт БДУ. Браў удзел у моладзевым грамадскім аб’яднанні «Беларуская Майстроўня» (1979–1984).

Выкладаў у Мінскім педагагічным інстытуце замежных моў, працаваў на “Белсат”.

Па запрашэнні Вітаўта Кіпеля вучыўся ў ЗША, занатоўваў успаміны амерыканскіх беларусаў. Аўтар і суаўтар прац «Беларускія слоўнікі й энцыкляпэдыі. Бібліяграфія», «Беларуская цывілізацыя ў Амэрыцы», «Беларускі клясычны правапіс».

Адзін з яго дзядоў паходзіў са Свіслачы Асіповіцкага раёна

Дзень у гісторыі. 8 красавіка. Дзень цыган. Закрыццё Лігі Нацый. Адкрыццё тэатра юнага гледача. Л. Брэжнеў – генсек. Удар па вакзалу Краматорска. Нарадзіўся палітык К. Дуж-Душэўскі

Навіна ад 8 красавіка, 2023

Міжнародны дзень цыган. Зацверджаны Першым Сусветным кангрэсам цыган (8 красавіка 1971, Лондан, прысутнічалі дэлегаты з 30 краін).

У гэты дзень у многіх краінах праводзяцца Міжнародныя цыганскія фестывалі, ладзяцца фотавыставы, кінапаказы, працуюць спецыяльныя класы па тэатральным мастацтве, спевах і танцах, праходзяць канцэрты.

Цыганы не маюць сваёй дзяржавы, але маюць свой сцяг – двукалёр па гарызанталі; сіняе (неба) поле зверху, зялёнае (зямля) – знізу, на іх фоне – чырвонае кола, якое ўвасабляе качавы лад жыцця.

Першая ўзгадка пра цыганоў на Беларусі датаваная 1501 годам, калі цыганскі важак Васіль з Міра атрымаў ахоўную грамату ад літоўскага князя Аляксандра Ягелончыка.

Цыгане – гэта 80 этнічных груп. Жывуць яны па ўсім свеце. Іх каля 18 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў краінах ЕС ад 10 да 12 мільёнаў.

Згодна з перапісам 2019 года, у Беларусі жыве каля 7 000 цыган (у 1989 годзе – 10 800) – беларуска рома (мінчаны, віцебшчукі, ліпенцы, халадорэ і інш.), бежанцытка рома, халадытка рома, польска рома (бернікі, курсакі, удзейкі), літоўска рома (бучкі, флюкі), лотфітка рома, сэрвы, кэлдэлары, цыгане-мусульмане – люлі (мугат).

У Віцебскім і Жлобінскім раёнах да вайны нават існавалі цыганскія калгасы. У Магілёўскай вобласці цыганы кампактна жывуць ў бабруйскай Цітоўцы, магілёўскіх Грабянёва і Чапаеўцы.

Ураджэнец Віцебска цыган Вальдэмар Калінін – вядомы ў свеце пісьменнік, паэт, аўтар першага поўнага пераклада Бібліі на цыганскую мову.

Цыганскія карані маюць Пабла Пікасо, Элвіс Прэслі, Чарлі Чаплін, Роні Вуд, Галіна Вішнеўская, Ганна Нятрэбка, Філіп Кіркораў, Златан Ібрагімавіч.

Дзень арханёла Гаўрыіла-Дабравесніка. Сабор Арханёла Гаўрыіла.

У народзе яго так ахрысцілі за тое, што ён не раз з’яўляўся да людзей з добрымі весткамі.

Сабор – “сход”. Людзі збіраюцца разам і славяць Арханёла Гаўрыіла, яго імя азначае “крэпасць Божая”.

Гаўрыіл натхняў сваёй прысутнасцю прарока Майсея, калі той пісаў Быццё, адкрыў будучыню іудзейскага народа прароку Данілу, паўстаў перад святой Ганнай і расказаў, што тая народзіць дачку Марыю, і стане Марыя маці Ісуса Збавіцеля.

З таго моманту, як Марыя ўвайшла ў храм Ерусаліма, ён неадступна знаходзіўся побач з ёй усё яе зямное жыццё. Арханёл Гаўрыіл распавёў святару Захара аб нараджэнні Іаана – Хрысціцеля Гасподняга.

Гаўрыіл падтрымліваў Ісуса, калі той маліўся ў садзе Гефсімана перад пакутамі. Ён жа абвясьціў жанчын аб Уваскрашэнні Хрыстовым, і тыя прыйшлі памазаць Яго цела мірам.

1891 год. Нарадзіўся Клаўдзій Дуж-Душэўскі (1891–1959).

Беларускі палітычны дзеяч, дыпламат, рэдактар, педагог, архітэктар. Аўтар эскіза сучаснага бел-чырвона-белага сцяга.

У 1912 годзе далучыўся да беларускага руху, іграў Крыніцкага ў «Паўлінцы» Я. Купалы. Калі вучыўся ў Пецярбургскім горным інстытуце быў актывістам Беларускага навукова-літаратурнага гуртка студэнтаў Пецярбургскага ўніверсітэта.

Працаваў у Белнацкаме, у Віленскай беларускай радзе, старшынёй Цэнтральнай беларускай рады Віленшчыны і Гродзеншчыны. Адзін з ініцыятараў стварэння Беларускай вайсковай камісіі, дыпламатычны прадстаўнік урада БНР у дзяржавах Балтыі.

Эміграваў у Літоўскую рэспубліку, дзе працаваў у міністэрствах беларускіх спраў, замежных спраў, сувязі Літвы, інжынерам-будаўніком, адзін з кіраўнікоў Беларускага цэнтра ў Літве, Літоўска-Беларускага таварыства, выдавец часопісаў «Беларускі сцяг», «Крывіч», «Беларускі асяродак». Апрацаваў разам з В. Ластоўскім, Т. Іваноўскім лацінска-руска-беларускі слоўнік па арніталогіі. Перакладаў на беларускую мову падручнікі для сярэдніх школ.

Быў рэпрэсаваны савецкімі ўладамі (1940–1941). Быў вызвалены з турмы пасля захопу немцамі Коўна.

У жніўні 1943 года арыштаваны нямецкімі ўладамі разам з жонкай за ўкрыццё яўрэяў і адпраўлены ў канцлагер. Праз заступніцтва сяброў вызвалены праз 4 месяцы.

У 1944–1946 гадах – дацэнт Каўнаскага ўніверсітэта, загадчык кафедры гісторыі архітэктуры. Аўтар дзясяткаў будынкаў у Каўнасе, Панявежысе, Клайпедзе, Шаўляі.

Апрыштоўваўся савецкімі ўладамі і знаходзіўся пад следствам (1946–1947, 1952). У 1952 годзе асуджаны на 25 гадоў зняволення як беларускі нацыяналіст. Датэрмінова вызвалены ў 1955 годзе.

1921 год. У. Ленін даў загад аказаць дапамогу па ўдасканаленню вынаходніцтва ў галіне радыё і тэлебачання Міхаілу Бонч-Бруевічу (1888–1940).

Міхаіл Бонч-Бруевіч – рускі і савецкі радыётэхнік, заснавальнік расійскай радыёлямпавай прамысловасці. Член-карэспандэнт АН СССР, прафесар Маскоўскага вышэйшага тэхнічнага вучылішча, Ленінградскага інстытута інжынераў сувязі, доктар тэхнічных навук. Унёс значны ўклад у развіццё радыёфізікі. Аўтар падручнікаў, навуковых прац, а таксама каля 60 патэнтаў на вынаходніцтвы ў галіне радыётэхнікі.

Выхадзец з шырокага і вядомага на паўднёвым захадзе Расійскай імперыі дваранскага роду Бруевічаў, выхадцаў са шляхецтва Рэчы Паспалітай, заснавальнікам якога лічыцца У. Бруевіч, які валодаў з 1561 года сялом Саматэвічы (цяпер Касцюковіцкі раён).

1946 год. У Жэневе прайшло апошняе паседжанне Лігі Нацыяў – “маці” ААН.

Ліга Нацый была заснавана ў выніку Версальскага пагаднення ў 1919–1920 гадах як аснова Версальска-Вашынгтонскай сістэмы. У 1934–1935 гадах у Лігу Нацый ўваходзіла 58 дзяржаў-удзельнікаў. Мэты Лігі Нацый ўключалі ў сябе: раззбраенне, прадухіленне ваенных дзеянняў, забеспячэнне калектыўнай бяспекі, урэгуляванне спрэчак паміж краінамі шляхам дыпламатычных перамоў, а таксама паляпшэнне якасці жыцця на планеце.

Афіцыйнымі мовамі Лігі Нацый былі французская, англійская і іспанская

14 снежня 1939 года СССР быў выключаны з Лігі Нацый за напад на Фінляндыю.

1949 год. Памёр Фёдар Дамінікоўскі (1905–1949).

Беларускі глебазнавец, гісторык, географ, геолаг, даследчык фасфатавых радовішчаў Магілёўскай вобласці, папулярызатар геаграфіі. Кандыдат сельскагаспадарчых навук.

Скончыў Варонежскі ўніверсітэт, у якім быў сакратаром беларускага студэнцкага зямляцтва ў Варонежы. Працаваў у Беларускім доследым інстытуце сельскай і лясной гаспадаркі, ва Усесаюзным інстытуце сельскай гаспадаркі ў Саратаве, маскоўскім Інстытуце паўночнай збожжавай гаспадаркі, загадчыкам кафедры геалогіі і глебазнаўства БДУ (з 1943), вучоным сакратаром Савета ўніверсітэта. Даследчык гісторыі навукі і культуры Беларусі, аўтар больш як 200 артыкулаў біябібліяграфічнага слоўніка «Выдатныя дзеячы беларускай зямлі» (1945–1947), вялікай колькасці артыкулаў для часопіса “Беларусь”.

1956 год. Адкрыццё Беларускага дзяржаўнага тэатра юнага гледача. Другое адкрыццё.

Тэатр быў створаны ў Мінску ў 1931 годзе М. Кавязіным. Спыніў сваё існаванне ў 1941 годзе.

Займае будынак 1936–1937 гадоў пабудовы, які быў адноўлены ў 1952–1954 гадах.

Комплексу Тэатра юнага гледача і Палаца піянераў і школьнікаў нададзены статус гісторыка-культурнай каштоўнасцю рэспубліканскага значэння.

У 2011–2015 гадах будынак быў на рэканструкцыі.

Рэпертуар тэатра складаецца з пастановак для дзяцей і падлеткаў.

1959 год. У Парыжы памёр Леан Уладзіслаў Радзівіл (1888–1959).

Вайсковец, мецэнат, апошні ардынат нясвіжскі, ваенны, грамадскі і палітычны дзеяч Польшчы. Ахвяра рэпрэсій.

Служыў у Праабражэнскім лейб-гвардыі палку, у генштабе рускай арміі, у тым ліку пры Стаўцы ў Магілёве.

У польскай арміі служыў у выведвальным аддзеле Генеральнага штаба. У 1935 годзе стаў апошнім 17-ым нясвіжскім і 14-ым клецкім ардынатам, пасяліўся ў Нясвіжы, займаўся замкам, заснаваў агурочны завод.

За некалькі дзён да захопу Чырвонай Арміяй Нясвіжу, у верасні 1939 года вывез і схаваў значныя каштоўнасці нясвіжскага замка.

Быў арыштаваны і ўтрымліваўся ў турмах Мінска, Масквы. Быў абмяняны на вязняў рэжыму Мусаліні і пераехаў у Італію, потым Вялікабрытанію, у Парыж.

Яго ўнучка Дзіяна Марыя Роза Караба-Тэтаманці наведвала Нясвіжскі палац у 2014 і 2017 гадах і ўздымала пытанне аб перапахаванні Леана ў радавой спачывальні.

1966 год. Генеральным сакратаром ЦК КПСС абраны Леанід Брэжнеў (1906–1982).

Кіраўнік СССР (1964–1982), Генеральны Сакратар КПСС (1966–1982) і Старшыня Прэзідыуму Вярхоўнага Савета СССР (1960–1964, 1977–1982). Чатырохразовы Герой Савецкага Саюза, Герой Сацыялістычнай Працы. Маршал.

Меў 117 савецкіх і замежных узнагарод, у тым ліку вышэйшага ваеннага ордэна “Перамога” (за подпісам Старшыні Вярхоўнага Савета М. Гарбачова).

Пасля сканчэння Курскага земляўпарадкавальна-меліяратыўнага тэхнікума (1927), працаваў у Коханаўскім раёне Аршанскай акругі (зараз – в. Багданаўка Талачынскага раёна), наведваў Оршу, Талачын, Шклоў, Друцк, Смальяны, Стараселле.

1991 год. Камісія Вярхоўнага Савета РСФСР зацвердзіла вяртанне да трыкалёра ў якасці дзяржаўнага сцяга.

Трыкалёр быў адменены ў 1918 годзе.

Сцяг у Расіі аднавілі нягледзячы на тое, што яго выкарыстоўвалі калабаранты ў 1941–1945 гадах. Не менш за 400 000 рускіх служылі ў фашыстаў, ад 80 000 да 135 000 казакоў служылі у Вафен-СС, паліцыі. Вядомы 15-ы казачы кавалерыйскі корпус СС, некалькі рускіх дывізій СС, брыгады СС “Дружына”, 1-я гвардзейская Руская Вызвольная армія, Руская Вызвольная Армія Вермахта (12 корпусаў, 13 дывізій, 30 брыгад), Руская Вызвольная Народная Армія, Руская Нацыянальная Народная Армія, Руская Нацыянальная Армія, авіяцыйны корпус і іншыя.

2011 год. У ЗША Памёр Станіслаў Галактыёнаў (1937–2011).

Беларускі савецкі і амерыканскі навуковец, адзін з заснавальнікаў малекулярнага мадэлявання. Доктар біялагічных навук.

Скончыў Беларускі лесатэхнічны інстытут, аспірантуру Інстытута эксперыментальнай батанікі АН БССР.

Працаваў у Інстытуце арганічнага сінтэзу АН Латвійскай ССР, інстытуце біялогіі АН БССР (да 1991), у Цэнтры малекулярнага дызайну Вашынгтонскага ўніверсітэта, дзе стаў міжнародна вядомым. Займаўся малекулярнай біялогіяй. Адзін з заснавальнікаў малекулярнага мадэлявання.

Аўтар больш сотні навуковых прац, якія перакладзены на еўрапейскія мовы.

2011 год. Памёр Антон Лабуда (1923–2011).

Беларускі фізік, доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар. Заслужаны работнік адукацыі.

Скончыў БДУ. Працаваў дацэнтам кафедры эксперыментальнай фізікі і фізічнай электронікі БДУ, намеснікам дэкана фізічнага факультэта, вядучым навукоўцам радыёфізічнага аддзялення, першым дэканам факультэта радыёфізікі і электронікі БДУ. Займаўся даследаваннямі плазмавай тэматыкі.

2022 год. З тэрыторыі ДНР нанесены ракетны ўдар па чыгуначным вакзале ва ўкраінскім Краматорску.

Загінулі 52 чалавекі, у тым ліку 5 дзяцей, паранена больш за 100 чалавек. Адна ракета патрапіла ў часовую залу чакання на вакзале, калі на ім знаходзілася каля 4 000 чалавек, якія чакалі эвакуацыі, другая ракета не разарвалася – на ёй быў надпіс “За детей”.

Краматорск з 12 красавіка па 5 ліпеня 2014 года быў захоплены сепаратыстамі ДНР, потым вызвалены. У кастрычніку 2014 года у Краматорск пераехала украінская Данецкая абласная ваенна-грамадзянская адміністрацыя. Краматорск стаў адміністрацыйным цэнтрам Данецкай вобласці.

У Мікалаеўскай вобласці ліквідавана ўжо 13 500 боепрыпасаў, але гэта толькі кропля

Навіна ад 5 красавіка, 20235 красавіка, 2023

На Мікалаеўшчыне піратэхнікі ўпраўлення надзвычайных сітуацый па стане на 4 красавіка знішчылі больш за 13 500 боепрыпасаў – паведамляе news.pn. Але, гэта толькі невялікая частка ад таго, чым нашпігавана зямля з-за ўзброенай агрэсіі Расіі.

Прадстаўнік ўпраўлення надзвычайных сітуацый кажа, што Украіна “з-за ўварвання расійскіх войскаў, апынулася ў лідэрах па забруджванні тэрыторый выбухованебяспечнымі прадметамі. Рознакаліберныя боепрыпасы, сярод якіх касетныя элементы, супрацьпяхотныя, супрацьтанкавыя міны, рэшткі бомб і ракет раскіданыя паўсюль… размініраванне праходзіць метр за метрам…– гэта цяжкая і карпатлівая праца, якая патрабуе шмат часу”.

Вялікая плошча сельскагаспадарчых угоддзяў, якія прызначаны пад засеў, застаецца ў вобласці непрыдатнай з-за выбухованебяспечных прадметаў.

На тэрыторыі вобласці працуе 20 піратэхнічных разлікаў з розных абласцей. Сапёры размініруюць аб’екты крытычнай інфраструктуры, эканомікі і суб’ектаў гаспадарання, працуюць у жылых кварталах, абследуюць сельскагаспадарчыя ўгоддзі.

“Улічваючы тое, што пасля мінулых войнаў да гэтага часу знаходзяць састарэлыя боепрыпасы, а прайшло ўжо шмат гадоў, можна толькі ўявіць колькі часу спатрэбіцца, каб прывесці ў бяспечны стан тэрыторыі нашай дзяржавы пасля баявых дзеянняў сучаснасці” – кажуць сапёры.