Сёння ноччу адразу некалькі расійскіх беспілотнікаў тыпу “шахед” заляцелі ў паветраную прастору Беларусі. Прынамсі два з іх былі збітыя ў небе над Гомелем – відэа з падзеннем ахопленых агнём парэшткаў з’явілася ў мясцовых пабліках.
Першыя сведчанні пра збіццё беспілотнікаў над Гомелем былі апублікаваныя ў гарадскім канале “Чат дорожных происшествий” – піша выданне Флагшток – каля першай гадзіны ночы.
Неўзабаве было лакалізаванае месца падзення абломкаў аднаго са збітых беспілотнікаў-камікадзэ – Навабеліцкі раён у квартале завулкаў 6-ты і 8-мы Ільіча. То бок, збітыя расійскія шахеды ў прамым сэнсе падалі на горад. Паведамляецца, што недалёка ад гэтага месца – на вуліцы 3-яй Транзітнай – пажарная каманда тушыла ўзгаранне. Таксама пажар на зямлі назіраўся ў месцы верагоднага падзення другога беспілотніка – у прыватным сектары на вуліцы Белага, каля магазіна “Суседзі”.
Прыкладна праз поўгадзіны пасля з’ўлення інфармацыі пра першых збітых шахедаў, украінскі маніторынгавы канал “Мікалаеўскі Ванёк” паведаміў пра трэці беспілотнік, што ўварваўся ў паветраную прастору Беларусі ў раёне Хойнікаў.
Сістэма апавяшчэння, якую безперапынна мантуюць і выпрабоўваюць з 2022 года, не змагла папярэдзіць гамяльчан падчас атакі расійскімі БПЛА – заўважыла пры гэтым выданне Флагшток.
Раніцай 5 верасня Узброеныя сілы Беларусі праводзілі ў ваколіцах Гомеля мерапрыемству па пошуку неразарваных боепрыпасаў. Верагодна, гаворка ідзе пра ракеты, якімі авіяцыя збівала шахедаў – мяркуюць у маніторынгавым канале “Беларускі Гаюн”.
Са сваім афіцыйным каментаром выступіла Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь.
Як бачым, у гэтай заяве адсутнічае ключавая дэталь – фіксацыя, што беспілотнікі былі расійскімі.
Нагадаем, што 29 жніўня ў небе над Беларуссю ўжо збівалі – верагодна, упершыню – расійскі беспілотнік-камікадзэ.
Пыльны смерч быў заўважаны ў Гомельскай вобласці, яго знялі на відэа паміж Ельскам і Нароўляй – піша Onliner. Па словах відавочцаў, смерчаў было некалькі, і гэты – самы вялікі. На відэа можна заўважыць злева ад тарнада яшчэ адзін невялікі пылевы віхор.
365 год. У Александрыі Егіпецкай адбыўся землятрус.
Моцна пашкодзіў адзін з сямі цудаў свету Фароскі маяк, забраў 50 000 жыццяў. Маяк пабудаваны ў III ст. да н. э. на востраве Фарос.
На мармуровай вежы ў 180 м бесперапынна падтрымліваўся агонь. Маяк быў канчаткова “дабіты” землятрусам 1375 года.
У памяць аб збудаванні мы маем сучасны тэрмін фара (аўтамабільная).
1773 год. Соймам Рэчы Паспалітайутворана Адукацыйная камісія (Камісія народнай асветы).
Першая ў Еўропе ўстанова па кіраўніцтву народнай асветай – правобраз міністэрства адукацыі.
Камісія ажыццявіла рэформу школ і ўніверсітэтаў у духу ідэй Асветніцтва. Камісіі непасрэдна падпарадкоўваліся Ягелонскі універсітэт у Кракаве і Галоўная школа Вялікага княства Літоўскага (Віленскі ўніверсітэт). Сярэднюю ступень адукацыі складалі акруговыя і падакруговыя школы. Шматлікія беларускія школы карысталіся праграмамі Камісіі ледзь не да сярэдзіны ХІХ ст.
Віленскі ўніверсітэт
1781 год. Нарадзіўся Антоні Марціноўскі (1781-1855).
Беларускі публіцыст, педагог, выдавец.
Заснавальнік Віленскай друкарні, у якой выдаў 400 кніг па сельскай гаспадарцы, гісторыі, прыродазнаўству, этнаграфіі і іншыя.
За свой кошт выдаў «Літоўскую гісторыю» Т.Нарбута, «Гісторыю польскай літаратуры» З.Барташэвіча.
1812 год. Маршал Даву паслаў з Магілёва войскі каб перахапіць адступіўшы рускі гарнізон.
1-ы і 3-і французскія кавалерыйскія палкі рушылі на перахоп адступіўшыхза дзень да таго інвалідаў-апалчэнцаў магілёўскага гарнізона.
Французы нагналі іх на быхаўскай дарозе. Але да інвалідаў паспелі далучыцца два рускіх батальёна егераў, сотня казакаў.
Пад час боя ад французскіх палкоў засталася толькі сотня кавалерыстаў.
У гэты ж дзень французскімі салдатамі быў зроблены ператрус у магілёўскай Спаскай царкве, з мэтай пошуку зброі. У выніку былі канфіскаваны 8 турэцкіх гармат, якія ляжалі на вуліцы і былі падораныя гораду князем Г. Пацёмкіным.
Французская кавалерыя
1816 год. На Вілейшчыне нарадзіўся Эдвард Жалігоўскі (1816-1864).
Польскі паэт, філосаф, грамадскі дзеяч.
У 1838 годзе арыштаваны за ўдзел у падрыхтоўцы паўстання пад кіраўніцтвам Шымана Канарскага, інтэрніраваны.
У 1851 годзе зноў арыштаваны і сасланы ў Петразаводск, потым у Арэнбург.
Пасябраваў і падтрымліваў сувязі з Тарасам Шаўчэнкам, прысвяціў яму верш «Да народнага паэта».
У Пецярбургу дапамагаў Іасафату Агрызку выдаваць газету «Slowo». Апублікаваў зборнікі «Poezye», «Dziś i wczoraj», драму «Jordan».
Пераклаў на польскую мову творы А. Пушкіна і Г. Гейнэ.
Апошнія гады жыў у Жэневе.
У в. Карэкаўцы Вілейскага раёна 20 верасня 2009 года адкрыты памятны знак сяброўству Э. Жалігоўскага і Т. Шаўчэнкі.
1860 год. Нарадзіўся Антон Каменскі (1860/1861-1933).
Беларускі, польскі і французскі ілюстратар і графік.
Скончыў акадэміі мастацтваў ў Пецярбурзе і Парыжы. Працаваў у Варшаве, Кракаве, Парыжы.
Супрацоўнічаў з «Tygodnikiem Ilustrowanym», дзе размяшчаў свае працы.
У час 1-й сусветнай вайны жыў у Парыжы, у 1919 годзе. вярнуўся ў Варшаву.
Памёр 12 верасня 1933 года. Пахаваны на Павонзках у Варшаве.
1891 год. Нарадзіўся Сымон Кандыбовіч (1891-1972).
Беларускі дзяржаўны дзеяч, гісторык. Працаваў старшынёй валаснога выканкаму ў Бабруйскім павеце, дэлегатам Чацвёртага Усебеларускага з’езду саветаў.
Рэпрэсаваны НКУС.
Адзін з кіраўнікоў Беларускай народнай самапомачы, член Беларускай цэнтральнай рады, Беларускага нацыянальнага камітэта.
3 лета 1944 – у Германіі. Змяніў прозвішча на Кабыш. Працаваў у беларускім аддзеле радыёстанцыі «Свабода», рэферэнтам Сакратарыята па пытаннях народнай гаспадаркі.
1906 год. Нарадзіўся Барыс Кабішчар (1906-1959).
Беларускі дзеяч цыркавога мастацтва. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Зрабіў значны ўклад у развіццё цыркавога мастацтва Беларусі. Дырэктар цыркаў: Віцебскага, Мінскага, Магілёўскага, Гомельскага, Бабруйскага, шэрагу расійскіх.
1917 год. У Мінску пачаўся З’езд беларускіх арганізацый i партый.
Працаваў да 25 ліпеня. Утварыў Цэнтральную Раду беларускіх арганізацый – каардынацыйны орган беларускіх нацыянальных партый і грамадскіх арганізацый. Фактычным кіраўніком Рады быў географ А. Смоліч.
Рада перастала існаваць у кастрычніку 1917 года. Імкнулася аб’яднаць усе нацыянальна-дэмакратычныя сілы на тэрыторыі Беларусі і за яе межамі. Выдавала газету «Вольная Беларусь».
1920 год. Пры палітааддзеле 16 арміі адчынены Магілёўскі чырвонаармейскі ўніверсітэт (КРУНТ).
Працаваў да 15 лютага 1921 года. Падрыхтаваў 69 палітрукоў і 437 палітработнікаў. Тут вучыўся ўраджэнец Магілёва, беларускі і ізраільскі мастак Марк Жытніцкі (1903-1993).
Марк Жытніцкі
1960 год. Першай у свеце жанчынай прэм’ер-міністрам стала Сірымава Бандаранаіке (1916-2000).
Прэм’ер-міністр Шры-Ланкі ў 1960-1965, 1970-1977, 1994-2000 гадах, узначальвала міністэрствы замежных спраў і абароны.
Яна замяніла на гэтай пасадзе свайго мужа, Саламона, нацыянальнага лідэра Цэйлона, хрысціяніна, які быў застрэлены будысцкім манахам-фанатыкам.
У 1994-2000 гадах кіравала краінай разам з дачкой, Чандрыкай Бандаранаіке Кумаратунга, якая была абрана прэзідэнтам Шры-Ланкі.
1964 год. Нарадзілася магілёўская лучніца Алена Марфель.
Неаднаразовая чэмпіёнка і рэкардсменка БССР, СССР, Еўропы і свету.
Занесена ў Кнігу рэкордаў Гінеса.
1983 год.Зарэгістравана самая нізкая на планеце тэмпература – мінус 89,2˚С.
Яна зафіксавана беларускімі палярнікамі на савецкайантарктычнай станцыі “Усход”.
У снежні 2013 года амерыканскім спадарожнікам Landsat 8 была зафіксавана ў Антарктыдзе тэмпература -93,2°С, але яна не ўнесена ў кнігу рэкордаў Гінеса, бо не падцверджана данымі праз кантактны тэрмометр.
2011 год. Памёр Казімір Свёнтак (1914-2011).
Беларускі і польскі рымска-каталіцкі царкоўны дзеяч. У 1994 годзе стаў першым кардыналам у гісторыі незалежнай і суверэннай Беларусі.
Скончыў баранавіцкую гімназію імя Т. Рэйтана, Пінскую вышэйшую духоўную семінарыю. У 1939 быў пасвечаны ў святары.
У 1941 годзе быў арыштаваны савецкімі ўладамі па абвінавачванні ў шпіянажы i два месяцы ўтрымліваўся ў турме ў Брэсце, з якой яго вызвалілі немцы. Усю вайну заставаўся з парафіянамі ў Пружанах.
У снежні 1944 года ён зноў быў арыштаваны i асуджаны на 10 гадоў. Зняволенне адбываў у лагерах Сібіры і Комі АССР.
З 1954 года – пробашч у Пінску, з 1991 – архібіскуп, мітрапаліт Мінска-Магілёўскі, апостальскі адміністратар Пінскай дыяцэзіі. З 1994 года – кардынал.
Пахаваны ў крыпце кафедральнага касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў Пінску.
2015 год. У Шклове адкрыты памятны геральдычны знак.
Вышыня 11 м. На пастаменце – дата ўтварэння Шклова – 1535 год. Назва толькі на рускай мове, дата першага летапіснага ўспаміну абазначаны год, калі Шклоў быў спалены маскоўскім войскам.
«Атрымліваецца парадокс, – кажа шклоўскі краязнаўца А. Грудзіна. – Горад спалілі ў 1535 годзе, і лічыцца, што тады яго і заснавалі». Тым не менш, Шклоў згадваецца ў 1520 годзе падчас падарожжа ў Масковію аўстрыйскім дыпламатам Сігізмундам фон Герберштэйнам.
64 год. У ноч з 18 на 19 ліпеня, пачаўся жудасны пажар у Рыме.
За тыдзень пажару з 14 раёнаў выгарэла ўшчэнт 4, большай часткай – 7. Мноства цудоўных храмаў, палацаў і грамадскіх збудаванняў ператварылася ў руіны, сотні гараджан загінулі, паўсюль панавала паніка.
Нарадзіліся чуткі, што Рым падпалены па загадзе імператара Нерона, які задумаў “расчысціць” сталіцу для далейшай грандыёзнай перабудовы. Сам Нерон апрануты ў тэатральны касцюм назіраў за пажарам, граў на ліры і дэкламаваў паэму аб гібелі Троі.
Нерон абвінаваціў у пажары хрысціянскую абшчыну, справакаваўшы, такім чынам, першыя ў Рымскай імперыі ганення на хрысціян.
1574 год. Пабыўшы крыху больш за год польскім каралём і Вялікім князем ВКЛ, Генрых III Валуа ўцёк на радзіму і заняў французскі трон.
Каралём Францыі ён зрабіў занадта шмат саступак пратэстантам і праз 15 гадоў быў зарэзаны манахам-фанатыкам. Смерць нялюбага караля парыжане адсвяткавалі масавымі гуляннямі, а каталіцкія цэрквы – падзячнымі імшамі.
1613 год. Памёр Іпацій (Адам) Пацей (1541-1613).
Царкоўны і дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, пісьменнік-палеміст, асветнік, фундатар школ.
Прамовы вёў у асноўным на беларускай мове. Абаронца царкоўнай уніі, змагар за канфесійную талерантнасць.
Першым у беларускай літаратуры сфармуляваў ідэю роўнасці грамадзянскіх і палітычных правоў для людзей свецкага і духоўнага станаў.
1792 год. Армія ВКЛ на чале з Т. Касцюшкам разбіла расійскае войска М. Кахоўскага пад Дубенкай.
Касцюшка адбіў атаку праціўніка, які колькасна пераўзыходзіў яго, умела выкарыстоўваючы перашкоды мясцовасці і палявыя ўмацаванні. Маючы толькі 5 300 жаўнераў ён перамог 25 000 рускіх. Перамога паказала геніальнасць Касцюшкі.
1903 год. У Магілёве ўрачыста закладзены Трохсвяціцельскі храм.
Храм у імя Трох Свяціцеляў праваслаўнай царквы Васіля Вялікага, Рыгора Багаслова, Іаана Залатавуста. Архітэктар П.Калнін.
Будаўніцтва было скончана ў 1914 годзе.
Храм, пабудаваны ў формах рускай архітэктуры, мае ў плане форму крыжа і ўвянчаны сямю купаламі, над уваходам – званіца.
У час знаходжання ў Магілёве Стаўкі Вярхоўнага галоўнакамандуючага сабор часта наведваў расійскі імператар Мікалай II.
З невялікімі перапынкамі царква дзейнічала да 1959 года. У 1961 годзе зачынена і апаганена, будынак быў аддадзены пад клуб завода «Строммашына». Тады ж была знесена званіца, а з будынка знялі купалы і крыжы. Амаль праз 30 гадоў будынак вярнулі вернікам, 25 снежня 1989 года храм зноў быў асвечаны і пачаў дзейнічаць.
1909 год. У в. Старыя Грамыкі Веткаўскага раёна нарадзіўся Андрэй Грамыка (1909-1989).
Савецкі дзяржаўны дзеяч, доктар эканамічных навук, дыпламат. Двойчы Герой Сацыялістычнай працы, старшыня Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР.
Ад імя СССР паставіў подпісы пры стварэнні ААН, зацвярджэнні Статута ААН. Кіраўнік дэлегацыі СССР на 22-х сесіях Генеральнай Асамблеі ААН, міністр замежных спраў СССР (1957-1985).
На Захадзе Грамыка атрымаў мянушку «Mr. Nyet» (Містар «Не») за своеасаблівы стыль вядзення перамоў. Грамыка вёў савецка-амерыканскія перамовы падчас Карыбскага крызісу, прадухіліў вайну паміж Індыяй і Пакістанам у 1966 годзе.
Памяць ўшанавана ў Гомелі (бюст, сквер), г. Ветка (вуліца, СШ № 1, помнік).
Памёр 2 ліпеня 1989 года.
1936 год. Адбыўся ваенны путч у Іспаніі. Пачалася грамадзянская вайна.
Вайна (ліпень 1936 – красавік 1939) паміж рэспубліканцамі і дыктатурай Франка. У ёй прымалі ўдзел на баку рэспубліканаў некалькі соцень беларусаў з 2 100 савецкіх “дабраахвотнікаў”.
Першымі Героямі Савецкага Саюза – беларусамі ў 1936 годзе сталі менавіта ўдзельнікі гэтай вайны Мікалай Сяліцкі і Павел Купрыянаў,першым Двойчы Героем у СССР стаў удзельнік вайны ў Іспаніі беларус Сяргей Грыцавец.
1939 год. Нарадзіўся Генадзь Шутаў (1939-2017).
Беларускі мастак-графік. Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі, старшыня Віцебскай суполкі мастакоў.
Яго творы знаходзяцца ў калекцыях як Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі, так і самых вялікіх і прадстаўнічых сусветных музеяў, такіх як The Metropolitan Museum of Art у Нью-Ёрку, Траццякоўская галерэя ў Маскве.
1943 год. У баі з карнікамі ў Бялыніцкім раёне загінуў 17-гадовы Леанід Лорчанка (1925-1943).
Падпольшчык і партызан 600-га партызанскага атрада.
Нарадзіўся ў Магілёве.
Падарваў 2 чыгуначныя масты і варожы эшалон.
У ліпені 1943 года яго атрад адбіваў атакі карнікаў. 18 ліпеня каля в. Антонава Буда Бялыніцкага раёна група прыкрыцця, у якую быў уключаны Лорчанка, уступіла ў бой з колькасна праўзыходным праціўнікам. Пасля таго, як скончыліся боепрыпасы, пакінуты адзін у жывых Леанід з апошняй супрацьтанкавай гранатай кінуўся ў гушчу войскаў суперніка.
Герой Савецкага Саюза (1965). У яго гонар у Бялынічах названы вуліца, школа, у Магілёве ўсталявана мемарыяльная дошка.
1968 год. У ЗША зарэгістравана кампанія “NM Electronics”.
Хутка перайменавана ў Intel. Кампанія – сусветны лідар вытворчасці працэсараў, чыпсетаў, паўправадніковых кампанентаў, сецевага абсталявання.
Кантралюе 75% рынку. Працуе больш за 110 000 чалавек. У 2022 годзе Intel набыла ізраільскага вытворцу чыпаў Tower Semiconductor.
1974 год. У польскім мястэчку Канстанцінаў уведзена ў строй самае высокае ў свеце збудаванне ХХ стагоддзя — мачта Варшаўскага радыё.
Яе вышыня дасягла 646,38 м. Нажаль мачта вагой 420 (іншыя даныя – 550 тон) абрынулася 8 жніўня 1991 года пад час правядзення рамонтных работ пры парывах моцнага ветру. Нават на сёння толькі два збудаванні большыя за Варшаўскую мачту: Бурдж-Халіфа (828 м, Дубай) і Merdeka 118 (678,9 м, Малайзія).
1979 год. Званне Ганаровы грамадзянін Магілёва прысвоена І.Д. Краснаштанаву (1900-1983).
Савецкі военачальнік, генерал-лейтэнант. Двойчы прадстаўляўся да звання Героя Савецкага Саюза.
У 1927-1932 гадах служыў у пагранатрадах у БССР.
Камандаваў 238-й стралковай дывізіяй, якая 27 верасня 1943 года вызваліла Клімавічы, у чэрвені 1944 года прымала ўдзел у вызваленні Магілёва, Шклова, Быхава.
У аўторак 16 ліпеня 1913 года “Магілёўскі веснік” друкаваў будзённыя афіцыйныя навіны, палітычную хроніку, агляд міжнароднага становішча і таксама размясціў на сваіх старонках пару гісторый, што прымусілі суперажываць і хвалявацца.
Паміж Тэўтонскім ордэнам з аднаго боку і Польскім каралеўствам і ВКЛ – з другога адбылася вырашальная бітва “Вялікай вайны” 1409-1411 гадоў.
У выніку гэтага пабоішча польска-літоўска-рускія войскі пад камандаваннем польскага караля Уладзіслава II Ягайлы разграмілі галоўныя сілы Ордэна, якія ўзначальваў вялікі магістра Ульрых фон Юнгінген. Грунвальдская бітва нанесла смяротны ўдар па нямецкай экспансіі на Усход, на балтыйскія і ўсходнеславянскія землі.
Вялікае Княства Літоўскае атрымала выхад на балтыйскія гандлёвыя шляхі і ў Еўропу.
У гонар бітвы названы вуліцы ў Брэсце, Гарадку, Гродне, Полацку, Магілёве.
У гонар гадавіны бітвы ў Дудутках 22-23 ліпеня 2023 года пройдзе чарговы маштабны беларускі фестываль ваенна-гістарычнай рэканструкцыі «Наш Грунвальд».
1606 год. Мяшчане Магілёва ўварваліся ў ратушу і разагналі старую раду.
Была абрана новая, у складзе якой пераважалі незаможныя рамеснікі.
Падзея адбылася падчас гарадскога паўстання 1606-1610 гадоў, якое распачалося 20 чэрвеня 1606 года пад кіраўніцтвам саладоўніка Стахора Мітковіча.
Новая рада кіравала Магілёвам больш за два гады, асаблівая ўвага надавалася інтарэсам гарадскіх нізоў.
Нагадаем, што ў гэты час Магілёў налічваў 15 000 жыхароў, 2211 дамоў, 18 цэхаў, меў права на правядзенне двух рэгулярных кірмашоў.
1669 год. Скончылася вывяржэнне вулкана Этна на Сіцыліі.
Яно цягнулася з 11 сакавіка. Падчас катаклізму загінула 50 мястэчак і гарадоў, 100 000 чалавек.
Вулкан нарадзіўся 600 000 гадоў таму і з’яўляецца галоўнай славутасцю вострава Сіцылія. Гэта самы высокі з дзеючых у Еўропе і адзін з самых актыўных вулканаў у свеце.
1861 год. Памёр Адам Ежы Чартарыйскі (1770-1861).
Польскі і расійскі дзяржаўны дзеяч, пісьменнік. Намагаўся аднавіць Рэч Паспалітую ў межах 1772 года.
Удзельнічаў у абарончай вайне супраць Расіі (1792). Служыў у расійскім конна-гвардзейскім палку, камер-юнкерам і ад’ютантам Аляксандра I, пасланнікам у Сардзініі, міністрам замежных спраў (1804-1806), куратарам Віленскай навучальнай акругі (1803-1824).
Аўтар плана аднаўлення Рэчы Паспалітай і Вялікага Княства Літоўскага. Рэдактар Канстытуцыі Каралеўства Польскага, сенатар-ваявода і член Адміністрацыйнай рады ў Варшаве.
Падчас Паўстання 1830-1831 гадоў узначаліў Сенат і кансерватыўны Нацыянальны ўрад у Варшаве.
З 1831 года ў эміграцыі ў Англіі, Францыі развіваў праграму аднаўлення незалежнай Рэчы Паспалітай пры падтрымцы заходнееўрапейскіх дзяржаў. Развіваў ідэі славянскага федэралізму без Расіі.
Мецэнат літаратуры і навукі. Аўтар палітычных і публіцыстычных твораў, успамінаў, навуковых даследаванняў, вершаў.
1876 год. Нарадзілася Алаіза Пашкевіч (Цётка, 1876-1916).
Беларуская паэтэса, адна са стваральнікаў Беларускай Сацыялістычнай Грамады, адна з пачынальніц беларускай прозы.
Удзельніца пецярбургскага гуртка студэнтаў-беларусаў «Круг беларускай народнай прасветы». Аўтар кніг «Першае чытанне для дзетак беларусаў», першага «Беларускага лемантара», «Гасцінец для малых дзяцей», вершаў, публіцыстычных артыкулаў, нарысаў, даследаванняў па гісторыі беларускага тэатра.
Асноўныя матывы яе паэзіі – любоў да радзімы, да прыроды, самаахвярнае служэнне народу.
Памерла 18 лютага 1916 года.
1900 год. Нарадзіўся Уладзімір Дубоўка (1900-1976).
Беларускі паэт, празаік, перакладчык, крытык.
Паэт незалежніцкай арыентацыі, член кіраўніцтва літаратурных аб’яднанняў «Маладняк», «Узвышша». Ініцыятар стварэння адмысловых літар для перадачы на пісьме ўнікальных гукаў беларускай мовы: «дж», «дз».
У 1926 годзе напісаў палітычны верш «За ўсе краі, за ўсе народы свету…», які быў надрукаваны ананімна ў часопісе «Беларуская культура». Савецкія спецслужбы выявілі аўтара верш і ён быў выкарыстаны для абвінавачвання паэта ва ўдзеле ў неіснуючым «Саюзе вызвалення Беларусі».
Арыштаваны ў 1930 годзе. Тройчы яго судзілі з абвінаваўчым прысудам. Па рэабілітацыі з 1958 году жыў у Маскве.
Памёр 20 сакавіка 1976 года.
1925 год. Адноўлена дзейнасць Беларускага камітэта ў Варшаве.
Грамадска-палітычная арганізацыя, створаная ў верасні 1919 года пад старшынствам ураджэнца Мсціслаўшчыны Лявона Дубейкаўскага для «культурна-асветнай працы і дабрачыннасці на карысць беларусаў, якія жылі ў Польшчы.
Адноўлены камітэт узначалілі Лявон Більдзюкевіч і Янка Пачопка.
Лявон Дубейкаўскі
1937 год. Адчынены канцэнтрацыйны лагер Бухенвальд.
Афіцыйна створаны ў 1937 у наваколлях Веймара, аднак першыя зняволеныя з’явіліся тут яшчэ ў 1933, калі лагер называўся Этэрсберг. За 8 гадоў каля 250 000 чалавек будуць вязнямі Бухенвальда, з іх памруць або будуць забітыя больш за 56 000 чалавек.
Спачатку нямецкія антыфашысты, а потым, у гады Другой сусветнай вайны, прадстаўнікі многіх іншых нацыянальнасцей утрымліваліся тут. Асабліва шмат зняволеных загінула ў філіяле Бухенвальда “Дора”, дзе ў падземных цэхах вырабляліся самалёты-снарады “Фаў”.
Лагер вызвалены 10 красавіка 1945 года амерыканскімі войскамі.
Надпіс на браме лагера Бухенвальд “Jedem das Seine” – “Кожнаму сваё”.
1938 год. У Гомелі адкрыўся Дзяржаўны тэатр лялек Беларусі.
У 1950 годзе калектыў пераехаў у Мінск.
У 2008 годзе тэатру прысвоена званне «Заслужаны калектыў Рэспублікі Беларусь».
Ставяцца спектаклі для дзяцей, вячэрнія спектаклі для дарослых.
Тэатр гастраляваў у шматлікіх еўрапейскіх краінах.
1940 год. Памёр самы высокі мужчына ў свеце.
Роберт Першінг Уодлоу нарадзіўся ў 1918 годзе ў Олтане, штат Ілінойс.
Калі 27 чэрвеня 1940 года яму ў апошні раз вымяралі рост, ён быў роўны 2,72 м пры размаху рук 2,88 м. Яго максімальная вага дасягала 222,7 кг. Да апошняга дня ён працягваў расці, і да дня смерці яго рост цалкам мог дасягнуць 2,74 м.
1949 год. Нарадзіўся Леанід Лісоўскі.
Географ, краязнавец, байкапісец.
Выхаванец геаграфічнага факультэта Магілёўскага педагагічнага інстытута. Дацэнт Мазырскага педагагічнага ўніверсітэта.
Даследчык прыроды Палесся, яго экалагічных праблем. Аўтар больш за 300 навуковых прац.
Сусветны дзень шакаладу (World Chocolate Day, з 1995 года).
Першымі навучыліся рабіць шакалад майя. Яны называлі яго “ежай багоў”. Іспанскія канкістадоры, якія ўпершыню даставілі яго ў Еўропу, ахрысцілі ласунак “чорным золатам” і выкарыстоўвалі для ўмацавання фізічных сіл.
Крыху пазней спажыванне шакаладу ў Еўропе абмяжоўвалася толькі арыстакратычнымі коламі. Выбітныя жанчыны лічылі шакалад афрадызіякам. Так, у маці Тэрэзы быў запал да шакаладу, а спадарыня Пампадур была ўпэўненая, што толькі шакалад можа распаліць агонь страсці.
Толькі ў 1920-я гады са з’яўленнем прамысловай вытворчасці ад шакаладу змаглі атрымаць асалоду і людзі, якія не адносяцца да арыстакратыі.
У шакаладзе ёсць элементы, якія садзейнічаюць адпачынку і псіхалагічнаму аднаўленню. Цёмныя гатункі шакаладу стымулююць выкід эндарфінаў – гармонаў шчасця, якія ўздзейнічаюць на цэнтр задавальнення, паляпшаюць настрой і падтрымліваюць тонус арганізма.
Шакалад валодае “супрацьракавым” эфектам і здольны запавольваць працэсы старэння. Таксама вядома, што шакалад багаты пажыўнымі рэчывамі, у тым ліку тлушчамі, а значыць і калорыямі.
Сусветны дзень народанасельніцтва Зямлі (World Population Day, з 1989 года).
Устаноўлены ААН у гонар таго, што 11 ліпеня 1987 года насельніцтва Зямлі перавысіла 5 мільярдаў чалавек – у гэты дзень югаслаў Мацей Гашпар з харвацкага Заграба стаў 5-мільярдным жыхаром.
Шасцімільярдны зямлянін нарадзіўся 12 кастрычніка 1999, сямімільярдны – 31 кастрычніка 2011, васьмімільярдны – 15 лістапада 2022 года.
Прагноз насельніцтва на 2050 год – 9,7 мільярдаў.
969 год. Памерла Вольга, княгіня Кіеўская.
У хрышчэнні Алена. Кіравала Руссю пасля гібелі мужа – князя кіеўскага Ігара Рурыкавіча, як рэгент пры сваім сыне, з 945 да 960 год.
У 946 годзе жорстка адпомсціла драўлянам за забойства свайго мужа, аднак устанавіла нормы даніны, час і месцы (пагосты) яе збору.
Першай з правіцеляў Русі прыняла хрысціянства ў 957 годзе ў Канстанцінопалі, да агульнага хрышчэння Русі. Першая на Русі святая.
1496 год. Горад Гродна атрымаў поўнае магдэбургскае права.
Сёння 358-тысячны горад. Упершыню згадваецца пад 1128 годам. “Каралеўскі” горад. Калісьсці – цэнтр княства, буйны эканамічны цэнтр ВКЛ, цэнтр губерні ў Расійскай імперыі, цэнтр паўстання 1863-1864 гадоў, адна са сталіц БНР.
Зараз тут працуюць буйныя прадпрыемствы: «Гродна Азот», «Гродна Хімвалакно», «Белкард», «Радыёхваля», «Завод аўтамабільных агрэгатаў», швейна-гандлёвая фабрыка «Элод», пальчаткавая фірма «Акцэнт», абутковая «Нёман», тытунёвая «Нёман», шэраг ВНУ, устаноў культуры.
Гродна – перспектыўны цэнтр турызму Беларусі міжнароднага значэння, лідар у краіне па колькасці помнікаў – тут іх захавалася звыш 400.
1660 год. Войска Міхаіла Казіміра Паца прыступам вызваліла Вільню ад маскоўскага войска.
У перыяд вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654-1667 гадоў у ліпені 1655 года пасля жорсткага бою на подступах да горада і зацятай абароны з вулічнымі баямі, сталіца Вялікага Княства Літоўскага была занята расійскімі войскамі. Горад гарэў 17 дзён.
У сувязі з заключэннем у кастрычніку 1656 года Віленскага перамір’я, вайна скончылася, але не надоўга, летам 1658 года царскія войскі зноў занялі горад. Вызвалены Пацам.
1705 год. У Сафійскім саборы ў Полацку маскоўскі цар Пётр І забіў 5 манахаў-базыльян.
Паводле польскага гісторыка XIX стагоддзя Ф. Духінскага, п’яны Пётр I уварваўся разам з салдатамі ў Сабор, які належаў уніятам, і дзе захоўваліся мошчы Іасафата Кунцэвіча. Цар запатрабаваў ключы ад царскіх варот, а калі базыльяне адмовіліся іх даць, асабіста забіў настаяцеля і чатырох манахаў-базыльян, а целы загадаў утапіць у Дзвіне.
Па іншай версіі, канфлікт адбыўся пасля таго, як на пытанне цара пра тое, хто намаляваны на іконе, манахі адказалі, што гэта святы Іасафат, забіты ератыкамі. Цар загадаў арыштаваць манахаў, але яны аказалі супраціўленне, у выніку чаго адбылося сутыкненне, у якім яны і былі забіты.
1812 год. Адбылася Салтанаўская бітва пад Магілёвам.
Паміж вёскамі Салтанаўка і Фатава за 12 км на паўднёвы захад ад Магілёва адбылася бітва паміж атрадамі 7-га пяхотнага корпуса пад камандаваннем генерал-лейтэнанта М. Раеўскага, генерала І. Паскевіча і французскімі войскамі пад камандаваннем маршала Даву.
У 9-гадзіннай бітве французы страцілі каля 5 000, рускія – 2 500 чалавек.
Гарматная страляніна была чутна ў горадзе. Значная частка корпуса Даву знаходзілася на бівуаках за Віленскай заставай.
1911 год. Нарадзіўся Янка Чабор (Іван Патаповіч, 1911-1943).
Беларускі паэт, публіцыст, удзельнік нацыянальна-вызваленчай барацьбы ў Заходняй Беларусі.
Скончыў Віленскую беларускую гімназію, вучыўся ў Віленскім універсітэце.
Аўтар вершаў. У 1931 апублікаваў «Адкрыты ліст» з заклікам да заходнебеларускіх пісьменнікаў аб’яднацца ў адзіную пісьменніцкую арганізацыю. Адзін са стваральнікаў Літаратурнага фронту сялянска-рабочых пісьменнікаў Заходняй Беларусі.
У снежні 1933 года на з’ездзе пісьменнікаў абраны рэдактарам-выдаўцом часопіса «Літаратурная старонка», які стаў друкаваным органам Літаратурнага фронту. Першы нумар часопіса выйшаў з друку 25 студзеня 1934 і адразу быў канфіскаваны польскімі ўладамі, а Чабор быў асуджаны на 5 гадоў пазбаўлення волі.
Выйшаў з турмы ў верасні 1936 года. Заняўся арганізацыяй кааператываў у вёсках сваёй ваколіцы. У 1939 годзе браў удзел у арганізацыі работы першых савецкіх устаноў у Заходняй Беларусі. Мяркуецца, што загінуў у ГУЛАГу.
Дом Янкі Чабора ў Рачканах, Ляхавіцкі раён
1918 год. У Маскве адкрыты Беларускі народны ўніверсітэт.
Установа існавала з 11 ліпеня да 12 жніўня 1918 года. Арганізаваны культурна-асветным аддзелам Беларускага нацыянальнага камісарыята. Загадчыкам універсітэта быў П. Урбановіч.
За час існавання ўніверсітэта заняткі наведалі 57 чалавек, пераважна школьныя настаўнікі Беларусі, у тым ліку з тэрыторыі, якая была на той момант акупавана Германіяй. Ім былі зачытаны лекцыі па беларускай гісторыі, літаратуры, мове, эканоміцы, геаграфіі і іншых навуках.
Сярод лектараў былі Дз. Анучын («Да пытання аб беларускай тэрыторыі»), Ул. Пічэта («Гісторыя беларускага народа»), А. Ясінскі («Гісторыя адукацыі на Беларусі»), Зм. Жылуновіч («Агляд беларускай літаратуры») і іншыя.
Слухачы адначасова маглі наведваць лекцыі на Усерасійскіх настаўніцкіх курсах, арганізаваных Наркамасветы РСФСР. Частка прачытаных лекцый была выдадзена пад назвай «Курс беларусазнаўства» (1918-1920).
Зм. Жылуновіч.
1919 год. Скасавана Магілёўская губерня.
Дзевяць яе паветаў увайшлі ў Гомельскую губерню РСФСР, Мсціслаўскі павет быў перададзены Смаленскай, а Сенненскі павет – Віцебскай губерні.
Магілёўская губерня існавала ў 1772-1919 гадах. Яе плошча складала 42 134 вярсты², а насельніцтва даходзіла да 1,9 млн. чалавек (у 1897 г. – 1,7).
У снежні 1926 года было абвешчана другое ўзбуйненне тэрыторыі БССР, у выніку якога ў склад яе былі вернуты Рэчыцкі і Гомельскі паветы Гомельскай губерні, перайменаваныя затым у акругі. Клінцоўскі, Навазыбкаўскі і Старадубскі паветы адышлі да Бранскай губерні РСФСР. Гомельская губерня ў складзе РСФСР была ліквідавана.
1920 год. Армія РСФСР заняла Мінск пасля адступлення польскай арміі.
Пад польскай уладай горад знаходзіўся з 8 жніўня 1919 года, калі бальшавікі здалі Мінск амаль бяз баёў. Тут дзейнічала часовая польская адміністрацыя – Грамадзянская ўправа ўсходніх зямель, а з 15 верасня горад становіцца адміністрацыйным цэнтрам Мінскай акругі.
Бальшавікі пратрымаліся ў горадзе ў ліпені-кастрычніку 1920 года і потым зноў здалі палякам.
Ю. Пілсудскі ў Мінску, 1919
1932 год. Нарадзіўся Анатоль Анікейчык (1932-1989).
Беларускі скульптар, педагог, народны мастак Беларусі.
Прафесар Беларускага дзяржаўнага тэатральна-мастацкага інстытута. Сярод яго вучняў вядомыя беларускія скульптары некалькіх пакаленняў: Л. Давідзенка, Г. Буралкін, Г. Гаравая, У. Слабодчыкаў, А. Фінскі, А. Мятліцкі, У. Жбанаў, С. Гумілеўскі, В. Янушкевіч і іншыя.
Шырока вядомы пераважна як скульптар-манументаліст, прымаў удзел у стварэнні вядомых манументальных ансамбляў: помніка Янку Купале ў Мінску, мемарыяльных комплексаў «Прарыў» на Ушаччыне і «Праклён фашызму» ў Докшыцкім раёне, помніка М. Гастэла і яго экіпажу, помніка-бюста Янку Купале ў Араў-парку ў ЗША і іншых.
Рамантычнасць светапогляду аўтара адлюстроўвалася у сімвалісцкай статуарнай пластыцы: «Папараць-кветка», «Вясна», «Бессмяротнасць», «Перамога, якая нясе мір».
Анікейчык – адна з выдатных постацей беларускай скульптуры паваеннага часу, поруч з майстрамі айчыннай пластыкі – А. Глебавым, А. Бембелем, З. Азгурам, С. Селіханавым.
1974 год. Знойдзена знакамітае кітайскае “Тэракотавае войска”.
У наваколлях горада Сіань на поўначы правінцыі Шэнсі мясцовыя сяляне капалі студню і натыкнуліся на абломкі тэракотавых постацяў ваяроў у поўным баявым рыштунку. Знаходка прыцягнула ўвагу археолагаў, і неўзабаве тут былі разгорнуты маштабныя працы.
Неўзабаве перад даследчыкамі ў поўным баявым рыштунку паўстала тэракотавая армія, якая “ахоўвала” грабніцу легендарнага імператара Цынь Шыхуандзі (259-210 гг. да н. э.), які ў свой час падпарадкаваў сабе ўсе царствы старажытнага Кітая, стварыў у 221 годзе да н. э. першую ў кітайскай гісторыі імперыю і загадаў узвесці Вялікую Кітайскую сцяну.
Усе лучнікі, вершнікі і пяхотнікі глядзелі на ўсход, дзе знаходзіліся царствы, разгромленыя вялікім імператарам. Статуі воінаў выкананы ў поўны рост і з’яўляюцца сапраўднымі творамі мастацтва. Кожны тэракотавы ваяр мае свае ўнікальныя рысы і нават выраз твару.
Статуі вырабляліся ўручную і пакрываліся спецыяльнай глазурай, па якой наносілася фарба. Навукоўцы мяркуюць, што гэта партрэты рэальных ваяроў. Тэракотавае войска з’яўляецца, па ўсёй верагоднасці, толькі часткай грандыёзнага пахавальнага комплексу. Як мяркуецца, у кар’еры знаходзілася каля васьмі тысяч фігур воінаў і коней.
У 1987 годзе комплекс грабніцы Цынь Шыхуандзі быў уключаны ЮНЕСКА ў Рэестр аб’ектаў сусветнага культурнага значэння.
1995 год. Выхад першага нумара газеты «Народная воля».
Беларуская грамадска-палітычная газета на беларускай і рускай мовах. Галоўны рэдактар з моманту заснавання – Іосіф Сярэдзіч.
З 2005 года газета зведала ціск з боку ўлад: выключалася з каталога «Белпошты», не распаўсюджвалася праз «Белсаюздрук» і «Белпошту», спыняўся выпуск… 17 чэрвеня 2011 года А. Лукашэнка заявіў: “Народная воля” так і нарываецца, яна правакуе ўладу, можа, яшчэ кагосьці. Ёй выгадна ладзіць правакацыі, каб мы неяк рэагавалі па законе на гэта. І каб потым узбуджаны Захад у іх абарону падымаў гвалт і нажываў на гэтым рэйтынг”.
25 жніўня 2020 года Беларускі дом друку адмовіўся друкаваць свежы нумар «Народнай Волі» быццам з-за паломкі станка. Пасля друкавалася некаторы час у Маскве, але 13 лістапада 2020 года ўвесь тыраж быў канфіскаваны невядомымі.
Сусветны дзень пацалунку (World Kiss Day ці World Kissing Day).
Упершыню яго прыдумалі ў Вялікабрытаніі.
У многіх гарадах у гэты дзень праходзяць розныя конкурсы пацалункаў, удзельнікі якіх маюць шанц выйграць розныя прызы і падарункі.
Аўтарства першага пацалунку не ўстаноўлена.
Амаль ва ўсім свеце людзі, трапляючы ў рамантычную сітуацыю, адчуваюць неўсвядомленую неабходнасць цалавацца. Такое адчуванне, што прадстаўнікі супрацьлеглага полу запраграмаваны на пацалунак і толькі гэтага і чакаюць.
Існуе нават спецыяльная навука, якая вывучае фундаментальныя фізіялагічныя, псіхалагічныя і іншыя асаблівасці чалавечага пацалунку – філематалогія.
Навукоўцамі-філематолагамі ўстаноўлена, што пацалунак супакойвае нервовую сістэму і прадухіляе стрэсы, дапамагае схуднець, з’яўляецца выдатнай прафілактыкай маршчын, бо задзейнічае каля 30 мышц асобы, распрацоўвае лёгкія, выклікае актывізацыю дзейнасці цэлага шэрагу гармонаў. Тры 20-секундныя пацалункі з раніцы здольныя падтрымліваць рамантычны настрой цэлы дзень, а доўгі пацалунак спыняе прыступ вегетасасудзістай дыстаніі.
Працягласць ідэальнага пацалунку – 3 хвіліны.
Ноч з 6 на 7 ліпеня – Купалле, Ноч на Івана Купалу, перад днём Святога Яна Хрысціцеля, злучэнне двух несумяшчальных стыхій, агню і вады.
Старажытнае земляробчае свята, звязана з летнім сонцастаяннем, з росквітам прыроды і летняй цеплыні. Раней адзначалася ў ноч на 24 чэрвеня.
Пасля 1918 года, калі ў Савецкай Расіі адбыўся зрух у календары, свята “перадзвінулася” на 6-7 ліпеня паводле Грыгарыянскага календара.
Свята старажытных індаеўрапейцаў у гонар Бога (Багіні) Купалы (Купавы). «Сёння Купалле, а заўтра Ян». Сімвал беларускага Купалля – кветка «брат-сястрыца» з пялёсткамі сіняга і жоўтага колераў. Атрыбуты Купальскай ночы: вогнішчы, карагоды са спевамі, пусканне па вадзе вяночкаў, гаданні, пошукі папараць-кветкі, якая зацвітае апоўначы, прывіднае святло ночы, набыццё дара мовы звярамі, птушкамі і дрэвамі, атрыманне здольнасць бачыць схаваныя ў зямлі клады і разумець мову звяроў. У 1983 г. выйшаў беларускі мастацкі фільм «Купальская ноч».
1253 год. Каранацыя Міндоўга (1195-1263).
Першы вялікі князь ВКЛ (1248-1253, 1261-1263), першы і апошні кароль літоўскі (1253-1261).
Міндоўг (існуе версія, што яго імя азначае “шматдумны”) у складаны час пагроз з боку Лівонскага ордэну і мангола-татараў стварыў цэнтралізаваную дзяржаву.
Розныя крыніцы па-рознаму ўказваюць паходжанне Міндоўга. Паводле Васкрасенскага летапісу, ён паходзіць з роду полацкіх Ізяславічаў (Рагвалодавічаў).
1651 год. Перамога войск ВКЛ над казакамі ў бітве пад Лоевам.
У Другой бітве пад Лоевам, падчас паўстання Багдана Хмяльніцкага, перамагло вялікалітоўскага войска пад камандаваннем Януша Радзівіла.
Праз некалькі тыдняў па першай бітве, Хмяльніцкі здолеў абраць рассеяных казакоў і з падтрымкаю татараў зноў сур’ёзна пагражаў Рэчы Паспалітай. У гэты час польскае паспалітае рушэнне, як і сам кароль Ян Казімір, адмовілася ад далейшых баявых дзеянняў і раз’ехалася па дамах. У глыб Украіны рушылі войскі гетманаў каронных Патоцкага і Каліноўскага.
На сустрэчу з кароннымі войскамі рушыў і Януш Радзівіл з 9 харугвамі літоўскай кавалерыі, 2 татарскімі харугвамі Сянкевіча і Мурзы, агулам 4 000 салдат. 6 ліпеня ён сустрэў і разбіў казацкія аддзелы палкоўніка Марціна Нябабы (15 000 пяхоты), якія накіроўваліся пад Гомель.
Пасля гэтай перамогі, Радзівіл вызваліў з аблогі трохтысячны аддзел у Крычаве, а 4 жніўня заняў Кіеў.
1715 год. Памёр Ян Фрыдэрык Сапега (1680-1715).
Вялікі канцлер літоўскі.
Займаў шматлікія дзяржаўныя пасады, у тым ліку старосты прапойскага.
Сабраў вялікую бібліятэку (3 500 кніг), напісаў гісторыю абраза Дзевы Марыі ў Кодні, гістарычна-генеалагічны нарыс роду Сапегаў, у Кодзенскім касцёле стварыў партрэтную галерэю прадстаўнікоў свайго роду.
1796 год. Памёр Адам Нарушэвіч (1733-1796).
Беларускі паэт і гісторык. Вялікі пісар літоўскі (1781-1788). Біскуп смаленскі, луцкі.
Выкладаў лацінскую мову ў Віленскай акадэміі. Адзін з першых лепшых у Еўропе перакладчыкаў Карнелія Тацыта, а пераклады Гарацыя – самыя поўныя і дасканалыя.
Аўтар 7-томнай «Гісторыі Польшчы», гісторыі Крыма – «Таўрыя».
Заснавальнік у польскай гістарыяграфічнай школы – «школы Нарушэвіча».
Аўтар шматлікіх одаў, ідылій, сатырычных твораў.
1851 год. Нарадзіўся Янка Лучына (Іван Неслухоўскі, 1851-1897).
Беларускі паэт, перакладчык.
Аўтар твораў розных жанраў на польскай, рускай, беларускай (вядомы 14 вершаў) мовах, нарыса «З крывавых дзён», які прысвечаны паўстанню 1863-1864 гг., зборніка «Вязанка».
1859 год. Купец Хаім Цэйтлін, за 5 400 рублёў, атрымаў падрад на будаўніцтва драўлянага моста праз р.Дняпро ў Магілёве.
Будаўніцтва важнага моста да пабудаванай дарогі Орша-Доўск (1841-1851) пачата і скончана летам 1860 года. Яго праект быў створаны інжынерам М. Ястржэмбскім (1810-1874) – начальнікам Магілёўскай акругі шляхоў зносін.
Вялікі ўдзел у будаўніцтве моста прыняў гарадскі галава Р. Гартынскі. Мост атрымаў імя імператара Аляксандра I.
Вышыня збудавання ў 40 футаў (больш за 12 м) была абумоўлена высокімі вясновымі водамі, даўжыня ў 90 пагонных сажняў (каля 192 м) – затапленнем значнай часткі поймы ракі падчас паводкі. Мост меў 8 арачных пралётаў. У 1902 годзе падчас рэканструкцыі ён быў пашыраны. Пры падрыхтоўцы да пераносу сталіцы БССР у Магілёў, рэканструкцыя моста была ўключана ў генеральны план гарадской забудовы.
У ліпені 1941 года мост не спраўляўся з нагрузкамі і таму побач з ім вайскоўцы ўзвялі яшчэ дзве пантонныя пераправы. Пасля акружэння горада германскімі войскамі мост быў падарваны адступаючымі чырвонаармейцамі. Нямецкія сапёры аднавілі разбураную апору, замяніўшы ферму звычайным бэлечным пакрыццём. Работы завяршыліся зімой 1941 года, пасля чаго мост насіў імя генерала Мюлера. У маі 1943 года Дняпроўскі мост быў разбамбаваны савецкай авіяцыяй, пасля чаго зноў адбудаваны германскімі ваеннымі. Падчас акупацыі дзейнічала і іншая пераправа праз Днепр – у раёне гарадскога пляжу, дзе быў збудаваны нізкі мост.
Пры адступленні з горада ў чэрвені 1944 года гітлераўцы ўзарвалі ўсе пераправы праз раку. 20 лістапада 1944 года мост быў адноўлены. У лютым 1956 года гарвыканкам інфармаваў міністра камунальнай гаспадаркі “аб аварыйным стане Дняпроўскага моста і немагчымасці яго далейшай эксплуатацыі”.
Пры будаўніцтве новага моста, быў зрэзаны ўзгорак каля Вала Чырвонай Зоркі (цяпер Архірэйскі Вал), і вуліца Чалюскінцаў працягнулася да плошчы Арджанікідзэ. Да канца 1959 года будаўнічыя работы былі завершаны. Новы мост да 1967 года заставаўся адзінай у Магілёве аўтамабільнай пераправай праз Дняпро.
1864 год. У в. Багацькаўка (зараз – Мсціслаўскі раён) нарадзілася Еўфрасіння Гарэцкая (1864-1935).
Беларуская народная спявачка, збіральніца і захавальніца мясцовага фальклору. Маці Максіма і Гаўрылы Гарэцкіх.
Памёрла 4 сакавіка 1935 года.
1900 год. Нарадзіўся Іван Лупіновіч (1900-1968).
Беларсукі глебазнавец-аграхімік, доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар, заслужаны дзеяч навукі БССР, акадэмік, віцэ-прэзідэнт АН БССР, прэзідэнт Акадэміі сельскагаспадарчых навук БССР.
Заснавальнік Беларускага геаграфічнага таварыства. Унёс значны ўклад у вывучэнне праблем меліярацыі і асваення Палесся. Пад яго кіраўніцтвам абаронена 50 кандыдацкіх і 7 доктарских дысертацый.
Памёр 9 кастрычніка 1968 года.
1905 год. Нарадзіўся Пятро Глебка (1905-1969).
Беларускі грамадскі дзеяч, навуковец, паэт, драматург, перакладчык. Акадэмік АН БССР.
К. Чорны пісаў: “Ён самы асвечаны і культурны з усіх сённяшніх жывых беларускіх пісьменнікаў і самы большы абладальнік яснай думкі… Яго талент узбагачан думкаю, ясным розумам”. Узначальваў групу па складанні «Руска-беларускага слоўніка», інстытуты мовазнаўства, мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору.
П. Глебка стаіць крайні справа
1927 год. Нарадзіўся Кастусь Харашэвіч (1927-2013).
Беларускі мастак.
Вучань Барыса Кіта. Удзельнік Саюза беларускай моладзі.
Сябра мастацкай суполкі «Пагоня». Аўтар больш чым 500 карцін, якія адлюстроўваюць знакавыя падзеі ў гісторыі Павілля і ўсёй Беларусі, жыццё выбітных беларусаў Я. Купалу, Ф. Багушэвіча, Б. Кіта і іншых.
1977 год. Нарадзіўся Максім Мірны.
Беларускі тэнісіст.
Экс-першая ракетка свету ў мужчынскім парным разрадзе, 10-разовы пераможца турніраў Вялікага шлема, лідар зборнай Беларусі ў Кубку Дэвіса. Алімпійскі чэмпіён Летніх Алімпійскіх гульняў 2012 года ў парным разрадзе разам з Вікторыяй Азаранка.
1989 год. Адроджана самая старажытная (992 або 1104 г.) у краіне Полацкая епархія.
Не працавала ў 1938-1943, 1955-1989 гадах. У розны час называлася Полацкая і Віленская, Полацкая і Віцебская, Полацкая, зараз Полацкая і Глыбоцкая.
Адраджалася нямецкай адміністрацыяй ў 1943 годзе ў сувязі з пераносам мошчаў Еўфрасінні Полацкай з Віцебска ў Полацк.
Епархія мае кафедральныя саборы – Богаяўленскі (Полацк), Раства Прасвятой Багародзіцы (Глыбокае), 100 прыходаў, жаночыя манастыры ў Полацку, Браславе, Глыбокім.
2005 год. Святым сінодам Рускай праваслаўнай царквы адноўлена Магілёўска-Мсціслаўская епархія.
Заснавана ў 1632 годзе як Мсціслаўская, Аршанская і Магілёўская. З таго часу і да 1935 года мела розныя назвы. У 1942-1944 і 1989-2005 гадах – Магілёўская епархія. З яе складу ў 2004 годзе выдзелілася Бабруская і Быхаўская епархія.Да епархіі адносяцца Бялыніцкі, Горацкі, Дрыбінскі, Клімавіцкі, Касцюковіцкі, Краснапольскі, Крычаўскі, Круглянскі, Магілёўскі, Мсціслаўскі, Слаўгарадскі, Хоцімскі, Чавускі, Чэрыкаўскі, Шклоўскі раёны. Кафедральныя саборы – у гонар Праабражэння Гасподняга ў Магілёве, Аляксандра Неўскага ў Мсціславе.
Сусветны дзень бежанцаў (Word Refugee Day, з 2000 года).
Зацверджаны Генеральнай Асамблеяй ААН. У гэты дзень насельніцтва праяўляе салідарнасць з тымі, каму прыйшлося пакінуць свае дамы па тых ці іншых прычынах.
Калі ў 2014 годзе ў свеце было 43 мільёны бежанцаў (з іх 7 мільёнаў дзяцей), то ўжо ў 2023 годзе статус бежанцаў мелі каля 90 мільёнаў.
З пачаткам агрэсіі Расіі супраць Украіны, колькасць бежанцаў узрасла.
Паводле дадзеных Упраўлення Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў больш за 8 мільёнаў украінцаў пакінулі сваю радзіму (кожны пяты), частка з іх вярнулася да папялішчаў і разбітых хат, у галечу і беспрацоўе. Больш за палову з іх застаецца ў 44 краінах Еўропы.
У Беларусі жыве больш за 9 000 грамадзян Украіны, галоўным чынам з Данецкай (28%), Харкаўскай (17%), Луганскай (14%), Херсонскай абласцей (7%), Кіева і Кіеўскай вобласці (6%).
Сусветны дзень абароны сланоў ў заапарках (Іnternational Day of Action for Elephants in Zoos, з 2009 года).
Гэты дзень закліканы звярнуць увагу грамадскасці на жыццё сланоў, якія ўтрымліваюцца ў заапарках, і ставіць перад сабой канчатковай мэтай вызваленне ўсіх гэтых велічных жывёл з няволі.
Па дадзеных канадскіх вучоных, іх жыццё доўжыцца ў 3 разы менш, чым у натуральных умовах. Самыя буйныя насельнікі заапаркаў часцей пакутуюць ад хвароб, таўсцеюць ад маларухомасці і перажываюць псіхалагічныя стрэсы.
У гродзенскім, віцебскім, мінскіх заапарках сланоў няма, але плануюцца.
1566 год. Нарадзіўся Жыгімонт ІІІ Ваза (1566-1632).
Кароль польскі і вялікі князь ВКЛ (1587-1632), кароль шведскі (1592-1599). У 1588 годзе зацвердзіў новую рэдакцыю Статута ВКЛ, падтрымаў Берасцейскую унію 1596 года.
Пры ім прыняты пастановы соймаў аб гарантыях правоў праваслаўных. Імкненні да ўвядзення абсалютнай манархію не далі плёну.
Ваяваў са Швецыяй (1600-1629), з Масковіяй (1609-1618), з Асманскай імперыяй (перамога ў Хоцінскай бітве 1621). Шмат у чым яго палітыка спрыяла далейшаму заняпаду Рэчы Паспалітай.
Памёр 30 красавіка 1632 года.
1606 год. У Магілёве выбухнала мяшчанскае паўстанне (1606-1610).
Пачалося пад кіраўніцтвам саладоўніка Стахора Мітковіча (магчыма, поўнае імя – Стахор Міткавіч Рык) на хвалі незадаволенасці злоўжываннямі і хабарніцтвам магістрата.
Пасля ўварвання мяшчан у ратушу (15 ліпеня 1606 года) старая рада была разагнаная і выбраная новая, пераважна з незаможных рамеснікаў. Новая рада кіравала горадам больш за 2 гады, асаблівую ўвагу звяртаючы на інтарэсы гарадскіх нізоў.
Аднак у новай радзе паступова ўтварыўся раскол, і ў жніўні 1608 года частка рады падпісала «ўгодлівы ліст», паводле якога ўлада ў горадзе вярталася да старой рады. Кіраўнік радыкальнага крыла новай рады Хадко Багдановіч быў засуджаны на смерць.
Дзейнасць адноўленага старога магістрата выклікала неаднаразовыя новыя выступленні. Найбольш буйное адбылося ў 1610 годзе, калі гарадскія нізы спрабавалі ўзняць узброенае паўстанне, але яно было задушана войскам, а 5 кіраўнікоў былі пакараны смерцю на Іллінскай горцы.
У далейшым, выступленні мяшчан адбываліся таксама ў 1636 і 1638 гадах.
1740 год. Нарадзіўся Юзаф Сангушка (1740-1781).
Дзяржаўны і вайсковы дзеяч ВКЛ, маршалак надворны.
Абіраўся паслом на вальны сойм. На сойме 1767-1768 гадоў абвясціў «Праект рэформы ўраду», які прадугледжваў прыняцце адзінага кодэксу права для ўсёй Рэчы Паспалітай. Падпісаў акт Кардынальных правоў.
Падтрымаў абранне каралём Станіслава Аўгуста Панятоўскага. У 1771 годзе таемна далучыўся да Барскай канфедэрацыі.
Памёр 12 мая 1781 года.
1893 год. На прамысловай выставе ў Чыкага запрацавала першае ў свеце кола агляду.
Пабудавана інжынерам Дж. Фэрысам. Яго дыяметр складаў 75 метраў, вага – 2 000 тон. Кола прыводзілася ў рух дзвюма паравымі машынамі. На коле было 36 кабін, памерам прыблізна з аўтобус. У кожнай кабіне было 20 сядзячых і 40 стаячых месцаў. Такім чынам, агульная пасажыраўмяшчальнасць атракцыёна складала 2 160 чалавек.
Абарот кола рабіла за 20 хвілін. Атракцыён газетчыкі ахрысцілі “чортавым колам”.
Пасля закрыцця Чыкагскай выставы кола Фэрыса двойчы пераносілі на іншае месца і канчаткова разабралі ў 1904 годзе.
У Беларусі “чортавы колы” раней працавалі ў шматлікіх гарадах, цяпер – толькі ў Мінску, Гомелі, Брэсце, Гродна, Віцебску і Хоцімску.
Кола агляду ў Хоцімску.
1928 год. Нарадзіўся Гаўрыла Вашчанка (1928- 2014).
Беларускі жывапісец, Народны мастак БССР, Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі, прафесар, Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР.
Працаваў у галіне станковага жывапісу, акварэлі, манументальнай размалёўкі і вітражу. Аўтар станковых і манументальных твораў пра гераізм савецкага народа ў гады Айчыннай вайны і пасляваеннай працы, пра жыццё сучаснага Палесся.
Стварыў партрэты пісьменнікаў, асветнікаў, дзяржаўна-палітычных дзеячаў Беларусі.
Памёр 14 лютага 2014 года.
Гаўрыла Вашчанка. “Радасць быцця”, 1985 г.
1939 год. Нарадзіўся Валерый Раеўскі (1939-2011).
Беларускі тэатральны рэжысёр, Народны артыст Беларусі, Лаўрэат Дзяржаўных прэмій СССР і БССР.
На працягу 35 гадоў – галоўны рэжысёр і мастацкі кіраўнік тэатра імя Янкі Купалы, прафесар акадэміі мастацтваў.
Стварыў амаль паўсотню спектакляў, у тым ліку ў краінах Еўропы паводле твораў А. Дударава, А. Макаёнка, В. Быкава, У. Шэкспіра, Ф. Дастаеўскага і інш. Узнагароджаны ордэнам Францыска Скарыны.
Памёр 19 лістапада 2011 года.
1941 год. Скончылася апошняя перадваенная масавая дэпартацыя.
За 2 дні да пачатку вайны завершаны акт савецкага генацыду народаў, скіраваны супраць «варожых элементаў» і іх сямей у заходніх абласцях Беларусі, а таксама Украіны, Малдовы.
За 19-20 чэрвеня з Беларусі высланыя ў Сібір і Казахстан 22 300 чалавек. Гэтая “чэрвеньская” дэпартацыя – з серыі департацый, з 22 траўня па 20 чэрвеня 1941 года, якія закранулі Эстонію (10 тыс.), Латвію (15,5 тыс.), Літву, Малдову і Беларусь (30 тыс. чалавек).
Да гэтага, 23 лютага 1940 года з Беларусі былі высланы 33 700 асаднікаў, 17 600 служачых лясной аховы, 13 красавіка 1940 года выселена 26 800 чалавек, галоўным чынам, супрацоўнікаў паліцыі, настаўнікаў, выхавацелей, святароў, грамадскіх дзеячаў. 29 чэрвеня 1940 года дэпартыравана 22 900 чалавек, у тым ліку значную частку бежанцаў з Польшчы, габреяў.
1948 год. У Вязынцы для наведвальнікаў расчыніў дзверы філіял Дзяржаўнага літаратурнага музея Янкі Купалы.
Галаўны музей знаходзіцца ў Мінску з 1944 года, на месцы былога дома паэта.
Акрамя філіяла ў Вязынцы яшчэ працуюць філіялы ў вёсках Харужанцы, Вязынка, Ляўкі (недалёка ад Магілёва) і Яхімоўшчына.
У фальварку Вязынка 7 ліпеня (25 чэрвеня) 1882 года нарадзіўся Іван Луцэвіч, будучы творца Янка Купала.
1963 год. У Магілёве нарадзіўся Сяргей Кавалёў.
Беларускі драматург, крытык, паэт, літаратуразнаўца.
Доктар філалагічных навук. Жыве ў Любліне (Польшча).
Даследуе праблемы сучаснай беларускай паэзіі, шматмоўную літаратуру ВКЛ, аўтар п’ес на гістарычныя, фальклорныя тэмы. Шмат піша і для дзяцей.
1963 год. У Мюнхене памёр Пётр Сыч (1912-1963).
Беларускі пісьменнік, мемуарыст, герой Монтэ-Касіна, журналіст «Радыё Свабода».
Трапіў у савецкі палон як польскі жаўнер, вязень турмаў НКУС, лагера ў Комі.
У 1942 годзе ўступіў у армію генерала У. Андэрса. Паручнікам прымаў удзел у шматлікіх баях, у тым ліку пад Монтэ-Касіна.
Актыўны дзеяч эмігранцкіх арганізацый Вялікабрытаніі, ФРГ, супрацоўнік часопіса «Беларус на чужыне», радыё «Свабода», член Рады БНР. Аўтар мемуараў пра Монтэ-Касіна.
Мемарыял у Монтэ-Касіна.
2001 год. Зацверджаны герб г. Горкі.
Герб 29-тысячнага горада, які ўпершыню згадваецца ў 1544 годзе, паўтарае герб 1867 года.
Тут ў 1840 годзе адкрылася земляробчая школа – сёння сельскагаспадарчая акадэмія. У 1841 годзе з’явілася метэастанцыя, якая працуе і па сёння.
Сусветны дзень барацьбы з няроўнасцю (World Inequality Day).
Паводле дадзеных Сусветнага банка, прадстаўленых у дакладзе «Беднасць і ўсеагульны росквіт» у свеце на суму менш за 1,90 даляраў ЗША ў дзень існуюць амаль 800 мільёнаў чалавек.
Палова ад агульнасусветнай колькасці самыхі бедных у наш час прыпадае на краіны Афрыкі, якія размешчаны на поўдзень ад Сахары. Яшчэ траціна – на краіны Паўднёвай Азіі.
Перад Сусветным банкам стаіць мэта – выкараніць крайнюю беднасць да 2030 года.
Няроўнасць у свеце з 1990 года значна знізілася, але застаецца занадта высокай. Захоўваецца сур’ёзная занепакоенасць канцэнтрацыяй багацця ў руках тых, хто адносіцца да верхніх катэгорый размеркавання даходу.
У Беларусі мінчане жывуць на ўзроўні Прагі і Варшавы, а дэпрэсіўныя сельскія раёны – на ўзроўні афрыканскіх краін.
Сусветны дзень без тытуню (World No Tobacco Day, з 1987 года).
Цікавыя факты.
У свеце з 8 мільярдаў зямлян ужываюць тытунь амаль 1,5 мільярды.
За хвіліну ў свеце прадаецца 10 мільёнаў цыгарэт.
Штогод больш за 6 мільёнаў чалавек паміраюць ад звязанага з тытунем інфаркту міякарда, інсульту, раку, хваробы лёгкіх і іншых хвароб.
Больш за 600 000 чалавек паміраюць ад пасіўнага курэння.
Тытунёвы дым утрымоўвае звыш 4 000 хімічных злучэнняў, большасць з якіх таксічныя, мутагенныя ці канцэрагенныя.
У Беларусі сярод насельніцтва ва ўзросце 18-69 гадоў паліць тытунь каля 26,7%. Пры гэтым колькасць асоб, якія паляць цыгарэты зніжаецца. Напрыклад, за 2001-2020 гады іх колькасць зменшылася на 12%.
Сусветная арганізацыя аховы здароўя лічыць, што да 2025 года колькасць спажыўцоў тытуню зменшыцца на траціну з прычыны актыўнай антынікатынавай прапаганды, прапаганды здаровага ладу жыцця, павышэння коштаў на цыгарэты і інш.
Сусветны дзень бландынак(World Day of Blondes, натуральных, а фарбаваных – 32 мая).
Колькасць людзей з натуральным светлым колерам валасоў імкліва скарачаецца, і да 2200 года яны могуць канчаткова знікнуць, сцвярджаюць навукоўцы.
Чыннікаў у гэтай тэндэнцыі некалькі. Па-першае, расце колькасць змяшаных шлюбаў, а па-другое, светлавалосыя нацыі нараджаюць значна радзей, чым насельнікі паўднёвых краін.
Бландынаў сярод беларусаў 1/3. Але бландынак удвая больш, чым бландынаў.
1556 год. Нарадзіўся Юры Радзівіл (1556-1600).
Царкоўны і дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай і ВКЛ, першы каталіцкі кардынал (1583) з ВКЛ.
У 1582 г. на ўласныя сродкі адкрыў Віленскую духоўную семінарыю. Дарадца караля, у 1596-1597 гадах вёў перамовы пра далучэнне Рэчы Паспалітай да антытурэцкай каталіцкай лігі. Удзельнічаў у падрыхтоўцы Брэсцкай уніі.
1800 год. Памёр Міхал Казімір Агінскі (1730-1800).
Вялікі гетман літоўскі, мецэнат, кампазітар, генерал-маёр, сваяк кампазітара Міхала Клеафаса Агінскага.
Ініцыятар і фундатар будавання Агінскага канала, які злучаў басейны Балтыйскага і Чорнага мораў праз палескія балоты. Адчыніў балетную школу “Дэпартамент балетных дзяцей”, уладальнік уласнага тэатра, для якога сам пісаў оперы.
Аўтар паланэзаў, опер і песень на ўласныя вершы, аўтар літаратурных твораў. Выдатна выконваў на розных інструментах свае скрыпічныя і іншыя музычныя творы, за што сярод сучаснікаў атрымаў мянушку “гетман-кларнэт”.
У 1791 годзе перадаў амаль усе свае маёнткі сваяку Міхалу Клеафасу Агінскаму.
1892 год. У Гомелі (або Рэчыцы) нарадзіўся Міхаіл Кікоін (1892-1968).
Беларускі і французскі мастак парыжскай школы.
Вучыўся ў «Малявальнай школе мастака Кругера» ў Мінску, Віленскай мастацкай школе. З’ехаў у Парыж у 1912 годзе. Удзельнічаў у выставах Парыжскага салона. Творы былі прадстаўлены на выставе сучаснага францускага мастацтва ў Маскве ў 1928 годзе. Меў студыю на Манпарнасе.
У экспазіцыі Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі знаходзіцца адзін твор мастака, яшчэ 6 – у калекцыі “Белгазпрамбанка”. Аб мастаку зняты фільм “Михаил Кикоин. Поэтический мир на холсте”.
Памёр 4 лістапада 1968 году ў сваёй парыжскай студыі.
Яго сын – мастак Якоб Кікоін, пісаў пад псэўданімам Жак Янкель.
Адна з прац М. Кікоіна.
1948 год. Нарадзілася Святлана Алексіевіч.
Беларуская пісьменніца, Нобелеўскі лаўрэат у галіне літаратуры (2015, за “поліфанічную творчасць – помнік пакутам і мужнасці ў наш час”).
Аўтар кніг “У вайны не жаночае аблічча”, “Апошнія сведкі”, “Цынкавыя хлопчыкі”, “Зачараваныя смерцю”, “Чарнобыльская малітва”, “Час second-hand (Канец чырвонага чалавека)”.
Некаторыя крытыкі лічаць, што яе перамога, як бы нам ні хацелася адваротнага, – гэта параза беларускамоўнай літаратуры. На шчасце, не ў ваенным сэнсе слова, а хутчэй, у спартовым. Проста некалькі кніг, напісаных журналісткай Алексіевіч па-расейску, аказаліся больш даходлівымі, уцямнымі і мудрымі для заходняга свету, чым уся прыгожая беларускамоўная літаратура з вагонамі яе кніг і сонмамі яе жывых і памерлых класікаў.
У 2019 годзе З. Пазняк заўважыў, што з камуністычных часоў Алексіевіч пазіцыянавала сябе як ненавісніца беларушчыны, але пазней яна змяніла рыторыку, і «аб’ектыўна гэта добра».
1955 год. Нарадзіўся Уладзімір Кузьмін.
Расійскі музыка, народный артыст Расіі. Мультыінструменталіст, адзін з заснавальнікаў і лідэраў гурта «Карнавал», лідэр гурта «Дынамік».
Дзяцінства правёў у Беларусі. У 1962 годзе пайшоў у першы клас у гарнізоннай школе г. Быхава. У быхаўскай музычнай школе вучыўся па класе скрыпкі. У 6-м класе заснаваў юнацкі рок-гурт у стылях “Rolling Stones” і “The Beatles”. Акрамя кавераў, у рэпертуары маладой каманды былі і кампазіцыі самаго Кузьміна. Гэты гурт выступаў на ўсіх школьных мерапрыемствах і мясцовых канцэртах, нязменна выклікаючы захапленне ў гледачоў.
Яго творчасць уяўляе сабой асаблівы жанр – сумесь року, сінтпопу і блюзу. Выпусціў больш за 20 альбомаў і напісаў каля 200 песень. Больш за ўсё вядомы па кампазіцыях “Сімона”, “Казка ў маім жыцці”, “Калі мяне ты паклічаш”, “Дзве зоркі”.
1979 год. Памёр Францішак Чарняўскі (1893-1979).
Беларускі рэлігійны дзеяч.
Душпастарскую службу пачаў у 1920 годзе.
Чытаў казанні на беларускай мове і распаўсюджваў сярод вернікаў беларускія выданні.
У 1924-1927 гадах вучыўся ў Рыме. З 1929 на місіі ў Францыі, з 1933 – у Бельгіі.
З 1957 года жыў і служыў у ЗША, дзе выдаваў беларускі рэлігійны часопіс «Siaŭbit».
1996 год. Усталяваны геаграфічны знак “Геаграфічны цэнтр Рэспублікі Беларусь”.
Геаграфічны “пуп” краіны знаходзіцца каля в. Антонава Пухавіцкага раёна, за 70 км на паўднёвы усход ад Мінска.
Мае каардынаты: 53°31´44,54″ паўночнай шырыні, 28°02´41,90″ усходняй даўжыні.
2008 год. У Полацку адкрыты памятны знак «Геаграфічны цэнтр Еўропы».
Цэнтральная кропка Еўропы мае каардынаты: 55°30´ паўночнай шырыні, 28°48´ усходняй даўжыні. Знаходзіцца на праспекце Ф. Скарыны, каля помніка першадрукару.
Сапраўды “Ад Еўфрасінні, ад Скарыны, ад Полацка пачаўся свет” (Р. Барадулін).
2020 год. Архібіскупам Магілёўскім і Мсціслаўскім Сафроніям асвечана Пакроўская царква Пустынскага манастыра.
Царква рэкунстраявалася з 2010 года. Адноўлены будынак царквы – частка комплекса, які заснаваны ў 1380 годзе мсціслаўскім князем Сімяонам Альгердавічам.
У XVI стагоддзі манастыр быў адным з найбуйнейшых на беларускіх землях. У 1601-1839 гадах належыў уніатам, замест драўляных будынкаў сталі будавацца каменныя.
Цагляная Пакроўская царква пабудавана ў 1865 годзе. Пасля таго, як у 1925 годзе савецкія ўлады зачынілі манастыр, у Пустынках працавалі школа-інтэрнат, школа. Манастыр стаў інтэнсіўна разбурацца з 1970-х.
Званіца манастыра мае вышыню 60 м (у першапачатковым варыянце – 74) з 6 званамі – вялікім і 5 малымі.
