18 ліпеня ў гісторыі. Пажар ў Рыме. Уцёкі польскага караля. Перамога Т. Касцюшкі. Путч у Іспаніі. Нараджэнне беларуса «Mr. Nyet», Intel.

64 год. У ноч з 18 на 19 ліпеня, пачаўся жудасны пажар у Рыме.

За тыдзень пажару з 14 раёнаў выгарэла ўшчэнт 4, большай часткай – 7. Мноства цудоўных храмаў, палацаў і грамадскіх збудаванняў ператварылася ў руіны, сотні гараджан загінулі, паўсюль панавала паніка.

Нарадзіліся чуткі, што Рым падпалены па загадзе імператара Нерона, які задумаў “расчысціць” сталіцу для далейшай грандыёзнай перабудовы. Сам Нерон апрануты ў тэатральны касцюм назіраў за пажарам, граў на ліры і дэкламаваў паэму аб гібелі Троі. 

Нерон абвінаваціў у пажары хрысціянскую абшчыну, справакаваўшы, такім чынам, першыя ў Рымскай імперыі ганення на хрысціян.

1574 год. Пабыўшы крыху больш за год польскім каралём і Вялікім князем ВКЛ, Генрых III Валуа ўцёк на радзіму і заняў французскі трон.

Каралём Францыі ён зрабіў занадта шмат саступак пратэстантам і праз 15 гадоў быў зарэзаны манахам-фанатыкам. Смерць нялюбага караля парыжане адсвяткавалі масавымі гуляннямі, а каталіцкія цэрквы – падзячнымі імшамі. 

1613 год. Памёр Іпацій (Адам) Пацей (1541-1613).

Царкоўны і дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай, пісьменнік-палеміст, асветнік, фундатар школ.

Прамовы вёў у асноўным на беларускай мове. Абаронца царкоўнай уніі, змагар за канфесійную талерантнасць.

Першым у беларускай літаратуры сфармуляваў ідэю роўнасці грамадзянскіх і палітычных правоў для людзей свецкага і духоўнага станаў.

1792 год. Армія ВКЛ на чале з Т. Касцюшкам разбіла расійскае войска М. Кахоўскага пад Дубенкай.

Касцюшка адбіў атаку праціўніка, які колькасна пераўзыходзіў яго, умела выкарыстоўваючы перашкоды мясцовасці і палявыя ўмацаванні. Маючы толькі 5 300 жаўнераў ён перамог 25 000 рускіх. Перамога паказала геніальнасць Касцюшкі.

1903 год. У Магілёве ўрачыста закладзены Трохсвяціцельскі храм.

Храм у імя Трох Свяціцеляў праваслаўнай царквы Васіля Вялікага, Рыгора Багаслова, Іаана Залатавуста. Архітэктар П.Калнін.

Будаўніцтва было скончана ў 1914 годзе.

Храм, пабудаваны ў формах рускай архітэктуры, мае ў плане форму крыжа і ўвянчаны сямю купаламі, над уваходам – званіца.

У час знаходжання ў Магілёве Стаўкі Вярхоўнага галоўнакамандуючага сабор часта наведваў расійскі імператар Мікалай II.

З невялікімі перапынкамі царква дзейнічала да 1959 года. У 1961 годзе зачынена і апаганена, будынак быў аддадзены пад клуб завода «Строммашына». Тады ж была знесена званіца, а з будынка знялі купалы і крыжы. Амаль праз 30 гадоў будынак вярнулі вернікам, 25 снежня 1989 года храм зноў быў асвечаны і пачаў дзейнічаць.

1909 год. У в. Старыя Грамыкі Веткаўскага раёна нарадзіўся Андрэй Грамыка (1909-1989).

Савецкі дзяржаўны дзеяч, доктар эканамічных навук, дыпламат. Двойчы Герой Сацыялістычнай працы, старшыня Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР.

Ад імя СССР паставіў подпісы пры стварэнні ААН, зацвярджэнні Статута ААН. Кіраўнік дэлегацыі СССР на 22-х сесіях Генеральнай Асамблеі ААН, міністр замежных спраў СССР (1957-1985).

На Захадзе Грамыка атрымаў мянушку «Mr. Nyet» (Містар «Не») за своеасаблівы стыль вядзення перамоў. Грамыка вёў савецка-амерыканскія перамовы падчас Карыбскага крызісу, прадухіліў вайну паміж Індыяй і Пакістанам у 1966 годзе.

Памяць ўшанавана ў Гомелі (бюст, сквер), г. Ветка (вуліца, СШ № 1, помнік).

Памёр 2 ліпеня 1989 года.

1936 год. Адбыўся ваенны путч у Іспаніі. Пачалася грамадзянская вайна.

Вайна (ліпень 1936 – красавік 1939) паміж рэспубліканцамі і дыктатурай Франка. У ёй прымалі ўдзел на баку рэспубліканаў некалькі соцень беларусаў з 2 100 савецкіх “дабраахвотнікаў”.

Першымі Героямі Савецкага Саюза – беларусамі ў 1936 годзе сталі менавіта ўдзельнікі гэтай вайны Мікалай Сяліцкі і Павел Купрыянаў, першым Двойчы Героем у СССР стаў удзельнік вайны ў Іспаніі беларус Сяргей Грыцавец.

1939 год. Нарадзіўся Генадзь Шутаў (1939-2017).

Беларускі мастак-графік. Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі, старшыня Віцебскай суполкі мастакоў.

Яго творы знаходзяцца ў калекцыях як Нацыянальнага мастацкага музея Беларусі, так і самых вялікіх і прадстаўнічых сусветных музеяў, такіх як The Metropolitan Museum of Art у Нью-Ёрку, Траццякоўская галерэя ў Маскве.

1943 год. У баі з карнікамі ў Бялыніцкім раёне загінуў 17-гадовы Леанід Лорчанка (1925-1943).

Падпольшчык і партызан 600-га партызанскага атрада.

Нарадзіўся ў Магілёве.

Падарваў 2 чыгуначныя масты і варожы эшалон.

У ліпені 1943 года яго атрад адбіваў атакі карнікаў. 18 ліпеня каля в. Антонава Буда Бялыніцкага раёна група прыкрыцця, у якую быў уключаны Лорчанка, уступіла ў бой з колькасна праўзыходным праціўнікам. Пасля таго, як скончыліся боепрыпасы, пакінуты адзін у жывых Леанід з апошняй супрацьтанкавай гранатай кінуўся ў гушчу войскаў суперніка.

Герой Савецкага Саюза (1965). У яго гонар у Бялынічах названы вуліца, школа, у Магілёве ўсталявана мемарыяльная дошка.

1968 год. У ЗША зарэгістравана кампанія  “NM Electronics”.

Хутка перайменавана ў Intel. Кампанія – сусветны лідар вытворчасці працэсараў, чыпсетаў, паўправадніковых кампанентаў, сецевага абсталявання.

Кантралюе 75% рынку. Працуе больш за 110 000 чалавек. У 2022 годзе Intel набыла ізраільскага вытворцу чыпаў Tower Semiconductor.

1974 год. У польскім мястэчку Канстанцінаў уведзена ў строй самае высокае ў свеце збудаванне ХХ стагоддзя — мачта Варшаўскага радыё.  

Яе вышыня дасягла 646,38 м. Нажаль мачта вагой 420 (іншыя даныя – 550 тон) абрынулася 8 жніўня 1991 года пад час правядзення рамонтных работ пры парывах моцнага ветру. Нават на сёння толькі два збудаванні большыя за Варшаўскую мачту: Бурдж-Халіфа (828 м, Дубай) і Merdeka 118 (678,9 м, Малайзія).

1979 год. Званне Ганаровы грамадзянін Магілёва прысвоена І.Д. Краснаштанаву (1900-1983).

Савецкі военачальнік, генерал-лейтэнант. Двойчы прадстаўляўся да звання Героя Савецкага Саюза.

У 1927-1932 гадах служыў у пагранатрадах у БССР.

Камандаваў 238-й стралковай дывізіяй, якая 27 верасня 1943 года вызваліла Клімавічы, у чэрвені 1944 года прымала ўдзел у вызваленні Магілёва, Шклова, Быхава.

Удзельнік Парада Перамогі.

Пад Касцюковічамі згарэла царква, а цяпер гібеюць касцёл і бровар пачатку ХХ стагоддзя

Драўляная царква другой паловы ХІХ стагоддзя згарэла, а касцёл з броварам закінуты і разбураюцца ў вёсцы Канічы Касцюковіцкага раёна

Вёска Канічы была адметнай сваёй багатай архітэктурнай спадчынай: касцёлам, царквай і броварам. Яшчэ некалькі год таму ў Канічах знаходзілася закінутая драўляная царква Раства Багародзіцы, пабудаваная на пачатку 1860-х гг. Нягледзячы на тое, што драўляная царква была разбурана і паступова ператваралася ў руіны, яе было магчыма захаваць як помнік драўлянай архітэктуты (на загалоўным фота). Цяпер гэта ўжо немагчыма, бо царква ў 2019 годзе згарэла дашчэнту.

Яшчэ адным помнікам культавай архітэктуры Канічаў з’яўляецца касцёл Святых Анёлаў Ахоўнікаў, які быў пабудаваны ў 1910 годзе. За савецкім часам храм спрабавалі зруйнаваць, вырываючы кавалкі сценаў з дапамогай трактароў, але цалкам знішчыць будынак не атрымалася – разбуранымі апынуліся толькі дзве калоны пры ўваходзе. Касцёл з’яўляецца помнікам архітэктуры неараманскага стылю. На сённяшні момант ён закінуты і пакрысе разбураецца пад уздзеяннем часу.

Ад шляхецкага роду Цеханавецкіх, якія некалі валодалі Канічамі, застаўся толькі бровар з чырвонай цэглы, які знаходзіцца амаль пасярод вёскі. Пабудаваны ён быў у 1913 годзе. На сёння яго тэрыторыя парасла дрэвамі і кустоўем. Сярод усіх мясцовых архітэктурных помнікаў мінуўшчыны ён найлепш захаваўся. 

Дарэчы, Канічы – гэта даўняе мястэчка гістарычнай Мсціслаўшчыны, колішняе ўладанне беларускага магнацкага рода Цеханавецкіх. Паселішча згадваецца ў гістарычных крыніцах з пачатку XVI стагоддзя. 

Фота з адкрытых крыніц

Драўляны праваслаўны храм сярэдзіны XIX стагоддзя ператвараецца ў руіны ў Касцюковіцкім раёне

Галоўная славутасць вёскі Гаўрыленка, што ў 30-ці кіламетрах ад горада Касцюковічы  – Свята-Пакроўская праваслаўная царква. Яна была ўзведзена ў 1863 годзе на беразе рэчкі Зубр. 

У 1884 годзе ў царкве была адкрыта прыходская школа і ёй належала 37 дзесяцін зямлі. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі, калі бальшавікі вялі барацьбу з рэлігіяй, царква была зачынена. У савецкі час тут размяшчалася збожжасховішча. У пачатку 90-х гадоў з храма быў вывезены ў горад Клімавічы пазалочаны іканастас.

Гісторыя царквы авеяна легендамі. Адна з іх – падземны ход, які нібыта звязваў яе з капліцай на мясцовых могілках. Некаторае падабенства ходу захавалася да гэтага часу, але, на жаль, на сёння гэты магчымы ход засыпаны зямлёй.

Дзіўнай прыгажосці храм, які без перабольшвання можна назваць перлінай драўлянага дойлідства, доўгі час з’яўляўся сельскім духоўным цэнтрам. Як бачна, гэты каштоўны гістарычны помнік у хуткім часе можа ператварыцца ў руіны і знікнуць з твару зямлі. Натуральна, што праблема разбурэння помніка ўзнікла не зараз, але з кожным годам стан сакральнай пабудовы пагаршаецца.

Між іншым царква знаходзіцца ў прасторным скверы, размешчаным у цэнтры вёскі. Аднак цяпер вакол царквы парасло шмат дрэў і ў далейшым гэта тэрыторыя можа ператварыцца ў лес, у якім і следу не будзе ад храма.

Фота з адрытых крыніц

Навіны Мікалаева: Дрон на народныя сродкі. Гінуць дзеці. У сяле разбурэнні на 98%. У горад вярнулася да 70 тысяч жыхароў.

“Разам – да перамогі!” – мікалаеўцы сабралі сродкі на новы дрон для сваёй арміі – паведамляе Карабелаў.Інфа.

Да збору на беспілотнік далучыліся і простыя працоўныя, і пенсіянеры, і медыкі, і самі вайскоўцы. Гэтым учынкам грамадзяне набліжаюць перамогу Украіны.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

Шматлікія сёлы Мікалаеўскай вобласці разбураны акупантамі на 70-90%. А вось сяло Пасад-Пакроўскае, на  мяжы Мікалаеўскай і Херсонскай абласцей, не мае ніводнага ацалелага дома – населены пункт разбураны амаль на 98%, – паведамляюць мясцовыя СМІ.

Расійскія акупанты ператварылі сяло ў руіну: знішчаны школа, дзіцячы сад, дом культуры, магазіны, аптэкі. На сёння ў сяле застаецца каля 200 мясцовых жыхароў – менш за дзесятую частку даваеннага насельніцтва.

Гінуць дзеці

Напярэдадні Старага Новага года ў Ачакаве Мікалаеўскай вобласці пахавалі трохгадовага Расціслава Прысяжнага – піша www.0512.com.ua. Сэрца хлопчыка літаральна разарвалася ад магутнага выбуху, які адбыўся 9 студзеня. Выбух быў такой моцы, што яго чулі нават у Мікалаеве.

Нягледзячы на жыццё ва ўмовах жортскай вайны, мікалаеўцы знаходзяць сілы, час, каб наведваць ўстановы культутуры,  заапарк.

У Мікалаеўскім заапарку камчацкім мядзведзям  Мірону і Вакуле споўнілася па 23 гады, а ўчора, 13 студзеня, адсвяткаваў свой дзень нараджэння амурскі леапард Раё.

Улюбёнцаў наведвальнікаў Мірона і Вакулу павіншаваць не ўдаецца – яны не выходзяць з бярлогі, у іх глыбокі зімовы сон. А вось амурскі леапард захоўвае бадзёрасць.

У Мікалаеве застаюцца складанымі пытанні электра-, цепла- і водазабеспячэння, але гэта не пужае гараджан. Па даных главы ваеннай адміністрацыі Кіма, у Мікалаеў ужо вярнулася 50-70 тысяч чалавек..

У бліжэйшы час у горадзе плануюць адкрыць тэатры і  музеі, перайсці да навучання ў школах оф-лайн, адрадзіць бізнес.

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

Мікалаеў будуць аднаўляць як экалагічны і інклюзіўны горад

Мэр Мікалаева Аляксандр Сянкевіч падпісаў Дамову аб партнёрстве з польскім горадам Хелмам. Дакумент прадугледжвае супрацоўніцтва гарадоў у гандлёва-эканамічнай, навукова-тэхнічнай і культурнай сферы. 

З пачатку поўнамаштабнага ўварвання расійскіх акупантаў на Ўкраіну абшчына Хелма неаднаразова збірала для Мікалаева гуманітарную дапамогу.


Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.


Хелм, горад у складзе Люблінскага ваяводства Польшчы, за 25 км ад мяжы з Украінай. Гэта цэнтр украінскай гістарычнай вобласці Холмшчына ў Паўднёва-Заходняй Русі. Насельніцтва горада 72 600 жыхароў. Заснаваны ў 1237 годзе князем Даніілам Галіцкім як рэзідэнцыя.

У яўрэяў Еўропы вядомы як Хелем. Назва блізкая на ідыш да слова, якое азначае «сон, мара». Таму «хелемскія мудрацы» – увасабленне наіўнасці, а Хелем – знакаміты «горад летуценнікаў і фантазёраў».

Найбольш знакамітыя ўраджэнцы Хелма – украінскія грамадскія і палітычныя дзеячы Антон Васіньчук і Міхайла Грушэўскі.

Фота: Хелм, wikimedia.org

Раней мэр Мікалаеў падпісаў мемарандум аб партнёрскіх адносінах з мэрам нямецкага Гановера Беліт Онай.

Снігіроўка ў руінах і з катавальняй

10 лістапада ўкраінскія войскі вызвалілі апошні раёны цэнтр Мікалаеўскай вобласці – Снігіроўку. Ад даваеннага насельніцва ў 12 000 чалавек тут засталося некалькі тысяч.  

Значная частка будынкаў і прадпрыемстваў у горадзе разбурана або пашкоджана падчас расійскай акупацыі.

На фотаздымках телеграм-канала “Николаевский Ванек” з вызваленага горада бачна, што на вуліцах стаяць спаленыя аўтамабілі, таксама прыкметна вялікая колькасць смецця, якую пакінулі акупанты ў разгромленых дамах і прадпрыемствах.

Адзначаецца, што акупанты, верагодна, здзейснілі ў Снігіроўцы і ваенныя злачынствы – украінскія СМІ паведамлялі, што ў мясцовым аддзеле паліцыі расійцы арганізавалі катавальную мірных жыхароў.

Экалагічны і інклюзіўны

У стварэнні перспектыўнага генеральнага плана Мікалаева ўдзельнічаюць міжнародная архітэктурная кампанія One Works і Norman Forster, паведаміла прэс-служба Мікалаеўскага гарсавета.

У пачатку восені Еўрапейская эканамічная камісія ААН (ЕЭК ААН) запрасіла міжнародных архітэктараў дапамагчы ў распрацоўцы перспектыўнага генплана Мікалаева. Гэтую працу каардынуе сусветная дызайнерска-архітэктурная кампанія One Works (Італія).

Як паведамляецца на сайце архітэктурнай кампаніі, One Works стварыла спецыяльную каманду на бясплатнай аснове. З мэрыяй Мікалаева ўжо абмеркаваны першыя крокі, якія неабходна зрабіць, каб задаволіць самыя неадкладныя патрэбы і падтрымаць намаганні па аднаўленні горада дзеля лепшага заўтра, прадугледжваючы зялёны і інклюзіўны горад, які адпавядае самым неадкладным патрабаванням постканфліктнага перыяду.

One Works працуе ў цесным супрацоўніцтве з аператыўнай групай ЕЭК ААН, Фондам Нормана Фостэра і ўладамі Мікалаева па пяці тэматычных макранапрамках, якія складаюць аснову для аналізу і вызначэння стратэгій, якія будуць кіраваць распрацоўкай новага генеральнага плана развіцця горада: транспарт і інфраструктура, зялёная і водная сістэма, сацыяльнае жыллё, індустрыяльнае развіццё.

У распрацоўцы генеральнага плана горада ўжо ўдзельнічаюць Дэпартамент гарадскога планавання Міланскага політэхнічнага ўніверсітэта, эксперты па лічбавай трансфармацыі гарадоў Municipia, ExSUF – Цэнтр перадавога вопыту Жэнеўскай хартыі ААН, Liuc – Libera Università di Castellanza.

Паралельна праводзіцца і сацыялагічнае даследаванне меркаванняў грамадзян адносна стварэння генплана.


Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».