Памятны знак да стагоддзя станцыі Крычаў урачыста адкрылі 8 снежня ля будынку станцыі. Але парадокс у тым, што чыгунка ў Крычаве з’явілася раней.
Спачатку ўсіх прысутных — ганаровых гасцей, работнікаў і ветэранаў прывітаў паравоз, які прайшоў па дарозе і даў некалькі ўрачыстых гудкоў.
Пасля адбылося ўрачыстае адкрыццё памятнага каменя, на які прымацавана невялікая жалезная шыльдачка з тлумачальным надпісам. Чырвоную стужку на адкрыцці перарэзалі першы намеснік начальніка магілёўскага аддзялення беларускай чыгункі Алег Болбас, начальнік станцыі Крычаў І Сяргей Скачкоў, ветэран працы і ганаровы чыгуначнік Ірына Курачкіна. Апошняя між іншым яшчэ і прамаўляла на публіку, дзелялася сваімі ўспамінамі пра працу, і давала параду сённяшнім супрацоўнікам крычаўскай чыгункі —паведамляе раённая газета “Крычаўскае жыццё”.
Ад рэдакцыі. Сапраўды афіцыйным адкрыццём крычаўскай чыгуначнай станцыі лічыцца 1923 год, аднак першы рабочы цягнік у горад прыбыў яшчэ ў 1921 годзе. Гэта значыць, што ў гэты час чыгуначныя шляхі ў горадзе ўжо былі. Больш за тое, першы здымак драўлянага чыгуначнага вакзала Крычава датуецца 1922 годам, пра што пісалі mogilev.media.
Пагэтаму ўзнікаюць пытанні наконт гістарычнай правільнасці гэтага памятнага знака, бо магчыма 100-годдзе чыгуначнай станцыі Крычава трэба было адзначаць на адзін ці два гады раней.
Дзень Перамогіў Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гадоў.
Вялікая Айчынная вайна – частка Другой сусветнай вайны 1939–1945 гадоў, пачалася досвіткам 22 чэрвеня 1941 года, калі фашысцкая Германія напала на СССР. На баку Нямеччыны выступілі Румынія, Італія, 23 чэрвеня да іх далучылася Славакія, 25 чэрвеня – Фінляндыя, 27 чэрвеня – Венгрыя, 16 жніўня – Нарвегія.
Вайна доўжылася амаль чатыры гады і стала самым буйным узброеным сутыкненнем у гісторыі чалавецтва. На фронце, які распасціраўся ад Баранцава да Чорнага мораў, абапал у розныя перыяды вайны адначасова ваявалі ад 8 мільёнаў да 13 мільёнаў чалавек, ужывалася ад 6 тысяч да 20 тысяч танкаў, ад 85 да 165 тысяч гармат і мінамётаў, ад 7 тысяч да 19 тысяч самалётаў.
Падчас вайны ў Беларусі загінула больш за 2,3 мільёны жыхароў, былі разбураны і разрабаваны 209 з 270 гарадоў і раённых цэнтраў (на 80-90% былі разбураны Мінск, Гомель, Віцебск), 9200 вёсак.
Улада і апазіцыя адзіны ў тым, што свята – усенароднае. Іх пазіцыі, аднак, адрозніваюцца ў падыходах да “напаўнення” свята, да таго, хто павінен быць у калонах на парадах. Так, 9 мая 1994 года АМАПне прапусціў на мінскую плошчу Перамогі народнага пісьменніка, франтавіка, пісьменніка Васіля Быкава.
У Дзень Перамогі выйшаў Указ Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР аб заснаванні медаля “За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.” на георгіеўскай стужцы. Ён стаў самым масавым медалём: 14,9 млн. узнагароджаных. Асобы, якія атрымалі медаль, мелі права на ўзнагароды юбілейнымі медалямі да 20, 30, 40, 50, 60, 65, 70, 75 год Перамогі.
1878 год. У сям’і беларуса – выхадца з Чавускага павета нарадзіўся сын, географ Міхаіл Самбікін(1878–1968).
Вядомы савецкі фізіка-географ, метэаролаг, прафесар, член-карэспандэнт Галоўнай геафізічнай абсерваторыі Пецярбургскай акадэміі навук.
У 1934–1941 гадах працаваў прафесар і загадчыкам кафедры метэаралогіі Беларускай сельгасакадэміі, прафесарам кафедры фізічнай геаграфіі Магілёўскага педінстытута.
1913 год. Нарадзіўся Васіль Івашын (1913–2009).
Беларускі літаратуразнаўца, акадэмік НАНБ, АПН СССР, Расійкай акадэміі адукацыі, доктар філалагічных навук, прафесар, даследчык літаратурнай спадчыны Янкі Купалы.
Скончыў Мінскі педінстытут. Працаваў у Віцебскім педвучылішчы,у Інстытуце літаратуры АН БССР, дырэктарам НДІ педагогікі Міністэрства адукацыі БССР (зараз – Нацыянальны інстытут адукацыі).
Аўтар навуковых прац па пытаннях тэорыі і гісторыі беларускай літаратуры, літаратурных сувязей, метадалогіі і методыкі выкладання літаратуры ў школе. Аўтар падручніка па беларускай літаратуры для 8-9 класаў.
1929 год. У в. Продзвіна Бабруйскага раёна нарадзіўся Людвіг Асецкі (1929–2005).
Беларускі графік, заслужаны дзеяч мастацтваў. Узнагароджаны медалём Ф. Скарыны.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Выкладаў у ім, быў старшынём Мастацкага фонду БССР.
Працаваў у галіне станковай і кніжнай графікі, манументальнага жывапісу, графіцы.
Стварыў ілюстрацыі да кніг «Мы раскажам пра Мінск», «Людзі на балоце» і «Подых навальніцы» І. Мележа і іншыя.
Да 90-годдзя з дня нараджэння Максіма Багдановіча падрыхтаваў серыю «Ад родных ніў».
Творы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, Літаратурным музеі імя Я. Купалы, Беларускім музеі Вялікай Айчыннай вайны, музей сучаснага выяўленчага мастацтва ў Мінску, Магілёўскім абласным мастацкім музеі імя П. Масленікава.
1929 год. Пачала працу камісія ЦК ВКП(б) па вывучэнні практыкі правядзення новай нацыянальнай палітыкі ў БССР.
Камісія 27 чэрвеня 1929 года зрабіла крытычны даклад на адрас беларускай творчай інтэлігенцыі. Апагеем барацьбы з нацыянал-дэмакратызмам стала сфабрыкаваная прысланым з Масквы старшынём ДПУ БССР Р. Рапапортам справа так званага “Саюза вызвалення Беларусі”, па якой увясну-ўлетку 1930 былі арыштаваныя больш за 110 дзеячаў навукі і культуры Беларусі, у 1931 многія з іх былі асуджаны.
З гэтага часу пачалася палітыка абмежавання мовы тытульнай нацыі, працягам якой стала рэформа беларускага правапісу 1933 года, якая штучна наблізіла беларускую мову да рускай.
1953 год. У Мінску выйшаў першы нумар часопісу «Маладосць».
Штомесячны літаратурна-мастацкі і грамадска-палітычны ілюстраваны часопіс Саюза пісьменнікаў Беларусі на беларускай мове.
Публікуе прозу, паэзію, публіцыстыку, крытычныя і літаратуразнаўчыя артыкулы, рэцэнзіі і пераклады. Тыраж на канец 2022 года склаў 460 экзэмпляраў.
Выйшла больш за 830 нумароў.
У 2002-2012 гадах уваходзіў у склад рэдакцыйна-выдавецкай установы “Літаратура і Мастацтва”, затым у складзе рэдакцыйна-выдавецкай установы “Выдавецкі дом “Звязда”. З 2021 года ўваходзіць у склад выдавецтва “Мастацкая літаратура”.
У часопісе друкаваліся В. Быкаў – “Жураўліны крык”, “Трэцяя ракета”, “Альпійская балада”, “Мёртвым не баліць”, “Круглянскі мост”, У. Караткевіч – “Дзікае паляванне караля Стаха”, “Чорны замак Альшанскі”, І. Шамякін – “Ах, Міхаліна, Міхаліна”, І. Чыгрынаў – «Плач перапёлкі» і іншыя.
1986 год. У Мсціславе адкрыты мемарыяльны комплекс Курган Славы.
Прысвечаны землякам, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
1995 год. Адчынены Мціслаўскі гістарычна-археалагічны музей – адзіны ў Магілеўскай вобласці гісторыка-археалагічны.
Створаны ў чэрвені 1988 года. Значная частка экспанатаў была атрымана падчас археалагічных раскопак Л. Аляксеева, М. Ткачова, А. Трусава.
Пастаянная экспазіцыя займае тры залы: “Духоўныя крыніцы зямлі Мсціслаўскай”, “З гісторыі Мсціслаўшчыны ад старажытнасці да канца XVIII стагоддзя”, “Павятовы горад Мсціслаў”. Колькасць экспанатаў музея перавышае 20 000, з іх болей за 12 000 уваходзіць у асноўны фонд.
Найбольш цікавай калекцыяй з’яўляецца “Археалогія”.
З 2007 года музей прымае ўдзел у арганізацыі і правядзенні свята сярэднявечнай культуры “Рыцарскі фэст. Мсціслаў”.
2002 год. Апублікаваны канчатковы варыянт Рамкавай канвэнцыі ААН па змене клімату.
Сярэднія тэмпературы на Беларусі павялічаліся амаль на 1⁰С, клімат памякчэў, стаў менш кантынентальным, зіма ў сярэднім стала цяплей на 5-6⁰С у параўнанні з 1960-мі гадамі.
2005 год. У Магілёвена плошчы Славы адкрыта першая чарга Алеі Славы “Гонар і слава Магілёўшчыны”.
На ёй 137 дошак з імёнамі Герояў Савецкага Саюза – ураджэнцаў Магілёўскай вобласці.
Першым Героем Савецкага Саюза стаў акадэмік О. Шміт ў 1937 годзе, апошнім – воін-“афганец” А. Мельнікаў у 1988 годзе пасмяротна.
2005 год. У Буйнічах Магілёўскага раёна адчыніўся заасад.
Заснаваны ў 2004 годзе пры Магілёўскім агралесатэхнічным каледжы імя К. Арлоўскага яго дырэктарам Г. Маліноўскім.
Размяшчаецца на правым беразе Дняпра на плошчы ў 124 га. Асноўную частку заасада займаюць прасторныя вальеры, у якіх жывуць насельнікі беларускіх лясоў і экзатычныя для Беларусі звяры.
Да заасаду прымыкае стылізаваная «Этнаграфічная беларуская вёска» – музей пад адкрытым небам. Тут можна наведаць дом каваля, ганчара, азнаёміцца з побытам беларускага народа пачатку ХХ стагоддзя. У маёнтку памешчыка размясціліся кафэ і гасцініца, у сялянскіх хатах – майстэрні рамеснікаў і сувенірныя крамы.
2009 год.Свой першы рэйс здзейсніў цягнік на чыгуначнай міні-дарозе ў заасадзе ў Буйнічах.
Першымі пасажырамі сталі ветэраны вайны і школьнікі Буйніцкай школы.
Цягнік можа развіваць хуткасць да 10 км/г. Працягласць дарогі складае 2 км і дазваляе пазнаёміцца бліжэй з насельнікамі заасада: зубрамі, еўрапейскай ланню і плямістым аленем, казулямі.
Падарожнічаючы па чыгунцы, можна назіраць разгалінаваную сістэму каньёнаў, якія ўтварыліся на тэрыторыі заасаду ў ледніковы перыяд. У зоне інтэнсіўнага наведвання заасада частка каньёна ператворана ў штучны вадаём, на якім жывуць прадстаўнікі вадаплаўнай фаўны краіны – качкі і лебедзі.
Міжнародны дзень дзіцячай кнігі (International Children’s Book Day, з 1967 года).
Праводзіцца ў дзень нараджэння вялікага казачніка з Даніі Ганса Хрысціяна Андэрсана. Ініцыятарам правядзення гэтага свята стала выбітная дзяячка сусветнай дзіцячай літаратуры, нямецкая пісьменніца Йела Лепман.
Яшчэ ў 1953 годзе Лепман прапанавала заснаваць “маленькую нобелеўскую прэмію” па дзіцячай літаратуры – Міжнародную прэмію імя Ганса Хрысціяна Андэрсана. З 1956 года прэмія прысуджаецца аўтару найлепшай дзіцячай кнігі. З 1966 года яе пачалі ўручаць і найлепшаму мастаку-ілюстратару.
Прэмія імя вялікага казачніка з уручэннем залатога медаля – самая прэстыжная ўзнагарода ў сваёй вобласці. Яна прысуджаецца раз на два гады, праходзіць 2 красавіка, як і Міжнародны дзень дзіцячай кнігі.
Сусветны дзень распаўсюджання інфармацыі па праблемах аўтызму.
Дата была ўстаноўлена рэзалюцыяй Генеральнай асамблеі ААН і адзначаецца з 2008 года. У Беларусі адзначаецца з 2016 года.
Мэта дня – падкрэсліць неабходнасць дапамагаць людзям, якія пакутуюць непапраўным парушэннем развіцця, каб павысіць узровень іх жыцця.
Колер свята – сіні, бо большасць аўтыстаў – хлопчыкі.
Аўтызм часта называюць захворваннем, але гэта, хутчэй, асаблівасць псіхічнага развіцця чалавека. Расстройства па-рознаму адбіваецца на розных людзях: некаторыя могуць жыць параўнальна незалежным жыццём, у той час як іншыя маюць дастаткова сур’ёзныя парушэнні і патрабуюць пажыццёвай падтрымкі з боку навакольных. Як правіла, людзі з аўтызмам адрозніваюцца гіпер- альбо гіпаадчувальнасцю да гукаў, дотыкаў, смаку, пахаў, асвятлення і колераў.
Сярод аўтыстаў шмат знакамітых і таленавітых людзей, у тым ліку акцёры Энтані Хопкінс, Дэн Эйкройд, пісьменнік Цім Бёртан, аўтар Пакемонаў Сатошы Таджыры, спявачка Кортні Лав, шведская дзяўчына-эколаг, двойчы намінантка на Нобелеўскую прэмію Грэта Тунберг
1805 год. Нарадзіўся Ганс Хрысціян Андэрсан (1805–1875).
Дацкі казачнік, пісьменнік і паэт, аўтар сусветна вядомых казак для дзяцей і дарослых: «Брыдкае качаня», «Новая світка караля», «Цень», «Прынцэса на гароху».
У Даніі існуе легенда аб каралеўскім паходжанні Андэрсена, бо ў дзяцінстве гуляў з прынцам Фрыцам, пасля – каралём Фрэдэрыкам VII, і ў яго не было сяброў сярод вулічных хлопчыкаў – толькі прынц. Пасля смерці Фрыца, за выключэннем сваякоў, адзін толькі Андэрсен быў дапушчаны да труны нябожчыка.
З дзяцінства захапляўся лялечным тэатрам. Баяўся фізічнага пакарання, таму маці аддала яго ў яўрэйскую школу, дзе фізічныя пакаранні ў дачыненні да дзяцей былі забаронены.
Аўтар 170 казак, шматлікіх раманаў, п’ес. Стаў вядомым пісьменнікам яшчэ пры жыцці.
Памяць аб Андэрсене ўвекавечаная шэрагам скульптур і іншых выбітных мясцін: у Капенгагене ў гонар Андэрсена ўсталявана статуя Русалачкі. Статуя казачніка таксама ёсць у Нью-Ёрку і Браціславе. У Любліне існуе лялечны тэатр імя Андэрсена.
1832 год. Нарадзіўся Павел Баброўскі.
Беларускі гісторык і этнограф, генерал ад інфантэрыі, сенатар.
Скончыў Полацкі кадэцкі корпус,Дваранскі полк (Канстанцінаўскае ваеннае вучылішча), Мікалаеўскую акадэмію Генеральнага штаба. Удзельнік вайны з Турцыяй (1853–1854), быў начальнікам некалькіх юнкерскіх вучылішчаў, Ваенна-юрыдычнай акадэміі. Член Рускага геаграфічнага таварыства.
Аўтар больш за 100 прац па гісторыі, правазнаўстве, археаграфіі, геаграфіі, біялогіі, педагогіцы, этнаграфіі, статыстыцы, эканоміцы, краязнаўстве, у тым ліку «Матэрыялы для геаграфіі і статыстыкі Расіі… Гродзенская губерня», нарысаў пра Гродна, Слонім, Зэльву i іншыя, па гісторыі лейб-гвардыі Эрыванскага і Праабражэнскага палкоў.
Добра ведаў беларускую мову, захапляўся гісторыяй роднага края і ўніяцкай царквы.
Памёр 16 лютага 1905 года.
1836 год. Зацвярджаецца праект будаўніцтва першай рускай чыгункі Пецярбург – Царскае Сяло.
У Беларусі першая чыгунка (участак Парэчча–Гродна дарогі Пецярбург–Варшава) пачала дзейнічаць 27 снежня 1862 года. На тэрыторыі сучаснай Магілёўскай вобласці чыгунка пачала дзейнічаць з верасня 1873 года, яна прайшла праз Асіповічы (заснаваны ў 1872) і Бабруйск.
Праз Магілёў першая чыгунка прайшла ў канцы 1902 года, рух адкрыты ў студзені 1903 года.
Чыгуначная станцыя Парэчча.
1933 год. Нарадзіўся Віктар (Вікенці) Шымук.
Беларускі пісьменьнік і перакладчык.
Скончыў БДУ. Працаваў у дзятлаўскай газеце «За новую вёску», газетах «Калгасная праўда», «Звязда», «Літаратура і мастацтва», намеснікам галоўнага рэдактара Галоўнай рэдакцыі літаратурна-драматычнага вяшчання на Беларускім радыё.
Аўтар шматлікіх аповесцей, апавяданняў, зборнікаў прозы, вершаў, сатыры, нарысаў, твораў для дзяцей, перакладаў.На шэраг яго вершаў напісаныя песні.
Памёр 18 верасня 1998 года.
1943 год. Створаны Магілёўскі падпольны абкам кампартыі.
Пастаянным месцам дыслакацыі падпольнага абкама партыі сталі Усакінскія лясы ў Клічаўскім раёне. Першым яго сакратаром стаў камандзір партызанскага злучэння Дзмітрый Маўчанскі (1901–1979). Яго імя носяць вуліцы ў Магілёве і Маладзечна.
1948 год. Кангрэс ЗША прымае “план Маршала” аб дапамозе еўрапейскім краінам.
Пачаў ажыццяўляцца з 4 красавіка 1948 года.
“План Маршала”, “Праграма аднаўлення Еўропы” – праграма дапамогі Еўропе пасля Другой сусветнай вайны. Прапанаваны амерыканскім дзяржаўным сакратаром Дж. Маршалам. У ажыццяўленні плана ўдзельнічалі 17 еўрапейскіх краін, уключаючы Заходнюю Нямеччыну. Пазней план Маршала быў ужыты таксама да Японіі і некаторых іншых краін Усходняй Азіі.
СССР ад плана і дапамогі адмовіўся.
План Маршала садзейнічаў устанаўленню пасляваеннага міру ў Заходняй Еўропе, аб’яднанню Еўропы. Прамысловасць была адноўлена ў кароткія тэрміны. Эканоміка еўрапейскіх краін хутка акрыяла ад наступстваў вайны. Еўрапейскія краіны атрымалі магчымасць выплаціць знешнія даўгі, у тым ліку даўгі па ленд-лізу або рэстытуцыі і рэпарацыі. Быў адноўлены і ўмацаваны еўрапейскі сярэдні клас – гарант палітычнай стабільнасці і ўстойлівага развіцця.
1949 год. Нарадзіўся Алесь Рашчынскі.
Беларускі кампазітар, фалькларыст, дырыжор, педагог.
Аўтар больш за 400 апрацовак народных песень, 8 фальклорных зборнікаў, музычны кіраўнік ансамбля «Харошкі», квартэта «Купалінка», групы–капэлы аўтэнтычнага фальклору «Агмень».
Памёр 10 жніўня 2016 года.
У 2016 годзе ў Мінску створаны народны хор імя А.Рашчынскага.
1966 год. Нарадзіўся Андрэй Кавалёў.
Беларускі хакеіст і трэнер. Заслужаны майстар спорту Рэспублікі Беларусь.
Удзельнік Алімпійскіх гульняў у Нагана і Солт-Лэйк-Сіці, чэмпіянатаў свету 1995 года у групе С, 1996 у групе В, 1997 у групе B, 1998, 1999, 2000, 2001 і 2003 гадоў у складзе зборнай Беларусі.
За нацыянальную зборную Беларусі выступаў з 1994 па 2003 год. Правёў 89 матчаў.
Выступаў за нацыянальную зборную СССР, згуляў 35 гульняў, закінуў 13 шайбаў.
Падпісаў адкрыты ліст спартыўных дзеячаў краіны, якія выступаюць за дзеючую ўладу Беларусі пасля здушэння народных пратэстаў у 2020 годзе.
1995 год. Памёр Пімен Панчанка (1917-1995).
Народны паэт Беларусі. Лаўрэат літаратурных прэмій імя Янкі Купалы, Дзяржаўнай прэміі СССР.
Юнаком жыў у Бабруйску, працаваў на дрэваапрацоўчым камбінаце, першыя вершы надрукаваў у кіраўскай раёнцы «Кіравец».
Аўтар 31 зборніка паэзіі, кнігі літаратурна-крытычных артыкулаў, перакладаў паасобных твораў Ф. Шылера, А. Міцкевіча, Я. Райніса, А. Пракоф’ева, А. Суркова, Т. Масэнкі і іншых.
Многія яго вершы пакладзены на музыку.
У сваіх творах Панчанка – шчыры патрыёт Беларусі, нястомны змагар за захаванне прыроды, за культываванне ў грамадстве высокіх маральных ідэалаў, выкрывальнік партыйнай і ўрадавай бюракратыі.
Пад канец жыцця ён пачаў бескампрамісны суд над самім сабою. Цяжка знайсці другога такога паэта, хто быў бы здольны ўзяць усю віну на сябе за тое бязладдзе ў Беларусі канца 1980-х гадоў, хто б так шчыра каяўся, хоць асабіста ні ў чым не быў вінаваты.
Імя паэта носіць вуліца і СШ №199 у Мінску.
2005 год. Памёр Ян Павел II (Караль Вайтыла, 1920–2005).
264-ы Папа Рымскі (1981–2005).
Святар з 1946 года. Быў арцыбіскупам-мітрапалітам кракаўскім, кардыналам. Удзельнічаў у рабоце 2-га Ватыканскага сабора. Выжыў пасля замаху на яго жыццё 13 мая 1981 года.
Пантыфікат Яна Паўла ІІ вядомы адкрытым дыялогам: ён пасярэднічаў ў міжнародных канфліктах, выступаў са зваротамі аб міры, праводзіў супольныя малітвы з прадстаўнікамі іншых канфесій. Пры ім праведзена рэформа кананічнага права (1984), выдадзены новы «Катэхізіс каталіцкай царквы» (1992), рэарганізавана Рымская курыя, ажыццёўлены шматлікія кананізацыі і беатыфікацыі.
Папа правёў 104 замежныя падарожжы, наведаў 129 краін. Беатыфікаваў 1343, кананізаваў 482 асобы. Прызначыў на пасады 321 епіскапа і 232 кардыналы. Выдаў 14 Энцыклік, 15 Апостальскіх адартацый, 11 Апостальскіх канстытуцый, 45 Апостальскіх пасланняў, 30 дакументаў у форме «motu proprio», тысячы папскіх лістоў.
Па працягласці свайго пантыфікату ён саступае толькі Апосталу Пятру і Папу Пію IX (1846–1878).
Аўтар прац па праблемах хрысціянскай філасофіі чалавека, шматлікіх энцыклік, вершаў, паэм, п’ес.
Яго верш «Юдэйская пустыня» пераклала на беларускую мову Х. Лялько.
Ян Павал ІІ стаў першым пантыфікам у гісторыі, які пачаў звяртацца да беларускіх вернікаў па-беларуску ў сваіх святочных віншаваннях з нагоды Вялікадня і Нараджэння Хрыстовага, а таксама падчас сустрэч з дэлегацыямі беларусаў.
Святому прысвечаны шматлікія помнікі ў многіх каталіцкіх краінах. У 2013 годзе ў Магілёве на тэрыторыі касцёла Успення Панны Марыі і Святога Станіслава ўстаноўлена скульптура.
Міжнародны дзень гарбаты (International Tea Day, з 2005 года).
Прымеркаваны да прыняцця “Сусветнай Дэкларацыі Правоў работнікаў чайнай індустрыі”.
Лічыцца, што чай, як напой, быў адкрыты другім імператарам Кітая Шэнам Нунгам у 2737 годзе да н.э.
Самая «чайная» краіна ў ЕС – Турцыя: выкарыстоўваюць па 3,2 кг на чалавека ў год. Другой ідзе Ірландыя (2,2 кг), потым – Вялікабрытанія (1,0 кг).
Наперадзе беларусаў (0,5 кг) – Расія (0,9 кг), Нідэрланды (0,8 кг) і Германія (0,7 кг). Ва Украіне спажываюць таксама 0,5 кг. Ззаду беларусаў па гарбаце Чэхія, Славакія, Швейцарыя (0,4 кг), аўстрыйцы, венгры і нарвежцы (0,3 кг), Данія, Францыя і Іспанія (0,2 кг).
Але добрай гарбаты ў крамах становіцца з-за санкцый усё меней і ёсць пагроза, што спажыванне можа знізіцца ў 2-3 разы.
Міжнародны дзень эсперанта Zamenhofa Tago, у гонар дня нараджэння стваральніка штучнай мовы Заменгофа.
Акуліст, сваральнік штучнай мовы эсперанта. У 1893 – 1897 гадах жыў і працаваў у Гродна.
Пад псеўданімам Доктар Эсперанта у 1887 годзе выдаў кнігу “Міжнародная мова”. Так упершыню ў свеце жыхары Зямлі даведаліся пра штучную мову “эсперанта” (“надзея”). У якасці прыкладаў у кнізе былі прыведзены тэксты на эсперанта: малітва Ойча наш, урывак з Бібліі, прыклад ліста, арыгінальныя вершы Заменгофа, пераклад верша Г. Гейнэ. Зараз на эсперанта размаўляюць у свеце каля 2 млн чалавек. У Беларусі валодаюць гэтай мовай лічаныя спецыялісты.
Пасля Першай сусветнай вайны займаўся на Браслаўшчыне беларускай асветнай працай, арганізацыяй кааперацыі. Уваходзіў у кіраўніцтва Беларускага інстытута гаспадаркі і культуры, партыі «Беларускі сялянскі саюз».
Друкаваўся ў газеце «Сялянская ніва», часопісе «Новы шлях».
За беларускую патрыятычную дзейнасць арыштоўваўся, сядзеў у Лукішскай турме ў Вільні (1928). З’яўляўся паслом польскага сейма.
Пасля далучэння Заходняй Беларусі да БССР, быў рэпрэсаваны савецкімі ўладамі. Пасля вяртання з лагераў жыў у Браславе. Загінуў у аўтамабільнай катастрофе 14 жніўня 1971 года.
Скончыў Пецярбургскі гісторыка-філалагічны інстытут. Выкладаў гісторыю ў Гродзенскай мужчынскай гімназіі. Прыхільнік заходнерусізму. Член Гродзенскага археалагічнага камітэта і Паўночна-Заходняга адзела Рускага геаграфічнага таварыства.
Даследаваў гісторыю Гродна і даказаў яго тоеснасць з летапісным Гарадзенам. Аўтар аднаго з першых даследаванняў гісторыі горада Гродна – «Гродненская старина».
Унёс значны ўклад у захаванне гістарычнай памяці Гродна.
Беларускі літаратуразнавец, пісьменнік, крытык, краязнаўца. Доктар філалагічных навук, прафесар.
Даследаваў гісторыю беларускай літаратуры XIX – XX стагоддзяў, развіццё нацыянальнага кнігадрукавання і перыядычнага друку, літаратурныя сувязі, у тым ліку беларуска-ўкраінскія. Надаваў значную ролю вывучэнню творчасці Тараса Шаўчэнкі.
Беларускі навуковец-фізік, дзяржаўны дзеяч. Першы кіраўнік незалежнай Рэспублікі Беларусь (1991–1994), адзін з трох удзельнікаў падпісання Белавежскага пагаднення, якое юрыдычна замацавала распад СССР.
У 1989 годзе стаў народным дэпутатам СССР. На Першым з’ездзе народных дэпутатаў СССР у траўні 1990 года ўвайшоў у склад Міжрэгіянальнай дэпутацкай групы.
Лідар партыі Беларуская сацыял-дэмакратычная Грамада (1998-2018).
У 2007 годзе Лех Валенса вылучыў С. Шушкевіча на атрыманне Нобелеўскай прэміі міру.
Член-карэспандэнт НАНБ, доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар. Заслужаны дзеяч навукі і тэхнікі Беларусі.
У 1986—1990 гадах працаваў прарэктарам па навуковай рабоце БДУ.
Чытаў лекцый ва ўніверсітэтах ГДР, Югаславіі, Польшчы, ЗША (Гарвардскі, Ельскі, Калумбійскі), працаваў у Даследчым цэнтры імя Вудра Вільсана ў Вашынгтоне.
Падрыхтаваў 33 кандыдата фізіка-матэматычных навук, з’яўляўся навуковым кіраўніком 5 доктарскіх дысертацый.
Памёр 3 мая 2022 года ў Мінску пасля перанесенага каранавіруса і рэанімацыі.
Беларускі тэатральны мастак, жывапісец і графік. Заслужаны дзеяч культуры.
Працаваў галоўным мастаком Рэспубліканскай дырэкцыі эстрадна-цыркавога мастацтва і Тэатра музычнай камедыі Беларусі. Афармляў спектаклі Г. Вагнера, С. Манюшкі, Дж. Вердзі, А. Рубінштэйна, Ш. Гуно, І. Штраўса і іншыя.
Аўтар многіх прац ў жанры духоўнага жывапісу, у тым ліку «Жыццё Іісуса Хрыста», «Спаленне першых хрысціян у Рыме», гістарычна-партрэтнага жывапісу, у тым ліку, «Францыск Скарына», «Еўфрасіння Полацкая», «Рагнеда», «Усяслаў Чарадзей», твораў па гісторыі Беларусі, пейзажаў.
Творы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, фондах Беларускага саюза мастакоў, Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва ў Мінску, Музеі гісторыі тэатральнай і музычнай культуры Беларусі, Музеі А. Бахрушына і Траццякоўскай галерэі (Масква)
У Снове ў 2005 годзе створаны Дом-музей Яўгена Ждана з карціннай галерэяй – зараз філіял Нясвіжскага гісторыка-краязнаўчага музея.
Беларускі літаратар. Заслужаны работнік вышэйшай школы. Кандыдат філалагічных навук, прафесар.
Працаваў загадчыкам кафедры літаратуры Бабруйскага настаўніцкага інстытута (1952-1954), Брэсцкага педінстытута.
Аўтар каля 10 кніг крытыкі з аналізам творчасці Максіма Танка, Уладзіміра Жылкі, Янкі Брыля, складальнік зборнікаў паэзіі Заходняй Беларусі.
Даследаваў заходнебеларукую літаратуру, адкрываючы яе як грамадскі і эстэтычны феномен у беларускай літаратуры 1920-х гадоў.
Адзін з аўтараў дакументальнай кнігі «Я з вогненнай вёскі…» (1975, з А. Адамовічам і Я. Брылём).
Яго працы вылучаюцца высокай творчай культурай, глыбінёй даследчыцкай думкі, імкненнем да аб’ектыўнасці і шматбаковасці даследавання, уменнем стварыць жывыя творчыя партрэты грамадскіх і літаратурных дзеячаў.
2004 год. Памерла першая ледзі Тайваня ў 1978-1988 гадах Цзян Фанлян.
Нарадзілася пад беларускай Оршай як Фаіна Вахрава ў сям’і пуцявога абходчыка ў 1916 годзе.
У Свярдлоўску ва ўзросце 16 гадоў на “Уралмашы” пазнаёмілася з Цзян Цзінго — сынам Чан Кайшы. Яны пажаніліся 15 сакавіка 1935 года. У 1936 годзе пераехала у Кітай.
Памерла ў 2004, была пахавана ў прысутнасці прэзідэнта і іншых афіцыйных асоб Рэспублікі Кітай (Тайваня).
17 лістапада 1872 года з’яўляецца афіцыйнай датайзаснавання горада Асіповічы. Спачатку назву атрымала чыгуначная станцыя, у далейшым і горад.
ekskursii.by
Некаторыя цікавыя факты.
Горад узнік у сувязі з будаўніцтвам Лібава-Роменскай чыгункі.
Пачатковая гісторыя горада шмат у чым звязана з дзейнасцю братоў Дараганаў, у тым ліку Восіпа Дарагана ― начальніка ўпраўлення Рыга-Арлоўскай чыгункі, якія ў 1896 годзе пабудавалі чыгунку Асіповічы-Радуцічы-Старыя Дарогі (39 верст). У гонар апошняга станцыя Радуцічы перайменавана ў Дараганава. У мясцовым музеі дзейнічая экспазіцыя “Сям’я Дараганаў”.
museums.by
Горад размешчаны на левым беразе ракі Сіняя – правым прытоку Свіслачы
Знаходзіцца за 136 км ад Магілёва і за 93 км ад Мінска. Бліжэйшыя гарады: Старыя дарогі (37 км), Бабруйск (41 км), Глуск (42 км), Мар’іна Горка (44 км).
За 7 км ад горада на рацэ Свіслач створана Асіповіцкае вадасховішча пры будаўніцтве ГЭС (1953). Асіповіцкая ГЭС да 2000-х гадоў была самай магутнай у краіне.
nemiga.info
Цэнтр раёна з ліпеня 1924 года. Горадам абвешчаны ў 1935 годзе.
Пасля будаўніцтва чыгункі Асіповічы-Раслаўль (1932) стаў чыгуначным вузлом.
Да вайны ў горадзе жыло амаль 14 000 чалавек.
Максімум насельніцтва 35 500 чалавек у Асіповічах было ў 2001 годзе. Зараз крыху менш за 30 000.
З 29 на 30 ліпеня 1943 года тут адбылася Супердыверсія ўсіх часоў. Падпольшчык-чыгуначнік-электраманцёр Фёдар Крыловіч (1916–1959) аднаасобна і самастойна двума мінамі знішчыў 4 эшалоны з танкамі, у тым ліку найноўшыміі «Тыгр», цыстэрнамі, 12 вагонаў харчавання, 5 паравозаў, вугальны кран, вугальны склад. Пачаўся моцны пажар, які паспрыяў уцёкам ваеннапалонных з мясцовага лагера. Крыловіч у 1949 годзе за гераічны ўчынак быў узнагароджаны ордэнам Леніна.
А. Салжаніцын даў апісанне Асіповічаў, праз якія некалі праязжаў, у «Архіпелаг ГУЛАГ».
Пабрацім балгарскага г. Траўна.
Асіповічы – горад чыгуначнікаў і вайскоўцаў. Горад – сталіца ракетных войск краіны. Тут месціцца 465-я ракетная брыгада, непадалёку дзейнічае вайсковы палігон.
Адным з горадаўтваральных прадпрыемстваў з’яўляецца ААТ “Асіповіцкі завод аўтамабільных агрэгатаў”. Ён выпускае запчасткі 3000 найменняў, а таксама лодкі металічныя “Марына”, “Свіслач”, “Русалка”, “Удача”, “Хваля”, шклапластыкавыя “Хваля 4Д”, спартовыя лодкі і байдаркі.
Тут працуе адно з чатырох прадпрыемстваў у свеце па вытворчасці тазасцёгнавых пратэзаў – ЗАТ «Алтымед».
Другое ў Беларусі і вобласці прадпрыемтсва па вырабу чыгуначных грузавых вагонаў – Асіповіцкі завод транспартнага машынабудавання – былы СП СЗАТ «Асіповіцкі вагонабудаўнічы завод» (танк-кантэйнеры, таварныя, платформы для негабарыту).
Вытворцай усім вядомай прадукцыі – рубероіду – з’яўляецца ААТ «Дах».
На СП ТАА «БелГа» у свой час распрацавалі шакалад «Ідэал».
Каля горада знаходзіцца адно з трох у краіне газасховішчаў (360 млн. куб. м).
У горадзе працуе ДЮСШ, з якой звязаны Залатыя прызёры (каноэ, веславанне) алімпіяды ў Пекіне (2008), сярэбраныя ў Лондане (2012) браты Аляксандр і Андрэй Багдановічы.
Да 2000-х гадоў у горадзе было больш за ўсё хворых на СНІД, наркаманію ў вобласці.
У горадзе ёсць Свята-Крыжаўзвіжанская царква (1826 года, перавезена ў горад з Замошша ў 1946), музей горада ў Доме афіцэраў, Музей ваеннай тэхнікі, помнік паравозу-“эмка” машыніста Чумакова, які загінуў у 1922 (устаноўлены ў 2002 годзе).
sobory.ru
Каля Асіповічаў знаходзіцца в. Вяззе. У ёй па вул. Багдановіча да канца ХХ стагоддзя стаяў дом, дзе юны М.Багдановіч адпачываў з маці. Дом знесены, а мемарыяльная дошка перанесена на суседні дом. У Вяззі Максім пачаў размаўляць на беларускай мове. Працуе музей М.Багдановіча ў мясцовай школе. Працуюць санаторый “Вязье”, Асіповіцкая ГЭС; рыбгас.
У Ялізава месціцца СЗАТ “Шклозавод “Ялізава”, у Татарцы – торфапрадпрыемства, у Жорнаўцы – доследна–паказальны лясгас.
З 4 кастрычніка мяняецца графік руху цягнікоў па маршруце Магілёў – Гомель. Некаторыя цягнікі адмяняюцца. Прычына – планавыя рамонтныя работы.
Як стала вядома, з прычыны рамонтных работ на ўчастку Магілёў – Жлобін 4, 5, 17, 18, 19 і 20 кастрычніка змяняецца расклад цягніка № 615/616 Магілёў – Гомель.
У гэтыя дні цягнік адправіцца з Магілёва на 2 гадзіны 35 хвілін раней за графік — у 8.25.
Да таго ж, 6 кастрычніка адмяняюцца цягнікі № 615/616 Магілёў – Гомель і Гомель – Магілёў з адпраўленнем з Магілёва ў 11.00, з Гомеля ў 14.27 адпаведна.
Усю актуальную інфармацыю пра час адпраўлення і прыбыцця, іншыя змены ў раскладзе руху цягнікоў можна атрымаць на афіцыйным сайце Беларускай чыгункі, з дапамогай афіцыйнага мабільнага дадатку «БЧ. Мой цягнік», а таксама па адзіным нумары 105 кантакт-цэнтра БЧ.
3 кастрычніка на пульт дзяжурнага Крычаўскага РАУС паступіла інфармацыя аб верагодным мініраванні чыгункі ў межах горада Крычава. Работнік чыгункі пад час абходу заўважыў на рэйках нейкі прадмет з электрычным дротам і мігаючай лямпачкай.
З тлумачэнняў начальніка РАУС Андрэя Лазаковіча вынікае, што пасля выезда на месца супрацоўнікаў міліцыі і правядзення аператыўных мерапрыемстваў было ўстаноўлена, што прадметам, падобным на выбуховае, аказалася простая акумулятарная батарэйка.
Паводле Ўладзіміра Марозава, рухомы састаў, які застаецца ва Ўкраіне, «мае не зразумелы статус». Урадовец цвердзіць, што ўкраінскі бок «на кантакт не выходзяць».
“У нас ёсць такая інфармацыя: яны (вагоны, ММ) праходзяць па крымінальнай справе, як бы яны перавозілі незразумела што, таму на іх, нібыта, накладзены арышт праваахоўнымі органамі Украіны. Мы разумеем, што гэта не так. І хутчэй за ўсё вагоны выкарыстоўваюцца для перавозкі. Вагоны могуць удзельнічаць у розных падзеях. Пакуль афіцыйна ні Міністэрства інфраструктуры Украіны, ні Украінская чыгунка на кантакт па гэтым пытанні з намі не выходзяць”, – даводзіцца бачанне сітуацыі начальнік Беларускай чыгункі тэлеканалу «СТВ».
Па словах Марозава, на 24 лютага ва Украіне засталося больш за 7 тысяч беларускіх вагонаў, як самой чыгункі, так і прадпрыемстваў.
Ён адзначае, што “вагоны былі і з прадуктамі нафтаперапрацоўкі, хімічнымі ўгнаеннямі, будаўнічымі і харчовымі грузамі – уся наменклатура, чым гандлявалі з Украінай на той момант”.
“Гэта сур’ёзная лічба. Гэта рэспубліканская дзяржаўная ўласнасць. Задача: вярнуць і ацаніць шкоду. 5 тысяч для Беларускай чыгункі – гэта амаль 900 мільёнаў рублёў. Гэтая інфармацыя абмяркоўвалася на ўзроўні кіраўніка дзяржавы. Гэтыя вагоны нам патрэбны. Яны нам для мадэлі патрэбны, для забеспячэння патрэбнасці ў перавозках. І мы такую праграму з улікам магутнасцяў нашых двух заводаў распрацавалі на пяцігоддзе”, – тлумачыць кіраўнік ведамства.
Днямі праблемы з наяўнасцю ў Беларускай чыгункі мінералавозаў прызнаў віцэ-прэм’ер Анатоль Сівак. Ён казаў, што паколькі рухомы састаў застаўся ва Украіне, то неабходна абзавесціся новым.
Арыштаваныя ўкраінскімі ўладамі вагоны для перавозкі беларускіх калійных угнаенняў збіраецца замяніць тымі, што вырабіць Магілёўскі вагонабудаўнічы завод, пісаўМагілёў.media
Украінскі бок арышт беларускага чыгуначнага рухомага саставу тлумачыць парушэннямі мытнага заканадаўства.
Чыгуначнікі выпытваюць, на якой мове мэтазгодна размяшчаць інфармацыю на квітках і агучваць абвесткі ў цягніках, што курсуюць па Беларусі. Гэтыя пытанні пазначаныя, як абавязковыя для тых, хто вырашыць удзельнічаць у анкетаванні.
Анкетаванне прымеркаванае да Адзінага дня пасажыраў, які адзначаецца 30 чэрвеня, але яно даступнае на сайце арганізацыі дагэтуль. Акрамя мовы чыгуначнікаў цікавіць, чаму жыхары краіны аддаюць перавагу чыгунцы.
Пытанне пра пашырэнне беларускай мовы на чыгунцы – даўняя тэма грамадскага інтарэсу. Летам 2020 года петыцыя аб мове на квітках сабрала амаль паўтары тысячы падпісантаў, аднак кіраўніцтва Беларускай чыгункі не падтрымала ініцыятывы, спаслаўшыся на тэхнічныя праблемы.
«Афармленне квіткоў у рэгіянальным бізнес-класе, міжрэгіянальным і міжнародным спалучэннях на беларускай мове дазволена, але ў цяперашні час тэхнічна немагчыма» – гаварылася ў адказе Беларускай чыгункі.
У 2021 годзе дзейнае тады яшчэ Таварыства беларускай мовы адзначыла, тым не менш, што нацыянальнай мовы беларусаў на чыгунцы паболела.
Паводле няўрадавай арганізацыі чыгуначнікі ўвялі новыя тыпавыя тэксты інфармавання пасажыраў на вакзалах і прыпыначных пунктах. Кіраўнікі аддзяленняў чыгункі меліся забяспечыць з 1 красавіка 2021 года трансляцыю абвестак на ўсіх станцыях і прыпынках па-беларуску: як на рэгіянальных, так і на міжрэгіянальных лініях.
Цяпер жа, як бачна з тэксту актуальнай анкеты – на якую вы можаце патрапіць, клікнуўшы па спасылцы – Беларуская чыгунка гатовая прыслухацца да меркавання пасажыраў што да моўнага пытання.
