Tag: суд

26 ліпеня ў гісторыі. Акупацыя Магілёва. З’езд «Бацькаўшчыны». Нарадзіліся эсперанта, выдавец М. Кухта, мовазнавец Зм. Саўка.

Навіна ад

1875 год. Нарадзіўся Марцін Кухта (1875-1956).

Друкар, выдавец кніг на беларускай, рускай, польскай і літоўскай мовах.

У 1904 годзе адкрыў у Вільні першую літоўскую друкарню, у 1906 заснаваў друкарню з правам друкавання на еўрапейскіх мовах. 

23 лістапада 1906 года надрукаваў першы нумар газеты «Наша ніва». Часта друкаваў яе ў крэдыт, як прыяцель і сімпатык беларускай справы.

Друкаваў творы Ф. Багушэвіча, М. Багдановіча, Якуба Коласа, Цёткі, К. Буйло і іншых. У сваім апошнім вершы М. Багдановіч напісаў: “…Я не самотны, я кніжку маю / З друкарні пана Марціна Кухты”.

1887 год. У Варшаве была надрукавана брашура ўраджэнца Беластока акуліста Людзвіга Заменгофа (1859-1917) пад псеўданімам Эсперанта “Міжнародная мова”.

Упершыню ў свеце жыхары Зямлі даведаліся пра штучную мову “эсперанта” (“надзея”). У якасці прыкладаў у кнізе былі прыведзены тэксты на эсперанта: малітва Ойча наш, урывак з Бібліі, прыклад ліста, арыгінальныя вершы Заменгофа, пераклад верша Г. Гейнэ.

Зараз на эсперанта размаўляюць у свеце каля 2 мільёнаў чалавек.

У Беларусі валодаюць гэтай мовай лічаныя спецыялісты.

1895 год. У сям’і выхадцаў з Беларусі нарадзіўся Янкель Адлер (1895-1949).

Мастак, графік і дызайнер, паэт. Працаваў ў Сербіі, Германіі, Польшчы, Вялікабрытаніі. Нацыстамі яго творчасць аднесена да «Дэгенератыўнага мастацтва».

Вучыўся мастацтву гравёра, працаваў гравёрам ў Бялградзе. У Германіі вучыўся ў «Школе прыкладных мастацтваў», жыў у Лодзі, стаў адным з заснавальнікаў і вядучых жывапісцаў авангарднай групы мастакоў «Малады ідыш», пачаў публікаваць свае вершы.

У 1920 годзе адправіўся ў Германію, дзе быў членам розных колаў мастакоў, членам Рэйнскага мадэрну. Выкладаў у Дзюсельдорфскай акадэміі мастацтваў.

У 1937 годзе стаў адным з мастакоў, чые працы былі выстаўлены ў Мюнхене на выставе «Дэгенератыўнага мастацтва». У тым жа годзе адбылася яго сустрэча з Пікасо. З таго часу стыль малявання Адлер стаў больш манументальным і насычаным колерамі.

У 1940 годзе ўступіў валанцёрам у польскую армію ў Францыі, у яе складзе быў эвакуіраваны ў Шатландыю, пазней дэмабілізаваны па хваробе.

Памёр 25 красавіка 1949 года ў Вялікабрытаніі. 

1896 год. Нарадзіўся Уладзімір Варава (1896-1929).

Беларускі пісьменнік і журналіст.

У 1920 годзе працаваў у Жухавіцкім валасным рэўкаме, пасля – у Народным камісарыяце земляробства БССР. Адначасова вучыўся ў Мінскім політэхнікуме. 

З 1921 года – у Заходняй Беларусі, удзельнічаў у беларускім нацыянальным руху, друкаваўся ў заходнебеларускай перыёдыцы. Арыштоўваўся польскімі ўладамі. 

У 1925 годзе рэдагаваў газету «Жыццё беларуса». Неўзабаве нелегальна перайшоў у БССР. Працаваў намеснікам рэдактара слуцкай акруговай газеты «Вясковы будаўнік». З 1926 года – у Мінскім акруговым зямельным аддзеле. Уваходзіў у аб’яднанне Літаратурна-мастацкая камуна, удзельнічаў у выданні яе часопіса «Росквіт».

Пісаў апавяданні, артыкулы, фельетоны.

Памёр 4 мая 1929 года.

1901 год. Нарадзіўся Дзмітрый Смірноў (1901-1975).

Генерал-лейтэнант, Герой Савецкага Саюза, ганаровы грамадзянін Магілёва (1970).

Скончыў Уладзікаўказскую пяхотную школу, Ваенную акадэмію імя М. Фрунзэ. Перад вайной служыў намеснікам начальніка штаба Забайкальскай ваеннай акругі, у аддзеле Генеральнага штаба РСЧА, у Манголіі і ў Харбіне.

Падчас вайны пайшоў шлях ад намкамбрыга да камандзіра корпуса.

Прымаў удзел у Курскай бітве, у вызваленні левабярэжнай Украіны, Беларусі.

У якасці камандзіра 121-га стралковага корпуса 50-й арміі прарываў абарону суперніка каля Чавус, фарсіраваў Проню, вызваляў Магілёў, Быхаў, Шклоў.

Памёр 17 сакавіка 1975 г. у Маскве.

1931 год. Памёр Міхал Пятроўскі (1889-1931).

Беларускі хрысціянскі дэмакрат, каталіцкі святар.

Прыхільнік беларусізацыі касцёла ў Беларусі, беларускага характару школьніцтва, культурнай і грамадскай дзейнасці. Прамаўляў казанні на беларускай мове.

Пасвячоны ў святары ў 1912 годзе, служыў у Даўгінаве, Шаркаўшчыне, Вільні, Барунах.

З’яўляўся аўтарам пастановы з’езду каталіцкага духавенства Дзісенскага павета, прынятай 6 жніўня 1918 года ў мястэчку Германавічы, у якой выказвалася патрэба ўжывання беларускай мовы ў касцёле ды беларускага характару школьніцтва, культурнай і грамадскай дзейнасці.

У 1922 годзе падчас працы пробашчам у Барунах быў арыштаваны польскімі ўладамі.

Памёр 26 ліпеня 1931 года.

Удзельнікі беларускага гуртка ў Рыма-каталіцкай духоўнай акадэміі ў Пецярбургу, 1917 год. Злева направа: М. Пятроўскі, А. Матвейчык, А. Цікота, А. Неманцэвіч, К. Лупіновіч, А. Станкевіч.

1936 год. Скасавана Магілёўская акруга.

Дзейнічала з 17 ліпеня 1924 года.

Да пачатку 1938 года ўсе раёны БССР падпарадкоўваліся непасрэдна рэспубліканскім органам.

15 студзеня 1938 года створана Магілёўская вобласць.

1941 год. Прынята рашэнне аб вывадзе савецкіх войск з Магілёва.

Скончылася 23-дзённая гераічная абарона Магілёва. Магілёў акупаваны фашысцка-нямецкімі захопнікамі.

Рашэнне аб вывадзе войск з Магілёва было прынята на нарадзе камандзіраў часцей у штабе 61-га стралковага корпуса генерала Ф. Бакуніна ў в. Сухары пад Магілёвам. Акрамя Бакуніна, рашэнне прымалі камандзіры 20-мехкорпуса М. Ведзянееў, 110 дывізіі В. Хлябцоў, 210-й матарызаванай брыгады Пархоменка і 26-й танкавай брыгады Абухоў. Пастаўлена задача выводзіць астатнія сілы з акружэння Магілёва трыма маршрутамі на Мсціслаў-Рослаў.

Да 61-га корпуса далучыліся рэшткі 1 мехдывізіі, 161 стралковай і іншыя часткі 20-й арміі, якія выйшлі з катла пад Оршай. 172 стралковая дывізія Раманава прарывалася самастойна праз лес каля в. Цішоўка.

27 ліпеня камандаванне Заходняга фронту асудзіла дзеянні Ф. Бакуніна, яго абвінавацілі ў тым, што самавольна пакінуў Магілёў.

Аднак выйсці з акружэння 61-іу стралковаму корпусу не ўдалося, практычна поўнасцю была знішчана 110-я стралковая дывізія, поўнасцю разгромлена і 172-я стралковая дывізія.

Вызвалены Магілёў 28 чэрвеня 1944 года. Перад вайной у абласным цэнтры больш за 100 000 жыхароў, 28 жніўня 1941 года, па даным нямецкай адміністрацыі засталося 45 200. На 1 ліпеня 1944 г. у горадзе засталося 10 100 жыхароў. Гітлераўцы стварылі 5 лагераў смерці, уключаючы Грабянёўскі, Лупалаўскі, 341-ы перасыльны, гета на Дубравенцы.

У Магілёве і раёне загінула больш за 70 000 чалавек, каля 30 000 вывезена на працу ў Нямеччыну.

1953 год. Нарадзілася Галіна Крываблоцкая.

Беларуская мастачка. Вучаніца мастака-магілёўца П. Масленікава.

Скончыла Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут.

Працавала на Барысаўскім камбінаце прыкладнога мастацтва, у Беларускім каледжы мастацтваў.

Працуе ў галіне дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Удзельніца мастацкіх выставак.

Яе творы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, Літаратурным музеі Янкі Купалы, Музеі беларускай культуры ў Гайнаўцы, Палацы культуры г. Бярдзічаў (Украіна), у прыватных зборах у ЗША, Індыі, Германіі і іншых краін свету.

1965 год. Нарадзіўся Зміцер Саўка (1965-2016).

Беларускі мовазнавец. Скончыў БДУ. Браў удзел у моладзевым грамадскім аб’яднанні «Беларуская Майстроўня» (1979-1984).

Выкладаў у Мінскім педагагічным інстытуце замежных моў, працаваў на “Белсат”.

Па запрашэнні Вітаўта Кіпеля вучыўся ў ЗША, занатоўваў успаміны амерыканскіх беларусаў. Аўтар і суаўтар прац «Беларускія слоўнікі й энцыкляпэдыі. Бібліяграфія», «Беларуская цывілізацыя ў Амэрыцы», «Беларускі клясычны правапіс». 

Адзін з яго дзядоў паходзіў са Свіслачы Асіповіцкага раёна

Памёр 9 красавіка 2016 года.

1977 год. Нарадзіўся Аляксандр Сыман.

Беларускі біятланіст.

Трохразовы чэмпіён Універсіяды, двухразовы чэмпіён Еўропы, двухразовы чэмпіён свету па летнім біятлоне. Удзельнік Алімпійскіх гульняў 2002, 2006 і 2010 гадоў.

Завяршыў кар’еру вясной 2011 года.

1981 год. Нарадзілася Аксана Чарнякевіч (у дзявоцтве – Бязлепкіна).

Беларуская пісьменніца, літаратуразнаўца, крытык. Кандыдат філалагічных навук.

Скончыла філалагічны факультэт БДУ.

Кірункі навуковай дзейнасці: беларуская літаратура ХІХ-ХХ стагоддзяў, параўнальнае літаратуразнаўства. Даследчыца і аўтар беларускага дэтэктыва. Выкладае беларускую літаратуру на факультэце журналістыкі БДУ.

Лаўрэат прэміі «Залатая літара-2003» за манаграфію «Разам і паасобку: Таварыства „Тутэйшыя“».

1997 год. У Мінску адбыўся 2-гі з’езд беларусаў свету.

Працаваў 26-27 ліпеня (I з’езд праходзіў 8-10 ліпеня 1993). Арганізаваны Згуртаваннем беларусаў свету «Бацькаўшчына».

Апошні VII з’езд беларусаў свету прайшоў 15-16 ліпеня 2017 года. У ім прынялі ўдзел беларусы з 21 краіны. Да працы з’езда далучыліся кіраўнікі дзяржаўных структур Беларусі, у тым ліку міністр замежных справаў У. Макей, прадстаўнікі Міністэрства культуры і Міністэрства інфармацыі.

У чэрвені 2021 года павінен быў прайсці VIII з’езд, але праз распаўсюджванне COVID-19 у Беларусі ён быў перанесены.

24 верасня 2021 года Вярхоўны суд ліквідаваў Згуртаванне беларусаў свету «Бацькаўшчына».

На загалоўным фота: Янкель Адлер. Гандляр рыбай

У Магілёве жанчына адсудзіла 8 тысяч рублёў за зламаную ў аўтобусе руку сваёй дачкі

Навіна ад

Суд Кастрычніцкага раёна Магілёва спагнаў 8 тысяч рублёў з транспартага прадпрыемства “Магілёўаблаўтатранс” – кампенсацыю за маральную шкоду, прычыненую здароўю дзіцяці. Праўда, гэта ў пяць разоў меней чым складала першапачатковая сума пазовы.

21 лістапада 2022 года падчас паездкі ў аўтобусе 11-гадовай дзяўчынцы заціснула правую руку паміж дзвярыма і поручнем. У той жа дзень ёй аказалі медыцынскую дапамогу ў сувязі з закрытым пераломам правай прамянёвай косткі.

Маці дзяўчынкі падала пазоў з патрабаваннем спагнаць з Магілёўаблаўтатранса на карысць дзіцяці 50 тысяч рублёў кампенсацыі маральнай шкоды. Але суд задаволіў патрабаванні толькі часткова, бо спагнана з транспартага прадпрыемства сума ў памеры васьмі тысяч рублёў. 

Суд улічыў, што шкода дзіцяці прычыненая крыніцай падвышанай небяспекі, але сума кампенсацыі вызначалася зыходзячы з патрабаванняў разумнасці і справядлівасці. Апеляцыйная скарга, пададзеная “Магілёўаблаўтатрансам”, была пакінутая без задавальнення, рашэнне суда ўжо набыло моц – паведамляе інфармацыйнае агенцтва БелТА.

Фота ілюстрацыйнае

8 ліпеня ў гісторыі. Шлях у Індыю. Палтаўская бітва. Паланенне Дз Карбышава. Нарадзілася спявачка Дз. Арбеніна.

Навіна ад

1497 год. Васка да Гама адплыў з Лісабона на чале марской экспедыцыі да берагоў Індыі.

Ён павёў флот з чатырох караблёў з экіпажам у 170 чалавек. Назад вярнуліся толькі 55 матросаў і два караблі.

Партугальцы сталі першымі вядомымі еўрапейцамі, якія 20 мая 1498 года дасягнулі Калікута. Марскі шлях у Індыю быў вынайдзены.

Назад Васка да Гама вярнуўся 29 жніўня 1499 года.

1709 год. Адбылася Палтаўская бітва.

Найбуйнейшая бітва Паўночнай вайны (1700-1721) паміж рускімі войскамі пад камандаваннем Пятра I і шведскай арміяй Карла XII. 

Адбылася за 6 вёрст ад Палтавы. Перамога рускай арміі прывяла да пералому ў вайне на карысць Расіі і спыніла панаванне Швецыі ў Еўропе.

Да таго моманту, калі армія Карла падышла да Палтавы, ён страціў да траціны арміі, яго тылы былі атакаваны лёгкай конніцай Пятра – казакамі і калмыкамі, перад самай бітвай Карл ХІІ быў паранены. Бітва Карлам была прайграна і ён бег у Асманскую імперыю.

У бітве пад Палтавай шведы страцілі звыш 9 000 забітымі і 19 000 палоннымі. Страты рускіх – 1 345 чалавек.

Да гэтага, 9 кастрычніка 1708 года, адбылася першая пераможная бітва рускіх войск над шведамі, пры Лясной, пад Прапойскам (Слаўгарад) – “Маці Палтаўскай бітвы”.

1861 год. Нарадзілася Магдалена Радзівіл (Завіша, 1861-1945).

Арыстакратка, дзеяч беларускага культурнага руху, мецэнатка, падарожніца.

Фінансавала выдавецтва «Загляне сонца і ў наша аконца», Беларускае выдавецкае таварыства, газету «Беларус», адкрывала беларускамоўныя школы.

Памерла 6 студзеня 1945 года ў Швейцарыі.

У ліпені 2017 года яе прах быў вернуты ў Мінск і перададзены касцёлу Св. Сымона і Алены, 17 лютага 2018 года перапахаваны ў касцёле Найсвяцейшай Тройцы на Залатой Горцы ў Мінску.

1910 год. Асобнай кнігай у Пецярбургу выходзіць паэма Янкі Купалы «Адвечная песня».

Першая яго драматычная паэма.

Напісаная пад уплывам народна-песеннай сімволікі і кніжных крыніц. Складаецца з 12 часткаў-праяваў, кожная з якіх распачынаецца і заканчваецца аўтарскай рэмаркай.

Змест паэмы – аналіз жыццёвага лёсу Мужыка, які выступае як галоўны герой паэмы, трагізму яго існавання ў тагачасным грамадстве.

Паэма – твор высокага трагедыйнага гучання. Напісаная песенна-народным складам верша.

1929 год. Нарадзіўся Канстанцін Ціхановіч.

Беларускі графік.

Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Працаваў мастацкім рэдактарам часопіса «Беларусь». Ілюстраваў творы беларускіх і замежных аўтараў у беларускім пэрыядычным друку. 

Выканаў многія станковыя кампазыцыі, у тым ліку «Дом I з’езда РСДРП», «Ад’езд Я. Коласа ў семінарыю», трыпціхі «Памяць», «Хатынь».

Аўтар мемарыяльных медалёў, значкоў, экслібрысаў, дыяфільма «Францыск Скарына».

1941 год. Пад Магілёвам патрапіў у фашысцкі палон генерал Дз. Карбышаў (1880-1945).

Фартыфікатар, найбуйнейшы ваенны інжынер, генерал царскай і генерал-лейтэнант Чырвонай Арміі, доктар ваенных навук, прафесар Акадэміі Генштаба.

Патрапіў у палон параненым пад Магілёвам, каля в. Дабрэйка Шклоўскага раёна. Закатаваны 18 лютага 1945 года ў канцлагеры Маўтхаўзен.

1949 год. Нарадзіўся Уладзіслаў Завальнюк.

Каталіцкі святар, беларускі рэлігійны і культурны дзеяч.

Гісторык, выдавец, перакладчык і публіцыст. Магістр тэалогіі, кандыдат гістарычных навук.

Быў членам Рады ТБМ. Змагар за вяртанне беларускіх каталіцкіх святынь у Мінску, паслядоўна праводзіў беларусізацыю каталіцкай царквы ў Беларусі.

1967 год. Магілёўская вобласць узнагароджана ордэнам У Леніна.

Узнагароджана Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР за актыўны супраціў насельніцтва ў Вялікай Айчыннай вайне і дасягненні ў пасляваеннай працы народнагаспадарчага комплекса.

Узнагарода ўручана П. Машэравам ў лістападзе 1967 года.

Арка ў Магілёве з ордэнамі Айчыннай вайны і Леніна.

1974 год. Нарадзіўся Андрэй Мезін.

Беларускі хакеіст.  Заслужаны майстар спорту Беларусі.

Удзельнік Алімпійскіх гульняў у Нагана і Солт-Лейк-Сіці, 11 чэмпіянатаў свету (1998-2009).

Лепшы брамнік Лігі Антарыа (1995) і Каланіяльнай Лігі (1996). Чэмпіён CoHL (1996) і IHL (1997). Срэбны прызёр чэмпіянату Германіі (1999). Лепшы хакеіст Беларусі (1998, 1999, 2005, 2006).

1974 год. У Валожыне нарадзілася Дзіяна Арбеніна.

Беларуская і расійская спявачка, паэт, музыка, мастачка.  Заслужаная артыстка Чачэнскай Рэспублікі.

Сустваральніца групы “Начныя снайперы”. Аўтар больш за 250 песень, больш за 150 вершаў.

З 2014 года мае статус “амбасадара Сусветнага фонду дзікай прыроды у Расіі”, удзельнічала ў творчым дабрачынным праекце “Пакаленне”, адукацыйным праекце “Татальная дыктоўка”.

Асудзіла ўварванне Расіі ва Украіну, неаднаразова выказвалася супраць вайны, з-за чаго ў некалькіх гарадах Расіі былі адменены канцэрты пасля даносаў. У красавіку 2022 года выйшла яе антываенная песня „Не маўчы”.

1993 год. У Мінску, у будынку Тэатра оперы і балета, распачаў працу I з’езд беларусаў свету (8-10 ліпеня).

Арганізаваны Згуртаваннем беларусаў свету «Бацькаўшчына».

Мэта – аб’яднанне беларусаў свету і арганізацыйнае афармленне сусветнай беларускай супольнасці на карысць нацыянальнага адраджэння і будаўніцтва самастойнай беларускай дзяржавы. 

Прысутнічала 996 дэлегатаў ад беларускіх арганізацый з Беларусі і беларускіх суполак 22 краін замежжа. На з’ездзе прынята Дэкларацыю аб прынцыпах дзяржаўнага будаўніцтва Беларусі, шматлікія дакументы. Прэзідэнтам Згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына» быў абраны Радзім Гарэцкі, старшынёй Рады Ганна Сурмач.

24 верасня 2021 года Вярхоўны суд ліквідаваў Згуртаванне беларусаў свету «Бацькаўшчына».

2008 год. Тэлеканал польскага тэлебачання з трансляцыямі на беларускай і рускай мовах “БЕЛСАТ” пачаў вяшчанне са спадарожніка Sirius.

27 ліпеня 2021 года інфармацыйныя рэсурсы “Белсата” прызнаны ў Беларусі “экстрэмісцкімі”, распаўсюджанне інфармацыі з іх цягне адміністрацыйную адказнасць.

3 лістапада 2021 года прызнаны “экстрэмісцкімі” і інтэрнэт-рэсурсы рэсурсы “Белсата”.

3 ліпеня ў гісторыі. Вызваленне Мінска ад маскоўскай і фашысцкай акупацый. Наступ на Тэўтонскі ордэн. Пачатак абароны Магілёва.

Навіна ад

Дзень незалежнасці Беларусі (Дзень Рэспублікі).

Галоўнае афіцыйнае дзяржаўнае свята.

Ад 1991 да 1996 года Дзень незалежнасці адзначаўся 27 ліпеня. У 1990 годзе дэпутатамі Вярхоўнага савету 12 склікання была зацверджана Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце Беларусі. Праз год ёй быў нададзены статус закону.

3 ліпеня стала Днём незалежнасці рашэннем А. Лукашэнкі. З яго ініцыятывы ў 1996 годзе правялі рэферэндум, адным з пытанняў якога было змяненне даты адзначэння Дня незалежнасці. Ён быў прымеркаваны да Дня вызвалення Мінску ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Той рэферэндум пашырыў паўнамоцтвы Лукашэнкі. 1996 год лічыцца пачаткам усталявання ў Беларусі дыктатарскага рэжыму. Паводле апанентаў улады і міжнароднай супольнасці, правядзенне рэферэндуму праходзіла з істотнымі парушэннямі заканадаўства.

1410 год. Злучаныя польска-літоўскія войскі пад кіраўніцтвам Уладзіслава II Ягайлы рушылі да мяжы Тэўтонскага ордэна.

Ягайла прасунуўся ў глыб Тэўтонскіх тэрыторый на чале арміі з складзенай прыкладна з 20 000 конных шляхціцаў, 15 000 узброеных людзей простага паходжання, і 2 000 прафесійных вершнікаў, якіх у асноўным нанялі ў Чэхіі.

Паход завяршыўся перамогай пад Грунвальдам 15 ліпеня.

1660 год. Войска Паўла Сапегі вызваліла Мінск з-пад акупацыі маскоўскага войска.

Мінск прабыў пад уладай маскоўцаў 5 гадоў.

Тады ішла 13-гадовага вайна, распачатая ўсходнім суседам. Шырокай беларускай грамадскасці пра яе стала вядома з кнігі гісторыка Генадзя Сагановіча «Невядомая вайна».

Наступствы той вайны для земляў Беларусі былі катастрафічныя. Да вайны насельніцтва Мінску складала 7 000 чалавек. Па вайне, у 1667-м налівалася толькі 300 двароў. Даваенную колькасць насельніцтва ўдалося аднавіць Мінску толькі праз 100 год.

1828 год. Нарадзіўся Уладзіслаў Чартарыйскі (1828-1894).

Польскі палітычны дзеяч. Паходзіў з роду князёў Чартарыйскіх. Лідар кансерватыўнай плыні польскай эміграцыі («Атэль Ламбер»).

У час паўстання 1863-1864 гадоў прадстаўнік на Захадзе польскага Нацыянальнага ўрада, супрацоўнічаў з партыяй «белых».

Старшыня гісторыка-літаратурнага таварыства ў Парыжы. Пераехаў у Галіцыю, у 1876 заснаваў у Кракаве Музей Чартарыйскіх.

Памёр 23 чэрвеня 1894 года.

1896 год. Нарадзіўся Яраслаў Кастыцэвіч (1896-1971).

Беларускі педагог, грамадскі і царкоўны дзеяч.

Адзін з арганізатараў і дырэктар Беларускай дзяржаўнай гімназіі ў Бельску Падляскім, дырэктар беларускага ліцэю.

У Бельску Падляскім на будынку ліцэю імя Браніслава Тарашкевіча ў яго гонар усталявана мемарыяльная дошка. Яго імя носіць комплекс школ з дадатковым навучаннем беларускай мовы ў Бельску Падляскім.

Памёр 1 красавіка 1971 года.

1901 год. Нарадзіўся Аляксандр Крыт, вядомы як айцец Андрэй (1901-1983).

Рэлігійны і грамадскі дзеяч беларускага замежжа.

Змагар за беларушчыну, праваслаўны святар, іерарх Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы.

Член Згуртавання беларусаў Вялікай Брытаніі, ЗША. Святар у прыходзе Жыровіцкай Божай Маці ў Кліўлендзе (штат Агаё).

Памёр 21 мая 1983 года.

1916 год. Адбыўся суд па справе аб катастрофе лайнера “Тытанік”

“Тытанік” затануў падчас свайго першага рэйса, у ноч з 14 на 15 красавіка 1912 года ў паўночнай частцы Атлантыкі. 

Ён сутыкнуўся з айсбергам і праз 2 гадзіны 40 хвілін затануў. Ён меў на борце 1316 пасажыраў і 891 члена экіпажа, усяго 2207 чалавек (62% планавай загрузкі). 

Катастрофа “Тытаніка” стала легендарнай і з’явілася адным з самых буйных у гісторыі караблекрушэнняў. Усяго загінула 1496 чалавек. 

Параход “Карпат” падабраў 711 выратаваўшыхся чалавек.

Суддзі пастанавілі, што “карабель затануў з прычыны сутыкнення з айсбергам, выкліканага празмернай хуткасцю, з якой яго вялі”.

Маральнаму асуджэнню падвергнуўся Стэнлі Лорд – капітан парахода “Каліфорнія”, які, на думку экспертаў, знаходзіўся за 6 міль ад месца трагедыі. Ён быў абвінавачаны ў самым страшным па марскіх законах злачынстве – неаказанні дапамогі  людзям.

Толькі пасля смерці Лорда, у 1962 годзе, высветлілася, што ён – невінаваты.

1918 год. У Магілёве нарадзіўся Рыгор Бярозкін (1918-1981).

Беларускі літаратуразнавец, крытык, журналіст.

Вучыўся на педрабфаку ў Магілёве, на літаратурным факультэце МДПІ.

Працаваў у часопісе «Полымя рэвалюцыі», у кабінеце маладога аўтара пры Саюзе пісьменнікаў, у  газеце «Літаратура і мастацтва».

Арыштаваны НКУС БССР у красавіку 1941. Знаходзіўся пад следствам у Мінску. 26 чэрвеня 1941 уцёк з-пад канвоя. Ваяваў пад Сталінградам, Кіевам, у Карпатах.

Пасля вайны быў карэспандэнтам газеты савецкай ваеннай адміністрацыі ў Германіі «Советское слово».

Паўторна арыштаваны 9 жніўня 1949 года і ў 1950 асуджаны на 10 гадоў лагераў. Знаходзіўся ў зняволенні ў Карагандзінскай і Омскай абласцях. У 1955 годзе вызвалены.

Працаваў у часопісе «Советская Отчизна», газеце «Літаратура і мастацтва», у бюлетэне «Помнікі гісторыі і культуры Беларусі». Шмат публікаваўся, імкнуўся аднавіць імёны рэпрэсаваных паэтаў.

Памёр 1 снежня 1981 года. Пахаваны на Усходніх могілках Мінска.

1939 год. У п. Брожа Бабруйскага раёна нарадзіўся Міхаіл Болбас.

Беларускі вучоны ў галіне эксплуатацыі аўтамабільнага транспарту, заслужаны работнік адукацыі Беларусі.

Амаль усё жыццё прысвяціў працы ў Беларускім нацыянальным тэхнічным універсітэце. Прайшоў шлях ад аспіранта да прафесара, ад намесніка дэкана да прарэктара БНТУ, рэктара Рэспубліканскага інстытута інавацыйных тэхналогій БНТУ.

М. Болбас – апошні справа

1941 год. Пачалася 23-х дзённая абарона Магілёва ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Трывала да 26 ліпеня. Абаронцы Магілёва скавалі значныя войскі гітлераўцаў і развеялі міф пра іх непераможнасць.

Вакол горада сканцэнтраваліся часткі 13-й савецкай арміі – 61-ы стралковы (53, 110 і 172 дывізіі), 20-ы механізаваны, 4-ы паветрана-дэсантны корпусы, рэшткі 8-10 дывізій – усяго каля 100 000 салдат і афіцэраў. Сам горад абараняла 172-я дывізія М. Раманава.

10-11 ліпеня вермахт пачаў фарсіраваць Дняпро сіламі 24, 46 і 47 матарызаваных корпусаў. 12 ліпеня нямецкая танкавая дывізія Модаля імкнулася прарвацца да Магілёва з боку Бабруйска. Тут, на Буйніцкім полі, абарону трымаў 388 стралковы полк С. Куцепава 172-й дывізіі. Пасля цяжкага 14-гадзіннага боя пад Буйнічамі немцы адступілі і пакінулі  39 падбітых сваіх танкаў і бронемашын. У раёне Старого Быхава нямецкая 4-я танкавая дывізія прарвалася да Крычава. 14 ліпеня авангард 3-й танкавай дывізіі абайшоў  Магілёў і захапіў Чавусы. На гэтым скончылася акружэнне Магілёва. Пасля штурма (17-25 ліпеня) і вулічных баёў, 23-24 ліпеня савецкія войскі пачалі пакідаць Магілёў. У ноч на 26 ліпеня нямецкія войскі ўвайшлі ў горад.

Падзеі, звязаныя з абаронай Магілёва адлюстраваныя ў фільмах «Дняпроўскі рубеж», «Бітва за Маскву», «Жывыя і мёртвыя». У памяць аб баях 172 стралковай дывізіі ў 1995 годзе адкрыты мемарыяльны комплекс «Буйніцкае поле».

1941 год. Урад БССР пераехаў з Магілёва ў гарадскі пасёлак Лёзна.

У Магілёве ўрад знаходзіўся з 25 чэрвеня да 3 ліпеня. Прыкладна ў гэты час недзе згубіўся з будынка абкама партыі Крыж Еўфрасінні Полацкай. З Лёзна ўрад пераехаў ў Рослаўль Смаленскай вобласці, потым – у Гомель, потым – у Маскву.

У гэтым будынку размяшчаўся ўрад БССР 25 чэрвеня-3 ліпеня 1941 года

1944 год. Падчас аперацыі “Баграціён” савецкія войскі вызвалілі Мінск ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Зараз у гэты дзень святкуецца Дзень Незалежнасці Рэспублікі Беларусь.

Вялікую дапамогу войскам аказвалі беларускія партызаны, якія ўладкоўвалі засады на шляхах адыходу немцаў, грамілі варожыя штабы і асобныя часткі, захоплівалі пераправы, знішчалі масты. Да 12 ліпеня групоўка нямецка-фашысцкіх сіл пад Мінскам была ліквідаваная. Па савецкіх дадзеных, з нямецкага боку страты склалі звыш 70 000 чалавек забітымі і каля 35 000 палоннымі (у тым ліку 12 генералаў).

Ліквідацыя мінскай групоўкі немцаў, у давяршэнні да разгрому віцебскай і бабруйскай груповак, стварыла спрыяльнае становішча для далейшага наступлення галоўных сіл савецкіх войскаў на захад. Былі нанесены моцны ўрон нямецкім дывізіям. У стратэгічным фронце ворага быў прабіты шырокі пралом працягласцю да 400 км, 30 непрыяцельскіх дывізій былі знішчаны або адрэзаны. Войскі Чырвонай Арміі атрымалі магчымасць імкліва прасоўвацца да заходніх межаў Савецкага Саюза.

Мінск 3 ліпеня 1944 года. Мастак Валянцін Віктаравіч Волкаў

1958 год. Нарадзіўся Генадзь Лаўрэцкі.

Беларускі архітэктар і гісторык архітэктуры. Кандыдат мастацтвазнаўства. Узначальвае архітэктурна-мастацкі савет Беларускага экзархату Рускай праваслаўнай царквы.

Навуковы кіраўнік і аўтар праектаў рэстаўрацыі помнікаў архітэктуры Віцебскай Дабравешчанскай царквы, Гродзенскай Барысаглебскай царквы, Полацкай Спаскай царквы (прырабіў цыбулепадобны купал, пакрыты пазалотай, якой там ніколі не было). 

Вельмі крытыкуецца гісторыкамі, архітэктарамі (А. Краўцэвіч, А. Астаповіч, У. Папруга), якія ўказваюць на тое, што У. Лаўрэцкі выйшаў за межы сваёй кампетэнцыі па рэстаўрацыі шэрагу помнікаў.

Суаўтар мемарыяла ахвярам трагедыі на Нямізе (2000).

2009 год. У Магілёве адкрыты мемарыял дзецям ваенных гадоў «Дзеці міра – дзецям вайны».

Размяшчаецца на вуліцы Лазарэнкі. Аўтары праекта – мінскія архітэктар І. Марозаў і скульптар У. Слабодчыкаў.

Мемарыял тэматычна звязаны з размешчаным побач помнікам воінам-вызваліцелям, што робіць іх адзіным комплексам-ансамблем. Пабудаваны на ахвяраванні жыхароў Беларусі.

У Магілёве будуць судзіць “спорцікаў” – трох карнікаў наркамаркета

Навіна ад

Магілёўская пракуратура перадала ў суд справу трох жыхароў Гомеля, якія працавалі карнікамі наркамаркета, што распаўсюджваў псіхатропы ў Гомельскай і Магілёўскай абласцях. 

Тры жыхары Гомеля ўваходзілі ў арганізаваную групоўку з 14 чалавек, якая працавала на наркамаркет. “Спорцікі” павінны былі збіваць і палохаць закладчыкаў, якія правініліся – забралі сабе псіхатропы, якія павінны былі пакінуць у тайніках. 

Пацярпелым ад іх рук у канцы сакавіка 2022 года стаў 18-гадовы бабруйчанін. Хлопец прысвоіў партыю забароненага рэчыва, якое прызначалася для збыту. Яго падпільнавалі ў бязлюдным месцы, збілі і абражалі, патрабуючы выбачэнняў за правіну. Усё гэта здымалі на відэа для распаўсюджвання і запалохвання іншых работнікаў наркамаркета.

Разам з іншымі 11 членамі групоўкі “спорцікаў”, у адносінах да трох жыхароў Гомеля разглядаюцца іншыя іх злачынствы, здзейсненыя ў Гомельскай вобласці – паведамляе БелТА.

Фота ілюстрацыйнае

Пракурор запрасіла для Юрыя Бубнава два гады зняволення

Навіна ад

Працягваецца суд над вядомым магілёўскім сацыёлагам, прафесарам Юрыем Бубнавым. Пасяджэнні адбываюцца ў Кастрычніцкім раённым судзе Магілёва. Іх вядзе суддзя Вольга Зарычнюк.

Сёння адбыліся спрэчкі бакоў. У сваім выступе пракурор запрасіла для Юрыя Бубнава два гады зняволення. Заўтра ў 14:15 прафесару Бубнава дадуць выступіць з апошнім словам. Верагодна, заўтра таксама будзе абвешчаны прысуд.

Нагадаем, справа Юрыя Бубнава разглядаецца па двух крымінальных артыкулах – паклёп і абраза Лукашэнкі.

Фота: mogilev.media

Пачаўся суд над Эдуардам Бабарыка – праз тры гады пасля затрымання

Навіна ад

Сын удзельніка выбарчай прэзідэнцкай кампаніі 2020 Віктара Бабарыкі года адверг усе абвінавачванні – піша БелТА. Яну інкрымінуюцца “ўхіленне ад аплаты падаткаў, легалізацыя (адмыванне) сродкаў, атрыманых злачынным шляхам”, дапамога Сяргею Ціханоўскаму.

Паводле дзяржабвінавачання, Эдуард Бабарыка аказваў садзейнічанне Ціханоўскаму ў арганізацыі масавых беспарадкаў.

«Эдуард Бабарыка дапамагаў Сяргею Ціханоўскаму ў арганізацыі масавых беспарадкаў, якія суправаджаліся насіллем над асобай, пагромамі, падпаламі, знішчэннем маёмасці і ўзброеным супраціўленнем прадстаўнікам улады» – перадае БелТА цытаты абвінавачання, агучаныя ў судзе пракурорам.

Пры гэтым Бабарыка, паводле абвінавачання, «з дапамогай платформ «Вулей» і «Мола-мола» арганізаваў збор «сродкаў з неакрэсленага кола асоб для падтрымкі ўдзельнікаў масавых беспарадкаў».

Бацьку і сына Бабарыкаў затрымалі 18 чэрвеня 2020 года. Эдуард узначальваў перадвыбарчы штаб бацькі, іх спынілі, калі яны везлі ў ЦВК подпісы, сабраныя для вылучэння Віктара Бабарыкі кандыдатам у прэзідэнты.

За кратамі, без суда Эдуард Бабарыка правёў амаль тры гады. Цяпер яму пагражае да 20 гадоў зняволення.

Фота: БелТА

Прайшло чарговае пасяджэнне суда над прафесарам Юрыем Бубнавым

Навіна ад

Раніцай 12 траўня ў Кастрычніцкім раённым судзе Магілёва прайшло чарговае пасяджэнне па справе аб абвінавачванні вядомага сацыёлага і прафесара Юрыя Бубнава ў паклёпе і абразе Лукашэнкі.

Як пісалі mogilev.media, Юрыю Бубнаву інкрымінуецца віна паводле двух артыкулаў Крымінальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь – 367-га і 368-га. Санкцыя паводле гэтых артыкулаў прадугледжваюць ад штрафа да пяці год зняволення.

Нагодай для крымінальнага пераследу сацыёлага стала публікацыя Юрыя Бубнава ў расійскім навуковым альманаху “Маладзёжная галактыка”. У 2020 годзе ён апублікаваў у часопісе артыкул, прысвечаны тлумачэнню прычын і маштабаў беларускіх пратэстаў пасля прэзідэнцкіх выбараў 9 жніўня 2020 года.

Як паведамляюць крыніцы mogilev.media, на судзе Юрый Бубнаў займае цвёрдую пазіцыю, што ў сваім навуковым артыкуле ён імкнуўся перадаць актуальныя наратывы ў беларускім грамадстве – ахарактарызаваў як афіцыйную пазіцыю ўладаў наконт рухавікоў пратэстаў, так і перадаў галоўныя ідэі лідараў і носьбітаў пратэстнай актыўнасці. Пракурор жа выстаўляе абазначаныя ў артыкуле характарыстыкі Лукашэнкі – асобы, і сістэмы яго праўлення – за асабістыя меркаванні Юрыя Бубнава.

Наступныя пасяджэнні па крымінальнай справе супраць прафесара Юрыя Бубнава прызначаныя на 16 і 25 траўня.

Фота: чытачы mogilev.media

У Крычаве асудзілі дырэктара за фіктыўную выдачу малака

Навіна ад

Два гады пазбаўлення волі і штраф далі дырэктару “Крычаўрайаграпрамтэхснаба”. 

Пракуратура Крычаўскага раёна падтрымала ў судзе дзяржаўнае абвінавачанне ў дачыненні да дырэктара ААТ «Крычаўрайаграпрамтэхснаб». Ему інкрымінавана злоўжыванне службовымі паўнамоцтвамі – піша газета “Крычаўскае жыццё”.

У ходзе судовага следства ўстаноўлена, што каб схаваць невыкананне паказчыкаў па валавой вытворчасці малака і яго рэалізацыі, з верасня 2021 года па жнівень 2022 года дырэктар свядома даваў незаконныя загады сваім падначаленым – фіктыўна выпісваць работнікам прадпрыемства малако ў лік зарплаты.

У выніку дзеянняў дырэктара прадпрыемству нанесена маёмасная шкода. Пры гэтым з зарплаты работнікаў незаконна ўтрыманы кошт малака ў суме звыш 500 рублёў.

Суд Крычаўскага раёна прыгаварыў былога дырэктара сельгаспрапрыемства да пазбаўлення волі на два гады і штрафа у памеры 300 базавых велічыняў (11,1 тыс. рублей) з адтэрміноўкай выканання пакарання ў два гады. 

Акрамя таго, былы кіраўнік прадпрыемства пазбаўленны права займаць пасады, звязаныя з арганізацыйна-распарадчымі і адміністрацыйна-гаспадарчымі абавязкамі на 5 гадоў.

Фота ілюстратыўнае 

Мядзведзеў пагражае ракетным ударам па суду ў Гаазе

Навіна ад

Намеснік старшыні Савета бяспекі Дзмітрый Мядзведзеў апублікаваў у тэлеграм-канале паведамленне з пагрозай прымяніць кропкавы ўдар гіпергукавой ракеты па будынку суда ў Гаазе ў адказ на выдачу міжнародным судом ордэра на арышт Пуціна.

Па словах Мядзведзева, Міжнародны крымінальны суд дарэмна “паднімае руку на найбуйнейшую ядзерную дзяржаву”. І далей ён празрыста намякнуў, што адна з гіпергукавых ракет Расіі можа кропкава ўдарыць па будынку суда ў Гаазе.

– Суддзі МУС раздухарыліся дарма. Глядзіце, маўляў, мы адважныя, не аб…ся падняць руку на найбуйную ядзерную дзяржаву. Нажаль, спадары, усе ходзяць пад Богам і ракетамі. – напісаў у сваім канале Дзмітрый Мядзведзеў.