Паляжаць у лужыне за кулямётам “Максім”, пачытаць сценгазету, палюбавацца на клумбу ў выглядзе савецкай зоркі цяпер змогуць дзеткі ў Слаўгарадзе. Прадстаўнікі “Белай Русі” і мясцовыя дэпутаты зрабілі для слаўгарадскіх малых пляцоўку ў “патрыятычным стылі”, у якой з радасцю бавіліся б самі.
Гарадскі дзіцячы парк знаходзіцца ў цэнтры невялікага раённага цэнтра. Акрамя розных выяваў і скульптур лясных жывёл, казачных і мульцяшных перасанажаў у ім змешчана тэматычная дзіцячая пляцоўка “Вызваліцелям Слаўгарадчыны прысвячаецца”, якая была зроблена з нагоды мінулага Года гістарычнай памяці.
На спецыялізаванай пляцоўцы можна ўбачыць чырвоную савецкую зорку, складзеную з пафарбаваных бардзюраў, дзіцячыя мадэлькі кулямёта Максім і машыны ЗІС (Завод імя Сталіна). Побач знаходзіцца сцяна, аформленая ў выглядзе ідэалагічнай насценгазеты з “патрыятычнымі” лозунгамі “Никто не забыт, ничто не забыто”, “Беларусь помнит”, з выявамі савецкіх салдат і франтавых лістоў.
Аднак асаблівую асалоду выклікае драўляная расфарбаваная скульптура партызана са стрэльбай у чыісьці, што можна прыняць за домік.
Сусветны дзень снега (World Snow Day, з 2012 года) – міжнароднае свята, дзень зімовых відаў спорту. Адзначаецца штогод у перадапошнюю нядзелю студзеня.
Ініцыятарам і заснавальнікам правядзення свята з’яўляецца Міжнародная федэрацыя лыжнага спорту (FIS). Па задуме арганізатараў, Сусветны дзень снега павінен служыць папулярызацыі зімовых відаў спорту і актыўнага, здаровага ладу жыцця. Праходзіць пад дэвізам – «Нацешыцца, азнаёміцца і выпрабаваць!»
Першымі Дзень святкавалі ЗША, Канада, Аўстралія, Швейцарыя, Фінляндыя, Германія, Вялікабрытанія, Нарвегія, Польшча, Турцыя, Казахстан, Украіна і іншыя. Зараз Сусветны дзень снега адзначаюць у 50 краінах.
1558 год.Маскоўскае княства распачала Лівонскую,Інфлянцкую вайну (1558—1583).
Вайна вялася Маскоўскай дзяржавай супраць Лівонскага ордэна і падтрымаўшых яго Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай, Швецыі за кантроль над Лівоніяй.
На сярэдзіну XVI стагоддзя Лівонскі ордэн быў значна аслаблены феадальнымі міжусобіцамі і імкнуўся знайсці саюзнікаў супраць ваеннай пагрозы Маскоўскай дзяржавы. Масковія, у сваю чаргу, імкнулася атрымаць большы выхад да Балтыйскага мора, чым у яе быў (існаваў горад і порт Івангарад). У 1557 годзе быў заключаны ваенны саюз Лівонскага ордэна і ВКЛ супраць Маскоўскай дзяржавы. У студзені 1558 года маскоўскія войскі пачалі вайну з мэтай авалодання лівонскіх гарадоў і замкаў Нарвы, Дэрпта, Нейгаўза, Рэвеля, Рыгі.
Асада маскоўскімі войскамі Нарвы, 1558
1624 год. Віцебск пазбаўлены Магдэбургскага права, якое было нададзена ў 1597 годзе.
1796 год. Беларускія гарады Бабруйск, Давыд-Гарадок, Докшыцы і Паставы атрымалі гербы ад расійскіх уладаў.
На фота: Імперскі герб Бабруйска. Ён адрозніваецца ад сучаснага адсутнасцю арла ў верхняй частцы.
1800 год. У Магілёве нарадзіўся Аляксандр Фольбарт.
Доктар медыцыны. Спецыяліст у галіне медыцыны, прыродазнаўчых навук.
Член Пецярбургскай акадэміі навук, мінералагічнага таварыства, Маскоўскага і Рыжскага таварыстваў даследчыкаў прыроды, Маскоўскага таварыства аматараў прыродазнаўства, антрапалогіі, Рускага геаграфічнага таварыства. Вучыўся медыцыне ў Германіі, Францыі, Англіі.
Працаваў урачом у Пецярбургу.
З 30-гадовага ўзросту пачаў займацца мінералогіяй, склаў багатую калекцыю мінералаў і адкрыў ванадзіевакіслую медзь, якой прысвоілі назву “фальбарыт”. Сур’ёзна займаўся і палеанталогіяй.
Памёр 5 сакавіка 1876 года.
Панарама Магілёва на гравюры XIX стагоддзя. Від з боку Дубравенкі
Пачалося абвяшчэннем Маніфесту Часовага нацыянальнага ўрада. Гістарыяграфічная навука дае розныя ацэнкі паўстанню ў цэлым, асабліва ў плане нацыянальнай матывацыі кіраўнікоў і сацыяльнай базы ўдзельнікаў: ад «польскай шляхецка-клерыкальнай смуты» да «беларускага нацыянальна-вызваленчага» або «сялянска-рэвалюцыйнага руху».
1869 год. Нечаканае адкрыццё ў камбаджыйскіх джунглях комплекса Ангкор Ват.
Заблукаўшы ў камбаджыйскіх джунглях каля возера Тонлесап, французскі падарожнік Анры Муо раптам убачыў перад сабой гіганцкі храмавы комплекс з галерэямі, вежамі, павільёнамі і варотамі, багата ўпрыгожанымі разьбой па камені.
Так быў “выняты з небыцця” Ангкор Ват (“Пагада сталіцы”), жамчужына майстэрства старажытных кхмераў, найбуйнейшае ў свеце культавае збудаванне. Узведзены ў сярэдзіне XII стагоддзя і прысвечаны богу Вішну.
Займае плошчу ў 200 квадратных кіламетраў, насельніцтва дасягала паўмільёна жыхароў.
У 1992 годзе разам з іншымі збудаваннямі горада Ангкор узяты пад эгіду ЮНЕСКА.
Сёння з’яўляецца адной з галоўных турыстычных славутасцяў Камбоджы.
1906 год. Нарадзіўся Андрэй Александровіч.
Беларускі паэт, пісьменнік, перакладчык, публіцыст, літаратурны крытык.
У гады Першай сусветнай вайны быў удзельнікам хору У. Тэраўскага, наведваў «Беларускую хатку».
Кіраваў распрацоўкай нарматыўнага руска-беларускага слоўніка, Інстытутам мовы, з’яўляўся член-карэспандэнтам Акадэміі навук БССР.
Адзін з арганізатараў літаратурнага аб’яднання «Маладняк». Рэдактар часопіса «Малады араты», працаваў у рэдакцыях розных рэгіянальных і мінскіх выданняў.
Аўтар паэтычных зборнікаў, паэм, кніг для дзяцей.
Падчас рэпрэсій 1929-1931 гадоўвыступіў супраць «нацдэмаў», але сам патрапіў пад рэпрэсіі: арыштаваны НКУС у ліпені 1938 года, асуджаны на 15 гадоў лагераў, паўторна арыштаваны ў лютым 1949 года і сасланы ў Краснаярскі край.
Беларускі паэт. Скончыў фізіка-матэматычны факультэт Магілёўскага педінстытута. Настаўнічаў на Магілёўшчыне, працаваў на Магілёўскім радыё, у шклоўскай раённай газеце «Ударны фронт», рэдакцыях «Звязды», «Полымя».
Аўтар вершаў, паэтычных зборнікаў, нарысаў, крытычных артыкулаў, рэцэнзій.
1980 год. У Магілёве нарадзіўся 300-тысячны гараджанін. Яму сёння 43 гады. Горад “падрос” у параўнанні з перапісам насельніцтва 1979 года адразу амаль на 10 тысяч чалавек. Хацелася б ведаць як жа склаўся лёс 43-гадовага “300-тысячнага магілёўца”.
Фота носіць ілюстрацыйны характар
2012 год. Памёр Яўген Шатохін.
Беларускі мастак, педагог, грамадскі дзеяч. Ганаровы грамадзянін французскага горада Альбер. Уваходзіў у мастацкую суполку «Пагоня», член сейма БНФ «Адраджэнне».
Заснавальнік і дырэктар (1988-1997) дзіцячай школы выяўленчага мастацтва ў г. Пінску. Звольнены па палітычных матывах,
Аўтра шматлікіх акварэляў, малюнкаў, афортаў, літаграфій, у тым ліку «Сцяжынкі Язэпа Драздовіча», «Неба і зямля Фердынанда Рушчыца», «Маўклівыя сведкі. Прысьвячаецца 80 угодкам Слуцкага Збройнага Чыну», «Парыжскія масты», «Землякі Васіля Быкава», «Цішыня ў Бычках», «Прыпяцкія сюжеты. Прысвячаецца У. Караткевічу», «Па слядах Напалеона Орды».
Узнагароджаны 6 медалямі і прызамі Францыі, медаль Беларускага Саюза мастакоў «За заслугі ў выяўленчым мастацтве»,
Яго працы захоўваюцца ў музеях Мінска,Пінска, Брэста, Полацка, Нью-Ёрка, Кіева, Берліна, французскіх Санары-сюр-Мэр, Пероне, у Фондзе Міністэрства культуры Расіі, у прыватных зборах многіх еўрапейскіх краін, Паўднёвай Афрыкі, Егіпту, ЗША, Расіі.
Досыць дагледжаная аўтастанцыя ў Слаўгарадзе сустракае гасцей горада вось такімі прыбіральнямі.
Ужо на падыходзе да гэтай грамадскай установы становіцца брыдка і непрыемна: драўляная падлога з дзіркай для патрэбаў, і можаце сабе ўявіць, з якімі пахамі.
Смурод ў самой кабінцы прыбіральні не дазваляе пратрымацца ўнутры больш чым пару хвілін.
Больш за тое, драўляныя дзверы мужчынскай і жаночай кабінак туалета ледзьве зачыняюцца.
З пачатку гэтага стагоддзя амаль кожны год чыноўнікі радуюць жыхароў радаснай навіной пра хуткі пачатак будаўніцтва базы веславання і іншых спартыўных аб’ектаў.
Вось і ў новым 2023 годзе кіраўнік аддзела спорту і турызму абласнога выканаўчага камітэта Сяргей Новікаў парадаваў светлымі перспектывамі будаўніцтва новых спартыўных аб’ектаў жыхароў Магілёўшчыны. Патрапіла ў спіс і шматпакутная бабруйская база веславання. Што праўда, а што летуценне – добра бачна на яе прыкладзе.
Што плануюць чыноўнікі ў 2023 годзе
У Магілёўскім рэгіёне сёлета пачнуць распрацоўваць праекты будаўніцтва трох новых басейнаў: у Кіраўску, Круглым і Слаўгарадзе. Акрамя таго, у гэтым годзе будзе завершана абсталяванне басейна ў Хоцімску – паабяцаў Новікаў.
У чарговы раз чыноўнік паабяцаў таксама і распрацоўку дакументацыі будаўніцтва сучаснага комплекаў бабруйскай базы па веславанню і фітнэс-цэнтру.
Чакае абнаўлення і стайня цэнтра Алімпійскага рэзерву для коннага спорту і сучаснага пяціборства. Тут адбудзецца рэканструкцыя памяшканняў для ўтрымання коняў.
Акрамя таго, у Магілёве ў гэтым годзе пройдзе рэканструкцыя ў зале мастацкай гімнастыкі.
Як варта чытаць падобныя абяцанні чыноўнікаў.
Кідаецца ў вочы маламаштабнасць і малалікасць новых спартыўных будоўляў. Да таго ж, з усіх абяцаных для вобласці аб’ектаў, рэальна працы ўжо ідуць толькі ў Палацы гімнастыкі ў Магілёве. Там толькі што былі перанесены тэрміны адкрыцця новага басейна, пра што пісалі mogilev.media. Усё астатняе – выглядае як пражэкты.
Чытаючы інтэрв’ю чыноўнікаў трэба разумець, што яны абавязаны паказваць станоўчую дынаміку ў развіцці той галіны, за якую яны адказваюць. Таму яны вельмі часта вымушаны паказваць не рэальныя дасягненні, а запланаваныя. Апошнімі гадамі яны, каб напрасткі не трапляцца на хлусні, часцей пішуць пра распрацоўку праектаў ці нават проста дакументацыі пэўных аб’ектаў і ствараюць у жыхароў вобласці ўражанне руху наперад. А ў рэальнасці праекты распрацоўваюцца шмат гадоў і часцяком увогуле не рэалізуюцца. Характэрны прыкад – бабруйская база веславання.
База веславання ў Бабруйску – бег па коле абяцанняў.
Пра праекты мінулага стагоддзя па развіццю веславання ў горадзе не варта згадваць у кароткім артыкуле, але дастаткова сказаць, што ўжо з 2005 года аб’ект знаходзіцца пад кантролем у адміністрацыі прэзідэнта. Упершыню размовы пра будаўніцтва базы веславання ў Бабруйску набылі канкрэтыку ў красавіку 2010 года.
А ў сакавіку 2013 года прадстаўнікі выканаўчага камітэта горада Бабруйска пазнаёміліся з праектам базы веславання, якую пабудавалі ў Гомелі. У цэлым праект іх задаволіў, і яго пачалі абмяркоўваць з дызайнерамі. Засмучалі толькі адсутнасць трэнажорнай залы і пытанні пра выдаткі на будаўніцтва.
Сама база ўяўляла сабой двухпавярховы будынак з гарышчам і трыма элінгамі. У той жа час яго будаўніцтва каштавала 20 мільярдаў рублёў, што адпавядала выдаткам на рэканструкцыю Бабрускага раддому.
У 2013 годзе праект быў адпраўлены на экспертызу і быў ужо заснаваны на праекце дзвюх існуючых баз веславання ў Жлобіне і Мазыры, як больш эканамічных. У чэрвені 2014 года Венгрыя была гатовая вылучыць крэдыт для Бабруйска на будаўніцтва базы веславання.
Новую базу веславання планавалася размясціць на вуліцы Талстога ў раёне санаторыя імя Леніна. Пляцоўка – выдатная. Прастора, пад’езд, спуск да вады. На праекце база выглядала як сціплы палац. Тут прадугледжана ўсё толькі самае неабходнае – гардэроб, залы агульнафізічнай і спецыяльнай падрыхтоўкі, элінгі для захоўвання лодак і памяшканне для іх рамонту. А таксама пакой адпачынку, трэнерскія і масажныя кабінеты, пяць раздзявальняў з цывілізаванымі шафамі і душавымі кабінамі.
У 2015 годзе дызайн і ацэнка дакументацыі базы былі гатовая, але канкурэнцыю яму складала будаўніцтва падобнай базы ў Магілёве. У выніку барацьбы двух гарадоў за новую базу, яна не была завершана ў Магілёве (перапрафілявана ў ФАК на Фаціна) і не пабудавана ў Бабруйску.
У 2021 годзе ўсё паўтарылася амаль па таму ж сцэнару, што было ў 2013 годзе. У выніку была паабяцана будоўля ў 2022-2023 гадах.
І вось у 2023 годзе зноў ідуць размовы пра распрацоўку праекту базы.
Высновы.
Беларускія чыноўнікі ўмеюць планаваць будаўніцтва амбітных праектаў і распрацоўваць іх праекты дзесяцігоддзямі.
Трэба ўлічваць, што функцыянеры распрацоўваюць праекты не толькі для ўтварэння прыгожай карцінкі развіцця спартыўнай базы вобласці. На праектах можна добра зарабляць. Справа ў тым, што калі на працягу трох гадоў распрацаваны праект не здзяйсняецца, то трэба прымаць новы праект і адпаведна выдаткоўваць грошы на гэта. А праектны складнік у агульным кошце любога беларускага аб’екта самы высокі ў Еўропе. Можа быць ён і самы высокі ў свеце, але дакладных дадзеных па ўсіх краінах проста няма.
Вось так прыманне амбіцыйных, але не падмацаваных фінансамі праектаў, такіх як база веславання ў Бабруйску, стварае карцінку клопату пра спорт і здароўе грамадзян, а насамрэч марнуе як народныя грошы, так і энергію людзей.
Мысліцель, асветнік і філосаф эпохі Асветніцтва, член ордэна піяраў. Прафесар філасофіі.
Вучыўся ў піярскіх навучальных установах ВКЛ, у Рыме. Працаваў прафесарам і прэфектам піярскіх калегіумаў, прэфектам піярскай друкарні, пробашчам у розных гарадах.
Аўтар падручніка «Логіка, або Навука разважання і меркавання пра прадметы навукі», курса «Эклектычная філасофія». Пераклаў з французскай мовы на польскую кнігу «Ваенная навука прускага караля для яго генералаў». У прадмове да яе выказаў сваё захапленне грамадскімі мерапрыемствамі, што ажыццяўляліся ў тагачаснай Беларусі, у прыватнасці будаўніцтвам Пінскага канала.
Як член Адукацыйнай камісіі, займаўся рэформай школьнага навучання ў Беларусі і Літве, лічыў свецкую этыку адной з асноўных адукацыйных дысцыплін. Член «Таварыства па складанні элементарных кніг», напісаў 2 раздзелы для школы «Статута парафіяльных школ» і настаўленне «Аб інспектаванні школ».
Выступаў за вызваленне філасофіі ад схаластыкі і багаслоўя, за развіццё навукі.
Памёр 17 сакавіка 1807 года.
1834 год.У в. Асінаўка Магілёўскай губерні (цяпер – Віцебскі раён) нарадзіўся Зміцер Сямёнаў.
Першы беларускі, другі рускі метадыст, папулярызатар геаграфічнай адукацыі, пісьменнік.
Настаўнічаў у Віцебску, Пецярбургу. Адзін з ініцыятараў адкрыцця ў Расіі настаўніцкіх семінарый. Першая такая семінарыя адкрыта ў Маладзечне ў 1864 годзе.
Дырэктар Кубанскай, Закаўказскай (г. Горы) настаўніцкіх семінарый.
Стаў другім, пасля К. Ушынскага метадыстам геаграфіі, рускай мовы.
Першым у Расіі стаў друкаваць у педагагічных часопісах паурочныя распрацоўкі па прадметах.
Распрацаваў шэраг першых наглядных дапаможнікаў для гімназій. Аўтар геаграфічнай хрэстаматыі «Айчыназнаўства» (6 тамоў), метадычнага дапаможніка для настаўнікаў “Каментары да нагляднага навучання па карцінках”, больш за 300 артыкулаў педагагічнага, біяграфічнага, крытычнага і гістарычнага зместу.
Распрацоўшчык краязнаўчага (радзімазнаўчага) прынцыпу выкладання геаграфіі. Яго ідэі закладзены ва ўведзеным у 1996 годзе вучэбным прадмеце для беларускай пачатковай школы “Мая Радзіма – Беларусь”.
Беларускі выдавец і публіцыст, апякун здольнай моладзі. Адзін з арганізатараў Віленскага друкарскага таварыства, літаратурна-грамадскага аб’яднання шрубаўцаў, рэдактар «Вулічныя навіны», «Dziennik Wileński», уладальнік друкарні, у якой друкаваліся «Статут ВКЛ» (1819), літаратурныя творы.
Сакратар Камісіі Часовага ўрада ВКЛ (1812). Марціноўскі стаў узорам новага тыпу патрыёта Беларусі: будучы палякам, любіць Беларусь, а будучы беларусам, любіць Польшчу.
1870 год. У Нью-Ёрку пачалося будаўніцтва Бруклінскага моста праз праліў Іст-Рывер.
Да будаўніцтва прыцягнулі 2 000 транспартных сродкаў і 150 000 гараджан. Мост будаваўся 13 гадоў, злучае Манхэтэн і Бруклін, яго даўжыня 1 825 метраў (цэнтральны пралёт – 486 метраў) пры шырыні 26 метраў, максімальная вышыня над Іст-Рывер – 41 метр.
Палатно маста ўтрымліваецца чатырма тросамі дыяметрам каля паўметра, прычым кожны з іх складаецца з 5434 сталёвых жыл. Гэтыя апорныя тросы абапіраюцца на дзве пабудаваныя ў гатычным стылі вежы, якія ўзвышаюцца над вадой на 84 метры.
Бруклінскі мост – папулярнае месца адпачынку і веласіпедных прагулак для жыхароў Нью-Ёрка, адзін з сімвалаў горада.
1888 год.Дзень нараджэння саломінкі для кактэйляў.
Першую штучную саломінку для кактэйлю вынайшаў амерыканскі прадпрымальнік Марвін Стоўн, уладальнік фабрыкі па вытворчасці папяровых цыгарэтных мунштукоў.
Ён вынайшаў яе падчас дэпрэсіі, калі папіваў кактэйль праз жытнюю саломінку. Некаторыя валокны жытняй саломінскі расшчапіліся і падчас чарговага ўцягвання вадкасці загразлі ў Марвіна на зубах. І гэта моцна яго раздражняла.
Тады ён узяў палоску паперы і намазаў яе край па ўсёй даўжыні клеем, наматаў спіраллю на аловак, а затым зняў атрыманую трубачку. Але звычайная папера хутка намакала і пераставала трымаць форму. Тады ён стаў выкарыстоўваць устойлівую паперу з манільскай пянькі, а дыяметр абраў такім, каб праз трубачку не праскоквала цытрынавая костачка.
Яшчэ ў старажытныя часы сярод арыстакратаў Егіпта і Месапатаміі лічылася модным піць праз залатую або срэбную трубачку.
У 1906 годзе была вынайдзена аўтаматычная машына для вырабу папяровых саломінак. У 1939 годзе амерыканец Джозэф Фрыдман заснаваў карпарацыю “Flexible Straw Corporation” і стаў выпускаць гафраваную саломінку, якая магла згінацца над шклянкай. Фрыдман знайшоў рынак збыту не толькі ў рэстаранах, але і ў шпіталях: ляжачых пацыентаў было зручна паіць з іх дапамогай.
У ІІ палове XX стагоддзя балтыморац Ота Дайфенбах вынайшаў пластыкавую саломінку для піцця.
Партыйны і дзяржаўны дзеяч БССР.Намеснік наркама земляробства БССР. Працаваў на дзяржаўных і партыйных пасадах па ўсёй краіне, у тым ліку ў Бабруйску, Клімавічах. Загадваў аддзелам друку ЦК КП(б)Б, быў намеснікам рэдактара газеты «Беларуская вёска».
Арыштаваны НКУС 19 ліпеня 1930 года. Пакаранне адбываў у Салавецкім, Беламорска-Балтыйскім лагерах. Расстраляны 15 верасня 1937 года каля станцыі Сягежа ў Карэліі.
Настаўнічаў, служыў у Чырвонай Арміі, працаваў сакратаром Дудзіцкага сельсавета. Быў сябрам літаратурнага аб’яднання «Маладняк».
Аўтар вершаў, паэтычных зборнікаў, лірычных цыклаў.
Пераклаў на беларускую мову аповесць К. Гарбунова «Ледалом», кнігу выбраных твораў У. Бахмецьева «Людзі і рэчы», шэраг твораў М. Горкага, якія ўвайшлі ў 5 і 6-ы тамы Збору твораў М. Горкага на беларускай мове, раман М. Шолахава «Ціхі Дон» і іншыя. На яго верш «Расцём і дужэем» А. Туранкоў напісаў песню.
У лістападзе 1936 года арыштаваны НКУС, у 1937 асуджаны на 10 год пазбаўлення волі. Пакаранне адбываў у лагерах Сібіры.
Загінуў 12 мая 1940 года на будоўлі чыгункі каля Улан-Удэ.
Беларускі мастацтвазнавец, мастак, этнограф. Кандыдат мастацтвазнаўства, прафесар. Даследчык народнага мастацтва, матэрыяльнай культуры Беларусі, зрабіў мастацтвазнаўча-этнаграфічнае раянаванне беларускага народнага адзення ХІХ— пачатку ХХ стагоддзяў.
Аўтар альбомаў, кніг, серыі паштовых марак па народнаму адзенню, сцэнічных касцюмаў для розных мастацкіх калектываў, альбома «Беларускія народныя крыжы».
Каталіцкі архібіскуп-мітрапаліт Мінска-Магілёўскі (да 3 студзеня 2021 года). Доктар тэалогіі. Член Мальтыйскага ордэна.
Служыў у Літве, Расіі і Беларусі.
Адлічаны з Гродзенскага педінстытута за наведванне касцёла і ўдзел у набажэнствах. Скончыў Ленінградскі політэхнічны інстытут, каўнаскую Духоўную семінарыю. Працаваў інжынерам на Вільнюскім заводзе шліфавальных станкоў. Вынайшаў «Прамысловы ўзор спецыяльнага высакахуткаснага шліфавальнага станка для Волжскага аўтамабільнага завода».
Служыў у Вільні, Друскеніках, біскупам Мінскай дыяцэзіі (1989-1991), у Расіі (1991-2007), архібіскупам-мітрапалітам Мінска-Магілёўскім (2007-2021), заснаваў Гродзенскую вышэйшую духоўную семінарыю, спрыяў вяртанню і адкрыццю каля 100 раней зачыненых касцёлаў і прычыніўся да выдання «Парадку Імшы» і «Катэхізіса» на беларускай мове, заснаваў маскоўскі Каледж каталіцкай тэалогіі імя святога Тамаша Аквінскага з 3 філіяламі, «Радыё Марыя» і Вышэйшую духоўную семінарыю «Марыя — Каралева Апосталаў» у Санкт-Пецярбургу,
Пасля масавых фальсіфікацый на прэзідэнцкіх выбарах 2020 года, жорсткага разгону акцый пратэстаў, звярнуўся да беларускіх уладаў з заклікам спыніць насілле і неадкладна вызваліць усіх затрыманых на мірных акцыях нявінных грамадзян. Заявіў аб наяўных падставах меркаваць, што прэзідэнцкія выбары 2020 года ў Беларусі праходзілі несумленна.
31 жніўня 2020 года, пасля вяртання з паездкі ў Польшчу, беларускія памежнікі адмовілі мітрапаліту ва ўездзе ў краіну. МУС Беларусі прызнала пашпарт Кандрусевіча несапраўдным.
24 снежня 2020 года вярнуўся ў Беларусь і 3 студзеня 2021 года завяршыў пастырскую дзейнасць.
Настаўнічаў у Харкаўскай вобласці, арганізатар ашмянскай раённай газеты «Красное знамя», працаваў на Барысаўскім шклозаводзе, на кінастудыі «Беларусьфільм», у часопісе «Маладосць».
Аўтар апавяданняў, 10 зборнікаў прозы, раманаў.
Выкарыстоўваючы своеасаблівыя мастацкія формы, даследуе сучасныя праблемы існавання цывілізацыі ў Сусвеце: паводзіны звычайнага чалавека, які па няволі апынуўся ў чужым грамадстве; магчымасці найноўшых тэхналогій стварыць штучны розум, каб устанавіць дыктат над людзьмі; рэакцыя зямлян на незвычайныя бытавыя праявы, якія выкліканы кантактамі з іншапланецянамі.
1954 год. У в. Акулінцы Магілёўскага раёна нарадзіўся УладзімірКанаплёў.
Беларускі палітык, спартыўны функцыянер. Выхаванец геаграфічнага факультэта Магілёўскага педінстытута.
Працаваў настаўнікам, намеснікам дырэктара школы ў Шклове, у Шклоўскім РАУС, памочнікам дэпутата Вярхоўнага Савета А. Лукашэнкі, галоўным памочнікам прэзідэнта.
Дэпутат Вярхоўнага Савета XIII склікання, Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу, узначальваў дэпутацкую фракцыю “Згода”, быў намеснікам Старшыні Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу I і II склікання, старшынёй Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь III склікання.
Прэзідэнт Федэрацыі гандбола. Падтрымаў стварэнне рэгіянальнага часопіса “Магілёўскі мерыдыян”, выданне манаграфіі П. Лярскага “Прырода Магілёўскай вобласці”, праект мемарыялізацыі навуковай спадчыны вучоных-географаў Магілёўскага педінстытута.
2005 года. Указам прэзідэнта зацверджаны гербы Бабруйска, Дрыбіна, Слаўгарада, Чавус, Асіповічаў, Клічава, Касцюковічаў, Краснополля.
Прадстаўнік Ленінградскай школы харавога дырыжыравання.
Працавала ў Мінскім музычным вучылішчы імя Міхаіла Глінкі, дзе заснавала канцэртны хор. З 1987 года мастацкі кіраўнік і галоўны дырыжор Дзяржаўнай акадэмічнай харавой капэлы імя Р. Шырмы.
Выканаўчай манеры Яфімавай былі ўласцівы глыбокае пранікненне ў змест твору, апора на класічны вакал.
Узнагароджана ордэнам Францыска Скарыны, ордэнам Крыжа прападобнай Ефрасінні Полацкай Беларускай праваслаўнай царквы.
У старабеларускай мове месяц назваўся стычень (як і ў польскай – Styczeń) пры гэтым славянская назва выкарыстоўвалася побач з лацінскай формай генвар. У выданнях Ф. Скарыны даецца народная назва студзеня – стычень, таксама яна ўпамінаецца ў «Храналогіі» Андрэя Рымшы (1581).
Слова студень выкарыстоўвалася ў старабеларускіх тэкстах у значэнні «холад».
Назва, ужываная ў сучаснай беларускай літаратурнай мове, узнікла ў асяроддзі газеты «Наша ніва» і набыла больш-менш канчатковую форму ў 1912 годзе, калі ў календары «Нашай нівы» былі пададзены прапанаваныя назвы месяцаў з тлумачэннямі.
Паслядоўна ў «Нашай ніве» ўжываліся такія варыянты назвы: у 1907 – январ (стычань), у 1908 – стычань, у 1909 – январ, у 1910-1912 – студзень (январ); далей – студзень («бо дужа сцюдзёна»).
Іахім фон Зандрарт, Студзень, 1642.
“Студзень – году пачатак, зіме сярэдзіна”.
За гэты месяц паўдзённая вышыня сонца павышаецца на 8º (на 22 студзеня), амаль на 1,5 гадзіны павялічваеца дзень, але гэта недастаткова, каб паўплываць на тэмпературу паветра ў бок яе павышэння, – піша П. Лярскі ў кнізе “Прырода Магілёўскай вобласці” (2005).
У студзені сярэдняя шматгадовая тэмпература паветра ніжэйшая за снежаньскую толькі на 1ºС, у межах вобласці вагаецца ад -8,3º у Горках да -6,8ºС у Бабруйску. У Магілёве яна складае -7,6ºС.
Самая халодная трэцяя дэкада студзеня – на 1ºС ніжэй за пачатак месяца. Адзін раз на 4 гады сярэдняя тэмпература паветра ў студзені ніжэйшай за -10º, адзін раз на 20 гадоў -13ºС і ніжэй.
Студзень 1987 года стаў самым халодным за ўсю гісторыю метэаназіранняў з паказчыкам – 17,1ºС (у 1950 годзе -15ºС). А рэкорд цяпла пабіў студзень 1989 года, -0,6º (да гэтага быў рэкорд 1925 года -0,9ºС).
Глыбокія і доўгія адлігі пад уплывам марскога умеранага паветра, калі тэрмометр паказвае +3 +5ºС у студзені на тэрыторыі Магілёўшчыны не такія ўжо і рэдкія. 11 студзеня 2005 года у Магілёве фіксаваўся рэкорд +9,8º С.
У студзені нас турбуе і Арктыка. Арктычныя паветраныя масы часта прыносяць “калядныя маразы” – у канцв другой, пачатку трэцяй дэкады.
17 студзеня 1940 года быў пастаўлены рэкорд абсалютнай мінімальнай тэмпературы ў Магілёве -37,3º. Былі пастаўлены рэкорды і ў іншых месцах: Горкі -39,5ºС, Касцюковічы -38,1ºС, Бабруйск і Прапойск (з 1945 года – Слаўгарад) -37,4ºС, Клічаў -37,0ºС.
А вось на тэрыторыі Жорнаўскай лясной доследнай станцыі ў Асіповіцкім раёне слупок тэрмометра ўвогуле ўпаў да адзнакі -41ºС – самая нізкая з калі-небудзь адзначаных у Магілёўскай вобласці. Ад такіх марозаў поўнасцю загінулі граб і арэшнік.
У студзені менш за ўсё адліг. Дзён без адліг у Бабруйску – 21, Горках – 24.
За месяц у сярэднім выпадае ападкаў 40-45 мм. У 1915 годзе ў Магілёве выпала іх рэкордная колькасць – 103 мм, а ў 1947 годзе толькі толькі 3 мм. Амаль рэкордным па ападках стаў і 2004 год – 99,7 мм.
Сярэдняя вышыня снегавога порыва на канец месяца складае 25-30 см, а вось снежны 2004 год даў у студзені вышыню – 60 см.
Пры вялікіх марозах у Магілёве глеба прамярзае да 130 см пры адсутнасці значнага покрыва снега.
Доўгатэрміновы прагноз на студзень 2023 года (можа спраўдзіцца на 30%) такі:
Пасля адлігі на пачатку года, яшчэ магчыма адліга ў сярэдзіне месяца. У асноўным прагназуюцца тэмпературы паветра ўдзень ад -2 да -10ºС, уночы ад -5 да -13ºС, у самую халодную дэкаду студзеня начныя тэмпературы могуць скласці -10 -17ºС. Прагназуецца 2 дні ясных, 12 перменна ясных, 17 з воблачнасцю. 18 дзён будзе без ападкаў, 13 – з ападкамі, у тым ліку 4 – снег з дажджом.
Народныя прыкметы
Калі ў студзені дажджы – дабра не жджы.
Як студзень цёплы на лік, дык завідны сакавік.
Студзень пагодны – будзе год плодны.
Калі студзень добра марозіць, селянін лучынку паліць і дровы з лесу возіць.
Калі студзень імглісты – мокры год, калі халодны – позняя вясна і халоднае лета.
Юго-Восточный регион Могилевской области, объединяющий семь районов, несмотря на миллиардные инвестиции показывает ужасающую динамику по производству одного из самых важных для хозяйств ресурсов.
На фоне блистательных результатов по урожаю вновь назначенного в стране “золота” – зерна, как-то меньше уделяется внимания производству золота “белого” – молока. Зерно в Беларуси превратилось в политическую культуру – больше урожай, успешнее власть с ее заботой о столе белорусов. И неважно, что вырученные деньги от его реализации давно проедены, и не все хозяйства могут позволить полноценный рацион кормления животных – главное вовремя обозначить достижение по урожайности и валу к уровню предыдущего года. Что ж, порадуемся и мы, но если наращивание объема производства зерновых превратится в тенденцию…
На самом деле особого внимания (в том числе и через увеличение зерна на кормовые цели) требует производство молока. Ежедневная его реализация позволяет держать оборотные средства хозяйств в “боевом” состоянии, обеспечивая повседневную деятельность субъектов хозяйства во всем ее многообразии. Естественно, забота о молочном стаде и наращивание эффективности его использования – не только вопрос, но и проблема № 1 почти для всех сельскохозяйственных организаций как Беларуси, так и нашей области.
Производство молока можно нарастить по двум направлениям: увеличение численности коров и их продуктивности, что требует наличия соответствующей кормовой базы, помещений с современном оборудованием, грамотного обслуживания буренок, их осеменения и лечения. Отдельно стоит проблема сохранности стада и увеличения срока эксплуатации каждого животного.
И тут мы в Могилевской области и, в частности, в Юго-Восточном регионе (ЮВР) наблюдаем весьма занимательную (и трагическую) картину. За 7 прошедших лет с момента начала действия Указа № 235, вдохнувшего жизнь в семь юго-восточных районов Могилевщины, показатели в производстве молока резко ухудшились.
С 2015 по 2022 год производство молока в области снизилось на 5,6 % (недобрали 41 341 тонну), а в ЮВР и того хуже – валовый надой “упал” на 19,7 % (минус 22 331 тонна). Фактически юго-восток в производстве молока потерял условный Климовичский район. Надой в 2022 году по сравнению с 2015 годом в Славгородском и Костюковичском районах составил только по 70 %, в Хотимском – 74,5 %, в Чериковском – 89 %. Относительно неплохо сработал Краснопольский район – 99,9 %, а вот Кричевский район, единственный в ЮВР, добавил 6,4 %.
Опять же, если по области удой на 1 корову с 2015 года уменьшился на 0,5 %, то данный показатель для Костюковичского района составил 29 %, Славгородского – 26,5 %, Хотимского – 20,9 %. Краснопольский район удой не потерял, а вот Кричевский район его нарастил почти на 30 %. Увы, на достижениях двух районов зоне ЮВР и дальше в светлое финансовое будущее дорога весьма проблематична.
А как же с поголовьем скота, за счет роста которого и обеспечивается увеличение валового надоя, правда, при условии эффективной эксплуатации коров ?
К сожалению, провал и в этом направлении. За 7 лет в Могилевской области сократилось поголовье дойного стада на 6,8 % (меньше коров стало на 12 449 голов), а в ЮВР – на 11,6 % или на 3 825 голов. По поголовью дойного стада фактически стерт с экономического лица самый успешный Кричевский район. При этом, ни один район ЮВР поголовья коров не добавил: их численность в Чериковском районе сократилась на 21 %, в Костюковичском и Славгородском районах – по 8 %, в Хотимском – на 6 %.
ЮВР, получивший от государства миллиард рублей помощи в принципе должен был вытянуть область из “минусов” как в социальном, так и экономическом плане. Пока безрезультатно, но, мы надеемся, что разноплановые инвестиции обязательно сработают и зона ЮВР в ближайшие годы покажет эффективное их освоение.
Продолжение. Начало экономического анализа положения дел у Юго-Восточного региона Могилевщины можно прочитать здесь и здесь.
Начало нашего лонгрида можно прочитать здесь через VPN.
Указ Лукашенко № 235 “О социально-экономическом развитии юго-восточного региона Могилевской области” возродил надежду у местной власти, субъектов хозяйствования и населения Юго-Восточного региона (ЮВР) Могилевской области на лучшую жизнь.
Следует заметить, что государство свои обязательства перед ними сдержало, более того, продлило тепличный режим хозяйствования до 2025 года. Во-всяком случае, за первые 4 года хозяйствования в ЮВР вложено 800 млн. рублей, которые должны были положительно повлиять на результаты хозяйственной деятельности, в первую очередь сельскохозяйственных организаций.
Колхозы, поглотившие максимально от разрешенного Указом куска инвестиций, преференций и льгот (включая сельское население в целом), с отдачей в виде физических показателей радовать государство не спешат.
Возьмем производство зерна по ЮВР. На важность наращивания производства зерна обратил внимание А. Лукашенко: “Зерно сегодня – это практически новое золото или нефть. Может быть, даже будет дороже…” (“Ударны фронт” № 23 ад 23 сакавіка 2022 года).
Какова же ситуация в зерноводстве юго-восточного региона? Скажем прямо – с точностью до наоборот относительно ожидаемых результатов. Если Могилевская область в целом в 2022 году увеличила производство “нового золота” по отношению к 2015 году на 6,4 %, то хозяйства ЮВР снизили этот показатель на 16,6 %. Рост урожая показали только 2 района – Краснопольский (100,6 %) и Кричевский (108,7 %). А вот Климовичский район показал “минус” в 37,6 %, Хотимский – “минус” 34,1 %. Климовичский и Костюковичский районы вообще “умудрились” собрать менее 20 ц/га.
А вспомним, с каким пафосом аграрии ЮВР входили в 2020 год – по бизнес-плану в завершающем году действия Указа 235 они должны были удвоить производство зерна. И пошло, и поехало: вновь назначенная на должность председателя Чериковского райисполкома Александра Михеенко взялась получить 40 000 тонн “золота” или в 2,2 раза больше уровня предыдущего года, председатель Костюковичского райисполкома взялся за получение 42 тысяч тонн (“Сельская газета” № 42 от 11 апреля 2020 г.) или на 83 % больше (с их-то почвами!).
Нужно отдать должное, хозяйства ЮВР в 2020 году произвели зерна к уровню прошлого года на 39 % больше, а вот к уровню 2015 года – 95 %. Кстати, не выполнили своих громких обязательсв ни Костюковичский (не добрали 11 000 тонн к обещанному), ни Чериковский (- 12 500 тонн) районы.
А ведь Чериковскому району государство тогда подарило 50 единиц высокопроизводительной техники, помогло с азотными удобрениями. Костюковичскому району в 2019 году за счет бюджетов выделено 2,2 млн. рублей, столько же в 2020 только для приобретения сельскохозяйственной техники. В 2020 году полностью район обеспечен удобрениями, из госрезерва выделено 350 тонн топлива. И так по всему ЮВР – что еще нужно для поступательного развития данной территории?
И как объяснить руководству Костюковичского района снижение урожайности зерновых культур с 2015 по 2022 год на 47 %, Климовичского и Чериковского районов на 37 %?
Зачем выращивать картофель в Климовичском (урожайность в 2021 году 53 ц/га), в Славгородством (60) и в Кричевском (67 ц/га) районах, если точка безубыточности находится на уровне 200 ц/га.
Кстати, в своих болотах, лесах и на песках Кличевский район получил 405 ц/га, а Бобруйский – 254 ц/га. Видимо, дело не в преференциях, а в уровне хозяйствования. И разумности принимаемых решений, что наглядно показывает состояние дел в животноводстве ЮВР.
В регион инвестирован миллиард рублей за последние семь лет, но дало ли это положительный результат?
Юго-восточный регион (ЮВР) Могилевской области в последние десятилетия в своем развитии явно депрессивен, с перспективами явно сомнительного характера. Не совсем помогают и Программы его развития, разработанные в русле принятых Указов № 235 от 8 июня 2015 и № 177 от 28 мая 2020 годов.
В ЮВР входит 7 районов: Климовичский, Костюковичский, Краснопольский, Кричевский, Славгородский, Хотимский и Чериковский и 6 из них относятся к пострадавшим от аварии на ЧАЭС. Это один из факторов сокращения населения, потери значительных площадей сельхозугодий, снижения экономической активности субъектов хозяйствования.
Изначально Программа развития ЮВР с рядом льгот, преференций и открытых возможностей для привлечения инвестиций была рассчитана до 2020 года. Но, увы, запланированные результаты не были получены и было принято решение продлить действие Программы до 2025 года. Акцент в Программе по-прежнему сделан на местное сырье, сельское хозяйство, социальную сферу и привлечение инвестиций.
Но и местные руководители должны были обеспечить рост. Например, к 2020 году по сравнению в 2015 годом ожидалось увеличение производства молока на 17 %, производства мяса крупного рогатого скота (КРС) на 41 %, свинины – на 37 %, зерна – на 10 %. Но, главное, должны быть обеспечены условия для повышения качества и уровня жизни населения. С того времени государство в регион вложило около 1 миллиарда рублей и уже впору спросить с местной (коллективной) вертикали за повышенное внимание минского руководства.
А результаты, прямо скажем, не соответствуют надеждам соответствующих органов и населения ЮВР. Особенно бросается в глаза ситуация как раз с динамикой численности местного населения на всей территории “особого” внимания”.
С 2015 по 2022 год население ЮВР сократилось на 11,1 %, в то время как по области на 5,3 %. Особенно пострадали: Краснопольский (меньше уровня 2015 года на 11,6 %), Климовичский (12 %) и Хотимский (13,7 %) районы. Всего регион за 7 лет потерял 14 684 человека – в принципе с карты ЮВР “стерт” по численности Чериковский район.
Еще хуже ситуация с населением сельских территорий. Если по области оно снизилось на 16,5 %, то на территории ЮВР сельских жителей стало меньше на 10 141 человек или на 21,9 %. Фактически по сельскому населению потеряно три таких района, как Краснопольский, Славгородский и Хотимский.
Потенциально экономическое развитие территории можно представить через динамику числа субъектов хозяйствования. Как раз этот показатель в ЮВР выглядит обнадеживающе: за 7 лет количество организаций возросло на 59 или на 6,1 %. При этом подвижки касаются всех районов, кроме Кричевского – там как было 218 организаций в 2015 году, так и осталось в 2022. Наибольший прирост зафиксирован в Славгородском районе – 13,8 % (+16 организаций), в Хотимском – 10,9 % (+11) и Климовичском – 9,7 % (+17) районах. Естественно, одни организации открывались, другие прекращали свою деятельность, но тенденция их роста впечатляет. За первые 5 лет в ЮВР создано 230 коммерческих организаций, на новые места трудоустроено свыше 2500 человек.
Казалось, регион начал выкарабкиваться из патовой ситуации в социально-экономическом развитии и подтверждалось это сказочным планом на период 2020-2025 гг. по обеспечению темпа производства сельскохозяйственной продукции на 196 % (!). И, судя по динамике занятости экономически активного населения, рост производства продукции должен обеспечиваться не менее фантастическим ростом производительности труда. В противном случае мы видим очередной волюнтаристский подход в решении проблем территории с огромными финансовыми затратами без должной отдачи. А отдачу вложенных средств как раз и обеспечивают занятые в экономике работники.
Так вот, за 7 лет, прошедших от начала реализации Указов и разработанных Программ Могилевским облисполкомом занятость в ЮВР уменьшилась на 6 тысяч человек или на 11,5 %. “Сминусовали” по занятости все районы, а в целом регион потерял по занятым полтора Чериковского района.
Особенно тревожная ситуация сложилась в Климовичском – потеряли 1, 7 тыс. работников (15,9 %), Хотимском – 0,7 тыс. (15,2 %), Кричевском – 1, 8 тыс. (13,5 %). Даже Славгородский район, на который пролился “золотой” дождь инвестиций, потерял 400 работников или 7,8 % от занятых. А вот в Краснопольском районе наименьшие потери – 200 работников и 5,6 % – показатель на фоне других районов неожиданный, но и обнадеживающий.
Увы, итоги работы за предыдущий период ЮВР к оптимизму не располагают.
Ваенкаматы Беларусі публікуюць даты правядзення так званых кантрольных абвестак і явак ваеннаабавязаных. Пасля зверкі дадзеных ваеннаабавязаным трэба будзе наведаць ваенкаматы.
У Клімавіцкім і Хоцімскім раёнах кантрольнае апавяшчэнне ваеннаабавязаных будзе праводзіцца з 13 па 16 снежня, а яўка для ўдакладнення звестак воінскага ўліку — з 19 па 23 снежня.
У Мсціслаўскім раёне спланаваны выклік ваеннаабавязаных, якія стаяць на ўліку ў ваенным камісарыяце, з 5 па 9 снежня бягучага года.
У Чавусах для кантрольнай яўкі арандуюць раённы Дом культуры з 5 па 9 снежня для ваеннаабавязаных Чавускага і Слаўгарадскага раёнаў.
