В честь Международного Дня музеев, который отмечается 18 мая, 19 мая в Могилеве пройдет Ночь музеев.
В этом году Международный день музеев 2023 года посвящен теме теме «Музеи, устойчивое развитие и благополучие». С предложенными музеями программами можно познакомиться на специальном сайте.
Программа “Ночи музеев” “Казкі нанач” от Могилевского областного краеведческого музея:
Когда: 19 мая, 18.00-24.00
презентация фотовыставки «Человек в музее»
комплексные интерактивно-экскурсионные программы по экспозиции «Археология и древняя история Могилевщины», мини-экскурсии,
мини-фотовыставка «Памятники и артефакты древнейшего прошлого Беларуси».
работа мастера-гончара на гончарном круге, интерактивные занятия по изготовлению керамических сосудов, игрушек, свистулек.
выставка таксидермических скульптур, игровая программа «В гостях у сказки», конкурсы, выставка рисунков,
квест по залам экспозиции «История края с IX века до 1917 года».
презентация обновленной экспозиции зала «История Могилевщины начала ХХ века»,
«Монетные легенды и клад из Быхова» 21.00.
интерактивные зоны и многое другое.
Всю полную программу праздника можно прочитать здесь.
Стоимость:
взрослый – 9 руб.
детский – 4,5 руб.
Детям до 7 лет вход бесплатный.
В Могилевском областном художественном музее им. П. Масленикова программа пройдет под названием “Искусство для народа”
Когда: 19 мая с 19:00 до 24:00
Подробности по программе и цене билетов можно узнать по телефону 62-24-25.
В Музее истории Могилева пройдет программа “Ключи от прошлого”.
Когда: 19 мая, 18.00-23.00
“Ключи приоткрывают для посетителей «Ночи музеев» завесу времени, рассказывают о тайнах прошлого. Ключи реальные и символические открывают главные двери в здание Ратуши, потаённые дверцы, сундуки и комоды, где хранятся исторические ценности.
Каждое прожитое нами мгновение – это уже история, мерилом которого являются необычные часы, они находятся в башне Ратуши и отмеряют время разных эпох. Хранитель Времени – Могислав, сверху обозревает Могилёв и запоминает все происходящее, чтобы сохранить каждый момент современной истории для будущих поколений.”
В программе: Ратуша
театральная постановка «Ключи от прошлого»;
тематическая площадка «Традиционные виды ремесел»;
экскурсии по постоянным экспозициям музея;
интерактивная площадка рыцарского клуба «Ястрежембец»;
мастер-класс по танцу «Полонез»;
инклюзивный мини-арт-проект «Уникальный мир творчества незрячих. Час вдохновения и открытий»;
мастер-класс по белорусским народным танцам;
лекция: «Фрида Кало: о чем молчат картины?»;
Fashion-показ белорусских дизайнеров от OYIMODELS,
викторины, квесты и многое другое…
Выставочный зал
ростовые куклы, мимы;
мини-арт: открытие персональной выставки художника Юрия Маценко в салоне;
мастер-класс от фотографа Игоря Богомазова «Моя Планета»;
театральная постановка «Летающий мышонок»;
мастер-класс Анастасии Гайковой «Далёкий космос». Автор
приглашает окунуться в мир творчества и нарисовать необычную, неизведанную планету из далёкого космоса;
музыка, танцы и многое другое…
Единый входной билет:
Взрослый – 6 руб.
Детский – 3 руб.
Дети до 7 лет – бесплатно.
Программа “Ночи музеев” в Музее им. В. Бялыницкого-Бирули в Могилеве пока не объявлена, следите за обновлениями.
Успамін святога Андрэя Баболі (Каталіцкі каляндар)
Андрэй Баболя (30.11.1591 – 16.5.1657) – рэлігійны каталіцкі дзеяч, місіянер. Святар і мучанік. Святы, апякун Пінскай дыяцэзіі.
Андрэй Баболя праславіўся як знаўца твораў грэчаскіх айцоў царквы і здольны прамоўца, што дазваляла яму перамагаць прадстаўнікоў праваслаўя ў дыспутах і схіляць іх да каталіцызму. Быў празваны «душахватам», «апосталам Піншчыны».
У час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай 1654-1667 гадоў схоплены і закатаваны ў Янаве-Палескім (цяпер г. Іванава Брэсцкай вобл.) атрадам казакаў палкоўніка А. 3дановіча.
Цела Андрэя Баболі пазней перавезена ў Пінск і пахавана ў крыпце касцёла езуітаў, у 1702 годзе крыпта была эксгумавана і цела знойдзена нятленным. Культ Андрэя Баболі пачаў пашырацца ў Рэчы Паспалітай, потым у Аўстрыі і Германіі.
Беатыфікаваны ў 1853, кананізаваны ў 1938 годзе. У 1808 яго цела перавезена ў Полацк, у 1924 – у Рым, у 1938 – у Варшаву.
16 мая 2002 года святы Андрэй Баболя абвешчаны патронам Польшчы. Ён таксама ёсць патронам Пінскай дыяцэзіі. У Полацку з 1997 года працуе касцёл Св. Андрэя Баболі.
Дзень памяці ахвяраў вайны 1654-1667 гадоў.
У выніку вайны Расіі з Рэччу Паспалітай, у параўнанні з 1648 годам, насельніцтва краіны паменшылася ўдвая. На Магілёўшчыне і Смаленшчыне існаваў партызанскі рух супраць захопнікаў – рух “шышэй”.
1674 год. Абранне каралём і вялікім князем ВКЛ Яна III Сабескага(1629-1696).
Удзельнічаў у войнах супраць Масковіі, казакоў Хмяльніцкага, шведаў у Паўночнай вайне 1655-1660, Асманскай імперыі. Перамог турак і татар пад Хоцінам (1673), выратаваў Еўропу ад турак, разбіўшы іх пад Венай (1683). Мецэнат, апякун навукі і мастацтва ў Рэчы Паспалітай.
Пры ім Рэч Паспалітая зведала свой апошні ўздым.
1762 год.Нарадзіўся Юзаф Копаць (1762-1827).
Удзельнік паўстання 1794 года, генерал, падарожнік, даследчык Камчаткі, мемуарыст, аўтар «Дзённіка падарожжа ўздоўж усёй Азіі па сушы да порта Ахоцк, акіянам праз Курыльскія астравы да Ніжнекамчацка…» (1817).
З павагай пісаў пра камчадалаў, чукчаў, якутаў, буратаў i прыводзіў пра ix этнаграфічныя звесткі. Кніга мае навукова-этнаграфічную каштоўнасць, некалькі разоў перавыдавалася (Берлін, 1863; Парыж, 1867; Львоў, 1867), перакладзена на французскую і рускую мовы. Рукапіс зберагаецца ў бібліятэцы Чартарыйскіх у Кракаве.
1889 год. Упершыню апублікавана паэма “Тарас на Парнасе” Канстанціна Вераніцына (1834-1903) у газеце “Минскій листок”.
На працягу 1890-х-1910-х гадоў перавыдаваўся неаднаразова, у перыёдыцы і асобна, пад рознымі назвамі, і актыўна распаўсюджваўся ў спісах. Этнограф Е. Раманаў, які падрыхтаваў адно з першых выданняў, сцвярджаў у 1896 годзе, што Тараса “ва ўсякай хаце знайсці можна”.
“Тарас на Парнасе” ўваходзіць ва ўсе праграмы вывучэння беларускай літаратуры, перакладаўся на многія мовы, ілюстраваўся і інсцэніраваўся.
1911 год. Нарадзіўся Васіль Вітка (Цімох Крысько,1911-1996).
Класік беларускай дзіцячай літаратуры, літаратурны крытык, паэт, перакладчык, публіцыст, празаік, драматург, педагог. Заслужаны дзеяч культуры. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР. Занесены ў Ганаровы спіс Х. Андэрсена (1978).
Працаваў на Бабруйскім дрэваапрацоўчым камбінаце, у газетах «Камуніст» (Бабруйск), «Ударнік» (Жлобін), «Чырвоная змена», сакратаром Беластоцкага абласнога аддзялення СП БССР. Удзельнічаў у паходзе Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь.
Пасля вайны працаваў у часопісе «Беларусь», галоўным рэдактарам «Літаратуры і мастацтва», «Вясёлкі».
Паводле ўспамінаў унучкі, культуролага Ю. Чарняўскай, пасля рэферэндуму 1995 года аб змяненні дзяржаўнай сімволікі на новую, напісаў да гэтай падзеі верш, пасля якога яго імгненна перасталі друкаваць, а пасля смерці на могілках раптам не стала месца для яго пахавання. Беларускае тэлебачанне не сказала ні слова пра смерць заслужанага дзеяча культуры, не ўдалося таксама дамагчыся мемарыяльнай дошкі на яго доме.
Аўтар больш за 10 зборнікаў вершаў, зборніка сатыры і гумару, каля 20 кніг паэзіі і вершаваных казак для дзяцей, п’ес «Прамень будучыні», «Шчасце паэта», прысвечанай Я. Купалу (пастаўлена купалаўскім тэатрам), кніг дзённікаў, нарысаў і апавяданняў, суаўтар чытанак «Роднае слова» для малодшых школьнікаў, перакладаў. У 1973 годзе выйшлі Выбраныя творы ў 2 тамах.
Памёр 5 ліпеня 1996 года.
1929 год. У ЗША адбылася першая цырымонія ўручэння прэміі Амерыканскай кінаакадэміі “Оскар”.
Заснавана ўраджэнцам Мінска Лазарам Маерам. Квіток на цырымонію каштаваў 5 даляраў, цягнулася яна 15 хвілін. Першы “Оскар” прайшоў сціпла і сабраў усяго 270 гасцей.
Акцёры і актрысы, якія перамаглі, былі ўзнагароджаны не за канкрэтны праект, а за ўсе фільмы, у якіх яны здымаліся на працягу года.
Першай лепшай актрысай у гісторыі кінематографа стала Джанет Гейнар (“Сёмае неба”, “Вулічны анёл” і “Узыход сонца: песня двух людзей”), а нямецкі кінаакцёр Эміль Янінгс (“Апошні загад” і “Шлях усякай плоці”) стаў першым мужчынай, які атрымаў прэмію кінаакадэміі.
Першы “Оскар” за лепшую рэжысуру быў уручаны Люісу Майлстоуну (“Два аравійскіх рыцара”). Лепшымі карцінамі 1927-1929 гадоў былі прызнаны дзве – “Узыход сонца” і “Крылы”.
Статуэткі таксама атрымалі сцэнарыст Бэн Хэтч і прадзюсер Джэк Уорнер. Чарлі Чаплін, акцёр, рэжысёр і прадзюсер стужкі “Цырк”, быў удастоены прэміі “За выдатныя дасягненні ў кінематографе”. Аналагічную статуэтку атрымала кампанія Warner Brothers за гукавы фільм “Спявак джаза”.
Першая цырымонія ўручэння Оскараў была адзінай цырымоніяй, якая ніяк не транслявалася ў СМІ ці на радыё.
1955 год. У Гродна нарадзілася Вольга Корбут.
Беларуская і савецкая гімнастка. Чатырохразовая алімпійская чэмпіёнка. Занесена ў Міжнародную залю славы гімнастыкі.
У 15 гадоў стала чэмпіёнкай СССР і ўвайшла ў зборную СССР. Абсалютная чэмпіёнка Спартакіяды народаў СССР, шматразовая чэмпіёнка СССР. У 1972 прызнана лепшай спартсменкай свету.
3 1991 года жыве ў г. Атланта (ЗША), утрымлівае гімнастычную акадэмію. Прэзідэнт чарнобыльскага фонду пры шпіталі г. Сіэтл. Ганаровая грамадзянка г. Атланта.
1986 год. У Гродна адкрыўся Дом-музей Максіма Багдановіча.
Месціцца ў мемарыяльным доме па вул. 1-га Мая, 10, пабудаваным у 1888 годзе. У гэтым доме з чэрвеня 1892 па кастрычнік 1896 года разам з бацькамі жыў беларускі паэт.
Між іншых у стварэнні калекцыі музея паўдзельнічала беларуская паэтэса Л. Геніюш, музею былі перададзены яе вышыванкі, якія вельмі падабаліся Максіму Багдановічу. Рарытэтны зборнік «Вянок» (1913) музею перадаў яе сын Юрый.
1995 года. Кіраўнік справаў прэзідэнта Іван Ціцянкоў сарваў дзяржаўны сцяг Беларусі.
Ціцянкоў – ураджэнец в. Клеявічы Касцюковіцкага раёна. Пасля завяршэння рэферэндуму па дзяржаўнай сімволіцы, ён сарваў з даху Дому ўраду і разарваў на кавалкі гістарычны нацыянальны бела-чырвона-белы сцяг – дзяржаўны ў 1991-1995 гадах.
1999 год. Памёр Мікола Ганько (1923-1999).
Беларускі дзеяч на эміграцыі. Брат старшыні Саюза беларускай моладзі Міхася Ганько.
У час нямецкай акупацыі вучыўся ў Маладзечанскай гандлёва-адміністрацыйнай школе, у 1944 годзе быў на курсах сярэдніх кіраўнікоў Саюза беларускай моладзі.
З лета 1944 года ў эміграцыі. Быў адным з заснавальнікаў парафіі Св. Кірылы Тураўскага ў Таронта, шматгадовым кіраўніком Згуртавання беларусаў у Канадзе. Адзін з ініцыятараў стварэння таварыства дапамогі дзецям – ахвярам Чарнобыльскай катастрофы.
Пахаваны на могілках Пайн Хілс у Таронта.
2001 год.Рашэннем Магілёўскага гарвыканкама званне Ганаровы грамадзянін горада было прысвоена спартсменам і пісьменніку, Герою СССР.
Званне прысвоена алімпійскім чэмпіёнам Святлане Баітавай (гімнастыка), Аляксандру Масяйкову (веславанне), Герою Савецкага Саюза Аляксандру Мініну, тульскаму пісьменніку, аўтару кнігі аб абароне Магілёва ў 1941 года Мікалаю Дружыніну.
Фота. С. Баітава.
2021 год. Памёр Яўген Анішчанка (1955-2021).
Беларускі гісторык, кандыдат гістарычных навук, адзін з арганізатараў “Асацыяцыя свабодных беларускіх гісторыкаў”, даследчык гісторыі падзелаў Рэчы Паспалітай, гісторыі Беларусі XVII-XIX стст.
Аўтар 27 кніг і больш за 400 навуковых артыкулаў. Працаваў у інстытуце культуры, Інстытуце гісторыі НАНБ.
У 2004 годзе абараніў доктарскую дысертацыю па тэме «Палітычная гісторыя Беларусі ў часы падзелу Рэчы Паспалітай», якая, аднак, не была зацверджана ВАК.
На думку аўтара, сапраўднай прычынай такога рашэння атэстацыйнай камісіяй у адносінах да яго з’яўляліся тэматыка і вынікі яго даследаванняў, якія не адпавядаюць дзяржаўнай ідэалогіі, а таксама яго актыўная грамадзянская і прафесійная пазіцыя.
Пасля звальнення з НАНБ у 2004 годзе працаваў дворнікам, галоўным архівістам Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі, у Інстытуце парламентарызму і прадпрымальніцтва, у Беларускім дзяржаўным медуніверсітэце.
На 9 мая не успели, 31-го не захотели ждать. Рядовой ремонт в Могилеве превратили в преждевременное праздничное буйство.
Ремонт Комсомольской улицы в Могилеве – которая длится ровно 347 метров – стал событием и информационным поводом на несколько месяцев для горожан и гостей города. Открытие улицы сначала планировали на 9 мая, хотя изначально говорили про 31-е число. Потом с 9-го перенесли на 14-е, на некий новый праздник.
Отвлечемся от горького факта, что работы на улице прямо нарушали законодательство Республики Беларусь. С этим обязаны разбираться соответствующие службы, а мы, информационные источники, будем за делом следить. Посмотрим пока – что же открыли.
Обратили внимание на фото? Где, собственно говоря, остановка?
За несколько месяцев работ многие привычные жизненные ритмы были изменены, людям приходилось подолгу привыкать к новым остановкам и маршрутам движения. Казалось бы, это все необходимо было именно для людей, в итоге. А в итоге чиновники приурочили открытие по своим, только им понятным причинам на 14 мая, хотя работы далеко не завершены, и после показухи будут еще недели доработок, наверняка.
Как проходило открытие улицы, mogilev.media сообщили свидетели события. Им слово.
“Появился молодой, целеустремлённый председатель горисполкома, который быстро подошёл к камере и начал комментировать успехи и достижения города… Через некоторое время люди разошлись, ничего нового.
Ага, всё таки есть, вернее нет кое-чего. А где такая нужная остановка? Народ стоит, мнется. Тепленько – это лучше чем дождь без крыши, постоим пока и так.
Да, еще. Мусор, получается, можно бросать вполне официально тут же, мусорок же не предусмотрено. Кстати, на некоторых остановках нашего города их тоже не везде найти.
К тому же, как-то сиротливо и пусто смотрелся угол без ларька Союзпечати, и немного беспокоило отсутствие старого, милого фонтанчика в сквере им. Герцена, что за драмтеатром. Интересно, когда его уже откроют? Может, для этого события ожидается более важный праздник? Будет ли в фонтане вода в этот день?
Слишком много вопросов.
Ну, и фото на прощание, чтобы не забывали.
P.S. Для иногородних – справа от троллейбуса, это тоже остановка. Пока так.”
Як паведамляе прэс-служба Следчага камітэта, трагедыя адбылася ў прыватным гаражы пасёлка Вейна Магілёўскага раёна. 29-гадовы мужчына, які даўно займаўся дэльтапланерызмам і неаднаразова падымаўся ў паветра, днём 11 мая прыйшоў рыхтаваць да наступных палётаў сваю тэхніку. Перад гэтым ён набыў новыя дэталі для яе і ўдасканаліў свой апарат.
Правяраючы стан свайго дэльтаплана, у дзень трагедыі мужчына запусціў рухавік і пацягнуў за рычаг. Лопасці, якія знаходзіліся ў складзеным гарызантальным стане, пачалі круціцца і прычынілі яму цялесныя пашкоджанні, не сумяшчальныя з жыццём.
Міжнародны Дзень сям’і (International Family Day, з 1993 года).
Створана дзеля прыцягнення ўвагі шырокай грамадскасці да праблем сям’і, якіх сёння існуе вялікая колькасць.
Сям’я, як асноўны элемент грамадства, была і застаецца захоўніцай чалавечых каштоўнасцяў, культуры і гістарычнай пераемнасці пакаленняў, фактарам стабільнасці і развіцця. З сям’і пачынаецца жыццё чалавека, тут адбываецца фармаванне яго як асобы і грамадзяніна.
Сям’я – крыніца любові, павагі, салідарнасці і прыхільнасці, тое, на чым будуецца кожнае цывілізаванае грамадства, без чаго не можа існаваць чалавек.
У наш час ва ўсім свеце існуе сур’ёзная праблема няпоўных сем’яў і велізарнай колькасці разводаў.
1762 год. У Нясвіжы памёр Міхал Казімір Радзівіл “Рыбанька” (1702-1762).
Найбольш уплывовы прадстаўнік роду Радзівілаў XVIII стагоддзя, адзін з найбагацейшых магнатаў Рэчы Паспалітай, дзяржаўны дзеяч ВКЛ, мецэнат.
Пры звяртанні да кагосьці ўжываў слова “рыбанька”, ад чаго і пайшла мінушка.
Аднавіў замак ў Нясвіжы, разбураны шведамі ў 1706 годзе, дзейнасць Нясвіжскай друкарні. Адкрыў Нясвіжскі кадэцкі корпус, заснаваў першыя ў ВКЛ мануфактуры, у тым ліку Слуцкую персіярню па вырабе шаўковых паясоў.
1845 год. Нарадзіўся Ян Чэрскі (1845-1892).
Беларускі геолаг і даследчык Сібіры, заснавальнік байкалазнаўства, удзельнік паўстання К. Каліноўскага.
Уладальнік трох Залатых медалёў Рускага геаграфічнага таварыства. У гонар яго названы: хрыбеты ва Усходняй Сібіры (1500 км), у Забайкаллі, пасёлак у Якуціі, пік, гара ў Забайкаллі і іншыя, вуліцы ў шэрагу гарадоў Расіі, Літвы, Украіны, Польшчы, у беларускім Верхнядзвінску, краязнаўчы музей на радзіме – у в. Валынцы Верхнядзвінскага раёна, Іркуцкае таварыства беларускай культуры.
За ўдзел у паўстанні 1863-1864 гадоў выключаны з Віленскага шляхецкага інстытута,высланы ў Сібір салдатам.
У ссылцы займаўся даследаваннямі прыроды азіяцкай часткі Расіі. Значны след пакінуў у геалогіі, геаграфіі, заалогіі, анатоміі, археалогіі, метэаралогіі, этнаграфіі. Склаў першую геалагічную карту ўзбярэжжа возера Байкал, даследаваў басейн ракі Селенга.
Аўтар шматтомнага выдання «Землеведение Азии».
1878 год. На наступны дзень пасля свайго дня нараджэння памёр Эдвард Ян Ромер (1806-1878).
Грамадскі дзеяч, літаратар, перакладчык і мастак. Удзельнік паўстання 1830-1831 гадоў. Двойчы прыгаварываўся да смерці, двойчы высылаўся ў ссылку.
Пасля вяртання ў Вільню быў пад наглядам паліцыі. Быў сябрам Музея старажытнасцей i Віленскай археалагічнай камісіі, дырэктарам 2-га аддзела Таварыства дабрачыннасці, сябар шэрагу іншых таварыстваў.
Аўтар эпіграм на знакамітых сучаснікаў, перакладаў, партрэтаў.
Пахаваны ў сямейнай капліцы Ромераў у касцёле Найсвяцейшай Дзевы Марыі ўТроках.
1882 год. Нарадзіўся Уладзіслаў Галубок (1882-1937).
Беларускі рэжысёр, драматург, адзін з заснавальнікаў сучаснага беларускага тэатра, першы Народны артыст БССР (1928). Рэпрэсаваны разам з трупай свайго тэатра. Некалькі разоў з вандроўным тэатрам выступаў у Магілёве.
Яго драматургічная, рэжысёрская і акцёрская дзейнасць з’яўляюцца сувязным звяном паміж дарэвалюцыйным і савецкім беларускім тэатрам. Творча развіў традыцыі старажытнага народнага тэатра: батлейкі, народнай драмы, інтэрмедый. Выхаваў многіх беларускіх акцёраў, у тым ліку У. Дзядзюшка, К. Быліч, А. Блажэвіч. У яго трупе рабіла свае першыя крокі на сцэне С. Станюта, музычнай часткай кіраваў Н. Сакалоўскі – аўтар Дзяржаўнага гімна Беларусі.
1888 год. Адкрыццё будынка Магілёўскага губернскага тэатра.
Асвячэнне адбылося 14 мая. Тэатр будаваўся ў 1886-1888 гадах пад кіраўніцтвам архітэктара П. Камбурава, інжынера В. Міляноўскага. Да 1889 года працягвалася ўнутраная аддзелка будынка.
Адкрыццё тэатральнага сезона адбылося ў 1889 годзе пастаноўкай камічнай п’есы “Сямейнае шчасце” трупы Дзяркача. Будынак рэканструіраваўся у 1992-2001 гадах.
1911 год. Нарадзіўся Уладзімір Шыманец (1911-1977).
Беларускі грамадскі дзеяч у Францыі, інжынер, мастак.
Скончыў Віленскую тэхнічную школу. Працаваў намеснікам начальніка электрастанцыі чыгуначнай станцыі Баранавічы-Цэнтральная. Пасля прыходу саветаў быў арыштаваны ў 1940 годзе, асуджаны на 5 гадоў канцлагераў у Сібіры.
Падчас нямецкай акупацыі настаўнічаў у Баранавічах.
З 1944 года на эміграцыі. У Капенгагене арганізаваў Згуртаванне беларусаў Даніі, браў удзел у працы Аб’яднання беларускіх работнікаў у Францыі, Сусветнага аб’яднання беларускай эміграцыі, дзейнасці ўрада БНР – міністр фінансаў.
Як мастак, быў аўтарам праектаў паваенных марак БНР, удзельнічаў у мастацкіх выстаўках, аўтар прац пра творчасць беларускіх мастакоў на эміграцыі.
Памёр 27 жніўня 1977 года ў Францыі.
1916 год.Нарадзілася Цзян Фанлян (1916-2004).
Першая ледзі Тайваня ў 1978-1988 гадах.
Нарадзілася пад беларускай Оршай як Фаіна Вахрава ў сям’і пуцявога абходчыка.
У Свярдлоўску на “Уралмашы” пазнаёмілася з Цзян Цзінго – сынам Чан Кайшы. Яны пажаніліся 15 сакавіка 1935 года.
У 1936 годзе пераехала у Кітай.
1924 год. У Бабруйску нарадзіўся Уладзімір Ярмак (1924-1943).
Герой Савецкага Саюза.
Да вайны працаваў слесарам на заводзе ў горадзе Ніжні Тагіл.
Стралок 14-га асобнага штрафнога батальёну 42-я арміі лейтэнант Ярмак 19 ліпеня 1943 года падчас правядзення разведкі боем у раёне Сінявінскіх вышыняў пад Ленінградам зачыніў сваім целам амбразуру варожай агнявой кропкі, чым забяспечыў групе разведчыкаў выкананне баявога задання.
У яго гонар названы вуліцы ў Бабруйску, Ніжнім Тагіле, Пецярбургу, Мінску, пастаўлены стэла ў Бабруйску, помнік ў Пецярбургу.
1930 год. Нарадзіўся Генадзь Банкевіч (1930-2007).
Сузаснавальнік Беларускага згуртаваньня вайскоўцаў, Сябра Сойму БНФ, Рады ТБМ. Падпалкоўнік.
1935 год. Памёр Казімер Малевіч (1879-1935).
Мастак-авангардыст, тэарэтык мастацтва, дызайнер-мастак-авангардыст, адзін з заснавальнікаў супрэматызму.
Нарадзіўся ў сям’і беларускага этнографа і фалькларыста Севярына Малевіча, па некаторых дадзенах на Капыльшчыне, па іншых – у Кіеве.
Вучыўся жывапісу, скульптуры і дойлідству ў студыі Ф. Рэрберга ў Маскве. У 1919-1922 гадах выкладаў у Народнай мастацкай школе ў Віцебску, быў дырэктарам Ленінградскага інстытута мастацкай культуры.
На пачатку 1900-1910-х гадоў імкнуўся сумясціць прынцыпы кубізму і футурызму, потым перайшоў да супрэматычных кампазіцый, адмовіўся ад канкрэтнай сюжэтнай змястоўнасці твораў («Чорны квадрат», «Чырвоны квадрат»). З дапамогай прасторавых кампазіцый («архітэктонаў») вывучаў фармальную мову пластычных мастацтваў, ствараў праекты побытавых рэчаў, малюнкі для тэкстыля і іншыя. У 1918 стварыў афармленне першай пастаноўкі «Містэрыі-буф» У. Маякоўскага.
Аўтар мастацтвазнаўчых прац «Ад кубізму да супрэматызму», «Супрэматызм» і іншых.
Адна з самых дарагіх карцін у гісторыі – «Супрэматычная кампазіцыя» – напісана Малевічам.
1936 год. Нарадзіўся Барыс Сачанка (1936-1995).
Беларускі пісьменнік, перакладчык і выдавец.
Сакратар праўлення Саюза пісьменнікаў БССР, загадчык рэдакцыі перакладной замежнай літаратуры выдавецтва «Мастацкая літаратура», галоўны рэдактар выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя». Аўтар больш за 20 кніг.
У сааўтарстве з Янкам Сіпаковым і Рыгорам Барадуліным пад псеўданімамі І. Сібарсач ці Р. Сібарсач змяшчалі ў «Вожыку» вострыя і надзённыя крытычныя нататкі, артыкулы, гумарэскі, сатырычныя замалёўкі.
Памёр 5 ліпеня 1994 года.
1954 год. Нарадзілася Наталля Чорнагалова
Беларуская мастачка, жывапісец-неаэкспрэссіяніст.
Скончыла Мінскае мастацкае вучылішча і мастацка-графічны факультэт Віцебскага педінстытута.
Працуе ў станковым жывапісу і ў станковай графіцы (акварэль), у жанрах пейзажу, нацюрморту, партрэту.
Яе працы знаходзяцца ў галерэях і прыватных калекцыях Беларусі, Польшчы, Швецыі, Швейцарыі, Даніі, ЗША, ФРГ, Аўстраліі, Канады, Вялікабрытаніі, Ізраілю і іншых.
1971 год.У Лондане адкрылася Беларуская бібліятэка імя Ф.Скарыны.
Бібліятэка і музей займаюць 8 пакояў, у якіх захоўваецца каля 40 000 тамоў кніг і камплектаў газет і часопісаў. Сярод іх фрагмент першай кнігі «Царствы» Ф. Скарыны, Статут ВКЛ 1588 года, рэдкія беларускія выданні, першадрукі беларускіх пісьменнікаў, першавыданні прац гісторыкаў, старабеларускамоўныя дакументы 1499-1682 гадоў, архівы.
Узначальвае бібліятэку рада, якая складаецца з дзеячаў беларускай эміграцыі і брытанскіх беларусазнаўцаў.
1979 год. У Мінску адкрыўся Музей старажытнабеларускай культуры Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.
Заснаваны 7 ліпеня 1977 года як цэнтр вывучэння і прапаганды беларускай мастацкай спадчыны.
Мае больш за 17 000 экспанатаў, у тым ліку 600 твораў іканапісу і жывапісу, 4 500 дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва, 170 скульптур, і 1 000 узораў народнага ткацтва.
Мае навуковую лабараторыю, вядзе выставачную дзейнасць.
1995 год. Нарадзілася Ксенія Сітнік.
Прадстаўніца ад Беларусі і пераможца на конкурсе песень на конкурсе “Дзіцячае Еўрабачанне-2005”.
Удзельніца і пераможца многіх конкурсаў, у тым ліку Міжнароднага фестываля дзіцячага мастацтва «Залатая пчолка» (Клімавічы), дзіцячага конкурса фестывалю “Славянскі базар у Віцебску”.
Скончыла Англа-Амерыканскі Універсітэт у Празе. Журналіст-фрылансер у сферы моды.
1659 год. Маскоўскія ваяводы Змееў і Лабанаў-Растоўскі пачалі аблогу Быхаўскага замка.
Аблога працягвалася да 4 снежня і закончылася начным штурмам Быхава. Карнікі, якія захапілі замак, у 1660 годзе самі апынуліся ў аблозе і ў снежні 1661 здаліся войску Рэчы Паспалітай на чале з гетманам Чарнецкім.
Замак стаяў на высокім правым беразе Дняпра, на месцы былога пасялення XIV-XV стагоддзяў.
Замкавы комплекс складаўся з некалькіх мураваных карпусоў, якія ўтваралі ў плане няправільны чатырохвугольнік памерамі 75х70 м.
З поўначы ўнутраны двор замыкаўся мураванай сцяной з выхадам на гарадскі вал. Заходні бок замкавага комплекса, павернуты да гандлёвай плошчы, быў забудаваны карпусамі казарм, меў пасярэдзіне ўязную браму з пад’ёмным мастом і фланкіраваўся па вуглах васьміграннымі абарончымі вежамі.
1814 год. У Полацку нарадзіўся Каэтан Касовіч (1814-1883).
Беларускі ўсходазнаўца, першы санскрытолаг у Расіі.
Скончыў Віцебскую гімназію, Маскоўскі ўніверсітэт.
Працаваў выкладчыкам ў Цвярской і 2-й Маскоўскай гімназіях. Вывучаў яўрэйскую і арабскую мовы, санскрыт. Перакладчык з санскрыта.
У Маскве быў рэдактарам навуковых прац пры публічнай бібліятэцы, прафесарам універсітэта, быў ганаровым доктарам Харкаўскага, прафесарам Пецярбургскага ўніверсітэтаў.
Выдаў “Санскрыцка-рускі слоўнік”, збор персідскіх клінападобных надпісаў, пераклад “Яўрэйскай граматыкі” Гезеніуса і “Яўрэйскай хрэстаматыі”, “Грэчаска-рускі слоўнік”.
Памёр 7 лютага 1883 года.
1869 год. У Мінску нарадзіўся Янкель Кругер (1869-1940).
Беларускі жывапісец і педагог, заслужаны дзеяч мастацтваў, настаўнік знакамітых мастакоў.
Вучыўся ў Варшаве, у акадэміі Жуліяна ў Парыжы, у Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў. Падарожнік па еўрапейскіх краінах. Неаднаразова дэманстраваў свае палотны на Парыжскіх выстаўках.
У Мінску вёў курсы малявання і жывапісу. Меў шматлікіх вучняў, сярод якіх Г. Фімянтоўскі, В. Руцай, І. Ахрэмчык, І. Мільчын, З. Азгур, Х. Суцін, М. Кікоін, М. Станюта.
Працаваў у БДУ, у этнаграфічнай экспедыцыі Беларускага Дзяржаўнаг музея.
Аўтар партрэтаў І. Жухавіцкага, Якуба Коласа, Янкі Купалы, Зм. Бядулі, С. Міхоэлса, навукоўцаў, палітычных савецкіх военачальнікаў і партыйных дзеячаў, жанравых карцін на тэмы працы, серыі карцін, якія адлюстроўваюць сцэны яўрэйскага побыту.
Я. Кругер. Янка Купала.
1885 год.Нарадзіўся Мікалай Крыленка (1885-1938).
Вярхоўны галоўнакамандуючы расійскай арміі пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917 года. Кіраўнік ліквідацыі Стаўкі ў Магілёве ў 1917 годзе. Рэспрэсаваны.
У яго гонар у Магілёве названа вуліца, усталявана мемарыяльная шыльда.
Займаўся рэвалюцыйнай дзейнасцю. Удзельнік І Сусветнай вайны, прапаршчык.
У ліпені 1917 года быў арыштаваны ў Магілёве і абвінавачаны ў дзяржаўнай здрадзе. 8 лістапада 1917 года ўвайшоў у першы склад Саўнаркама ў якасці члена Камітэта па справах ваенных і марскіх.
22 лістапада 1917 года прызначаны галоўнакамандуючым войск, 3 снежня адхіліў ад пасады генерала М. Духоніна і стаў камандуючым Стаўкі ў Магілёве.
Быў пракурорам РСФСР, народным камісарам юстыцыі РСФСР, СССР.
Актыўна змагаўся з Вышынскім і Вінакуравым (старшыня Вярхоўнага Суда СССР) за ўплыў у сістэме органаў юстыцыі СССР. Вынікам гэтай барацьбы стала гібель Крыленкі і яго людзей, перамога групоўкі Вышынскага.
Арыштаваны НКУС 31 студзеня 1938 года. Расстраляны 29 ліпеня 1938 года.
1899 год. Нарадзіўся Тодар Куніцкі (1899-1985).
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, лекар, сузаснавальнік Беларускага Студэнцкага Саюза ў Вільні і Беларускага Сялянскага Саюза.
Працаваў у Беларускім інстытуце гаспадаркі і культуры, урачом на Беласточчыне.
3 чэрвеня 1937 года Галоўліт БССР Указам № 33 «Спіс літаратуры, якая падлягае канфіскацыі з бібліятэк грамадскага карыстання, навучальных устаноў і кнігагандлю» загадаў спальваць усе кнігі Куніцкага.
У час Другой сусветнай вайны працаваў у Вільні, пасля вайны працаваў урачом у Гданьску. Памёр 5 сакавіка 1985 года.
Сябры Беларускага студэнцкага саюза, 1930-я гады.
1907 год.Нарадзіўся Язэп Жыновіч (Жыдовіч, 1907-1974).
Беларускі музыка-цымбаліст, дырыжор, кампазітар, народны артыст БССР і СССР, прафесар, лаўрэат Дзяржаўнай прэміі.
У 1922 годзе стаў салістам-цымбалістам у БДТ-1 (купалаўскі тэатр). Скончыў Мінскі музычны тэхнікум, БДУ, кансерваторыю (з яе выключаўся як сын кулака).
У 1930 годзе кіраўнік, саліст, канцэртмайстар і педагог створанага Дзяржаўнага ансамблю народных інструментаў БССР.
Падчас вайны працаваў у Казахскай філармоніі, у складзе канцэртнай брыгады выязджаў на фронт.
З 1946 года – мастацкі кіраўнік і дырыжор Дзяржаўнага народнага аркестра БССР. У Беларускай кансерваторыі аснаваў клас цымбалаў і кафедру народных інструментаў.
Напісаў музычныя творы: «Беларуская мелодыя» для ансамбля цымбалаў і 2 арфаў, «Сказ-быліна аб зямлі беларускай», канцэртныя апрацоўкі народных танцаў «Лявоніха» і «Мікіта».
Пераклаў для цымбалаў п’есы шматлікіх еўрапейскіх аўтараў.
Памёр у Мінску 13 студзеня 1974 года.
У Мінску названа ў яго гонар вуліца, а на доме, дзе жыў, усталявана мемарыяльная дошка.
1943 год. У СССР пачалося фарміраванне 1-ай пяхотнай дывізіі імя Т. Касцюшкі Войска Польскага.
Дывізія фарміравалася ў Сялецкіх ваенных лагерах пад Разанню. 15 ліпеня 1943 года, у дзень гадавіны Грунвальдскай бітвы, дывізія прыняла прысягу. Дывізія мела штатны расклад савецкай стралковай дывізіі і ўключала тры пяхотныя палкі, асобны жаночы пяхотны батальён імя Э. Плятэр, полк лёгкай артылерыі, знішчальны супрацьтанкавы дывізіён, дывізіён мінамётаў, разведроту, роту сувязі, падраздзяленні зенітных сродкаў, часткі тылу.
Першым камандзірам дывізіі стаў палкоўнік Зыгмунт Берлінг. Па стане на 5 ліпеня 1943 года, дывізія мела 14 380 чалавек (13 520 палякаў, 439 яўрэяў, 209 украінцаў, 108 беларусаў, 112 рускіх і 1 азербайджанец).
12-13 кастрычніка 1943 года пад Леніна Горацкага раёна адбыўся першы бой дывізіі. Падчас баёў дывізія нанесла значны ўрон суперніку, заняла вёскі Трыгубава і Паўзухі. Тры байцы дывізіі былі ўдастоены звання Героя Савецкага Саюза, 247 – узнагароджаны ордэнамі і медалямі.
З. Берлінг.
1955 год. Утворана ваенная арганізацыя Варшаўскай Дамовы.
У яе склад увайшлі Албанія, Балгарыя, Венгрыя, ГДР, Польшча, Румынія, СССР, Чэхаславакія. Скасавана ў 1991 годзе. Усе краіны, акрамя СССР, увайшлі ў НАТА (з былога СССР у НАТА – Эстонія, Літва, Латвія).
Трэцім галоўнакамандуючым Аб’яднанымі ўзброенымі сіламі краінаў-удзельніцаў дамовы быў ураджэнец Горацкага раёнаМаршал Савецкага Саюзу І. Якубоўскі (1967-1976), першым начальнікам штаба – ураджэнец Гродна, уладальнік ордэна Перамогі, генерал арміі – А. Антонаў (1955-1962).
І. Якубоўскі.
1973 год. Нарадзілася Наталі Касцюшка-Марызэ.
Францускі палітык, з беларускага роду Касцюшкаў. Былы міністар экалогіі ва ўрадзе Ф. Фіёна (2010-2012).
Скончыла Політэхнічную школу ў Парыжы, Нацыянальную школу лясных і водных інжынэраў.
Займала пасады дзяржаўных сакратароў дэпартамэнтаў экалогіі, планавання і развіцця лічбавай гаспадаркі, мэра Лянжумо.
1995 год. Па ініцыятыве А. Лукашэнкі прайшоў рэферэндум.
На галасаванне выносіліся чатыры пытанні, першыя тры з іх – на абавязковы рэферэндум, пастанова якога насіла канчатковы характар, а чацвёртае – на кансультацыйны, пастанова якога насіла рэкамендацыйны характар:
Ці згодны Вы з наданнем рускай мове аднолькавага статусу з беларускай?
Ці падтрымліваеце Вы прапанову аб устанаўленні новых Дзяржаўнага сцяга і Дзяржаўнага герба Рэспублікі Беларусь?
Ці падтрымліваеце Вы дзеянні Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, скіраваныя на эканамічную інтэграцыю з Расійскай Федэрацыяй?
Ці згодны Вы з неабходнасцю ўнясення змяненняў у Канстытуцыю Рэспублікі Беларусь, якія прадугледжваюць магчымасць датэрміновага спынення паўнамоцтваў Вярхоўнага Савета Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь у выпадках сістэматычнага ці грубага парушэння Канстытуцыі?[
Паводле афіцыйных звестак, па першаму пытанню “За” выступілі 88,3%, па другому падтрымка атрымана ў 75,1% галасоў, па трэцяму – 83,3%, па чацвёртаму – 77,7%.
Пытанні, вынесеныя на рэферэндум, супярэчылі прэамбуле і артыкулам 1, 2, 3 Дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце Беларусі, прэамбуле і артыкулам 17 і 78 Канстытуцыі Беларусі 1994 года, артыкулу 3 Закона «Аб усенародным галасаванні (рэферэндуме) у Рэспубліцы Беларусь».
На апошнія дні тыдня ў Магілёўскай вобласці сіноптыкі прагназуюць павышэнне сярэднесутачных тэмператур да +15°С, з ваганнямі да +9°С уноч і да +20°С днём.
Будзе пераважаць пераменна воблачнае з праясненнямі надвор’е. Працягласць дня вырасце да 15 гадзін 54 хвілін 14 мая. У нядзелю сонца ўзыйдзе а 4:59, зойдзе а 20:54.
Сінаптычны прагноз надвор’я на суботу і нядзелю.
У рабочую суботу, 13 мая, надвор’е абяцае быць раніцай і ўвечар да +14 +15°С, днём тэмпература падрасце да +20°С. На працягу сутак будуць паступаць паветраныя масы з поўначы і паўночнага ўсходу, хуткасць вятроў да 3 м/с. Убываючы Месяц.
У нядзелю, 14 мая, ноччу ясна і +9°С, раніцай і ўвечары да +14 +15°С, удзень паветра прагрэецца да +20°С. Днём воблачна, але пераважна без ападкаў. З рання і да вечара вызначаць надвор’е будуць вятры паўночныя, усходнія, увечары – паўднёвыя, хуткасцю 2-3 м/с. Убываючы Месяц. Магнітнае поле спакойнае.
Ранак панядзелка 15 мая пачнецца з воблачнага з праясненнямі надвор’я, пераважна без ападкаў, раніцай да +9°С. Днём воблачна, дажджы і да +20°С, з паўночна ўсходнімі і ўсходнімі вятрамі хуткасцю да 3 м/с.
Успамін Найсвяцейшай Марыі Панны з Фацімы (каталіцкі каляндар).
“Вам давядзецца шмат пакутаваць, але Божая ласка заўсёды будзе вашым суцяшэннем” – такія былі словы Маці Божай, якая 13 мая 1917 года аб’явілася тром дзецям-пастушкам: Люцыі, Францішку і Жасінце ў партугальскім мястэчку Фаціма. Яна прыходзіла да дзяцей да 13 кастрычніка.
Маці Божая, раскрыўшы далоні, паслала дзецям такое моцнае святло, што яно пранікла ў іх і ў самую глыбіню душаў. Праз момант Найсвяцейшая Панна дадала: «Маліцеся на ружанцы кожны дзень, каб выпрасіць спакой для свету і канец вайны». Праз імгненне яна пачала плаўна ўздымацца ў кірунку ўсходу, пакуль нарэшце не знікла ў бязмежнай далечыні.
1622 год. Памёр Іван Мялешка (?-1622).
Дзяржаўны і вайсковы дзеяч ВКЛ. У 1613 годзе ініцыяваў стварэнне ўніяцкага Жыровіцкага манастыра на чале з І. Кунцэвічам, перадаў манастыру сваю частку Жыровічаў.
Стольнік Гродзенскі, мазырскі падкаморы, маршалак слонімскі, кашталян мсціслаўскі, брэсцкі, смаленскі, член Рады ВКЛ.
Хто Аўтар «Прамовы Івана Мялешкі, кашталяна смаленскага, на Варшаўскім сойме ў прысутнасці караля Жыгімонта III Вазы ў 1589 годзе», якая ўяўляе сабой вобраз сацыяльна-палітычнай сатыры, высмейвае норавы польскай шляхты.
Аўтар абураецца вынікамі Люблінскай уніі і адстойвае інтарэсы жыхароў ВКЛ, якія пакутуюць ад польскага прыгнёту. Сур’ёзную пагрозу дзяржаўнапалітычнай незалежнасці Беларусі, яе свабоднаму нацыянальна-культурнаму развіццю сатырык бачыў не толькі з боку польскай экспансіі, але i з боку Масковіі.
Выйсце з такіх складаных для Айчыны абставін аўтар «Прамовы…» бачыў у як мага больш хуткім выгнанні ўсіх чужынцаў, што «да нас улезлі насуперак праву нашаму». Па сваёй аб’ектыўнай накіраванасці «Прамова…» – глыбока патрыятычны літаратурны твор, этапная з’ява ў развіцці беларускай літаратуры, узбагачэнні яе сацыяльнага i духоўна-маральнага зместу.
У XVIІ стагоддзі «Прамова…» бытавала ў шырокіх колах грамадства, неаднаразова перараблялася i дапаўнялася. Існавала мноства разнастайных яе спісаў i рэдакцый, але да нашага часу дайшлі толькі тры рэдакцыі. Упершыню яна надрукаваная Ю. Нямцэвічам у 1822 годзе
1624 год. Нарадзіўся Аляксандр Сапега (1624-1671).
Рымска-каталіцкі і дзяржаўны дзеяч ВКЛ, каралеўскі сакратар, канонік віленскі і варшаўскі, рэферэндарый вялікі духоўны літоўскі, камандзір драгунскай харугвы (1666), біскуп жмудскі і віленскі.
У 1671 годзе перанёс Абраз Маці Божай Вастрабрамскай у новую капліцу, дзе ён знаходзіцца і зараз.
Вучыўся ў езуіцкім калегіуме ў Любліне, Віленскай езуіцкай акадэміі, калегіуме Барталамея Навадворскага ў Кракаве, у Кракаўскім універсітэце, у духоўных установах Падуі, Балоньі, Рыма і Парыжа.
Памёр 22 мая 1671 года. Пахаваны ў кафедральным касцёле Святога Станіслава ў Вільні.
1870 год. Нарадзіўся Аляксандр Турчыновіч (1870-1917)
Беларускі гісторык, краязнавец, педагог.
Скончыў Гродзенскую гімназію, Пецярбургскі гісторыка-філалагічны інстытут.
Працаваў у Магілёўскай, Віленскай, Гродзенскай, Пецярбургскай гімназіях.
Адзін з ініцыятараў правядзення вучнёўскіх адукацыйных экскурсій па Расіі. Разам з гімназістамі з Магілёва, Вільні і Гродна ўдзельнічаў у такога кшталту экскурсіях у Маскву, Пецярбург, Кіеў, затым былі Крым, Каўказ, Прыбалтыка, падарожжы па Дняпры, Волзе і Каспійскім моры.
Падарожнік па еўрапейскіх краінах.
Аўтар дапаможнікаў і даведніка для настаўнікаў па экскурсійнай справе, кніг «Пра лёс помнікаў класічнай літаратуры», «Паладыум: галоўныя звесткі з рымскіх старажытнасцей, літаратуры і метрыкі», падручніка “Кароткая, але поўная граматыка лацінскай мовы для гімназій”, нарыса “Стагоддзе Гродзенскай губерні (1802–1902)”.
Пасля 1917 года далейшы лёс невядомы.
Гродзенская мужчынская гімназія.
1875 год. Нарадзіўся Станіслаў Жукоўскі (1875-1944).
Польскі і расійскі жывапісец, пейзажыст беларускага паходжання, адзін з найвыдатнейшых прадстаўнікоў свайго жанру канца XIX – першай трэці XX стагоддзя, аўтар 670 шэдэўраў мастацтва. Акадэмік жывапісу Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў.
Дзяцінства прайшло Пружанамі.
Вучыўся ў Варшаве, Беластоку, у Маскоўскім мастацкім вучылішчы (аднакласнік В. Бялыніцкага-Бірулі). Удзельнік Таварыства перасоўнікаў, Саюза рускіх мастакоў.
Кастрычніцкую рэвалюцыю не прыняў. Як упаўнаважаны па справах аховы помнікаў мастацтва пры савецкім урадзе ўратаваў некалькі сядзіб ад знішчэння.
Пасля таго, як пачалося адкрытае цкаванне мастака, ён выехаў у 1923 годзе ў Польшчу, дзе крытыкі станоўча адзначылі прызнанага майстра пейзажнага жывапісу, яго таленавітае і тэмпераментнае майстэрства.
Штогод выяжджаў на пленэры на Гродзеншчыну, дзе маляваў у сваіх улюбёных жанрах пейзажу і інтэр’еру. Часта падчас гэтых вандровак малюе свае родныя мясціны: Палессе, Свіслацкую пушчу, Панямонне, Падароск, Рось, Гарнастаевічы.
Падчас Другой сусветнай вайны падтрымліваў сувязі з варшаўскім падполлем. Быў арыштаваны нацыстамі як удзельнік Варшаўскага паўстання. Загінуў у гітлераўскім канцлагеры Прушкаў каля Варшавы.
Яго палотны захоўваюцца ў музеях і прыватных калекцыях Беларусі, Польшчы, Расіі, Украіны і іншых краін.
С. Жукоўскі. Рака Нёман. Палатно, алей, 1895
1879 год. Нарадзіўся Янка Серада (1879-1943).
Беларусі педагог, дзеяч нацыянальнага руху, першы старшыня прэзідыума Рады БНР, трэці старшыня Народнага Сакратарыята Беларусі.
Скончыў Варшаўскі ветэрынарны інстытут. Удзельнік руска-японскай, Першай сусветнай войн,
Сябра Беларускай сацыялістычнай грамады. Старшыня Усебеларускага з’езда (1917), удзельнік мірных перамоваў у Брэст-Літоўску.
Працаваў ветэрынарам у Мінскай губерні, выкладаў у Мар’іна-Горскім сельскагаспадарчым вучылішчы, быў навуковым супрацоўнікам і загадчыкам бібліятэкі Інбелкульта, выкладчыкам Мінскага беларускага педтэхнікума, арганізатарам і дырэктарам Мінскага ветэрынарнага-заатэхнічнага тэхнікума, дацэнтам Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі ў Горы-Горках.
У 1930 годзе арыштаваны ДПУ, сасланы ў Яраслаўль. У снежні 1941 года паўторна асуджаны на 10 гадоў зняволення. Датэрмінова вызвалены ў лістападзе 1943 года. Далейшы лёс невядомы.
1894 год. Нарадзіўся Іван Ермачэнка (1894-1970).
Беларускі палітычны дзеяч, публіцыст, лекар, ад’ютант генерала П. Урангеля, прадстаўнік ураду БНР у Канстантынопалі, консул на Балканах, сузаснавальнік Злучанага беларуска-амерыканскага дапамогавага камітэту.
З 1922 года жыў у Празе, скончыў медыцынскі факультэт Карлава ўніверсітэта, браў удзел у беларускім студэнцкім руху і ў працы беларускай эміграцыі ў Чэхіі.
У 1940 годзе заснаваў беларускае выдавецтва ў Празе, якое дзейнічала ў ягоным доме. Прыхільнік беларуска-нямецкага супрацоўніцтва.
Пасля вайны жыў у ЗША. Працаваў лекарам. Адзін з заснавальнікаў Злучанага беларуска-амерыканскага дапамогавага камітэта ў Саўт-Рывэры (штат Нью-Джэрсі). Публікаваўся ў часопісе «Беларус у Амерыцы».
1895 год.Нарадзіўся Уладзіслаў Паўлюкоўскі (1895-1955).
Беларускі паэт, празаік, этнограф, краязнавец, мастак.
У Першую сусветную вайну служыў у расійскім войску, прапаршчык. Падчас службы рабіў фатаграфіі баёў з ворагам, салдат і афіцэраў свайго падраздзялення, пацярпелых, параненых, ахвяр вайны. З атрыманых здымкаў склаў фотаальбом «Памяткі вайны 1914-1917».
Удзельнік грамадзянскай вайны ў Расіі на баку чырвоных. Сябра Беларускай сялянска-работніцкай грамады. За актыўную грамадска–палітычную дзейнасць супраць польскай дзяржавы быў арыштаваны і зняволены ў Лукішках, у канцлагеры Бяроза-Картузскі, адкуль вызваліўся ў верасні 1939 года.
Быў загадчыкам бібліятэкі і сакратаром Віленскага беларускага гісторыка–этнаграфічнага музея імя І. Луцкевіча, дырэктарам Літаратурнага музея А. Пушкіна.
У 1948 годзе арыштаваны КДБ, асуджаны да 10 гадоў лагераў.
Памёр у 1955 годзе, пахаваны на віленскіх могілках Роса.
Аўтар вершаў, артыкулаў, замалёвак, апавяданняў, трох кніг вершаў. Перакладчык Л. Талстога, М. Зошчанкі.
Ілюстратар віленскіх беларускіх календароў-гадавікоў, падручнікаў, фотаальбомаў, буклетаў, дапаможнікаў па мастацтве, разьбе па дрэве.
1905 год. Нарадзілася Стэфанія Станюта (1905-2000).
Беларуская актрыса, легенда сцэны купалаўскага тэатра, Народная артыстка Беларусі і СССР. Лаўрэат многіх прэмій, уладальніца прызоў Міжнародных фестываляў, Акадэмік Міжнароднай акадэміі тэатра.
Сыграла некалькі дзясяткаў ролей у тэатральных пастаноўках па творах Я. Купалы, З. Бядулі, К. Губарэвіча, У. Шэкспіра, Р. Шэрыдана, К. Крапівы, І. Мележа, А. Макаёнка і іншых.
Здымалася ў многіх кінафільмах, у тым ліку «Родная справа», «Памяць зямлі», «Белыя Росы», «Слухаю, чую», «Мама, я жывы», тэлефільмах «Мы – хлопцы жывучыя», «Нас выбраў час», «Пра Чырвоную Шапачку», «Атланты і карыятыды», тэлеспектаклях «Людзі на балоце», «Ткачы» і іншых.
У яе гонар названа вуліца ў Мінску.
1921 год. Савет народных камісараў РСФСР прыняў дэкрэт аб стварэнні сеткі дамоў адпачынку.
Першымі ў Беларусі запрацавалі дамы адпачынку “Ждановічы”, “Чонкі” (1922), “Мінскі” (1923). З 1930 года запрацаваў Дом адпачынку завода штучнага валакна ў Салтанаўцы.
Ждановічы. 1920-я гады.
1933 год. Нарадзіўся Аляксандр Кішчанка (1933-1997).
Народны мастак Беларусі. Аўтар слыннага “Габелену стагоддзя”, на якім выяўленыя самыя значныя постаці свету і Беларусі – занесены ў Кнігу рэкордаў Гінэса, мае памеры 14х19 м, вагой – каля 300 кг.
Скончыў Львоўскі інстытут прыкладнога і дэкаратыўнага мастацтва.
Працаваў ва ўсіх жанрах станковага жывапісу, манументальна-дэкаратыўным мастацтве, габелене.Выкладаў у Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце.
Найбольш вядомыя працы: мазаіка «Беларусь партызанская» на мінскім гатэлі «Турыст», серыя пано на будынках у мікрараёне Усход-1, шэраг габеленаў.
Памёр 11 лістапада 1997 года ў Мінску.
1981 год. У Рыме турэцкі тэрарыст Агджа некалькі разоў стрэліў у Папу рымскага Яна Паўла ІІ.
Натоўп вернікаў сабраўся ў гэты дзень на плошчы Святога Пятра, каб вітаць вярхоўнага іерарха. Ян Павел ІІ ехаў у адкрытым аўтамабілі, які павольна прабіраўся праз натоўп вернікаў. Раптам пачуліся стрэлы, і святы айцец, сьцякаючы крывёй, упаў на рукі свайго сакратара.
23-гадовага тэрарыста-турка Мехмеда Алі Агджу, члена падпольнай тэрарыстычнай арганізацыі “Шэрыя ваўкі” схапілі на месцы злачынства, а паранены Ян Павел быў тэрмінова дастаўлены ў шпіталь, дзе яму прыйшлося перанесці нялёгкую чатырохгадзінную аперацыю.
Лекары абвясцілі, што жыццю папы нічога не пагражае: хоць стрэлы былі зроблены амаль ва ўпор, ні адна з куль па шчаслівай выпадковасці не закранула жыццёва важных органаў.
1986 год. У Мінску нарадзіўся Аляксандр Рыбак.
Нарвежскі скрыпач, спявак, кампазітар, канцэртмайстар. Адзіны з беларусаў пераможца “Еўрабачання” (2009).
Вучыўся ў школе пры Беларускай акадэміі музыкі, кансерваторыі ў Осла. Яго бабулі і дзядулі жывуць у Мінску і Віцебску.
Выконвае музыку свайго бацькі на вершы Максіма Багдановіча. Лічыць, што родная культура паўплывала на яго музычны густ. У 2011 годзе запісаў для праекту «Будзьма! Тузін. Перазагрузка-2» беларускую версію свайго хіта «Europe’s Skies», у беларускай інтэрпрэтацыі яна атрымала назву «Небасхіл Еўропы».
1996 год. Пачала выдавацца газета “Педагог” Магілёўскага педінстытута імя А. Куляшова.
З верасня 1997 года – “Універсітэцкі веснік” МДУ імя А. Куляшова. Рэдактары газеты: Л. Шышакова (1996-2018), В. Караткевіч (2018-2019), С. Сомаў (2019-2023).
Обновленную Комсомольскую улицу в Могилеве так и не открыли на майские праздники, на доработки дорожники отвели себе еще четыре дня.
Ещё совсем недавно дорожники утверждали, строительство закончим досрочно и точка. Но гладко было на бумаге, а тут что-то пошло не так. 9 мая торжественно не открыли.
10 мая народ, поверив обещаниям о досрочном открытии дороги, растерялся из-за гордого молчания властей и властных СМИ, метался между остановками с сонными и немного безумными лицами – откуда и куда ехать, многим было не понятно. И совершенно наплевать было на суперсовременную разметку, которая переживет всех и вся, и на те упущения со стороны строителей, взрыхляющих пласты истории нашего любимого Могилёва.
В каком-то смысле пострадал и Муравьёвский сквер за драмтеатром, вновь переложена плитка, переустановлены фонари, со скамейками. Скромный фонтанчик разрушен, а за матерчатым забором видно, что переделывают коммуникации.
Сам процесс ремонта дорожники изначально планировали закончить к 31 мая, но вероятно, руководство давит и вот вновь объявлена дата – 14 мая…
Ну что ж горожане, помаяемся, понадеямся на дядю в костюме. Ждём…
Клайпедскае самакіраванне аб’явіла папярэднія вынікі конкурса па ідэі праекта рэканструкцыі месца захавання салдат Савецкага Саюза часоў ІІ Сусветнай вайны. Правядзенне гэтага конкурса разбурае клішэ расійскіх прапагандыстаў аб непавазе да памяці савецкіх воінаў у краінах Балтыі.
На конкурс было прадстаўлена шэсць праектных ідэй па ўладкаванні прасторы побач з вул. С. Даўканта (S. Daukanto) – паведамлялі раней mogilev.media. Згодна з рашэннем камісіі па ацэнцы конкурсных праектаў 11 мая, вылучаны першыя тры праекты – інфармуе atviraklaipeda.lt. Удзельнікі, якія занялі першыя 3 месцы ў конкурсе праектаў, могуць разлічваць на ўзнагародуі: I месца – 8000 еўра, II месца – 5000 еўра, III месца – 3000 еўра.
Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.
Першае месца (94,17 бала з 100 магчымых) камісія прысудзіла праекту «NAU2023», аўтарамі якога з’яўляюцца Р. Амшыеюс і М. Чарнютэ-Амшыене.
Яны прапануюць інтэграваць рэканструяваную прастору ў агульную «тканіну Парка скульптур». Пры рэалізацыі іх ідэі будзе пашырана плошча зялёных зон і пасаджана больш новых дрэў, захаваны каменныя таблічкі з прозвішчамі загінулых, і імі будуць адзначаны месцы пахавання, пракладзены новыя пешаходныя дарожкі.
Другое месца (76,67 бала) прысуджана праекту «SSS2023», які стварылі А. Скіезгелас, Э. Пілвеліс, Э. Вайнорютэ, Т. Свідэрскас.
Трэцяе месца (72,5 бала) у праекта «KLP0700» В. Пілкаускаса, Л. Каваляўскаса, Р. Пілкаўскайтэ.
Канчатковы парадак і пераможца конкурсу будуць аб’яўлены пасля правядзення працэдуры грамадскіх закупак. Самакіраванне павінна заключыць з ім дамову на падрыхтоўку тэхнічнага задання.
Дамова аб Пабрацімстве Клайпеды і Магілёва была падпісана 8 сакавіка 1997.
27 лютага 2022 году, на трэці дзень уварвання расійскіх войск ва Ўкраіну, мэр Клайпеды заявіў аб спыненні пабрацімскіх сувязяў з расійскімі і беларускімі гарадамі. Паводле яго ён звярнуўся да кіраўніцтва гарадоў партнёраў, каб тыя супраціўляліся агрэсіі супраць Украіны, але рэакцыі не было. У афіцыйным спісе гарадоў пабрацімаў Клайпеды Магілёва няма.
Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Клайпеды, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам са спадзевам, што пабрацімства між гарадамі адновіцца.
Клайпеда месціцца на захадзе краіны і з’яўляецца портам на Балтыйскім моры. Насельніцтва 160 тысяч чалавек.
