За дзве гадзіны палявання пара касатак забіла не меней 17 акул, зладзіўшы самае масавае іх забойства ў рэгіёне.
Пачынаючы з 2009 года навукоўцы адсочваюць паводзіны двух касатак пад мянушкамі Борт і Правы борт у акеанічных водах паблізу паўднёваафрыканскага горада Гансбая. У 2015 годзе гэтыя кітападобныя драпежнікі былі заўважаныя за масавым забойствам вялікіх белых акул – піша African Journal of Marine Science.
Так, дзве касаткі забілі тады прынамсі восем акул, разарваўшы іх. Характэрна, што ў сямі выпадках пара з’ела печань сваіх ахвяр, а ў некаторых акул, якіх вучоныя перыядычна знаходзяць мёртвымі, не хапала сэрца. Двух касатак можна пазнаць па іх баявым шнарам; спінны плаўнік аднаго кіта паваліўся направа, а ў другога загнуўся налева. З-за такіх асаблівасцяў кітоў і назвалі Порт і Правы борт.
А нядаўна навукоўцы з Універсітэта Родса паведамілі, што дзве касаткі забілі 17 акул за адно двухгадзіннае паляванне. Аднойчы навукоўцы выявілі, што касаткі неаднаразова ныралі ў невялікім раёне на працягу амаль дзвюх гадзін, а затым адплылі ад берага.
Праз некалькі дзён там знайшлі парэшткі 11 забітых сяміжаберных акул на пляжы. Гэтыя рыбы могуць дасягаць трох метраў у даўжыню. Навукоўцы паведамілі, што ўсяго касаткі забілі 17 акул або нават больш, з’еўшы змесціва іх страўнікаў і вантробы. Як адзначылі навукоўцы, гэтае паляванне стала самым смяротным у дадзеным раёне.
Па словах навукоўцаў, такія паводзіны нармальныя для касатак, аднак вельмі рэдка яны так моцна ўплывалі на асяроддзе іх пасялення.
Дзякуючы шматгадовым назіранням за акуламі ў гэтым раёне даследчыкі выявілі, што дзясяткі акул актыўна пазбягаюць узбярэжжа ў раёне горада Гансбай, калі касаткі знаходзяцца паблізу. Вялікія белыя акулы часам знікалі на тыдні ці месяцы, пакідаючы тэрыторыю, на якой раней іх від дамінаваў.
Па словах даследчыкаў, масавая міграцыя акул паўплывала на мясцовую экасістэму. Так, іх нішу заняла вузказубая акула, і гэты зрух можа разбурыць увесь харчовы ланцужок гэтай экасістэмы. Акрамя таго, вялікая белая акула прыцягвала шматлікіх турыстаў у рэгіён.
У памяць аб тэрактах у Мадрыдзе 11 сакавіка 2004 года.
За 2 дні да выбараў у іспанскі парламент у мадрыдскіх электрычках узарваліся 10 бомб. 193 чалавекі загінулі, больш за 2 000 атрымалі раненні.
Міжнародная тэрарыстычная арганізацыя “Аль-Каіда” з дапамогай відэазапісу апавясціла свет аб тым, што гэтая акцыя, праведзеная ёю роўна праз 2,5 гады пасля падзей у ЗША 11 верасня 2001 года, з’яўляецца помстай за ўдзел іспанскіх ваенных у аперацыях ЗША ў Іраку і Афганістане.
Тэракт паўплываў на зыход выбараў і прымусіў іспанцаў сысці з Ірака.
106 год. Цай Лунь атрымлівае паперу з валокнаў бамбука.
Да яго паперу ў Кітаі рабілі з пянькі, а яшчэ раней з шоўку, які выраблялі з сапсаваных коканаў шаўкапрада. Цай Лунь раструшчыў валакно шаўкоўніцы, драўняны попел, анучы і пяньку. Усё гэта ён змяшаў з вадой і атрыманую масу выклаў на форму – драўляную раму і сіта з бамбука. Пасля сушкі на сонцы, ён гэтую масу разгладзіў з дапамогай камянёў. У выніку атрымаліся трывалыя аркушы паперы.
Пасля вынаходства Цай Луня, працэс вытворчасці паперы стаў хутка ўдасканальвацца. Сталі дадаваць для падвышэння трываласці крухмал, клей, натуральныя фарбавальнікі.
1401 год. У Радаме каронная рада зацвердзіла Віленска-Радамскую унію.
Перамовы па Уніі пачаліся ў снежні 1400 года ў Гродна. Унія была падпісаная ў трох асобніках: першы акт падпісаны Ягайлам, другі Вітаўтам і літоўскай шляхтай 18 студзеня 1401 года ў Вільні. Віленскую дамову пацвердзілі ў Радаме.
Унія ў пэўнай ступені зняла спрэчкі паміж Ягайлам і Вітаўтам за ўладу.
Ва ўмовах уніі ВКЛ заставалася самастойнай дзяржавай у саюзе з Польшчай. Пажыццёва перадавала кіраўніцтва ВКЛ вялікаму князю Вітаўту з захаваннем вярхоўнай улады Ягайлы. Пасля смерці Вітаўта ўлада пераходзіла да Ягайлы ці яго законных нашчадкаў.
Бакі дамовіліся пра супольны саюз для ўзаемнай абароны, што дазволіла Вітаўту зладзіць наступ супраць крыжакоў.
У канчатковым выніку супольныя дзеянні літоўска-польскага хаўрусу дазволілі атрымаць вырашальную перамогу над Тэўтонскім Ордэнам у Грунвальдскай бітве.
Войцех Герсан. Кейстут і Вітаўт у палоне ў Ягайлы
1669 год. Пачалося вывяржэнне вулкана Этна на італьянскай Сіцыліі. Працягвалася да ліпеня.
Рэкі расплаўленай лавы пахавалі 50 гарадоў, загінула ад 20 да 100 тысяч чалавек.
Мясцовыя жыхары называюць вулкан «Монгібела» – «Гара гор». Этна сапраўды ўзрушае сваімі памерамі: плошча 120 квадратных кіламетраў, а акружнасць вулкана складае 200 кіламетраў.
Пры вывяржэнні ў 1964 годзе Этна вырасла яшчэ на 50 м і зараз яе вышыня складае 3350 м. Масіў налічвае 270 кратараў, і лава выплюхваецца з расколін глыбінёй у адзін кіламетр. Гэтаму вулкану належыць першынство па колькасці вядомых чалавеку вывяржэнняў. З часоў хрысціянскага летазлічэння адбылося 150 магутных вывяржэнняў Этны.
1827 год. Нарадзіўся Каятан Крашэўскі.
Ураджэнец Беларусі, польскі пісьменнік, кампазітар, астраном-аматар. Брат пісьменніка Ю. Крашэўскага.
Скончыў Свіслацкую гімназію.
Аўтар гістарычных аповесцей, абразкоў і мемуараў, падзеі якіх адбываюцца пераважна на Беларусі, а таксама камедый, вершаў, гавэндаў.
Пісаў музыку: канцэрты, санаты, мініяцюры для фартэпіяна.
Меў бібліятэку з 10 000 тамоў, у тым ліку зборы Сапегаў. Заснавальнік прыватнай астранамічнай абсерваторыі.
Памёр 1 ліпеня 1896 года.
1872 год. Памёр Плацыд Янкоўскі (1810-1872).
Беларускі пісьменнік і перакладчык, публіцыст, уніяцкі і праваслаўны святар.
Валодаў 10 мовамі. З сялянамі размаўляў на беларускай мове.
Аўтар аповесцей, апавяданняў, гумарэсак, краязнаўчых, біяграфічных нарысаў, якія былі папулярнымі ў Беларусі і Літве. Выдаў больш дзесяці кніг прозы на польскай мове. Пераклаў на польскую мову асобныя творы Шэкспіра, Гётэ і іншых.
У «Літоўскіх епархіяльных ведамасцях» з 1864 года друкаваў апавяданні, нарысы, жыццяпісы, успаміны.
У 2006 годзе ў Беларусі ўпершыню выдадзены яго «Записки сельского священника», дзе сабраныя нарысы і ўспаміны з апошняга перыяду жыцця.
1887 год. Нарадзіўся Алесь Гарун (Прушынскі).
Беларускі паэт, празаік, драматург, публіцыст, грамадскі дзеяч. Віцэ-старшыня Усебеларускага з’езда 1917 года, сустваральнік БНР, рэдактар газеты «Беларускі шлях», адзін са стваральнікаў беларускай нацыянальнай арміі.
У 1907 годзе быў арыштаваны за антыўрадавую дзейнасць, асуджаны на ссылку і пажыццёвае пасяленне ў Сібіры. Працаваў у Іркуцкай губерні, на баржы на рацэ Лене, на залатых прыісках у Якуціі.
Публікаваўся ў газеце «Наша ніва». Аўтар вершаў, паэм, паэтычных водгукаў на вершы сучаснікаў, зборніка «Матчын дар», які з’яўляецца адным з найвыдатнейшых паэтычных дасягненняў ХХ стагоддзя.
У гонар паэта ў Фрунзенскім раёне Мінска названа вуліца.
Памёр у Кракаве па дарозе на курорт Закапанэ 28 ліпеня 1920 года.
1899 год. Нарадзілася Вольга Галіна (па мужу Александроўская, дзявочае Грудзінская).
Беларуская актрыса. Народная артыстка.
У 1923-1962 гадах служыла актрысай ў купалаўскім тэатры, пачынала працаваць пад кіраўніцтвам Е. Міровіча. У 1948-1963 гадах выкладала ў Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце.
Іграла ў пастаноўках па творах І. Папова, А. Астроўскага, М. Горкага, А. Чэхава, Я. Рамановіча, Лопэ дэ Вэга, У. Шэкспіра, Л. Талстога і іншых.
Выступала ў перыядычным друку з успамінамі пра дзеячаў беларускага тэатра, з рэцэнзіямі на спектаклі, артыкуламі-разважаннямі пра сутнасць акцёрскага майстэрства.
Памерла 4 снежня 1980 года.
1903 год. Нарадзіўся Тодар Кляшторны.
Беларускі паэт.
Працаваў на радыё, у рэдакцыях беларускіх газет і часопісаў. Быў сябрам літаратурных аб’яднанняў «Маладняк», «Узвышша», БелАПП.
Выдаў 5 зборнікаў паэзіі, многіх паэм. Аўтар інтымнай, пейзажнай, філасофска-медытацыйнай лірыкі, вершаў песеннага складу, вершаў-зваротаў, вершаў-пасланняў, твораў публіцыстычнай скіраванасці, баек, пародый, эпіграм, апавяданняў.
Пераклаў на беларускую мову пятую частку «Прыгод удалага ваякі Швейка» К. Ванека, асобных твораў П. Тычыны, В. Брусава, І. Харыка, А. Кутатэлі, М. Асеева, У. Маякоўскага і іншых.
Яго творы перакладаліся на літоўскую, рускую і ўкраінскую мовы. На яго вершы І. Іваноў і М.Равенскі напісалі песні.
Арыштаваны НКУС у лістападзе 1936 года, асуджаны 29 кастрычніка 1937 года да вышэйшай меры пакарання і расстраляны ў тую ж ноч.
Імя паэта носіць вуліца ў в. Камень на Лепельшчыне. У вясковым Доме культуры дзейнічае бібліятэка-музей Т. Кляшторнага.
1911 год. Нарадзіўся Леў Гарошка.
Беларускі рэлігійны і грамадскі дзеяч, грэка-каталіцкі святар, архімандрыт, даследчык гісторыі рэлігіі і царквы ў Беларусі, беларускай культуры, літаратар і педагог.
Арганізатар беларускага душпастырства ў Берліне і Мюнхене. Рэктар Беларускай каталіцкай місіі ў Францыі, Вялікабрытаніі. Выдавец малітоўніка «Божым шляхам», часопіса «Божым шляхам». Кіраўнік Беларускай секцыі радыё Ватыкана.
Памёр 28 ліпеня 1977 года ў шпіталі ў Парыжы ў выніку няўдалай хірургічнай аперацыі. Пахаваны на могілках Святога Панкрата ў Лондане.
Яго багаты архіў захоўваецца ў Скарынаўскай бібліятэцы ў Лондане. На думку гісторыка С. Абламейкі, спадчына Льва Гарошкі “змяшчае на сваіх старонках дзясяткі не выдадзеных тамоў каштоўнай рэлігійнай літаратуры, дзясяткі тамоў якасных навукова-гістарычных прац, абсалютная большасць з якіх так і засталіся невядомыя на Бацькаўшчыне”.
1911 год. У г. Ліда нарадзіўся Аркадзь Мігдал.
Савецкі фізік-тэарэтык, акадэмік АН СССР.
Вучыўся у Ленінградскім ўніверсітэце, адкуль яго выгналі ў 1931 годзе за «непралетарскае паходжанне». У 1933 годзе быў арыштаваны, сядзеў у вязьніцы.
З канца 1930-х гадоў вывучаў праблемы ўзаемадзеяння нейтронаў з атамамі. У выніку ім быў развіты арыгінальны метад «устрэсвання», які прынёс аўтару заслужаную вядомасць.
Працаваў у Інстытуце фізічных праблем АН СССР, прафесарам Маскоўскага інжынерна-фізічнага інстытута, у Інстытуце атамнай энергіі, Інстытуце тэарытычнай фізікі. У 1947 годзе быў апанентам на абароне кандыдацкай дысертацыі А. Сахаравым.
Заснавальнік новых кірункаў у ядзернай фізіцы і фізіцы металаў. Даследаваў праблему палярызацыі і вакууму ў моцных магнітных палях.
У навуковы ўжытак увайшлі такія азначэнні, як асаблівасць Мігдала-Кона, скачок Мігдала, канстанта Мігдала.
Памёр у ЗША 9 лютага 1991 года.
1913 год. Памёр ураджэнец Беларусі Андрэй Вількіцкі (1858-1913).
Рускі гідрограф, геадэзіст, палярны даследчык, генерал корпуса гідрографаў, начальнік Галоўнага Гідраграфічнага ўпраўлення.
З’яўляецца адным з найбольш паважаных спецыялістаў у асяроддзі ваенных гідрографаў.
Яго імем названыя мыс, ледавік, гара і заліў на архіпелагу Новая Зямля, востраў і астравы Вількіцкага ў Карскім і астравы ва Усходне-Сібірскім морах, праліў.
У Пецярбургу ўстаноўлена мемарыяльная дошка.
1934 год. Нарадзіўся ў Пінску Яўген Гвоздзеў.
Самы вядомы адзіночны коласветчык з Беларусі, падарожнік і мараплаўца.
Пасля сканчэння мараходнай вучэльні ў Астрахані, плаваў суднавым механікам на буйных рыбалавецкіх судах Каспія. Займаўся ветразным спортам. Сам будаваў свае яхты.
Як яхтсмен перасёк Каспій у адзіночных і калектыўных паходах больш за 50 разоў.
Быў у двух коласветных падарожжах (1992-1996 – першае і адзінае ў гісторыі адзіночных кругасветак плаванне на звычайным шпацырным швертбоце; 1999-2003).
У трэцяе падарожжа вакол Зямлі 74-гадовы мораплавец адправіўся з Наварасійска 19 верасня 2008 года. Перасёк Чорнае мора, Басфор, дасягнуў Італьянскага берага і 30 лістапада апошні раз выйшаў на сувязь.
10 снежня 2008 года цела нашага земляка з глыбокай ранай на галаве было знойдзена на пляжы Кастэльпарцыяна на поўдні Італіі.
1938 год. Расстраляны ў ГУЛАГу айцец Іаан (Іван Пашын, 1881-1938).
Беларускі праваслаўны дзеяч, архіерэй, свяшчэннамучанік, епіскап Тураўскі (1923-1926), Рыльскі (1929-1933).
Беларус. Нарадзіўся ў сям’і праваслаўнага святара. Маці паходзіла са старадаўняга беларускага святарскага роду Завітневічаў.
Скончыў Слуцкае духоўнае вучылішча, Мінскую духоўную семінарыю. Служыў у цэрквах і настаўнічаў у царкоўна-прыходскіх школах Гомельшчыны, Міншчыны
Арыштоўваўся НКУС у 1926, 1932 гадах, высылаўся ў Сібір, Комі АССР.
Расстраляны па абвінавачванню ў правядзенні «антысавецкай агітацыі сярод зняволеных».
У 2004 годзе Сінодам БПЦ далучаны да Сабора беларускіх святых. Абраз з выявай святога знаходзіцца ў гродзенскім Пакроўскім саборы (на фота).
1941 год. Памёр у ГУЛАГу Аляксандр Уласаў (1874-1941).
Беларускі грамадска-палітычны і культурны дзеяч, выдавец, публіцыст, рэдактар-выдавец газеты «Наша ніва», польскі сенатар.
Прыцягнуў да супрацы ў “Нашай Ніве” Я. Коласа, Я. Купалу, З. Бядулю, Ядвігіна Ш. Член Рады Беларускай Народнай Рэспублікі.
Меў багатую бібліятэку, шмат архіўных матэрыялаў пра «нашаніўскі» перыяд, нацыянальную асвету ў Заходняй Беларусі.
Яго рукапісная спадчына зберагаецца ў Літаратурным музеі Я. Купалы, цэнтральных навуковых бібліятэках акадэмій навук Беларусі, Літвы.
Арганізатар і адзін з кіраўнікоў Таварыства беларускай школы. Пад яго апякунствам дзейнічала Радашковіцкая беларуская гімназія імя Ф. Скарыны.
У верасні 1939 года вітаў далучэнне Заходняй Беларусі да БССР, выказваўся за адкрыццё беларускай школы ў Радашковічах, а праз месяц арыштаваны НКУС, утрымліваўся ў вілейскай турме.
У лістападзе 1940 года асуджаны на 5 гадоў зняволення ў сібірскіх лагерах.
1996 год. Памёр ураджэнец Бабруйска Леанід Марчанка (1941-1996).
Беларускі мастак-графік.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут
Майстар беларускай пейзажнай графікі, паслядоўнікам ідэй нацыянальнага рамантызму.
Яго афорты, літаграфіі – характарыстыкі кожнай істотнай дэталі раслін, нябеснай прасторы, воднай плыні. Ён шматпланава адлюстроўваў прасторы роднага краю.
Творы мастака знаходзяцца ў калекцыях Нацыянальнага мастацкага музею, Дзяржаўнай Траццякоўскай галерэі, маскоўскага Цэнтральнага Дома мастака, Музея сучаснага мастацтва ў Кёльне, Музеі імпрэсіянізму ў Германіі, прыватных зборах.
2011 год. Наймацнейшае ў гісторыі Японіі землетрасенне магнітудай 9,1.
Катаклізм выклікаў цунамі і аварыю на АЭС Фукусіма I, затапленне аэрапорта Сендай.
Тры працуючых энергаблока былі спынены дзеяннем аварыйнай абароны, усе аварыйныя сістэмы спрацавалі ў штатным рэжыме. Але, на наступны дзень, на АЭС адбыўся выбух. Узровень радыяцыі каля станцыі перавысіў норму ў 20 разоў. Як і аварыі на Чарнобыльскай АЭС прысвоены 7, вышэйшы, узровень тэхнагеннай аварыі.
Наступнае землетрасенне на ўзбярэжжы прэфектуры Фукусіма магнітудай 7,3 адбылося праз 11 гадоў – 16 сакавіка 2022 года. Вучоныя лічаць гэты катаклізм афтэршокам землетрасення 2011 года. У выніку цунамі загінула 4 чалавека, 225 паранены.
1564 год. Загадам Івана Жахлівага і дабраславеннем мітрапаліта Макарыя ў Маскве надрукавана першая руская кніга “Апостал”.
Надрукавалі яе выхадцы з Беларусі Іван Фёдараў (мяркуемае месца нараджэння – сённяшні Вілейскі раён) і Пётр Мсціславец.
Выбар для першага выдання кнігі быў невыпадковы: “Апостал” выкарыстоўваўся на богаслужэннях, пры падрыхтоўцы святароў і для навучання грамаце ў царкоўна-прыходскіх школах.
Праца над “Апосталам” вялася з красавіка 1563 па сакавік 1564 года.
1710 год. Выйшаў у свет першы друкаваны падручнік па геаграфіі на рускай мове – “Геаграфія ці кароткае зямнога свету апісанне”.
Хто з’яўляўся аўтарам першага рускага падручніка па геаграфіі, да гэтага часу загадка. Гісторыкі мяркуюць, што кніга была перакладзена з галандскай мовы.
Дакладна невядомы і перакладчык. Але ім можа быць ураджэнец Мсціслаўшчыны Ілля Капіеўскі (Капіевіч, 1651–1714). Асветнік, першы настаўнік Пятра І ў Галандыі, выдавец, перакладчык шматлікіх кніг, паэт, пісьменнік, распрацоўшчык грамадзянскага шрыфту, аўтар сучасных рускіх назваў 12 сузор’яў, папулярызатар тэрмінаў “мапа”, “карта”, “глёбус” у рускай мове. Імя І. Капіевіча носіць адна з вуліц Мінска.
У падручніку геаграфіі 1710 года апісаны “зямныя кругі” – роўналежнік, тропікі, канцавоссі. Давалася ў ім і паняцце аб градусах шырыні і даўжыні, пералічваліся асноўныя крыніцы карысных выкапняў Еўропы, пазначаны тыпы палітычнага ладу ў розных еўрапейскіх краінах, апісаны некаторыя краіны і народы Азіі, Амерыкі, Аўстраліі і Афрыкі.
1781 год. Памёр Міхал Карыцкі (1714–1781).
Беларускі паэт-лацініст эпохі Асветніцтва, манах-езуіт, педагог, доктар філасофіі.
Скончыў Віленскую акадэмію. Выкладаў у Мінскім езуіцкім калегіуме, Віленскай акадэміі, Слуцкай семінарыі, у Варшаве, Драгічыне, Нясвіжы, Полацку, Бабруйску.
Падзяляў ідэі Асветніцтва, імкнуўся палепшыць сістэму адукацыі, надаць ёй больш свецкі характар.
Пачынальнік класіцызму як творчага метаду, паўплываў на паэзію Рэчы Паспалітай. Пісаў вершы, казкі, элегіі, пасланні, паэмы, элегіі, пародыі лацінскай мовай.
Пасля скасавання (1773) Папам ордэна езуітаў Адукацыйная камісія прызначыла яго на пасаду прэфекта Мінскага калегіума.
Cваю маёмасць ахвяраваў на патрэбы Мінскай школы, дзе выкладаў у апошнія гады.
У некаторых творах выказваў свае пачуцці замілавання родным краем, ганарыўся яго прыгажосцю і багатай гісторыяй, праслаўляў адвечную славянскую раку Дзвіну і старажытны Полацк, куды раіў Кацярыне ІІ перанесці сваю сталіцу.
1861 год. На наступны дзень пасля дня нараджэння памёр Тарас Шаўчэнка (1814–1861).
Вядомы ўкраінскі мастак і літаратар.
Беларусь наведваў у 1829 годзе, у час прыезду свайго ўладніка П. Энгельгарта ў Вільню. У 1843 годзе, здабыўшы волю, Шаўчэнка па дарозе з Пецярбурга да Украіны наведаў Віцебск, Магілёў, Гомель. Гэтым жа шляхам вяртаўся ў Пецярбург у 1847 годзе. Падрымліваў сувязі са многімі беларускімі літаратарамі, удзельнікамі вызваленчага руху.
У яго гонар у Беларусі усталяваны помнікі ў Брэсце, Слуцку, Гомелі, Мінску, Магілёве (2005). У 2015 годзе помнік у Магілёве быў пашкоджаны вандаламі.
Выява Шаўчэнкі разам з Гогалем і Пушкіным размешчана на мемарыяльнай дошцы на будынку па Ленінскай, 33.
У Беларусі вуліцы Шаўчэнкі ёсць у шматлікіх гарадах, у тым ліку Бабруйску, Магілёве.
1939 год. У Мінску прэм’ерай оперы «Міхась Падгорны» Яўгена Цікоцкага адкрыўся будынак Дзяpжаўнага тэатра опеpы і балета Белаpyсi.
Адзін з двух музычных тэатраў краіны разам з Музычным тэатрам. Размешчаны ў Траецкім прадмесці. Будынак оперы – помнік міжнароднага значэння, узор савецкага канструктывізму з элементамі ар-дэко. Існуе легенда, што Янка Купала, убачыўшы праект, выклікнуў: «А летуценны хлопец гэты Лангбард!».
Пастаноўкі большасці спектакляў у тэатры ідуць на мове арыгінала, а таксама на беларускай і рускай.
У тэатры працавала 8 Народных артыстаў СССР і 11 – БССР.
Пасля масавых фальсіфікацый на прэзідэнцкіх выбарах 2020 года, жорсткага разгону акцый пратэстаў, збіцця і катаванняў затрыманых пратэстоўцаў, калектыў тэатра выходзіў на акцыі пратэсту. Больш за 300 артыстаў і супрацоўнікаў падпісалася пад зваротам у падтрымку купалаўцаў.
27 кастрычніка артысты правялі акцыю салідарнасці з беларускім народам, звярнуўшыся перад пачаткам спектакля «Царская нявеста» да прысутных: «У гэты пераломны момант, калі ў нашай краіне адбываецца беззаконне і несправядлівасць, мы не можам маўчаць…». Пасля звароту яны выканалі песню «Магутны Божа», гледачы падтрымалі артыстаў авацыямі.
Пасля гэтага пачаліся звальненні, а спектаклі былі адменены «у сувязі са складанай эпідэміялагічнай сітуацыяй».
1940 год. У в. Папоўшчына (цяпер Карпаўскі Чэрыкаўскага раёна) нарадзіўся Аляксей Марачкін.
Беларускі мастак і грамадскі дзеяч, педагог.
Працаваў галоўным мастаком Мастацкага фонду, у Беларускай акадэміі мастацтваў, загадваў кафедрай жывапісу. Член БНФ. Адзін з заснавальнікаў і першы старшыня мастацкай суполкі «Пагоня».
Працуе пераважна ў станкавым жывапісе ў жанрах партрэта, тэматычнай карціны, пейзажа і нацюрморта. Тэматыка яго твораў прысвечана гістарычным падзеям мінулага і сучаснасці, раскрывае багацце духоўнай культуры беларускага народа.
Стварыў партрэты шматлікіх выдатных дзеячаў беларускай гісторыі і культуры, у тым ліку «Цётка», «Пачатак. Францыск Скарына», «М. Гусоўскі», «Вераніка і Максім», «Рагнеда», «Кірыла Тураўскі», «Канцлер Вялікага Княства Літоўскага Леў Сапега», «Мікола Ермаловіч», серыю партрэтаў «Мае сучаснікі», цыкл твораў «Народныя легенды і паданні», розных тэматычных кампазіцый, у тым ліку з Чарнобыльскай тэмай.
Яго працы захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, у Мастацкай галереі Нацыянальнага Полацкага гісторыка-культурнага музея-запаведніка, у музеях і прыватных галерэях Беларусі, Польшчы, Германіі, ЗША.
Узнагароджаны медалём Францыска Скарыны, медалём 100 гадоў БНР Рады Беларускай Народнай Рэспублікі.
Двойчы адмовіўся ад ганаровага дзяржаўнага звання «Ганаровы мастак», пратэстуючы супраць сістэмы дзяржаўнага патранату і кантролю за мастацтвам, супраць палітыкі А. Лукашэнкі.
А. Марачкін і Г. Бураўкін.
1942 год. У Мсціславе нарадзіўся Міхась Ткачоў.
Беларускі гісторык, археолаг, грамадскі дзеяч. Доктар гістарычных навук, прафесар.
Загадчык рэдакцыі гісторыі, галоўны рэдактар выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя» імя Петруся Броўкі. Ініцыятар стварэння энцыклапедыі «Археалогія і нумізматыка Беларусі», «Энцыклапедыі гісторыі Беларусі».
Вывучаў ваенна-абарончае дойлідства, матэрыяльную культуру і архітэктуру гарадоў Беларусі XI-XVIII стагоддзяў.
Адзін з аўтараў кніг «Нарысы па археалогіі Беларусі», «Гісторыя беларускага мастацтва».
Першым прасачыў генезіс, эвалюцыю і этапы развіцця замкаў і абарончых сістэм населеных пунктаў, а таксама арганізацыю абароны беларускіх гарадоў.
Памёр 31 кастрычніка 1992 года.
У яго памяць у Гродна і Мсціславе ўсталяваны мемарыяльныя шыльды.
1946 год. Нарадзіўся Уладзімір Гасцюхін.
Савецкі і беларускі акцёр тэатра і кіно, Заслужаны артыст РСФСР, Народны артыст Беларусі.
Здымаўся ў больш чым 120 кінафільмах, у тым ліку “Хаджэнне па пакутах”, “Час выбраў нас”, “Магістраль”, “У пошуках капітана Гранта”, “Знак бяды”, “Шляхціц Завальня”, “Дальнабойнікі”, “Ціхі Дон”, “Смерць шпіёнам. Крым”, “Снайпер: Апошні стрэл”.
У 2017 годзе зняўся ў прапагандысцкім фільме тэлеканала Беларусь 1 «Белы легіён чорных душ. Журналісцкае расследаванне».
Прадстаўнік “рускага свету”. Прытрымліваецца антыамерыканскіх і антыўкраінскіх поглядаў. «Персона Нон Грата» на тэрыторыі Украіны.
Заснавальнік Рэспубліканскай партыі працы і справядлівасці.
Сярод многіх узнагарод, медаль і Ордэн Ф. Скарыны.
1969 год. У Магілёве нарадзіўся Андрэй Вараб’ёў.
Беларускі скульптар.
Скончыў Мінскае мастацкае вучылішча, Беларускую акадэмію мастацтваў. Выкладаў мастацкія дысцыпліны ў МДУ імя А. Куляшова.
З 1995 года актыўна выстаўляецца, у тым ліку і за мяжой, арганізуе ўласныя праекты. Мае ўласную галерэю. З’яўляўся кіраўніком абласной арганізацыі Саюза мастакоў Беларусі.
Аўтар шматлікіх гарадскіх скульптур, якія вядомы большасці магілёўцаў, шклаўчан, быхаўчан і іншых. Сярод яго скульптур – Шклоўскі агурок, закаханая пара, гімнастка, львы на мосце імя Яшына праз Дняпро ў Магілёве, Маленькі прынц, вобраз Магіслава на Ратушы, мемарыяльныя шыльды славутым ураджэнцам і іншыя.
1972 год. Адбыўся выбух на Мінскім радыёзаводзе.
Загінула ад 103 да 143 чалавек, больш за 100 пацярпела.
Выбух у цэху па вырабе тэлевізыйных футляраў Мінскага радыёзавода – гэта катастрофа стала адной з найбольш масавых у Беларусі паводле колькасці ахвяр. Ад выбуху абрынуліся жалезабетонныя перакрыцці, пакінуўшы ад будынка толькі слупы, на якіх трымаўся дах.
Прычынай выбуху быў названы дробнадысперсны пыл ад шліфавання драўняных пліт і фанеры. За шматлікія гады працы ён асядаў у вентыляцыі, якая не спраўлялася з адкідамі вытворчасці такога памеру. Адной іскры было дастаткова, каб пыл выбухнуў.
Праекціроўшчыкі і дырэктар завода апынуліся за кратамі.
Мінск з космасу. Месца выбуху (завулак С. Кавалеўскай) адзначана чырвоным кружком.
2000 год. Памёр ураджэнец в. Батвінаўка (зараз Крычаўскі раён) Уладзімір Труханоўскі (1914-2000).
Савецкі і расійскі гісторык, пісьменнік і дыпламат. Доктар гістарычных навук. Акадэмік РАН.
Скончыў Ленінградскі педінстытут, Вышэйшую дыпламатычную школу. Служыў у войску, у наркамаце замежных спраў, генеральным консулам у Іране, загадчыкам аддзела ААН. Браў удзел у Сан-Францыскай і Патсдамскай канферэнцыях.
Выкладаў, кіраваў кафедрай у Маскоўскім інстытуце міжнародных зносін, працаваў у Інстытуце гісторыі АН СССР, галоўным рэдактарам часопіса «Пытанні гісторыі», віцэ-прэзідэнтам Савецкай Асацыяцыі Садзейнічання ААН, прэзідэнтам Асацыяцыі брытанскіх даследаванняў.
2011 год. Памёр Янка Сіпакоў (1936-2011).
Беларускі пісьменнік, перакладчык. Заслужаны дзеяч культуры. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР.
Працаваў у шклоўскай раённай газеце «Чырвоны барацьбіт», часопісах «Вожык», «Маладосць», «Беларусь», у выдавецтве «Беларуская Энцыклапедыя».
Аўтар вершаў, паэтычных зборнікаў, кніг паэзіі, паэм у прозе, нарысаў, кніг прозы, кнігі прытчаў, фантастычна-прыгодніцкай аповесці, цыклаў мініяцюр, гістарычных апавяданняў, зборнікаў гумарэсак.
Пераклаў на беларускую мову класікаў сусветнай і рускай літаратуры.
Памёр 10 сакавіка 2011 года ў Мінску.
На Першамайскай дэманстрацыі. Я. Сіпакоў, І. Навуменка, Н. Маеўская, Б. Сачанка, Ю. Свірка. 1958 год.
2013 год. Памёр Барыс Аракчэеў (1926-2013).
Беларускі мастак, педагог. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Працаваў у станковым жывапісе, у жанрах пейзажа, нацюрморта, тэматычных карцін і батальных сцэн.
Пад час вайны служыў у Бабруйску, Мінску.
Скончыў Мінскае мастацкае вучылішча, Тэатральна-мастацкі інстытут (першы выпуск, разам з будучымі народнымі мастакамі А. Анікейчыкам, В. Грамыкам, А. Кашкурэвічам i Л. Шчамялёвым).
Сярод яго твораў – пейзажы, нацюрморты, серыя партрэтаў сучаснікаў і знакамітых людзей. З’яўляўся адным з чатырох стваральнікаў дыярамы «Мінскі кацёл» у Музеі гісторыі Вялікай Айчыннай вайны.
Выкладаў у Мінскім мастацкім вучылішчы, Акадэміі мастацтваў, з’яўляўся настаўнікам многіх вядомых беларускіх мастакоў, сярод якіх У. Кожух, А. Кузьміч, В. Рускевіч, Ф. Янушкевіч, В. Ясюк.
Творы мастака знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, Фондзе Саюза Мастакоў, Магілёўскім мастацкім музеі і іншых, галерэях Гомеля, Светлагорска, Полацка, Крупак, Баранавічаў, у прыватных калекцыях замежных краін.
Па ёй можна прасачыць, як змянялася Зямля за апошнія 100 мільёнаў год.
Навукоўцы аўстралійскага ўніверсітэта Сіднэя склалі самую падрабязную мадэль геалагічных змен Зямлі пад назвай “Перспектыва Элерса” – паведамляе часопіс Science.
На відэа вучоныя паказалі, як ландшафт Зямлі мяняўся за апошнія 100 мільёнаў гадоў: ад змены ўзроўню Сусветнага акіяна да руху тэктанічных пліт.
На мадэлі ўлічаны такія фактары, як змена клімату і розныя прыродныя з’явы, у тым ліку, вывяржэнне вулканаў, землятрусы.
На двух прадстаўленых відэа бачна, як перасоўваюцца кантыненты, мяняюцца рэчышчы, перамяшчаюцца тэктанічныя пліты.
Створаная мадэль у далейшым можа дапамагчы зразумець, як паверхня Зямлі будзе рэагаваць на змяненне клімату і тэктанічныя сілы, і вылічыць яшчэ толькі маючыя адбыцца змены планеты.
Еўрапейскія вытворцы аўтамабіляў у масавым парадку здымаюць з выпуску мадэлі з малалітражнымі рухавікамі ўнутранага згарання з-за ўзмацнення экалагічных патрабаванняў – паведамляе point.md са спасылкай на Automotive News Europe.
За 5 гадоў скарачэнне вытворчасці ўдвая.
У 2022 годзе сегмент кампактных малалітражак быў амаль удвая скарочаны ў параўнанні з максімальным узроўнем продаж у 2017 годзе, калі ў Еўропе было рэалізавана 1,2 мільёна мікракараў.
Гэта адбылося ў сувязі са зняццем з вытворчасці кампактных мадэляў Citroen C1, Peugeot 108 і Smart Forfour, якія пакінулі рынак пасля Opel Karl і Adam, Skoda Citigo, Ford KA, Seat Mii і Suzuki Selenio.
Кампаніі пазбаўляюцца ад малалітражак з рухавікамі ўнутранага згарання, спрабуючы абмежаваць павелічэнне выдаткаў і знізіць узровень выкідаў вуглякіслага газу
Пакінуць толькі вытворчасць “кампактаў”-электракараў.
Зніжэннем мадэльнага спектру гарадскіх “кампактаў” аўтавытворцы імкнуцца знізіць выдаткі на развіццё новых пакаленняў у сувязі з хуткім увядзеннем экалагічнага стандарту Euro-7. Аўтамабільныя вытворцы маюць намер пакінуць ў гэтым сегменце. толькі электрычныя “кампакты”.
Пратэсты ў Грузіі, якія працягваліся два дні, прывялі да перамогі мітынгоўцаў. Кіруючыя партыі краіны выступілі з афіцыйнай заявай пра адкліканне скандальнага законапраекта – паведамляе партал “Навіны Грузіі”.
Парламенцкая большасць раніцай 9 сакавіка аб’явіла, што адклікае з парламента законапраект аб “іншаагентах”, які выклікаў хвалю акцый пратэсту ў краіне і сур’ёзную занепакоенасць заходніх партнёраў.
“Мы прынялі рашэнне безумоўна адклікаць падтрыманы намі раней законапраект без якіх-небудзь агаворак” – гаворыцца ў сумеснай заяве кіруючай партыі і руху “Сіла народа”, які ініцыяваў прыняцце закона.
Аўтары заявы пішуць, што рашэнне прынятае з мэтай захавання міру ў краіне. Яны адзначаюць, што законапраект выклікаў рознагалоссі ў грамадстве з-за працы “машыны хлусні” і яго прыняцце ў першым чытанні было прадстаўлена як адыход ад еўрапейскага курса.
Буйны нямецкі вытворца шын і аўтамабільнай электронікі Continental AG закрывае расійскі бізнэс. Пра гэта заявіў генеральны дырэктар кампаніі Мікалай Сецер – паведамляе news.pn.
Паводле слоў Сеера, 2022 год паставіў перад яго кампаніяй шмат выклікаў з-за росту цэн на сыравіну, энергію і лагістыку. Але ж галоўная прычына такога рашэння – вайна ва Украіне.
У 2022 годзе кампанія аб’яўляла, што прыпыняе сваю дзейнасць у Расіі. У лютым The Economist пісаў, што санкцыі супраць Расіі вяртаюць расійскае прадпрымальніцкае асяроддзе ў «карумпаваны і дзікі час бандыцкага капіталізму».
Аб вяртанні расійскага бізнесу ў “ліхія 90-я” раней пісала і агенцтва Bloomberg. Яно адзначала, што расійскія прадпрымальнікі вымушаныя шукаць разнастайныя спосабы даставак тавараў у Расію ва ўмовах жорсткага санкцыйнага ціску.
Гэтая навіна, верагодна, будзе з натхненнем успрынята “Белшынай”, якая згубіла частку рынкаў, і магілёўскім “Омск-карбон”, які выпрацоўвае вуглярод для вытворчасці шын.
Міжнародны дзень ды-джэя (International DJ Day, з 2001 года) святкуецца па пастанове ЮНЕСКА.
Арганізатары фонду World DJ Day Foundation заклікаюць ды-джэяў ахвяраваць усе заробленыя ў гэтую ноч грошы дзіцячым дамам і дабрачынным арганізацыям.
Свята па маштабах гучней за ўсіх адзначаецца ў Вялікабрытаніі. Вядучыя ды-джэі і клубы на працягу тыдня бесперапынна іграюць музыку. Усе сабраныя сродкі пасля такога маштабнага свята паступаюць дзецям-сіротам.
Штогод у акцыі бяруць удзел не менш за 3 000 ды-джэяў з 82 краін свету.
Стварэнне клубнай музыкі – цэлая навука. Ёсць нават школы ды-джэяў. Проста ставіць кампазіцыю – гэтага ўжо мала. Ды-джэю трэба зрабіць рытм, пад які будуць танчыць сотні людзей.
1497 год. Польскі манах Мікалай Капернік (1473-1543) зрабіў першае са сваіх 27 планетарных назіранняў.
Вынікі яго назіранняў былі скарыстаны ў трактаце “Аб зваротах нябесных сфер”, які змяніў карціну свету. Ён з’яўляецца стваральнікам геліяцэнтрычнай сістэмы.
Навуковыя доследы Каперніка былі падтрыманы кардыналам М. Шэнбергам, нашчадак якога, Гергард Шэнберг (1875-1954) працаваў прафесарам і загадчыкам кафедры геаграфіі (1946-1954) Магілёўскага педінстытута.
1652 год.Дэпутат ад ВКЛ Уладзіслаў Сіцінскі ўпершыню выкарыстаў права liberum veto у Сейме Рэчы Паспалітай і спыніў працу сейма.
«Вольнае вета», Liberum veto – прынцып парламенцкага ладу ў Рэчы Паспалітай, які дазваляў любому дэпутату сейма спыніць абмеркаваньне пытання ў сейме і працу сейма наогул, выступіўшы супраць.
1814 год. Нарадзіўся Тарас Шаўчэнка (1814-1861).
Вядомы ўкраінскі мастак і літаратар. Нацыянальны герой Украіны.
Праехаў па Беларусі ў 1829 годзе, у час прыезду свайго ўладніка П. Энгельгарта ў Вільню.
У 1843 годзе, здабыўшы волю, Шаўчэнка па дарозе з Пецярбурга да Украіны наведаў Віцебск, Магілёў, Гомель. Гэтым жа шляхам вяртаўся ў Пецярбург у 1847 годзе. Падрымліваў сувязі са многімі беларускімі літаратарамі, удзельнікамі вызваленчага руху.
У 1863 годзе ў Вільні быў выдадзены «Кабзар» Шаўчэнкі на польскай мове ў перакладзе У. Сыракомлі.
Да пачатку XX стагоддзя адносяцца пераклады Шаўчэнкі на беларускую мову, якія зрабілі зрабілі Янка Купала, А. Гурло, А. Паўловіч. Першым даследчыкам паэтыкі Т. Шаўчэнкі ў Беларусі быў М. Багдановіч. У аснове паэмы Янкі Купалы “Тарасава доля” адлюстраваны жыццёвы шлях вялікага Кабзара.
Перакладалі Шаўчэнку і беларускія паэты міжваеннага і паваеннага часу, у іхнім ліку – Рыгор Барадулін.
У яго гонар у Беларусі усталяваны помнікі ў Брэсце, Слуцку, Гомелі, Мінску, Магілёве (2005). У 2015 годзе помнік у Магілёве быў пашкоджаны вандаламі.
Выява Шаўчэнкі разам з Гогалем і Пушкіным размешчана на мемарыяльнай дошцы на будынку па Ленінскай, 33 у Магілёве.
У Беларусі вуліцы Шаўчэнкі ёсць у шматлікіх гарадах, у тым ліку Бабруйску, Магілёве.
1831 год. У Алжыры заснаваны Французскі замежны легіён.
Ваеннае фарміраванне, якое спачатку прыцягвала замежных наймітаў. Першапачаткова фармаванне прызначалася для аперацый у афрыканскіх уладаннях Францыі. Салдаты кляліся “служыць не Францыі, але Легіёну”, і лацінская формула “Legio patria nostra” (“Легіён – наша Айчына”) была іх неафіцыйным дэвізам.
Сёння Замежны легіён – высокапрафесійны і дысцыплінаваны наёмны спецназ, які здолеў захаваць свой рамантычны арэол для шукальнікаў прыгод. Яго афіцэрамі з’яўляюцца толькі французы. Іншаземцы ж, якія добрасумленна адслужылі радавымі не менш за адзін пяцігадовы тэрмін, могуць прэтэндаваць на французскае грамадзянства.
Да 1 000 беларусаў і выхадцаў з Беларусі, не менш за 30 магіляўчан, служылі ў шэрагах Легіёна.
1838 год. Памёр Іасафат Булгак (1758-1838).
Грэка-каталіцкі царкоўны дзеяч.
Яго смерць зняла апошнюю перашкоду для скасавання Берасцейскай уніі 1596 года.
Вучыўся ў школе пры Жыровіцкім манастыры і ў Рыме.
Член ордэна базыльян. Доктар тэалогіі і кананічнага права. Выкладаў у манастырскіх школах у Беразвеччы, Жыровічах.
Падчас царавання Паўла I садзейнічаў вяртанню ў унію прыходаў, якія былі пераведзены ў праваслаўе.
Епіскап брэсцкі, архіепіскап полацкі, мітрапаліт грэка-каталіцкай царквы (1817-1838).
У канцы жыцця яго акружалі епіскапы, прыхільнікі аб’яднання з праваслаўнай царквой – І. Сямашка, А. 3убко, В. Лужынскі і іншыя, што вяло да змяншэння яго ўплыву.
1858 год. У амерыканскай Філадэльфіі выдадзены патэнт на вулічную паштовую скрыню.
У Рэчы Паспалітай паштовыя скрыні вядомы з 1633 года. На радзіму паштовай скрыні прэтэндуе Легніца.
1883 год. Нарадзіўся Францішак Аляхновіч.
Беларускі драматург, празаік, паэт, публіцыст.
Яго аповесць «У капцюрох ГПУ» ёсць адным з ранніх твораў сусветнай літаратуры, які апісвае жыццё ў сталінскім канцэнтрацыйным лагеры непасрэдна з погляду арыштанта.
Яго п’есы (17) актыўна ставіліся калектывамі Беларусі, Латвіі, Чэхіі і найбольш трупай У. Галубка. За плённую працу Францішка Аляхновіча на ніве тэатра яшчэ пры жыцці яму прысвоілі званне «бацькі найноўшай беларускай драматургіі».
Супрацоўнічаў з «Нашай Нівай», удзельнічаў у беларускім нацыянальным руху, у тэатральных пастаноўках, арганізаваў віленскі тэатральны гурток Беларуская драматычная дружына, стварыў і паставіў дзіцячыя п’есы, ставіў пастаноўкі ў Менску, Вільні, меў сваю мінскую ўласную трупу, працаваў дырэктарам Беларускага савецкага тэатра, у Другім дзяржаўным тэатры ў Віцебску.
1 студзеня 1927 года арыштаваны, атрымаў 10 гадоў катаргі на Салавецкіх астравах.
У пачатку восені 1933 года быў абмяняны на арыштаванага ў Польшчы беларускага палітыка і філолага Б. Тарашкевіча.
Пад час вайны быў рэдактарам віленскай газеты «Беларускі голас», уваходзіў у Цэнтральны Камітэт Беларускай незалежніцкай партыі, ставіў у Мінску п’есы.
Увечары 3 сакавіка 1944 года быў застрэлены на сваёй кватэры. Яго забойства ўскалыхнула беларусаў Вільні. Яго застрэліць маглі і байцы Арміі Краёвай, і савецкія партызаны, і немцы.
З вялікаю ўрачыстасцю пахаваны на Кальвінскіх могілках у цэнтры Вільні, у 1989 годзе перапахаваны на могілках Росы, дзе пастаўлены помнік.
Творы Ф. Аляхновіча зноў пачалі ставіць на беларускай сцэне ў 1990-х гадах.
1918 год. Выканаўчы камітэт Рады Усебеларускага з’езда прымае Другую Устаўную грамату, абвешчана Беларуская Народная Рэспубліка ў этнічных межах.
Першая Грамата была выдадзена 21 лютага, у якой Выканкам аб’явіў сябе часовай уладай у Беларусі. Спасылаючыся на права народаў на самавызначэнне, Рада . Яназаяўляла, што ўлада ў краіне павінна фармавацца згодна з воляй народаў, якія насяляюць краіну, шляхам дэмакратычных выбараў ва Усебеларускі Устаноўчы Сойм.
Трэцяя Статутная грамата была выдадзена 25 сакавіка 1918 года а 8:00 у будынку мінскага сялянскага пазямельнага банка на вуліцы Серпухоўскай (цяпер – Валадарскага, 9). Яна аб’явіла аб абвяшчэнні незалежнай Беларускай Народнай Рэспублікі.
БНР мела тэрыторыю 300 000 квадратных кіламетраў.
1934 год. Нарадзіўся Юрый Гагарын (1934-1968).
Першы ў свеце касманаўт, Герой Савецкага Саюза.
У юнага Гагарына любімым творам быў верш Янкі Купалы “Хлопчык і лётчык”, які, верагодна, абумовіў выбар прафесіі.
У Магілёве ў гонар першага касманаўта Зямлі названа вуліца ў Задняпроўі.
1953 год. У бяльгійскім Лёвене памёр Мікола Равенскі (1886-1953).
Беларускі кампазітар, дырыжор, музычны крытык.
Працаваў рэгентам у Навагрудку, Чэрвені, хормайстрам мінскага гарадскога тэатра, выкладчыкам у музычным тэхнікуме, Беларускай кансерваторыі.
3 1944 года на эміграцыі ў Германіі, Бельгіі. Працаваў у Лёвенскі універсітэце, дзе стварыў студэнцкі ансамбль беларускай музыкі, кіраваў хорам беларускіх студэнтаў Бельгіі, з якім гастраляваў па Еўропе. Супрацоўнічаў з Беларускім інстытутам навукі і мастацтва.
Музычная і кампазітарская творчасць цесна звязана з беларускім фальклорам.
Аўтар апрацовак беларускіх народных песень і песень на вершы М. Багдановіча, Янкі Купалы, Якуба Коласа, К. Буйло, Ц. Гартнага, З. Бядулі, оперы «Браніслава» (лібрэта У. Дубоўкі; у 1930 годзе канфіскавана), першай беларускай аперэты на словы В. Дуніна-Марцінкевіча «Залёты», музыкі для «Пагоні», на тэксты царкоўных малітваў, у тым ліку «Магутны Божа» (на словы Н. Арсенневай).
Аўтар даследавання «Характэрныя рысы беларускай народнай песні».
1953 год. Пахаванне І. Сталіна і тысячы загінулых.
Цела Сталіна хаваюць у Маўзалеі, над галоўным уваходам якога змяшчаецца вялізны маналіт чорнага лабрадора са словамі: Ленін, Сталін.
Пазней цела Сталіна будзе вынесена з Маўзалея.
Сталін памёр 5 сакавіка. На чатыры дні ў СССР была аб’яўлена ўсенародная дзяржаўная жалоба. Тры дні запар жывая шматкіламетровая чалавечая рака, выгінаючыся па вуліцах Масквы, накіроўвалася да Калоннай залы Дома Саюзаў, да труны з целам нябожчыка.
З-за шматтысячнай вялікай колькасці людзей утвараліся цісканіны. Многія памерлі далёка на подступах. Па сведчаннях відавочцаў, усе раздушаныя целы складалі на грузавікі і вывозілі за горад. Сярод раздушаных былі такія, якія прыходзілі ў сябе, прасілі дапамогі. Але хуткая медыцынская дапамога практычна не працавала: па цэнтральных вуліцах забаранялася ездзіць. Параненыя нікога не цікавілі. На многіх вуліцах разыгрываліся сапраўдныя трагедыі. Цісканіна была такой моцнай, што людзей проста ўціскалі ў сцены дамоў. Абвальваліся платы, ламаліся брамы, разбіваліся вітрыны крам. Людзі залазілі на жалезныя ліхтарныя слупы і, не ўтрымаўшыся, падалі адтуль, каб ужо ніколі не падняцца. Некаторыя ў роспачы наадварот спрабавалі пралезці пад грузавікамі, але іх туды не пускалі. Па іх тапталіся, напіралі ззаду. Натоўп гушкаў хвалямі то ў адзін бок, то ў другі. Аб колькасці загінуўшых у тым страшным гармідары забаранялася нават казаць. І толькі праз некалькі гадоў, ужо ў гады выкрыцця культу асобы, сталі з’яўляцца сведчанні ўдзельнікаў тых падзей аб тысячах загінуўшых.
Колькасць ахвяр магчыма была куды большая за Хадынскую трагедыю, калі 30 траўня 1896 года ў дні ўрачыстасцяў з нагоды каранацыі Мікалая II загінула ад 1 389 да 4 000 чалавек.
1959 год. У продаж паступаюць першыя лялькі Барбі па 3 долары.
Амерыканская фірма “Матэл” прадставіла на выставе цацак у Нью-Йорку сваю ляльку “Барбі”, якая стала кумірам дзяцей ва ўсім свеце.
Барбі – самая папулярная ў свеце цацка. Кожны тыдзень у свеце прадаецца каля мільёна лялек, кожную секунду – дзве лялькі. У амерыканскай дзяўчынкі ва ўзросце 3-10 гадоў у сярэднім 8 такіх лялек, у італьянкі – 7, у францужанкі, немкі і англічанкі – па 5.
Адна з лялек, набытых у 1959 годзе за 3 долары, у 2004 годзе была прададзена на аўкцыёне eBay за 3 552 долары, а ў 2006 на аўкцыёне Christie’s у Лондане яе кошт вырас да 17 000.
1992 год. Памёр ураджэнец Брэста Менахем Бегін (Мечыслаў Бягун, 1913–1992).
Шосты прэм’ер-міністр Ізраіля, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру.
20 верасня 1940 года ў Вільні быў арыштаваны НКУС і заключаны ў Лукішскую турму як «агент брытанскага імперыялізму», быў этапаваны ў лагер у Комі АССР. У 1941 годзе ўступіў у войска Андэрса і ў траўні 1942 года апынуўся ў Палестыне.
Бегін – актыўны ўдзельнік Вайны за незалежнасць Ізраіля. Рэфарматар.
Аўтар артыкулаў і трох кніг мемуарнага характару, у тым ліку пра савецкую турму і лагер.
Свята пачалі працоўныя амерыканкі, працягнулі нямецкія сацыялісткі, а адзначаюць славянскія хатнія гаспадыні.
Вытокі Міжнароднага жаночага дня 8 сакавіка звязаны з падзеямі так званага «марша пустых рондаляў». 8 сакавіка 1857 года адбыліся дэманстрацыі работніц тэкстыльнай прамысловасці і пашывачных фабрык у Нью-Ёрку ў знак пратэсту супраць непрымальных умоў працы і нізкай заработнай платы. Яны патрабавалі скарачэння працоўнага дня, паляпшэння ўмоў працы, роўную з мужчынамі заработную плату. Страйк не даў ніякіх вынікаў, а мірны мітынг быў разагнаны паліцыяй.
8 сакавіка 1908 г. у Нью-Йорку адбылася дэманстрацыя «сацыялістычных жанчын», звязаная з тэкстыльнымі забастоўкамі ў 1857–58 гадах. Тысячы жанчын патрабавалі права голасу, выступілі супраць цяжкіх умоў працы і супраць працы дзяцей.
Да 1908 года штогадовыя дэманстрацыі сталі настолькі маштабнымі, што гэта заахвоціла Сацыялістычную партыю Амерыкі абвясціць 28 лютага 1909 г. Нацыянальным жаночым днём.
Традыцыя правядзення свята 8 сакавіка (23 лютага па старым стылі) стала ўмацоўвацца паўсюдна пасля таго, як у 1914 годзе жанчыны Аўстра-Венгрыі, Германіі, Даніі, Нідэрландаў, Швейцарыі, Расіі, ЗША і іншых краін правялі мітынгі супраць вайны, мілітарызму і за права голасу. Прынята лічыць, што дата была абрана ў памяць аб буйных забастоўках работніц тэкстыльных фабрык у ЗША, якія адбыліся 8 сакавіка ў 1857 і 1908 гадах.
У Савецкім Саюзе 8 сакавіка звязвалася з падзеямі Лютаўскай рэвалюцыі
На замацаванне 8 сакавіка ў якасці Міжнароднага жаночага дня таксама паўплывалі падзеі лютага 1917 года ў Расіі. У 1917 годзе ў гэты дзень (23 лютага па старым стылі) пачалася забастоўка работніц ткацкіх фабрык Выбаргскага боку ў Петраградзе з патрабаваннямі “Хлеба і міру!”, якая перарасла ў рэвалюцыю.
Праз чатыры дні імператар падпісаў указ аб дараванні права голасу жанчынам, а праз тыдзень адрокся ад пасаду. У першыя гады савецкай улады выбаргскіх ткачых шырока ўшаноўвалі як застрэльшчыц звяржэння царызму.
Пасля Лютаўская рэвалюцыя апынулася ў цені бальшавіцкага Кастрычніцкага перавароту, і дадзеная акалічнасць у СССР не акцэнтавалася. Прычым петраградскія бальшавікі скарысталіся святкаваннем Міжнароднага жаночага дня для арганізацыі мітынгаў і сходаў, якія стыхійна пераходзілі ў забастоўкі і рэвалюцыйныя дэманстрацыі.
У 1921 годзе па рашэнні 2-й Камуністычнай жаночай канферэнцыі было вырашана святкаваць Міжнародны жаночы дзень 8 сакавіка ў памяць аб удзеле жанчын у петраградскай дэманстрацыі 23 лютага (8 сакавіка) 1917 года, які стаў адной з падзей, што папярэднічалі Лютаўскай рэвалюцыі, у выніку якой была звергнута манархія.
Як цяпер адзначаюць гэты дзень у розных краінах
Жаночы дзень 8 Сакавіка афіцыйна святкуюць у больш за 40 краінах, але не ўсюды аднолькава. Святкуюць 8 сакавіка не толькі ў краінах былога Савецкага Саюза, але і ў Цэнтральнай і Заходняй Еўропе, а таксама краінах Азіі, Афрыкі і Амерыкі.
У былых савецкіх рэспубліках захавалася традыцыя адзначаць жаночы дзень шырока. У наш час 8 сакавіка адзначаецца як Міжнародны жаночы дзень (альбо як Дзень жанчыны, Дзень маці і т. д.) і з’яўляецца непрацоўным святочным днём ва ўсіх краінах былога СССР. Выключэнні складаюць Латвія, Літва і Эстонія, хоць і там гэту дату таксама адзначаць.
Да гэтага дня рыхтуюцца ўсе мужчыны ад малога да вялікага: купляюць кветкі, падарункі, вучаць вершы, рыхтуюць душэўныя віншаванні сваім мамам, сяброўкам, жонкам і калегам. Дамы і офісы ператвараюцца ў пахкія сады. Прыбраныя жанчыны адчуваюць сябе імянінніцамі, а мужчыны бяруць на сябе хатнія клопаты.
Адзначаецца гэта дата ў Манголіі, Камбоджы, Лаосе і В’етнаме, дзе 8 сакавіка лічыцца непрацоўным днём. Прычым у В’етаме сучаснае свята ў гонар жанчын злілося са старажытным Днём памяці сясцёр Чынг. Шырока адзначаецца 8 сакавіка і ў Кітаі, дзе для жанчын у гэты дзень прадугледжаны скарочаны працоўны дзень.
У Германіі 8 сакавіка з’яўляецца рэгіянальным святам і выходным днём у Берліне. Адзначаецца Міжнародны жаночы дзень і ў Італіі. У гэты дзень італьянскія мужчыны дораць жанчынам букеты мімозы, якія сталі сімваламі жаночага дня.
Афіцыйным Кіевам падчас абмену ваеннапалоннымі 7 сакавіка Расіі быў перадзены беларускі найміт, якога асудзілі за ўдзел у расійскай агрэсіі супраць Украіны – перадаеnews.pn.
Грамадзянін Беларусі Максім Зязюльчык (на фота) патрапіў у спіс 90 расійскіх вайскоўцаў, якія былі абменены на 130 украінскіх вайскоўцаў на мяжы Украіны з Белгарадскай вобласцю.
18 студзеня ў Кіеве Зязюльчык быў прыгавораны судом да 10 гадоў пазбаўлення волі за ўдзел у якасці найміта ў баявых дзеяннях супраць Украіны. Пры гэтым суд прыняў рашэнне аб вызваленні беларуса ад адбывання пакарання ва Украіне.
Максім Зязюльчык асабіста падпісаў заяву, у якой пагадзіўся на перадачу Расіі ў абмен на палоннага вайскоўца, грамадзяніна Украіны.
