Расказваем пра шосты месяц года – максімальна інфарматыўна і паэтычна.
Чэрвень – разгар лета. 22 чэрвеня – дзень летняга сонцастаяння, у Магілёве ён доўжыцца больш за 17 гадзін. Але толькі ў 15% выпадках чэрвень самы цёплы месяц лета. Чэрвеньскія тэмпературы вышэйшыя за майскія на 3,5-4°С. Яго сярэдняя тэмпература складае 16,5°С у Бабруйску, 15,9°С у Горках, 16,3°С у Магілёве.
Змарыўся несці ношку лета Чырвоны Чэрвень-чараўнік, Прысеў пад ліпай і да флейты Губамі млявымі прынік.
Дрыжыць пялёстачак рамонка На вейках змружаных вачэй, Струменьчыкам мядовым тонкім Павольна музыка цячэ.
Цячэ — і сонным ліпам сніцца Руплівых пчол гудлівы хор, I сонца спелаю суніцай У стоме хіліцца за бор.
Алег Мінкін
Ва ўмовах бесхмарных начэй пад раніцу на зямлю кладзецца шчодрая раса, асабліва паблізу вадаёмаў і на нізкіх месцах.
Як брыльянты, рассявае Ночка летняя расіцу, Туманамі спавівае Луг зялёны над крыніцай. А як раніца настане, Бліскі сонца загуляюць, – Рос прыходзіць адцвітаньне, Туманы у рэчцы таюць. Як брыльянты, гінуць росы На зялёнай сенажаці; Сонца косы, нашы косы Не даюць паўдня ім знаці!
Янка Купала
Але і ў чэрвені бываюць халады. Абсалютны мінімум тэмператур склаўся ў 1930 годзе ў Горках, калі тэмпература склала -2,1°С. У 1949 годзе у Крычаве фіксаваліся замаразкі у ноч з 14 на 15 чэрвеня. А ў Магілёве апошні замаразак рэгістраваўся 11 чэрвеня 1982 года, у Клічаве – 12 чэрвеня таго ж года.
Сапраўды “Да Духа не скідай кажуха” (Духаў Дзень – на 51 дзень пасля Вялікадня, у гэтым годзе – 5 чэрвеня).
У лесе яшчэ цвітуць чарніцы, брусніцы. З’яўляюцца кветкі на леташніх парастках маліны. Чэрвень – разліўное мора кветак на лугах.
А тая ранiчка на полi У часе летняга расквету! Эх, выйдзi ў поле, брат, дасвету: Не будзеш каяцца нiколi. Зiрнi, прыслухайся наўкола: Як цiхамiрна, як вясёла. I ў кожным дрэве, i былiнцы, I ў малюпасенькай раслiнцы, Ну, ва ўсiм чысценька дазвання Блукае радасць спадзявання. Куды нi глянь – усё ў настроi I ў добрай згодзе мiж сабою; Само паветра жыва, дыша, Бы ў iм хтось хвалы жыццю пiша…
Якуб Колас.
Бліжэй да сярэдзіны месяца з’яўляюцца спелыя плады суніц лясных, потым – садовых. У лясах вырастаюць грыбы – “каласавікі”, сярод якіх падбярозавікі, падасінавікі, сыраежкі, баравікі.
Шмат працы ў агароднікаў: праполка, прарэжванне, паліванне культур, маладыя ўсходы бульбы патрабуюць акучвання – двойчы на месяц.
“На ўвесь голас” яшчэ спяваюць птушкі. Ліецца звонкая песня жаўрука. Усяго на некалькі гадзін на суткі змаўкаюць салавей, перапёлка, драч. Але ў канцы чэрвеня з ляснога “хору” выпадаюць многія галасы: трэба выкормліваць патомства, некаторыя віды птушак селі на гнёзды ў другі раз – не да песень.
Выбуховым чынам размнажаюцца насякомыя, у тым ліку шкоднікі садоў, агародаў, на барацьбу з якімі ідзе шмат сіл і сродкаў.
Цікавыя факты.
Лета – перыяд года з устойлівай сярэднесутачнай тэмпературай вышэй за +15°С. Яно на тэрыторыі Магілёўскай вобласці цёплае, у сярэднім дастаткова вільготнае. У вобласці феналагічнае лета пачынаецца ў 2-3 дэкадзе мая. Працягваецца ў сярэднім да 21-27 верасня: 149 дзён у Бабруйску, 139 – у Горках.
Падчас вяртання чэрвеньскіх халадоў магчыма выпадзенне снегу, як гэта было 6 чэрвеня 1962 года. Але звычайна чэрвень умерана цёплы і вільготны месяц.
У чэрвені ў сярэднім 11 дзён з максімальнай тэмпературай +20 +25°С, 8 – з тэмпературай +15 +20°С, адзін з тэмпературай больш за +30°С.
За месяц выпадае каля 80 мм ападкаў. У сярэднім здараецца 8 дзён з навальніцай. У чэрвені 1989 года у Горках і Слаўгардзе іх было па 18.
Навальніцы часцей за ўсё здараюцца паміж 15:00 і 18:00. На 20 навальніц прыпадае адзін выпадак з градам.
Днём 15 мая лясны пажар быў зафіксаваны каля вёскі Заполле Клічаўскага раёна. Сумарна ён ахапіў тэрыторыю ў 2,7 гектараў лесу. На тушэнні пажара працавалі 11 адзінак тэхнікі і 24 работніка Клічаўскага лясгаса. Пажар ліквідаваны, пацярпелых няма – паведамляе прэс-служба МНС.
Mogilev.media продолжает серию обзоров, посвященных реальному состоянию в экономике регионов Могилевской области. Это вторая часть анализа по Кличевскому району, а первая – здесь.
Как ни странно, именно аграрный сектор экономики затерянного в лесах и болотах Кличевского района демонстрирует в последние годы растущие показатели. При этом за 5 лет доля трудоспособного населения в районе увеличилась на 0,3 %, а вот в сельской местности уменьшилась на 1,6 %.
Увы, не добавляет оптимизма и снижение доли населения моложе трудоспособного на 0,5 % именно в сельской местности. Но и не очень дорожат в районе своими кадрами – в 2021 г., например, соотношение принятых и уволенных работников составило 88,7 % – один их худших результатов в Могилевской области. Явно у власти окопались временщики или их таковыми сделала жизнь.
По волнам агродостижений
Сельское хозяйство района периодически демонстрирует весьма приличные достижения. Допущенные провалы в 2015, 2018 и 2021 гг. были весьма оперативно ликвидированы и по многим показателям сегодня район можно ставить в пример практически всем, пожалуй, кроме Кировского и Могилевского, районам Могилевской области.
Более того, по итогам работы за 2022 г. по удою молока на 1 корову (5 775 кг) Кличевский район поднялся с 50-го на 45-е место в республике, а в Могилевской области занял 3-е место после Кировского и Могилевского районов. Наряду с Бобруйским районом превысил все показатели в животноводстве за 2021 г. Опять же, районом в области показан лучший результат по приросту удоя на 1 корову (483 кг) и второй результат по среднесуточным привесам (599 г.) крупного рогатого скота, уступив только Бобруйскому району (602 г.).
В УКСП «Совхоз «Доброволец» надоено за прошлый год по 9 227 кг молока на 1 корову – второе место в области после ЗАО «Агрокомбинат «Заря» Могилевского района. К слову, не только «Доброволец» вытаскивает район на передовые рубежи. В ОАО «Максимовичи» надоено на 1 корову за прошлый год 7234 кг, при этом в хозяйстве ежедневно «плюсовали» на 1 корову почти 1 кг удоя молока.
Неплохо в районе поработали и с производством мяса, а в УКСП «Совхоз «Доброволец» оказался лучший показатель в области по среднесуточному привесу (766 г.) крупного рогатого скота.
Кличевский агрооптимизм в наращивании объемов производства продукции животноводства сохраняется и в начале 2023 г. В целом за январь-февраль 2023 г. произведено продукции в сельскохозяйственных организациях района на 9,5 % больше соответствующего уровня предыдущего года.
При этом, производство мяса увеличилось на 4,3 %, производство молока и средний удой на 1 корову соответственно на 12 %. Маленький штрих: местному руководству не нужно заниматься приписками и свидетельство этому высокая товарность реализуемого молока (90,3 %).
Кстати, по удою молока на 1 корову за 2 месяца Кличевский район вышел на 2-е место в области, уступая только Кировскому. По сводке за 11 апреля Кличевский район «доит» на 1 корову 16,6 кг, «плюсуя» 1,6 кг к уровню предыдущего года. А вот явные фавориты прошлых лет не так ударно работают в этом направлении: Горецкий район ежедневно отстает по удою на 1 корову от Кличевского на 4,0 кг, Могилевский – на 0,3 кг, Шкловский вообще «минусует» 0,7 кг к уровню 2022 г.
Но, хотелось бы обратить внимание, что полученные результаты в Кличевском районе по-своему парадоксальны: ведь наращивание производства в животноводстве требует соответствующей кормовой базы, а кормов в районе на 1 марта 2023 г. в наличие только 85,5 % к уровню предыдущего года. В то время как в Горецком районе 108,8 %, в Могилевском – 141,2 %, в Шкловском – 128,3 % и вопрос отнюдь не риторический – кто же в области эффективнее работает?
Четырежды банкрот
Одной из проблем земледельцев Кличевского района является недостаточный уровень производства зерновых культур через их невысокую урожайность. Максимальный урожай зерна за обозримый период был достигнут в 2020 г. – валовое производство составило 45 тыс. тонн при урожайности в 31,1 ц/га. Увы, по урожайности зерновых Кличевский район из близко лежащих районов «обошел» только Белыничский и Быховский районы. Лидерство, прямо скажем, сомнительное. Осиповичский район, например, намолотил с 1 гектара по 41,7 центнеров – есть у кого из соседей учиться и есть куда развиваться.
Не совсем благоприятна финансовая ситуация в районе: во-первых, доля убыточных организаций в Кличевском районе почти всегда превышает среднеобластной показатель; во-вторых, по соотношению кредиторской и дебиторской задолженностей Кличевский район четырежды банкрот и рисовать картинку безубыточности в целом по району – заниматься «лакировкой» действительности, что на финише полугодия увеличит головную боль работникам райисполкома, руководителям отдельных организаций и специалистам облисполкома.
Не нужно забывать, что затерянный в болотах и лесах Кличевский район имеет весьма неблагоприятный для привлечения кадров уровень зарплаты, а ведь отток населения продолжается. На одной любви к малой Родине тут не выедешь – нужно кардинальное решение проблем района.
“Золотое дно” – в самом прямом смысле замаячило для экономики Кличевского района. Что было дальше – читайте в традиционной аналитической рубрике mogilev.media по экономике регионов Могилевской области. Предыдущий обзор – здесь.
До 2000 года Кличев был городским поселком, затерянным среди болот и лесов. Занимая по площади 4-е место в области (1 779 км2), по численности населения Кличевский район всего лишь 14-й, а по плотности населения (8 чел. км2) и вовсе аутсайдер – хуже ситуация лишь в Краснопольском районе (7 чел. км2). Из предприятий в районном центре работают лесхоз, деревообработка, лесозаготовка и пищевая переработка.
Инвестиции в основные фонды, упав в 2015 г. на 43 % к уровню предыдущего года, в 2016 г. еще на 30 % ухудшив ситуацию, в конце 2010-х годов имели откровенно догоняющий характер. По итогам 2022 г. инвестиции снизились на 24 % к уровню 2021 г., подведя минорную черту под надежды и перспективы за прошедшую семилетку.
Работа промышленности в районе малообъёмна и неустойчива, а по уровню номинально начисленной среднемесячной зарплаты Кличевский район занимает 11 место в области.
В известном про Кличев анекдоте, на вопрос Брежнева, облетающего Беларусь на вертолете – что там за город среди болот и лесов? – в ответе говорилось: «Никто за время советской власти так и не смог понять, как тут живут люди и чем занимаются, но они по-своему счастливы».
Золотое болото
А вот уже в статусе города, Кличев вполне мог стать более цивилизованным местом жительства для здешнего люда. Последний крупный инвестпроект в промышленность Кличевского района – строительство единственного в стране аккумуляторного завода.
Вложили определенные средства, построили даже производственное помещение, но дальше пошло по известному сценарию, когда исчезает источник финансирования. Короче, проект зачах, а вместе с этим улетучились мечты о процветании района.
Но поддержка району пришла с неожиданной стороны.
Известно, что территория Беларуси на 14% покрыта болотами. Одно из них, Дулебское, расположенное на территории Кличевского района, представляет собой уникальную водно-болотную экосистему и входит в состав 10 самых известных в стране. Так вот, местные власти в 2018 году решили начать промышленную добычу сапропеля на площадях выработанных торфяных месторождений.
Сапропель – многовековой ил пресноводных водоемов, обогащенный такими минеральными веществами, как азот, фосфор, железо, марганец. Сапропель обладает неистощимым источником не только различных минералов, но и витаминов. Он благоприятно влияет на почву и широко используется в качестве удобрения. Так как сапропель содержит в себе повышенное количество витаминов и минеральных солей, то он используется в качестве биологической пищевой добавки к рациону сельскохозяйственных животных.
Природное ископаемое также применяется, как сырьё для топлива и широко используется в химической промышленности. Из сапропеля получают такие вещества, как аммиак, воск, парафин. Помимо этого природный материал может использоваться также в качестве лечебных грязей. Как видим, внимание местных властей к перспективе многопланового использования сапропеля объективно и сулило немалые выгоды даже экономике области.
В 2014 году экономической стороной реализации проекта заинтересовался посол Китая в Беларуси Цуй Цимин. И пообещал способствовать. Кличевский район был оперативно включен в государственную научно-техническую программу по детальной доразведке месторождений сапропеля.
В 2016 г. в областной газете «Могилевские ведомости» (№70 от 13.09.2016) появилось сообщение о том, что в Кличевском районе планируют начать промышленную добычу сапропеля на площадях выработанных торфяных месторождений. Болота в Кличевском районе – а их более 20 тыс. гектаров, плюс есть еще 90 тыс. гектаров заболоченных территорий – стали местом презентации новых экологических проектов.
Стоимость обозначенного проекта в комплексе планировалась в объеме 20 млрд. руб., при этом каждый вложенный рубль должен был окупиться 8 рублями прибыли. По предварительным оценкам ученых, запасы торфяникового сапропеля в районе составляют около 2 млн м3., при этом каждый кубометр сапропеля должен был принести в кубышку разработчиков за время эксплуатации по 12,5 рублей прибыли, а всего это 160 млрд. рублей. Фантастика!
На кличевские болота волшебным образом надвигалась тучка золотая из внешних китайских инвестиций, которые сулили региону процветание неимоверное. К реализации был предъявлен проект «Организация производства по получению высокоэффективных органоминеральных грунтов и удобрений путем переработки торфа и сапропеля месторождений Кличевского района Могилевской области».
Интересна и экономика реализуемого проекта. Осваивать мощности местные производители были намерены…целых три года. Правда, потом они буду производить продукцию на сумму 440 тысяч долларов в год, что позволяло окупить затраты за 5 с половиной лет. Возникает вопрос уже к местным экономистам: а назовите-ка хотя бы один проект в Могилевской области, который вообще окупился за последние 25 лет?! Частники не в счет.
Гладко было на бумаге
Надежды на процветание Кличевского района за счет сапропелей были с подачи местных бюрократов авантюристичны изначально. Дело в том, что еще в 1998 году на территории Кличевского и Белыничского районов был образован республиканский гидрологический заказник «Острова Дулебы» площадью в 26 600 гектаров.
Естественно, в его состав вошли все крупные болота Кличевщины: Дулебское, Великое, Галое, которые сегодня играют водоаккумуляционную роль для целого каскада рек, берущих здесь начало. При этом заказник «Острова Дулебы» включен во Всемирный список водно-болотных угодий международного значения. А если учесть, что около 40% лесоболотных сообществ заказника относят к особо ценным участкам, а из 705 видов растений, выявленных на «Островах», 13 включены в Красную книгу Беларуси, то уникальность «Островов Дулебы» неоспорима.
Сохранению естественного состояния природы на такой внушительной территории отчасти помогло то, что в советский период на месте заказника находились Друтский авиационный полигон и одноименный военный лесхоз. Здесь практически не велась никакая хозяйственная деятельность, территория использовалась только для испытаний техники и боеприпасов.
Ситуация изменилась в 2003 году, когда эти земли были переданы в ведение Кличевского и Белыничского лесхозов. А у лесхозов несколько иные цели, чем у заказника. И не совсем лесхозам «в руку» международный статус заказника, по которому (Рамсарская конвенция о водно-болотных угодьях) хозяйственная деятельность на его территории ограничена.
В первую очередь, в заказнике нельзя вести добычу ископаемых. А что увидели местные жители? Раскорчевку угодий, добычу сырья открытым способом. В «эксперименте» участвовали: Институт природопользования НАН Беларуси, Центральный ботанический сад, эксперты ПРООН, местная власть, госпредприятия и частные коммерческие структуры. И всё это делалось под лозунгом поддержания усилий Беларуси по сохранению природного разнообразия, по рациональному использованию торфяных земель.
На самом деле болота, лёгкие Европы, в опасности: с одобрения экспертов ПРООН ведутся определенные работы на болотах Брестской, Витебской и Минской областей. С завидной регулярностью презентуются проекты по разработке болот с целью получения прибыли, невзирая на статус территорий и перспективы ухудшения экологической обстановки. В человеке болото «видит», скорее врага, чем друга.
Прерываясь на время, зададимся вопросом – а может, нужно было не болота подводить под удар бюрократии, а эффективнее поработать на сельхозугодьях?
3 красавіка–Дзень Вадзяніка ва ўсходніх славян. Дзень Мікіты Вадапола. Час абуджэння воднага свету.
У старажытных славян многія святы адзначаліся ў пачатку і сярэдзіне вясны. Гэта звязана з тым, што ў гэты перыяд абуджалася прырода, пачынаўся новы жыццёвы цыкл. Нашыя продкі верылі, што ў гэты перыяд дух вады прачынаецца ад зімовай спячкі, а разам з ім і ўсе жыхары падводнага царства.
Славяне ўшаноўвалі стыхіі вады і Вадзяніка, каб ён выратаваў іх ад моцнага разліву.
Паводле паданняў, Вадзянік мае выгляд старога з вялікім рыбіным хвастом, зялёнай барадой і вусамі. Дух вады надзелены вялікімі здольнасцямі. Ён не толькі кіруе ўсім падводным царствам, але можа абярнуцца велізарнай рыбай і нават канём або дзіцём.
Старажытныя славяне лічылі, што дух вады ў сваёй стыхіі непераможны. Ад яго капрызаў залежыць, ці будзе ўдалым шлях судна і ўлоў рыбака.
Улічваючы той момант, што жыццё ў тыя часы напрамую залежала ад стану вадаёмаў, людзі выконвалі мноства абрадаў, каб Вадзянік праявіў сваю літасць. Лічылася, што калі атрымаць прыхільнасць вадзянога, рэкі не будуць выходзіць з берагоў, а вадаёмы і студні не перасохнуць.
Сусветны дзень вечарынкі (World Party Day, с 1996 года).
Дэвіз: “Вечарынка – гэта супрацьлегласць вайне”. Стварэнне пазітыўных падзей – ідэальны спосаб зрабіць свет лепшым.
Гэты дзень быў натхнёны кнігай “Палёт: Квантавы фантастычны раман” (1995) амерыканскага аўтара Вана Бонта. Раман заканчваецца пачаткам зваротнага адліку масавай падзеі, якая аб’яднае ўсё чалавецтва. Гэтую падзею называюць сусветнай вечарынкай у супрацьлегласць сусветнай вайне.
Для таго каб узяць удзел у святкаванні не абавязкова арганізоўваць вялікую тусоўку. Досыць зладзіць сустрэчу з невялікай кампаніяй сяброў ці сваякоў, каб адцягнуцца ад клопатаў і добра правесці час.
33 год. На крыжы памёр Ісус Хрыстос (1 год да н. э. – 33 год н.э.)
Навукоўцыі даказваюць што Хрыстос памёр у 15:00 гадзін у пятніцу, 3 красавіка ў 33-м гады нашай эры, а ўваскрос а 4:00 раніцы ў нядзелю, 5 красавіка. Паводле Новага Запавету, тлумачаць астраномы, Ісус загінуў у дзень, які рушыў услед за першай ноччу поўні пасля вясновага раўнадзенства.
Выкарыстаўшы дадзеныя, сабраныя аб зорках у 26-35 гадах нашай эры, навукоўцы ўстанавілі, што за гэтыя 9 гадоў першая поўня пасля вясновага раўнадзенства была зарэгістравана толькі двойчы – у пятніцу 7 красавіка 30 года і ў пятніцу 3 красавіка 33 года.
Уваскрасенне Хрыста. М.Груневальд, XVI стагоддзе
1829 год. Нехта Джэймс Карынгтан атрымлівае патэнт на машыну, якая перамолвае кававыя зерні. Дзень нараджэння кавамолкі.
Кава вядомая людзям ужо больш за 1000 гадоў. Кававы напой, па словах навукоўцаў, упершыню з’явіўся ў Эфіопіі. У старажытнасці кававыя зерні здрабнялі ў звычайнай ступе звычайным пестам, потым пры дапамозе маленькіх жорнаў.
У шматлікіх крыніцах гаворыцца, што аўтарам механічнай кавамолкі з’яўляецца нейкі каваль з Лондана. І вынайшаў ён яе ў 1655 годзе.
Зараз большасць каваманаў выкарыстоўваюць электракавамолку, але некаторыя гурманы давяраюць больш ручной, таму што жорны ручнога млына не перапальваюць зерне, а проста перамолваюць, захоўваючы іх водар.
1918 год. Народны Сакратарыят Беларускай Народнай Рэспублікі абвясціў беларускую мову дзяржаўнай і абавязковай мовай краіны.
Усе акты, дакументы і ліставанне ўрадавых установаў БНР павінны былі пісацца на дзяржаўнай беларускай мове. Нацыянальным мяншыням (украінцы, палякі, літоўцы, габрэі, немцы, латышы, рускія) Беларусі дазвалялася карыстацца сваёю моваю ў афіцыйных дачыненнях з дзяржаўнымі ўстановамі.
БНР мела плошчу 300 тысяч квадратных кіламетраў і насельніцтва каля 7 мільёнаў.
1940 год. Аддзелы НКУС пачалі масавыя расстрэлы палонных афіцэраў Польскага войска ў Катыні, Мядовым і Курапатах.
Сярод расстраляных акрамя палякаў былі габрэі, беларусы, украінцы.
Усяго было забіта 7 305чалавек, з іх 3 870 былі знішчаны на землях БССР.
23 снежня 2012 года А. Лукашэнка заявіў: «У нас ніводнага паляка на тэрыторыі Беларусі знішчана, расстраляна не было». Але гісторык І. Кузняцоў сцвярджае, што беларускі катынскі спіс існуе. На яго думку, найверагодней польскіх жаўнераў расстрэльвалі ў Трасцянцы.
Агульная колькасьць ураджэнцаў Беларусі сярод забітых у Катыні ацэньваецца ў 1 226 чалавек. Найбольш вядомыя з іх – генерал Браніслаў Багатырэвіч і дзеяч беларускага адраджэння Францішак Умястоўскі.
Катынскі крыж у Гродна
1942 года. Фашысты расстралялі яўрэяў мястэчка Расна Дрыбінскага раёна.
Расстрэлам займаўся атрад 8-й айнзацкаманды з Крычава. У яры за 1,5 км на ўсход ад Расна былі расстраляны каля 600 чалавек. Перш чым расстраляць, з людзей было знята адзенне і абутак, і яны засталіся ў ніжняй бялізне, пасля чаго жыўцом клалі па некалькі чалавек у раней прыгатаваныя ямы і стралялі па іх з аўтаматаў.
Мемарыяльная дошка ў Даліне абшчын у музеі Яд Вашэм.
1942 год. У Клічаўскім раёне ўтворана першая на тэрыторыі БССР партызанская зона.
20 сакавіка 1942 года раён быў вызвалены партызанамі ад акупантаў пасля разгрому апошняга тут Клічаўскага нямецкага гарнізона. Былі адноўлены органы савецкай улады на абшары ў 3 000 км². Пад абаронай 18 000 партызан зоны да 1944 года размяшчалася больш за 70 000 чалавек (да вайны ў раёне жыла 46 000).
1946 год. Нарадзіўся Рычард Смольскі.
Беларускі тэатразнавец, педагог. Доктар мастацтвазнаўства, прафесар.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут.
Працаваў на кінастудыі «Беларусьфільм», у Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя Кандрата Крапівы НАН Беларусі, рэктарам Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў.
Даследуе праблемы рэжысуры, акцёрскай творчасці, сцэнічнай героікі, рускай тэатральнай культуры на Беларусі. Аўтар шэрагу кніг, п’ес і сцэнарыяў дакументальных фільмаў.
1973 год. Кампанія IBM прадставіла штрых-код.
Яго “бацькі” Бернард Сілвер і Норман Вудленд.
Сёння штрых-код – штодзённая практыка любой крамы і гандлёвага аб’екта, бо асноўнае прызначэнне яго – ідэнтыфікацыя тавару або якой-небудзь яго прыкметы (ўпакоўкі, серыйнага нумара). Гэта свайго роду ключ, які дае неабходную інфармацыю аб кожным тавары, як прафесіяналам, так і спажыўцам. І яго нанясенне на прадукцыю з’яўляецца абавязковай умовай для ўсіх вытворцаў. А раней кошты на ўсе тавары ў касу ўводзіліся ўручную, таму выкарыстанне штрыхавых кодаў палегчыла працу многіх людзей, у першую чаргу, у сферы гандлю.
1989 год. У Мінску на ўстаноўчай канферэнцыі ўтвораны Беларускі экалагічны саюз.
Добраахвотная грамадская арганізацыя, якая ставіла за мэту актывізацыю прыродаахоўнай дзейнасці грамадзян, прадпрыемстваў, устаноў, аб’яднанне іх намаганняў для захавання экалагічнай раўнавагі ў рэспубліцы і паляпшэння асяроддзя пражывання насельніцтва.
На 1-м з’ездзе (1-2 ліпеня 1989) быў прыняты статут, зацверджана эмблема, сцяг, абрана праўленне, прэзідэнтам стаў Б. Савіцкі, віцэ-прэзідэнтамі Р. Гарэцкі, Я. Пятраеў, Л. Тарасенка,
Саюз уваходзіў у перадвыбарчы Беларускі дэмакратычны блок.
У 1991 годзе у склад арганізацыі ўваходзіла каля 5 000 чалавек.
Арганізацыя распалася ў 1994 годзе. Замест яе была арганізавана партыя “Зялёныя”.
Чарнобыльскі шлях
1991 год. Пачатак Красавіцкіх страйкаў у Беларусі (3-25 красавіка).
У Мінску, Магілёве і іншых буйных гарадах распачаўся страйк працоўных з эканамічнымі і палітычнымі патрабаваннямі. Ён ахапіў дзясяткі працоўных калектываў і ўвайшоў у гісторыю Беларусі як самы масавы выступ рабочых у змаганні за свае палітычныя правы.
У гэты дзень спынілі працу рабочыя Мінскага электратэхнічнага завода, разам з імі на вуліцы выйшлі працаўнікі завода аўтаматычных ліній і завода шасцерняў. Рабочыя перакрылі рух трамваяў на вуліцы Даўгабродскай.
Ужо 4 красавіка прадпрыемстваў, якія абвясцілі страйк, налічвалася дзясяткі. Калоны рушылі ў цэнтр сталіцы, да Дому ўрада.
Старшыня Савета міністраў БССР Вячаслаў Кебіч, які выйшаў да рабочых, тлумачыў, што ён не ведаў пра намер Крамля ўзняць цэны, і што рашэнне саюзнага ўрада было і для беларускага Саўміна непрыемным сюрпрызам.
У першы дзень патрабаванні былі эканамічныя (узняць заробкі, знізіць цэны, адмяніць 5% “прэзідэнцкі” падатак на продаж усіх тавараў). Аднак неўзабаве дадаліся патрабаванні палітычныя, у тым ліку: вывад парткамаў з прадпрыемстваў, адстаўка М. Гарбачова і саюзнага ўрада, роспуск з’езда народных дэпутатаў СССР, новыя выбары ў Вярхоўны Савет БССР, наданне Дэкларацыі аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР статусу канстытуцыйнай сілы.
БНФ «Адраджэньне» удзельнічаў у наданні рабочым забастоўкам палітычнага характару. Многія актывісты БНФ сталі лідарамі рабочага руху.
24 красавіка аршанскія рабочыя выставілі ўльтыматум: калі не будзе прызначаная надзвычайная сесія Вярхоўнага Савета БССР, якую патрабавалі дэпутаты Апазіцыі БНФ, яны лягуць на рэйкі. У 15:30 чыгуначны рух быў заблакаваны. У Оршу былі накіраваныя 1 500 байцоў АМАПу з Мінска, Віцебска і Магілева, увечары 25 красавіка рабочыя былі вымушаныя спыніць страйк.
Страйкоўцы перад Домам урада, Мінск, 4 красавкіа 1991 года
2007 год. У Францыі цягнік TGV устанавіў сусветы рэкорд хуткасці для цягнікоў, роўны 574,8 км/г.
Звышхуткасны цягнік TGV (train à grande vitesse – высакаскорасны цягнік), на спецыяльна пабудаваным чыгуначным пуці, які злучае Парыж і ўсход Францыі, разагнаўся да 574,8 км за гадзіну, перакрыўшы, такім чынам, папярэдняе дасягненне, устаноўленае ў 1990 годзе, амаль на 25 км/г.
Цягнікі TGV у сярэднім рухаюцца з хуткасцю да 320 км/г.
Станам уваходнай групы ў клічаўскай раённай бальніцы падзялілася мясцовая газета “Сцяг Саветаў”. Мала таго, што на ўваходзе да стаматалагічнага кабінета развальваюцца прыступкі, тут цалкам адсутнічае пандус.
Капітальны рамонт дваццаці аднаго дома запланаваны ў горадзе Клічаве і Клічаўскім раёне на 2024-2028 гады, паведамляе газета “Сцяг Саветаў”. Гэта пяць шматкватэрных дамоў у раённым цэнтры, і больш за паўтара дзясяткі у аграгарадках раёна – Арэхаўцы, Заполлі, Дзмітраўцы-2 і Доўгім. Спіс усіх адрасоў, запланаваных пад капітальны рамонт у наступныя чатыры гады, можна пабачыць тут.
З 7 па 8 лютага на тэрыторыі Клічаўскага раёна пройдуць вучэнні па праверцы гатоўнасці дзяржорганаў да рэагавання і ўзаемадзеяння на акты тэрарызму – паведамляе “Сцяг Саветаў”.
У мерапрыемствах прымуць удзел падраздзяленні Камітэта дзяржаўнай бяспекі, Міністэрства ўнутраных спраў, Дзяржаўнага пагранічнага камітэта, Міністэрства абароны, Міністэрства па надзвычайных сітуацыях Рэспублікі Беларусь і іншых дзяржаўных органаў.
Сцэнарыем вучэнняў прадугледжана задзейнічанне ваеннай тэхнікі, магчыма абмежаванне руху транспартных сродкаў.
Пасярод ночы жыхар вёскі Новы Востраў Клічаўскага раёна і яго сябар прачнуліся з-за трэску шыфера – гарэў сарай. Напярэдадні вечарам да гаспадара дома ламілася мясцовая жыхарка, 51-гадовая жанчына. Яна спачатку грукацела ў дзверы, затым паленам разбіла вакно. Пасля гэтага мужчына запусціў яе нарэшце ў свой дом, і жанчына накінулася на яго з кулакамі, патрабуючы вярнуць пазыку ў 100 рублёў.
Госць гаспадара дома здолеў выпхнуць скандалістку на вуліцу, але напаследак яна пракрычала, што калі мужчына не верне ёй пазыку, то спаліць хату.
Гаспадар дома і яго госць працягвалі адпачываць у хаце і па чарзе выходзілі на двор. Абодва заўважалі, што ў сараі дыміцца сена. Спачатку гаспадар прытаптаў лёгкае ўзгаранне і вярнуўся дахаты. Потым дым з вагнём у сараі пабачыў госць – і заліў сена вядром вады. Але пасярод ночы палыхнула яшчэ раз – паведамляе звязаны з сілавікамі Тэлеграм-канал.
Але самае цікавае ў тым, што гаспадар дома сцвярджае, што ніякай пазыкі ў жанчыны ён не браў.
У Краснапольскім раённым Маладзёвым цэнтры культуры і вольнага часу «Міраж» прайшоў Дзень мясцовых ініцыятыў «Фестываль экаторбаў» – паведамляе партал мясцовай газеты “Чырвоны сцяг”.
Мерапрыемства рэалізуецца ў рамках праекта “Дзейнічаем лакальна, думаем глабальна” пры фінансавай падтрымцы Праграмы малых грантаў Глабальнага экалагічнага фонду, Праграмы развіцця ААН у Беларусі. У фестывалі прынялі ўдзел прадстаўнікі розныў узроставых груп, прафесій.
Экаторбы – ініцыятыва спецыялістаў Краснапольскага раённага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва. Ідэю падтрымалі іх падапечныя: маладыя людзі з інваліднасцю і пажылыя грамадзяне.
Удзельнікі мерапрыемства даказалі сабе і іншым, што экаторба мае сваю яркую індывідуальнасць: тут была выстаўлена проста бясконцае мноства мілых торбаў і торбачак з вясёлым прынтам, якія радуюць вока. Асабліва ўразіла разнастайнасць матэрыялаў, з якіх яны былі выраблены: стары парасон, джынсы, абрус і дзіцячы вазок, які нават выйшаў са строю.
На фестывалі можна было не толькі набыць упадабаны аксэсуар, але і навучыцца самастойна яго вырабляць пад час правядзення майстар-класаў.
