Беларускі гісторык Андрэй Катлярчук, які сталы жыве і працуе ў Швецыі, размясціў у сваім Facebook малюнак з выявай бітвы пры Лясной. Гэты план, выкананы ўдзельнікам пахода Карла ХІІ падчас Паўночнай вайны, уражвае сваёй дэталізацыяй. Паводле подпіса на малюнку, выява адлюстроўвае стан паміж шведскім і рускім войскамі на 11:00-20:00 гадзін 29 верасня 1708 г.
На плане можна пабачыць саму вёску Лясную на пачатак ХVIII стагоддзя. Тады яна складалася з адной вулачкі. Таксама на малюнку маецца выява царквы. Верагодна, гэта Свята-Раства-Багародзіцкая царква, якая праіснавала да пачатку ХХ стагоддзя – дапускае аўтар публікацыі. Трэба адзначыць, што ў папулярнай літаратуры можна сустрэць меркаванне, што царкву Раства Багародзіцы пабудавалі салдаты з арміі Пятра І. Як можна пераканацца з апублікаванай выявы, у гэтым не было ніякай патрэбы, бо царква ў Лясной ужо існавала.
1497 год. Васка да Гама адплыў з Лісабона на чале марской экспедыцыі да берагоў Індыі.
Ён павёў флот з чатырох караблёў з экіпажам у 170 чалавек. Назад вярнуліся толькі 55 матросаў і два караблі.
Партугальцы сталі першымі вядомымі еўрапейцамі, якія 20 мая 1498 года дасягнулі Калікута. Марскі шлях у Індыю быў вынайдзены.
Назад Васка да Гама вярнуўся 29 жніўня 1499 года.
1709 год. Адбылася Палтаўская бітва.
Найбуйнейшая бітва Паўночнай вайны (1700-1721) паміж рускімі войскамі пад камандаваннем Пятра I і шведскай арміяй Карла XII.
Адбылася за 6 вёрст ад Палтавы. Перамога рускай арміі прывяла да пералому ў вайне на карысць Расіі і спыніла панаванне Швецыі ў Еўропе.
Да таго моманту, калі армія Карла падышла да Палтавы, ён страціў да траціны арміі, яго тылы былі атакаваны лёгкай конніцай Пятра – казакамі і калмыкамі, перад самай бітвай Карл ХІІ быў паранены. Бітва Карлам была прайграна і ён бег у Асманскую імперыю.
У бітве пад Палтавай шведы страцілі звыш 9 000 забітымі і 19 000 палоннымі. Страты рускіх – 1 345 чалавек.
Да гэтага, 9 кастрычніка 1708 года, адбылася першая пераможная бітва рускіх войск над шведамі, пры Лясной, пад Прапойскам (Слаўгарад) – “Маці Палтаўскай бітвы”.
1861 год. Нарадзілася Магдалена Радзівіл (Завіша, 1861-1945).
Арыстакратка, дзеяч беларускага культурнага руху, мецэнатка, падарожніца.
Фінансавала выдавецтва «Загляне сонца і ў наша аконца», Беларускае выдавецкае таварыства, газету «Беларус», адкрывала беларускамоўныя школы.
Памерла 6 студзеня 1945 года ў Швейцарыі.
У ліпені 2017года яе прах быў вернуты ў Мінск і перададзены касцёлу Св. Сымона і Алены, 17 лютага 2018 года перапахаваны ў касцёле Найсвяцейшай Тройцы на Залатой Горцыў Мінску.
1910 год. Асобнай кнігай у Пецярбургу выходзіць паэма Янкі Купалы «Адвечная песня».
Першая яго драматычная паэма.
Напісаная пад уплывам народна-песеннай сімволікі і кніжных крыніц. Складаецца з 12 часткаў-праяваў, кожная з якіх распачынаецца і заканчваецца аўтарскай рэмаркай.
Змест паэмы – аналіз жыццёвага лёсу Мужыка, які выступае як галоўны герой паэмы, трагізму яго існавання ў тагачасным грамадстве.
Паэма – твор высокага трагедыйнага гучання. Напісаная песенна-народным складам верша.
1929 год. Нарадзіўся Канстанцін Ціхановіч.
Беларускі графік.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Працаваў мастацкім рэдактарам часопіса «Беларусь». Ілюстраваў творы беларускіх і замежных аўтараў у беларускім пэрыядычным друку.
Выканаў многія станковыя кампазыцыі, у тым ліку «Дом I з’езда РСДРП», «Ад’езд Я. Коласа ў семінарыю», трыпціхі «Памяць», «Хатынь».
Аўтар мемарыяльных медалёў, значкоў, экслібрысаў, дыяфільма «Францыск Скарына».
1941 год. Пад Магілёвам патрапіў у фашысцкі палон генерал Дз. Карбышаў (1880-1945).
Фартыфікатар, найбуйнейшы ваенны інжынер, генерал царскай і генерал-лейтэнант Чырвонай Арміі, доктар ваенных навук, прафесар Акадэміі Генштаба.
Патрапіў у палон параненым пад Магілёвам, каля в. Дабрэйка Шклоўскага раёна. Закатаваны 18 лютага 1945 года ў канцлагеры Маўтхаўзен.
1949 год. Нарадзіўся Уладзіслаў Завальнюк.
Каталіцкі святар, беларускі рэлігійны і культурны дзеяч.
Гісторык, выдавец, перакладчык і публіцыст. Магістр тэалогіі, кандыдат гістарычных навук.
Быў членам Рады ТБМ. Змагар за вяртанне беларускіх каталіцкіх святынь у Мінску, паслядоўна праводзіў беларусізацыю каталіцкай царквы ў Беларусі.
1967 год. Магілёўская вобласць узнагароджана ордэнам У Леніна.
Узнагароджана Указам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР за актыўны супраціў насельніцтва ў Вялікай Айчыннай вайне і дасягненні ў пасляваеннай працы народнагаспадарчага комплекса.
Узнагарода ўручана П. Машэравам ў лістападзе 1967 года.
Арка ў Магілёве з ордэнамі Айчыннай вайны і Леніна.
1974 год. Нарадзіўся Андрэй Мезін.
Беларускі хакеіст. Заслужаны майстар спорту Беларусі.
Удзельнік Алімпійскіх гульняў у Нагана і Солт-Лейк-Сіці, 11 чэмпіянатаў свету (1998-2009).
Лепшы брамнік Лігі Антарыа (1995) і Каланіяльнай Лігі (1996). Чэмпіён CoHL (1996) і IHL (1997). Срэбны прызёр чэмпіянату Германіі (1999). Лепшы хакеіст Беларусі (1998, 1999, 2005, 2006).
1974 год. У Валожыне нарадзілася Дзіяна Арбеніна.
Беларуская і расійская спявачка, паэт, музыка, мастачка. Заслужаная артыстка Чачэнскай Рэспублікі.
Сустваральніца групы “Начныя снайперы”. Аўтар больш за 250 песень, больш за 150 вершаў.
З 2014 года мае статус “амбасадара Сусветнага фонду дзікай прыроды у Расіі”, удзельнічала ў творчым дабрачынным праекце “Пакаленне”, адукацыйным праекце “Татальная дыктоўка”.
Асудзіла ўварванне Расіі ва Украіну, неаднаразова выказвалася супраць вайны, з-за чаго ў некалькіх гарадах Расіі былі адменены канцэрты пасля даносаў. У красавіку 2022 года выйшла яе антываенная песня „Не маўчы”.
1993 год. У Мінску, у будынку Тэатра оперы і балета, распачаў працу I з’езд беларусаў свету (8-10 ліпеня).
Арганізаваны Згуртаваннем беларусаў свету «Бацькаўшчына».
Мэта – аб’яднанне беларусаў свету і арганізацыйнае афармленне сусветнай беларускай супольнасці на карысць нацыянальнага адраджэння і будаўніцтва самастойнай беларускай дзяржавы.
Прысутнічала 996 дэлегатаў ад беларускіх арганізацый з Беларусі і беларускіх суполак 22 краін замежжа. На з’ездзе прынята Дэкларацыю аб прынцыпах дзяржаўнага будаўніцтва Беларусі, шматлікія дакументы. Прэзідэнтам Згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына» быў абраны Радзім Гарэцкі, старшынёй Рады Ганна Сурмач.
24 верасня 2021 года Вярхоўны суд ліквідаваў Згуртаванне беларусаў свету «Бацькаўшчына».
2008 год. Тэлеканал польскага тэлебачання з трансляцыямі на беларускай і рускай мовах “БЕЛСАТ” пачаў вяшчанне са спадарожніка Sirius.
27 ліпеня 2021 года інфармацыйныя рэсурсы “Белсата” прызнаны ў Беларусі “экстрэмісцкімі”, распаўсюджанне інфармацыі з іх цягне адміністрацыйную адказнасць.
3 лістапада 2021 года прызнаны “экстрэмісцкімі” і інтэрнэт-рэсурсы рэсурсы “Белсата”.
Вялікае царкоўнае свята. Прысвечана памяці хрысціцеля Ісуса Хрыста.
Святкуецца пасля Купальскай ночы (народна-хрысціянскае свята). Лічылася, што раніцай пасля Купальскай ночы сонца «грае». Яно нібыта плавае ў вадзе далёка на гарызонце, «купаецца». «На Купалу сонца грала…» – спяваецца ў народных песнях.
Пасля прыняцця хрысціянства свята стала спалучаць у сабе паганскія і праваслаўныя рысы. Замест бога Сонца людзі пачалі праслаўляць хрысціцеля Ісуса Хрыста.
Ян Хрысціцель нарадзіўся ў сціплай сям’і святара. Да 30 гадоў жыў у пустыні, насіў адзенне з вярблюджай воўны, харчаваўся дзікім мёдам і пладамі пустынных раслін. Ян прадказаў прыход Збавіцеля. На беразе Ярдана прарок уладкоўваў абмыванні, каб пазбавіць людзей ад грахоў і падрыхтаваць іх да з’яўлення Хрыста.
Ісус прыйшоў да Яго і прыняў сакрамэнт хросту. Кіраўнік Галілеі і Перэі Ірад Анціпа пакараў смерцю Яна за тое, што ён выкрыў яго ў незаконным сужыцці з жонкай брата.
Свята прыпадае на Пятроў пост. Вернікам забараняецца есці мясныя і малочныя прадукты, яйкі, але дазваляюцца рыба і крыху чырвонага віна.
Нельга выконваць цяжкую фізічную працу, злавацца, лаяцца, аддаваць, прадаваць, пазычаць нешта з дому, падбіраць знойдзеныя на дарозе грошы – гэта можа прывесці да беднасці.
Нельга абліваць вадой цяжарных жанчын, дзяцей і старых, крыўдзіць і біць свойскую жывёлу.
1572 год. Памёр Жыгімонт Аўгуст (1520-1572).
Кароль польскі і вялікі князь ВКЛ, апошні з Ягелонаў.
Другая яго жонка, Барбара ўвайшла ў гісторыю як “Чорная Панна Нясвіжа”, здань якой штоноч гуляе па парку і замку Нясвіжа.
Пры Жыгімонце адбылася Лівонская вайна з Масковіяй, заключаны Люблінская унія, зацверджаны Статут ВКЛ, праведзена прагрэсіўная зямельная рэформа, заснаваны марскі флот, праводзілася палітыка канфесійнай талерантнасці, ён дазволіў дзейнасць езуітаў.
Яго ўладарста было перыядам росквіту Адраджэння ў ВКЛ.
1633 год. Пайшоў з жыцця Леў Сапега (1557-1633).
Аадзін з найбольш уплывовых дзяржаўных дзеячаў ВКЛ і Рэчы Паспалітай.
Арганізатар стварэння Трыбунала ВКЛ, распрацоўшчык і фундатар выдання трэцяй рэдакцыі Статута ВКЛ (1588), канцлер ВКЛ на працягу 34 гадоў.
Сярод яго шматлікіх уладанняў – Цяцерын і Круглае (зараз – Круглянскі раён), староствы Свіслач, Магілёў. Багацці Л. Сапегі дазвалялі яму фінансаваць вайну са Швецыяй за Інфлянты.
Помнікі Л. Сапегу пастаўлены ў Лепелі, Слоніме.
Адна з вуліц Магілёва названа ў яго гонар.
Помнік Л. Сапегу ў Лепелі
1708 год. У Магілёў уступіў шведскі кароль Карл ХІІ з войскам.
5 чэрвеня шведы, узмацніўшыся да 38 000 чалавек, пакінулі лагер у Радашковічах каля Мінска і павольна з прычыны дрэнных пагодных і дарожных умоў рушылі да Дняпра.
Рускія чакалі яго каля Барысава, але Карл XII ашукаў іх чаканні і бесперашкодна пераправіўся праз Бярэзіну ў мястэчку Беразіно, разбіў рускія войскі пад Галоўчынам (зараз – Бялыніцкі раён). 3 ліпеня шведы рушылі да Магілёва.
Карл XII заняў Магілёў. У горадзе пакінуў невялікі гарнізон, астатнія войскі размясціў за горадам па беразе Дняпра да Буйніч. Зараз гэта частка па Дняпру называецца Карлава даліна.
Прастаяўшы тры тыдні ў Магілёве, шведскае войска рушыла на паўднёвы ўсход да Рослаўля, каб абысці паласу спусташэння перад Смаленскам і стварыць пагрозу з тылу рускай арміі, якая стаяла пад Горкамі.
1864 год. Адкрыта Маладзечанская настаўніцкая семінарыя.
Першая не для ваеннага ведамства ў Расійскай імперыі. Распрацоўшчыкам праектаў семінарый быў паплечнік К. Ушынскага, ураджэнец Аршаншчыны, заснавальнік сучаснага краязнаўства, першы метадыст прыродазнаўства і геаграфіі Дз. Сямёнаў (1835-1902).
Адчынена згодна з загадам генерал-губернатара М. Мураўёва, пасля падаўлення паўстання 1863 года замест зачыненай у Маладзечне польскай дваранскай 5-класнай прагімназіі. Існавала ў 1864-1920 гадах, у 1915 пераведзена ў Смаленск.
Семінарыя рыхтавала кадры для пачатковых класаў. Першыя семінарысты вучыліся 2 гады, з 1870 года – 3, з 1907 — 4 гады. Перавага аддавалася дзецям сялян. У семінарыі выкладалі этнографы і фалькларысты М. Нікіфароўскі, Ю. Крачкоўскі.
За 50 гадоў семінарыю скончылі 2 000 чалавек. Сярод іх І. Біч, Ф. Валынец, А. Капуцкі, П. Мятла, М. Чарот, С. Рак-Міхайлоўскі, М. Забэйда-Суміцкі і іншыя.
1869 год. У в. Дубейкава пад Мсціславам нарадзіўся Лявон Вітан-Дубейкаўскі (1869-1940).
Беларускі палітычны і грамадскі дзеяч, паэт, інжынер і архітэктар. Збіральнік беларускага фальклора.
Кіраваў аднаўленнем каталіцкіх храмаў у Мсціславе, Магілёве, Оршы, Крычаве, Свіслачы, Смальянах.
Член Беларускага нацыянальнага камітэта, галоўны архітэктар БНР.
1882 год. Нарадзіўся Янка Купала (Іван Луцэвіч, 1882-1942).
Народны паэт, перакладчык, драматург, публіцыст. Акадэмік АН БССР і АН УССР.
Класік беларускай літаратуры, адзін з заснавальнікаў новай беларускай літаратуры і літаратурнай мовы.
Яго творчасць адзначаецца за яркае апісанне сялянскага быту, нацыянальнага характару беларусаў і яго светаразумення.
Янка Купала ў 1913 годзе напісаў паэму “Магіла Льва” – пэўнае прысвячэнне Магілёву. У Магілёве ўпершыню пабываў толькі ў 1926 годзе.
4 чэрвеня 1942 года Купала быў выкліканы ў Маскву тэлеграмай ад старшыні Саўнаркама БССР Івана Былінскага, а 28 чэрвеня загінуў, упаўшы ў лесвічны пралёт 10-га паверха гатэля «Масква». Існуе тры версіі смерці – няшчасны выпадак, самагубства, забойства органамі савецкай бяспекі.
Працуе Дзяржаўны літаратурны музей Янкі Купалы, праводзяцца штогадовыя Купалаўскія чытанні. Яго імя носяць у Беларусі 246 вуліц ,у тым ліку ў Магілёве (паміж вул. Крупскай і 30 год Перамогі), Нацыянальны акадэмічны тэатр, інстытут мовы і літаратуры НАНБ, Гродзенскі дзяржаўны ўніверсітэт, мінскія парк і станцыя метро, мноства школ, бібліятэк, паркаў.
Помнікі паэту ўсталяваны на Беларусі, у Ізраіле, Польшчы, КНР, ЗША, Балгарыі, Расіі.
Хата ў Вязынцы, дзе нарадзіўся Янка Купала. Цяпер Дом-музей Янкі Купалы
1883 год. У Магілёве нарадзіўся Сяргей Бойна-Радзевіч (1883-1978).
Летчык, удзельнік Першай сусветнай і грамадзянскіх воін. Георгіеўскі кавалер, генерал-маёр. Камандуючы паветранымі войскамі арміі Калчака.
1887 год. У Лёзна нарадзіўся Марк Шагал (1887-1985).
Сусветна вядомы беларускі, рускі і французскі мастак.
Магчыма, адны з яго продкаў – Сегалы, жылі на Школішчы ў Магілёве, а прадзед – мастак Хаім Сегал распісаў драўляную халодную сінагогу ў Магілёве.
Стваральнік Віцебскай народнай мастацкай школы, афарміцель спектакляў маскоўскага Камернага яўрэйскага тэатра.
Жыў у Парыжы, ЗША.
У Віцебску працуе мемарыяльны Дом-музей Марка Шагала, ёсць вуліца і праезд яго імя, у Іерусаліме названа плошча.
1892 год. Падчас правядзення экспедыцыі па Калыме заўчасна памёр Іван (Ян) Чэрскі (1845-1892).
Беларускі геолаг, географ, удзельнік паўстання К. Каліноўскага. Даследчык Сібіры.
Заснавальнік байкалазнаўства, уладальнік трох Залатых медалёў Рускага геаграфічнага таварыства.
У гонар яго названы: хрыбеты ва Усходняй Сібіры (1500 км), у Забайкаллі, пасёлак у Якуціі, пік, гара ў Забайкаллі і іншыя, а такжа вуліцы ў шэрагу гарадоў Расіі, Літвы, Украіны, Польшчы.
У Верхнядзвінску, у в. Валынцы працуюць музей і экспазіцыі ў гонар Чэрскага. Яго імя носіць Іркуцкае таварыства беларускай культуры.
1904 год. У в. Таўкачы (цяпер – Шклоўскі раён) нарадзіўся Іван Несцераў (1904-1989).
Старшы лейтэнант Чырвонай Арміі, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Савецкага Саюза.
Скончыў Маскоўскую горную акадэмію, працаваў у розных арганізацыях. Удзельнічаў у польскім паходзе (1939), у баях на франтах Вялікай Айчыннай вайны.
Нампаліт камандзіра батальёна 108-й гвардзейскай стралковай дывізіі старшы лейтэнант Несцераў вызначыўся падчас вызвалення Венгрыі. 4 снежня 1944 года ён адным з першых пераправіўся праз Дунай у раёне горада Эрчы, захапіў і ўтрымліваў прыстань, адбіўшы разам з групай байцоў чатыры нямецкія контратакі.
Пасля вайны жыў і працаваў ва Украіне. Памёр у 1989 годзе ў г. Белая Царква.
1910 год. Нарадзіўся Юзаф Трыпуцька (1910-1983).
Ураджэнец Беларусі, шведскі мовазнавец-славіст.
Скончыў вілейскую гімназію імя Г. Сянкевіча, Універсітэт Стэфана Баторыя ў Вільні (1934).
Выехаў у Хельсінкі выкладаць польскую мову. З 1940 года ва Упсальскім універсітэце (Швецыя), прафесар славянскіх моў.
У працах «Мова Уладзіслава Сыракомлі», «Пра мову ўспамінаў Францішка Міцкевіча» адзначаў беларусізмы аўтараў, спасылаўся на працы Я. Карскага, іншых беларускіх мовазнаўцаў. Аўтар працы пра славянскія, у тым ліку беларускія прыслоўі, беларускія рэаліі ў творчасці Э. Ажэшкі.
Складальнік каталога старадрукаў з Кароны і ВКЛ, у тым ліку кірылічных, у зборах бібліятэкі Упсальскага ўніверстэта. Перапісваўся з Адамам Мальдзісам.
Памёр 21 ліпеня 1983 года.
1961 год. Нарадзіўся Вінцук (Валянцін) Вячорка.
Беларускі мовазнавец, журналіст, палітык і грамадскі дзеяч. Старшыня БНФ «Адраджэньне» і партыі БНФ (1999-2007), палітвязень.
Адзін з стваральнікаў і кіраўнікоў моладзевых груп і арганізацый “Майстроўня”, “Талака”, Канфедэрацыі беларускіх маладзёжных аб’яднанняў, няўрадавай грамадскай арганізацыі асветніцкай скіраванасці — Цэнтра “Супольнасць”, старшыня працоўнай групы Асамблеі няўрадавых арганізацый Беларусі.
2000 год. У Мінску прапаў без вестак тэлеаператар Дзмітрый Завадскі (1972-2000).
Беларускі журналіст, тэлевізійны аператар.
З 1989 года працаваў на беларускім тэлебачанні. У 1994-1997 гадах быў асабістым аператарам А. Лукашэнкі, потым працаваў на расійскім тэлеканале ОРТ, у Чачні.
У 1997-1998 гадах неаднаразова пераследваўся, затрымліваўся беларускімі сілавікамі, знаходзіўся пад следствам за аб’ектыўнае асвятленне падзей у краіне.
7 ліпеня 2000 года быў скрадзены беларускімі сілавікамі, калі накіроўваўся ў аэрапорт «Мінск-2». Пасля яго знікнення заснавана прэмія імя Завадзкага, якую сярод іншых атрымалі кампанія БелаПАН, аператар Ул. Бабарыка і іншыя.
Паводле папулярнай версіі, 23 лютага – дзень стварэння Чырвонай Арміі. Але гэта не так, таму што дэкрэт пра стварэнне добраахвотніцкай Рабоча-сялянскай Чырвонай Арміі Ленін падпісаў амаль на месяц раней – 28 студзеня 1918 года.
Па другой версіі, у гэты дзень пад Псковам былі спынены і разбіты германскія войскі, якія ішлі на Петраград – “калыску рэвалюцыі”. Аднак на самай справе 23 лютага пад Псковам не было ні баёў, ні перамогі.
Трэцяя версія, больш пераканаўчая: бальшавікі прыдумалі свята 23 лютага для таго, каб людзі забыліся пра буржуазна-дэмакратычную рэвалюцыю, якая скінула цара. Яна пачалася 23 лютага 1917 года.
І што важна: ніводная з гэтых версій не мае дачынення да Беларусі.
А яшчэ 23 лютага – дзень стварэння Беларускай краёвай абароны (23 лютага 1944-28 красавіка 1945 года).
1766 год. Памёр Станіслаў Ляшчынскі.
Кароль польскі і вялікі князь літоўскі (1704–1706, 1733).
У Рэчы Паспалітай было адразу два выбраныя і ўмоўна легетымныя каралі: С. Ляшчынскі і Аўгуст ІІ Моцны. Войскі Пятра ўвайшлі ў Рэч Паспалітую, рабуючы ВКЛ, з мэтай вярнуць карону Аўгусту і перашкодзіць прасоўванню шведаў да межаў Расіі.
У 1733 годзе пасля смерці Аўгуста II было абвешчанае чарговае беcкаралеўе, і Ляшчынскі атрымаў магчымасць заняць каралеўскі сталец з дапамогай Францыі. Аднак супраць была Расія.
5 кастрычніка 1733 года ў Кракаве з дапамогай расійскіх войскаў быў абраны новы кароль Аўгуст Саксонскі, які і быў неўзабаве каранаваны.
1878 год. Нарадзіўся Казімір Малевіч.
Тэарэтык мастацтва, дызайнер–мастак–авангардыст, адзін з заснавальнікаў супрэматызму – кірунку ў абстрактным мастацтве.
У 1919–1922 гадах выкладаў у Народнай мастацкай школе ў Віцебску.
На пачатку 1900–1910-х гадоў імкнуўся сумясціць прынцыпы кубізму і футурызму, потым перайшоў да супрэматычных кампазіцый, адмовіўся ад канкрэтнай сюжэтнай змястоўнасці твораў («Чорны квадрат», «Чырвоны квадрат»).
З дапамогай прасторавых кампазіцый («архітэктонаў») вывучаў фармальную мову пластычных мастацтваў, ствараў праекты побытавых рэчаў, малюнкі для тэкстыля і іншыя. У 1918 стварыў афармленне першай пастаноўкі «Містэрыі-буф» У. Маякоўскага.
Аўтар мастацтвазнаўчых прац «Ад кубізму да супрэматызму», «Супрэматызм» і іншых.
Cамая дарагая карціна ў гісторыі – «Супрэматычная кампазіцыя» – напісана менавіта Малевічам.
Памёр 15 мая 1935 года.
1880 год. Памёр Фёдар Глінка.
Пісьменнік, публіцыст, афіцэр, удзельнік дзекабрысцкіх таварыстваў.
Удзельнік Айчыннай вайны 1812 года, член «Саюза выратавання», адзін з кіраўнікоў «Саюза дастатку».
Аўтар вайсковага дзённіка «Лісты рускага афіцэра» (1815–1816), працы «Досведы святой паэзіі», вершаў «Тройка» і «Вязень», якія сталі папулярнымі песнямі.
1891 год. Нарадзіўся Міхаіл Піятуховіч.
Беларускі літаратуразнавец, крытык, педагог.
Даследчык беларускай літаратуры. Член навукова-тэрміналагічнай камісіі, Інбелкульта, акадэмік, прафесар і дэкан педагагічнага факультэта БДУ.
З прычыны грубых палітычных абвінавачванняў яго навуковых апанентаў, пераехаў на педагагічную працу на Каўказ.
Арыштаваны ў 1937 годзе, прыгавораны да расстрэлу і расстраляны ў Мінску 20 снежня 1937 года.
Даследчык заходнееўрапейскай, у тым ліку французскай, беларускай літаратуры, творчасці Якуба Коласа.
Аўтар “Нарысаў гісторыі беларускае літаратуры…”, даследаванняў пра фальклор, Ф. Скарыну, Ф. Багушэвіча, Я. Купалу, Я. Коласа, М. Багдановіча, Ц. Гартнага, Ядвігіна Ш., М. Чарота, К. Чорнага і іншых.
Рэдактар-укладальнік хрэстаматыі «Выпісы з беларускае літаратуры: Новы і найноўшы кругабегі», рэдактар і аўтар уступнага артыкула да твораў П. Труса.
1907 год. Нарадзіўся Станіслаў Станкевіч.
Беларускі літаратуразнавец, грамадскі дзеяч.
Скончыў Віленскі ўніверсітэт, абараніў магістарскую дысертацыю «Беларуская стыхія ў творах Элізы Ажэшкі». Доктарская дысертацыя абаронена па тэме «Беларускія элементы ў польскай рамантычнай паэзіі».
Адзін з кіраўнікоў Таварыства прыяцеляў беларусаведы, рэдактар часопіса «Студэнцкая думка». Выкладаў у Віленскім універсітэце, працаваў у Югаславіі і Балгарыі.
У перыяд акупацыі Беларусі быў бургамістрам Барысаўскай акругі, акруговым намеснікам Беларускай цэнтральнай рады ў Баранавічах.
3 лета 1944 года – у Германіі. Быў першым старшынёй «Антыбальшавіцкага блоку народаў», садзейнічаў адкрыццю філіяла Беларускага інстытута навукі і мастацтва ў Мюнхене, працаваў у беларускай рэдакцыі радыёстанцыі «Свабода», Інстытуце вывучэння СССР (Мюнхен).
3 1962 жыў у ЗША. Старшыня Беларуска-амерыканскага задзіночання, рэдактар газеты «Беларус». Аўтар кнігі «Беларуская падсавецкая літаратура першай палавіны 1960-х гг.».
Памёр 6 лістапада 1980 года. Пахаваны на беларускіх могілках у Іст-Брансуіку ў штаце Нью-Джэрсі.
Станіслаў Станкевіч разам з М. Шчорсам і Н. Арсенневай падчас шпацыру па вуліцы Вільні. Другая палова 1930-х гадоў.
1931 год. Нарадзіўся Яўген Бабосаў.
Беларускі філосаф, сацыёлаг, палітолаг і культуролаг. Акадэмік НАН Беларусі. Доктар філасофскіх навук, прафесар.
Скончыў БДУ. Працаваў у БДУ, Мінскім медыцынскім інстытуце, Інстытуце павышэння кваліфікацыі выкладчыкаў грамадскіх навук пры БДУ, дырэктарам Інстытута філасофіі і права АН БССР (1977–1989). Заснавальнік (1990) і дырэктар Інстытута сацыялогіі НАН Беларусі.
Распрацаваў новыя канцэптуальныя падыходы да даследаванняў сацыяльных аспектаў навукова-тэхнічнай рэвалюцыі, духоўнага свету чалавека ў адзінстве з сацыяльна-эканамічнымі ўмовамі.
Даследуе асноўныя тэндэнцыі сацыяльна-стратыфікацыйнага і сацыяльна-палітычнага развіцця Беларусі ў канцы ХХ – пачатку ХХІ стагоддзяў.
Аўтар звыш 820 навуковых прац, у тым ліку 36 манаграфій, 15 падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў па сацыялогіі і канфлікталогіі.
Прэзідэнт Беларускай сацыялагічнай асацыяцыі. Быў адным з ініцыятараў стварэння Рэспубліканскай партыі працы і справядлівасці (1993), Сацыялістычнай партыі Беларусі (1994).
1942 год. У в. Сталяры Асіповіцкага раёна нарадзіўся Анатоль Багдановіч.
Беларускі эканамгеограф, буйны спецыяліст у галіне размяшчэння вытворчых сіл і рэгіянальнай эканомікі. Кандыдат геаграфічных навук.
Скончыў геаграфічны факультэт БДУ.
Працаваў у розных навукова-доследных установах эканамічных інстытутах, першым намеснікам дырэктара Навукова-доследнага эканамічнага інстытута Міністэрства эканомікі.
Прымаў удзел у распрацоўцы схем развіцця і размяшчэння вытворчых сіл Беларусі на розныя перыяды, займаўся распрацоўкай палітыкі Праграмы перахода да рынкавай эканомікі, комплексных прагнозаў сацыяльна – эканамічнага развіцця на розныя перыяды, Праграмы структурнай перабудовы эканомікі Беларусі, Канцэпцыі Нацыянальнай стратэгіі устойлівага развіцця Рэспублікі Беларусь, розных іншых праграм.
Аўтар больш за 200 навуковых прац у галіне эканомікі, эканамічнай геаграфіі, у тым ліку манаграфіі «Города Беларуси. Краткий экономический очерк», 16 кніг, 4 брашур.
1944 год. Нарадзіўся Алег Янкоўскі.
Савецкі акцёр тэатра і кіно, рэжысёр. Народны артыст СССР. Лаурэат Дзяржаўных прэмій СССР, Расіі (дзве). Уладальнік Прэміі «Ніка».
Яго бацька паходзіў з польскай шляхты беларускіх зямель. Нарадзіўся ў Джэзказгане, куды быў сасланы бацька.
Некаторы час жыў са старэйшым братам Расцілаваму Мінску, тут дэбютаваў на сцэне тэатра. Скончыў Саратаўскае тэатральнае вучылішча. Працаваў у Саратаўскім драматычным тэатры, у Маскоўскім тэатры «Ленком».
Сярод роляў: барон Мюнхгаўзен («Той самы Мюнхгаўзен»), князь Мышкін («Ідыёт» паводле Ф. Дастаеўскага), Трыгорын («Чайка» А. Чэхава), Гамлет («Гамлет» У. Шэкспіра), Аркадзь Бурмін («Хлопец з нашага горада» К. Сіманава), Берынг («Аптымістычная трагедыя» У. Вішнеўскага) і іншыя.
3 1968 года здымаўся ў кіно: «Шчыт і меч», «Служылі два таварышы», «Я, Францыск Скарына…», «Зорка чароўнага шчасця», «Звычайны цуд», «Той самы Мюнхгаўзен», «Закаханы па ўласным жаданні», «Забіць дракона» і шматлікія іншыя.
Памёр 20 мая 2009 года.
1947 год. Нарадзіўся Алесь Жук.
Беларускі пісьменнік, перакладчык, публіцыст. Лаўрэат прэміі Ленінскага камсамола Беларусі, Літаратурных прэмій імя І. Мележа, імя Якуба Коласа.
Скончыў БДУ. Працаваў у выдавецтве «Мастацкая літаратура», у часопісе «Маладосць», у часопісе «Полымя», галоўным рэдактарам газеты «Літаратура і мастацтва», часопісаў «Нёман» і «Беларусь».
Аўтар апавяданняў, кніг, зборнікаў прозы. Паводле «Зоркі над палігонам» зняты мастацкі фільм «Палігон», «Паляванне на Апошняга Жураўля» – у тэатры імя Я. Купалы пастаўлены спектакль, знята мастацкая кінастужка.
А. Жук адзін з самых цікавых сучасных беларускіх празаікаў, творы якога вызначаюцца тэматычнай разнастайнасцю, грунтуюцца на філасофскай і эстэтычнай аснове і з’яўляюцца роздумамі над жыццём. Пісьменніка цікавіць прырода чалавечага шчасця, жыццёвыя праблемы і іх пераадоленне, асэнсаванне чалавекам самога сябе, адносіны да працы, да прыроды.
Памёр 15 кастрычніка 2022 года.
1979 год. Памёр ураджэнец Віцебска Міхаіл Натарэвіч.
Савецкі жывапісец і педагог. Вучань Ю. Пэна.
Выкладаў у Ленінградскіх інстытуце жывапісу, скульптуры і архітэктуры, Вышэйшым мастацка-прамысловым вучылішчы імя В. Мухінай.
Пісаў жанравыя і гісторыка-рэвалюцыйныя кампазіцыі, партрэты, пейзажы. Працаваў у тэхніцы алейнага і тэмпернага жывапісу.
Яго творы знаходзяцца ў Дзяржаўным Рускім музеі, у іншых музеях і прыватных зборах у Расіі, Вялікабрытаніі, Германіі, Францыі, ЗША і іншых краінах.
