Сатурн вярнуў сабе статус планеты з найвялікай колькасцю спадарожнікаў у Сонечнай сістэме. Адкрыццё 62 новых спадарожнікаў аднавіла лідэрства акружанай кольцамі планеты ўсяго праз 3 месяцы пасля таго, як яе ненадоўга абагнаў Юпітэр – піша брытанскае выданне The Guardian.
Рэкорд адноўлены пасля адкрыцця 62 новых спадарожнікаў Сатурна, у выніку чаго іх афіцыйная агульная колькасць дасягнула 145.
Юпітэр, 12 новых спадарожнікаў-месяцаў якога былі адкрыты ў лютым, мае 95 спадарожнікаў.
«Сатурн не проста амаль падвоіў колькасць спадарожнікаў. У яго зараз больш спадарожнікаў, чым ва ўсіх астатніх планет Сонечнай сістэмы разам узятых» – рэзюміраваў прафесар Брэт Гладман, астраном з Універсітэта Брытанскай Калумбіі, які ўдзельнічаў у назіраннях.
Новым спадарожнікам Сатурна ў будучыні будуць прысвоены, па традыцыі, імёны ў гонар гальскіх, скандынаўскіх і інуіцкіх багоў.
Што да паходжання гэтых шматлікіх аб’ектаў, то навукоўцы схіляюцца да таго, што большасць з іх, хутчэй за ўсё, з’явіліся ў выніку адносна нядаўняга сутыкнення двух досыць буйных спадарожнікаў.
У апошнія дзесяцігоддзі колькасць пацверджаных спадарожнікаў планет Сонечнай сістэмы няўхільна расла па меры павышэння адчувальнасці тэлескопаў і павышэння эфектыўнасці метадаў аналізу. У апошнім даследаванні выкарыстоўваліся дадзеныя, атрыманыя з дапамогай тэлескопа, размешчанага на гары Мауна-Кеа (Гаваі) і які дазваляе выяўляць і назіраць спадарожнікі дыяметрам да 2,5 км.
Акрамя таго, навукоўцы разлічваюць, што місія НАСА Dragonfly, якая павінна быць запушчана ў 2027 годзе, зможа правесці больш уважлівае даследаванне аднаго з невялікіх знешніх спадарожнікаў Сатурна.
Каля 07:45 раніцы 18 мая на чыгуначных шляхах каля горада Бахчысарая ў Крыме адбыўся падрыў цягніка, які перавозіў зерне – паведамляе Тэлеграм-канал Mash.
Папярэдне, выбуховае прыстасаванне было закладзена пад чыгуначнымі пуцямі ў раёне вёскі Чысценькае, побач з Сімферопалем. Выбух адбыўся ў пачатку састава. Пашкоджана 50 метраў палатна, дыяметр варонкі пад рэйкамі – каля 15 метраў, глыбіня каля двух.
Са слоў відавочцаў, выбухнула так, што гукі чулі ў суседніх сёлах. Абышлося без пацярпелых. Цяпер чыгуначныя зносіны паміж Сімферопалем і Севастопалем спынілі, мясцовых просяць перасесці на аўтобусы.
Прычынай выбуху на чыгуначных шляхах з’яўляецца “ўмяшанне старонніх асоб” – заявіў кіраўнік Крыма Аксёнаў.
У выніку начной атакі на Кіеў ніхто не пацярпеў. У Адэсе адзін чалавек загінуў.
З пачатку траўня гэта ўжо дзявятая ракетная атака на сталіцу Украіны. Украінскае ваеннае камандаванне заявіла, што ўсе ракеты ноччу 18 мая былі збітыя. Ніякіх пашкоджанняў інфраструктуры альбо будынкам нанесена не было, максімальныя пашкоджанні назіраліся ў Дарніцкім раёне – тут адбылося ўзгаранне ў гаражным кааператыве.
Папярэдне, атака на Кіеў была ажыццёўлена са стратэгічных бамбардзіроўшчыкаў Ту-95МС, Ту-160 з раёна Каспія, верагодна – крылатымі ракетамі тыпу Х-101/555. Пасля запуску ракет расійская армія задзейнічала над сталіцай Украіны свае разведвальныя БПЛА.
Уначы РФ таксама ўдарыла па Адэсе, большасць ракет была знішчана над Чорным морам, аднак адбылося трапленне ў аб’ект прамысловасці. У выніку ўдару адзін чалавек загінуў, яшчэ двое атрымалі раненні – паведамляе Unian.
Міжнародны дзень музеяў (International Museum Day, з 1977 года). Ноч музеяў.
У гэты дзень музеі ва ўсім свеце адчыняюць свае дзверы для ўсіх жадаючых, цалкам бясплатна і з радасцю паказваючы свае выставачныя залы, новыя экспанаты. Да свята прымеркаваны адкрыцці новых выставак, фестываляў, у музеях арганізуюцца тэматычныя лекцыі, экскурсіі, навуковыя чытанні, спецыяльныя заняткі з дзецьмі, праходзяць музейна-тэатральныя паказы.
У свята ў музеях заўсёды шмат наведвальнікаў. Акрамя Міжнароднага дня музеяў праходзіць яшчэ адно свята – Ноч музеяў.
Дзень памяці ахвяр дэпартацыі народаў Крыма.
Устаноўлены Вярхоўным Саветам Крыма ў 1994 годзе.
18 мая 1944 гады ў Сярэднюю Азію з Крыму быў адпраўлены першы эшэлон крымскіх татараў, грэкаў, балгараў, немцаў, армян і іншых народаў, якія насялялі Крым. Іх дэпартацыя праводзілася па незаконных абвінавачваннях органамі ўлады СССР у «масавым дэзерцірстве» з Чырвонай Арміі, а таксама ў супрацоўніцтве з нямецкімі акупацыйнымі войскамі падчас Вялікай Айчыннай вайны і ўдзеле крымскіх татараў у калабарацыянісцкіх фармаваннях.
Да 20 мая было выселена больш за 180 000 чалавек. Па канчатковых дадзеных, з Крыма было дэпартавана звыш 200 000 крымскіх татараў. Затым, у маі-чэрвені 1944 года, з тэрыторыі паўвострава дэпартавалі яшчэ грэкаў, балгараў, армян, немцаў, італьянцаў, румынаў.
Мемарыяльны комплекс ахвярам дэпартацыі ў пасёлку Сірэнь.
1792 год. Войскі Расіі ўварваліся на тэрыторыю Рэчы Паспалітай з мэтаю скасавання Канстытуцыі 3 мая.
На гэты момант армія Рэчы Паспалітай павінна была налічваць 100 000, але не дасягла нават і 70 000, з якіх баяздольных было толькі 56 000, астатнія – ненавучаныя рэкруты. Пяхоты і кавалерыі было 40 000 і 30 000 адпаведна, пры 200 гарматах. Гэта была даволі значная сіла, але войскі былі раскіданы на велізарных прасторах краіны, і не змаглі дзейнічаць эфэктыўна. Больш таго, 18 000 салдат прускага дапаможнага корпуса не прыбылі з прычыны здрады прускага саюзніка.
Камандуючым арміяй быў прызначаны каралеўскі пляменнік, малады князь Юзэф Панятоўскі. Пры фармаванні арміі яму дапамагалі генералы: А. Касцюшка, М. Вяльгорскі і Ю. Заёнчак. Як потым высветлілася, найбольшую вартасць на поле бою ў польска-літоўскім войску мела пяхота і артылерыя, а хутка сфармаваныя групы нацыянальнай кавалерыі лёгка прыходзілі ў паніку.
Армія расійскіх акупантаў была падзелена на дзве часткі: беларуская армія – 32 000 пяхоты генерала М. Крачэтнікава, 64 000 у Малдаўскай арміі ветэранаў нядаўняй вайны з Асманскай імперыяй пад камандаваннем М. Кахоўскага. Першая шла ў Літву, а другая на Падолле і Валынь.
Пяхота Кароннага корпуса.
1868 год. Нарадзіўся Мікалай ІІ (1868-1918).
Расійскі імператар, палкоўнік, адмірал брытанскага флота і фельдмаршал брытанскай арміі, святы ў РПЦ. У 1915-1917 гадах жыў у Магілёве пры Стаўцы.
Атрымаў грунтоўную хатнюю адукацыю. Служыў афіцэрам у Праабражэнскім палку.
Стаў імператарам у 1894 годзе.
Панаванне Мікалая II было адзначана эканамічным развіццём Расіі. Праведзены грашовая рэформа, першы ўсеагульны перапіс насельніцтва, уведзены заканадаўчая Дзяржаўная Дума, Савет міністраў, краіна ўступіла ў вайсковы блок Антанта. За ініцыятыву па скліканні Гаагскай канфэрэнцыі быў намінаваны на Нобелеўскую прэмію міру ў 1901 годзе. Разам з тым павялічваўся рост сацыяльна-палітычных супярэчнасцяў, рэвалюцыйнага руху (адбыліся дзве рэвалюцыі), Расія прайграла руска-японскую вайну, уступіла ў І Сусветную.
20 жніўня 2000 года праслаўлены ў ліку святых Рускай праваслаўнай царквы.
1888 год. Нарадзілася беларуска Ганна Барысевіч (1888-2007).
Адна з сусветных доўгажыхарак, якая пражыла 118 гадоў і 281 дзень.
Праз спазненне не была занесеная ў Кнігу рэкордаў Гінэса як найстарэйшы чалавек у свеце.
У 2007 годзе афіцыйны сусветны рэкорд даўгалецця прызналі за 114-гадовай жыхаркай Японіі, тым часам як Ганне Барысевіч было больш за 118.
У 2007 годзе яе імя было ўнесена ў Кнігу рэкордаў Расіі, СНД і краін Балтыі «Дзіва».
1906 год. У Пецярбургу заснавана беларуская выдавецкая суполка “Загляне сонца і ў наша аконца” (1906-1914).
Паўстала з ініцыятывы выкладчыка Пецярбурскага ўніверсітэта, беларуса Б. Эпімах-Шыпілы.
Выдадзена 38 кніг кірыліцай і лацінкай агульным накладам больш за 100 000 асобнікаў. Сярод іх першыя падручнікі на беларускай мове «Беларуская чытанка, ці Першае чытанне для дзетак беларусаў» Каруся Каганца, «Першае чытанне для дзетак беларусаў» Цёткі, творы Янкі Купалы і Якуба Коласа, В. Дунін-Марцінкевіча, Ф.Багушэвіча, пераклад паэмы «Пан Тадэвуш» А. Міцкевіча. Быў выпушчаны альманах «Маладая Беларусь».
1910 год. Памерла Эліза Ажэшка (1841-1910).
Папулярная ў свой час беларуская польскамоўная пісьменніца, грамадская дзеячка і педагог эпохі пазітывізму.
Яе празаічныя творы інсцэніраваліся, перакладаліся на беларускую мову і напачатку XX стагоддзя ставіліся на сцэнах шматлікіх беларускіх гарадоў. Блізка сябравала з Ф. Багушэвічам.
Адукацыю атрымала ў Варшаўскім пансіёне. Аказвала дапамогу ўдзельнікам паўстання 1863 года.
Аўтар апавяданняў, раманаў, у тым ліку на тэмы грамадскай эмансіпацыі і барацьбы жанчын за грамадскія правы. Шырокае прызнанне прынеслі раман «Мэір Эзофавіч», апавяданні зборніка «З розных сфер», апавяданні з жыцця беларускіх сялян «Нізіны» і іншыя.
Шмат падарожнічала па Беларусі, сабрала 228 назваў раслін. Усім беларускім назвам за дапамогай знаёмага батаніка яна дала лацінскія адпаведнікі. Шмат назваў раслін, пададзеных Ажэшкай, не фіксуюць іншыя беларускія слоўнікі.
У доме ў Гродна, дзе апошнія гады жыцця яна жыла створаны дом-музей. Яе імем названа вуліца ў Гродна, на якой усталяваны помнік.
1920 год. Нарадзіўся Ян Павал II (Караль Вайтыла, 1920-2005).
264-ы Рымскі Папа, першы пантыфік-славянін і першы папа, які не паходзіў з Італіі, за апошнія больш як 450 гадоў. Святы. Меў вялікую цікавасць да Беларусі, стварыў паўнавартасную каталіцкую структуру ў Беларусі.
Па працягласці свайго пантыфікату ён саступае толькі Апосталу Пятру і Папу Пію IX (1846-1878).
Аўтар прац па праблемах хрысціянскай філасофіі чалавека, шматлікіх энцыклік, вершаў, паэм, п’ес.
Яго верш «Юдэйская пустыня» пераклала на беларускую мову Х. Лялько.
Стаў першым пантыфікам у гісторыі, які пачаў звяртацца да беларускіх вернікаў па-беларуску ў сваіх святочных віншаваннях з нагоды Вялікадня і Нараджэння Хрыстовага, а таксама падчас сустрэч з дэлегацыямі беларусаў.
Святому прысвечаны шматлікія помнікі ў многіх каталіцкіх краінах. У 2013 годзе ў Магілёве на тэрыторыі касцёла Небаўзяцця Панны Марыі і Святога Станіслава ўстаноўлена скульптура.
1940 год. Нарадзіўся Ян Чыквін (1940-2022).
Беларускі паэт, гісторык літаратуры, перакладчык, доктар гуманітарных навук, прафесар, грамадскі дзеяч Польшчы, прэзідэнт Беларускага Літаратурнага Таварыства «Белавежа».
Скончыў Варшаўскі ўніверсітэт. Працаваўу Варшаўскім, Беластоцкім універсітэтах.
Член Польскага таварыства русістаў, Саюза польскіх пісьменнікаў, Міжнароднай асацыяцыі беларусістаў, беларускага ПЭН-цэнтра. Быў рэдактарам выдавецкай серыі “Бібліятэка Беларускага літаратурнага аб’яднаньня «Белавежа»”, часопіса «Тэрмапілы».
Узнагароджаны медалём Францішка Скарыны.
Памёр 14 лістапада 2022 года.
1958 год. Нарадзіўся Ян Максімюк.
Беларускі перакладчык, крытык, літаратар на Беласточчыне.
Скончыў Варшаўскі ўніверсітэт. Працаваў настаўнікам, інструктарам і сакратаром Беларускага грамадска-культурнага таварыства ў Беластоку, журналістам «Нівы», перакладчыкам у амерыканскай амбасадзе ў Варшаве.
Перакладае беларускую літаратуру на польскую мову і сусветную літаратуру на беларускую мову. Пераклаў «Уліса» Джойса. Стварае слоўнік падляскай мовы. Вядзе сайт прысвечаны папулярызацыі і кадыфікацыі падляскай мікрамовы. Рэдагаваў літаратурна-мастацкі часопіс «Правінцыя» (Беласток).
З 1998 году жыве ў Празе. Супрацоўнічае з «Радыё Свабода». Разам з С. Шупам заснаваў інтэрнэт-праект Літаратура.орг.
1972 год. Нарадзіўся Аляксандр Кулінковіч (1972-2018).
Беларускі рок-музыка, заснавальнік і лідар гурта “Neuro Dubel”.
Працаваў у моладзевых выданнях. Аўтар вершаў, музыкі. Браў удзел у некаторых запісах і канцэртах гурта «Крамбамбуля».
Памёр 3 жніўня 2018 года. У дзень смерці «Нейра Дзюбель» павінен быў выступаць на фэстывалі «Рок за баброў».
1977 год. У Польшчы памёр Андрэй Блажэвіч (Вангін, 1895-1977).
Беларускі акцёр, вядучы акцёр трупы У. Галубка – Беларускага дзяржаўнага вандроўнага тэатра. Выступаў у характарных ролях.
Бываў на гастролях у Магілёве.
Арыштаваны НКУС у 1937 годзе. Па Другой сусветнай вайне выехаў у Польшчы. Удзельнічаў у аматарскіх спектаклях на Памор’і.
З 1968 году дажываў у доме састарэлых у Гдыні. Наведваў беларускі клуб у Гданьску.
Увесну 1977 году знік з дому састарэлых Гдыні. Толькі праз 25 гадоў высветлілася, з прычыны пагаршэння здароўя яго перавезлі ў Гнеў – у адпаведны дом. Там пасля 19 дзён памёр.
Дзякуючы гданьскім беларусам яго магіла была адшуканая. На ёй усталяваны помнік з граніту.
Акцёры трупы У. Галубка.
1995 год. Памёр ураджэнец в. Малыя Бортнікі Бабруйскага раёна Іван Балыка (1937-1995).
Беларускі савецкі вайсковы дзеяч, генерал-маёр.
Скончыў ваеннае вучылішча, акадэмію бранятанкавых войск Генеральнага штаба. Служыў у Беларускай ваеннай акрузе, групе савецкіх войск у Германіі, у Забайкаллі, быў ваенным саветнікам у В’етнаме, Емене. Апошнія гады жыцця пражываў у в. Малыя Бортнікі.
За суткі сілы абароны Украіны знішчыла каля 610 расейскіх акупантаў, збілі 9 крылатых ракет, паразілі 16 артылерыйскіх сістэм праціўніка – гаворыцца ў афіцыйным паведамленні Генштаба Украіны. Усяго агульныя страты РФ па падліках украінскага боку перавысілі 200 тысяч чалавек і складаюць 200 590 чалавек.
Чын малебнага спеву на выпадак пошуку працы быў зацверджаны Святым Смнодам праваслаўнай царквы – паведамляе афіцыйны сайт РПЦ. Тэкст малітвы ўтрымлівае цытаты з Евангелія, а таксама словы: “Ныне смиренно молим Тя: даждь рабу Твоему сему (имярек) делание благо, во еже вся полезная творити ему во славу Твою и ко благу дома своего и прияти плод достоин трудов своих. О рабе Божием, (имярек) взыскующем еже делание себе богоугодное обрести, Господу помолимся. О еже обрести рабу сему делание свое и во славу Божию совершити е, Господу помолимся.”
Поўны тэкст малебнага спеву займае некалькі старонак і размешчаны таксама на афіцыйным сайце Рускай Праваслаўнай царквы.
Дзень нараджэння Інтэрнэту. Дзень зацвярджэння стандарту World Wide Web, WWW.
17 мая 1991 года на афіцыйным узроўні быў зацверджаны стандарт для старонак Сусветнай павуціны (World Wide Web). Да таго часу ўжо дастаткова прымальна працавалі электронная пошта, перапампоўка дадзеных і рассыланне навін для працы з кліентамі кампаній. Аўтарства вынаходства Інтэрнэту належыць Ціму Бернерсу-Лі, якому дапамагаў Роберт Кайо.
Пасля з’яўлення Сусветнага павуціння ва ўжытку кампутарнікаў з’явілася слова “вэб” (з ангельскай – “павуціна”), свет даведаўся аб стварэнні вэб-сервераў, вэб-старонак і вэб-сайтаў. Для поўнага пагружэння ў Інтэрнэт-свет бракавала значнай дэталі – адмысловай праграмы, якая бы адчыняла ўсе гэтыя “вэбы” у тым выглядзе, якім сёння ўжо нікога не здзівіш. Так і з’явіліся браўзэры.
Сусветнае павуцінне зрабіла фурор у прэсе і зрабіла сур’ёзны пераварот у галіне інфармацыйных сістэм. Інтэрнэт пачаў напаўняцца і развівацца штосекундна. На распрацоўку гіпертэксту для Сусветнага павуціння спатрэбілася два гады. Цяпер дзякуючы HTML (мове разметкі гіпертэксту) магчыма стварэнне, захоўванне і адлюстраванне тэксту.
На сённяшні дзень Сусветная павуціна ўяўляе сабой сетку, у якой злучаны мільёны вэб-сервераў. Па няведанні людзі блытаюць тэрміны “Інтэрнэт” і “Сусветнае павуцінне”. Гэта два розныя паняцці. Функцыянаванне Інтэрнэту без Павуціння дапушчальна (але што тады ў ім рабіць без фільмаў, фота, бібліятэк і музыкі?), а вось Павуціна асобна ад Інтэрнэта дзейнічаць не можа.
Міжнародны дзень барацьбы з гамафобіяй (International Day Against Homophobia, Transphobia and Biphobia, з 2004 года).
Адзначаецца ў памяць пра выключэнне гомасексуальнасці з Міжнароднай класіфікацыі хвароб 17 мая 1990 года.
У 2003 годзе ў канадскай правінцыі Квебек арганізацыяй Fondation Emergence быў абвешчаны і праведзены ў чэрвені Народны дзень супраць гамафобіі. Услед за гэтай ініцыятывай у жніўні 2004 года французскі ўніверсітэцкі лектар і актывіст кампаній за правы меншасцей Луі-Жорж Тэн прапанаваў адзначаць аналагічны дзень у сусветным маштабе.
Асноўнай задачай мусіла стаць прыцягненне грамадскай увагі да геяў, лесбіянак, бісексуалаў і транссексуалаў (ЛГБТ), асабліва ў тых краінах, дзе пытанні сексуальнасці дагэтуль лічацца табу, а ЛГБТ-людзі падвяргаюцца дыскрымінацыі.
У Беларусі адносіны да ЛГБТ меньшасцей рэзка адмоўныя. Гэта адбітак выхавання і прапаганды.
Сусветны дзень барацьбы з артэрыяльнай гіпертаніяй (World Hypertension Day, з 2005 года).
Устаноўлены па ініцыятыве Сусветнай арганізацыі аховы здароўя.
Асноўная мэта Дня – кожны чалавек павінен вымяраць артэрыяльны ціск і ведаць свае лічбы артэрыяльнага ціску.
Гіпертанія – шырока распаўсюджаная ў свеце эпідэмія. У шматлікіх краінах больш за 50% людзей ва ўзросце звыш 60 гадоў маюць падвышаны артэрыяльны ціск, толькі адна траціна асоб, якія пакутуюць гіпертаніяй, атрымлівае лячэнне і прыкладна 12% з ліку гэтых людзей знаходзіцца пад медыцынскім кантролем. Каля 45% хворых людзей не ведаюць, што яны маюць высокія лічбы артэрыяльнага ціску.
Гіпертанія – «ціхі забойца». Павышэнне ціску вядзе да павелічэння частаты інсультаў на 60% і павелічэнне рызыкі інфарктаў на 20%.
Артэрыяльны ціск часцей павялічваецца ў людзей, якія маюць фактары рызыкі: якія злоўжываюць салёнай, тлуснай ежай, алкаголем, знаходзяцца ў стрэсавых сітуацыях, маюць павышэнне ўзроўню халестэрыну, кураць, маюць нізкую фізічную актыўнасць.
Выяўленне гіпертаніі з’яўляецца першым крокам на шляху барацьбы з гэтым захворваннем.
Сусветны дзень электрасувязі і інфармацыйнага грамадства, Міжнародны дзень тэлекамунікацый (World Information Society Day,World Telecommunication and Information Society Day, з 1969 года).
Устаноўлены Генеральнай Асамблеяй ААН у памяць таго, што 17 мая 1865 года ў Парыжы было падпісана першае міжнароднае Тэлеграфнае Пагадненне, і быў заснаваны Міжнародны Тэлеграфны Саюз, з 1932 года – Міжнародны Саюз электрасувязі (МСЭ).
Услед за тэлеграфам з’явіліся радыё і тэлефон.
Інфармацыйныя тэхналогіі прыкметна змянілі аблічча цывілізацыі. Яны зрабілі сапраўдны выбух у сусветнай эканоміцы, у выніку чаго рэзка павысілася колькасць і якасць прадукцыі.
1838 год. Ігнат Дамейка (1802-1889) прыбыў у Чылі.
Беларускі, польскі і чылійскі навуковец, геолаг. Нацыянальны герой Чылі.
У 14-гадовым узросце стаў адным з самых юных студэнтаў Віленскага універсітэта. Член таварыства філаматаў разам з Я. Чачотам, А. Міцкевічам. Удзельнік Лістападаўскага паўстання 1830-1831 гадоў, быў ад’ютантам 25-га пяхотнага палка. Пасля сканчэння Горнай школы ў Парыжы атрымаў запрашэнне на працу ў Чылі.
Працаваў прафесарам горнай школы (зараз універсітэт яго імя) у Кікімба (1838-1846), прафесарам, загадчыкам кафедры хіміі, рэктарам (1867-1883) універсітэта Сант’яга. Чылійскі “Гранд дэ адукатар”, фактычны заснавальнік прыродазнаўчых даследаванняў, сучаснай адукуацыі, увёў метрычную сістэму, арганізаваў метэаралагічную службу.
Склаў з каментарамі геаграфічную, геалагічную і эканамічную карту былых земляў Рэчы Паспалітай.
У 1884 годзе наведаў сяброў і калег у Кракаве, Варшаве, Вільні, на радзіме ў Мядзведцы, у Міры і Навагрудку.
Памёр 23 студзеня 1889 года. Дзень пахавання быў абвешчаны днём нацыянальнай жалобы Чылі.
Імем вучонага названы малая планета, мінерал, шматлікія расліны, выкапнёвыя жывёлы, роды дыназаўраў, птэразаўраў, рыб, падвід лісіц, названы горад, універсітэт і вуліцы ў Сант’яга-дэ-Чылі і яшчэ ў 9 гарадах Чылі, у Вільнюсе, Навагрудку, горны хрыбет у Андах, бібліятэка ў Буэнас-Айрэсе, шэраг навучальных і навуковых устаноў у Чылі, музей і абеліск у в. Крупава Лідскага раёна. У Мядзведкаўскай школе адкрыты музей, а ў вёсцы Мядзведка ўстаноўлены бюст і памятны камень, помнік усталяваны і ў Сант’яга.
1845 год. Нарадзіўся Мікалай Нікіфароўскі (1845-1910).
Беларускі этнограф, фалькларыст, краязнавец.
Большую частку жыцця працаваў у навучальных установах Віцебска.
Пакінуў багатую спадчыну па этнаграфічнаму вывучэнню Віцебшчыны, асабліва плённую пасля знаёмства з ураджэнцам Магілёва П. Шэйнам (1826-1900).
Член Таварыства аматараў прыродазнаўства, антрапалогіі і этнаграфіі пры Маскоўскім універсітэце, геаграфічнага таварыства, рэдактар часопіса «Этнографическое обозрение». Аўтар каля 20 даследаванняў, датычных матэрыяльнай і духоўнай культуры, вуснапаэтычнай творчасці беларусаў.
У Віцебску ў гонар вучонага ўсталявана мемарыяльная шыльда.
М. Нікіфароўскі сядзіць крайні справа.
1934 год. Савецкія карнікі расстралялі Алеся Салагуба (1906-1934).
Беларускі паэт, публіцыст. Вязень Лукішак.
Скончыў Віленскую беларускую гімназію. У 1928 годзе нелегальна перайшоў у БССР, дзе скончыў БДУ (1931).
У жніўнІ 1933 года арыштаваны НКУС. Расстраляны ў 27-гадовым узросце.
Аўтар вершаў, зборніка вершаў «Лукішкі».
У 1961 годзе ў часопісе «Полымя» апублікаваны яго «Лукішскі дзёньнік».
1934 год. У засценках НКУС загінуў Міхал Кахановіч (1882-1934).
Беларускі палітычны дзеяч, педагог, рэдактар, публіцыст.
Жыў у Магілёве ў 1915-1918 гадах, працаваў выкладчыкам у рэальным вучылішчы, член Беларускага нацыянальнага камітэта, старшыня Магілёўскага беларускага камітэта, рэдактар газеты “Могилевский вестник” (1917).
Грамадскі дзеяч на Віленшчыне, дырэктар Віленскай беларускай гімназіі (1919-1922). Як пасол сейму Польскай Рэспублікі адстойваў нацыянальныя і сацыяльныя правы беларускага народа.
Аўтар успамінаў пра І. Луцкевіча.
Арыштаваны НКУС у 1933 годзе.
Праўнукі і прапраўнукі М. Кахановіча жывуць у Магілёве.
1950 год. У Баранавічах нарадзілася Валерыя Навадворская (1950-2014).
Расійскі палітычны дзеяч, дысідэнт, журналіст, заснавальнік і старшыня ультра-ліберальнай партыі “Дэмакратычны саюз”.
Будучы яшчэ маладой дзяўчынай, Навадворская даведалася пра існаванне ГУЛАГа, працэс Сіняўскага і Даніэля і ўвод войскаў Варшаўскай дамовы ў Чэхаславакію, што развіло ў ёй непрыманне савецкай улады.
5 снежня 1969 года на святочным вечары, прысвечаным Дню Канстытуцыі СССР у Крамлёўскім палацы з’ездаў, перад прэм’ерай оперы Вано Мурадэлі «Кастрычнік» Навадворская раскідала рукапісныя ўлёткі з антысавецкім вершам уласнага сачынення. З гэтага моманту пачаўся яе шлях барацьбіта за дэмакратычныя каштоўнасці і шматгадовы пераслед з боку КДБ.
Навадворская ў маладосці.
1952 год. Нарадзіўся Анатоль Красоўскі (1952-1999).
Беларускі педагог, выдавец, прадпрымальнік, кандыдат філасофскіх навук.
Скончыў БДУ. Аўтар дзясяткаў навуковых прац і шэрагу навучальных дапаможнікаў, распрацоўшчык школьнага курсу «Этика и психология семейной жизни».
Займаўся дабрачыннасцю, аказваў фінансавую падтрымку шэрагу грамадскіх арганізацый Беларусі.
Вядомы як сябр палітыка В. Ганчара, аднаго з лідараў беларускай апазіцыі ў канцы 1990-х. 16 верасня 1999 г. разам з Ганчаром быў выкрадзены пры нявысветленых абставінах.
В. Ганчар і А. Красоўскі.
1970 год. У Мінску нарадзілася Анжаліка Агурбаш (Ялінская).
Спявачка, актрыса, мадэль, прадстаўніца Беларусі на “Еўрабачанні-2005”.
Удзельніца групы «Верасы» (1990-1995). Заслужаная артыстка Беларусі.
У 1988 годзе выйграла першы ў Беларусі конкурс прыгажосці «Мінская прыгажуня».
Лаўрэат конкурсаў “Славянскі базар”, “Залаты шлягер”, “На скрыжаваннях Еўропы”, фіналістка расійскай “Песні года” 2010 і 2011 гадоў.
1999 год. Накіраваўся ў Другое адзіночнае кругасветнае марское падарожжа Яўген Гвоздзеў (1934–2008).
Ураджэнец Пінска, беларусі Кругасветны падарожнік, мораплавацель ў адзіночку на яхтах у 1992, 1999–2003, 2008 гадах.
Другая кругасветкаа цягнулася з 17 мая 1999 па 9 жніўня 2003 года на самаробнай яхце са шкловалакна даўжынёй 3,7 м.
Загінуў 2 снежня 2008 года ў Неапалітанскім заліве пад час падарожжа.
У яго гонар названа вуліца ў расійскай Махачкале, у гістарычным парку “Расія – мая гісторыя” Махачкалы прысвечана экспазіцыя.
1999 год. Памёр Міхаіл Біч (1937-1999).
Беларускі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар.
Скончыў БДУ. Працаваў настаўнікам у школах Пастаўскага і Мастоўскага раёнаў, у Інстытуце гісторыі НАНБ
Даследчык гісторыі рабочага, народніцкага рухаў, перыядычнага друку Беларусі і праблем нацыянальнага Адраджэння. Пад яго кіраўніцтвам абаранілі кандыдацкія дысертацыі 6 даследчыкаў.
Аўтар каля 300 навуковых прац, у тым ліку 2 манаграфій, раздзелаў у 7 калектыўных кнігах, 4 вучэбных дапаможнікаў.
2000 год. Магілёўскі машынабудаўнічы інстытут пераўтвораны ў дзяржаўны тэхнічны (з 2003 года — Беларуска-Расійскі) ўніверсітэт.
Рэгіянальны навукова-адукацыйны цэнтр. Адкрыты 1 верасня 1961 года.
У 2014 годзе агенцтва “Эксперт РА” прысвоіла ВНУ рэйтынгавы клас “D” які азначае “прымальны ўзровень” падрыхтоўкі выпускнікоў.
Мае 8 корпусаў, 8 факультэтаў, 6 000 студэнтаў на 22 спецыяльнасцях па беларускіх адукацыйных стандартах і 10 спецыяльнасцях па расійскіх адукацыйных стандартах.
У рамках універсітэта развіваецца сістэма бесперапыннага адукацыйнага працэсу: ліцэй – архітэктурна-будаўнічы каледж – універсітэт – інстытут павышэння кваліфікацыі і перападрыхтоўкі кадраў.
Начная атака на Кіеў, здзейсненая каля 04:00 раніцы 16 мая расійскімі войскамі, выявіла нечуваную раней здольнасць украінскіх сілаў супрацьпаветранай абароны збіваць любыя ракеты ворага.
“Выключная па сваёй шчыльнасці” атака, пра якую пісалі mogilev.media праводзілася з выкарыстаннем розных відаў боепрыпасаў з розных накірункаў у кароткі прамежак часу.
Сярод паведамленняў пра збітыя ракеты нечаканай стала інфармацыя пра знішчэнне ўсіх шасці з выпушчаных ракет тыпу “Кінжал”. Украінскі аналітык, эксперт і дырэктар інфармацыйна-кансалтынгавай кампаніі Defense Express Сяргей Згурэц ужо аб’явіў гэты выпадак гістарычным, піша Unian:
– Сёння адбылася гістарычная ноч, таму што вораг спрабаваў выкарыстаць усе хітрасці і магчымасці, каб прадушыць нашу СПА. Яшчэ не было такога, каб у адным паветраным нападзе выкарыстоўвалася 6 ці больш “Кінжалаў”. Размова ідзе аб 18 ракетах, з іх 6 “Кінжалаў”.
“Кінжал” заяўляўся прадстаўнікамі расійскіх ваенных ведамстваў як гіпергукавая ракета, якую немагчыма збіць. Яна здольная несці ядзерны боезарад. У адрозненне ад расійскіх, заходнія эксперты выказваюць меркаванне, што да ліку гіпергукавых ракет “Кінжал” адносіць нельга. Эксперт у галіне ядзернага нераспаўсюджвання Джэфры Льюіс адзначае што “Кінжал” больш карэктна называць балістычнай ракетай паветранага базавання, заявіўшы што “ён гіпергукавы толькі ў тым сэнсе, што амаль усе балістычныя ракеты гіпергукавыя”.
Тым не менш, да вайны ва Украіне лічылася, што такая цэль, як “Кінжал” з-за выкарыстання ёй балістычнай траекторыі а таксама з-за высокай хуткасці палёту практычна немагчыма выявіць і збіць у паветры. Выкарыстанне украінскімі вайскоўцамі комплексу супрацьпаветранай абароны Patriot выявіла здольнасць абраніцца нават ад падобнай звышнебяспечнай зброі.
На фота – бамбардзіроўшчыкі МіГ-31К з ракетамі “Кінжал”. Фота з адкрытых крыніц.
Пасля трох гадоў карантыну, японцы наймаюць асабістых трэнераў, каб не адчуваць дыскамфорту падчас усмешкі. З моманту адмены афіцыйных рэкамендацый насіць маскі, каб прадухіліць распаўсюджванне Covid-19, многія людзі прызналіся, што з цяжкасцю прыстасоўваюцца да жыцця без масак, а некаторыя кажуць, што забыліся, як гэта – ўсміхацца.
– Паколькі нашэнне маскі стала нормай, у людзей стала менш магчымасцей усміхацца, і ўсё больш і больш людзей развівалі комплекс з гэтай нагоды. – расказала выданню Asahi Shimbun Кейко Кавана, трэнер кампаніі Egaoiku, якая займаецца навучаннем усмешцы.
Удзельнікі навучальных курсаў выкарыстоўвалі ручныя люстэркі, каб праверыць свой прагрэс, некаторыя карэктавалі выразы твару, пакуль не пераканаліся, што зноў адкрылі для сябе натуральную ўсмешку той пары, калі яны яшчэ не насілі маскі.
У Egaoiku колькасць прэтэндэнтаў вырасла ў 4,5 разы пасля таго, як СМІ ўпершыню паведамілі, што карантынныя меры па Covid-19 будуць аблягчацца.
Заняткі, якія карыстаюцца асаблівай папулярнасцю сярод жанчын, звычайна пачынаюцца з расцяжак, каб зняць напружанне твару, перш чым удзельнікі падымаюць свае ручныя люстэркі на ўзровень вачэй і згінаюць часткі твару ў адпаведнасці з інструкцыямі Кавано.
Кейко Кавана навучыла ўжо больш за 4000 чалавек мастацтву ўсміхацца за апошнія шэсць гадоў, а таксама дапамгла сотням іншых стаць сертыфікаванымі «спецыялістамі па ўсмешцы». Зараз яна кіруе 20 трэнерамі, якія вядуць заняткі па ўсёй Японіі – піша Guardian.
У ноч на 16 траўня расійскія войскі ажыццявілі чарговы масавы абстрэл сталіцы Украіны. Атака праводзілася рознымі відамі боепрыпасаў з розных накірункаў і стала самай шчыльнай за ўвсеь час вайны па колькасці зарадаў, выпушчаных адначасова за кароткі прамежак часу – напісаў у сваім Тэлеграм-канале начальнік Кіеўскай гарадской ваеннай адміністрацыі Сяргей Папко.
Па папярэдняй інфармацыі начальніка КГВА, пераважная большасць варожых цэляў у паветранай прасторы Кіева была выяўлена і знішчана.
“Вораг здзейсніў комплексную атаку з розных напрамкаў адначасова з прымяненнем БПЛА, крылатых ракет і, верагодна, ракет балістычнага тыпу. Яна была выключнай па сваёй шчыльнасці” – заявіў Папко.
Мэр Кіева Віталь Клічко пацвердзіў выбухі ў сталіцы, піша агенцтва Unian.
“Некалькі – у Саломенскага раёне. А ў Шаўчэнкаўскі, на тэрыторыю заапарка, ўпалі абломкі ракеты. Усе службы накіроўваюцца на месцы. Падрабязнасці – пасля” – заявіў ён.
Паводле папярэдняй інфармацыі, усяго Кіеў атакавалі 18 ракет і БПЛА, усе 18 былі збітыя.
Заяўляецца, што Кіеў атакавалі 6 “Кінжалаў”, 9 “Калібраў” і тры ракеты наземнага базавання (С-400, “Іскандэр-М”). Таксама збіта 9 БПЛА.
