Сатурн вярнуў сабе статус планеты з найвялікай колькасцю спадарожнікаў – іх 145

Сатурн вярнуў сабе статус планеты з найвялікай колькасцю спадарожнікаў у Сонечнай сістэме. Адкрыццё 62 новых спадарожнікаў аднавіла лідэрства акружанай кольцамі планеты ўсяго праз 3 месяцы пасля таго, як яе ненадоўга абагнаў Юпітэр – піша брытанскае выданне The Guardian. 

Рэкорд адноўлены пасля адкрыцця 62 новых спадарожнікаў Сатурна, у выніку чаго іх афіцыйная агульная колькасць дасягнула 145. 

Юпітэр, 12 новых спадарожнікаў-месяцаў якога былі адкрыты ў лютым, мае 95 спадарожнікаў.

«Сатурн не проста амаль падвоіў колькасць спадарожнікаў. У яго зараз больш спадарожнікаў, чым ва ўсіх астатніх планет Сонечнай сістэмы разам узятых» – рэзюміраваў прафесар Брэт Гладман, астраном з Універсітэта Брытанскай Калумбіі, які ўдзельнічаў у назіраннях.

Новым спадарожнікам Сатурна ў будучыні будуць прысвоены, па традыцыі, імёны ў гонар гальскіх, скандынаўскіх і інуіцкіх багоў.

Што да паходжання гэтых шматлікіх аб’ектаў, то навукоўцы схіляюцца да таго, што большасць з іх, хутчэй за ўсё, з’явіліся ў выніку адносна нядаўняга сутыкнення двух досыць буйных спадарожнікаў.

У апошнія дзесяцігоддзі колькасць пацверджаных спадарожнікаў планет Сонечнай сістэмы няўхільна расла па меры павышэння адчувальнасці тэлескопаў і павышэння эфектыўнасці метадаў аналізу. У апошнім даследаванні выкарыстоўваліся дадзеныя, атрыманыя з дапамогай тэлескопа, размешчанага на гары Мауна-Кеа (Гаваі) і які дазваляе выяўляць і назіраць спадарожнікі дыяметрам да 2,5 км.

Акрамя таго, навукоўцы разлічваюць, што місія НАСА Dragonfly, якая павінна быць запушчана ў 2027 годзе, зможа правесці больш уважлівае даследаванне аднаго з невялікіх знешніх спадарожнікаў Сатурна.

Фота з адкрытых крыніц

Новы магілёўскі тралейбусны маршрут з’явіцца ў маі

Новы тралейбусны маршрут адкрыюць у Магілёве ўжо ў маі, паведамляе SB.BY. 

У густанаселеныя раёны “Спадарожнік” і “Казіміраўка” будуць хадзіць новыя тралейбусы МАЗ з аўтаномным ходам. 

Такія тралейбусы пусцяць па новым маршруце ад завулка Ватуціна праз Першамайскую і праспект Міру на мікрараён Казіміраўка. 

Частка маршруту будзе праходзіць па існуючай кантактнай сетцы тралейбусаў ад прыпыначнага пункта “Завулак Ватуціна” да прыпынка “Праспект Міру”, рух аўтаномным ходам будзе ажыццяўляцца ад “Праспекта Міру” да “Вуліцы Чырвоназорнай” і назад.

Інтэрвал руху плануецца ў межах 8-10 хвілін.

На новым маршруце будуць працаваць пяць нядаўна набытых тралейбусаў з аўтаномным ходам. Чакаецца паступленне яшчэ аднаго такога тралейбуса.

Фота Тelegram-канала «Магілёўаблаўтатранс»

Трапічныя лясы кампенсуюць толькі чвэрць выкідаў вугляроду

Даследаванне супрацоўнікаў Брыстольскага ўніверсітэта, апублікаванае ў часопісе Nature паказала, што дэградаваныя пад ўздзеяннем чалавечай дзейнасці і другасныя лясы (выгадаваныя з нуля) штогод паглынаюць каля 107 мільёнаў тон вугляроду. Такія вынікі заснаваны на спадарожнікавых назіраннях за трыма арэаламі найбуйнейшых трапічных лясоў свету. 

Навукоўцы падлічылі, што зараз такія лясы кампенсуюць каля 26% ад усіх выкідаў вугляроду. Яны таксама выявілі, што ў адрозненні ад трапічных лясоў Амазоніі і Цэнтральнай Афрыкай, лясы на інданезійскім востраве Барнэа нашмат больш эфектыўна скарачаюць выкіды вугляроду.  Наяўнасць вялікай колькасці балот, клімат і навакольнае асяроддзе на Барнэа спрыяюць таму, каб вуглярод паглынаўся там прыкладна на 50% хутчэй, чым у іншых рэгіёнах.

Даследчыкі адзначаюць, што траціна з тых лясоў, якія пацярпелі ад высечкі або пажару – потым так і не былі адноўлены, што яшчэ раз падкрэслівае ўразлівасць трапічных дрэў.

Вядома, што павялічэнне аб’емаў выкідаў вуглякіслага газа спрыяе пацяпленню клімата. Агульныя выкіды вуглякіслага газу ў 2022 годзе ўзраслі на 1% у параўнанні з 2021-м.

У цэлым вугляроднае забруджванне, хоць і працягвае павялічвацца, расце не такімі хуткімі тэмпамі, як 10-15 гадоў таму. Але навукоўцы выказваюць сумнеў у тым, што чалавецтву удасца стрымаць пацяпленне ў межах 1,5 градуса вышэй за даіндустрыяльныя значэнні. 

Фота з адкрытых крыніц

Запрацаваў новы падземны пераход на вуліцы Будаўнікоў – фотафакт

Падземны пераход паміж вуліцай Будаўнікоў у Магілёве і новым мікрараёнам “Задыяк” каля абласной бальніцы ўжо адкрыты для пешаходаў – даведаліся mogilev.media. Ён праходзіць пад чыгуначнымі шляхамі ў раёне дарогі-дублёра, што злучае мікрааён “Спадарожнік” з вуліцай Касманаўтаў. Раней у гэтым месцы пешаходам даводзілася пракладаць сцежкі на чыгуначным насыпе.

Фота: mogilev.media

Знакі цёмнага неба – Месяц і землятрусы на Зямлі

Землятрусы, якія адбыліся ў Турцыі, супалі з поўняй і маладзіком. Бліжэйшая поўня – 5 сакавіка.

У Інстытуце касмічных даследаванняў Расійскай акадэміі навук  сабралі за шмат гадоў цікавую статыстыку ўзаемасувязі землятрусаў і месяцовых фаз. Як высветлілася, падзеі ў Турцыі пад яе таксама падыходзяць.

У гісторыі землятрусаў па ўсім свеце назіраецца адна цікавая тэндэнцыя, якой пакуль не атрымоўваецца знайсці адэкватнае навуковае тлумачэнне, распавёў life галоўны навуковы супрацоўнік Інстытута касмічных даследаванняў РАН С. Пулінец. 

Ён, у прыватнасці, адзначыў, што першы падземны штуршок на мяжы Турцыі і Сірыі раніцай 6 лютага 2023 года адбыўся падчас поўні. Калі казаць дакладней, поўня была 5 лютага ў 21:29 па маскоўскім часе, гэта значыць за некалькі гадзін да пачатку бедства. Праз два тыдні, 21 лютага, крыху на поўдзень ад эпіцэнтра папярэдняга бедства здарылася новая сейсмічнае падзея. І яна практычна супала з надыходам маладзіка – адбылася на наступны дзень пасля яго.

Але рэч у тым, што падобныя дзіўныя супадзенні гэтымі выпадкамі не вычэрпваюцца. Напрыклад, землятрус магнітудай 8,4 на Алясцы ў 1964 годзе здарыўся напярэдадні поўні – і сапраўды такая ж фаза назіралася падчас землятрусу магнітудай 9,1 на Суматры ў 2004 годзе. Увогуле ў гэтым спісе – амаль два дзясяткі землятрусаў магнітудай ад 5,2 да 9,4, якія адбыліся ў тыя моманты, калі Месяц быў вельмі блізкі альбо да фазы поўні, альбо да фазы маладзіка.

– Пакуль не зразумела, ці з’яўляецца гэта проста супадзеннем, ці гэта нейкі фізічны эфект. Я лічу, што эфект ёсць і трэба глядзець не па буйных землятрусах. Калі абраць у каталогу падземныя штуршкі з магнітудай ад 4 да 5 і глядзець колькасць землятрусаў у суткі, то з набліжэннем поўні іх колькасць павялічваецца, – адзначае С. Пулінец.

Месяц рухаецца вакол Зямлі не па ідэальна круглай арбіце, а па выцягнутай, эліптычнай. І па меры свайго руху па ёй яна то набліжаецца да нашай планеты, то аддаляецца ад яе. 384 000 км – сярэдняя адлегласць паміж Месяцам і Зямлёй. А насамрэч у перыгеі – бліжэйшай да Зямлі кропцы – Месяц аказваецца ўсяго ў 356 000 – 370 000 км, а ў апагеі, самай далёкай кропцы, у 404 000 – 407 000 км. І з кожным новым абарачэннем перыгей і апагей у той ці іншай ступені вар’іруюцца. Змяняюцца яны таму, што ў Сонечнай сістэме і наогул у космасе ўсё знаходзіцца ва ўзаемадзеянні адзін з другім: Зямля таксама не заўсёды на аднолькавай адлегласці ад Сонца, і ўсё гэта неўзаметку ўплывае на ход падзей.

Перыгей зусім не абавязкова супадае з поўняй або маладзіком. Таму не выключана, што насамрэч глядзець трэба не на тое, у якой фазе быў Месяц у момант землятрусу, а на яго адлегласць ад Зямлі. У гэтым сэнсе асабліва характэрна, што 21 студзеня 2023 года адлегласць да Месяца дасягнула мінімуму ці ледзь не за апошнюю тысячу гадоў і склала 356 568 км.

Па афіцыйна прынятым у агульнасусветнай навуцы пункце гледжання, гравітацыя Месяца занадта слабая, каб выклікаць у зямных нетрах дастаткова магутныя для землятрусу прыліўныя сілы, тлумачыць С. Пулінец. На яго думку, зусім не абавязкова цалкам і поўнасцю вінаваціць у кожным бедстве адзін толькі спадарожнік Зямлі.

– Землятрус ужо падрыхтаваны працэсамі ў нетрах планеты, а прыцягненне Месяца – гэта трыгер, маленькая дабаўка, каб сарваць з ланцуга гэтую падрыхтаваную падзею. Гэта не значыць, што менавіта Месяц выклікаў землятрус, – тлумачыць эксперт.

У Магілёве з’явіцца новы падземны пераход

Ён  злучыць вуліцы Будаўнікоў і Пысіна і будзе праходзіць пад чыгуначнымі пуцямі.

Пераход вядзе будуецца  ў межах трэцяй чаргі будаўніцтва жылога мікрараёна “Спадарожнік-2”. Будаўніцтва пачалося ў сакавіку 2022 года – тлумачыць намеснік дырэктара ўпраўлення капітальнага будаўніцтва Магілёва Андрэй Сухараў. 

– Гэты пераход важны, паколькі забяспечыць бяспечны і камфортны доступ жыхароў мікрараёна “Спадарожнік-2” да сацыяльна значных аб’ектаў: сярэдняй школе № 26 і яслі-саду № 25, якія размешчаны на вуліцы Будаўнікоў. – распавядае Андрэй Сухараў – Асноўныя работы плануем завяршыць да канца бягучага года, нягледзячы на тое, што нарматыўны тэрмін будаўніцтва 24 месяцы.

Акрамя ўзвядзення падземнага пераходу тут з’явіцца і іншая інфраструктура з улікам патрабаванняў па стварэнню безбар’ернага асяроддзя: сучасны тратуар з тактыльнай пліткай, з веладарожкай без перападаў вышынь, азеляненне з высадкай дрэў і кустоў, лаўкі, урны і іншыя архітэктурныя рашэнні. 

Паралельна з будаўніцтвам падземнага пераходу ідзе абмеркаванне арганізацыі працы грамадскага транспарту ў гэтым мікрараёне. З-за павелічэння яго насельніцтва даўно наспела неабходнасць выдзялення дадатковых аўтобусаў, каб навучэнцы з новага мікрараёна маглі бесперашкодна дабірацца да месца вучобы.

Будаўніцтва падземнага пешаходнага перахода будзе завершана ў 2023 годзе.

фота: mycity.by