Сакавік – месяц святла, і няўстойлівага надвор’я, здольны прыпаднесці сюрпрызы

Сакавік – першы каляндарны вясновы месяц. Але феналагічная вясна пачынаецца ў Магілёўскай вобласці толькі ў апошняй дэкадзе месяца.  

За пачатак вясны бярэцца дзень, калі зацвітае арэшнік. Па сярэдніх дадзеных назіранняў, гэта адбывецца ў Бабруйску 25 сакавіка, у Магілёве 27 сакавіка, у Горках 31 сакавіка. У Магілёве раз на 20 гадоў дата пачатку вясны прыпадае на 10 сакавіка, адзін раз на 20 гадоў – пазней за 10 красавіка. 

Вясна на тэрыторыі Магілёўскай вобласці, па сутнасці, укладваецца ў адзін месяц – красавік, бо па сярэдніх датах “укладваецца” у Бабруйску да 1 мая, у Магілёве – да 2 мая, у Горках – да 5 мая. 

Сакавік  – месяц святла. 

21 сакавіка ў дзень роўнадзенства дзень роўны 12 гадзінам, у канцы месяца амаль 13 гадзін, гэта азначае, што ў параўнанні з лютым ён прырасце на 2 гадзіны. Сонца падымаецца над гарызонтам на 36° (22 снежня ў Магілёве і на яго шырыні – 12,5°), сонечная радыяцыя павялічваецца ўдвая ў параўнанні з лютым, рэзка падымаецца тэмпература паветра – на 4°С. Аднак у межах Магілёўскай вобласці яна застаецца на адмоўным узроўні.

Сярэдняя тэмпература сакавіка ў Бабруйску   -1,6°С, у Горках  -3,3°С. Але анамальныя амплітуды тэмператур сакавіка вельмі значныя – да 55°С. Так, у Магілёве на пачатку сакавіка 1964 года тэрмометр паказваў  -35°С, а ў 1913 годзе  +19,8°С.

У сакавіку выпадае каля 40 мм ападкаў. Розніца паміж рознымі часткамі Магілёўскай вобласці па ападках неістотная, а па гадах значная: у 1950 годзе сакавіцкія ападкі ў Бабруйску склалі 2 мм, а у 1912 годзе ў Магілёве выпала 110 мм.

Як правіла, снегавое покрыва дэградуе  ў сярэднім 14 сакавіка на паўднёвым захадзе, 23 – на паўночным усходзе вобласці, у Магілёве – 22 сакавіка. Адхіленні ад сярэдніх паказчыкаў налічваюць тыдні.

Адносная вільготнасць паветра памяншаецца да 80%, узрастае доля яснага неба – да 26% дзён, скарачаецца колькасць пахмурнага – да 14%. Звычайна 3–6 дзён з туманамі, 2 дні з галалёдам, 2 – з крышталічнай намараззю.

Часцей за ўсё на рэках пачынаецца крыгалом, у асобныя гады назіраецца разводдзе. Скарачаецца глыбіня прамярзання глебы. Гатовы да абуджэння дрэвы, першацветы.

З зімовых кватэр накіроўваюцца ў месцы гняздоўяў амялушкі, снегіры, чачоткі. Ажываюць гракоўнікі.

Пачынаецца новы сезон у дачнікаў. Сакавік – самы адказны перыяд для садавода – час абразання, а ў раннія дні вясны і прышчэплівання дрэў. Прышчэпліванне трэба рабіць да набухання пупышак.

Папярэдні прагноз надвор’я на сакавік 2023.

Паводле папярэдніх мадэляў, сакавік у гэтым 2023 годзе будзе дастаткова суровы. Ён пацвердзіць статус вельмі няўстойлівага месяца з традыцыйнымі вяртаннямі халадоў, узмацненнем маразоў, арктычнымі ўварваннямі і зарадамі снегу, але сярэднямесячная тэмпература ўсё ж чакаецца вышэй за норму на 2-4°С.

Пры ўсім гэтым нагадваем, што да доўгатэрміновых прагнозаў трэба ставіцца філасофскі: дакладнасць вагаецца ў межах 60-70%.

Невялікія маразы зменяцца калянулявымі тэмпературамі, у асноўным будзе пахмурна

Надвор’е на бліжэйшыя дні – канец лютага, пачатак сакавіка.

На новы рабочы тыдзень, на які прыпадае першы тыдзень паста ў праваслаўных, канец лютага і пачатак сакавіка, у Магілёўскай вобласці сіноптыкі прагназуюць неустойлівае надвор’е, з невялікімі маразамі ўночы і блізкімі да нуля тэмпературамі ўдзень, у асноўным пахмурнае, з праясненнямі і ападкамі. Працягласць дня з панядзелка да пятніцы вырасце на 18 хвілін і дасягне 10 гадзін 54 хвіліны.

Сінаптычны прагноз на панядзелак, 27 лютага: раніцай -6 -4°С, удзень каля -2 -4°С, увечар -5 -10°С. Прагназуюцца снегапады, пахмурнае з праясненнямі надвор’е. Вецер днём заходні і паўночна-заходні, пад вечар – паўночны, які і прынясе паніжэнне тэмператур, хуткасцю да 3-5 м/с. На дарогах галаледзіца.

Кірыла (народны каляндар). Прыкметы.

Добрае надвор’е на Кірылу абяцае працяг маразоў.

У аўторак, апошні дзень месяца, 28 лютага, надвор’е абяцае быць пахмурным з праясненнямі, з невялікім снегам. Раніцай тэмпература -5 -10°С, але паўночна-заходнія вятры прынясуць з Балтыкі ужо павышэнне тэмператур да 0 +1°С. Хуткасць ветра 4-6 м/с.

Прыкметы. Вялікія ледзяшы прадказваюць, што вясна будзе доўгай.

У сярэдзіне рабочага тыдня і ў першы дзень сакавіка, будзе крышачку марознае з невялікім снегам, пераважна пахмурнае надвор’е. Уранні -1 -3°С, удзень -2 -3°С, увечары -4 -5°С. На працягу сутак працягнецца панаванне паўночна-заходніх вятроў хуткасцю да 3–5 м/с. Пераважна без ападкаў.

Прыкметы. Звычайна ўпершыню ў новым годзе з’яўляюцца кучавыя аблокі.

У чацвер, 2 сакавіка, пры пануючых заходніх вятрах хуткасцю да 5-7 м/с, з рання прагназуецца невялікі мароз да -5 -6°С, днём тэмпература падрасце да 0 +1°С, увечары каля 0°С. Пахмурна, пераважна без ападкаў.

Вялікапакутнік Фёдар. Прыкметы.

З гэтага дня варона пачынае будаваць гняздо.

Якое надвор’е на Фёдара, такое яна і ўлетку.

У апошні дзень працоўнага тыдня, 3 сакавіка, па папярэдняму прагнозу будзем чакаць у асноўным пахмурнае без ападкаў надвор’е з панаваннем заходніх вятроў хуткасцю 3-5 м/с. Раніцай каля -1°С, днём да +1 +2°С, да ночы тэмпература будзе вагацца каля 0 -2°С.

Які сноп – пшанічны, жытні ці іншы пакрыецца больш інеем, на той і ўраджай будзе больш.

Птушку-аўсянку пачыталі, ды прыгаворвалі: “балёк у яе жаўтлявы, хрыбцік зялёны”.

З’яўленне звычайнай аўсянкі азначала набліжэнне цёплых вясновых дзён.

Пасля марозаў прыйдзе Масленіца са снегам і дажджом.

Надвор’е на выходныя – чакаюцца тэмпературныя «арэлі».

На выходныя ў Магілёўскай вобласці сіноптыкі прагназуюць скачок тэмператур, у сярэднім на 12°С. Пасля іх – зноў маразы. Установіцца пасля яснага надвор’я пераважна пахмурнае. Пройдуць снег, снег з дажджом, а ў суботу і дождж. Працягласць дня расце на 4-5 хвілін і ўжо ў пятніцу, 24 лютага складзе амаль 10,5 гадзін. Усход сонца а 7:59, заход а 18:24. Расце Месяц.

Сінаптычны прагноз на апошні рабочы дзень тыдня, 24 лютага: раніцай да -4°С, а па адчуваннях  -10°С, удзень да -1 +2°С, уноч да +2°С. Неба будзе пахмурным, на працягу большай часткі дня пройдзе снег, які да ночы пяройдзе ў дождж. Вецер паўднёва-заходні і паўднёвы, хуткасцю да 4-6, месцамі да 8 м/с. На дарогах галаледзіца. Месцамі магчымы туман. 

Верагодна, надвор’е не перашкодзіць зяцям прымаць сваіх цёшч на бліны ў пяты дзень Масленічнага тыдня.

Вялес, Улас, Аўлас (народны каляндар). Прыкметы.

Уласьеўскія маразы апошнія, якія завяршаюць зіму: “Улас збей Рог з зімы”.

Суботняе, 25 лютага, надвор’е абяцае быць у асноўным пахмурным, раніцай прагназуецца дождж, у абед – снег, снег з дажджом, у другой палове дня – невялікі снег. Раніцой і ўвечары тэмпература +1 +2°С, днём чакаецца +2 +4°С. На асобных участках дарог захаваецца галаледзіца. Прагназуецца панаванне паўднёвых і паўднёва-заходніх вятроў, хуткасцю да 4-6 м/с, месцамі пры парывах – да 8 м/с.

Народныя прыкметы і традыцыі.

У гэты дзень не толькі святкавалі, але і выносілі на мароз пасяўное насенне, бо верылі, што прамарожанае насенне дасць лепшы ўраджай.

Чым сцюдзёней надвор’е ў гэтыя дні, тым цяплей будзе сакавік.

Адлятаюць на поўнач амялушкі (па-руску свиристели).

У Дараваную нядзелю, у апошні дзень Масленічнага тыдня, 26 лютага, раніцай і ўдзень магчымы тэмпературы да 0 -2°С, да ночы ртутны слупок тэрмометра панізіцца да -3 -5°С. На працягу сутак вызначаць надвор’е будуць заходнія і паўднёва-заходнія вятры хуткасцю да 3-5 м/с, месцамі да 6-8 м/с. 

Пахмурнае с невялікім снегам надвор’е не перашкода для спальвання пудзіла Зімы, сустрэчы Вясны.

Прыкметы. Чым халадней у гэты дзень, як і падчас усяго апошняга тыдня лютага, тым больш спякотным і сухім будзе лета.

Новы працоўны тыдзень з апошнімі двума днямі лютага – 27 і 28 пачнецца з марозаў, праўда, невялікіх.

Фота: mogilev.media 

Маразы да -18°С, снег – надвор’е на Масленіцу

На новы рабочы тыдзень, на які прыпадае Масленіца, у Магілёўскай вобласці сіноптыкі прагназуюць лютаўскае, з маразамі да -18°С надвор’е, з праясненнямі зімовага неба, з ападкамі. Працягласць дня з панядзелка да пятніцы вырасце на 17 хвілін і дасягне 10 гадзін 25 хвілін. 

У першы дзень Масленіцы, панядзелак, 20 лютага – раніцай і ўвечары да -2 0°С, удзень каля 0 -2°С. Прагназуюцца снегапады, пахмурна. Вецер у першай палове дня заходні і паўночна-заходні, хуткасцю да 8-10 м/с у другой палове дня памяняецца на паўднёвы хуткасцю да 5 м/с. На працягу сутак будзе неустойлівае геамагнітнае поле. На дарогах захаваецца галаледзіца.

Лука (народны каляндар). Прыкметы.

Калі дзьме паўдзённы вецер – да ўраджаю яравых.

Калі сонца заходзіць чырвона – да халоднага лета. Да вятроў калючых.

Аблокі плывуць высока – да добрага надвор’я. Сінія аблокі плывуць – цяпло нясуць.

У аўторак, 21 лютага, на Дзень роднай мовы, надвор’е абяцае быць пахмурным, з невялікім снегам. Раніцай тэмпература 0 -1°С, але паўночныя вятры прынясуць ужо днём паніжэнне тэмператур да -2 -3°С, да ночы да -5 -7°С, месцамі да -10°С. Хуткасць ветра 3-5 м/с, месцамі да 7-10 м/с.

Захар (народны каляндар)

Чым халаднейшы апошні тыдзень лютага, тым цяплейшы апошні тыдзень у сакавіку.

Перастае кляваць (“дзяўбсці”) рыба.

У сярэдзіне рабочага тыдня, 22 лютага, маразы ўзмацняцца, пакажа свой нораў люты. Уранні ўжо слупок тэрмометра апусціцца да -10 -12°С, месцамі пры праясненнях нават і ніжэй. Удзень каля -8 -10°С, да ночы слупок тэрмометра апусціцца да -13 -15°С. Пахмурна з праясненнямі. На працягу сутак працягнуць панаваць паўночна-заходнія і паўночныя вятры хуткасцю да 3–5 м/с. Ціск высокі, таму – без ападкаў.

Нічыпар (народны каляндар)

На Нічыпара ноч цёмная – уцякае зіма.

У чацвер, 23 лютага, пры пануючых паўночных вятрах хуткасцю да 5 м/с, захаваецца марознае надвор’е: уранні слупок тэрмометра упадзе да рэкордных тыднёвых  -16  -18°С, у некаторых месцах, магчыма, і да -20°С, днем тэмпература падрасце да -8   -10°С, увечары каля -9 -11°С. Ясна, пераменна воблачна. Вецер паўднёвы і паўднёва-ўсходні, хуткасцю да 2-3 м/с. Пахмурна, без ападкаў.

Прохар (народны каляндар)

Прыйшоў Прохар ды Улас – хутка вясна ў нас.

На Прохара і зіма-зіма завохкала, а люты бушуе, але вясну чуе.

На Прохара пачынаецца паварот на вясну.

Прыйшоў Прохар – вясна зазірнула на двор.

У апошні дзень працоўнага тыдня, 24 лютага, па папярэдняму прагнозу будзем чакаць у асноўным пахмурнае снежнае надвор’е з рэем на павышэнне тэмператур. Раніцай -5 -8°С. Дзённыя паўднёвыя і паўднёва-заходнія вятры хуткасцю да 5 м/с прынясуць пацяпленне і снег: днём да 0 -1°С, месцамі да -2°С, да ночы тэмпература можа падняцца да адзнакі 0 і вышэй за 0°С.

Вялесаў дзень. Валоссе. Валосы. Улас, Аўлас (народны каляндар). Сярэдзіна зімы.

Уласаў дзень — каровіна свята. Каля Уласа сем маразоў – тры да Уласа, адзін на Уласа і тры пасля Уласа.

Фота: mogilev.media 

Надвор’е на канец тыдня – ваганні тэмпературы ад 0 да -4°С, снег, завіруха, вецер

На выходныя ў Магілёўскай вобласці сіноптыкі прагназуюць адносна цёплае для зімы надвор’е, невялікія начныя маразы, пахмурнасць, з праясненнямі, узмацненне вятроў. Працягласць дня расце на 4-5 хвілін і ўжо ў суботу, 18 лютага складзе амаль 10 гадзін. Усход сонца а 8:13, заход а 18:12.

Вялікіх марозаў да -24 -27°С, як у 1979 годзе, і цяпла да +6 +8°С, як ў 1998 годзе не прагназуецца.

Сінаптычны прагноз на апошні рабочы дзень тыдня, 17 лютага: раніцай да -3  -4°С, удзень да -3°С, уноч да -2°С, неба захаваецца пахмурным, на працягу дня пройдзе невялікі снег, уночы чакаецца снегапад. Вецер паўднёва-усходні хуткасцю да 4-7, месцамі да 10 м/с. На дарогах захаваецца галаледзіца. Уноч і ўранні месцамі магчымы туман, раніцай і днём ў асобных раёнах – наліпанне мокрага снега.

Суботняе, 18 лютага, надвор’е абяцае быць у асноўным пахмурным, у першай палове дня магчымы снегапад, у другой палове – невялікі снег. Раніцой і ўвечары тэмпература 0 +2°С, днём чакаецца +2 +4°С. На асобных участках дарог захаваецца галаледзіца. Прагназуецца панаванне паўднёва-ўсходніх і заходніх вятроў, хуткасцю да 8 м/с, месцамі пры парывах – да 10 м/с.

Агата (народны каляндар). Прыкметы.

Калі ў гэты дзень мароз, то вясна будзе “дружная”, а лета – сухое і спякотнае.

18 лютага 1979 года ў пустыні Сахара, на поўдні Алжыра выпаў снег.

У нядзелю, 19 лютага, раніцай і ўдзень магчымы тэмпературы да 0 +1°С, уноч да 0 -1°С. На працягу сутак працягнуць заходнія вятры хуткасцю да 4-8 м/с, месцамі да 10-12 м/с. На працягу дня магчымы невялікі снег, пахмурнае, месцамі з праясненнямі надвор’е. Захаваецца галаледзіца.  

Вукола Цялятнік.

Мароз на Вуколу прадвесціць, што вясна будзе бурлівай, а лета сухім і спякотным.

19 лютага 1855 года ў Еўропе была створана першая карта надвор’я.

Фота: mogilev.media

Днём да +2°С, невялікія маразы, воблачна, невялікі снег – прагноз на рабочы тыдзень

На новы рабочы тыдзень у Магілёўскай вобласці сіноптыкі прагназуюць адносна цёплае для лютага дзённае надвор’е, невялікія начныя маразы, пахмурнасць, з праясненнямі. Працягласць дня з панядзелка да пятніцы вырасце на 16 хвілін і дасягне 9 гадзін 55 мінут. У канцы працоўнага тыдня сонца ўзыйдзе а 8:15 і зойдзе у 18:10.

Сінаптычны прагноз на панядзелак, 13 лютага такі: раніцай да -1 0°С, удзень да +2°С, уноч да 1 +2°С, неба зноў пахмурнее, толькі месцамі магчыма праясненне, у асноўным без ападкаў. Вецер заходні і паўднёва-заходні, хуткасцю да 5, месцамі да 6–7 м/с. На дарогах захаваецца галаледзіца.

Мікіта Конік. Народныя прыкметы:
На Мікіту чырвоны агонь у печы абяцае халоднае надвор’е, а белы цёплае.
Галкі і вароны крычаць бесперапынна – будзе снегапад, а магчыма, і завіруха.
У аўторак, 14 лютага, надвор’е абяцае быць пахмурным, з невялікім снегам. У Дзень закаханых ужо вее вясной: раніцай да 0 +1°С, днём чакаецца тэмператра каля +1 +2°С, уноч каля 0 -1°С. На дарогах захаваецца галаледзіца. Прагназуецца панаванне паўночна-заходніх і паўночных вятроў, хуткасцю да 5 м/с, месцамі – да 8 м/с.

Валянцін. Трыфан Зорысты. Народныя прыкметы:

Калі вецер моцны і халодны, то і вясна не будзе песціць цяплом, а лета будзе дажджлівым.
Калі на вуліцы штыль, то вясна будзе цёплай.
Калі неба на Трыфана зорна – вясна позняя.
Зорапад на Трыфана прадвесціць ціхую вясну.
Калі на Трыфана ідзе снег – вясна будзе дажджлівая.
Калі ў Трыфанаў дзень халады пачнуцца – вясна будзе позняя і халодная.

У сераду, 15 лютага, раніцай магчымыя тэмпературы да -2 -3°С, удзень каля 0°С, да ночы слупок тэрмометра апусціцца да -5 -6°С. На працягу сутак працягнуць панаваць паўночна-заходнія і паўночныя вятры хуткасцю да 3–5 м/с. На дарогах захаваецца галаледзіца. Раніцой і днём пераважна пахмурнае надвор’е, пераважна без ападкаў, увечары магчыма праясненне.

Грамніцы. Зіма з летам сустрэліся: сонца на лета, зіма на мароз.
Раніцай на Грамніцы снег – да ўраджаю ранняй збажыны, апоўдні – сярэдняй, увечары – позняй.
На Грамніцы сняжок – увесну дажджок.
Кропель на Грамніцы прадвесціла ўраджай пшаніцы.
Грамніцы – час апошніх зімовых маразоў.
Калі неба бяззорнае – вясна заплача позна.

На чацвер, 16 лютага, прагназуецца наступнае надвор’е: уранні да -6°С, днем тэмпература падрасце да -2 0°С, да ночы зноў апусціцца да – 4 -5°С. Вецер паўднёвы і паўднёва-ўсходні, хуткасцю да 2-3 м/с. Пахмурна, без ападкаў.

Сямён і Ганна.
Калі на Сямёна і Ганну снег валіць шматкамі – лета будзе дажджлівым.

У апошні дзень працоўнага тыдня, 17 лютага, прагназуецца ў асноўным пахмурнае надвор’е. Раніцай -4 -5°С. Паўднёвыя і паўднёва-заходнія вятры хуткасцю да 3–4 м/с удзень і ўвечар прынясуць пацяпленне і снег: днём да -1 -2°С, месцамі да 0, а к ночы тэмпература вырасце да 0 +1°С.

Сцюдзёны Мікола.
Рэдкі год у гэты дзень не было маразоў.
Мікалай Сцюдзёны – час звярыных вяселляў
Калі лес счарнеў, значыць варта чакаць адлігу.
Калі доўгія сухія яловыя галіны згінаюцца – будзе завіруха, а калі распростваюцца – надвор’е будзе спрыяльным.

Катаклізмы.

16 лютага 1600 года зафіксавана першае моцнае еўрапейскае пахаладанне. Яно было звязана з выбухам вулкана за тысячы кіламетраў ад нашых земляў, у Паўднёвым Пяру – ажыў Хуайнапуціна (Huaynaputina, на мове кечуа – “малады вулкан”).

Пасля гэтага ў Еўропе фактычна не было лета – снег мог выпасці нават у чэрвені, пастаянна ішоў халодны дождж. У некаторых беларускіх хроніках пісалася, што Балтыйскае мора замярзала да «Гоцкага вострава» (Готланд), і да яго можна было даехаць ледзь не на санях. Караблі не плавалі, рыбу не лавілі і не перавозілі.

Глыбокае прамярзанне беларускіх рэк, асабліва Нёмана і Дзвіны, вельмі турбавалі мясцовых купцоў, для якіх гэтыя рэкі былі асноўнымі гандлёвымі шляхамі. У пачатку XVII стагоддзя у нашых гарадах згадваюцца лядовыя кірмашы, калі гандаль выходзіў па-за межы гарадскіх рынкаў і размяшчаўся проста на лёдзе. Тое было прывольна, навокал рынка можна было будаваць лядовыя крэпасці і кідацца сняжкамі.

Хроніка размешчанага недалёка ад Быхава Баркулабаўскага манастыра падае жудасныя карціны прыроднай і гуманітарнай катастрофы, якая ахапіла Рэч Паспалітую і ВКЛ. Пачаўся “вялікі голад”. У суседняй Масковіі за 1601-1604 гады ён забраў 500 000 жыццяў.

NASA зрабіла рэнтген Сонца. Здымак паказаў самыя гарачыя кропкі

Даследаванне можа наблізіць навукоўцаў да разгадкі галоўнай загадкі зоркі.

У сваім блогу амерыканскае касмічнае агенцтва NASA падзялілася кадрамі, якія зрабіла абсерваторыя NuSTAR. Новую магчымасць для вывучэння зоркі навукоўцам даў тэлескоп цвёрдага рэнтгенаўскага дыяпазону.

Атрыманыя кадры аб’ядналі ў адзін, дзякуючы чаму спецыялістам удалося адзначыць самыя гарачыя кропкі на Сонцы.

Яны знаходзяцца ў так званай сонечнай кароне. Па словах навукоўцаў, кропкі ўтвараюцца, калі адбываецца навала нанаўспышак. Гэта такая з’ява, калі здараецца выкід цяпла, святла і часціц. Такі матэрыял больш гарачы, чым сярэдняя тэмпература кароны.

“Нават у сонечны дзень чалавечае вока не можа ўбачыць увесь свет, які выпраменьвае наша бліжэйшая зорка” – адзначылі ў NASA.

Цяпер навукоўцы спадзяюцца разгадаць з дапамогай тэлескопа NuSTAR галоўную загадку зоркі. Даследнікаў космасу хвалюе пытанне, чаму знешняя атмасфера Сонца – сонечная карона здольная дасягаць тэмпературы больш 1 000 000°С, што ў 100 разоў вышэй паказчыкаў паверхні зоркі.

Невялікія маразы, пахмурнасць з праясненнямі і снег вызначаць надвор’е на уікенд

На выходных у Магілёўскай вобласці захаваецца адносна цёплае для лютага і камфортнае па тэмпературах надвор’е, абяцаюць сіноптыкі. 

У пятніцу, 10 лютага, прагназуецца раніцай да -5 -3°С, удзень да -2 0°С, уноч да -2°С. Неба будзе пахмурным, магчыма месцамі праясненне, у асноўным без ападкаў, дзе-нідзе магчымы невялікі снег. Вецер паўднёва-заходні і заходні, хуткасцю да 4-5, месцамі да 7 м/с. На дарогах захаваецца галаледзіца.

Яфрэм Сірын. Яфрэм Ветраннік (народны каляндар).

Вецер на Яфрэма – да сырога лета. Яфрэмаў вецер не да дабра.

Дзень (імяніны) добрага духу дома – дамавіка. Згодна з народным павер’ем, дамавік – захавальнік у ночы хлебнага духу ў печы.

Субота, 11 лютага абяцае быць пахмурнай, з невялікім снегам. Раніцай да -2 -1°С, днём прагназуецца тэмператра каля 0°С, уноч каля -2 +1°С. На дарогах захаваецца галаледзіца. На працягу дня будуць панаваць паўднёва-заходнія і паўночна-заходнія вятры, хуткасцю да 5-7 м/с, месцамі – да 9 м/с.

Лаўрэн (народны каляндар). На Лаўрэна ведзьмы на палях “заломы” ладзяць. Каб адпудзіць паскуддзе, па кутах поля ўтыкалі чартапалох.

Люты пераменлівы ў гэты дзень: “і цеплынёй прылашчыць, і марозам аддубасіць”.

У нядзелю, 12 лютага, раніцай магчымы тэмпературы да -4°С, удзень каля -3 -2°С, увечары і ноччу да -3°С. На працягу сутак працягнуць панаваць вятры паўночна-заходняга і заходяга напрамкаў, хуткасцю да 3-5 м/с. На дарогах захаваецца галаледзіца. Захаваецца пахмурнае надвор’е, пераважна без ападкаў. Даўжыня дня вырасла ўжо да 9 гадзін і 35 хвілін.

Дзень трох свяціцеляў – Васіля Вялікага, Рыгора Багаслова, Іаана Залатавуста.

“На трох свяціцеляў нельга прасці”, таму завуць гэты дзень яшчэ і “днём трох свяціцеляў – непрадзільшчыкаў”.

Чырвоны Месяц – на вялікі вецер.

Вецер панёсся – да сырога года.

Прыходзяць зайцы ў сады – будзе люты суровы.

Ваўкі выюць пад жыллём – да будучага марозу.

За суткі да адлігі мышы выходзяць з-пад ляснога подсцілу на снег.

Калі дрэвы пакрыліся шэранню, значыць быць цяплу.

Калі павеяў вецер з поўначы, а хмар няма – быць вялікім халадам.

Калі сонца зімой закотваецца ў хмару – будзе буран.

Снягір рыпіць, значыць будзе снег, завіруха і золь.

Катаклізмы. 12 лютага.

1943 год. На кукурузным полі нараджаецца вулкан Парыкуцін (Мексіка), які да 1946 дасягне вышыні 518 м.

1947 год. У гарах Далёкага Усхода Сіхатэ-Аліня, на ўзбярэжжы Японскага мора, падае самы буйны з вядомых чалавецтву жалезны метэарыт. 

Ён драбніцца ў атмасферы і выпадае жалезным дажджом на плошчы 35 квадратных кіламетраў. Яго маса ацэньваецца ў 60 тон, з якіх сабрана 27 тон у выглядзе аскепкаў рознай велічыні. Вага самага вялікага са знойдзеных сколкаў складае 1,7 тоны. Гэты метэарыт – прыклад класічнага метэарытнага падзення. Выключна спрыяльнымі аказаліся час і месца падзення, цудоўнае надвор’е і нават водападзел, які захаваў карціну разбурэнняў у максімальнай ступені. Месца падзення метэарыта было знойдзена на наступны дзень, а ўжо праз два тыдні першыя даследчыкі былі на месцы падзення.

Невялікія дзённыя маразы, пахмурнасць, снег – надвор’е да канца рабочага тыдня

У цэлым на бягучым працоўным тыдні ў Магілёўскай вобласці захаваецца адносна цёплае для лютага і камфортнае па тэмпературах надвор’е – абяцаюць сіноптыкі.

У аўторак, 7 лютага, прагназуецца ўдзень да -3°С, уночы да -10 -13°С, неба будзе пахмурным, магчыма месцамі праясненне, пройдзе невялікі снег. Вецер паўднёва-усходні, хуткасцю да 3, месцамі да 5 м/с. На дарогах галаледзіца.

Рыгор (народны каляндар). Народныя прыкметы:

Якое надвор’е з раніцы да поўдня, такое будзе і ў першую палову наступнай зімы.

Якое надвор’е з апоўдня да вечара – такое яно будзе ў другую палову наступнай зімы.

Ужо звініць першая крапель з дахаў дамоў нават пры марозе.

Серада, 8 лютага абяцае быць пахмурнай з магчымымі праясненнямі, з невялікім снегам. Днём прагназуецца невялікі мароз -3 -4°, ноччу да -6°С. На дарогах захаваецца галаледзіца. На працягу дня будуць панаваць паўднёва-усходнія вятры, хуткасцю да 2 м/с, месцамі – да 5 м/с.

“Гарохавы” дзень. Па гароху варажылі на надвор’е – рассыпалі на сподак жменьку гароху. Калі ён звонка грукнуўся аб сподак – да жорсткіх маразоў, калі глуха – то хутка пойдзе снег.

Народныя прыкметы і назіранні.

Калі сініца з раніцы спявае, то зіма яшчэ прыйдзе.

Сава крычыць – холад вяшчае.

Выходзяць вонкі бабры.

Пачынаюцца вясновыя гульні ў зайцоў.

З’яўляюцца нашчадкі ў клястоў і мядзведзяў.

У чацвер, 9 лютага, удзень пацяплее, слупок тэрмометра пакажа -1°С, начныя тэмпературы складуць -7 -8°С. На працягу сутак працягнуць панаваць вятры паўднёва-усходняга напрамку, хуткасцю да 3 м/с. На дарогах захаваецца галаледзіца. Захаваецца пахмурнае надвор’е, пераважна без ападкаў.

Дзень Івана Залатавуста.

Калі пасля завеяў у снежных гурбаў грабяні закругленыя, то гэта абяцае добры ўраджай.

Калі снег на палях ляжыць хвалямі, год будзе ўраджайным.

Апошні рабочы дзень тыдня, 10 лютага, днём будзе каля -1 -2°С, уноч да -4°С, месцамі да -8°С. Пахмурна, верагоднасць выпадзення снега. Узмацніцца хуткасць ветра да 7 м/с, месцамі да 9 м/с. Вятры паўднёва-заходняга накірунку.

Яфрэм Ветранік (народны каляндар).

Вецер на Яфрэма – да вільготнага лета. Яфрэмаў вецер не да дабра.

Імяніны дамавіка. Сялянкі рыхтавалі для дамавіка кашу і запрашалі на вячэру.

Добры клёў на рэках.

Фота: mogilev.media 

Падбадзерлівыя маразы, пахмурна, снегапады – прагноз надвор’я на выходныя

Нягледзячы на тое, што ў цэлым люты чакацца адносна цёплым і камфортным па тэмпературнаму рэжыму, у Магілёўскай вобласці канец бягучага тыдня, выходныя і наступны тыдзень адзначацца зменай калянулявых тэмператур на іх павольнае паніжэнне. 

Установяцца маразы, якія будуць бадзёрыць. Пройдуць снягі, якія закрыюць глебу і вулічны бруд, павялічыцца снегавое покрыва.

У пятніцу, 3 лютага, сіноптыкі прагназуюць тэмпературы ўдзень да -2°С, уноч да -3  -5°С, неба будзе пахмурным, пройдзе снег. Вецер паўночна-заходні, хуткасцю да 3, месцамі да 5-8 м/с. На дарогах галаледзіца.

Максім (народны каляндар). Прыкметы.

Калі яснае надвор’е, тое гэта да ранняй вясны.

Калі зара на Максіма ясная, то варта чакаць маразы.

Надвор’е гэтага дня вызначае лёс ураджаю: “Святло-месяц узыдзе, затуманіўшыся, з-за аблачыны – будзе добрае жыта ў засеках”, а калі неба бясхмарнае – пуста будзе на будучы год у свіранах.

У суботу, 4 лютага, і начныя і дзённыя тэмпературы панізяцца. Днём прагназуюцца марозы -3  -5°, ноччу  -6   -7°С. Даўжыня дня ўжо складае 9:06, ён павялічыўся ў Магілеве на 1 гадзіну і 42 хвіліны, але сонца і святла як не хапала, так і не хапае. Захаваецца воблачнае надвор’е, верагодна выпадзенне снега. На дарогах захаваецца галаледзіца. На працягу дня будуць панаваць паўночна-заходнія вятры, хуткасцю да 5 м/с, месцамі – да 8 м/с.

Народныя прыкметы.

Моцныя маразы, якія бываюць у гэты дзень называюцца Цімафееўскімі.

Пра гэта гаварылі яшчэ на Апанаса (31 студзеня): “Апанас-мароз марозіць нос, а ты пачакай, дачакайся Цімафея-паўзімніка”.

Чым больш выпадзе снегу, тым вышэйшы ўраджай збожжавых.

У нядзелю, 5 лютага, працягнецца павольнае падзенне тэмператур на 1°С. Удзень парагназуецца тэмпература -5 – 7°С, ноччу да -8°С. На працягу сутак будуць панаваць вятры паўночнага накірунку, хуткасцю да 7-8 м/с. На дарогах захаваецца галаледзіца.

Цягам новага рабочага тыдня, верагодна, захаваецца трэнд паніжэння дзённых і начных тэмператур на 1°С.

Фота: mogilev.media