9 ліпеня ў гісторыі. Карлаў мост. Пераварот Кацярыны II. Адчынены МаАЗ, дзіцячая чыгунка. Нарадзіўся У. Някляеў.

Міжнародны дзень знішчэння стралковай зброі (Small Arms Destruction Day, з 2001 года).

Заснаваны Арганізацыяй Аб’яднаных Нацый каб нагадаць аб пагрозе, якую нясе празмернае і дэстабілізуючае назапашванне і незаконны абарот стралковай зброі і лёгкіх узбраенняў для міру і бяспекі.

Міжнародная супольнасць прызнала неабходнасць скарачэння незаконных патокаў зброі ў якасці ключавой задачы для дасягнення міру, справядлівасці і моцных інстытутаў у якасці мэты ўстойлівага развіцця.

1357 год. У Празе кароль Карл IV (1316-1378) заклаў арачны мост праз Влтаву.

Спраектаваны на 16 магутных апорных быках, пабудаваны ў 1357-1402 гадах чэшскім архітэктарам і скульптарам Пятром Парлержам на месцы старога Юдыфінінага моста, які быў разбураны ў 1342 годзе.

Мост з’яўляецца адной з самых вядомых славутасцяў горада. У 1683 годзе паабапал яго ўсталявалі скульптурныя групы, якія ілюструюць гісторыю Прагі па ўзоры рымскага маста св. Анёла. З канца XIX стагоддзя мост стаў называцца Карлавым.

Працягласць моста 516 м у даўжыню і каля 10 м у шырыню, мае тры вежы, дзве з якіх знаходзяцца ў Старым горадзе. Упрыгожаны 30 статуямі святых і заступнікаў багемскіх скульптараў М. Браун, Я. Брокафа і яго сыноў Юзафа і Фердынанда.

У 1965 годзе ўсё статуі заменены копіямі, а арыгіналы перавезены ў Нацыянальны музей Чэхіі.

У беларускай паэзіі Карлаваму мосту прысвечаны верш В. Болбаса «На Карлавым мосьце музыка іграе на шклянках…».

1762 год. У Пецярбургу ўчынены палацавы пераварот, у выніку якога на сталец узышла Кацярына II.

У ноч на 9 ліпеня, калі расійскі імператар Пётр III знаходзіўся ў Араніенбаўме, яго жонка Кацярына таемна прыбыла ў Пецярбург і ў казармах Ізмайлаўскага палка была абвешчана самадзяржаўнай імператрыцай. Да паўстанцаў далучыліся салдаты іншых палкоў, а сама вестка аб перавароце была з захапленнем сустрэта пецябруржцамі.

Кацярына ўступіла на сталец, маючы цалкам пэўную палітычную праграму, заснаваную, з аднаго боку, на ідэях Асветы і, з другога, яна ўлічвала асаблівасці гістарычнага развіцця Расіі.

У першыя гады свайго валадарання яна ажыццявіла рэформу Сената, правяла секулярызацыю царкоўных зямель, ліквідавала гетманства ва Украіне, заснавала шэраг новых навучальных устаноў. Лічыла неабходным замацавацца на Чорным моры, далучыць Паўночнае Прычарнамор’е, Крым, Прыкубанне, Каўказ, знішчыць Рэч Паспалітую.

1883 год. Нарадзіўся Аляксандр Дубах (1883-1942).

Беларускі навуковец у галіне меліярацыі і гідралогіі, пачынальнік сучаснай гідралесамеліярацыі.

Акадэмік АН БССР, доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар.

Працаваў ва ўпраўленні земляробства і дзяржмаёмасці ў Магілёве, прафесарам Горацкай акадэміі, займаўся асушэннем лясных сельскагаспадарчых земляў. Рэпрэсаваны ў 1930 і 1937 гадах, пазбаўлены звання акадэміка.

Памёр 21 красавіка 1942 года.

1906 год. У наднёманскай в. Мікалаеўшчына на Стаўбцоўшчыне адбыўся нелегальны настаўніцкі з’езд Мінскай губерні.

Разагнаны паліцыяй. На сходзе былі выказаны думкі пра неабходнасць навучання дзяцей на беларускай мове, увядзенне бясплатнага навучання ў пачатковых школах, бяспраўнае становішча народнага настаўніка ва ўмовах царскага рэжыму.

Удзельнікі з’езда былі арыштаваны і пазбаўлены права настаўнічаць, некаторыя, як К. Міцкевіч (Якуб Колас) адсядзелі ў турме. 13 настаўнікаў былі звольнены з працы, у тым ліку І. Фёдараў (Янка Маўр).

На фота сюжэт “праз дваццаць гадоў”, 1926 год. Праз 20 гадоў з’езда. Сядзяць (злева направа) у ніжнім радзе: Сямён Матковіч, Іван Голас, Якуб Колас; у верхнім радзе: Язэп Пашчыцкі, Андрэй Дуб, Янка Яхімовіч, на плячо Якуба Коласа абапіраецца Тарас Гушча.

1935 год. Пачаў працу Магілёўскі аўтарамонтны завод.

Перад вайной перапрафіліраваны ў авіяцыйны, у 1941 годзе эвакуіраваны ў Куйбышаў, дзе асвоіў вытворчасць рухавікоў для штурмавікоў Іл-2 (цяпер Самарскае авіяракетнае аб’яднанне).

Пасля вайны завод вернуты ў Магілёў і выпускаў лакамабілі, парасілавыя ўстаноўкі, маставыя краны і маслазапраўшчыкі на шасі ГАЗ-51.

У 1958 годзе на завод пад’ёмна-транспартнага абсталявання імя С. Кірава ў Магілёве была перададзена вытворчасць аднавосевых цягачоў МАЗ-529.

У 1960 годзе з МАЗа была пераведзена група канструктараў, якая стала асновай тэхнічных службаў завода. З гэтага часу МаАЗ стаў адным з найбуйнейшых вытворцаў землярыйна-транспартнай тэхнікі ў СССР.

У 1966 годзе завод перайменаваны ў аўтамабільны. На ім створаны аднавосевыя цягачы, паўнапрывадныя аўтамабілі МаАЗ-7411, кар’ерныя самазвалы, самазвальныя аўтацягнікі для працы ў падземных шахтах і выпрацоўках.

У 2006 годзе завод стаў філіялам БелАЗа.

Унікальная прадукцыя – магілёўскі скрэпер

1944 год. У Магілёве адбыўся першы агульнагарадскі мітынг прысвечаны вызваленню горада і вобласці і парад партызан і войск гарнізона.

Мерапрыемствы адбыліся на часткова разбуранай Савецкай плошчы (зараз – Славы).

У мітынгу прынялі ўдзел больш за 25 000 чалавек.

А 13:00 мітынг адкрыў старшыня выканкама Магілёўскага абласнога Саветаў дэпутатаў генерал-маёр І. Кардовіч.

Сакратар Магілёўскага абкама і гаркама КП(б)Б І. Макараў адзначыў, што за гады вайны партызаны Магілёўшчыны знішчылі больш за 148 000 варожых салдат і афіцэраў, больш за 1 600 узялі ў палон, разграмілі 133 гарнізона, знішчылі 167 варожых танкаў, 78 бронемашын, 46 самалётаў, 232 гарматы. Народныя мсціўцы знішчылі 1 793 эшалоны з жывой сілай і тэхнікай ворага, узарвалі 53 чыгуначныя масты.

Пасля мітынгу адбыўся парад партызан і воінскіх часцей. Каля трыбуны прайшло каля 9 000 партызан.

Пасля заканчэння парада на плошчы выступіў франтавы ансамбль песні і танца.

1946 год. Нарадзіўся Уладзімір Някляеў.

Беларускі паэт, празаік, эсэіст, грамадска-палітычны дзеяч.

Лідар грамадскай кампаніі «Гавары праўду!», кандыдат на прэзідэнцкіх выбарах 2010 года, палітычны зняволены.

Намінант на Нобелеўскую прэмію (2011).

Някляеў разбурыў стэрэатып, што найлепшыя вершы паэт піша ў маладосці, паколькі эмоцыі ў чалавека больш моцныя ў маладыя гады.

1947 год. Памёр ураджэнец Беларусі Люцыян Жалігоўскі (1865-1947).

Польскі генерал, дзяржаўны і ваенны дзеяч.

Удзельнік руска-японскай, Першай Сусветнай войн. Камандзір 1-й літоўска-беларускай дывізіі (1920). Ваенны міністр Польшчы, інспектар арміі. Член Нацыянальнай рады польскага ўрада ў Вялікай Брытаніі.

1955 год. Адкрыта Мінская дзіцячая чыгунка імя К. Заслонава.

Працуе з 1 мая да канца верасня і на зімовых канікулах па пэўнаму раскладу. Галоўная станцыя «Заслонава». Працуюць два цеплавоза і 12 вагонаў з сістэмай радыёвяшчання для правядзення музычнага суправаджэння і тэматычных экскурсій.

1987 год. Памёр ўраджэнец в. Улукі Слаўгарадскага раёна Іван Цішчанка (1912-1987).

Беларускі хімік, доктар хімічных навук, прафесар, член-карэспандэнт АН БССР, дэкан хімфаку БДУ.

Аўтар прац па арганічнаму сінтэзу і рэакцыйнай здольнасці арганічных рэчываў. Распрацаваў метады сінтэзу поліфункцыянальных арганічных рэчываў, выявіў шэраг заканамернасцей рэакцыйнай здольнасці замешчаных ненасычаных злучэнняў у адносінах да малекулярнага кіслароду, перакісу вадароду і іншых акісляльнікаў. Сінтэзаваў ацыклічныя, карбацыклічныя і гетэрацыклічныя злучэнні з некалькімі функцыянальнымі групамі, некаторыя з іх біялагічна актыўныя.

Аўтар больш 130 навуковых прац, шэраг вынаходніцтваў.

2012 год. Памёр Аляксей Гусак (1927-2012).

Беларускі матэматык, прафесар.

Скончыў БДУ, у якім потым прапрацаваў усё жыццё.

Аўтар звыш 200 навуковых прац. Сярод іх 36 кніг, якія перакладаліся на венгерскую, іспанскую і французскую мовы, у тым ліку манаграфія «Тэорыя набліжэння функцый. Гістарычны нарыс», падручнік «Вышэйшая матэматыка», «Зборнік задач і практыкаванняў па дыферэнцыяльнай геаметрыі».

Рамонт на Камсамольскай, ордэр на арышт Пуціна і стрэлы ў Гродна – дайджэст мінулага тыдня

Самай гучнай міжнароднай навіной мінулага тыдня стала інфармацыя пра тое, што за злачынствы супраць украінскіх дзяцей Міжнародны крымінальны суд выдаў ордэр на арышт Пуціна.

Падзеяй тыдня на Беларусі стала інфармацыя пра забойства ў Гродна “замежніка, які планаваў тэрарыстычны акт” і нібыта адстрэльваўся і кідаў гранаты ў спецназ КДБ.

Магілёў на мінулым тыдні пачаў жыць крыху па-новаму – тут перакрылі вуліцу Камсамольскую на рамонт, з-за чаго ў горадзе пачала дзейнічаць іншая схема грамадскага транспарту.

Рамонт Камсамольскай вуліцы пры гэтым падараваў магілёўцам турыстычную цікавостку – адкрыўся выкшталцоны дарэвалюцыйны брук.

У Магілёве адбылася жуткаватая аварыя – ад удару таксі вылецела на тратуар. Мы сабралі поўнае відэа з розных крыніц.

У магілёўскім інтэрнаце па вуліцы Куцепава паскардзіліся на жахлівыя ўмовы – кішыць тараканамі і завоблачная камуналка.

У Магілёве і Магілёўскім раёне абвясцілі водную амністыю.

БелАЗ прыняў рашэнне сур’ёзна ўкласца ў развіццё вытворчасці на магілёўскім заводзе імя Кірава.

На мінулым тыдні стала вядома, колькі дарог адрамантуюць у Магілёўскім раёне за год – 2%.

У цэнтры Горак цалкам высеклі бярозавы гай, бо людзям перашкаджалі птушкі.

На мінулым тыдні старшакласнікаў і навучэнцаў каледжаў вазілі на стрэльбы пад Асіповічамі і ў магілёўскую турму для выхавання. 

Пад Асіповічамі была зафіксавана найбуйнейшая папуляцыя зуброў у рэгіёне.

У магілёўскім заасадзе прэзентавалі новых жывёл і абвясцілі пра вялікую рэканструкцыю.

Прыгажуні на конкурсе “Міс Крычаўцэментнашыфер” разарвалі TikTok.

Славутыя літоўскія шакоцісы былі заўважаныя ў адной з гандлёвых сетак на Магілёўшчыне.

А наогул на Беларусі пачалася вясна і прачнуліся кляшчы.

Фота: mogilev.media

Вялікія планы на развіццё аўтазавода імя Кірава ў Магілёве

Аўтамабільны гігант беларускага аўтапрама “БелАЗ” плануе ўкласці больш за 100 мільёнаў рублёў у развіццё вытворчасці свайго магілёўскага аддзялення.

Магілёўскі аўтамабільны завод імя С.М. Кірава з’яўляецца філіялам БелАЗа. Буйны сусветны вытворца кар’ерных аўтамабіляў і транспартнага абсталявання плануе развіваць вытворчасць свайго аддзялення ў Магілёве. Плануецца асвоіць 100 мільёнаў рублёў у бліжэйшыя тры гады. Пра гэта паведаміла прэс-служба прадпрыемства.

Прадукцыя MoАЗа – машыны для падземных работ, самазвалы, дарожна-будаўнічая тэхніка. Такая тэхніка найбольш запатрабаваная пры распрацоўцы падземных радовішчаў мінералаў, а таксама пры будаўніцтве тунэляў і гідратэхнічных канструкцый.

У рамках інвестыцыйнага праекта плануецца набыць і мадэрнізаваць 70 адзінак абсталявання. Ужо ў гэтым годзе будзе набыта 21 адзінка абсталявання для ліцейнай, механаапрацоўчай, зварачнай вытворчасці.

У 2022 годзе аб’ём экспарту прадукцыі MoАЗа павялічыўся ўдвая ў параўнанні з папярэднім годам. У 2023 годзе завод плануе павялічыць вытворчасць больш чым на 60% у параўнанні з 2022 годам.

Фота з адкрытых крыніц.

Как мы теряли “Химволокно” – история упадка на фоне ренессанса могилевской промышленности

Третья часть большого экономического обзора актуального состояния промышленного сектора экономики города Могилева. Предыдущая часть – здесь.

Правительство Беларуси зорко следило за успехами могилевских промышленников и помогало в реализации их программ такими желанными инвестициями. В то же время из-за тотальной нехватки финансовых ресурсов принимались адекватные решения по перераспределению добавленной стоимости между тогда еще успешными республиканскими организациями и местными умирающими заводами. 

Таким образом, в 2006 г. ОАО “Могилевтрансмаш” стал филиалом ОАО “МАЗ” с его инвестиционными возможностями. Инвестиции сработали и сегодня филиал довольно сносно себя чувствует в океане экономических проблем МАЗа. В том же году завод им. Кирова (МоАЗ) стал филиалом ПО “БелАЗ”, который “подарил” МоАЗу 59 млрд. руб. для пополнения (невиданное дело) оборотных средств. 

МОАЗ откликнулся производством современной техники, эксклюзивной для Беларуси, и занял свою нишу в производстве тяжелой дорожной техники на мировом рынке. Именно на базе завода им. Кирова был организован и набрал силу вагоностроительный завод, который сегодня занимает лидирующие позиции в экономике города и в производстве грузовых вагонов в республике.

Но не все инвестиции дали отдачу, а во многом и повредили инвестиционным амбициям других промышленных предприятий города. Впрочем, не факт, что многомиллионные инвестиции республиканским правительством могли быть перераспределены в пределах Могилева и области (на другом ее конце барахталась на волнах финансовых проблем бобруйская “Белшина”).

Разговор о перспективах ОАО “Могилевхимволокно”. Если раньше это предприятие всегда возглавляло список основных налогоплательщиков города и области, то уже 2 года как его не упоминают даже в десятке лидеров по налоговым платежам. Среди причин – коррупционная составляющая, непрофессионализм сотрудников центра принятия решения, реализация инвестиционных программ недолговременного характера по экономической отдаче.

А сколько было зря потрачено денег в развитие именно “Могилевхимволокна”! Химический гигант в советские времена являлся градообразующим предприятием Могилева, вокруг него бурлила производственная, транспортная и строительная жизнь города. На предприятии трудилось 28 000 работников – на сегодня их численность сократилась в 6 раз. 

С получением независимости страна параллельно получила и проблемы с крупными производствами, которые пришлось спасать за счет народных денег. Мощности завода потеряли запас конкурентоспособности, в том числе и по причине  отсутствия дешевого сырья, так как в Беларуси на тот момент производилась лишь половина от потребности в параксилоле, цена на который в то время выросла в 9 раз. 

О низких производственно-экономических показателях “Могилевхимволокно” не говорил только ленивый или кто не в курсе. Последние 25 лет создается впечатление, что предприятие постоянно находится в состоянии реконструкции – ежегодно миллиарды рублей инвестиций вкладывались в основные фонды предприятия. 

По итогам работы за 2012 г. “Могилевхимволокно”снизило объемы производства практически на 20 %, а убытки составили 100 млрд. руб. При этом негативные процессы в экономике завода продолжили нарастать и в последующие годы, что могло привести к остановке завода. Поэтому в начале 2013 г. опять было заявлено об очередной попытке возрождения предприятия через инвестиции в сумме 276 млн. долларов США, которые необходимо было освоить до 2016 г. 

Тогда же были предъявлены серьезные претензии к руководству завода по поводу допущенных ошибок и просчетов с определением в свое время ассортимента выпускаемой продукции, использованию устаревших технологий и привязки к российским поставщикам сырья. Но не в меньшей степени вина лежала на руководстве отраслью, которое и определяло производственную и инвестиционную политику на этом предприятии.

От местных властей завод получил перекладывание расходов на содержание социальных объектов предприятия на плечи городского бюджета, присоединение успешного завода искусственного волокна – “Могилевский ЗИВ” им. Куйбышева – и возможность написания слезного письма руководству государства.

В течение пары лет завод посетили главные лица страны: один “подарил” заводу 100 млн. долларов, другой – 180 млн., но дела на заводе так и не пошли в лучшую сторону. Сегодня “Могилевхимволокно” фактически разделено на 4 производства, об успехах которых местные власти не любят распространятся. А ведь были разумные предложения по дальнейшей судьбе самого крупного предприятия области…

(продолжение следует)

Фото из открытых источников.