Страшная трагедыя, трэш ад функцыянераў, самы вялікі гарбуз, а з Палыкавіцкай крыніцы нельга піць – навіны тыдня

Мінулы тыдзень шакаваў жыхароў Магілёўшчыны бязлітаснымі ўмовамі надвор’я. Пасля хістання тэмператур каля нуля, пасля моцных снегападаў сотні населеных пунктаў днямі заставаліся без электрычнасці

Амаль 50 цягнікоў не патрапілі своечасова ў пункт прызначэння. 

Адначасова, ускоснымі ахвярамі стыхіі можна лічыць трох маладых дзяўчат, што загінулі ў жудаснай аварыі пад Чавусамі.

Тыдзень працягваў дэпрэсіўны тэмп фэйспалмамі ад мясцовага прызначанага чынавенства. 

То былы навуковец пагразіў святарам забараніць працаваць у школах без асабістай праверкі. 

То крычаўскія маляры замалявалі мурал пра існаванне нашай дзяржавы.

Фінальным трэшам тыдня можна лічыць ініцыятыву мінадукацыі звесці школьную адукацыю да БРСМ і мэтавага размеркавання.

Яшчэ на гэтым тыдні заўважылі гарбуз-прызёр, які павінен быў быць кабачком.

Дзіўную ініцыятыву магілёўскага аўтапарка запусціць тэставы аўтобус у дачны кааператыў зімой.

Кантэйнер для кала коштам у паездку на таксі.

Чарговых абасраных кароў, якія здзіўляюць хіба толькі тых, хто не чытае нашу эканамічную аналітыку.

Адна з горшых навін тыдня – дасягнем дна, каб пачаць рух наверх – вада з Палыкавіцкай крыніцы небяспечная для здароўя

Ну, і пачынаем дзякаваць за добрыя навіны. Беларускае саломапляценне – а яно цудоўнае на Магілёўшчыне – прызнана сусветным духоўным скарбам.

Маці трож дзетак з Асіповіч стала беларускай “Міс Чароўнасць”.

У Касцюковіцкім раёне бруіць жыццё гусіным святам.

А ў Кіраўску пачынаецца бітва смажанкі з пляцёнкай.

 

Заставайцеся з намі і заўсёды будзеце ў актуальных і самых важных навінах Магілёўшчыны.

Якія змены чакаюць з наступнага года абітурыентаў – разбіраемся

Замест чатырох сертыфікатаў цяпер будзе тры. Плюс абавязковы дакумент – характарыстыка са школы. Выглядае, што так міністэрства будзе зацягваць школьнікаў у БРСМ і атрымае інструмент для ціску на настаўнікаў, школьнікаў, бацькоў.

На мінулым тыдні адбылася нарада беларускіх урадоўцаў, на якой падымалася пытанне пра змены і навацыі ва ўступнай кампаніі ў ВНУ з наступнага года. Заяўляецца, што падрыхтоўка змен вялася з прыцягненнем шырокага кола спецыялістаў, грамадскасці, бо тэма адукацыі так ці інакш закранае вялізную колькасць людзей. Толькі ў 2023 годзе ў Беларусі будзе каля 54 000 выпускнікоў, якім важна даведацца пра правілы прыёму ў ВНУ і зрабіць лёсавызначальны для сябе выбар.

Тры сертыфікаты замест чатырох

Неабходна здаваць два абавязковыя цэнтралізаваныя экзамены (ЦЭ) і адзін экзамен па прадмеце (ЦТ) на выбар для ўніверсітэта, у які вызначыўся паступаць абітурыент. Усяго патрабуецца тры сертыфікаты, і ўсяго школьніку дадуць толькі тры спробы.

– У рамках школьнай праграмы абітурыент здасць цэнтралізаваны экзамен па рускай ці беларускай мове, атрымае адзнаку і сертыфікат. Пасля здасць экзамен па прадмеце на выбар – і таксама атрымае сертыфікат. Атрымліваецца, ужо два сертыфікаты. І пасля, у тэрмін асноўнага ЦТ, здасць яшчэ адзін прадмет на выбар для ўніверсітэта, у які вызначыўся паступаць, — і атрымае трэці сертыфікат. – распавёў на нарадзе міністр адукацыі Андрэй Іванец

Залічэнне ва ўніверсітэты будзе праводзіцца з улікам трох сертыфікатаў і сярэдняга бала атэстата.

Раней абітурыент меў права здаваць чатыры дысцыпліны, што дазваляла яму падстроіцца пад мінімальны прапускны бал на розных спецыяльнасцях у розных ВНУ. Менавіта гэтая магчымасць выбару для абітурыента і стала мішэнню чыноўнікаў ад адукацыі.

– Тут мы бачым рашэнне задачы спыніць беганіну паміж ВНУ. Калі раней была прадугледжана магчымасць здачы чатырох ЦТ, і, умоўна кажучы, малады чалавек мог выбраць спецыяльнасць ад лірыка да фізіка. Сёння, калі мы пакідаем фармат здачы двух ЦЭ і аднаго ЦТ, мы дакладна упэўнены, што малады чалавек выбірае той напрамак, з якім хоча звязаць сваё далейшае жыццё. – падкрэсліў міністр.

 

Наш каментарый

Здача ўступных экзаменаў у ВНУ, як сусветная практыка, існавала ў нас і да пачатку 2000-х гадоў і была заменена ЦТ пад лозунгамі барацьбы з экзаменатарамі-карупцыянерамі. 

Большасць выкладчыкаў выказваюцца, што цяпер замест чатырох прадметаў у школе, абітурыенты будуць вывучаць толькі тры, астатнія іх не будуць цікавіць. А сярэдні бал атэстата “падмалююць”. Вось толькі ці ўзрасце ад ўсяго гэтага агульны ўзровень адукаванасці сучасных маладых беларусаў? Без ведаў дакладных навук, замежных моў?  

Характарыстыка са школы ўключана ў пералік абавязковых дакументаў для паступлення абітурыента.

Важнай навацыяй уступнай кампаніі 2023 года міністр назваў увядзенне характарыстыкі вучня, якая па ўстаноўленай форме будзе выдавацца ўстановай адукацыі – школай або каледжам. 

Характарыстыка, паводле слоў міністра, будзе адлюстроўваць “не толькі і не столькі паспяховасць, а асабістыя якасці маладога чалавека, удзел у рабоце грамадскіх аб’яднанняў (піянеры, БРСМ), у акцыях патрыятычнай накіраванасці”. 

 

Наш каментарый

Выглядае, што гэта робіцца для яшчэ большага ціску на псіхіку школьнікаў, якім цяпер і дома і ў школе будуць пагражаць за любую самастойнасць думкі і наяўнасць пазіцыі дрэннай характарыстыкай.

Нават у самым лепшым варыянце, выдача ў школах характарыстык абітурыенту – савецкі атавізм і чарговая перастрахоўка. Калі што не так з абітурыентам – спытаюць са школы, з настаўнікаў, з дырэктара і класнага кіраўніка. 

Месца правядзення цэнтралізаваных экзаменаў.

Міністэрства адукацыі прапануе праводзіць цэнтралізаваны экзамен па-за межамі школ. У буйных гарадах і раёнах ужо вызначаны месцы для гэтага. Прымаць экзамен будуць у аўдыторыях каледжаў і ўніверсітэтаў. Паколькі не ў кожным населеным пункце ёсць гэтыя навучальныя ўстановы, частку школьнікаў давядзецца падвозіць для здачы экзамену ў іншыя раёны або гарады.

Паводле слоў Андрэя Іванца, па краіне вызначаны 93 пункты для здачы цэнтралізаванага экзамену. Некаторыя з іх будуць дзейнічаць як міжраённыя.

Падрыхтоўкай заданняў і праверкай работ будзе займацца Рэспубліканскі інстытут кантролю ведаў.

Тэрміны ўступнай кампаніі.

Уступная кампанія пачнецца ў лютым-сакавіку 2023 года, калі пройдуць універсітэцкія і рэспубліканскія этапы прадметных алімпіяд, пераможцы якіх у выніку атрымаюць права на залічэнне ў ВНУ без выпрабаванняў. Адпаведна, у гэты часавы перыяд будзе праведзена іх залічэнне ў ВНУ.

Далей з 14 па 21 мая, да заканчэння навучальнага года, пройдуць цэнтралізаваныя экзамены.

з 1 па 12 чэрвеня можна будзе прайсці сумоўе і ўнутраны экзамен у ВНУ абітурыентам, у якіх ёсць мэтавае накіраванне.

«Напрамую падаецца заява на мэтавае, і для такіх абітурыентаў вывешваецца графік экзаменаў. Праграма гэтых сумоўяў і экзаменаў будзе апублікавана на сайце Міністэрства адукацыі да Новага года, можна будзе рыхтавацца. Ну, і вы ж разумееце, што канкрэтна той заказчык, у якога вы ўзялі мэтавае накіраванне, забярэ вас працаваць да сябе на пяць гадоў», — рэзюмаваў міністр.

Экзамен на мэтавае навучанне здаецца ў вуснай форме.

– Такім чынам мы зможам убачыць будучых медыкаў (плануем каля 50 працэнтаў медыкаў прыняць на мэтавую форму падрыхтоўкі), педагогаў (парадку 20-25 працэнтаў), спецыялістаў, якія будуць сыходзіць у сельскую гаспадарку. – падкрэсліў Андрэй Іванец. 

Паводле яго слоў, да гэтага часу па выніках сумоўя прымалі выпускнікоў педагагічных, аграрных, фізкультурных класаў. Іх было прынята каля 1000 чалавек у 2022-м. 

Выпускнікі Нацыянальнага дзіцячага тэхнапарку, якія праходзяць шматстадыйны адбор, змогуць пайсці вучыцца ў ВНУ па адпаведным профілі на падставе рэкамендацыі наглядальнай рады парка.

Неабавязковы экзамен у форме цэнтралізаванага тэсціравання, які патрэбны выпускнікам для паступлення ў профільную ВНУ, можна будзе здаць пасля 12 чэрвеня. Далей залічэнне ў ВНУ пройдзе ў тыя ж тэрміны, што і ў мінулым годзе.

 

Наш каментарый

Відавочна, што гэта робіцца для таго, каб зацягнуць абітурыентаў у тыя ВНУ, якія выпускаюць спецыялістаў у найбольш праблемныя сферы, і каб гэты спецыяліст потым гарантавана адпрацоўваў пяць гадоў. Вусны экзамен замест ЦТ, гэта практычна гарантыя паступлення, улічваючы хранічны недабор паступаючых.

Апублікаваць выніковы дакумент па ўсіх новоўвядзеннях для ўсеагульнага азнаямлення плануецца да канца 2022 года.

Усе натарыўсы Беларусі дадуць сёння бясплатныя кансультацыі

Усе натарыўсы Беларусі дадуць сёння бясплатныя кансультацыі

Акцыя прымеркаваная да Дня юрыста. На працягу працоўнага дня, звярнуўшыся асабіста або патэлефанаваўшы па тэлефоне натарыуса, можна будзе атрымаць адказы на пытанні, якія цікавяць и ўваходзяць у кампетэнцыю натарыуса. 

Можна пацікавіцца пытаннямі афармлення спадчынных правоў, складання завяшчанняў, шлюбных дагавораў, адчужэння нерухомай маёмасці, учынення выканаўчых надпісаў, прадастаўлення электронных дакументаў для дзяржрэгістрацыі юрыдычных асоб або індывідуальных прадпрымальнікаў. Кансультацыю спецыяліста таксама можна атрымаць дыстанцыйна з ужываннем сродкаў відэасувязі праз месэнджары – паведамляе БелТА са спасылкай на прэс-сакратара Беларускай натарыяльнай палаты Юрыя Лукашэвіча.

Фота ўзята з адкрытых крыніц і носіць ілюстрацыйны характар.

Дзень у гісторыі. 2 снежня. Выхадцам з Магілёўшчыны адліта Цар-гармата. Утварэнне Бізоніі. Нарадзіліся гетман Януш Радзівіл, філосаф Анёл Доўгірд

Дзень у гісторыі. 2 снежня. Выхадцам з Магілёўшчыны адліта Цар-гармата. Утварэнне Бізоніі. Нарадзіліся гетман Януш Радзівіл, філосаф Анёл Доўгірд

Міжнародны дзень барацьбы за адмену рабства (International Day for the Abolition of Slavery).  

У гэты дзень у 1949 годзе ААН прыняла «Канвенцыю аб барацьбе з гандлем людзьмі і эксплуатацыяй прастытуцыі трэцімі асобамі”.

На жаль, на сенняшні дзень праблема застаецца актуальнай, а пытанні гандлю людзьмі паўстаюць у самых розных, нават добра забяспечаных краінах.

Паводле ацэнак ААН, ахвярамі сучаснага рабства сталі больш за 40 мільёнаў чалавек. Напрыклад, у Індыі на сёння самая вялікая колькасць рабоў у свеце – тут больш за 18 мільёнаў чалавек усё яшчэ знаходзяцца ў кайданах рабства.

Акрамя таго, гэты дзень таксама важны для спынення эксплуатацыі жанчын, якія сталі ахвярамі сексуальнага гвалту ў імя працы. Для таго, каб даць простае жыццё жанчынам і дзецям, неабходна прыкладаць пастаянныя намаганні, каб спыніць гэта.

«Чым большай свабодай мы карыстаемся, тым большую адказнасць мы нясем як перад іншымі, так і перад самімі сабой» (Оскар Арыяс Санчэс).

 

1586 год. Майстар Андрэй Чохаў скончыў адліўку Цар-гарматы.

Вялікая верагоднасць, што майстар паходзіць з Літвы, з Магілёўшчыны. Сваё навучанне ліцейнай прафесіі ён пачаў падлеткам у гарматнага майстра Кашпіра Ганусава ў Быхаўскай людвісарні.

За 60 гадоў працы Чохаў стварыў больш за 20 цяжкіх гармат.

Цар-гармата – спецзаказ цара Фёдара (сын Івана Жахлівага) і стваралася на маскоўскім Гарматным двары па задумцы Барыса Гадунова.

Даўжыня гарматы больш за 5 м, дыяметр ствала – 1,20 м. Вага 40 тон. Калібр снарада дасягаў 890 мм, тэарэтычна прылада магла страляць ядрамі дыяметрам амаль 1 м. 

Гармату з Гарматнага двара на Красную плошчу цягнулі 200 коней. 

Гармата павінна была сімвалізаваць ваенную моц рускай дзяржавы, ахоўваць Пакроўскі сабор і Спаскія вароты, садзейнічаць папулярнасці Барыса Гадунова. 

Адзіны раз яе прывялі ў баявую гатоўнасць у 1591 годзе, калі да Масквы наблізіліся войскі Казы-Гірэя.

З гарматы ні разу не стралялі, бо яе не дарабілі: унутраная частка ствала не была зачышчана пасля адліўкі, і ў ім меліся наплывы да 20 мм.

Цар-гармата Чохава занесена ў Кнігу рэкордаў Гінеса.

1612 год. Нарадзіўся Януш Крыштаф Радзівіл

Дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Гетман вялікі літоўскі, ваявода віленскі. Князь Свяшчэннай Рымскай Імперыі.

Меў багатыя маёнткі, трымаў староствы, у тым ліку Мсціслаўскае.

Абаронца кальвінізму.

Удзельнік Смаленскай вайны, кампаній супраць казакаў. Пад Лоевым у 1649 і 1651 гадах разбіў казакаў Крэчаўскага і Нябабы. 

Атрымаў перамогу над рускімі войскамі ў бітве пад Шкловам 12 жніўня 1654 і паражэнне ў бітве пад Шапялевічамі 24 жніўня 1654. Паранены, ледзь пазбег палону: мясцовы жыхар правёў яго праз балоты да Барысава. У студзені 1655 года спрабаваў адбіць Магілёў.

Прыхільнік незалежнасці ВКЛ. Неяк у прысутнасці манарха кінуў польскім сенатарам: «Прыйдзе час, паны-палякі да дзвярэй не патрапяць – праз вокны іх выкідваць будзем».

Стаўшы ў 1654 годзе вялікім гетманам, засяродзіў у сваіх руках практычна ўсю ўладу ў Вялікім Княстве.

Пасля заняцця маскоўскімі захопнікамі ўлетку 1655 года большай часткі тэрыторыі сучаснай Беларусі, а таксама Вільні і Коўны, ініцыяваў складанне уніі з шведскім каралём Карлам Густавам, якая была падпісаная 17 жніўня 1655 года ў Кейданах. Аднак акт Кейданскай уніі не быў ажыцёўлены. Супраць Я. Радзівіла ўзбунтаваліся харугвы ўласнага войска. З рэштай верных сіл ён зачыніўся ў Тыкоцінскім замку, абложаны войскам Паўла Сапегі, адданым каралю. Неўзабаве памёр. Паводле некаторых звестак, быў атручаны, бо на целе выступілі плямы.

 

1776 год. У Мсціслаўскім павеце нарадзіўся Анёл Доўгірд

Беларуска-польскі філосаф, логік, псіхолаг, педагог. Доктар тэалогіі. Член-карэспандэнт Варшаўскай акадэміі навук.

Вучыўся ў езуіцкіх школах у Мсціславе, Магілёве, піярскіх навучальных установах, Віленскай акадэміі. Святар-піяр.

Выкладчык геаграфіі, матэматыкі, фізікі, французскай мовы, паэтыкі і рыторыкі ў розных піярскіх навучальных установах, прафесар Віленскага ўніверсітэта і духоўнай акадэміі.

Мецэнат. У 1812 годзе апекваў параненых і хворых салдат.

Сваю вялізную бібліятэку ахвяраваў Духоўнай акадэміі.

Паводле сведчання студэнтаў і прафесараў дэманстраваў вялікую дасведчанасць у навуках, асабліва ў філасофіі. Сярод яго студэнтаў быў і Адам Міцкевіч.

Аўтар даследаванняў па філасофіі Канта, логіцы, псіхалогіі. Пісаў вершы, цікавіўся эстэтыкай і крытыкай.

Памёр у 1835 годзе.

 

1879 год. нарадзіўся Фелікс Стацкевіч

Беларускі грамадскі і культурны дзеяч.

Скончыў Пецярбургскі універсітэт.  Быў сасланы за рэвалюцыйную дзейнасць. 

Працаваў у прафсаюзных арганізацыях, у Наркамасветы ЛітБелССР,  дырэктарам Радашковіцкай беларускай гімназіі імя Ф. Скарыны, старшынёй Галоўнай управы Таварыства беларускай школы,  рэдактарам часопіса «Беларускі летапіс». Арыштоўваўся польскімі ўладамі.

У 1939-1941 гадах настаўнік у Вілейцы і Клецкім раёне. У Другую сусветную вайну працаваў суддзёй у г. Смаргонь, у 1944-1949 – у музеі Пушкіна ў Мяркучай пад Вільняй.

У 1949 арыштаваны і зняволены. Пасля вызвалення ў 1950-я гады  жыў у Вільні.

Актывіст руху эсперантыстаў. Склаў «Эсперанта-беларускі слоўнік». Пераклаў на мову эсперанта кнігу Л. Петражыцкага «Тэорыя права і маральнасць».

Аўтар успамінаў пра ўдзел у рэвалюцыйным руху.

Памёр 21 чэрвеня 1967 года. Пахаваны на Віленскіх Свята-Еўфрасіннеўскіх могілках.

 

1887 год. Нарадзіўся Уладзімір Пракулевіч.  

Беларускі грамадскі і палітычны дзеяч, публіцыст, журналіст, юрыст.

Працаваў суддзёй у Слуцку. Адзін з кіраўнікоў Слуцкага збройнага чыну 1920 года.

Жыў у Вільне, Коўна, уваходзіў у склад Віленскага Белнацкама. Са жніўня 1923 года –  дзяржаўны сакратар Урада БНР.

З канца 1923 года працаваў у Празе у нацыянальных арганізацыях беларускай эміграцыі. Удзельнік 2-й Берлінскай беларускай палітычнай канферэнцыі.

У маі 1926 года вярнуўся ў Беларусь. Працаваў у Дзяржаўнай бібліятэцы БССР.

У 1930 годзе арыштаваны ДПУ, у 1932 годзе асуджаны на 5 гадоў ссылкі. Паўторна арыштаваны НКУС у 1938 годзе. Расстраляны 20 жніўня 1938 года пад Свярдлоўскам (цяпер Екацярынбург).

 

1902 год. Нарадзіўся Анатоль Вольны (Ажгірэй). 

Беларускі паэт, празаік, кінадраматург, журналіст. Заслужаны дзеяч мастацтваў.

Пасля дэмабілізацыі з Чырвонай Арміі ў 1921 годзе працаваў у ЦК ЛКСМБ, газеце «Малады араты». Член літаб’яднанняў «Маладняк», «Полымя».

Адзін з пачынальнікаў прыгодніцкага жанру ў беларускай прозе.

Аўтар зборнікаў паэзіі, раманаў, аповесцей, кнігі гумарэсак і фельетонаў, п’ес, драматызаваных агітжартаў, камедый.

Па яго сцэнарыях пастаўлены фільмы «Хвоі гамоняць», «Гатэль „Савой“», «У агні народжаная», «Сонечны паход», «Новая радзіма» і іншыя.

Арыштаваны ДПУ ў 1936 годзе, расстраляны 29 кастрычніка 1937 года

Фота: Анатоль Вольны і Міхась Чарот, 1925.

 

1943 год. Паводле аператыўнай зводкі Саўінфармбюро, на працягу 2 снежня паміж рэкамі Сож і Дняпро, на паўночны захад ад Гомеля, савецкія войскі “занялі больш за 80 населеных пунктаў. Сярод іх буйныя населеныя пункты Канава, Званец, Стары Доўск, Кляцішча, Петравічы, Хізава, Бераставец, Меркулавічы, Галавачы, Лазоў, Негаўка, Бронніца, Забаб’е, Губічы, Дзядоў Курган, Несоеў, Мікалаеў… Знішчана да 1500 нямецкіх салдат і афіцэраў, падбіта і спалена 26 танкаў і 2 бронемашыны. У раёне ніжняй плыні ракі Прыпяць войскі занялі Ніжні Млынок, Завойць, Смалегаў, Буда, Будкі, Галоўчыцы, Грушаўку, Антонаў…  знішчылі да батальёна гітлераўцаў, падбілі 5 танкаў і 3 бронемашыны”.

 

1946 год. Утварэнне Бізоніі. Дамова аб аб’яднанні акупацыйных зон Германіі, якую падпісалі Вялікабрытанія і ЗША ў Нью-Ёрку.

У 1946 годзе СССР прыпыніў дастаўку сельскагаспадарчых прадуктаў са сваёй зоны ў заходнія рэгіёны Нямеччыны. Амерыканская ваенная адміністрацыя спыніла транзітныя перавозкі і дастаўку абсталявання з фабрык і заводаў Рурскай вобласці ў савецкую зону. У выніку пачаў развівацца сур’ёзны крызіс кіравання.

Амерыканская і брытанская зоны акупацыі былі аб’яднаны пад назвай “Бізонія” (Бі – два). Пасля таго, як ЗША і Вялікабрытанія пачалі ствараць дэмакратычныя органы ўлады ў сваёй аб’яднанай зоне акупацыі, Францыя 8 красавіка 1949 года далучыла да яе сваю зону. Амерыкана-англійская Бізонія ператварылася ў Трызонію, з якой 7 верасня 1949 года ўтварылася Федэратыўная Рэспубліка Германія. У адказ 7 кастрычніка 1949 года з савецкай зоны акупацыі ўтварылася Германская Дэмакратычная Рэспубліка.

1953 год. Нарадзіўся Аляксандр Фінскі

Беларускі скульптар. Аўтар твораў у манументальнай і станковай скульптуры, пластыцы малых форм, медальерным мастацтве. Прафесар кафедры скульптуры Беларускай дзяржаўнай акадэміі мастацтваў. Заслужаны дзеяч мастацтваў.

Творы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, Магілёўскім абласным мастацкім музеі імя П. Масленікава, Траццякоўскай галерэі ў Маскве, Полацкім гісторыка-культурным запаведніку, мастацкай галерэі Пухавіцкага краязнаўчага музея.

Вядомы, галоўным чынам, па творах: рэльеф «Максім Багдановіч» для бібліятэкі імя М. Багдановіча, “Калыска” ў парку імя Янкі Купалы, мемарыялы «Чырвоны Бераг»,  «Яма. Мінскае гета», помнікі Сімяону Полацкаму ў Полацку, А. Міцкевічу ў Мінску, Максіму Танку ў Мядзеле, скульптурныя кампазіцыі для Нацыянальнага тэатра оперы і балета, кампазіцыі «Беларускія святы» у Дортмундзе, «Анёл-ахоўнік» у парку Нясвіжа.

 

1953 год. Нарадзіўся Мікола Рыжы

Беларускі мастак, ілюстратар

Афарміцель больш за 60 кніг, сярод якіх «Блікі сонца» Максіма Танка, «Рэпартаж з пятлей на шыі» Ю. Фучыка, «Маўглі» Кіплінга, «Вужовы кароль» Ул. Ягоўдзіка, «Вялікія і славутыя людзі беларускай зямлі» Ул. Бутрамеева, казак, дзіцячых падручнікаў.

Працаваў у галіне кніжнай і станковай графікі, нацюрморта, малых форм і экслібрыса. Мастак падараваў мінскаму Музею сучаснага выяўленчага мастацтва 40 сваіх экслібрысаў.

Сапраўдны майстар паштовай мініяцюры. Распрацаваў больш за 200 арыгінал-макетаў паштовых марак, мастацкіх капэрт і картак.

Аўтар серый марак, якія прысвечаны паўстанню 1794 года, 480-годдзю Беларускага друку, 120-ці і 125-годдзю з дня нараджэння Янкi Купалы i Якуба Коласа.

Намаляваў графічную серыю партрэтаў землякоў-адраджэнцаў 1920-1930-х гадоў: К. Езавітаў, А. Бярозка, А. Калубовіч, А. Смоліч, В. Захарка, В. Ластоўскі, Р. Астроўскі, Я. Кіпель.

Памёр 30 сакавіка 2017 года.

 

1959 год. Нарадзіўся Міхал Андрасюк

Беларускі пісьменнік, журналіст, актыўны дзеяч беларускай меншасці ў Польшчы.

Працаваў настаўнікам, у беластоцкай рэдакцыі Радыё «Рацыя», вядучым тэлеканала «Белсат».

Аўтар вершаў, зборнікаў апавяданняў, кніг прозы, аповесцей.

Лаўрэат літаратурнай прэміі прэзідэнта  Беластока імя Веслава Казанецкага, прэміі імя Ежы Гедройца, літаратурнай прэміі «Гліняны Вялес».

 

1987 год. Памёр ураджэнец Мінска Якаў Зяльдовіч

Савецкі фізік, фізіка-хімік. Акадэмік АН СССР. Тройчы Герой Сацыялістычнай Працы. Доктар фізіка-матэматычных навук.

Адзін са стваральнікаў атамнай (1949) і вадароднай (1953) бомб у СССР.

Аўтар прац па дэтанацыі, апісанню працэсаў гарэння, ядзернай фізіцы, астрафізіцы, гравітацыі.

Зяльдовіч і Солпітэр у 1964 годзе першымі і незалежна адзін ад аднаго выказалі здагадку, што крыніцамі энергіі квазараў служаць акрэцыйныя дыскі вакол масіўных чорных дзір.

У працах па касмалогіі асноўнае месца займала праблема ўтварэння буйнамасштабнай структуры Сусвету. Даследаваў пачатковыя стадыі пашырэння Сусвету.

Пабудаваў тэорыю ўзаемадзеяння гарачай плазмы пашыраемага Сусвету і выпраменьвання, стварыў тэорыю росту ўзмучэнняў у «гарачым» Сусвеце ў ходзе касмалагічную пашырэння, разгледзеў некаторыя пытанні, звязаныя з узнікненнем галактык у выніку гравітацыйнай няўстойлівасці гэтых узмучэнняў, паказаў, што ўзнікаюць утварэнні высокай шчыльнасці, якія з’яўляюцца, верагодна, протаскопішчамі галактык, маюць плоскую форму.

Добрыя і дрэнныя навіны 1 снежня

Добрыя і дрэнныя навіны 1 снежня

У снежні 2022 года выраслі выплаты, тарыфы і штрафы, змяняюцца графікі працы, многія ведамствы, фірмы ўвялі змены, якія тычацца многіх беларусаў. Будзьце пільнымі.

Прыемныя навіны

Пенсіі  індэксуюцца. З 1 снежня памер працоўнай пенсіі (па ўзросту, за выслугу гадоў, па інваліднасці, з нагоды страты карміцеля) павысіцца на 5%, паведамляе Мінпрацы і сацабароны Беларусі. Абяцаюць, што сярэдні памер пенсіі па ўзросце дасягне 670 руб. у непрацуючага пенсіянера. Але памер павелічэння будзе залежыць ад працягласці стажу і велічыні заработку, улічаных пры вылічэнні яму пенсіі, а таксама ўстаноўленых даплат да асноўнай пенсіі.

Навагоднія вакацыі складуць тры дні. Беларусы будуць адпачываць 31 снежня (субота), 1 студзеня (нядзеля), 2 студзеня (панядзелак).

Не самыя аптымістычныя навацыі

Штрафы за летнюю гуму на колах аўтамабіля можна спаганяць з 1 снежня, да 1 базавай велічыні (32 руб.) у першы раз і да 5 базавых велічынь (ад 64 да 160 руб.) за паўторнае парушэнне, калі менш за год таму за гэта ўжо каралі. Таксама вадзіцелі не змогуць да 1 сакавіка прайсці тэхагляд без зімовай гумы.

У «дармаеды» са снежня залічаць тых грамадзян, якія выконваюць працы ці аказваюць паслугі, а таксама ствараюць аб’екты інтэлектуальнай уласнасці па грамадзянска-прававых дагаворах і не атрымліваюць за гэта ўзнагароду. Раней такой агаворкі не было.

Таксама прыбралі паслабленні для мужчын, якія выхоўвалі дзіця да 7 гадоў – бацькоў (айчымаў), усынавіцеляў (удачарыцеляў), апекуноў (папячыцеляў). Цяпер іх палічаць дармаедамі. 

Затое, са спісу «дармаедаў» выключылі чальцоў рад дырэктараў (назіральных рад) гаспадарчага таварыства, калі яны атрымліваюць узнагароду за сваю працу.

Цыгарэты даражэюць. З 1 снежня даражэюць 116 марак цыгарэт. 62 маркі вытворчасці “Нёман”, 28 – што вырабляюцца “Тытунь-інвест” і 26 – увозімых дзяржпрадпрыемствам “Беларусьгандаль”. Кошты вырастуць на 20 кап да 1,60 руб.

МТС падвышае кошт паслуг. МТС з 5 снежня зменіць кошт паслуг міжнароднай сувязі і некаторых дадатковых паслуг. А вось тарыфы на асноўныя паслугі і фіксаваную сувязь пакуль не павысяцца.

Графік руху цягнікоў на 2022-2023 гады змяняецца. З 11 снежня міжнародныя пасажырскія перавозкі ў зносінах Беларусь – Расія будуць арганізаваны па асноўных пасажыраўтваральных напрамках у прамых і бесперасадачных зносінах з Масквой, Санкт-Пецярбургам, Адлерам, Анапай, Мурманскам і Калінінградам. Сачыце за зменамі. 

Снежань прагназуецца мяккім, снежным, пахмурным. Сюрпрызаў не чакаецца

Снежань – першы месяц календарнай зімы і апошні месяц года.

Папярэдні прагноз надвор’я на снежань такі.

Ясныя дні найбольш верагодныя 1, 7, 8, 9, 12 снежня, пераменна ясныя  2, 3, 13, 15, 24, 26, 27 снежня, астатнія 19 дзён – пахмурныя, што укладваецца ў сярэднія паказчыкі месяца

Снежань вуха марозам ірве. 

Зрэдку ў снежні 2022 года начныя тэмпературы апусцяцца да  -9  -10°С, месцамі да -14 -16°С і  гэта верагодна адбудзецца ноччу 2-га, з 5 па 8 снежня. У астатнія дні, галоўным чынам, тэмпературы ў ноч будуць не ніжэй за -5°С, у асобных раёнах вобласці да -7° С.

Дзённыя тэмпературы  ў -4 -8°С чакаюцца з 1 па 8 снежня, у межах -1  -3°С з 14 да 31 снежня, у асобных месцах да 0°С.

Дні з адлігамі прагназуюцца 9-13 снежня і 26-27 снежня. У гэтыя дні чакаюцца мокры снег, снег з дажджом.

11 снежня магчымы ледзяны дождж.

назва месяца снежань у Еўропе, officelife.media

Снежань – месяц самых кароткіх дзён. 22 снежня светлы час сутак у Магілёве працягваеца толькі  7 гадзін 24 хвіліны. 

Снжань яшчэ і самы цёмны, пахмурны месяц – у сярэднім 22 дні без сонца і толькі 3 ясныя. А вось у 1966 годзе ў снежні былі ўсе дні пахмурнымі, а ў 1963 – толькі 12 пахмурных і 19 ясных.

У Магілёве сярэдняя, за шматгадовы перыяд назіранняў, тэмпература снежня -4,9°С, у Бабруйску – 4,2°С. Самая высокая сярэдняя тэмпература снежня адзначана ў Магілёве ў 1960 годзе, калі склала +1,6°С, а мінімальная -12,9°С у 1890 годзе.

Абсалютная максімальная тэмпература снежня ў Магілёве дасягала +10,4° у 1903 годзе, а мінімальная – 33,1° у 1959.

Снежань вочы снегам цешыць. Сярэдняя шматгадовая колькасць ападкаў у Магілёве каля 50 мм максімальная – 112 мм (1935 год), мінімальная – 6 мм (1946 год).

Паўсюдна ўсталёўваецца ўстойлівае снегавое покрыва – у Магілёве 7 снежня, у Бабруйску – 16.

Літаратурныя крыніцы фіксуюць кароткія характэрыстыкі зім Магілёўшчыны ХІХ стагоддзя. 

Зіма 1821/1822 года на Магілёшчыне стаяла на рэдкасць мяккая, з частымі адлігамі.

А незвычайна суровай была зіма 1833/1834 года.

Яшчэ больш халоднай была зіма 1839/1840 гадоў, калі ў некаторых мястэчках загінула да трэці жывёлы.

Зіма 1850/1851 была няўстойлівая. Маразы змяняліся адлігамі.

Незвычайна мяккай і шматснежнай на Магілёўшчыне была зіма 1852/1853 года. Але прыйшла халодная і дажджлівая вясна. Загінулі азімыя. У вёсках губерні “немагчыма было адшукаць кавалка хлеба”.

Зіма 1859/1860 была надзвычай марознай. Халады суправаджаліся моцнымі бурамі і снегападамі, якія прычынілі вялікія бедствы.

Надзвычай суровай была зіма 1870/1871. Са снежня па люты стаялі лютыя маразы. Ад маразоў загінула каля 120 чалавек.

Зіма 1883/1884 была даволі цёплай

Зіма 1890/1891 у Магілёўскай губерні была адзначана як шматснежная і вельмі марозная. Халады аказаліся небывала ўстойлівымі. Такіх працяглых халадоў, як адзначаюць афіцыйныя дакументы, не было з 1813 г. Ураджай азімых поўнасцю загінуў.

Да студзеня 1897 года паўсюдна выпалі моцныя снягі, якія суправаджаліся моцнымі снежнымі бурамі.

У снежні 1899 года здарылася “велізарная тэрмічная анамалія” – небывалыя халады ахапілі тэрыторыю губерні.

Навіны тыдня – сабралі для вас самыя важныя падзеі, што патрапілі ў аб’ектыў Магілёў.media

Галоўная падзея мінулага тыдня, безумоўна – раптоўная смерць уплывовага беларускага міністра МЗС Уладзіміра Макея. Мы сабралі для вас самыя свежыя рэакцыі і каментарыі пра гэтую падзею.

Скандальнай і эксклюзіўнай навіной mogilev.media сталі інфармацыя пра тое, што вядомыя расійскія дзеці-вундэркінды Аліса і Хеймдаль Цепляковы плануюць вучыцца ў Беларуска-Расійскім універсітэце.

Да іншых навін – у Магілёў упершыню завітаў нунцый папы Рымскага, у той час як магілёўскі ксёндз Віталь Чабатар сядзіць на сутках, а ў Клімавічах прайшоў самотны Кірмаш вакансій, на якім з дваццаці прэтэндэнтаў запрашэнне на суразмову атрымалі толькі чацвёра.

Днямі сталі вядомыя падрабязнасці падзення магілёўскай дзевяцігадовай дзяўчынкі з вакна шостага паверха.

Пазітыўныя навіны тыдня прыходзілі з Бабруйшчыны на гэтым тыдні. Так, эколаг у горадзе на Бярэзіне выказаўся, што 300-гадовы дуб-волат можна ўсё ж уратаваць.

Самае кранальнае відэа тыдня было знята на трасе Магілёў-Бабруйск – тут трактарыст на сваіх руках выносіў перапалоханую касулю. А ў самі Бабруйску пачаўся мантаж навагодняй ёлкі, хаця першай ёлкай на Магілёўшчыне ўсё роўна стане хоцімская.

Фота: РИА Новости

Змяніце шыны свайго аўтамабіля – акцыя дзяржаўтаінспекцыі стартавала сёння

З 25 лістапада па 5 снежня інспектары ДАІ пачынаюць праверку на дарогах. Па ўсёй рэспубліцы прафілактычныя дзеянні праводзяцца для прадухілення аварый зімой і садзейнічання выкарыстанню зімовых шын.

Вядома, што бяспека на дарозе залежыць на 70% ад гумы. Снежны пачатак пераходнага сезону падштурхоўвае да тэрміновай замены летняй гумы на зімовую. 


Да ведама: Згодна з патрабаваннямі правілаў дарожнага руху, зімовыя шыны павінны быць усталяваны на машыне не пазней за 1 снежня і быць на ёй да 1 сакавіка. “Зіма” усталёўваецца на ўсіх колах транспартнага сродку і павінна мець рэшткавую вышыню ўзору пратэктара не менш за 4 мм.


ДАІ рэкамендуе ўладальнікам аўтамабіляў не чакаць 1 снежня і тэрмінова замяніць шыны машыны на зімовыя.

Фота: “Новости Белыничей

Каліфарнійскі трыпс – яшчэ адну поскудзь выявілі ў экспартных саджанцах

Адзін з самых небяспечных кветкавых шкоднікаў трапляе ва Усходнюю Еўропу разам з замежным пасадачным матэрыялам – ён смокча сокі раслін і пераносіць вірусныя хваробы.

Заходні (каліфарнійскі) кветкавы трыпс, радзімай якога з’яўляецца заходняе ўзбярэжжа Паўночнай Амерыкі, зараз абмежавана распаўсюджаны і ў Еўропе. 

Гэта казурка велічынёй 1,4-2,0 мм, якая вядзе патаемны лад жыцця, наносіць шкоду кветкавым пупышкам, бутонам, кветкам, а таксама сцёблам і лістоце. Шкоду прычыняюць і лічынкі і дарослыя казуркі. Ротавым апаратам яны праколваюць скурку раслін і высмоктваюць змесціва клетак расліннай тканіны. У месцах пашкоджанні з’яўляюцца жоўтыя хлоратычныя плямы або рыскі, якія пасля зліваюцца. Пазней пашкоджаныя органы расліны вянуць, на іх з’яўляюцца некратычныя адтуліны. Потым лісце нярэдка ападае, а бутоны кветак не раскрываюцца. 

На моцна заражаных раслінах могуць з’явіцца абясколераныя “серабрыстыя” ўчасткі, асабліва прыкметныя на цёмна-зялёным лісці раслін, а таксама на цёмна афарбаваных пялёстках. Сілкаванне трыпса ў кветкавых пупышках выклікае дэфармацыю кветак і пладоў. Паглынанне пыльцы не дазваляе расліне сфарміраваць паўнавартасныя кветкі. Акрамя таго, сваімі экскрэментамі казуркі забруджваюць пялёсткі кветак, што недапушчальна для салатнай гародніны.

У цяпліцах за год шкоднік можа ўтварыць 12-15 пакаленняў. Заўважана, што заходні кветкавы трыпс у цяпліцах хутка выцясняе тытунёвага. Адна з прычын гэтага – хутчэйшае развіццё яго пры адных і тых жа тэмпературах. У летні час каліфарнійскі трыпс здольны размнажацца па-за цяпліцамі на разнастайнай культурнай і дзікай расліннасці. У беларускіх кліматычных умовах у адкрытым грунце ён не зімуе.

Паспяховая абарона раслін ад заходняга кветкавага трыпса магчымая толькі пры строгім захаванні правіл унутранага каранціну, а таксама пры выкарыстанні ўсяго комплексу прафілактычных і знішчальных мерапрыемстваў.

Паколькі трыпс распаўсюджаны вельмі шырока, то асноўнай мерай па прадухіленні пранікнення і распаўсюджванні шкодніка з’яўляецца папярэдняя праверка месца вытворчасці расліннай прадукцыі, якое павінна быць вольным ад заходняга кветкавага трыпса. Гэта пацвярджаецца праведзенымі абследаваннямі і фітасанітарным сертыфікатам – папярэджвае Наталля Фёдарава, вядучы аграном-

дзяржаўны інспектар Магілёўскай раённай дзяржаўнай інспекцыі па насенняводстве, каранціне і абароне раслін на старонках газеты “Зямля і людзі”.

Магілёў.media пісалі пра гіганцкага іспанскага смаўжа, які распаўсюджваецца па Усходняй Еўропе разам з пасадачным матэрыялам.

 

Легендарныя савецкія авіялайнеры ІЛ-76 прадаюцца ў Магілёве і Мінску

Любы ахвочы, у каго ёсць 1,5 млн долараў, можа набыць на «Куфары» два вялікія самалёты, але яшчэ прыйдзецца ўкласціся ў іх рамонт. 

На пляцоўцы аб’яў «Куфар» з’явіліся два незвычайныя лоты – самалёты. Магілёўскі самалёт ІЛ-76ТД EW-434ТН варты 1 732 735 рублёў (або $ 708 685 у эквіваленце), Мінскі самалёт ІЛ-76ТД EW-78839 можна набыць за 1 679 901 рубель (або $ 687 841). 

Самалёты лёталі пачынаючы з 1989-га і 1990-га гадоў, а на дадзены момант знаходзяцца на захоўванні ў Магілёве і Мінску. Абодва авіялайнеры адносяцца да грамадзянскай мадыфікацыі, з якой было дэмантавана абсталяванне ваеннага прызначэння. Самалёты прадаюцца без авіяцыйных рухавікоў. Рухавік можна набыць асобна, недзе за 633 тысячы рублёў. 


ІЛ-76 – цяжкі ваенна-транспартны самалёт, быў распрацаваны ў канструктарскім бюро Ільюшына. Ён быў першым у СССР «транспартнікам» з турбарэактыўнымі рухавікамі. Грузападымальнасць самалёта – 50 тон, максімальная ўзлётная маса – 190 тон, далёкасць палёту з максімальнай загрузкай – 3600 кіламетраў.


Электронныя таргі павінны былі адбыцца тыдзень таму, але лоты не зняты. Гледзячы па ўсяму, пакупнікоў пакуль не знайшлося. Кошт магілёўскага лайнера патаннеў на 7000 рублёў. 

Ахвочых набыць самалёт у Магілёве трэба папярэдзіць, што каб лайнер паляцеў, неабходна будзе правесці яго капітальны рамонт. І памятайце, што многія камплектуючыя на тэрыторыі Расіі цяпер не вырабляюцца, а набыць заходняе абсталяванне амаль немагчыма з-за санкцый. 

Фота: kufar.by