Крычаўскі народны майстар адраджае традыцыі беларускай выцінанкі

Крычаўлянка Наталля Бярнадская стварае папяровыя ручнікі, а яе выцінанкі ўключаны ў народную спадчыну Беларусі. 

Цікавасць да народнай творчасці Наталлю Мікалаеўну ў свой час прывяла ў дзіцячую школу мастацтваў Крычава, а пасля была вучоба ў Магілёўскім вучылішча культуры на аддзяленні дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва. Атрыманыя навыкі майстар замацавала падчас вучобы ў Беларускім універсітэце культуры і мастацтваў. 

З 2006 года Наталля Бярнацкая працуе настаўнікам у дзіцячай школе мастацтваў, дзе працуе з вучнямі, дзеліцца сваім вопытам з майстрамі Магілёўскай вобласці, праводзіць майстар-класы для жыхароў Крычаўшчыны.  

За час сваёй працы на малой радзіме Наталля Бярнадская стала членам “Беларускага саюза мастакоў”, міжнароднага клуба “Папяровыя традыцыі”, атрымала званне народнага майстра і яе выцінанкі ўвайшлі ў спіс элементаў народнай спадчыны Беларусі. Дарэчы, па ўсёй Беларусі толькі адзінаццаць выцінаншчыкаў, што маюць званне народнага майстра. Каб атрымаць такі статус, трэба прытрымлівацца народных традыцый і перадаваць іх, ведаць тэхналогію выразання выцінанкі, яе гісторыю.

Як прызнаецца сама майстрыха, выцінанкай сур’ёзна займаецца ўжо дваццаць год. Крычаўскі народны майстар любіць выразаць рознакаляровую выцінанку, шматслаёвую і больш ажурную.

Яшчэ ў дзяцінстве Наталля ўсе канікулы праводзіла з дзядулям і бабуляй, якія жылі ў вёсцы Горкі ў 30 кіламетрах ад Крычава. Бабуля вучыла дзяўчынку ўсяму, што ўмела сама: вышываць, вязаць, выразаць. На стыль і творчасць крычаўскай выцінаншчыцы паўплывала ўменне яе бабулі добра ткаць ручнікі і вышываць іх ніткамі, вобразы якіх Наталля ўвасабляе ў папяровым варыянце. Яшчэ дзіцём будучы народны майстар назірала за бабуляй, стараючыся паўтарыць на паперы арнамент, які тая вышывала на ручніку. Да сённяшняга дня Наталля Бярнадская захоўвае саматканы ручнік і абрус з вышытымі па краях узорамі, якія належалі яе бабулі, як самы дарагі ўспамін дзяцінства.  

Ёсць у крычаўскай майстрыхі і невялікая калекцыя выцінанак. Самыя прыгожыя ў ёй – працы кітайскіх і літоўскіх майстроў, якія ўдалося прыдбаць Наталлі на міжнародных форумах народных творцаў.

Нагадаем, што мастацтва выцінанкі стала папулярным на тэрыторыі Беларусі ў канцы XIX – пачатку XX стагоддзя, як спосаб упрыгожвання жылля і было адноўлена як від дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва ў канцы XX стагоддзя.

Фота :“Крычаўскае жыццё”.

Дзень у гісторыі. 10 студзеня. Першае ў свеце метро, першы перапіс насельніцтва на Беларусі. Жудаснае пахаладанне ў Дакоце, катастрафічная лавіна ў Перу. Нарадзіўся Пётр Магіла

1597 год. Нарадзіўся мітрапаліт Пётр Магіла. 

Рэлігійны дзеяч Рэчы Паспалітай, епіскап Канстанцінопальскай праваслаўнай царквы, Мітрапаліт Кіеўскі, Галіцкі і ўсяе Русі, трэці Экзарх Канстанцінопальскага трону (1632-1647).

Быў прэтэндэнтам на малдаўскі трон, удзельнік Хоцінскай бітвы. 

У 1625 годзе прыняў манаскі пострыг у Кіева-Пячэрскім манастыры, у 1627 годзе стаў архімандрытам Кіева-Пячэрскай лаўры.

Падтрымліваў друкарні Украіны і Беларусі, рабіў пераклады з грэцкай мовы, складаў, пісаў кнігі, у тым ліку першы праваслаўны катэхізіс – «Праваслаўнае вызнанне веры», займаўся  развіццём праваслаўнай адукацыі, прымірэннем праваслаўных і уніятаў. 

Уладзіслаў IV у 1632 годзе афіцыйна аднавіў Кіеўскую праваслаўную мітраполію ў складзе Канстанцінопальскага патрыярхату з утварэннем новай Мсціслаўскай епархіі і назначэннем мітрапалітам Пятра Магілы. 

У 1633 годзе Магіла атрымаў каралеўскі дазвол на збудаванне ў Магілёве царквы Святога Мікалая. Па распараджэнню мітрапаліта магілёўскім біскупам Сільвестрам (Косавым) у 1637 г. была пабудавана часовая драўляная Мікольская царква.

Памёр 11 студзеня 1647 года.

Кананізаваны 8 снежня 2005 года Архіерэйскім саборам Рускай праваслаўнай царквы.

1684 год. Памёр Крыштаф Жыгімонт Пац

Вялікалітоўскі дзяржаўны і ваенны дзеяч. Вялікі харунжы літоўскі, падканцлер, вялікі канцлер літоўскі (з 1658).

Атрымаў выдатную еўрапейскую адукацыю. Служыў у французскай, іспанскай і галандскай арміях.

Адзін з лідараў партыі, якая выступала за каранацыю Міхала Вішнявецкага і  супраць абрання Яна Сабескага.

У 1673 годзе дабіўся прыняцця закона, паводле якога кожны трэці сойм павінны быў праходзіць у Гродне (акрамя Варшавы і Кракава).

1863 год. У 6:00 раніцы ў Лондане пачало працаваць першае ў свеце метро. 

Зараз Лонданскае метро мае працягласць 402 км, яно ўключае 268 станцый і 11 ліній. 

Метро працуюць на усіх, акрамя Антарктыды, кантынентах, у 50 краінах. У Афрыцы яно ёсць толькі ў Алжыры, Егіпце, Нігерыі, Тунісе, Кот д’Івуары. 

Самыя буйныя метрапалітэны ў свеце: па колькасці станцый і ліній – Нью-Ёркскі (472 станцыі, 28 ліній), па даўжыні ліній – Шанхайскі (743 км) і Пекінскі (727 км), па гадавому пасажырапатоку – Пекінскі і Такійскі. 

Самыя кароткія лініі метро (меней за 9 км): у венесуэльскім Маракайба, індыйскім Ахмадабадзе, італьянскіх Катаніі і Генуі, украінскім Дняпры. Гётэборг, Лазана, італьянская Брэшыя, французскі Рэн – самыя маленькія гарады ў свеце, якія маюць метро. 

З 1984 года працуе метро ў Мінску: зараз гэта тры лініі працягласцю 41 км, 33 станцыі, будуецца 4-я лінія.

1890 год. Нарадзіўся Ільдэфонс Бобіч. 

Беларускі каталіцкі святар, пісьменнік, перакладчык, прыхільнік беларусізацыі касцёла. Доктар філасофіі.

Святар з 1915 года. Служыў ў прыходах Друі, Дісненшчыны, Іўі, выкладаў у Віленскай беларускай гімназіі. Супрацоўнічаў з беларускімі часопісамі «Беларус» і «Крыніца».

Аўтар апавяданняў, якія друкаваў у «Нашай ніве», у Першым беларускім календары «Нашай нівы», газеце «Biełarus» і іншых выданнях.

Выступаў за шырокае ўвядзенне беларускай мовы ў каталіцкае богаслужэнне.

У гады Другой сусветнай вайны арыштаваны акупацыйнымі ўладамі, памёр 28 красавіка 1944 года пасля вызвалення з турмы.

І. Бобіч на фотаздымку злева

1896 год. Нарадзіўся Георгій Лаўроў. 

Савецкі беларускі архітэктар.

У 1928-1934 гадах працаваў галоўным архітэктарам у наркамаце камунальнай гаспадаркі БССР, потым пераведзены на працу ў Маскву.

Праекціроўшчык будынкаў Дзяржаўнай бібліятэкі БССР, бібліятэкі і інтэрнатаў БДСГА ў Горках, ўніверсітэцкага гарадка і галоўнага корпуса БДУ, Політэхнічнага інстытута ў Менску, будынка драмтэатра і кінатэатра ў Оршы, будынкаў у Алушце, Албаніі, Алма-Аце, Ашхабадзе, Фрунзе, Сафіі, Бухарэсце.

Памёр 24 мая 1967 года.

1897 год. Пачаўся Першы Усерасійскі перапіс насельніцтва. 

Па даных гэтага перапісу насельніцтва Беларусі ў сучасных яе межах склала 6,38 мільёнаў чалавек. 

Насельніцтва па гарадах (тысяч чалавек): Менск – 90,9, Віцебск – 65,9, Гродна – 40,9, Гомель – 36,7, Полацк – 20,3; Асіповічы – 0,9, Бялынічы – 2,2, Бабруйск – 34,3, Быхаў – 6,4, Глуск – 5,3, Горкі – 6,7, Дрыбін – 1,2, Касцюковічы – 0,7, Клімавічы – 6,0, Клічаў – 0,6, Краснаполле – 3,2, Круглае – 1,6, Крычаў – 6,2, Магілёў – 43,1, Мсціслаў – 8,5, Прапойск – 1,0, Хоцімск – 3,0, Чавусы – 4,7, Чэрыкаў – 5,2, Шклоў – 9,7.

1905 год. Нарадзілася Таццяна Бірыч. 

Беларускі афтальмолаг, доктар медыцынскіх навук. Член-карэспандэнт АН БССР, доктар медыцынскіх навук, прафесар. Герой Сацыялістычнай Працы. Заслужаны дзеяч навукі, заслужаны ўрач БССР.

Працавала загадчыкам кафедры хвароб вачэй Мінскага медінстытута, галоўным афтальмолагам краіны, старшынёй Навуковага таварыства афтальмолагаў БССР, намеснікам старшыні Вярхоўнага Савета БССР (1963-1967).

Аўтар 240 навуковых прац, у тым ліку 4 манаграфій, у галіне аксігенатэрапіі хвароб вачэй, лячэння сухотаў і апёкаў вачэй, выдалення катаракты з дапамогай нізкіх тэмператур (першая ў СССР), вывучэння кровазліцця ў сятчатку ў нованароджаных пры нармальных і паталагічных родах.

Упершыню ў Савецкім Саюзе ужыла метад крыяхірургіі пры захворваннях вачэй.

Памерла 26 лютага 1993 года.

1911 год. Жудаснае пахаладанне ў Дакоце за чвэрць гадзіны. 

У горадзе Рапід-Сіці амерыканскага штата Паўднёвая Дакота цягам 15 хвілін (ёсць сведчанні, што за 5 хвілін) тэмпература апусцілася адразу на 26°С з +16  да −11°C.

Фота: Рапід-Сіці, 1912 год

1956 год. Нарадзіўся Юры Малышэўскі. 

Беларускі майстар выцінанкі. Народны майстар.

З 1987 года працуе ў мастацкай майстэрні аддзелу культуры Пружанскага райвыканкаму. Кіруе дзіцячай студыяй народнай творчасці па мастацтве выцінанкі і разьбы па дрэве.

У яго творах адлюстроўваюцца тры тэмы: жыцьцё лесу і яго насельнікаў, гісторыя роднага мястэчка, дзейнасць паўстанцаў Кастуся Каліноўскага.

Акрамя выцінанкі, працуе таксама ў жывапісе, графіцы, рэстаўрацыі. Ружанскі краязнавец.

1962 год. У 18:13 адбылася найвялікшая ў гісторыі лавін катастрофа: абвал з Невада-Уаскаран (Перу).

Аб’ём масы снегу і лёду склаў прыблізна 3 мільёны кубаметраў, а да канца руху лавіны дасягнуў 10 мільёнаў. 

Гразевы паток імчаўся ўніз з хуткасцю 110 км/гадзіну і нёс на сабе каменныя груды памерам з трохпавярховы дом. 

Лавіна прайшла 10 км і за 7 хвілін сцёрла з твару зямлі гарадок Ранраірка, 6 мястэчак і часткова разбурыла яшчэ тры. Дакладная колькасць ахвяр невядомая. Па прыблізных падліках загінула 4 000 чалавек і 10 000 хатніх жывёл.

1966 год. Нарадзіўся Яраслаў Раманчук. 

Беларускі палітык і эканаміст. Быў кандыдатам у прэзыдэнты Беларусі ад Аб’яднанай грамадзянскай партыі на выбарах 2010 года.

Працаваў выкладчыкам, журналістам, дырэктарам прадпрыемства, аналітыкам, галоўным спецыялістам Камісіі па эканамічнай палітыцы і рэформах Вярхоўнага Савета 13-га склікання, у штотыднёвіку «Белорусская газета», кіраўніком «Навукова-даследчага цэнтра Мізэса», цэнтра «Стратэгія».

Лаўрэат многіх прэмій, у тым ліку Atlas Economic Research Foundation, імя сэра Энтані Фішэра за кнігі «Беларусь: дорога в будущее» і «Бизнес Беларуси: в круге первом».

Самы вядомы прадстаўнік і папулярызатар аўстрыйскай школы эканомікі ў Беларусі.

У 2000-2011 гадах быў намеснікам старшыні Аб’яднанай грамадзянскай партыі.

У Магілёве пройдзе онлайн-семінар па навагодніх цацках, арганізаваны праз адно месца

Вам прыйдзецца вельмі пастарацца, каб прыняць удзел у практыкуме.

Абласны метадычны цэнтр народнай творчасці размясціў аб’яву пра онлайн-семінар па вырабе навагодніх цацак у стылі выцінанкі для ўсіх жадаючых. Праўда, чамусьці семінар вырашана правесці паасобна для розных раёнаў Магілёўшчыны, як быццам бы гэта мае значэнне для онлайн-фармата. Першы этап заяўлены на 23 лістапада для Бялыніцкага, Бабруйскага, Быхаўскага, Глускага, Горацкага, Дрыбінскага, Клімавіцкага, Клічаўскага, Кіраўскага, Касцюковіцкага і Крычаўскага раёнаў. Для астатніх раёнаў семінар пройдзе 30 лістапада.

Заняткі будзе праводзіць крычаўская майстрыца Наталля Бернадская, сябар Міжнароднага клуба “Папяровыя традыцыі”, “Беларускага саюза майстроў народнай творчасці” і народны майстар выцінанкі.

Вось толькі прыняць удзел у онлайн-семінары будзе вельмі няпроста. Па-першае, ніякай спасылкі на трансляцыю практыкума няма ні на сайце Установы культуры “Магілёўскі абласны метадычны цэнтр народнай творчасці і культурна-асветнай працы”, ні ў сацсетках і мэсенджарах арганізацыі. 

Па-другое, пра алгарытм падключэння да трансляцыі любога жадаючага не змаглі патлумачыць ні ў прыёмнай установы, ні ў аддзеле спецыялістаў (то бок, прыйшлося зрабіць некалькі званкоў, і не заўсёды трубку падымалі). Тэхнічныя супрацоўнікі арганізацыі патлумачылі Магілёў.media, што для падключэння да трансляцыі, неабходна пакінуць свае кантакты ў Viber альбо нумар тэлефона, пасля чаго жадаючаму будзе скінута спасылка на Zoom-трансляцыю семінара. Такім чынам, для ўдзелу ў семінары любому ахвотнаму прыйдзецца прайсці праз пошукі кантактаў арганізатара, праз некалькі тэлефонных званкоў і абмен асабістымі паведамленнямі з супрацоўнікамі цэнтра народнай творчасці.