Руководство Могилевской области обижается, когда его критикуют, гневается, когда над областью смеются. Государственные СМИ обзывают тех, кто это делает, то змагарами, то экстремистами, то беглыми… В любом случае сотрудников ресурсов, вроде нашего, патриотами не считают, скорее уж предателями.
Менавіта такі вялікі банэр з вітальнай фразай можна ўбачыць зусім недалёка ад аўтастанцыі Чэрыкава, якая ўражвае сваімі памерамі і вылучаецца архітэктурным стылем сярод іншых аднатыпных пабудоваў горада. Прычым лакалізацыя банэра дзіўнаватая, бо знаходзіцца недалёка ад туалета, які пафарбаваны ў пазітыўны светла-зялёны колер, пра зонаўскі выгляд якога зусім нядаўна пісала mogilev media.
Кампазіцыі стэнда ілюструе тое, што кіраўніцтва раёна не ведае, што цікавага можна было б паказаць турысту і чым прывабіць. У самім Чэрыкаве і раёне ёсць адметныя месцы і лакацыі, архітэктурныя помнікі і ўнікальныя прыродныя аб’екты. Але на вялікім стэндзе гэтага не бачна, хоць банэр знаходзіцца на адкрытай прасторы і добра праглядаецца. Натуральна, яго асноўная функцыя — рэкламаваць тутэйшую мясцовасць і прыцягваць увагу да горада ўжо каля аўтастанцыі. Бо менавіта тут шмат прыезджых з іншых раёнаў і рэгіёнаў Беларусі, як мінімум.
Кампазіцыйныя выявы размешчаны па абодвух баках банэра. На адным баку змешчаны выявы праваслаўнай царквы, спартыўных спаборніцтваў, гандлёвага шэрагу ў цэнтры горада, помніка захароненым вёскам Чэрыкаўшчыны, малыя архітэктурныя формы Чэрыкава, дзяўчаты ў сініх “народных” касцюмах на фоне пшанічнага (або жытняга) поля з камбайнам і азёрны прастор. На адваротным баку зноўку бачым камбайны з трактарамі, адметны будынак аўтастанцыі, упарадкаваныя зялёныя зоны ў горадзе з альтанкамі і клумбамі, цэнтральная плошча з будынкам райвыканкама і помнікам Леніна, а гэтаксама домік з аграгарадка.
Вось такая рэпрэзентацыя раёна і горада, якая насамрэч можа мала каго зацікавіць. Самае адметнае на стэндзе, які ўжо больш за дзясятак год прэзентуе мясцовасць — гэта старадаўні герб Чэрыкава, якія горад атрымаў у 1641 годзе.
Фота mogilev media
Грамадская прыбіральня знаходзіцца каля аўтастанцыі ў Чэрыкаве. Апошняя ўражвае сваімі памерамі ў невялікім райцэнтры і вылучаецца адметным архітэктурным стылем сярод іншых шматлікіх аднатыпных пабудоваў горада.
Але побач знаходзіцца грамадскі туалет, які таксама ўражвае, але з негатыўнага боку. Знешне будынак пафарбаваны ў бірузовы колер і выглядае досыць прыстойна. А вось унутры ён зусім непрывабны: прастора ў сініх фарбах, а сам туалет даўно ўжо не рамантаваўся і падобны на зонаўскую прыбіральню.
Прычым пажаўцелымі і пачарнелымі выглядаюць не толькі старыя ўнітазы, але і рукамыйнік, пабачыўшы які, рукі мыць там не з’явіцца жадання. Адзначым, што ў такім стане грамадская прыбіральня існуе ўжо не адзін год і мясцовая ўлада нічога не робіць, каб выгляд зонаўскай “парашы” каля аўтастанцыі выправіць.
Фота mogilev media
Аказалася, што грамадскія прыбіральні ў Крычаве могуць прымусіць ламаць галаву. Менавіта такія туалеты знаходзіцца каля кургана Славы ў крычаўскім парку Перамогі. Звонку акуратныя драўляныя прыбіральні выглядаюць прыстойна і дабротна.
Але, калі прыглядзецца, то адкрываецца зусім іншая карціна.
На адным туалеце шпінгалет для закрыцця ёсць, але толькі звонку і выемка для закрыцця знаходзіцца абсалютна на іншай вышыні і зачыніць клямку немагчыма. На другім туалеце засаўка таксама звонку, а адтуліны для закрыцця зусім няма. Па логіцы атрымліваецца, што адзін ты ў прыбіральню ў гэтым парку схадзіць не зможаш, бо знутры зачыніцца не атрымаецца – рэзюмуе раённая газета “Крычаўскае жыццё”.
Навошта засаўкі звонку – сапраўды застаецца загадкай, хоць няма сумневаў, што па ўсіх дакументах крычаўскай камунальнай службы ўсё добра і правільна зроблена. Пагэтаму прыйдзецца хадзіць гараджанам у драўляную прыбіральню на пару.
Фота: “Крычаўскае жыццё”
Адтуліна для зліву бытавых адыходаў выкарыстоўваецца жыхарамі бліжэйшых дамоў, не забяспечаных каналізацыяй. Яна павінна была б быць прыкрыта спецыяльнай накрыўкай, але на дадзены момант тая адсутнічае. Побач з гэтым месцам знаходзіцца яшчэ і грамадскі туалет. У цёмны час сутак, ідучы туды, чалавек можа спакойна патрапіць у нечаканую пастку. І добра, калі ён абыдзецца толькі запэцканым абуткам і адзеннем – паведамляе пра ўсю сур’ёзнасць сітуацыі раённая газета “Родная ніва”.
Фота: “Родная ніва”
Ужо на падыходзе да гэтай грамадскай установы становіцца брыдка і непрыемна: драўляная падлога з дзіркай для патрэбаў, і можаце сабе ўявіць, з якімі пахамі.
Смурод ў самой кабінцы прыбіральні не дазваляе пратрымацца ўнутры больш чым пару хвілін.
Больш за тое, драўляныя дзверы мужчынскай і жаночай кабінак туалета ледзьве зачыняюцца.
Сусветны дзень жаночага прадпрымальніцтва (World Women’s Entrepreneurship Day) адзначаюць у 144 краінах.
Гендарная роўнасць і пашырэнне правоў жанчыны прызнаны крытычна важнымі аспектамі ўстойлівага развіцця.
Сёння сярэдні жаночы бізнес адстае па памеры і дынаміцы росту ў параўнанні з канкурэнтамі-мужчынамі. Жанчыны ў Беларусі атрымліваюць у сярэднім на 25 % менш, чым мужчыны. Імавернасць адмовы ў выдачы крэдыту на развіццё бізнесу для жанчын на 55 % вышэйшая, чым для мужчын.
У Беларусі ў асноўным жанчыны адказваюць за выкананне розных хатніх абавязкаў. Каля 40 % жанчын і толькі 9 % мужчын, якія вядуць бізнес, выконваюць амаль усю працу па доме. 37 % жанчын і толькі 0,74 % мужчын гавораць, што догляд дзяцей з’яўляецца іх абавязкам. Падобныя лічбы і ў адказах на пытанне «Хто застаецца дома, калі дзеці хварэюць?» – 32 % жанчын і толькі 1 % мужчын.
Міжнародны мужчынскі дзень (International Men’s Day, з 1999 года).
Адзначаецца ў Аўстраліі, некаторых краінах Карыбскага басейна, Паўночнай Амерыкі, Азіі, Еўропы і ў Арганізацыі Аб’яднаных Нацый.
Мэта дня – прыцягнення ўвагі да гендарнай дыскрымінацыі і да праблемы няроўнасці полаў. Арганізатарамі свята робіцца ўпор на захаванне здароўя хлопчыкаў і мужчын, і на падкрэсленне пазітыўнага ўплыву мужчын на сям’ю і выхаванне дзяцей. Гаворачы ад імя ЮНЕСКА, Інгеборг Брэйнес, дырэктар па сувязях з грамадскасцю Бюро ЮНЕСКА ў Жэневе адзначыла: «Гэта выдатная ідэя, якая дазволіць палепшыць гендарны баланс».
Сусветны дзень прыбіральні (з 2002 года).
Абвешчаны ў 2001 годзе ў Сінгапуры, які славіцца бездакорнай чысцінёй прыхожых месцаў, на І Міжнароднай канферэнцыі па праблемах прыбіральняў.
Устаноўлены для стымулявання дзеянняў па пераадоленні глабальнага крызісу ў галіне санітарыі. Ва ўсім свеце больш за 4,2 мільярда чалавек жывуць без “бяспечнай кіраванай санітарыі”.
Цікавыя факты:
Першая сядзячая прыбіральня прыналежыла шумерскай царыцы і была створана ў 2600 годзе да н.э.
Каля 5000 гадоў назад у індыйскім горадзе Махенджа-Дара існавала агульнагарадская сістэма каналізацыі, а 2-3-х павярховыя дамы ўтрымоўвалі памяшканні для адводу сцёкавых вод і каналізацыйныя збудаванні – з ваннамі і прыбіральнямі.
Родапачынальнікам грамадскіх прыбіральняў лічыцца Старажытны Рым.
“Грошы не пахнуць”. У часы праўлення рымскага імператара Веспасіана была ўведзена культура прыбіральняў і прынята рашэнне спаганяць плату ў бюджэт з гэтых устаноў.
Згодна з даследаваннямі, на працягу жыцця кожны чалавек праводзіць на ўнітазе ад некалькіх месяцаў да 3-х гадоў. У сярэднім чалавек ходзіць у прыбіральню 2500 разоў у год. Акрамя таго, жанчыны ходзяць у прыбіральню часцей за мужчын.
tunnel.ru
1190 год. Заснаваны Ордэн тэўтонскіх рыцараў шпіталя Святой Марыі ў Палесціне. Тэўтонскі (Нямецкі, Прускі) ордэн.
У браты залічваліся толькі немцы.
Ажыццяўляў у ХІІІ-ХV стагоддзях палітыку папскай экспансіі і феадальнай агрэсіі ў Прыбалтыцы.
У Прыбалтыцы ўтварылася буйная феадальная ваенна-каланізацыйная дзяржава Тэўтонскага ордэна, якая перакрыла выхад да Балтыйскага мора Польшчы, Літве, Масковіі. Апорнымі пунктамі крыжакоў у захопленых землях сталі ўмацаваныя замкі.
Пагроза з боку ордэна зблізіла Польшчу і Вялікае княства Літоўскае і ў Грунвальдскай бітве 1410 года крыжакі пацярпелі вырашальнае паражэнне.
У 1466 годзе Тэўтонскі ордэн прызнаў сябе васалам Польшчы і вярнуў ёй Усходняе Памор’е.
У 1525 годзе вялікі магістр А. Брандэнбургскі правёў секулярызацыю ўладанняў Тэўтонскага ордэна ў Прыбалтыцы, і яны ператварыліся ў герцагства Прусію.
У 1809 годзе Напалеон скасаваў ордэн. Адноўлены ў 1834 годзе ў Аўстрыі ў якасці каталіцкага шляхецкага саюза.
Пасля 1918 года і да гэтага часу існуе толькі святарская галіна ордэна, ператвораная Піем XI у духоўны ордэн з рэзідэнцыяй у Вене. Таксама Тэўтонскі ордэн працягвае існаваць у рамках пратэстантызму ў Утрэхце.
tunnel.ru
1421 год. Галандыю напаткала найбуйнейшая за пяць стагоддзяў катастрафічная паводка. 100 тысяч чалавек патанулі.
Паводка была выклікана штармавым “прылівам Святой Лізаветы” (у дзень памяці Лізаветы Цюрынгскай). На паўднёвы захад ад Дордрэхта гнаныя лютым заходнім ветрам воды Паўночнага мора сутыкнуліся з сустрэчнымі водамі рэк Мааса і Ваала, якія падняліся ад дажджоў. Уся сістэма дамбаў была разбурана, і ў адзін дзень у гэтым надзвычай густанаселеным рэгіёне пад вадой апынуліся 72 пасяленні.
Нямногіх пакінутых у жывых, у тым ліку, па легендзе, аднаго немаўля ў зыбцы, вынесла на невялікі кавалак сушы, які назвалі Кіндэрдам (“Дзіцячая дамба”). Калі вада сышла, на месцы пасяленняў і палёў застаўся “архіпелаг” парослых трыснягом багністых астраўкоў, які названы Бейсбосх (“Трысняговы лес”).
На фота карціна Лоўрэнс Альма-Тадэма. Паводка ў Бісбасе ў 1421 годзе, 19 лістапада. Другая паводка Святой Лізаветы ў Нідэрландах.
tunnel.ru
1557 год. Памерла Бона Сфорца. Каралева польская і вялікая княгіня літоўская, другая жонка Жыгімонта I Старога, маці Жыгімонта II Аўгуста.
Імкнулася ўзмацніць палітычную ўладу і эканамічную моц манархіі, абараняла дзяржаўныя землі ад незаконнага прысваення феадаламі.
Правяла эканамічную рэформу Валочная памера (1557) на прынцыпах інтэнсіўнага вядзення гаспадаркі, з выкарыстаннем меліярацыі, палепшанага севазварота, з унармаваным падаткаабкладаннем.
Паспрыяла пашырэнню найноўшых заходнееўрапейскіх кулінарных, культурных, тэхнічных дасягненняў, спажывецкіх прыхільнасцяў эпохі Рэнесансу ў Польшчы і ВКЛ.
З яе дзейнасцю звязваюць з’яўленне або пашырэнне ў меню арыстакратыі экзатычнай усходняй садавіны – апельсінаў, лімонаў, гранатаў, фігаў, прыпраў – шафрану, фенхелю, імбіру, цынамону, цукру, а таксама аліўкаў, разынак, мігдалаў, марцыпанаў, рысу і іншых.
Найбольш яскравым новаўвядзеннем эпохі Боны лічыцца салата і іншая агародніна, а таксама ўвядзенне ў карыстанне відэльцаў.
Яе імем была названа цэнтральная плошча мястэчка Моталь (зараз – плошча Леніна).
На выяве: Бона Сфорца пэндзля Банавентуры Дамброўскага, 1840-я гады.
wikimedia.org
1640 год. Памёр Крыштаф Радзівіл. Грамадскі і дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай. Гетман польны літоўскі, кашталян і ваявода віленскі, вялікі гетман літоўскі.
Прыхільнік кальвінізму, здольны ваенаначальнік.
Удзельнічаў у войнах са Швецыяй, Расіяй (1609 – 1619), у шведаў адваяваў некалькі страчаных раней крэпасцяў. У 1622 годзе адбіў пераважаючае па колькасці шведскае войска, якім камандаваў шведскі кароль Густаў Адольф.
Вызначыўся ў вайне з Расіяй (1632—1634) за Смаленск. На чале аслабленай літоўскай арміі, здолеў трымаць некалькі месяцаў у аблозе Смаленск і дачакацца польскай дапамогі на чале з Уладзіславам IV. Прымаў удзел ва ўзяцці горада, затым узначаліў смелы рэйд у глыб расійскай тэрыторыі.
Абаронца інтарэсаў кальвіністаў у краіне.
1784 год. Нарадзіўся Міхал Баброўскі.
Славіст і ўсходазнавец, філосаф, святар. Доктар багаслоўя. Член Археалагічнай акадэміі ў Рыме, прафесар Віленскага ўніверсітэта.
Валодаў беларускай мовай. Спрыяў узнікненню беларусазнаўства, першы беларускі скарыназнавец.
Даследчык старажытных славянскіх рукапісаў і старадрукаваных кірылічных выданняў.
Разам з Ігнатам Даніловічам лічыцца адным з першых творцаў «беларускага нацыянальнага адраджэння» альбо «беларускай нацыянальнай ідэі».
Памёр 3 кастрычніка1848 года.
wikimedia.org
1881 год. Нарадзіўся Уладзімір Марзон.
Беларускі хірург, прафесар. Заслужаны ўрач.
Працаваў земскім урачом Бабруйскага павета, хірургам Глускай, Бабруйскай бальніц.
У Бабруйску дасюль бальніцу завуць «марзонаўкай».
Загадчык кафедры хірургіі і кансультант Магілёўскай абласной бальніцы, загадчык кафедры Віцебскага медінстытута, Беларускага інстытута ўдасканалення ўрачоў.
Навуковыя працы прысвечаны ўдасканаленню аператыўных метадаў лячэння гінекалагічных і ўралагічных хвароб.
Памёр 6 верасня 1954 года.
1908 год. Нарадзіўся Мікола Засім.
Беларускі паэт.
Удзельнік рэвалюцыйнага руху ў Заходняй Беларусі.
Падчас Вялікай Айчыннай вайны — партызан, інструктар Брэсцкага абласнога антыфашысцкага камітэта.
Пасля вайны працаваў у Пружанскім райвыканкаме, у брэсцкай абласной газеце «Заря», у раённай газеце «Заря над Бугом», кіраваў абласным літаб’яднаннем.
Аўтар вершаў, пяці зборнікаў паэзіі, паэм.
Памёр 19 жніўня 1957 года.
1930 год. Нарадзіўся Рэм Салавухін.
Беларускі савецкі фізік, прафесар БДУ. Член-карэспандэнт АН СССР і Міжнароднай акадэміі астранаўтыкі, акадэмік АН БССР. Доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар. Лаўрэат Ленінскай прэміі.
У 1976-1987 гадах працаваў дырэктарам Інстытута цепла- і масаабмену імя А. Лыкава Акадэміі навук БССР, адначасова прафесарам і загадчыкам кафедрай БДУ.
Даследаваў кінэтыку ўдарных хваляў. Атрымаў важныя вынікі ў распрацоўцы і вывучэнні газадынамічных лазерных сістэм, вывучаў працэсы пераходу гарэння ў дэтанацыю.
Прапанаваў метады вымярэння ціску, шчыльнасці, тэмпературы і іншых параметраў працэсаў ва ўдарных хвалях.
Памёр 6 студзеня 1988 года.
wikimedia.org
1933 год. Нарадзіўся Лары Кінг. Амерыканскі тэлежурналіст, вядомы па ток-шоу «Larry King Live» (1985-2010).
Бацька Лары – Джэні і Эдзі Зэйгер,эмігранты з Беларусі: бацька з Мінска, маці з Пінска.
За сваю кар’еру правёў больш за 50 000 інтэрв’ю з палітыкамі, спартсменамі, артыстамі і іншымі знакамітымі людзьмі. Лаўрэат прэміі «Эмі», двухразовы лаўрэат прэміі «Пібадзі» і дзесяціразовы прызёр прэміі «Cable ACE».
У ліпені 2010 года Кінг абвясціў аб добраахвотным скорым закрыцці свайго шоу. Апошні выпуск выйшаў 16 снежня 2010 года. Госцем праграмы стаў Арнольд Шварцэнэгер.
1956 год. Нарадзіўся Сяргей Бандарэнка. Беларускі скульптар.
У 16-гадовым ўзросце яго скульптурныя работы былі прадстаўлены ў японскім Сапара на Сусветнай выстаўцы ЭКСПА (1972).
Ганаровы член Кітайскай акадэміі мастацтваў, яго працы ўключаны ў каталог 500 лепшых кітайскіх мастакоў.
Працуе ў станковай скульптуры. У сваёй творчасці звяртаецца да шматлікіх жанраў, але сапраўднай любоўю з’яўляюцца коні.
Найбольш значныя творы: стэла «Трыумф», Алея алімпійскай славы («Мінск-Арэна»), «Цыркавая танцоўшчыца на кані», «Клоўн з барабанам» (Беларускі дзяржаўны цырк), рэльеф «Песня пра зубра» (Нацыянальная бібліятэка), помнік Альгерду.
Працы мастака выстаўляліся ў многіх краінах Еўропы, Азіі, у ЗША. Яго скульптуры знаходзяцца ў фондах Нацыянальнага, Магілёўскага мастацкіх музеяў, галерэях Масквы, Санкт-Пецярбурга, Гале, Гамбурга, Дортмунда, Мінеапаліса і прыватных зборах шэрага краін Еўропы, Азіі і Амерыкі.
15 жніўня 2020 года адмовіўся ад спецыяльнай прэміі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь дзеячам культуры і мастацтва ў знак пратэсту супраць жорсткага здушэння мірнага выступлення беларусаў пасля фальсіфікацыі выбараў 2020 года.
wikimedia.org
1982 год. Каманда «Дынама» (Мінск) стала чэмпіёнам СССР па футболу.
Адзін з самых тытулаваных клубаў Беларусі.
Каманда створана ў 1927 годзе.
Гуляла ў вышэйшай лізе чэмпіянату СССР.
З 1992 года мінскае «Дынама» выступае ў Вышэйшай лізе чэмпіянату Беларусі.
Самыя вядомыя гульцы: Сяргей Алейнікаў, Анатоль Байдачны, Валянцін Бялькевіч, Сяргей Гурэнка, Андрэй Зыгмантовіч, Георгій Кандрацьеў, Юрый Курненін, Эдуард Малафееў, Міхаіл Мустыгін, Аляксандр Пракапенка, Андрэй Разін.
2008 год. Памёр Алег Лойка.
Беларускі паэт, пісьменнік і літаратуразнавец. Член-карэспандэнт акадэміі навук Беларусі. Доктар філалагічных навук, прафесар.
Стылістычную адметнасць лекцый А. Лойкі адзначалі студэнты БДУ, Варшаўскага, Іенскага універсітэтаў.
Аўтар дапаможнікаў «Гісторыя беларускай літаратуры: Дакастрычніцкі перыяд», «Старабеларуская літаратура». Адзін са складальнікаў хрэстаматыі для ВНУ «Беларуская літаратура XIX стагоддзя».
Пад яго кіраўніцтвам абаронена 15 дысертацый.
Аўтар больш як 450 навуковых публікацый, у тым ліку шасці манаграфій, якія прысвечаны творчасці Якуба Коласа, А.Міцкевіча, М. Багдановіча, паэзіі пачатку XX стагоддзя:
Аўтар вершаў, зборнікаў паэзіі, аповесцей, раманаў, эсэ – усяго 100 кніг.
Аўтар сцэнарыя дакументальнага фільма «Максім Багдановіч» (1990).
Перакладчык на беларускую мову П. Верлена, І. Гётэ, Ф. Шылера, асобных твораў рускіх, украінскіх, літоўскіх, латышскіх, польскіх і іншых паэтаў.
