21-гадоваму жыхару Магілёва інкрымінавана набыццё, захоўванне і перавозка асабліва небяспечных псіхатропных рэчываў у буйным памеры ў складзе арганізаванай групы.
Як паведамляе генеральная пракуратура у кастрычніку 2022 года хлопец звязаўся з адміністратарамі інтэрнэт-крамы, якая займаецца распаўсюджваннем псіхатропных рэчываў. Па ўказанні куратараў, малады чалавек да 26 кастрычніка 2022 года выконваў функцыі «закладчыка»: размяшчаў схованкі з псіхатропнымі рэчывамі на тэрыторыі Магілёва.
За 10 дзён «працы» ён набыў у некалькі этапаў не менш за 24 грам сінтэтычнага наркотыка, больш за два грамы якога размясціў у тайніках.
Цяпер ён асуджаны на тэрмін у 11 гадоў з адбываннем у папраўчай калоніі узмоцненага рэжыму са штрафам у памеры 200 базавых велічыняў.
Кожны дзень на тэрыторыі магілёўскага лясгаса на вуліцы Крупскай арганізаваны продаж бярозавіка. Адзін літр соку каштуе 53 капейкі ў сваю тару. Продаж пачынаецца з 12.00 і звычайна збірае агромністыя чэргі – пераканаліся mogilev.media.
З Апавяшчэння аб грамадскіх абмеркаваннях аб’екта «Аўтамабільная дарога Р-122 Магілёў – Чэрыкаў – Касцюковічы», якое размешчана чавускай раённай газетай “Іскра”, сталі вядомымі тэрміны рэканструкцыі трасы.
Рэканструкцыі падлягае ўчастак трасы Р-122 ад 13,508 км да 81,480 км (амаль 68 км), які праходзіць па тэрыторыі Магілёўскага, Чавускага і Чэрыкаўскага раёнаў.
Уражваюць запланаваныя тэрміны ажыццяўлення дзейнасці: 1 этап – з 13-га па 44 кіламетры – з уводам у эксплуатацыю ў 2027 годзе, 2 этап – з 44-га кіламетра па 81-шы – з уводам у эксплуатацыю ў 2036 годзе. 3 этап – узвядзенне абходу г. Чавусы – з уводам у эксплуатацыю ў 2047 годзе. Атрымліваецца, што агулам будаўніцтва 68 кіламетраў трасы і аўтаабхода Чавус расцягнецца на 24 гады.
Неверагодна, але факт – на працягу 10-13 гадоў будаўнікі плануюць рамантаваць участак у 37 км (ад 44 да 81), або па 3 км на год.
Пакуль Р-122 будзе рэканструявацца, у свеце ўжо будуць іншыя транспартныя сродкі, іншыя транспартныя шляхі, інўшыя будаўнічыя тэхналогіі. І наогул невядома, колькі застанецца насельніцтва у Чавусах, Чэрыкаве да сярэдзіны ХХІ стагоддзя.
Фота з адкрытых крыніц, носіць ілюстрацыйны характар
10 красавіка 1942 года ў Магілёве адбылася незвычайная тэхнагенная катастрофа, аналагаў якой у гісторыі Белрусі больш не вядома. Патоп на невялічкай Дубравенцы забраў жыцці соцень магілёўцаў, вынішчыў дзясяткі дамоў у Магілёве.
Прычыны трагедыі на Дубравенцы і сама хада падзеяў зараз добра вядомыя даследчыкам, а сама катастрофа шырока асветленая ў СМІ. Зусім не так абстаялі справы яшчэ з пару дзясяткаў гадоў таму – пра “Магілёўскае цунамі” ведала толькі жменька спецыялістаў, а ў самім горадзе нічога не нагадвала пра патоп 1942 года і яго ахвяр.
У чэрвені 2022 года памяць пра “цунамі” ў Магілёве нарэшце была адзначаная ў гарадской прасторы – высілкамі магілёўскага актывіста Ігара Бадзькова, пры дапамозе гісторыкаў і краязнаўцаў Аляксея Бацюкова і Алега Лісоўскаага на месцы трагедыі была пастаўленая інфармацыйная таблічка.
“Магілёўскае цунамі” здарылася падчас Другой Сусветнай вайны. У чэрвені-ліпені 1941 года пры адступленні з Магілёва савецкія войскі падарвалі чыгуначны насып на Дубравенцы і ён прасеў, фактычна спыніўшы раку. Паводкавыя воды сабраліся за насыпам у агромністае возера, якое падчас адлігі 10 красавіка 1942 года прарвала насып.
Як выглядаў насып у 1942 годзе – фота з калекцыі Алега Давіда Лісоўскага
Люльку несла па плыні, а з яе даносіўся дзіцячы плач
“Першапачатковы вал вады з ільдзінамі дасягаў 15 метраў. – узгадваў катастрофу магілёвец Т. Крываносаў, відавочца падзей – Вада змятала ўсё на сваім шляху, над горадам падняўся страшэнны шум і грукат. Я пачуў яго дома (Ленінская, 27) і адразу накіраваўся за людзьмі, якія беглі, да Дубравенкі ў раён гарадскога парка. Адсюль адкрылася страшная карціна – мутная, карычневая вада заліла ўсю пойму Дубравенкі, у тым ліку і Быхаўскі рынак.”
Адразу пасля патопа ў гарадской прэсе паявілася нататка, у якой называлася прыблізная колькасць ахвяр у 2 000 чалавек. Сучасныя даследчыкі схіляюцца да ацэнкі ў некалькі соцень чалавек. Большасць з іх трапілі пад смяротны вал вады ў дамах, што стаялі абапал Дубравенкі і ў даліне ракі Струшні. Людзі гінулі, калі вада паглынала іх на вуліцы, затаплівала да самай столі іх дамы, калі лледзяныя глыбы разбівалі сцены. Сярод ахвяр апынулася шмат дзяцей – відавочцы распавядалі пра люльку з немаўляткам, якую несла па плыні, а з яе даносіўся дзіцячы плач.
Прычына трагедыі, як цяпер мяркуюць навукоўцы, палягала ў тым, што папсаваны падрывам чыгуначны насып увесь канец 1941-га года і ў пачатку 1942-га быў неабходны нямецкаму камандаванню для транспарціроўкі грузў па чыгунцы. Пагэтаму яны не дазвалялі гарадскому кіраўніцтву правесці своечасовыя рамонтныя работы.
Трэба адзначыць, што гарадскія ўлады папярэджвалі жыхароў дамоў на Дубравенцы пра небяспеку загадзя.
“Тапельцаў збіралі на берагах Дняпра і дастаўлялі іх у гандлёвы павільён на Быхаўскім рынку. – распавядаў іншы відавочца, Е. Кавалькоў – Тут былі жанчыны, мужчыны, малечы ў пялёнках. Даліна Дубравенкі непазнавальна памяняла свой выгляд – скразная пустыня сярод высокіх берагоў і глыбы блакітнага лёду, што таялі пад прамянямі веснавога сонца.
Міжнародны Дзень братоў і сясцёр(Siblings Day, з 1998 года).
Ініцыятыва ўключэння такога свята ў сусветны каляндар належала амерыканцы Клаўдзіі Эварт. У раннім дзяцінстве яна страціла сястру і брата, цяжка перажываючы страту, жадаючы нагадаць астатнім людзям аб важнасці роднасных адносін, выступіла ініцыятарам новага свята.
Гэтае свята – выдатная нагода ўспомніць аб тым, што на Зямлі ёсць блізкая роднасная душа. Яно нясе ў сабе дабро, каханне, клопат і разуменне, вучыць павазе да блізкіх і родных.
У гэты дзень прынята дарыць падарункі брату ці сястры, сустракацца ў кавярні ці ўсёй сям’ёй дома, дорачы цяпло і радасць адзін аднаму і бацькам, для якіх няма нічога больш прыемнага, чым блізкія і добрыя адносіны паміж іх дзецьмі.
Міжнародны дзень руху супраціўлення (International day of the resistance movement)
Прысвечаны ўсім, хто супрацьдзейнічаў фашыстам падчас Другой сусветнай вайны (1939–1945) на тэрыторыях, акупаваных войскамі Трэцяга рэйха.
Рух супраціўлення быў арганізаваны пры ўдзеле жыхароў акупаваных тэрыторый, якія супрацьстаялі нямецкім войскам, і адрозніваўся разнастайнасцю форм барацьбы супраць акупантаў.
Найбольшы размах рух супраціўлення набыў на тэрыторыі СССР, Італіі, Польшчы, Францыі, Югаславіі, Балгарыі і іншых. У кожнай асобнай краіне рух супраціву быў глыбока нацыянальным па сваім характары, але, у той жа час, гэта быў інтэрнацыянальны рух, бо меў агульную для ўсіх народаў, якія змагаюцца, мэту – разгром сіл фашызму, вызваленне ад захопнікаў тэрыторый акупаваных краін.
1660 год. Дзісенскі замак вызвалены войскамі ВКЛ.
Замак існаваў у XIV–XVIII стагоддзях на востраве Замак у сутоку Дзісны і Заходняй Дзвіны ў Мёрскім раёне на месцы старажытнага паселішча XI стагоддзя.
Фарпост Полацка на Заходняй Дзвіне.
25 ліпеня 1654 года быў заняты маскоўскімі войскамі, у 1655 годзе меў 14 вежаў, 40 гармат. Знішчаны ў час Паўночнай вайны.
1762 год. Шклоў атрымаў герб.
Кароль Аўгуст III надаў Шклову Магдебургскае права, зацвердзіў герб і пячатку. Гарадская пячатка мела зверху Пагоню, знізу – гарадскі герб.
За дату заснавання Шклова бярэцца 1535 год, калі горад быў спалены падчас маскоўска-вялікалітоўскай вайны (1534–1537), за дату першай згадкі – 1520. Упершыню ўскосна згадваецца ў 1466 годзе ў лісце наваградскага намесніка М. Гаштольда да свайго шклоўскага намесніка Комара. У тастаменце Яна Неміровіча ад 1518 года згадваецца шклоўскі намеснік Гаштольда Ф. Дурасовіч.
У 1526 годзе праз Шклоў у Маскву праехаў імператарскі пасол Сігізмунд Герберштэйн.
Сёння Шклоў – 15-тысячны цэнтр раёна, у ім працуюць прадпрыемствы харчовай, папяровай, камбікормавай прамысловасці.
1900 год. У в. Малая Багацькаўка Мсціслаўскага павета (зараз – раён) нарадзіўся Гаўрыла Гарэцкі (1900–1988).
Геолаг, географ, эканаміст, адзін з заснавальнікаў акадэміі навук. Доктар геолага-мінералагічных навук, заслужаны дзеяч навукі. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі СССР, Дзяржаўнай прэміі БССР. Родны брат класіка беларускай літаратуры Максіма Гарэцкага.
Першы дырэктар (1927) Беларускага навукова-даследчага інстытута сельскай і лясной гаспадаркі. У 28 гадоў стаў акадэмікам – самы малады сярод акадэмікаў да гэтага часу.
Арыштоўваўся ДПУ (1920, 1922, 1930, 1937, 1938). У 1931, 1938 годах прыгаворваўся да расстрэлу.
Вязень ГУЛАГ. У лагерах стаў геолагам. У 1939–1968 гадах – удзельнік будоўляў амаль усіх найбуйнейшых ГЭС у еўрапейскай частцы Расіі і Украіны, каналаў, вадасховішчаў, абвадняльных, арашальных і шлюзавых сістэм.
Па вяртанню на Беларусь, працаваў у Інстытуце геахіміі і геафізікі АН БССР.
Аўтар даследаванняў па эканоміцы, насельніцтве, фальклоры, дэмаграфіі, археалогіі, геалогіі. Ім закладзены асновы новай у СССР галіны ведаў – палеапатамалогіі, вучэння аб старажытных рэках.
Адзін са стваральнікаў руска-беларускага слоўніка. Аўтар успамінаў пра Максіма Горкага, Якуба Коласа, Янку Купалу, Максіма Гарэцкага і іншых.
Дамогся вяртання імя і творчасці Максіма Гарэцкага.
У гонар яго названы 13 відаў выкапнёвых раслін і жывёл.
Магілёву бракуе вуліцы ў гонар знакамітага ўраджэнца.
1912 год. Брытанскі лайнер “Тытанік” выйшаў з Саўтгемптанскага порта ў сваё першае і апошняе плаванне.
Яшчэ на выхадзе з порта ён ледзь не сутыкнуўся з параходам “Нью-Ёрк”. Праз 5,5 гадзін, прайшоўшы 147 км, лайнер узяў на борт пасажыраў з французскага Шэрбура. Другім прыпынкам быў ірландскі Квінстаунаў, якога “Тытанік” дасягнуў апоўдні 11 красавіка, там былі папоўнены запасы правізіі, а на борт падняліся апошнія пасажыры.
Склад пасажыраў быў надзвычай разнастайным – ад жабракоў-эмігрантаў з Ірландыі, Італіі, Швецыі, Расіі, Сірыі, Арменіі, якія адпраўляліся на пошукі лепшай долі ў ЗША, да арыстакратаў і мільянераў.
У ноч з 14 на 15 красавіка адбылося сутыкненне «Тытаніка» з айсбергам. Загінула ад 1495 да 1635 чалавек з 2208-2225 людзей на борце, у тым ліку жыхары Беларусі. Газета “Минское слово” 11 мая 1912 года надрукавала спіс загінуўшых: Сымон Літман, Зельман Злакоўскі, Гары Корн, Сымон Вайсман, Якоб Кук, Лезлі Гелінскі, Насан Гольдшміт, Іосіф Мурдлін, Вульф Спектар, Абрам Гермед, Самсон Абельсон, Самуіл Грынберг, Зяліна Кантар, Польнер Ушэр, Абе Віллер і Іосіф Антвіла. Толькі 712 чалавек былі эвакуіраваны з «Тытаніка».
1931 год. У Менску адбыліся суды над прадстаўнікамі беларускай інтэлігенцыі.
Іх абвінавачвалі ў антысавецкай дзейнасьці. Сярод засуджаных на 5 гадоў высылкі ў расійскую глыбінку – пісьменнік Максім Гарэцкі, паэт Уладзімір Дубоўка, літаратуразнаўца Уладзімір Чаржынскі, гісторык Мікола Улашчык і іншыя.
Многія былі расстраляны, астатнія знаходзіліся ў ГУЛАГ.
У. Дубоўка правёў 27 гадоў у лагерах за імкненне тварыць на беларускай мове.
У. Дубоўка з жонкай
1931 год. Нарадзіўся Іван Чыгрын (1931–2006).
Беларускі літаратуразнаўца, паэт, крытык. Кандыдат філалагічных навук.
Скончыў БДУ. Настаўнічаў у школах Слонімскага, Дзятлаўскага раёнаў, працаваў у Інстытуце літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР.
Аўтар і суаўтар літаратурна-крытычных артыкулаў, рэцэнзій, кніг «Станаўленне беларускай прозы і фальклор: Дакастрычніцкі перыяд», «Проза „Маладняка“: Дарогамі сцвярджэння», “Крокі: Проза «Узвышша», «Беларуская літаратура і праблемы сучаснасці», раздзелаў «Истории белорусской советской литературы», «Гісторыі беларускай савецкай літаратуры» (1981).
Выступаў ў друку з вершамі. выдаў шэраг зборнікаў вершаў.
Пераклаў паасобныя вершы Ф. Цютчава, У. Сыракомлі, Я. Лучыны, склаў «Выбраныя творы» Ядвігіна Ш. і зборнік «Веснаход» (апавяданні «Маладняка»).
1942 год. У Магілёве адбыўся патоп на рацэ Дубравенцы, праз які загінулі больш за 1 000 гараджан, разбурана каля 100 будынкаў.
Прычына – возера і навала крыг перад трубой пад чыгуначным насыпам, праз якую цячэ рака. Нямецкія сапёры прасвідравалі 3 адтуліны ў насыпе, каб спусціць ваду, але гэта не вырашала праблему, тады яны зрабілі невялікі выбух, каб зняць верхнюю частку насыпу.
Выбух і прывёў да трагедыі. Самі сапёры сталі першымі ахвярамі патопа. Вада хлынула ўніз у пойму ракі і знесла ўсё на сваім шляху: дамы, дрэвы, Быхаўскі рынак (у базарны дзень), лазню, людзей. Першы вал вады дасягаў да 15 м. Стыхія бушавала каля 20 хвілін. Калі вада сышла, уся пойма ракі аказалася засыпана глеем.
«Дрэвы плылі, дамы плылі, каровы плылі. Людзі пайшлі ў лазню і яе таксама знесла… Калі ўсё сціхла, на берагах чаго толькі не было, і швейныя машынкі, і мэбля – усю маёмасць, апошнімі вынеслі з разбураных дамоў…» – казалі сведкі.
Літаральна перад самым патопам па Дубровенцы хадзілі немцы і прасілі людзей пакінуць гэтыя мясціны. Але людзі да апошняга не верылі.
Як выглядаў насып у 1942 годзе – фота з калекцыі Алега Давіда Лісоўскага
1965 год. Нарадзіўся Сяржук Вітушка (1965–2012).
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, кіраўнік таварыства «Талака», гісторык і педагог, аўтар казак для дарослых і дзяцей.
З 1991 году жыў у Вільні, працаваў настаўнікам гісторыі ў віленскай беларускай школе імя Ф. Скарыны. Арганізатар і першы дырэктар адноўленага Віленскага Беларускага музея імя І. Луцкевіча. Выдаваў газэту «Vilnia i kraj» (1993).
Актыўна супрацоўнічаў з радыёстанцыяй «Балтыйскія хвалі» і літоўскім тэлебачаннем, друкаваўся ў газэтах «Наша Ніва» і «Рунь».
Ініцыятар і арганізатар беларускіх набажэнстваў у віленскай царкве Святога Мікалая. Хварэў на цукровы дыябет. Страціўшы зрок, не спыніў актыўнай дзейнасці, арганізоўваў «сляпыя экскурсіі» для беларусаў па Вільні, пісаў казкі, п’есы-батлейкі, вершы і беларускія тэксты на музыку вядомых песень.
2010 год. У выніку смаленскай авіякатастрофы загінуў прэзідэнт Польшчы Лех Качыньскі разам з прадстаўнікамі польскай палітычнай і вайсковай эліты – усяго 89 пасажыраў і 7 членаў экіпажа.
Польскі самалёт, які выконваў рэйс у Смаленск для наведвання ўрадавай дэлегацыяй катынскага мемарыяла, пацярпеў крушэнне. Дэлегацыя накіроўвалася на жалобныя мерапрыемствы з нагоды 70-х угодкаў Катынскага расстрэлу.
Катастрофа пад Смаленскам стала найбуйнейшай па колькасці ахвяр авіякатастрофай, у якіх гінулі першыя асобы дзяржавы.
Следства выявіла сляды выбухоўкі на 190 элементах самалёта Ту-154М. Брытанская лабараторыя пацвердзіла наяўнасць гексагену, трацілу і пентрыкса ў 89 з 238 даследаваных узораў.
2010 год. Загінуў у смаленскай авіякатастрофе беларус Мірон (Міраслаў) Хадакоўскі, 1957–2010.
Архіепіскап гайнаўскі, праваслаўны ардынарый Войска Польскага, брыгадны генерал Войска Польскага. Доктар тэалогіі.
Скончыў Варшаўскую Духоўную семінарыю, Вышэйшую Духоўную семінарыю ў Яблечна. Кіраваў аднаўленнем Супрасльскага Дабравешчанскага манастыра, архімандрыт.
У 1998 годзе прызначаны праваслаўным ардынарыем Войска Польскага.
Неаднаразова наведваў Казахстан, Расію, Украіну.
2021 год. Памёр Уладзімір Папковіч (1935–2021).
Беларускі пісьменнік, перакладчык.
Скончыў Мінскі педінстытут замежных моў. Працаваў у інстытуце замежных моў, інжынерам-перакладчыкам патэнтнага бюро Інстытута навукова-тэхнічнай інфармацыі і прапаганды пры Савеце Міністраў БССР, у Мінскім вышэйшым інжынерна-радыётэхнічным вучылішчы, на Мінскім оптыка-механічным заводзе, у Віцебскім педінстытуце, Віцебскім індустрыяльным тэхнікуме.
Лаўрэат прэміі «Сузор’е муз» імя У. Караткевіча.
З 1962 года друкаваўся ў рэспубліканскіх, абласных і гарадскіх выданнях у Мінску і Віцебску: часопісах «Нёман», «Полымя», «Маладосць», альманахах «Дзень паэзіі», «Далягляды», «Братэрства», «Дзвіна», «Ратуша».
2021 год. Памерла Арыядна Ладыгіна (1927–2021).
Беларускі вучоны ў галіне эстэтыкі, педагог. Доктар філасофскіх навук, прафесар.
Сястра беларускай спявачкі, Народнай артысткі СССР Ларысы Александроўскай.
Скончыла Маскоўскую кансерваторыю. Выкладала ў Саратаўскім музвучылішчы, Маскоўскай, Казанскай кансерваторыях,працавала у Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору АН Беларусі, у Беларускай акадэміі музыкі.
Даследавала праблемы народнасці мастацтва, пераемнасць культур (пераважна на матэрыяле беларускай музыкі), гісторыю беларускага музычнага тэатра.
Сёння праваслаўныя вернікі святкуюць Уваход Гасподні ў Ерусалім. Свята яшчэ называюць Вербніца, Вербная або Пальмавая нядзеля.
У нас пальма не расце, таму замест яе галінак выкарыстоўваюць галінкі вярбы. Расквітнелымі вясною галінкамі вернікі ўслаўляюць Збавіцеля як Пераможцу смерці. Сёння – апошняя нядзеля перад Вялікаднем.
Святкаваньне Ўваходу Гасподняга ў Ерусалім распачалося ў старажытныя часы і прысвечана ўспаміну вядомай эвангельскай падзеі, калі Ісус Хрыстос прыйшоў у горад для прыняцця пакут і смерці на Крыжы.
Mogilev.media пабывалі на святкаванні Вербнай нядзелі на тэрыторыі Кафедральнага Сабора Праабражэння Гасподняга па вуліцы Габраўскай.
Людское мора ўсё папаўняецца новымі чалавечымі рэкамі. Толькі калі гэтага сабора візуальна нашых грамадзян больш, чым на першамайскіх афіцыйных дэманстрацыях. Людзі ўсе лагодныя, з добрым настроем, адкрытымі сэрцамі, з усмешкамі на тварах. Яны віншуюць са святам і тых каго ведаюць і зусім невядомых ім людзей.
На уваходзе да царквы утвараюцца заторы.
З жадаючых асвяцьць вярбу ўтвараюцца колы вакол сабора. Пасля асвячэння склад людскіх колаў хутка мяняецца.
Выйсці з тэрыторыі храма так жа складана, як і зайсці. На перекрыжаванні Пушкінскага праспекта і Габраўскай магутныя людскія патокі сустракаюцца. Патокі рэгулююцца ДПС.
Будайнічыя працы ў цэнтры Магілёва змянілі звычайны рытм тысяч гараджан, але людзі разумеюць, што трэба пачакаць. А пакуль назіраюць за працай рабочых, вызначаюць плюсы і мінусы рэканструкцыі.
Устанаўліваюцца гранітныя бардзюры. Многія лічаць, што гэта плюс.
Вельмі вузкі тратуар, каля 1 метра насупраць прыпынка “Каледж мастацтваў”. Выглядае, што гэта значны мінус.
Праца кіпіць і ў дождж. Гэта плюс. Некаторыя жыхары лічаць, што калі б рэканструкцыя шла у некалькі рабочых змен, то рамонтныя работы можна было б завяршыць значна раней.
Укладка рознакаляровай тратуарнай пліткі. Тратуар у гэтым месцы ўжо дастаткова шырокі. Гэта, зразумела, плюс.
На участку ад Ленінскай да Першамайскай пачаліся бетонныя працы. Потым на бетон пакладуць асфальт. Гэта плюс.
Ужо стаяць новыя бетонныя слупы. Значыць яны паказваюць на мяжу праезднай часткі і тратуараў. Тут шырыня тратуараў захаваецца. Гэта плюс.
Ідзе мантаж пліт перакрыцця каналізацыйных люкаў. Як мы ведаем з многіх іншых прыкладаў у горадзе, не так важна наяўнасць ліўнёўкі, важна, каб яна працавала пасля рэканструкцыі. Таму, пакуль без ацэнкі.
Пад’езд да прыпынку грамадскага транспарта. Верагодна, шырыня праяздной часткі не вельмі пашырыцца. Гэта яшчэ адзін плюс.
Нагадаем, што з Камсамольскай немаведама куды падзелася дарэвалюцыйная (магчыма) брукаванка. Пагэтаму яшчэ адну адзнаку пакуль варта прыхаваць на потым, а пакуль што 5 плюсаў на 1 мінус пры двох нявызначаных адзнаках.
1917 год. У Мінску завяршыў працу З’езд Беларускіх нацыянальных арганізацыяў.
Працаваў 7-9 красавіка. На ім былі створаны Беларускі Нацыянальны Камітэт (БНК) і прынята яго праграма, якая падтрымала Часовы ўрад Расіі і агучвала патрабаванне ўвядзення аўтаноміі Беларусі ў складзе фэдэрацыйнай Расіі, палітычнае і культурнае адраджэнне беларускага народу.
З’езд быў скліканы з ініцыятывы менскага беларускага Нацыянальнага камітэта на чале з Р. Скірмунтам, і прадстаўнікоў менскага аддзелу Беларускай сацыялістычнай грамадына чале з А. Смолічам.
Асновай тэрыторыі аўтаномнай Беларусі вызначаліся пяць губерняў: Віленская, Гарадзенская, Менская, Віцебская і Магілёўская.
У БНК былі выбраны 18 членаў, у тым ліку з Магілёўшчыны А. Смоліч, М. Кахановіч,Л. Дубейкаўскі.
Быў абраны і прэзідыум БНК: Р. Скірмунт (старшыня), П. Аляксюк (намеснік), У. Фальскі (намеснік), Л. Заяц (скарбнік), Б. Тарашкевіч (пісар-сакратар).
Фота. Раман Скірмунт.
1921 год. Нарадзіўся Валянцін Фацін.
Камбат 139 стралковай дывізіі. За гераізм пры вызваленні Лупалава, Магілёва капітан Фацін атрымаў званне Героя Савецкага Саюза. Загінуў пад Гродна 17 ліпеня 1944 года. Пахаваны ў горадзе Скідзель Гродзенскай вобласці. У Магілёве ўсталавяна мемарыяльная шыльда, вуліца ў Задняпроўі носіць яго імя.
У ноч на 28 чэрвеня 1944 года з батальёнам ён на падручных сродках пераправіўся на правы бераг ракі каля Буйніч, хуткімі тэмпамі ўвайшоў у Магілёў. Убачыўшы савецкіх салдат, гітлераўцы вырашылі, што яны акружаны і пачалі здавацца ў палон групамі. Капітан Фацін, усталяваўшы месца размяшчэння штаба нямецкай дывізіі, якая трымала абарону на гэтым участку фронту, з двума байцамі адправіўся туды і пераканаў камандаванне ворага здацца ў палон. У выніку батальён захапіў 18 гармат, 200 аўтамашын, 500 гітлераўцаў і штаб 12-й пяхотнай дывізіі разам з камдзівам генерал-лейтэнантам Бамлерам, начальнікам магілёўскага гарнізона генерал-маёрам Эмерсдорфам і 35 афіцэраў.
1931 год. Нарадзіўся Вадзім Свірыдаў.
Беларускі хімік, акадэмік АН БССР. Доктар хімічных навук, прафесар. Заслужаны дзеяч навукі.
Скончыў БДУ. Працаваў загадчыкам кафедры і дырэктарам Навукова-даследчага інстытута фізіка-хімічных праблем.
Асноўныя працы – па фотахіміі неарганічных сістэм, хіміі фатаграфічных працэсаў, хіміі цвёрдага цела.
Устанавіў заканамернасці тэрмічнага раскладання, фатолізу і радыёлізу цвёрдых соляў металаў, фотахімічных ператварэнняў на паверхні цвёрдых цел у водным асяроддзі, фарміравання ультрадысперсных складаных аксідаў з сумесна абложаных гідраксідаў металаў.
Аўтар больш за 450 навуковых прац, у тым ліку 3 манаграфій і 4 навучальных дапаможнікаў, больш за 120 вынаходніцтваў.
Памёр 12 красавіка 2002 года.
1932 год. Памёр Стэфан Макрэцкі (1862–1932).
Ураджэнец Лідчыны, рускі і польскі вайсковец, генерал, палітычны дзеяч Сярэдняй Літвы.
Служыў у расійскім войску. Палкоўнікам удзельнічаў у І Сусветнай вайне. У чыне генерала, стаў адным з арганізатараў Саюзу вайсковых палякаў (1917).
У 1919–1920 на камандных пасадах у польскім войску, камандаваў корпусам войск Сярэдняй Літвы, паплечнік генерала Л. Жалігоўскага. Быў выканаўцам абавязкаў старшыні Часовай урадавай камісіі Сярэдняй Літвы.
У 1922-1925 гадах на службе ў Войску Польскім.
1934 год. Нарадзіўся Леанід Асядоўскі.
Беларускі жывапісец.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Выкладаў у Мінскім мастацкім вучылішчы, у Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце.
Працаваў у станковым жывапісе ў жанрах фігуратыўнай карціны, партрэта, пейзажа. У творчасці пераважалі гісторыка-рэвалюцыйная тэматыка і тэмы сучаснасці. Сярод твораў: «Хай заўжды будзе сонца», «Нафта беларуская ёсць!», «Дажынкі», «Балада пра маці», партрэты «Партрэт маладога вучонага», «Пачынальнікі беларускай музыкі», пейзажы і іншыя.
Аўтар дыярам «Мінскі „кацёл“» для музея Вялікай Айчыннай вайны, «Бой пад Міласлававічамі» для Клімавіцкага краязнаўчага музея.
Памёр 12 лютага 1990 года.
Л. Асядоўскі. Бой пад Міласлававічамі.
1946 год. У нямецкім Рэгенсбургу адноўлена Беларускае літаратурнае згуртаванне «Шыпшына».
Арганізацыя была створана 9 студзеня 1945 года. На сходзе былі Н. Арсеннева, Ю. Віцьбіч, У. Сядура, У. Клішэвіч, Т. Лебяда, А. Салавей, М. Цэлеш, А. Чэмер, В. Таполя, Л. Случчанін, Я. Золак. Разгарнуць дзейнасць не давялося з-за ваенных падзей.
Аднаўляльнікамі “Шыпшыны” сталі Ю. Віцьбіч, Н.Арсеннева, Я. Золак і М. Сяднёў. Хутка яно аб’яднала амаль усіх паэтаў і пісьменнікаў на эміграцыі. Галінка шыпшыны з кветкамі і калючкамі стала сімвалам-эмблемай арганізацыі, а верш У. Дубоўкі «О, Беларусь, мая шыпшына» — паэтычным маніфестам.
Таварыства выдавала аднайменны часопіс. Выйшла 9 нумароў, у якіх друкаваліся 30 сябраў таварыства і 34 пісьменнікі, якія жылі ў Беларусі. Рэдактарам быў Ю.Віцьбіч.
Таварыства спыніла дзейнасць у 1950 годзе з выхадам апошняга нумара часопіса.
1959 год. У Ленінградзе памёр Мікола Аляхновіч (1903–1959).
Беларускі літаратурны крытык.
Скончыў Барысаўскую мужчынскую гімназію, БДУ. Настаўнічаў, кіраваў Барысаўскай філіяй «Маладняка», працаваў у Інстытуце літаратуры і мастацтва АН БССР, выкладаў у Мінскім педінстытуце.
У 1936 годзе быў рэпрэсаваны, адбываў ссылку на Калыме.
Аўтар артыкулаў і рэцэнзій пра творчасць А. Александровіча, М. Багдановіча, М. Зарэцкага, Якуба Коласа, Р. Мурашкі, П. Труса, Я. Скрыгана, А. Пушкіна, М. Горкага і іншых.
1970 год. Стыхійны моладзевы мітынг у Мінску разагнаны міліцыяй і ўнутранымі войскамі.
Несанкцыянаваны мітынг з элементамі непадпарадкавання ўладам быў справакаваны забойствам 7 красавіка хіпі, 18-гадовага Вячаслава Максакова.
Пасля пахавання Максакава, моладзь стала стыхійна збірацца вакол месца забойства. Па розных ацэнках, іх колькасць дасягала 100-500 чалавек, сярод іх былі прадстаўнікі мінскага музычнага андэрграўнду.
Калі байцы ўнутраных войскаў пажадалі разарваць жывы ланцуг моладзі, паміж імі і хіпі ўспыхнула бойка. Супрацьстаянне доўжылася каля гадзіны. Шэраг хіпі быў затрыманы і потым выключаны з навучальных устаноў.
Хіпі ў Мінску. Фота ілюстрацыйнае.
1972 год. У Магілёве на Машэкаўскіх могілках пахавалі Мікалая Каралёва (Караля, 1906–1972).
Герой Савецкага Саюза, генерал-маёр, Ганаровы грамадзянін Магілёва. Ураджэнец в. Амінавічы Асіповіцкага раёна. Адзін з кіраўнікоў савецкага партызанскага руху ў Магілёўскай вобласці, камандзір 1-й Асіповіцкай партызанскай брыгады, Асіповіцкай ваенна-аператыўнай групы.
Працаваў старшынёй Магілёўскага гарвыканкама (1944–1953), першым сакратаром Хоцімскага райкама КПБ (1953–1957).
У Магілёве яго імем названы мост праз Дняпро. На доме па магілёўскай вуліцы Першамайская, 67, дзе ён жыў, устаноўлены дзве мемарыяльныя шыльды, у в. Амінавічы – бюст. Вуліцы ў яго гонар носяць у Магілёве, Асіповічах, Хоцімску, у вёсках Масток Магілёўскага і Вярхі Асіповіцкага раёнаў. У СШ № 33 Магілёва ладзіцца турнір па вольнай барацьбе яго памяці.
2016 год. Памёр Зміцер Саўка (1965–2016).
Беларускі мовазнавец.
Скончыў філалагічны факультэт БДУ. Браў удзел у моладзевым грамадскім аб’яднанні «Беларуская Майстроўня» (1979–1984).
Выкладаў у Мінскім педагагічным інстытуце замежных моў, працаваў на “Белсат”.
Па запрашэнні Вітаўта Кіпеля вучыўся ў ЗША, занатоўваў успаміны амерыканскіх беларусаў. Аўтар і суаўтар прац «Беларускія слоўнікі й энцыкляпэдыі. Бібліяграфія», «Беларуская цывілізацыя ў Амэрыцы», «Беларускі клясычны правапіс».
Адзін з яго дзядоў паходзіў са Свіслачы Асіповіцкага раёна
Публикуем размышления могилевчанина про самую острую проблему ранней весны 2023 года.
Ещё недавно Беларусь славилась своими дорогами. Можно дискутировать над словом “славилась”, но тем не менее, посещавшие раньше Беларусь гости отмечали хорошие дороги. И местами они действительно были неплохи.
Например, дорога от Пашкова до площади Ленина к приезду то ли Путина, то ли Медведева, приобрела вполне цивилизованный вид. Правда, на несколько месяцев это стало для той части города головной болью автомобилистов. Но это большой кусок дороги, пришлось потерпеть.
Теперь же, для укладки дороги, на несколько месяцев закрыли 200 метров улицы Комсомольской, в центре города.
Наблюдения дилетанта
Раньше, для замены старого покрытия, пригоняли спецтехнику, срезался слой старого асфальта, шла обработка, укладывалась сетка (не всегда) и заливался новый асфальт.
Теперь же сняли всё покрытие, вывезли его с хорошим слоя грунта, навезли нового песка, щебня и… работам не видно конца.
Возникает вопрос, где процесс укладки асфальта правильный – когда срезали, обработали, залили, или – когда разворотили до основания, и всё сделали с нуля?
И ожидать ли нам, что так же будут укладывать и на других проблемных участках?
За последнее время только ленивый не высказался о дорогах в городе Могилёве. О дворовых территориях вообще молчу, там без мата не проедешь. При чём мат слышен не только из уст заядлых водил, но и из уст представительниц прекрасного пола.
Проклятия несутся не только на головы дорожных служб, но и на представителей городской власти.
Отдельная песня, это наличие люков на проезжей части. Наверное, там они должны быть – теплотрассы, коммуникации и т.д. Но они должны быть заподлицо с дорожным покрытием, а не торчать бугром или осевшей ямой.
Пример – поворот с улицы Лазаренко на Космонавтов, до проспекта Мира. На небольшом участке дороги внушительное количество просевших люков, которые пытаются объехать водители, чтобы не влететь колесом, при этом создавая аварийную ситуацию на дороге.
Это тянется годами. Почему их не выравнивают по отношению к полотну дороги? Ведь есть же видеролики, как с этим справляются немцы. Ах да, нету специальной техники, как и немцев. Вероятно, где-то думают – “ездили же вы годами, и ещё поездите…”
p.s. Впечатление. Если бы не небольшая ширина улицы Комсомольской (то ещё название), то можно подумать, что строят взлётную полосу стратегического значения.
