Тыдзень таму mogilev.media са спасылкай на раённую газету “Крычаўскае жыццё” друкавалі матэрыял пра дарогу паміж дамамі 13 і 20 па вуліцы Мікрараён Камсамольскі, дзе па шырыні ўсяго асфальтавага палатна лакалізавалася шырокая выбоіна з ямамі, што пагражала мясцовым аўтамабілістам праблемамі.
Больш за тое, на вузкай дарозе заўсёды ўтваралася вымушаная пробка, калі кіроўцы сустрэчных напрамкаў руху прапускалі адзін аднаго, каб кожны мог пераадолець гэты ўчастак з мінімальнымі наступствамі для свайго аўто.
Як паведамляе газета “Крычаўскае жыццё”, праблема на цяперашні момант на гэтым участку дарожнага палатна вырашана. Гараджане, несумненна, гэтаму факту рады, бо ў бліжэйшы час на дарозе больш не будзе затору і можна ехаць не баючыся пашкодзіць уласную машыну.
Артснарад часоў вайны знайшлі на беразе Сожа – на гарадскім пляжы. Тэрыторыя знаходкі ачэплена супрацоўнікамі міліцыі.
На месца здарэння прыбыла сапёрна-піратэхнічная група. Цяпер на гарадскім пляжы спецыялісты правяраюць на наяўнасць іншых выбухованебяспечных прадметаў – паведамляе раённая газета “Крычаўскае жыццё”.
На дадзены момант гараджанам нічога не пагражае, знойдзены аб’ект знаходзіцца пад аховай.
Гэта ўжо не першы выпадак, калі на Крычаўшчыне знаходзяць снарад часоў вайны. Два месяца таму ў некалькіх кіламетрах ад Крычава, каля вёскі Сакольнічы, ужо быў знойдзены снарад, пра што пісалі mogilev.media.
На гарадзішчы Замкавая гара ў Крычаве знаходзіцца не толькі драўляная Свята-Мікалаеўская царква, але і малапрыкметны помнік абарончай архітэктуры, зроблены з цэглы-пальчаткі. На сённяшні час ён у занядбаным стане, патрабуе належнага дагляду спецыялістаў, да таго ж ахоўны статус у яго адсутнічае.
Даволі ўнікальным помнікам на прасторах Магілёўшчыны з’яўляецца цагляная пабудова, што ўваходзіць у комплекс абарончых збудаванняў на Замкавай гары ў Крычаве. На гарадзішчы Замкавая гара няблага захаваўся абарончы вал і фрагменты ўмацаванняў, зробленыя з цэглы-пальчаткі. Аб’ект з’яўляецца помнікам абарончай архітэктуры прыблізна XVI-XVII стагоддзяў эпохі ВКЛ і Рэчы Паспалітай. Пры гэтым у пазнейшыя часы цаглянае збудаванне магло выкарыстоўвацца як ляднік, дзе захоўвалі запасы харчавання.
Гэты помнік ужо “пабіты” часам, хаця яшчэ з дзясятак гадоў таму ўяўляў сябой суцэльную цагляную пабудову. Цяпер жа пад уздзеяннем часу і прыродных ападкаў ён пакрысе развальваецца і патрабуе неадкладнай кансервацыі, а ў далейшым і рэстаўрацыі. На жаль, ніякага ахоўнага статусу збудаванне не мае.
Згодна з гарадскімі легендамі, цагляныя скляпенні маркіруюць уваход у патаемны падземны ход, што вёў праз Сож. Помнік згадваецца таксама ў рознай гістарычнай літаратуры ХІХ стагоддзя кшталту “Опыт описания Могилевской губернии”.
Нязграбны на першы погляд аб’ект з’яўляецца даволі значным помнікам для Крычава і ўнікальным збудаваннем па ступені захаванасці. На вялікі жаль, уэкскурсійныя маршруты па старому Крычаву гэты аб’ект не ўваходзіць. Калі ж брацца за захаванне помніка, то патрэбна будзе папрацаваць: зрабіць кансервацыю аб’екта, пашукаць інфармацыю пра яго ў гістарычных крыніцах, а магчыма і археалагічна даследаваць.
Участак дарогі на мікрараёне Камсамольскім у Крычаве пагражае падвескам аўто крычаўлян сваімі ямамі і выбоінамі.
Раней mogilev.media ужо звярталі ўвагу чытачоў на кепскі стан дарог у розных частках Крычава. Аднак тое было ранняй вясной і сітуацыя павінна была ўжо даўно змяніцца. Але з таго часу, як паказвае практыка, мало што зрушылася ў лепшы бок.
Яскравым прыкладам з’яўляецца ўчастак дарогі на шляху да дзіцячай паліклінікі – каля дома № 13 па вуліцы Мікрараён Камсамольскі. Па шырыні ўсяго асфальтавага палатна знаходзіцца шырокая выбоіна з ямкамі. Раніцай у гэтым месцы часта можна ўбачыць сітуацыю, калі вадзіцелі сустрэчных напрамкаў руху прапускаюць адзін аднаго, каб кожны мог пераадолець гэты ўчастак з мінімальнымі наступствамі для падвескі ўласнага аўто – паведамляе раённая газета “Крычаўскае жыццё”.
Што цікава, гэты ўчастак дарогі бачаць мясцовыя камунальшчыкі, калі прыязджаюць, каб вывезці смецце, аднак не прадпрымаюць ніякіх дзеянняў па ўладкаванню асфальтнага пакрыцця.
Пажар адбыўся на завулку Камарова ў старой частцы горада.
Па прыбыцці на месца здарэння ратавальнікаў, ішло гарэнне ўнутры і даху драўлянага гаража, стварылася шчыльнае задымленне.
У выніку пажару была знішчана палова гаража і аўтамабіль, які знаходзіўся ў ім. Другая пашкоджаная палова гаража не падлягае аднаўленню. Акрамя таго, пашкоджана аздабленне дома, што знаходзіўся побач з гаражом. На шчасце, пацярпелых няма. – паведамляе раённая газета “Крычаўскае жыццё”.
Меркаваная прычына пажару – неасцярожнае абыходжанне з агнём пры правядзенні агнявых работ.
Сусветны дзень барацьбы супраць дзіцячай працы (World Day Against Child Labour, з 1997 года).
Устаноўлены Міжнароднай арганізацыяй працы.
Тэма дня-2023 – “Сацыяльная справядлівасць для ўсіх. Скончым з дзіцячай працай!”.
Паводле звестак ААН, колькасць дзяцей, якія працуюць у свеце, ва ўзросце ад 5 да 17 гадоў, складае 160 мільёнаў, прычым больш за 100 мільёнаў з’яўляюцца ахвярамі сучаснага рабства, а 80 мільёнаў з іх заняты небяспечнай працай. Многія з іх практычна не маюць часу, каб хадзіць у школу, а ўжо тым больш – гуляць, часта яны не атрымліваюць належнага харчавання і догляду.
Досвед барацьбы з дзіцячай працай на працягу апошніх трох дзесяцігоддзяў паказаў, што дзіцячую працу можна выкараніць, калі ўхіліць першапрычыны.
1863 год. Рускімі карнікамі схоплены Аляксандр Аскерка (1830-1911).
Адзін з лідараў паўстання 1863-1864 гадоў, беларускі грамадскі дзеяч.
Паручнік (1853-1857) грэнадзёрскага імя караля Фрыдрыха Вільгельма палка.
У 1862 зладзіў у Варшаве выданне беларускага буквара-катэхізу для дзетак-каталікоў.
Вылучаўся ліберальнымі поглядамі, быў прызначаны мінскім губернатарам у камітэт па падрыхтоўцы сялянскай рэформы, працаваў у рэдакцыйных камісіях па рэформе ў Санкт-Пецярбургу, Вільні, у Віленскай археалагічнай камісіі.
Падчас паўстання быў начальнікам Вільні, памочнікам К. Каліноўскага. Быў прыгавораны да смяротнага пакарання, замененага на 15 гадоў сібірскай катаргі.
Пасля катаргі пасяліўся ў Екацярынаславе (сучасны Днепр), дзе з 1872 года рэдагаваў варшаўскі часопіс «Ateneum».
У 1882-1885 гадах пабудаваў драўляную вілу «Падгор’е», частку пакояў якой здаваў пад санаторый. У гэтым доме пабыло нямала знакамітых людзей, у іх ліку паэт А. Адынец, ветэраны паўстання.
Апошнія гады жыцця правёў у маёнтку Відзы Лаўчынскія каля Браслава.
Магіла А. Аскеркі на Росах, Вільня.
1895 год. Нарадзіўся Леапольд Родзевіч (1895-1938).
Беларускі драматург, тэатральны і нацыянальны дзеяч.
Рэдактар беларускіх газет «Беларускі звон», «Наша будучыня», «Чырвоны сцяг», часопіса «Бальшавік», дзеяч Беларускай рэвалюцыйнай арганізацыі.
Аўтар шматлікіх п’ес, зборнікаў вершаў: «Беларусь», «На паняволеных гонях» і інш. Многія творы, асабліва «Збянтэжаны Саўка», ставяцца сучаснымі тэатральнымі калектывамі Беларусі. Арыштоўваўся ДПУ ў 1933 і 1938 гадах.
Загінуў у саратаўскай ссылцы ў 1938 годзе.
П. Бадунова, Л. Родзевіч, Я. Лагіновіч, 1923.
1897 год. Карл Элзенэр запатэнтаваў швейцарскі вайсковы нож.
У 1891 годзе ўладальнік кампаніі па вытворчасці хірургічнага абсталявання Элзенер выявіў, што кішэнныя нажы для швейцарскага войска робяцца ў Нямеччыне. Ён вырашыў забяспечыць армію нажамі швейцарскага выраба і заснаваў Асацыяцыю Швейцарскіх нажоўшчыкаў.
Асноўнай ідэяй “салдацкага нажа” было сумясціць кішэнны складаны нож і адкрутку для разборкі новай швейцарскай вінтоўкі Schmidt-Rubin. Свае нажы Элзенер пастаянна ўдасканальваў і дамогся стварыць нож з двума клінкамі, штопарам, адкруткамі.
1920 год. Афіцыйнае адкрыццё Панамскага канала.
Канал лучыць Атлантычны і Ціхі акіяны. Праз яго праходзяць найважнейшыя марскія шляхі, у тым ліку ад Нью-Ёрку да Сан-Францыска (14 500 км).
Даўжыня канала – 81,6 км, з іх 16,4 км прыходзяцца на Панамскую затоку і Затоку Калумба.
Першапачатковая задума будаўніцтва канала адносіцца да ХVІ стагоддзя, але кароль Іспаніі Філіп II наклаў забарону на разгляд падобных праектаў, бо «што Бог злучыў, чалавек раз’яднаць ня можа». У 1790-я першы праект канала ў Мезаамерыцы быў распрацаваны А. Маласіна.
У 1853 годзе была апублікавана праца з аналізам будаўніцтва канала з указаннем на Панаму Аляксандра (Яна-Іаахіма) Галынскага (1816-1893), удзельніка паўстання 1830-1831 гадоў, падарожніка, саўладальніка маёнтка Крычаў. Ягоны праект паспрыяў планам будаўніцтва (1904-1920) суднаходнага шляху на Панамскім перашыйку.
1934 год. У Менску адкрыты стадыён «Дынама».
Галоўная арэна футбольнай зборнай Беларусі.
Месціцца на вуліцы Кірава. Умяшчальнасць 22 000 чалавек.
Стадыён рэканструяваўся ў 1939 годзе, разбураны падчас Другой сусветнай вайны, адноўлены ў 1954 годзе.
На стадыёне праходзілі футбольныя матчы падчас летніх Алімпійскіх гульняў 1980 года.
1942 год. Нацыстамі знішчана гета ў Друі.
Забіта 1318 габрэяў, згарэла і знакамітая Друйская сінагога.
Падчас расстрэлаў вязні аказалі супраціўленне і падпалілі гета ў розных месцах.
На месцы расстрэлу ў 2001 годзе пастаўлены помнік на сродкі выхадцаў з Друі.
1947 год. Нарадзіўся Мікалай Мяцельскі.
Беларускі матэматык, доктар фізыка-матэматычных навук, прафесар
Скончыў БДУ. З 1970 працуе ў Інстытуце матэматыкі НАН Беларусі.
Навуковыя працы – па камбінаторнай геаметрыі, дыскрэтнай аптымізацыі. Распрацаваў новыя мэтады даследавання і рашэння задач камбінаторна-геаметрычнае аптымізацыі, тэарэтычныя асновы частковай выкупнасці ў канечнамернай прасторы.
Інстытут матэматыкі НАНБ.
1997 год. У Парыжы памёр Булат Акуджава (1924-1997).
Савецкі і расійскі бард, паэт, празаік, кампазітар балад, лірычных і сатырычных песень, драматург, сцэнарыст.
Аўтар зборнікаў паэзіі «Сакавік велікадушны», «Арбат, мой Арбат», «Прысвячаецца вам», «Міласці лёсу».
Пісаў таксама аповесці і раманы гістарычнай тэматыкі.
Шэраг яго вершаў на беларускую мову пераклалі Р. Барадулін і Л. Баршчэўскі.
1998 год. У ЗША памёр Антон Адамовіч (1909-1998).
Беларускі літаратуразнавец, гісторык, празаік, дзеяч беларускай эміграцыі.
Аўтар манаграфічнага даследавання пра творчасць М. Гарэцкага, прац пра І. Луцкевіча, “Якуб Колас у супраціве саветызацыі”, “Супраціўленьне саветызацыі ў беларускай літаратуры” і інш. Двойчы арыштоўваўся НКУС (1930, 1931).
На эміграцыі з 1943 года. Адзін з кіраўнікоў радыёстанцыі «Свабода».
2012 год. Катастрофа Су-25 пад Навагрудкам.
Загінуў падпалкоўнік Мікалай Грыднеў, лётчык 116-й штурмавой авіябазы (Ліда).
Пасля выканання задання у 15.35 на вышыні 200 метраў самалёт пачаў губляць кіраванне. Кіраўніком палёту была дадзена каманда лётчыку на катапультаванне,, але пілот загінуў, адводзячы самалёт ад вёскі Навіны Навагрудскага раёна.
2021 год. Памёр Ігар Жалязоўскі (1963-2021).
Выбітны беларускі канькабежац, заслужаны майстар спорту СССР, Заслужаны работнік фізічнай культуры і спорту Беларусі.
5 разоў прызнаваўся лепшым спартоўцам году Беларусі (1985, 1986, 1989, 1991, 1993). Адзін з наймацнейшых у свеце канькабежцаў-спрынтэраў ў 1980-1990-х гадах.
Прэзідэнт Беларускага саюзу канькабежцаў, член НАК Беларусі, прэзідэнт Параалімпійскага камітэту Беларусі.
Крычаўляне неаднаразова звярталі ўвагу на небяспечную і неналежную бакавую агароджу ўздоўж возера Маладзёжнае, асабліва на скрыжаванні вуліц Пугачова і Маладзёжнай. Справа ў тым, што агароджа досыць кволая і не зможа стрымаць аўтамабіль, які, не разлічыўшы, будзе ехаць на вялікай хуткасці. У такой сітуацыі ён патрапіць наўпрост у вадаём.
У сувязі з гэтым крычаўская аўтаінспекцыя на ўчастку дарогі каля былога кар’ера правяла праверку бакавой агароджы і высветліла, што яна не адпавядае тэхнічным патрабаванням арганізацыі дарожнага руху. Пытанне пра небяспечную бакавую агароджу на ўчастку дарогі ўздоўж возера Маладзёжнага на працягу года будзе вынесена на абмеркаванне ў раённай камісіі па бяспецы дарожнага руху, для прыняцця рашэння па ўсталяванню надзейнай бар’ернай агароджы згодна з ўсімі тэхнічнымі патрабаваннямі –паведамляераённая газета “Крычаўскае жыццё”.
Возера Маладзёжнае – былы кар’ер, які распрацоўвалі для патрэб мясцовага цэмзавода, а яго глыбыня сягае больш за 30 метраў.
Пра будаўніцтва новага чытарохпавярховіка з кучай парушэнняў тэхнікі бяспекі і правілаў аховы працы нядаўна пісаліmogilev.media. Працягам гэтай гісторыі стала стыхійная звалка побач, на якой валяецца будаўнічае смецце. Усё гэта ў двух-трох дзясятках метраў ад будаўнічай пляцоўкі будучага жылога дома №38, на месцы зліцця завулка Выганскі з часткай мікрараёна Камсамольскі.
Горкі пяску з’явіліся тут у выніку расчысткі пляцоўкі для будаўніцтва чатырохпавярховіка яшчэ год таму, але да гэтага часу яны так і не былі прыбраны. Больш за тое, з нядаўняга часу там з’явіўся стыхійны сметнік, куды жыхары вакольных дамоў пачалі скідваць розныя бытавыя адыходы і галлё.
І гэты пры тым, што побач знаходзяцца шэраг кантэйнераў для смецця. Вось так неахайнае будаўніцтва стварыла дурны прыклад і прэцэдэнт для засмечвання прасторы мікрараёна.
Пры гэтым горкі з пяску зусім неагароджаны і на іх часта ўзбіраюцца дзеці, што можа ўяўляць небяспеку для іх здароўя і жыцця – яшчэ восенню мінулага года пісалі mogilev.media.
Па словах загадчыцы жаночай кансультацыі крычаўскай раённай бальніцы Марыі Патапенка хірургічных абортаў за мінулы год у Крычаўскім раёне не рабілі ніводнага. Былі толькі медыцынскія, так званыя вакуумы – малатраўматычная медыцынская маніпуляцыя па перапыненні цяжарнасці, якая робіцца на самых ранніх тэрмінах развіцця плода – паведамляе раённая газета “Крычаўскае жыццё”.
Як адзначае Патапенка, перапыненне або захаванне цяжарнасці – гэта рашэнне сям’і, рашэнне самой мамы. Нават калі лекары ведаюць, што ёсць паталогія, калі генетыкі раяць перапыніць цяжарнасць, выбар застаецца за сям’ёй.
Адсутнасць хірургічных абортаў за год у цэлым раёне – сведанне, што вырасла адказнасць у сферы інтымных адносін.
Жыхары Крычава хацелі б мець кнігарню ў горадзе, але мясцовая ўлада так і не можа вырашыць праблему.
У рэдакцыю мясцовай раённая газеты звяртаюцца жыхары горада з пытаннем пра адсутнасць кніжнай крамы ў Крычаве. Адзін з жыхароў наогул звярнуў увагу на прысутнасць «Табакерак» на кожным куце і пры гэтым недаступнасць часопісаў, газет і кніг для крычаўлянаў.
Кіраўнік раёна неаднаразова падкрэсліваў неабходнасць заняць гэту нішу, здаўшы ў арэнду будынак “Магілёўсаюздруку” дастойнаму прадстаўніку, які зойме сегмент прэсы і канцэлярыі ў раёне, але, на жаль, работа ў гэтым накірунку пакуль ідзе павольна, і будынак толькі набывае неахайны выгляд –канстатуе раёнка “Крычаўскае жыццё”.
Пра закрыццё адзінай кнігарні ў Крычаве mogilev.media пісалі яшчэ ў лютым і адзначалі, што на сённяшні дзень будынак былой крамы проста пустуе. А вось пра масавае з’яўленне “Табакерак” на фоне закрыцця шапікаў “Магілёўсаюздруку” mogilev.media паведамляліяшчэ ў кастрычніку мінулага года.
