Жыхары пасёлка Глуша ў Бабруйскім раёне тры дні жылі ў страху з-за агрэсіі маладога бабра. Каб супакоіць жывёлу, спатрэбіліся дзіцячая ванначка, бляха і дзесяць хвілін. Бабёр не пацярпеў.
Пра прыгоды жыхароў пасёлка пад Бабруйскам піша “Камерцыйны кур’ер”. Дзікая жывёла шыпела, кідалася на навакольных і не пакідала аблюбаванае на ўскраіне пасёлка месца.
Мясцовыя жыхары абарвалі тэлефон аддзела па надзвычайных сітуацыях, у Бабруйскі лясгас нават паступіў званок з Бабруйскага райвыканкама. Ляснік і выручыў.
У Глушанскім доследна-вытворчым лясніцтве на дзяжурстве знаходзіўся ляснічы Ілля Дудаль. Ён выехаў на месца, да засады, створанай бабром. Прыйшлося прымяніць кемлівасць, распавядае Ілля:
– Гэта быў малады бабёр, кілаграмаў пад 12. Хутчэй за ўсё, ён шукаў новае месца для жыцця, вось і зайшоў у нізіну на ўскраіне пасёлка. Атрымалася, што з аднаго боку – дамы, з другога – дарога. Жывёла спалохалася і баялася выйсці. Тут яго і знайшлі мясцовыя жыхары, але не змаглі прагнаць. Бабры вельмі небяспечныя, яны могуць нанесці сваімі зубамі сур’ёзныя раны. Таму трэба быць асцярожнымі, не палохаць і не правакаваць іх. Выязджаючы на месца, я ўзяў з сабой дзіцячую ванначку. Такім метадам раней лавіў гусей: памеры гуся і бабра падобныя.
На фота Ілля Дудаль – злева.
– Не марнуючы ні секунды, – працягвае ляснік – падышоў да бабра і накрыў яго ванначкай. Потым папрасіў мясцовых жыхароў прынесці ліст бляхі і прасунуў пад ніз, атрымалася зачыненая пастка. Разам з ратавальнікамі мы акуратна пагрузілі бобрыка ў машыну і выпусцілі ў бліжэйшую рэчку.
У Бабруйску гэтым летам будуць працаваць тры кропкі з квасам з бочкі –: на плошчы Прывакзальнай, на вуліцы Генерала Батава (каля крамы «Еўраопт») і на вуліцы Сацыялістычнай, 125 (каля крамы «Бакалея») – паведамляе “Бабруйскае жыццё”.
Пастаўшчык квасу – “Асіповіцкі хлебазавод”, з якім у бабруйскага гарвыканкама ўжо ёсць дамоўленасць, распавёў выданню намесніка начальніка ўпраўлення гандлю і паслуг Ігар Несцяровіч. Рэцэптура напою пад назвай “Квас хлебны” была распрацавана на прадпрыемстве больш за 15 гадоў таму. Выпускаецца толькі з натуральнай сыравіны без выкарыстання кансервантаў. Тэрміны рэалізацыі квасу і цана пакуль невядомыя.
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі выклаў на сваёй старонцы ў Facebook каляровую выяву плана Бабруйска 1794 года. Гэта адзін з самых ранніх вядомых планаў горада, а каштоўнасці яму дадае высокая дэталізацыя планіроўкі. На выяве можна пабачыць, якім быў горад да зносу большай часткі гістарычных будынкаў падчас будаўніцтва Бабруйскай крэпасці.
“Не тое, каб [гэты план быў раней] невядомы. – гаворыцца ў публікацыі – Зробленая на яго падставе прамалёўка прысутнічае ў беларускіх энцыклапедыях (“Энцыклапедыя гісторыі Беларусі”, “Вялікае Княства Літоўскае”). Аднак, арыгінал змяшчае значна больш цікавых дэталяў.”
З усёй забудовы, што ёсць на плане, да нашага часу захаваўся толькі адзін будынак – гаўптвахта, перабудаваная з касцёла. Яе можна пабачыць тут.
“У Рагачоўскай браме фартэцыі часам выпадае цэгла-пальчатка. – пракаментаваў публікацыю адзін з карыстальнікаў Тэлеграм-канала “Спадчына” – Другая ітэрацыя старажытнага Бабруйску, так бы мовіць, адзіны шанец дакрануцца. Больш у на тэрыторыі нідзе ўжываньня старой пальчаткі не заўважаў.”
Бытавое забойства, звычайна ўяўляе сабой кульмінацыю бытавога канфлікту – мяркуюць спецыялісты. Як асноўны матыў для бытавога забойства, звычайна выступае рэўнасць, зайздрасць, помста і іншыя праявы асобаснай непрыязнасці. Тыповай падставай да здзяйснення бытавога забойства служаць скандалы, сваркі, раптоўна ўзніклыя непрыязныя адносіны.
У Бабруйску непрыязныя адносіны сталі прычынай, па якой 29-гадовы ўнук забіў свайго 76-гадовага дзеда. Спачатку некалькі разоў ударыў рукамі, а потым тройчы – нажом, паведамляе БелТА. Малады чалавек быў раней судзімы, але прычына канфлікту не называецца.
Падобны выпадак адбыўся ў Асіповіцкім раёне ў вёсцы Шэйпічы. Аднавяскоўцы, мужчына 59 гадоў і жанчына 55-ці выпівалі дома ў ахвяры. У нейкі момант успыхнула спрэчка, мужчына тройчы ўдарыў жанчыну нажом і пайшоў з хаты. Цела знайшоў сусед – піша тое ж інфармацыйнае агенцтва.
Самакіраванне і герб «у чырвоным полі вершнік з дзідай у руцэ».дараваны каралём і вялікім князем Уладзіславам Вазай.
Зараз Ліпнішкі – аграгарадок у Іўеўскім раёне, на рацэ Аліта, цэнтр сельсавета з насельніцтвам больш за 1 тысячу жыхароў. Упершыню згадваюцца ў XV стагоддзі. У XVI стагоддзі атрымалі статус мястэчка.
1664 год. Войскі ВКЛ перамаглі маскоўскіх захопнікаў пад Віцебскам.
Бітва адбылася на рацэ Лучоса падчас Трынаццацігадовай вайны. Вясной 1664 года Масква “выпаліла і весекла” Дуброўна, Оршу, Чарэю і Талачын, “паліла да самога Барысава”.
Падчас бітвы разбітыя ноўгарадскія казакі ўцякалі да самога Ноўгараду, а рэшткі рускіх войск Хаванскага схаваліся ў Віцебску.
Віцебск у сярэдзіне XVII стагоддзя.
1799 год. Нарадзіўся Аляксандр Пушкін (1799-1837).
Сусветна вядомы паэт, драматург, празаік. З гэтай нагоды ў Расіі сёння – Пушкінскі дзень, дзень рускай мовы.
Верагодна, род Пушкіна бярэ свой пачатак з беларускага Наваградку. Бацькі жадалі, каб сын атрымаў адукацыю у полацкім калегіуме, але на гэта не хапіла сродкаў.
Пушкін двойчы быў у Магілёве і на тэрыторыі Магілёўскай губерні (1820, 1824). У гонар гэтага на будынку па Ленінскай, 33 усталявана шыльда з выявай паэта. У абласным цэнтры Пушкіну прысвечаны тры помнікі, названы праспект (былая Нова-Чарнігаўская вуліца).
Увогуле, вуліцы імя Пушкіна ёсць ва усіх абласных і бальшыні раенных цэнтраў Беларусі. У гонар паэта ўстаноўлена шмат помнікаў, названы Брэсцкі дзяржаўны ўніверсітэт, шматлікія ўстановы культуры.
Яго ўнучка Наталья Варанцова-Вельямінава (1859-1912) жыла ў Бабруйску і маёнтку Вавулічы пад Бабруйскам, займалася дабрачыннасцю, была старшынёй Бабруйскага дабрачыннага таварыства. Ёй з мужам належаў дом у Бабруйску, які быў знесены ў канцы 1960-х гадоў і на яго месцы пабудаваны палац шлюбу. У 1902 годзе быў асвечаны Храм у гонар Святога Мікалая ў Цялушы, пабудаваны на сродкі Варанцовых-Вельямінавых.
Н. Варанцова-Вельямінава.
1841 год. Нарадзілася Эліза Ажэшка (1841-1910).
Польская пісьменніца беларускага паходжання.
Дапамагала паўстанцам у 1863-1864 гадах, хавала ў сябе Р. Траўгута, якога пазней пераправіла за мяжу.
У творчасці выступала за раўнапраўе жанчын, з крытыкай шляхецкай арыстакратыі і саслоўных прымхаў, адлюстроўвала жыццё беларускай вёскі, падзеі паўстання 1863-1864 гадоў. Двойчы намінавалася на Нобелеўскую прэмію: у 1904 і 1909 гадах.
У першы раз большасць членаў камітэта прагаласавала за творчасць этнічнага беларуса Генрыка Сянкевіча, у другі раз узнагарода дасталася шведцы Сельме Лагерлёф. У Гродна працуе Дом-музей Элізы Ажэшка, там жа ёсць вуліца яе імя і пастаўлены помнік.
1850 год. Лівай Страус зрабіў свае першыя блакітныя джынсы.
Штаны імгненна раскупілі. Лівай і яго зяць Дэвід Стэрн адкрылі ў Сан-Францыска галантарэйны магазін. У 1853 годзе Страус заснаваў фірму “Levi Strauss & Co”. Замест парусіны штаны пачалі шыць з мякчэйшай французскай тканіны, якую назвалі “дэнім” (ад горада Нім у Паўднёвай Францыі, дзе гэтая тканіна першапачаткова выраблялася).
1909 год. У моцным пажары згарэў будынак Магілёўскага народнага дома, які быў ўрачыста адкрыты ў 1900 годзе.
А роўна праз год, у 1910-м здарыўся самы моцны пажар у гісторыі задняпроўскага Магілёва і самаго Магілёва: за адзін дзень поўнасцю выгарэла Лупалава – 700 дамоў, 2 царквы, найлепшы ў губернскім цэнтры бардэль, загінула 20 чалавек, некалькі пажарнікаў. Некалькі тысяч жыхароў засталіся без даху над галавой, сотні сталі жабракамі. Страты склалі 2 290 000 рублёў, а ўсе гадавыя даходы горада складалі толькі 439 552 рублі 02 капейкі.
1934 год. Пайшоў з жыцця Браніслаў Эпімах-Шыпіла (1859-1934).
Прафесар, член Інбелкульта, дзеяч беларускай культуры, выдавец, фалькларыст, мовазнавец, літаратуразнавец.
Прымаў удзел у дзейнасці культурна-асветнай арганізацыі “Круг беларускі”, у стварэнні беларускага выдавецтва “Загляне сонца і ў наша аконца”, студэнцкага “Беларускага навукова-літаратурнага гуртка”, лектар на беларускай мове ў Петраградзе, старшыня навуковага “Таварыства вывучэння культурна-прамысловага стану Беларусі”.
Аўтар першай хрэстаматыі беларускай літаратуры. Адыграў значную ролю ў жыцці і творчым станаўленні Янкі Купалы. На радзіме, у в. Залессе Полацкага раёна ў яго гонар усталяваны мемарыяльны знак, а ў Ветрынскай СШ заснаваны музей Б. Эпімах-Шыпілы.
1937 год. Нарадзіўся Іван Некрашэвіч (1937-2009).
Заслужаны архітэктар Беларусі, лаўрэат прэміі Савета Міністраў СССР.
Скончыў Беларускі політэхнічны інстытут. Працаваў у праектных інстытутах, галоўным архітэктарам Мінскай вобласці.
Сярод асноўных работ – Віцебскі і Брэсцкі ўсходнія прамысловыя вузлы, генпланыпрамысловых вузлоў у Гродне, Магілёве, Бабруйску, комплекс БелАЗ, забудова сельскіх пасяленняў, у тым ліку в. Гавяды Шклоўскага раёна.
1944 год. Пачалася аперацыя “Аверлорд” – адкрыццё другога фронта ў Заходняй Еўропе.
Да чэрвеня 1944 года саюзнае камандаванне засяродзіла на брытанскіх астравах 25 пяхотных, 10 бранятанкавых і 4 паветрана-дэсантных дывізій. Уся гэтая групоўка прызначалася для высадкі на ўзбярэжжа Францыі з мэтай адкрыцця другога фронта супраць немцаў.
Высадку забяспечвалі 6 000 караблёў, 11 000 баявых і 2 400 транспартных самалётаў, 850 дэсантных планёраў. Агульная колькасць экспедыцыйных сіл дасягнула 2 876 000 чалавек. Нямецкія войскі ў Францыі налічвалі 60 дывізій з некамплектам 20-30% па людзях і значна большым па тэхніцы. У танкавых дывізіях было 90-100 танкаў.
Адкрыццё другога фронту адцягнула на сябе частку нямецкіх дывізій, знізіла ваенны патэнцыял Германіі, які мог быць накіраваны супраць СССР.
Англа-амерыканскі дэсант у Нармандыі стаў адным з найбуйных у ваеннай гісторыі. Саюзнікам прыйшлося пераадолець адчайныя контратакі суперніка. Часам здавалася, што аперацыя “Аверлорд” проста асуджаная на няўдачу. Але ў падтрымку саюзнікаў 10 чэрвеня 1944 года савецкія войскі пачалі гіганцкі наступ на Усходнім фронце, які гітлераўцам удалося прыпыніць толькі ля Варшавы.
Узаемадзеянне саюзніцкіх войскаў на Захадзе і Усходзе стала найважнейшым фактарам канчатковай змены ваенна-стратэгічнай сітуацыі ў Еўропе на карысць антыгітлераўскай кааліцыі. У верасні 1944 гады супраць Германіі выступілі ўжо яе былыя партнёры: Румынія, Фінляндыя, Балгарыя.
1950 год. Нарадзіўся Аляксей Дудараў (1950-2023).
Беларускі драматург, сакратар Саюза тэатральных дзеячаў Беларусі, член Беларускага ПЭН-цэнтра.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Працаваў акцёрам, загадчыкам літаратурнай часткі Тэатра юнага гледача, галоўным рэдактарам часопіса «Мастацтва», мастацкім кіраўніком Драматычнага тэатра Беларускай арміі.
Аўтар апавяданняў, казак,зборнікаў апавяданняў, п’ес. Па яго сцэнарыях пастаўлены шматлікія фільмы, у тым ліку “Суседзі”, “Белыя росы”. Аўтар п’ес аб гісторыі шлюбу Рагнеды і Уладзіміра, аб Вялікай Айчыннай вайне, міжусобнай барацьбе ў ВКЛ напярэдадні Крэўскай уніі 1385, па матывах паэмы М. Гусоўскага. Пераклаў на беларускую мову хроніку У. Шэкспіра “Рычард III”.
Памёр 27 лютага 2023 года.
1951 год. Нарадзіўся Канстанцін Бандарэнка.
Беларускі гісторык, доктар гістарычных навук, прафесар, Заслужаны работнік адукацыі. Выхаванец і рэктар МДУ імя А. Куляшова (2003-2017). У 2010 г. занесены ў “Кнігу славы Магілёўшчыны”.
1956 год. У СССР адменена плата за навучанне ў старэйшых класах сярэдніх школ і ў ВНУ.
26 кастрычніка 1940 года была ўведзена пастанова №638 “Аб устанаўленні платнасці навучання ў старэйшых класах сярэдніх школ і ў вышэйшых навучальных установах СССР і аб змяненні парадку прызначэнняў стыпендый”.
Навучанне ў сталічных школах каштавала 200 рублёў у год, у правінцыйных – 150, а за навучанне ў інстытуце ўжо даводзілася выкладваць 300-400 рублёў.
Сума гадавой аплаты за навучанне ў школе і ВНУ адпавядала сярэдняй месячнай намінальнай зарплаце савецкіх працоўных. Аднак, увядзенне нават такой сціплай платы для многіх савецкіх грамадзян закрыла магчымасць прадоўжыць адукацыю пасля 7 класа. А калгаснікі тады ўвогуле заробку не атрымлівалі і працавалі за працадні.
У выніку праведзеных “рэформ” колькасць выпускнікоў сярэдніх школ (8-10 класы), сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў і ВНУ скарацілася ўдвая.
2011 год. Памёр Уладзімір Конан (1934-2011).
Беларускі філосаф, гісторык, літаратурны крытык, доктар філасофскіх навук, загадчык аддзела Нацыянальнага навукова-асветніцкага цэнтра імя Ф. Скарыны.
Даследаваў тэарэтына-метадалагічныя праблемы філасофіі і культуралогіі, гісторыю эстэтычнай думкі, пытанні фалькларыстыкі і літаратуразнаўства Беларусі.
Выбух боепрыпаса адбыўся ў прыватным доме 41-гадовага жыхара Бабруйска ноччу 1 чэрвеня – паведамляе прэс-служба Следчага камітэта. На гук разрыва прыбегла сужыцельніца мужчыны, якая знайшла яго акрывашленым, са шматлікімі траўмамі галавы.
Высветлілася, што напярэдадні мужчына разам з прыяцелямі па просьбе знаёмай чысціў і перавозіў рэчы з гаража яе памерлага сужыцеля. Падчас гэтага бабруйчанін знайшоў драўляную скрыню з боепрыпасамі, якую забраў сабе. Але адразу разбірацца з яе зместам не стаў, паколькі яму было неабходна ісці на працу.
Вяртаючыся дадому з працы, мужчына разам з калегамі выпіваў, а калі прыйшоў дадому позна ўначы, то ўспомніў пра боепрыпасы з гаража, дастаў са скрыні гранату, і пачаў разбіраць яе па частках. Боепрыпас здэтанаваў – мужчына атрымаў шырокія ірваныя раны рукі, твару а таксама кантузію вока.
Раніцай 5 траўня на трасе Мінск-Гомель у Асіповіцкім раёне кіроўца маршруткі сутыкнуўся з аўтамабілем ГАЗ, што ехаў у тым жа кірунку. У выніку аварыі пацярпела 21-гадовая жыхарка Бабруйска, яна была дастаўлена ў шпіталь з траўмамі – паведамляе прэс-служба абласнога УУС.
Расказваем пра шосты месяц года – максімальна інфарматыўна і паэтычна.
Чэрвень – разгар лета. 22 чэрвеня – дзень летняга сонцастаяння, у Магілёве ён доўжыцца больш за 17 гадзін. Але толькі ў 15% выпадках чэрвень самы цёплы месяц лета. Чэрвеньскія тэмпературы вышэйшыя за майскія на 3,5-4°С. Яго сярэдняя тэмпература складае 16,5°С у Бабруйску, 15,9°С у Горках, 16,3°С у Магілёве.
Змарыўся несці ношку лета Чырвоны Чэрвень-чараўнік, Прысеў пад ліпай і да флейты Губамі млявымі прынік.
Дрыжыць пялёстачак рамонка На вейках змружаных вачэй, Струменьчыкам мядовым тонкім Павольна музыка цячэ.
Цячэ — і сонным ліпам сніцца Руплівых пчол гудлівы хор, I сонца спелаю суніцай У стоме хіліцца за бор.
Алег Мінкін
Ва ўмовах бесхмарных начэй пад раніцу на зямлю кладзецца шчодрая раса, асабліва паблізу вадаёмаў і на нізкіх месцах.
Як брыльянты, рассявае Ночка летняя расіцу, Туманамі спавівае Луг зялёны над крыніцай. А як раніца настане, Бліскі сонца загуляюць, – Рос прыходзіць адцвітаньне, Туманы у рэчцы таюць. Як брыльянты, гінуць росы На зялёнай сенажаці; Сонца косы, нашы косы Не даюць паўдня ім знаці!
Янка Купала
Але і ў чэрвені бываюць халады. Абсалютны мінімум тэмператур склаўся ў 1930 годзе ў Горках, калі тэмпература склала -2,1°С. У 1949 годзе у Крычаве фіксаваліся замаразкі у ноч з 14 на 15 чэрвеня. А ў Магілёве апошні замаразак рэгістраваўся 11 чэрвеня 1982 года, у Клічаве – 12 чэрвеня таго ж года.
Сапраўды “Да Духа не скідай кажуха” (Духаў Дзень – на 51 дзень пасля Вялікадня, у гэтым годзе – 5 чэрвеня).
У лесе яшчэ цвітуць чарніцы, брусніцы. З’яўляюцца кветкі на леташніх парастках маліны. Чэрвень – разліўное мора кветак на лугах.
А тая ранiчка на полi У часе летняга расквету! Эх, выйдзi ў поле, брат, дасвету: Не будзеш каяцца нiколi. Зiрнi, прыслухайся наўкола: Як цiхамiрна, як вясёла. I ў кожным дрэве, i былiнцы, I ў малюпасенькай раслiнцы, Ну, ва ўсiм чысценька дазвання Блукае радасць спадзявання. Куды нi глянь – усё ў настроi I ў добрай згодзе мiж сабою; Само паветра жыва, дыша, Бы ў iм хтось хвалы жыццю пiша…
Якуб Колас.
Бліжэй да сярэдзіны месяца з’яўляюцца спелыя плады суніц лясных, потым – садовых. У лясах вырастаюць грыбы – “каласавікі”, сярод якіх падбярозавікі, падасінавікі, сыраежкі, баравікі.
Шмат працы ў агароднікаў: праполка, прарэжванне, паліванне культур, маладыя ўсходы бульбы патрабуюць акучвання – двойчы на месяц.
“На ўвесь голас” яшчэ спяваюць птушкі. Ліецца звонкая песня жаўрука. Усяго на некалькі гадзін на суткі змаўкаюць салавей, перапёлка, драч. Але ў канцы чэрвеня з ляснога “хору” выпадаюць многія галасы: трэба выкормліваць патомства, некаторыя віды птушак селі на гнёзды ў другі раз – не да песень.
Выбуховым чынам размнажаюцца насякомыя, у тым ліку шкоднікі садоў, агародаў, на барацьбу з якімі ідзе шмат сіл і сродкаў.
Цікавыя факты.
Лета – перыяд года з устойлівай сярэднесутачнай тэмпературай вышэй за +15°С. Яно на тэрыторыі Магілёўскай вобласці цёплае, у сярэднім дастаткова вільготнае. У вобласці феналагічнае лета пачынаецца ў 2-3 дэкадзе мая. Працягваецца ў сярэднім да 21-27 верасня: 149 дзён у Бабруйску, 139 – у Горках.
Падчас вяртання чэрвеньскіх халадоў магчыма выпадзенне снегу, як гэта было 6 чэрвеня 1962 года. Але звычайна чэрвень умерана цёплы і вільготны месяц.
У чэрвені ў сярэднім 11 дзён з максімальнай тэмпературай +20 +25°С, 8 – з тэмпературай +15 +20°С, адзін з тэмпературай больш за +30°С.
За месяц выпадае каля 80 мм ападкаў. У сярэднім здараецца 8 дзён з навальніцай. У чэрвені 1989 года у Горках і Слаўгардзе іх было па 18.
Навальніцы часцей за ўсё здараюцца паміж 15:00 і 18:00. На 20 навальніц прыпадае адзін выпадак з градам.
Сістэма апавяшчэння “Маланка” спрацавала раніцай 30 мая ў інтэрнаце па Маладзёжным бульвары ў Бабруйску – паведаляе прэс-служба МНС. Гарэў пакой у блоку на восьмым паверсе, у якім пражывае 35-гадовая жанчына. На момант узнікнення пажару яна разам з сябрам знаходзілася ў пакоі. Пара эвакуіравалася самастойна, ніхто не пацярпеў. Прычына пажару высвятляецца, асноўная версія – неасцярожнае абыходжанне з агнём.
Два жыхара Бабруйска 34 і 35 гадоў днём 18 мая паехалі на таксі ў Магілёў, каб забраць там закладку з псіхатропамі – у родным горадзе раздабыць наркотыкі ў іх не атрымалася. У Магілёве яны знайшлі закладку і адразу ўжылі наркотык. Як паведамляе Следчы камітэт, першай дозы мужчынам аказалася недастаткова і яны замовілі яшчэ адну, аднак у абодвух разрадзіліся тэлефоны.
У наркатычным угары бабруйчане папрасіліся да стоража аднаго з прадпрыемстваў Магілёва как падзарадзіцца. Пры гэтым яны паводзілі сябе шумна, нахабна і адкрыта расказвалі, што шукаюць закладку. Стораж набраў 102. Зараз абодвум мужчынам пагражае крымінальны пераслед па 328 артыкуле Крымінальнага кодэкса Беларусі.
