Дзень у гісторыі. 11 студзеня. Міжнародны дзень “дзякуй”. Ягайла атрымаў у жонкі каралеву Ядвігу. Забарона газета «Наша доля». Нарадзіўся мастак Аляксандр Ісачоў

Міжнародны дзень “дзякуй”. 

Свята ініцыявана з падачы міжнародных міратворчых супольнасцяў. Словы ўдзячнасці, якія сказаны з добрымі намерамі, валодаюць магутнай энергетыкай і здольныя матэрыялізавацца ў добрае самаадчуванне, здымаюць дэпрэсіўнае пачуццё і прымушаюць зноў і зноў здзяйсняць добрыя ўчынкі.

Слова “дзякуй” сугучнае ў літоўскай, заходнеславянскіх, украінскай, беларускай, германскіх (ангельскае “thank”, нямецкае “danke”) мовах і звязана са словам з санскрыту “daihya” – “тое, што знаходзіцца ў целе”, “душа”. 

Дзякаваць – аддаваць частку душы: “дзякаваць ад усёй душы”, “вельмi дзякаваць”. 

Слова “дзякаваць” у помніках нашай мовы сустракаецца з XV стагоддзя. 

Псіхолагі лічаць, што словы падзякі – гэта “вусныя пагладжванні”, якія здольныя супакоіць і сагрэць сваёй цеплынёй. Галоўнае, каб словы падзякі вымаўляліся ад чыстага сэрца. 

Невыпадкова здаўна ў народзе існавала вельмі мудрае павер’е – не вымаўляй словы падзякі ў стане раздражнення, у такім выпадку, магічныя словы не дасягнуць мэты і не прынясуць радасці ні вам, ні таму, каму кажаце. Цікава, што і карані таксама сыходзяць значна глыбей простай падзякі.

1386 год. Прадстаўнікі Польшчы ў Ваўкавыску перадалі вялікаму князю Ягайлу акт аб перавыбранні яго каралём польскім і аддачы яму ў жонкі малалетняй польскай каралевы Ядвігі.

Ядвіга (1374-1399) – дачка караля венгерскага і польскага Людовіка Венгерскага і Лізаветы Босніяцкай. На каралеўскі сталец абрана пасля смерці бацькі — у 1384 годзе.

У 1385 годзе заключыла Крэўскую унію. Пасля заключэння шлюбу з Ягайлам, той падарыў Ядвізе ў якасці вясельнага падарунка Магілёў.

Памерла падчас родаў. Доўгі час неафіцыйна ўшаноўвалася ў Польшчы як святая. Беатыфікавана Каталіцкім Касцёлам ў 1986, кананізавана ў 1997 годзе. Дзень успаміну 17 ліпеня.

1395 (1397) год. Памёр Скіргайла Альгердавіч. 

Князь полацкі, троцкі і, магчыма, кіеўскі. 

Удзельнік паходаў супраць крыжакоў (1374-1375). 

Пасля выгнання Андрэя Альгердавіча, княжыў у Полацку (1377-1381). У час перагавораў з Кейстутам захапіў яго ў палон і адвёз у Крэўскі замак, дзе той быў забіты. Стаў князем Троцкім і другой уплывовай асобай у дзяржаве. 

У час заключэння Крэўскай уніі (1385) забяспечыў сабе права застацца праваслаўным. У Мсціслаўскай бітве (1386) перамог смаленскага князя Святаслава Іванавіча і падпарадкаваў Смаленскае княства, на наступны год авалодаў Полацкам і захапіў свайго брата Андрэя Альгердавіча. 

Валодаў Троцкім, Полацкім княствамі, Менскам, Свіслаччу, Бабруйскам, Прапошаскам і іншымі гарадамі, захапіў Віцебск, авалодаў Кіевам. Атручаны ў Кіеве. Пахаваны ў Кіева-Пячэрскай лаўры.

1864 год. У Вільні расстраляны Цітус Далеўскі. 

Адзін з кіраўнікоў паўстання 1863-1864 гадоў.

Вучыўся ў Віленскай гімназіі, дзе сябраваў з Ф. Багушэвічам. 

Удзельнічаў у рэвалюцыйным студэнцкім руху ў Маскве і Пецярбургу. 

Паплечнік К. Каліноўскага. Паўстанцкі начальнік Вільні. Арыштаваны ў снежні 1863 года. 

Пакараны смерцю на Лукішскай плошчы.

1867 год. У в. Карытнае (зараз Асіповіцкі раён) нарадзіўся Сцяпан Рункевіч.

Беларускі гісторык царквы, архівіст, дзеяч Рускай Праваслаўнай Царквы, грамадскі дзеяч.

Выхаванец і выкладчык Пецярбургскай духоўнай акадэміі, сакратар Сіноду. 

Выдаў 5 выпускаў «Матэрыялаў для гісторыі Мінскай епархіі», «Кароткі гістарычны нарыс стагоддзя Мінскай епархіі…», «Гісторыю Мінскай архіепіскапіі (1793-1832)».

Даследчык гісторыі ўніяцкай царквы і Мінскай епархіі праваслаўнай царквы, гісторыі Рэчы Паспалітай напярэдадні яе падзелу.

Памёр 12 сакавіка 1924 года.

1907 год. Пастановаю Віленскай судовай палаты забаронена газета «Наша доля». 

Рэдактар-выдавец І. Туркенес засуджаны на 1 год крэпасці. 

Поўная назва газеты «Наша Доля. Першая белоруская газэта для вёсковаго і местоваго рабочаго народу. Выходзіць раз у тыдзень рускімі і польскімі літэрамі» – штотыднёвая легальная газета рэвалюцыйна-дэмакратычнага кірунку, першая легальная газета на беларускай мове. 

Выдавалася ў Вільні з 1(14) верасня да 1(14) снежня 1906 года. Разам выйшла 6 нумароў, з іх 4 былі канфіскаваны. Палова тыражу друкавалася кірыліцай, палова – лацінкай. Разавы тыраж 1-га нумару склаў 10 000 асобнікаў.

У склад рэдакцыі ўваходзілі браты Луцкевічы, А. Пашкевіч (Цётка) і іншыя. 

Газета мела рубрыкі: “Дзеянні ўрада”, “Палітычны агляд”, “Жыццё вёскі”, “Жыццё горада”, “Найноўшыя творы беларускай літаратуры”, “Што чуваць на Белай Русі”, “Новыя кнігі”, “З мінулага Беларус” і іншыя.

1908 год. Нарадзіўся Віктар Заўрыеў. 

Беларускі географ, падарожнік, педагог, прафесар, доктар геаграфічных навук, стваральнік і загадчык кафедры фізічнай геаграфіі замежных краін БДУ. 

Вывучаў Урал, Сібір, Каўказ, Іран, В’етнам, Беларусь. 

Даследчык праблем Палесся, дынамікі палескіх азёр. З  яго імем звязана станаўленне лабараторыі возеразнаўства, кафедраў агульнага землязнаўства, геадэзіі і картаграфіі. Чытаў лекцыі ў розных універсітэтах СССР, Сафійскім, Белградскім, Кракаўскім. 

Пад яго кіраўніцтвам абаронена больш за 20 кандыдацкіх дысертацый. 

Памёр 14 сакавіка 1976 года.

1937 год. Нарадзіўся Віктар Кухта. 

Беларускі біяхімік. Доктар медыцынскіх навук. Прафесар. Заслужаны дзеяч навукі.

Працаваў прафесарам, загадчыкам кафедры біялагічнай хіміі Беларускага медуніверсітэта.

Аўтар і суаўтар манаграфій, падручнікаў для студэнтаў-медыкаў, 215 навуковых прац. Падрыхтаваў 3 дактароў і 18 кандыдатаў навук.

1947 год. Нарадзіўся Валянцін Яцухна. 

Беларускі географ, ландшафтны эколаг, глебазнавец. 

Працаваў у інстытуце “Белгіпразем”, факультэце геаграфіі і геаінфарматыкі БДУ дацэнтам, загадчыкам лабараторыі экалогіі ландшафтаў. 

Спецыяліст у галіне рацыянальнага выкарыстання, экалагічнай ацэнкі і тэрытарыяльнай арганізацыі аграландшафтаў, прыкладных геаграфічных даследаванняў, планавання землекарыстання, экасістэмных паслуг.

Аўтар больш за 550 навуковых прац. Навуковы эксперт Канвенцыі ААН па барацьбе з апустыньваннем / дэградацыяй зямель.

1955 год. Нарадзіўся Аляксандр Ісачоў. 

Беларускі жывапісец, графік.

Прымаў удзел у двух выстаўках ленінградскіх мастакоў авангардных кірункаў (1974, 1975). 

З 1975 года працаваў у класічнай манеры пісьма. Асноўнымі сюжэтамі яго карцін былі міфалагічныя і біблейскія сюжэты. У стылявым кірунку мастак пачаў арыентавацца на традыцыі еўрапейскага акадэмічнага жывапісу сярэдзіны XIX – пачатку XX стагоддзяў. Пісаў іконы для Рэчыцкай царквы, выканаў роспіс сцен храма ў г. Мазыры.

У лістападзе 1987 года ў Рэчыцы адбылася персанальная выстаўка мастака, якую паглядзела каля 20 000 чалавек. Праз тры дні пасля заканчэння выстаўкі мастак памёр ад сардэчнага прыступу.

Аўтар каля 500 карцін, большасць з якіх былі вывезены за мяжу ў Швецыю, Германію, Францыю, Ізраіль і ЗША.

Памёр 5 снежня 1987 года.

1983 год. Памёр Ціхан Кісялёў. 

Беларускі дзяржаўны і партыйны дзеяч. Герой Сацыялістычнай Працы.

Працаваў настаўнікам, дырэктарам школы, у партыйных органах, першым сакратаром Брэсцкага абкама, старшынёй Савета Міністраў БССР (1959-1978),  намеснікам Старшыні Савета Міністраў СССР (1978-1980), пасля смерці П. Машэрава стаў першым сакратаром ЦК КПБ.

Пад час яго дзейнасці ажыццяўляліся працэсы аднаўлення пасляваеннай эканомікі, будаўніцтва сучасных гігантаў прамысловасці.

Яго імём названы вуліцы ў Мінску, Гомелі. У Мінску ўстаноўлена мемарыяльная дошка.

2001 год. Памерла Аляксандра Данілава. 

Заслужаны архітэктар БССР.

Жыла і працавала ў Віцебску. Сярод асноўных работ у Віцебску: забудова вуліцы Кірава, плошчы Перамогі, цэнтральных і паўднёвых раёнаў, плошчы Тысячагоддзя Віцебска. 

Прымала ўдзел у забудове жылых мікрараёнаў у Наваполацку, Оршы. Адзін з аўтараў генпланаў Полацка, Наваполацка, Віцебска, Оршы.

 

Гісторыя каляднай ёлкі, з якой змагаліся і царква і бальшавікі, а беларускія сяляне доўга не прымалі

Як калядны звычай нямецкіх пратэстантаў стаў дарагі сэрцу кожнаму беларусу – наш забаўляльны лонгрыд.

У Заходняй Еўропе гэты звычай існуе з XVІ ст., а на нашых землях традыцыя ўкаранілася толькі ў ХІХ ст., прычым яна прыйшла разам з нямецкім пратэстантызмам.  Ёлачны звычай выклікаў адмаўленне ў праваслаўнай царквы і ў савецкай улады, яго доўга не прымалі жыхары беларускай вёскі.

Зараз жа на плошчах гарадоў, у крамах, офісах зіхацяць святочныя ялінкі. Ім радуюцца і дзеці, і дарослыя. Шмат хто падчас калядных і навагодніх святаў ставяць жывую ёлку ў сваіх кватэрах і дамах. Але адкуль пайшоў звычай яе ставіць? 

Вечнае сусветнае дрэва

Навагодняе шанаванне елкі распачалося на тэрыторыі германскіх земляў, дзе елка ў часы паганства атаясамлялася з сусветным дрэвам. Менавіта тут, у старажытных германцаў, яна і стала спачатку навагоднім дрэўцам, а пазней – сімвалам Раства. Цікава, што найдаўнейшае апісанне звычаю ісці на Новы год у лес па ялінку даследчыкі знаходзяць якраз у германскіх народаў. 

Першапачаткова хрысціянская царква ставілася да елкі не вельмі добра, таму што такі звычай мае карані ў язычніцтве – гэтакі працяг культу пакланення дрэвам. Пасля хрышчэння звычаі і абрады, звязаныя з ушанаваннем елкі, пачалі паступова набываць хрысціянскі сэнс, і яе сталі выкарыстоўваць як дрэўца – сімвал Раства. 

На сённяшні дзень лічыцца, што звычай ставіць калядную ёлку паўстаў у XVІ стагоддзі ў Германіі падчас пратэстанцкай рэфармацыі. Вечназялёнае дрэва з аднаго боку сімвалізавала Дрэва Адама і Евы з кнігі Быцця, а з другога – вечнасць, бясконцасць. Нездарма ёсць загадка пра елку: «зімой і летам адным цветам». У снягі і віхуры яна нагадвае пра хуткую вясну і непазбежнасць перамогі лета над зімою, жыцця над смерцю.

З часам, калі рэфармацыя пачала пашырацца на іншыя краіны Еўропы, ідэя ставіць ёлку, як знак Божага нараджэння і рэфармацыі, таксама пайшла ў народ. А калі эмігранты паехалі ў Амерыку, яны прывезлі гэту вясёлую традыцыю з сабой. У тыя часы не было адмысловых цацак, таму ёлку ўпрыгожвалі садавіной, арэхамі і свечкамі, а на верх ставілі зорку, якая сімвалізавала Віфліемскую, а таксама анёла, які рэпрэзентаваў арханёла Гаўрыіла. 

Такім чынам відавочна, што карані звычаю ўпрыгожваць ялінку сягаюць у еўрапейскае сярэднявечча і звязваюцца яшчэ з пракаветнымі дахрысціянскімі традыцыямі, якія гарманічна спалучыліся з хрысціянскімі звычаямі і ўяўленнямі.

Нямецкія пратэстанты прыносяць калядную традыцыю

У Рэчы Паспалітай ёлачны звычай пашырыўся на рубяжы ХVІІІ – ХІХ стагоддзяў дзякуючы нямецкім пратэстантам, якія даволі масава рассяляліся ў беларускіх гарадах. Напрыклад, свая лютэранская абшчына існавала ў XVIII стагоддзі ў Магілёве, і ёй была пабудавана лютэранская кірха ў горадзе – на тым месцы, дзе зараз перасякаюцца вуліца Ленінская і завулак Мігая. Наогул, гэтая традыцыя пашыралася з захаду на ўсход. 

Лютэранская кірха ў Магілёве

Прыблізна ў гэты ж час ёлачны звычай з’явіўся і ў Расійскай імперыі, аднак выключна сярод вышэйшых слаёў насельніцтва, якія часта мелі нямецкае паходжанне. Не трэба забываць, што княгіня Аляксандра Фёдараўна, цар Пётр ІІІ і Кацярына ІІ нарадзіліся і выраслі ў Германіі ў лютэранскіх сем’ях з іх традыцыямі.

Паступова на працягу ўсяго XIX стагоддзя ёлка ў Расійскай імперыі, куды ўваходзіла і Беларусь, набывае хрысціянскую сімвалічнасць, хоць дагэтуль успрымалася як мілая нямецкая забава, якая выконвала эстэтычную функцыю. 

Як і ў краінах Заходняй і Цэнтральнай Еўропы, расійская ёлка, паступова становіцца «хрыстовым дрэвам». А ўжо да пачатку ХХ стагоддзя ёлка трывала заняла сваё месца ў дамах розных слаёў гарадскога насельніцтва. 

Што цікава, праваслаўная царква напачатку не вітала гэту ідэю, а кіруючы Сінод наогул заклікаў насельніцтва не ставіць ёлкі ў сябе дома, бо яны лічылі, што праваслаўны люд не павінен мець нічога агульнага з гэтай пратэстанцкай традыцыяй немцаў. Але, нягледзячы на ўсю крытыку, калядныя ёлкі вельмі моцна ўкараніліся ў дарэвалюцыйнай Расіі. 

З часам вечназялёнае дрэва пачалі ставіць на галоўных плошчах гарадоў, на чыгуначных вакзалах і ў іншых грамадскіх будынках. Такім чынам, канчаткова ёлачны звычай на беларускіх землях, якія ўваходзілі ў склад Расійскай імперыі, быў замацаваны ўжо ў ХІХ стагоддзі.

З каляднай у навагоднюю і савецкую

Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі сітуацыя карэнным чынам змянілася. Савецкая ўлада забараніла калядныя ёлкі, абвясціўшы іх буржуазнай традыцыяй, павязанай з хрысціянствам. 

З той пары ёлка атрымала нелегальны статус. У 1929 годзе дайшло да таго, што камсамольскія патрулі хадзілі і зазіралі ў вокны людзей, правяраючы на наяўнасць там упрыгожанага вечназялёнага дрэва.

І раптам, на сыходзе 1935 года ў газеце «Правда» з’яўляецца нататка кандыдата ў члены Палітбюро ЦК ВКП(б) Паўла Постышава: “Давайце арганізуем да Новага году дзецям добрую ёлку!” 

У выніку дарэвалюцыйны звычай быў нібыта адроджаны. Але цяпер ёлка называлася не каляднай, а навагодняй або проста – савецкай. Такім чынам, быў зроблены, так бы мовіць, рэбрэндынг каляднай ёлкі. 

Свята і яго атрыбутаў чалавек прагне ў любы час, і ў савецкі прагнуў таксама. Вяртанне і рэабілітацыя ёлкі маглі паслужыць савецкаму рэжыму, вяртаючы людзям звыклыя радасці жыцця. Але старая традыцыя была хутчэй не адроджана, а выкарыстана для стварэння новага свята. Для савецкага кіраўніцтва заданне было простае: засланіць святкаванне Раства, якое ў першую чаргу звязвалася з ёлкай, прапанаваўшы людзям новае грандыёзнае свята – Новы Год.

Ёлка рэкамендавалася ў новай якасці – як дзіцячая забава, прыдатная для юных будаўнікоў камунізму. Нездарма ў тыя часы казалі, што навагодняя ёлка – гэта свята радаснага і шчаслівага дзяцінства ў савецкай краіне. 

Да свята Раства ёлачны звычай больш не меў прамога дачынення, у яго трэба было ўдыхнуць зусім новы сэнс. Віфлеемскую зорку замянілі на чырвоную савецкую, а сама ёлка стала знакам новага камуністычнага свята – Новага Года.

Дуалістычная ёлка беларускай культуры

Нягледзячы на тое, што ў беларускіх гарадах ёлкі ставілі ў дамах і цэнтральных плошчах яшчэ пачынаючы з ХІХ стагоддзя, у вясковым асяродку такую традыцыю доўгі час масава не падтрымлівалі. 

Запытайцеся нават сёння ў старэйшых вясковых жыхароў, калі пачалі ставіць ялінкі, дык пачуеце ў адказ, што толькі ў пасляваенныя гады. А так да Калядаў ці Вялікадня як святаў, з якіх у розныя часы распачынаўся Новы год, у хаце вешалі саламяных павукоў, што гэтаксама сімвалічна пазначалі колаварот часу.

Непрыняцце ёлачнага звычаю ў вясковым асяродку звязанава ў першую чаргу з тым, што елка ў беларускай народнай культуры мела дуалістычную сімволіку.  

Менавіта ялінка ў балта-славянскай традыцыi лiчыцца за дрэва, звязанае са светам памерлых. Яе галінкі і сёння выкарыстоўваюцца ў пахавальных абрадах – з іх робяць вянкі, іх кідаюць на дарогу памерламу і г.д. 

Гэта звязваецца ў першую чаргу з вечнай зелянiнай елкі, што не магло не асацыявацца з вечнасцю жыцця, з магчымасцю працягваць iснаванне ў іншых яго вымярэннях. 

Варта адзначыць, што беларускія сяляне не садзілі яліну ў межах сядзібы, бо ў міфалагічным плане “калючасць”, “адмоўнасць” елкі адлюстроўвалася ў сувязі яе з дэманалагічным светам. Акрамя таго, елка як дрэва, што расце ў сырых, цёмных месцах, лічыцца недобранадзейнай, чорнай.

Разам з тым у беларускай традыцыі існуе ўяўленне пра елку як пра дрэва «свянцонае». У яе ніколі ня бʼе Пярун, таму падчас навальніцы найлепей было хавацца менавіта пад елкай. 

Гэтыя асаблівасці тлумачыць этыялягічная легенда, у якой апавядаецца, што калі слугі цара Iрада хацелі забіць немаўля Хрыста, то Божая Маці, уцякаючы, хавалася пад елку. Дрэва само апускала сваё галлё, каб прыкрыць іх. За гэта Бог асвяціў елку і прызначыў заўжды яе ставіць у хаце або затыкаць за абразы на Каляды і Вялікдзень.

Елка гэтаксама займае значнае месца ў вясельным комплексе беларусаў. Упрыгожаная ў Зборную суботу «елачка» сімвалiзавала дзявоцкасць маладой, яе хараство. Атрыбут уяўляў сабой невялiкае дрэўца, нават яго вершалiну або галiнку, прычым толькi зiмой – яловую, летам жа ў якасцi «елачкi» выступалi галiнкi пладовых дрэў. 

«Елачку» ўторквалi ў каравай цi ставiлi на спецыяльную падстаўку, упрыгожвалi стужкамі i кветкамi. Такое выкарыстанне яліны ўпiсвалася ў больш агульную iдэю пераходу, асноўную i для вясельнага, i для пахавальнага абрадаў.

Хоць падчас калядных і новагодніх святаў у беларускіх вёсках не было традыцыі ставіць яліну ў хаце, аднак елка была неад’емных атрыбутам масленкавых, велікодных ды юр’еўскіх звычаяў. 

Дарэчы, да ведама

У беларускай мове:
Елка – дрэва ў лесе.

Ёлка – упрыгожаная на Новы год і Каляды ялінка.

Фота: nokta.md, fakeoff.org, catholic.by, aif.ru, radzima.org

На Беларусі зноў бачылі паўночнае ззянне

Такое відовішча можна было назіраць пад Віцебскам, у пасёлку Сураж. Відэа ўзята з сацыяльных сетак.

Раней паўночнае ззянне рэгістравалася на Беларусі чатыры гады таму. У 2018 годзе ў ноч з 18 на 19 сакавіка яго знялі пад Докшыцамі і звязалі з моцнай магнітнай бурай.

Львы каля Магілёва і іншыя археалагічныя адкрыцці 2022 года

Парэшткі еўрапейскіх львоў і вавілонскай вежы, першыя краманьёнцы, дзверы ў “замагільны свет”, карабель Кука, якар Тытаніка і іншыя самыя цікавыя археалагічныя адкрыцці 2022 года сабралі эксперты ўкраінскага “Громадське радіо”. 

Вавілонская вежа, верагодна, знойдзена.

Археолагі, напэўна, знайшлі частку легендарнай вежы. Гаворка ідзе пра знойдзеныя незвычайныя цагліны падчас раскопак на месцы горада Вавілона. Доктар Ірвінг Фінкель з Брытанскага музея лічыць, што менавіта падобную цэглу загадаў вырабіць цар Навухаданасар II для будаўніцтва вавілонскай вежы.

У 586 г. да н.э. Навухаданасар II захапіў Ерусалім. Там ён выбраў самых высокакваліфікаваных рабочых, якія адправіліся ў Вавілон, каб пабудаваць вежу са спецыяльнай цэглы. У першых частках Старога запавета ёсць ускосныя звесткі пра яўрэяў, адпраўленых у Вавілон для гэтай місіі, прычым вядзецца гаворка таксама пра цэглу, з якой рабілася вежа. Адзначана, што ў знойдзенай зараз археолагамі цэглы на месцы колішняга Вавілона (на поўдзень ад сучаснага Багдада) ёсць усе прыкметы будаўнічага матэрыялу таго часу, які супадае са звесткамі са Старога запавета: у ёй ёсць смала, раствор і бітум, якія згаданы ў біблейскай гісторыі.

Доктар Фінкель: “У кнізе Быцця літаральна сказана, што яны выкарыстоўваюць цэглу замест каменя і бітум для раствора”.

Францыя – суперсенсацыя пра засяленне Еўропы.

Краманьёнцы – непасрэдныя продкі сучасных людзей – некалькі разоў засялялі Еўропу, але па нейкіх прычынах потым зноў тэрыторыю кантралявалі неандэртальцы.  

Археолагі знайшлі доказы таго, што людзі сучаснага анатамічнага тыпу жылі ў Еўропе 54 тысячы гадоў таму. Раней самым старажытным помнікам Еўропы, дзе былі знойдзены рэшткі краманьёнцаў, лічылася балгарская пячора Бачо-Кіро, куды старажытныя людзі прыйшлі 45-43 тысяч гадоў таму.

Французскія археолагі выявілі ў гроце Мандрэн у даліне Роны культурныя пласты з тыповымі інструментамі неандэртальцаў, між якіх быў адзін пласт з больш развітай каменнай прамысловасцю. Марфалагічны аналіз знойдзеных зубоў паказаў, што каля 54 тысяч гадоў таму людзі сучаснага анатамічнага тыпу ўжо знаходзіліся ў басейне ракі. 

Швейцарцы аднавілі твар егіпецкай жрыцы.

Археолагі і навукоўцы пры дапамозе судова-медыцынскіх тэхналогій узнавілі твар Шэп-ан-Ісідзі – егіпецкай жанчыны, якая жыла ў VII стагоддзі да нашай эры. Надпісы на саркафагу паказваюць, што жанчына належала да заможнай сям’і і паходзіла з роду жрацоў Амона ў Фівах. Мумія захоўваецца з 1820 года ў бібліятэцы абацтва ў Санкт-Гален (Швейцарыя). Цяпер мы ведаем, як выглядалі людзі таго часу. 

Гэта новае даследаванне адрозніваецца ад аналагічных работ, якія выкананы раней.

Яно заснавана “выключна на судова-медыцынскай экспертызе знешнасці і анатамічных доказах”. Эксперты толькі рэканструявалі твар, не дадаючы аксэсуараў, такіх як ювелірныя вырабы, адзенне ці парыкі. 

Дзверы ў іншы свет у Егіпце.

Археолагі выявілі ў адным з некропаляў дзверы ў “іншы свет”. Група егіптолагаў выявіла рэдкую магілу старажытнага царства з ілжывымі дзвярыма, якія нібыта сімвалічна вялі ў іншы загробны свет Дуат.

На далёкай сцяне вывучанай магілы археолагі знайшлі надпісы, якія добра захаваліся. Яны выглядаюць так, быццам мастак скончыў маляваць іх літаральна днямі. Надпісы занялі бачнае месца ў цэнтры магілы і закрылі панэль з “ілжывымі дзвярыма” у іншае вымярэнне.

Карабель капітана Кука.

Пасля 22 гадоў пошукаў знойдзены патанулы карабель падарожніка і адкрывальніка капітана Джэймса Кука.

З 1999 года працягваліся пошукі карабля Кука, падчас якіх археолагі знайшлі некалькі іншых караблёў XVIII ст. І вось карабель Endeavur быў знойдзены каля ўзбярэжжа ЗША, недалёка ад вострава Род. 

Карабель Endeavur быў пабудаваны ў Англіі ў 1764 годзе. Праз чатыры гады Джэймс Кук адправіўся на ім ў экспедыцыю ў Ціхі акіян. У 1770 годзе ён высадзіўся ў Аўстраліі, а потым дабраўся да ўзбярэжжа Новай Зеландыі. 

Кук быў забіты на Гаваях падчас трэцяга падарожжа ў Ціхі акіян, а яго карабель быў затоплены ў 1778 годзе падчас вайны ў ЗША за незалежнасць.

Старажытныя піраміды і гарады ў Амазоніі знайшлі  пры дапамозе дрона.

На працягу доўгага часу навуковая супольнасць лічыла, што толькі адна з вялікіх цывілізацый папярэдняй Амерыкі развівалася ў трапічных лясах і дасягнула ўрбанізму – імперыі майя. 

Цяпер навукоўцы больш уважліва глядзець на Амазонію, якая раней разглядалася выключна сельскагаспадарчым рэгіёнам без буйных гарадоў і складанай дзяржаўнай структуры.

Вучоныя нямецкага археалагічнага інстытута даследавалі Льянас-дэ-Мохас  (вільготныя раўніны) на паўднёвым захадзе Амазонкі (тэрыторыя Балівіі) і знайшлі 24 невялікія паселішчы, з якіх толькі 15 былі вядомыя раней. Найбольшыя з іх – Катока і Ландзівар аказаліся складанымі арганізаванымі гарадамі з грамадскімі і цырыманіяльнымі месцамі. 

Акрамя таго, археолагі выявілі канічныя піраміды вышынёй 22 метры. І гэта іх вышыня сёння. Немагчыма вызначыць іх першапачатковую вышыню, таму што піраміды пабудаваны з зямлі, якая ў Амазонскіх умовах змываецца моцнымі дажджамі. 

Якар Тытаніка.

Археолагі ўпершыню паказалі 15-тонныя якар і бронзавыя шпілі “Тытаніка”. З часу аварыі прайшло больш за 110 гадоў, і толькі цяпер дайверы з экспедыцый Oceangate здолелі зрабіць унікальныя кадры гіганцкага якара, якарнага ланцуга, аднаго з катлавых бронзавых шпіляў.

Еўрапейскія львы.

Львы шырока прадстаўлены ў мастацтве многіх еўрапейскіх народаў і іх міфах. Але гэта не з’яляецца доказам існавання дзікіх львоў на гэтай тэрыторыі. 

Ці маглі львы жыць на тэрыторыі Грэцыі, Балгарыі, Венгрыі, Румыніі, Украіны і Беларусі 3000 гадоў таму? Археолагі лічаць, што так, маглі. Гэтае пытанне, безумоўна найперш цікавае магілёўцам, і сёлета яго абмяркоўвалі ў сур’ёзных навуковых часопісах. 

Гэта здаецца неверагодным, але археолагі, у прыватнасці, зоаархеолагі сур’ёзна вывучаюць гэтае пытанне, а некаторыя лічаць, што гэта вельмі магчыма. 

Калісьці людзі даліны Немей на поўдні Грэцыі жылі ў смяротным страху перад львамі, якія хаваліся на навакольных пагорках і палявалі на насельніцтва. Толькі магутны Геракл, якога выклікаў цар суседняга Тырынфа, змог забіць звера. Сын Зеўса загнаў магутнага драпежніка ў кут пячоры і задушыў голымі рукамі. Пасля гэтага людзі жылі без страху, а Геракл працягваў рабіць свае знакамітыя подзвігі. 

Магчыма, гісторыя пра немейскага льва – гэта не толькі міф. У 1978 годзе два нямецкія навукоўцы зрабілі ўражлівае адкрыццё. Падчас раскопак таго самага Тырынфа яны выпадкова натыкнуліся на косці кошкі каля чалавечага шкілета. Яны зрабілі выснову, што гэта костка льва, і, магчыма, таго самага віду, які сёння насяляе часткі афрыканскага кантыненту.

Тая костка была толькі першай з дзесяткаў, знойдзеных у Тырынфе і ў іншых месцах на працягу наступных дзесяцігоддзяў. Знойдзены чатыры фрагменты костак лап і кавалак рэбраў, якія звязаны з рознымі перыядамі часу паміж 1700-1600 г.г. да н.э. і каля 1200 г. да н.э. Шмат костак датуецца больш чым 1000 годам да пачатку бронзавага веку ў Грэцыі, які ў паўднёва-ўсходняй Еўропе вядомы як медны век.

Хаця некаторыя дэталі застаюцца незразумелымі, многія археолагі і гісторыкі зараз выкарыстоўваюць гэтыя доказы, каб зрабіць выснову, што сучасныя львы калісьці жылі побач з людзьмі на тэрыторыі Еўропы на працягу сотняў гадоў.

У паўднёва-ўсходняй Еўропе, уключаючы Грэцыю, апошнія знаходкі ільвіных костак датуюцца прыблізна 7-м стагоддзем да нашай эры. У той час як вучоныя апісваюць знікненне грэчаскага льва з дзікай прыроды прыблізна ў 1200 г. да н.э., калі мастацкія выявы львоў становяцца менш жорсткімі, менш дакладнымі і больш непадобнымі на рэальныя. Магчыма, ільвы выжылі ў класічным перыядзе паміж 500 і 300 г. да н.э. 

Прамых доказаў жыцця львоў каля Магілёва пакуль няма, але прыродныя і кліматычныя ўмовы тут не надта адрозніваліся ад ўкраінскіх, і знаходжанне львоў на тэрыторыі Беларусі тэарэтычна верагодна. 

Калісьці ніхто не верыў у дзікіх львоў у Грэцыі, цяпер з’явіліся доказы. Потым знайшліся косткі львоў ў Венгрыі, Румыніі, Украіне… Магчыма іх знойдуць і ў Беларусі. 

Дзень у гісторыі. 5 студзеня. Нарадзіліся Еўфрасіння Полацкая, акадэмік Аляксандр Вайтовіч, жывапісец Ігар Бархаткоў. Пачалося будаўніцтва маста “Залатыя вароты”

Дзень работнікаў сацыяльнай абароны Беларусі. 

Гэта свята непасрэдна датычыцца больш як 35 тысяч чалавек, якія працуюць у органах па працы, занятасці і сацыяльнай абароне, а таксама, і іх падапечных. А гэта – ні многа ні мала – больш за 1,8 мільёнаў людзей, якія стаяць на ўліку ў тэрытарыяльных цэнтрах сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва.

Найбольш запатрабаванай на сёння формай сацыяльнага абслугоўвання пажылых і інвалідаў з’яўляецца дапамога на даму. Яе атрымліваюць каля 90 тысяч непрацаздольных жыхароў краіны.

1104 год. Нарадзілася Еўфрасіння Полацкая (Прадслава). 

Святая ў праваслаўных і грэка-каталікоў, апякунка Беларусі. 

Полацкая князёўна і ігумення, першая ў Цэнтральна-Усходняй Еўропе падарожніца, паломніца. 

У 1167 годзе ішла ў паломніцтва па Дняпры, праз Оршу, праз месца, дзе зараз стаіць Магілёў, магла прыпыняцца там, дзе зараз месціцца Паднікольскі манастыр. 

У 1187 г. яе мошчы былі перанесены з Ерусаліма ў Кіева-Пячорскую лаўру. 

У 1910 годзе пры вяртанні машчэй з Кіева ў Полацк, рака з парэшткамі святой стаяла тры дні ў Іосіфаўскім саборы ў Магілёве.

1875 год. Памёр Адам Завадскі

Віленскі друкар і выдавец.

Пасля бацькі Юзафа Завадскага ўзначаліў выдавецтва Завадскага. Яго жонка – Вінцэнціна Завадская – аўтар папулярнай кулінарнай кнігі «Літоўская кухарка» (Вільня, 1854).

Супрацоўнічаў з многімі пісьменнікамі, у тым ліку з В. Дунінам-Марцінкевічам, у 1846 годзе выйшла яго першая кніга «Сялянка». Перапісваўся з М. Асорыя-Цяплінскім наконт выдання «Snopka Nadniemeńskiego» і збору яго твораў.

1891 год. Нарадзіўся Адам Пучкар-Хмялеўскі. 

Рымска-каталіцкі святар, грамадскі і культурны дзеяч.

Вучыўся ў Магілёўскай духоўнай каталіцкай семінарыі ў Пецярбургу, дзе далучыўся да беларускага нацыянальнага руху. Святар з 1916 года, служыў у Бабруйску, Іркуцку, мінскіх касцёле Святых Сымона і Алены, кафедральным касцёле, у парафіях Койданава, Заслаўя, Воўчкавіч.

У 1926 годзе на з’ездзе каталіцкіх святароў Мінскай губерні выступіў з прапановай утварэння каталіцкай дыяцэзіі на чале з беларускім біскупам, падпарадкаваным непасрэдна Ватыкану, а не польскай іерархіі. 

Арыштоўваўся ЧК у 1920, ДПУ БССР у 1933 годзе. Разам з іншымі святарамі асуджаны і сасланы ў лагеры.  

Загінуў 1 верасня 1938 года.

1907 год. У в. Радучы Чавускага раёна нарадзіўся Кастусь Губарэвіч.  

Беларускі драматург. Заслужаны дзеяч мастацтваў.

Настаўнічаў, працаваў у газетах «Палеская праўда», «Літаратура і мастацтва»,  на Белдзяржкіно, «Беларусьфільме», Беларускім радыё, у Міністэрстве культуры.

Аўтар вершаў, апавяданняў, зборнікаў апавяданняў, драм, лірычных камедый, шэрагу гісторыка-рэвалюцыйных і ваенна-патрыятычных п’ес, у тым ліку «Цытадэль славы» (пастаноўка 1949; пад назвай «Брэсцкая крэпасць», 1953), «Простая дзяўчына», «На крутым павароце», «Брэсцкі мір», «Партызанская зона». Выступаў як кінадраматург: сцэнарыі фільмаў «Баям насустрач», «Дзяўчынка шукае бацьку», «Паланэз Агінскага» і іншых.

Памёр 3 ліпеня 1987 года.

 

1931 год. Нарадзіўся Уладзімір Піліповіч. 

Беларускі вучоны ў галіне лазернай фізікі і аптычнай апрацоўкі інфармацыі. Доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар, акадэмік. Заслужаны дзеяч навукі. Лаўрэат Дзяржаўных прэмій СССР і Беларусі.

Працаваў у Інстытуце фізікі АН БССР, загадчыкам Лабараторыі электронікі дырэктарам Інстытута электронікі Акадэміі навук.

Вынікі яго даследаванняў і распрацовак адлюстраваны больш чым у 400 навуковых працах, у тым ліку ў 3 манаграфіях. У галіне лазернай фізікі і аптычнай апрацоўкі інфармацыі створана прызнаная навуковая школа, сярод яго вучняў 3 дактары і 32 кандыдаты навук.

Памёр 2 красавіка 2018 года.

1933 года. У Сан-Францыска пачалося будаўніцтва аднаго з самых вядомых у свеце мастоў – “Залатая Брама”, “Залатыя Вароты” (Golden Gate Bridge). Вісячы мост праз праліў Залатыя Вароты. 

Ён злучае горад Сан-Францыска на поўначы паўвострава Сан-Францыска і паўднёвую частку акругі Марын, побач з прадмесцем Саўсаліта. Быў самым вялікім вісячым мостам у свеце з моманту адкрыцця ў 1937 і да 1964 года. 

Даўжыня моста – 1970 метраў, даўжыня асноўнага пралёта – 1280, вышыня апор – 230 метраў над вадой. Ад праезжай часткі да паверхні вады – 67 метраў.

1938 год. Нарадзіўся Аляксандр Вайтовіч. 

Беларускі акадэмік, фізік і палітык. Доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар, акадэмік Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, Еўрапейскай акадэміі навук, мастацтваў і славеснасці.

Працаваў у Інстытуце фізікі АН БССР, дырэктарам Інстытута малекулярнай і атамнай фізікі НАН Беларусі, прэзідэнтам Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1997-2000), Старшынёй Савета Рэспублікі Нацыянальнага сходу (2000-2003), загадчыкам лабараторыі Інстытута фізікі імя Б. Сцяпанава акадэміі навук.

Аўтар прац па лазернай фізіцы і оптыцы, дынаміцы нелінейных сістэм, фізіцы нанапамерных структур.

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі за цыкл работ «З’явы анізатрапіі ў лазерах і прынцыпы палярызацыйна лазернай спектраскапіі», Прэмія НАН Беларусі і Сібірскага аддзялення РАН імя В. Капцюга за цыкл работ «Лазерная спектраскапія высокага дазволу і яе фундаментальныя прыкладанні».

Аўтар каля 250 навуковых прац, у тым ліку 2 манаграфій, даведніка, 25 вынаходніцтваў.

1958 год. Нарадзіўся Ігар Бархаткоў. 

Беларускі мастак-жывапісец, калекцыянер. Яго бацька Антон Бархаткоў – славуты мастак, старэйшы брат Вітольд, хроснік акадэміка жывапісу Бялыніцкага-Бірулі, жонка Алена – мастачка.

Мастакі Бархатковы выстаўляюцца ў знакамітых галерэях па ўсім свеце, але жывуць у вёсцы пад Мінскам.

Скончыў Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут, вучыўся ў П. Крохалева і М. Данцыга. Вучыўся ў творчых майстэрнях Акадэміі мастацтваў СССР у г. Мінску ў славутага М. Савіцкага.

Работы мастака знаходзяцца ў прыватных калекцыях у краінах СНД і за мяжой.

Мастакі Ігар І Алена Бархатковы

1984 год. У Мінску заснаваны музей «Дом Ваньковічаў». 

Адкрыты ў 2000 годзе да 200-годдзя з дня нараджэння мастака Валенція Ваньковіча (1800—1842) як філіял Нацыянальнага мастацкага музея – музей «Дом Ваньковічаў. Культура і мастацтва першай паловы XIX стагоддзя». Помнік палацава-сядзібнай архітэктуры, былы дом прадстаўнікоў беларускага шляхецкага роду Ваньковічаў.

У флігелі ўпраўляючага знаходзіцца офіс турыстычнай фірмы. У двары сядзібы ўстаноўлены помнік В. Ваньковічу. У сядзібным комплексе адрэстаўраваны гаспадарчы корпус, у якім спачатку знаходзіліся стайні і карэтная, а цяпер рэстаран «Грай», сядзібны дом, дзве афіцыны, гаспадарчыя пабудовы, фруктовы сад.

У мемарыяльных залах музея экспануюцца дакументы пра Валенція Ваньковіча і яго род, фотаздымкі і каляровыя рэпрадукцыі партрэтаў яго пэндзля, жывапісныя копіі, сапраўдныя жывапісныя творы іншых мастакоў першай паловы XIX стагоддзя, сучаснікаў Ваньковіча.

У астатніх пакоях дэманструюцца сядзібныя партрэты, прадметы ўбрання, мэбля XVIII-XIX стагоддзяў, партрэтная галерэя.

Першымі ў 2023 годзе нарадзіліся дзеткі ў Бабруйску і Мінску

У першыя гадзіны новага 2023 года ў Беларусі нарадзілася 26 дзяцей: 11 хлопчыкаў і 15 дзяўчынак паведаміла Міністэрства аховы здароўя.

А вось у першую хвіліну новага года новыя беларусы з’явіліся на свет менавіта ў Бабруйску і Мінску. “Першыя чатыры маленькія беларусы з новага, 2023 года з’явіліся ў Мінску і Бабруйску. Цяпер у дакументах аднаго хлопчыка і трох дзяўчынак будзе дата 01.01.2023 і час 0:01”, – адзначылі ў Мінздраве.

Як бачна, у магілёўскім рэгіёне першы нованароджаны 2023 года ў Беларусі нарадзіўся  ў 0:01 у радзільнай бальніцы Бабруйска. Новы год падарыў маладым бацькам цудоўную дзяўчыну. 

Усяго на Магілёўшчыне ўначы нарадзілася чацвёра дзетак – 2 хлопчыкі і 2 дзяўчынкі. 

Фота з адкрытых крыніц

Дзень у гісторыі. 1 студзеня. Заснаванне ССРБ. Увядзенне еўра. Нарадзіліся Яўхім Карскі, пакутнік Мечыслаў Багаткевіч, выдавец Ігар Гермянчук

Новы год паводле Грыгарыянскага календара.

У большасці сучасных краін свету сёння 1 студзеня 2023 года.  Еўрапейскі звычай адзначаць Новы год менавіта 1 студзеня бярэ пачатак ад Юлія Цэзара, з 46 года да нашай эры. І першы месяц года Януарый (наш студзень) прысвечаны той частцы двухаблічнага бога Януса, якая павернута ў будучыню.

Але на Еўразійскім кантыненце першымі святкаваць Новы год 1 студзеня сталі ў Месапатаміі яшчэ ў ІІІ тысячагоддзі да нашай эры.

1 студзеня як свята Новага года на тэрыторыі Вялікага княства Літоўскага прапісалася ў 1364 годзе. Ва ўсходняй частцы Беларусі з 1493 па 1700 год пачынаўся паводле візантыйскай царкоўнай традыцыі 1 верасня. https://natatnik.by/novyi-god-by/

У Расіі, да якой былі далучаны беларускія землі ў ХVІІІ стагоддзі, Новы год адзначаюць 1 студзеня з 1700 года. Пачынаючы з 1919 года навагодняе свята ў Савецкай Расіі сталі адзначаць у адпаведнасці з грыгарыянскім календаром. З 1930 па 1947 год 1 студзеня ў СССР быў звычайным працоўным днём. 23 снежня 1947 года ўказам Прэзідыума Вярхоўнага Савета СССР 1 студзеня стала святочным і выходным днём.

Нагадаем, што і 2 студзеня 2023 года – дзень святочны.

Сусветны дзень міру (World Day of Peace, з 1967 года) або Дзень сусветных малітваў аб міры.  

Існуе яшчэ Міжнародны дзень міру 21 верасня.

Міжнароднае свята, падчас якога вернікі заклікаюць Бога спыніць ўсе войны і дараваць людзям мір на Зямлі.

Дзень спачатку быў усталяваны для каталікоў Рымскім Папай Паўлам VI 8 снежня 1967 года ў гонар  Урачыстасці Святой Багародзіцы Марыі, пазней пашырыў межы і стаў сусветным. 

«Прасі, і ты атрымаеш мір» – галоўны лозунг, пад якім праходзіць «сусветны дзень міру». У першы дзень кожнага новага году пантыфік звяртаецца ў сваёй перадсвяточнай прамове да вернікаў, звяртаючы іх увагу на неабходнасць кожнаму ўнесці свой унёсак у справу міру.

Урачыстасць Святой Багародзіцы Марыі (каталіцкі каляндар)

Эфескі сабор у 431 годзе абвясціў, што Дзеву Марыю належыць называць Багародзіцай. У гэты дзень Касцёл заахвочвае, каб кожны з нас выкарыстаў магчымасць даверыць сябе і сваіх блізкіх апецы Маці Божай у першы дзень Новага года. 

Свята ў некаторых мясцовасцях на Захадзе адзначалася 1 студзеня ўжо ў VI стагоддзi, «кaлі мiнулa вoсем дзён, кaб aбрэзaць Дзiця, дaлі Яму iмя Езус, якoе былo нaзвaнa aнёлaм перад Яго зaчaццем ва ўлонні».

 

1467 год. Нарадзіўся Жыгімонт Стары. 

Кароль польскі і вялікі князь літоўскі (1506 – 1548). Пяты сын Казіміра Ягелончыка, унук Ягайлы. 

Мянушку «Стары» атрымаў за тое, што яшчэ пры сваім жыцці дамогся каранавання ў пераемнікі свайго дзесяцігадовага сына Жыгімонта.

Імнуўся ўмацаваць дзяржаву. Пры ім быў уведзены Статут Вялікага Княства Літоўскага (1529), распаўсюдзілася Рэфармацыя,  што садзейнічала далейшаму ўздыму гуманізму і адукацыі.

Вёў абарончыя войны супраць Маскоўскай дзяржавы. Пры ім да Польшчы была далучана Мазовія.

Вядомы як мецэнат. Падтрымаў першадрукара Францыска Скарыну.

1861 год. Нарадзіўся Яўхім Карскі. 

Філолаг-славіст, заснавальнік беларускага навуковага мовазнаўства і літаратуразнаўства, этнограф, фалькларыст, палеограф. Акадэмік Пецярбургскай і Чэшскай акадэмій навук,  член Інбелкульта.

У 1893 годзе ў Кіеўскім універсітэце абараніў дысертацыю – першую ў гісторыі  па беларускім мовазнаўстве «Да гісторыі гукаў і форм беларускай гаворкі». Працаваў прафесарам Варшаўскага (загадчык кафедрай, дэкан гісторыка-філалагічнага факультэта, рэктар, 1905-1910), Растоўскага (1915-1916, былы Варшаўскі) універсітэтаў, Мінскага педінстытута.

Удзельнік беларускага нацыянальнага руху, ганаровы старшыня Першага ўсебеларускага з’езда, старшыня арганізацыйнай камісіі па адкрыцці БДУ. Падараваў сваю бібліятэку БДУ.

Аўтар  больш за як 1000 прац, у тым ліку даследаванняў па гісторыі беларускай мовы, дыялекталогіі, фальклоры, этнаграфіі, гісторыі беларускай літаратуры. Выдаваў старажытныя помнікі гісторыі і літаратуры. Аўтар сямітомнай працы «Беларусы» – энцыклапедыі беларусазнаўства. 

Прарадзімай славян  лічыў Палессе, даказваў, што беларусы – аўтахтоны на сваіх землях, даў этнаграфічную карту Беларусі пачатку ХХ стагоддзя

На радзіме вучонага, на будынку сярэдняй школы ў в. Лоша працуе з 1964 года мемарыяльны музей, яго імя носіць Гродзенская абласная бібліятэка.

Памёр 29 красавіка 1931 года.

1904 год. Нарадзіўся  Мечыслаў Багаткевіч

Каталіцкі рэлігійны дзеяч, блажэнны Рымска-Каталіцкай Царквы, святар, пакутнік.

Скончыў Вышэйшую духоўную семінарыю (Пінск), Варшаўскі універсітэт. З 1933 года – святар і педагог у Драгічыне, Лунінцы, Дрысе, капелан Згуртавання Харцэрства Польскага. 

Пра яго пісалі: “Там, дзе з’яўляўся ксёндз Багаткевіч, было шмат моладзі, весялосці і радасці, ён проста любіў нас. Ён ніколі не быў адзін, побач з ім заўсёды былі яго вучні”.

Быў харызматычным прапаведнікам. Тыя, хто слухаў яго казанні, расчульваліся да глыбіні душы, задумваліся над сваім жыццём. Святар заўсёды аддаваў бедным тое, што атрымліваў ад іншых падчас каляды.

Актыўная і энэргічная праца святара ў Дрысе не спадабалася немцам. Тым больш ён у сваіх пропаведзях рэзка асуджаў Гітлера.

У студзені 1942 года яго арыштавалі і зняволілі ў браслаўскай турме, а на світанні 4 сакавіка 1942 года расстралялі ў лесе Барок каля Беразвечча (у межах г. Глыбокае).

Беатыфікаваны 13 чэрвеня 1999 года ў Варшаве Папай Янам Паўлам ІІ. Ягоны культ пашыраны на Беласточчыне, у Пінскай дыяцэзіі.

1919 год. У Смаленску абвешчана Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь. 

Існавала з 1 студзеня да 27 лютага 1919 года пад кантролем расійскага бальшавіцкага ўрада. БССР дазволілі ўтварыцца, бо, па-першае, да гэтага 25 сакавіка 1918 года была абвешчана БНР, па-другое, яна разглядалася менавіта як буферная краіна, якой расійскія ўлады ў выпадку геапалітычных канфліктаў змогуць ахвяраваць.

30 – 31 снежня 1918 года 6-я Паўночна-Заходняя канферэнцыя РКП(б) у Смаленску прыняла рэзалюцыю пра абвяшчэнне самастойнай Савецкай Рэспублікі Беларусі. 

У склад ССРБ увайшлі Віцебская, Гродзенская, Магілёўская, Мінская губерні, большая частка Смаленскай, часткі Віленскай (без Вільні), Ковенскай, Сувалкаўскай і Чарнігаўскай губерняў – амаль 300 тысяч кв. км. 

Быў сфарміраваны Часовы рабоча-сялянскі савецкі ўрад Беларусі на чале з З. Жылуновічам, маніфестам якога 1 студзеня 1919 года Беларусь абвешчана Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікай.

8 студзеня 1919 года ўрад ССРБ пераехаў са Смаленска ў Мінск.

16 студзеня 1919 года ЦК РКП(б) без папярэдняга абмеркавання з урадам ССРБ беларускія Віцебскую, Магілёўскую і Смаленскую губерні ўключыў у склад Расіі.

31 студзеня 1919 года ССРБ выйшла са складу РСФСР – урад Расіі прыняў пастанову «Аб прызнанні незалежнасці Сацыялістычнай Савецкай Рэспублікі Беларусі». Пры гэтым усходнебеларускія землі засталіся ў складзе РСФСР.

27 лютага 1919 года на аб’яднаным паседжанні ЦВК Літоўскай ССР і ЦВК БССР у Вільні было аформлена стварэнне Літоўска-Беларускай Савецкай  Сацыялітычнай Рэспублікі (Літбел) у складзе Мінскай, Гродзенскай, Віленскай і Ковенскай губерняў. ССРБ перастала існаваць.

Карта Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі Беларусі ў абвешчаных межах 

1929 год. У дзясятую гадавіну ўтварэння БССР адбылося адкрыццё Акадэміі Навук БССР. 

Беларуская акадэмія навук (1929-1936), АН БССР (1936-1991), Акадэмія навук Беларусі (1992-1997), Нацыянальная акадэмія навук Беларусі (НАНБ, з 1997) – вышэйшая дзяржаўная навуковая ўстанова ў краіне. 

НАНБ створана на базе Інстытута беларускай культуры (Інбелкульт, 1922-1928). Першым прэзідэнтам Акадэміі стаў гісторык, прафесар У. Ігнатоўскі. 

На дзень адкрыцця штат акадэміі складаў толькі 128 чалавек, з іх 87 навуковых супрацоўнікаў.

Зараз у НАНБ звыш 9 000 работнікаў, сярод якіх больш за 450 дактароў навук і 1700 кандыдатаў навук, 91 акадэмік, 2 ганаровыя члены, 13 замежных членаў і 122 члены-карэспандэнты.

Акадэмія мае 7 галіновых аддзяленняў: фізікі, матэматыкі і інфарматыкі; фізіка-тэхнічных навук; хіміі і навук аб Зямлі; біялагічных навук; медыцынскіх навук; гуманітарных навук і мастацтваў; аграрных навук.

1937 год. Нарадзіўся Станіслаў Багданкевіч. 

Беларускі банкір, палітычны дзеяч. Доктар эканамічных навук, прафесар, акадэмік і віцэ-прэзідэнт міжнароднай Акадэміі навук Еўразіі.

Працаваў у сістэме Дзяржбанка СССР у Беларусі (1956-1981), Кіраўніком ад Беларусі ў Міжнародным валютным фондзе і Еўрапейскім банку рэканструкцыі і развіцця (1991-1995), стажыраваўся ў цэнтрабанках Францыі і Вялікабрытаніі. Старшыня Праўлення Нацыянальнага банка Беларусі (1991-1995), старшыня, ганаровы старшыня Аб’яднанай грамадзянскай партыі.

Актыўна выступаў супраць аб’яднання грашовых сістэм Расіі і Беларусі.

З’яўляецца адным з самых актыўных і аўтарытэтных крытыкаў эканамічнай палітыкі беларускага ўраду.

1938 год. Нарадзілася Данута Бічэль-Загнетава

Беларуская паэтэса. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР імя Я. Купалы.

Выкладала беларускую мову і літаратуру ў школах Гродна, загадвала Домам-музеям Максіма Багдановіча ў Гродна. Член Беларускага ПЭН-цэнтра. 

Вядомая грамадская дзеячка, каардынатар дзейнасці рэгіянальных суполак БНФ у Гродзенскай вобласці. Уваходзіла ў групу падтрымкі кандыдата ў дэпутаты Вярхоўнага Савета БССР М. Ткачова.

Аўтар 21 зборніка паэзіі, шматлікіх паэм, 8 кніг вершаў для дзяцей, кнігі нарысаў, мемуараў і эсэ, двух кніг прозы.

Данута Бичель-Загнетова - биография, творчество, отзывы, лучшие книги.

1945 год. Нарадзілася Вольга Іпатава

Беларуская пісьменніца. Ганаровы акадэмік Міжнароднай акадэміі навук Еўразіі.

Настаўнічала, працавала ў кнігагандлі, у Гродзенскім гаркаме камсамола, на рэгіянальным і цэнтральным тэлебачанні, у газетах «Літаратура і мастацтва», «Чырвоная змена», «Культура», часопісе «Спадчына», намеснікам старшыні, старшынёй Саюза беларускіх пісьменнікаў.

Аўтар 4 зборнікаў вершаў, 6 зборнікаў аповесцей і апавяданняў, 2 кніг для дзяцей, тэлеп’есы «Давыд Гарадзенскі» (пастаўлена ў 1988), кнігі «Паміж Масквой і Варшавай», трылогіі «Альгердава дзіда» («Залатая жрыца Ашвінаў», «Вяшчун Гедыміна», «Альгердава дзіда») і іншых.

Яе творы перакладзены на еўрапейскія, азіяцкія мовы.

Перакладае на беларускую мову творы рускіх, літоўскіх, украінскіх, узбекскіх, армянскіх пісьменнікаў, займаецца грамадскай дзейнасцю.

Мае розныя ўзнагароды, у тым ліку медалі Францыска Скарыны і 100 гадоў БНР Рады Беларускай Народнай Рэспублікі. Лаурэат прэміі імя Барыса Кіта, «Залаты апостраф», прэміі імя Міколы Ганька (Канада).

1958 год. Нарадзіўся Рыгор Сітніца

Беларускі мастак, паэт. Заслужаны дзеяч мастацтваў.

Быў старшынёй Беларускага саюза мастакоў.

Творчасці ўласцівы спалучэнне супрэматычных і канструктывісцкіх прынцыпаў у пабудове кампазіцыі, гіперрэалістычная трактоўка формы, сімвалічнасць мастацкай мовы. 

Стылістычная манера мастака надае канкрэтным аб’ектам ягоных твораў грунтоўную сутнасць сімвалаў, знакаў і выводзіць іх на памежжа, дзе форма, не губляючы сваёй рэалістычнасці, спалучае рысы абстрактнага вобразу.

Таксама творчасці характэрна пільная ўвага да беларускіх нацыянальных каштоўнасцей: гісторыі, этнаграфіі, фальклору, як неад’емных частак агульнаеўрапейскага культурнага кантэксту.

Творы мастака знаходзяцца ў фондах шматлікіх музеяў Беларусі, у тым ліку Нацыянальны мастацкім, Магілёўскім абласным мастацкім імя П. Масленікава, у замежных калекцыях Польшчы, Германіі, Грэцыі.

Паэт, публіцыст. Лаўрэат літаратурных прэмій «Полымя» і «Залаты апостраф». Узнагароджаны медалём Францыска Скарыны.

1961 год. Нарадзіўся Ігар Гермянчук

Беларускі журналіст, выдавец, грамадскі дзеяч. Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР 12-га склікання, рэдактар газеты «Свабода», заснавальнік часопісу «Кур’ер».

Адзін з актыўных удзельнікаў незалежніцкага руху 1980-х гадоў.

У 1990 годзе стаў адным з самых маладых дэпутатаў Вярхоўнага Савета БССР. 11 красавіка 1995 года разам з іншымі дэпутатамі ад Апазіцыі БНФ абвясціў галадоўку пратэсту супраць ініцыяванага Лукашэнкам рэферэндуму.

У якасці галоўнага рэдактара газеты «Свабода», зрабіў яе найбуйнейшым і самым папулярным апазіцыйным выданнем краіны. За крытычныя публікацыі пракуратура чатыры разы заводзіла на Герменчука крымінальныя справы. Пасля забароны газеты ў 1997 годзе, у студзені 1998 года адрадзіў яе пад назвай «Навіны».

Заснавальнік і рэдактар часопісу «Кур’ер».

Памёр 29 красавіка 2002 года.

1990 год. Створаны Слонімскі драматычны тэатр. 

Першым дырэктарам і рэжысёрам у адной асобе стаў заслужаны дзеяч культуры Беларусі Мікалай Варвашэвіч (1934-2001). Калектыў тэатра ажыццявіў каля 100 пастановак для дарослых і юных гледачоў. У рэпертуары тэатра пераважаюць спектаклі камедыйнага жанру, пастаўленыя ў традыцыях беларускага народнага тэатра: пастаноўкі па творах Я. Купалы, Л. Радзевіча, У. Галубка, А. Макаёнка. Ставяцца п’есы сучасных беларускіх драматургаў: У. Сауліча, А. Федарэнкі, У. Бутрамеева, С. Кавалёва, А. Якімовіча, А. Дударава.

Значнае месца ў рэпертуары тэатра займаюць п’есы класічнай і сучаснай рускай і замежнай драматургіі аўтараў А. Астроўскага, К. Гальдоні, А. Камю,  К. Манье і іншых.

Тэатр шмат ставіць спектакляў на рускай і беларускай мовах для юных гледачоў і гастралюе з імі па Беларусі.

На сённяшні дзень у рэпертуары тэатра значацца 18 спектакляў для дзяцей і 15 пастановак для дарослых.

1999 год. Пачалося абарачэнне еўра – агульнаеўрапейскай валюты. 

У 11 з 15 краін ЕС уведзена Адзіная еўрапейская валюта еўра. 

У сувязі з гэтым банкі Аўстрыі і Францыі ўсім дзецям, якія нарадзіліся 1 студзеня  паклалі на рахунак па 100 еўра. Асабліва пашанцавала аўстрыйцу Лявону Дзананавічу, які з’явіўся на свет у Інсбруку роўна апоўначы – яму залічылі на рахунак 5000 еўра.

Пасля гэтага, зона еўра пашыралася: 2001 год – Грэцыя, 2007  – Славенія, 2008 – Кіпр, Мальта, 2009 – Славакія, 2011 – Эстонія, 2014 Латвія, 2015 – Літва, 2023 – Харватыя. Харватыя сёння стала 20-й краінай зоны еўра. Насельніцтва зоны еўра 345 мільёнаў чалавек.

Акрамя краін з еўразоны, еўра карыстаюцца Ватыкан, Манака, Сан-Марына, Андора, французскія заморскія дэпартаменты Сен-Пьер і Мікелон, Маёта, а таксама Косава, Чарнагорыя, Акраціры і Дэкелія (базы Брытаніі на Кіпры).

Краіны-члены ЕС, якія не выкарыстоўваюць еўра, але разглядаюць магчымасць перахода на яго: Балгарыя,  Венгрыя, Данія, Польшча, Румынія, Чэхія, Швецыя.

Зарплаты, набыццё участкаў, новаўвядзенні ў Падатковы кодэкс, атэстацыя экскурсаводаў – што зменіцца з новага года

Зарплаты бюджэтнікаў павялічацца, афармленне зямельных участкаў будзе праходзіць без аукцыёна, пройдуць змены ў выплатах падаткаў для індывідуальных прадпрымальнікаў, продаж лекаў у інтэрнэце і экскурсіі толькі ад экскурсаводаў з абавязковай атэстацыяй. Расказваем пра тыя змены, якія закрануць амаль кожнага жыхара краіны і запрацуюць з першага студзеня 2023 года. 

Стане большай зарплата супрацоўнікаў бюджэтных арганізацый

Памер базавай стаўкі павялічыцца да 228 рублёў. А паколькі да яе прывязана сістэма каэфіцыентаў і даплат, то ў бюджэтных арганізацыях зарплата падрасце і будзе складаць мінімум 554 рубля.

Новаўвядзенні будуць датычыцца аплаты працы работнікаў сфер аховы здароўя, адукацыі і культуры. У настаўнікаў школ, выкладчыкаў і педагогаў сярэдніх і сярэдне-спецыяльных устаноў адукацыі зарплаты павялічацца на 6% ад аклада, для прафесарска-выкладчыцкага складу ўніверсітэтаў – на 15% ад аклада. Педагогам са сферы культуры, якія былі залічаны ў шэрагі таленавітай моладзі, навучаліся на бюджэтнай аснове і атрымалі размеркаванне, належыць прыбаўка ў памеры 45 % ад аклада. Надбаўка за працу ўрачам-спецыялістам ў сфере аховы здароўя будзе павялічана на 55%, медработнікам і іншым супрацоўнікам аховы здароўя (фармацэўтам, інструктарам-метадыстам фізічнай рэабілітацыі і інш.) – на 50%.

Змены ў пытаннях набыцця і продажу зямельных участкаў

Нормы абноўленага Кодэкса аб зямлі дазволяць атрымліваць дадатковыя ўчасткі без аукцыёна і без рэканструкцыі жылых дамоў. Акрамя таго, стане магчымым змяняць мэтавае прызначэнне ўчастка, які прызначаўся для будаўніцтва і абслугоўвання аб’екта, яшчэ да завяршэння яго будаўніцтва.

Новыя правілы з’явяцца і ў дачыненні да здзяйснення здзелак з участкамі. З 1 студзеня 2023 года можна будзе прадаваць пусты зямельны участак, што раней зрабіць было немагчыма. Пры гэтым тэрмін будаўніцтва аб’екта застаецца ранейшым – тры гады са дня дзяржаўнай рэгістрацыі праў на зямельны участак.

Новыя катэгорыі льготнікаў і змены для індывідуальных прадпрымальнікаў

Новым Падатковым кодэксам вылучаны льготнікі, для якіх стаўкі транспартнага падатку зніжаны, у тым ліку ў два разы – для шматдзетных сем’яй і ўдзельнікаў баявых дзеянняў на тэрыторыі замежных дзяржаў. Праўда, 50-працэнтная льгота можа быць атрымана толькі пры наяўнасці сапраўднага вадзіцельскага пасведчання адпаведнай катэгорыі. Аднак наўрадці да такой катэгорыі льготнікаў будуць далучаны тыя гераічныя людзі, якія ваююць на баку Украіны ў складзе розных падраздзяленняў супраць расійскага войска.

Найбольшыя змены закрануць прадпрымальнікаў і самазанятых людзей.

Індывідуальныя прадпрымальнікі страчваюць права на скарыстанне спрошчанай сістэмай падаткаабкладання наогул. Цяпер у іх будзе два рэжыма падаткаабкладання – падаходны падатак і адзіны падатак. Для самазанятых з’явіцца падатак на прафесійны даход.

Што ж да асноўных падаткаў, то тут зменаў і нюансаў няма. Аплочваць іх будзем па ўжо вядомых правілах і палажэннях.

Выплаты сямейнага капітала павялічацца

На выплату сямейнага капітала ў 2023 годзе прадугледжана 429 мільёнаў рублёў. Па папярэдніх ацэнках, гэтымі выплатамі могуць скарыстацца каля 14 тысяч беларускіх сем’яў. Пры гэтым памер сямейнага капітала павялічыцца на 4341 рублёў і складзе 30 336 рублёў.

Новы закон зпа адаптацыі людзей з інваліднасцю

З шостага студзеня 2023 года пачынае працаваць закон “Аб правах інвалідаў і іх сацыяльнай інтэграцыі”, у якім прадугледжваецца шырокае ўкараненне інфармацыйных тэхналогій у інтэрнеце, сістэмная платформа па стварэнні даступнага асароддзя. Апошняя ўяўляе з сябе дарожную карту забеспячэння даступнасці аб’ектаў, інфраструктуры, транспарта і іншых паслух, якія аказваюцца для ўсіх катэгорый інвалідаў. У агульным доступе з’явяцца звесткі пра безбар’ернае асяроддзе ў маштабах краіны, а таксама ў канкрэтным населеным пункце.  

Пашырыцца пералік катэгорый інвалідаў, якія маюць права на бясплатнае або ільготнае забеспячэнне сродкамі рэабілітацыі. Акрамя таго, з новага года з’явяцца цэнтры сацыяльнай рэабілітацыі і абілітацыі інвалідаў. Новы заканадаўчы дакумент прадугледжвае пашырэнне інклюзіі ў адукацыйным працэсе, стварэнне дадатковых механізмаў працаўладкавання і занятасці людзей з абмежаванымі магчымасцямі.  

Напрыклад, будуць усталяваны квоты на працоўныя месцы для людзей з інваліднасцю, да двух год павялічыцца тэрмін адаптацыі да працоўнай дзейнасці для інвалідаў з інтэлектуальнымі парушэннямі.

Арэнднае жыллё для вайскоўцаў

Вайскоўцы ў Беларусі змогут бясплатна атрымаць ва ўласнасць арэнднае жытло, але толькі пасля дваццаці пяці год службы. Такі механізм быў замацаваны ў адпаведным нарматыўным акце. Па афіцыйных разліках, каля 700 тыс. кв. м. жыллёвай плошчы неабходна ў бліжэйшы час для беларускіх вайскоўцаў. Урад Беларусі плануе пабудаваць адпаведныя аб’ёмы  на працягу 2023 года і першай паловы 2024-га, нягледзячы на тое, што апошнім часам тэмпы пабудовы арэнднага жытла для вайскоўцаў былі ў разы меншыя.

Набыць лекі можна будзе ў інтэрнэце

Аптэкі змогуць прадаваць лекі праз уласныя інтэрнэт-сайты. Аднак пакуль што гэта тычыцца толькі безрэцэптурных лекаў, а пасля ўвядзення электроннай аховы здароўя будзе разгледжана пытанне аб рэалізацыі рэцэптурных прэпаратаў. Акрамя таго, у законе аб ліцэнзаванні з’явілася норма, якая дазваляе пры выяздных медаглядах прадаваць лекі ў перасоўных медкомплексах.

Экскурсавод абавязаны быць атэставаным

З новага года будзе забаронена правядзенне экскурсій асобай, якая не мае адпаведнай атэстацыі. У самой працэдуры атэстацыі істотных зменаў не адбылося. Яна як і раней будзе праводзіцца на базе Нацыянальнага агенцтва па турызме ў два этапы.

На першым кадыдат у экскурсаводы праходзіць кампутарнае тэсціраванне, якое ўключае разнастайныя дысцыпліны – гісторыю, геаграфію, літаратуру і мову, а таксама манеру падачы матэрыяла. 

Другі этап – гэта непасрэдная абарона канкрэтнай экскурсіі. У кожнага экскурсавода пры сабе павінен быць бэйдж з указаннем маршрута, па якому ён і праходзіць атэстацыю. Прычым будучы гід абараняе кожны маршрут асобна. Таму, хто праходзіць усе выпрабаванні, атэстацыя будзе выдавацца на пяць год.

Фота з адкрытых краніц

Мэр Магілёва засвяціўся ў кампаніі комікаў каманды “Доктар Хаўсс”

Аляксандр Студнеў вырашыў пагрэцца ў прамянях славы новых чэмпіёнаў КВЗ. 

Інсайды сцвярджаюць, што чэмпіёнамі вышэйшай лігі Клуба вясёлых і знаходлівых стала каманда з Магілёва “Доктар Хаўсс”, хоць афіцыйна гэта яшчэ не было абвешчана. Мэр Магілёва тут жа вырашыў падняць свой аўтарытэт і сустрэўся з гумарыстамі.  

Перамога ў фінале сезону галоўнай лігі КВЗ сапраўды магла б лічыцца ўнікальнай і велічнай, каб не адбылася на фоне вайны, палітызацыі і пэўнай дэградацыі конкурса. Дагэтуль толькі адна беларуская каманда была чэмпіёнам лігі, прычым двойчы –  БДУ (Мінск) у 1999 і 2001 гадах. 

Мэр уручыў ганаровыя дыпломы Паўлу Малахаву, Аляксандру Снапкоўскаму, Гардзею Яршову і Аляксею Чыстову. Хлопцы ж далі Аляксандру Студневу майку са сваёй фірмовай фразай “Ну, Беларусь”.

Каб хлапцоў у такой майцы затрымалі шэраговыя міліцыянты, то верагодна гумару б не зразумелі і простымі суткамі за несанкцыянаваны пікет мальцы б не адзелаліся. Але Студнеў або ацаніў гумар, або наадварот гумару не зразумеў, і сустрэча прайшла канструктыўна. Бакі абмеркавалі перспектывы развіцця кавээнаўскага руху.

Фінал вышэйшай лігі КВЗ будзе паказаны па тэлевізары 1 студзеня 2023 года. 

Фота LIFE Могилев

Літоўскія вайскоўцы адведзены ад беларускай мяжы

Літоўскія вайскоўцы перасталі ажыццяўляць сталую ахову мяжы з Беларуссю, хаця сітуацыя на беларуска-літоўскай мяжы яшчэ далёкая ад нармальнай. 

Як паведамляе канал Euronews, рашэнне аб адводзе вайскоўцаў ад мяжы было прынята ў сувязі з заключным этапам працы па пабудове памежнай агароджы і ўсталяваннем сістэм бяспекі. Гэты праект павінен быць цалкам рэалізаваны да канца года.

Тым не менш, літоўская пагранічная служба сцвярджае, што спробы перасякаць мяжу не спыняюцца. На днях літоўскі бок апублікаваў відэа, у якім гаворыцца, што беларускія памежныя ахоўнікі дапамагаюць нелегальным імігрантам пранікаць у Літву. Таму з вайскоўцаў створаны групы хуткага рэагавання для падтрымкі дзяржаўнай пагранічнай службы ў выпадку неабходнасці.

Рымантас Петраскас, намеснік кіраўніка літоўскай дзяржаўнай пагранічнай службы: 

– У гэтым годзе мы зафіксавалі каля 350 выпадкаў пашкоджанняў плота. Нядаўна мы заўважылі, што гэта адбываецца там, дзе няма сістэм відэаназірання. Часам так правяраецца рэакцыя нашых афіцэраў. Толькі ў адзінкавых выпадках бар’ер пашкоджаны там, дзе ёсць камеры назірання.

Нацыянальная гвардыя Літвы дапамагала памежным ахоўнікам патруляваць мяжу з Беларуссю пасля пачатку міграцыйнага крызісу мінулым летам. Са жніўня больш за 19 тысяч мігрантаў не пусцілі ў Літву. Але больш за 4000 чалавек у 2022 годзе незаконна прыбылі з Беларусі ў Літву. Літоўскі ўрад называе прыток мігрантаў гібрыднай атакай беларускага рэжыму.

Адвод літоўскіх вайскоўцаў ад мяжы сведчыць пра тое, што пабудова агароджы ў пэўным сэнсе стабілізавала сітуацыю з прытокам незаконных мігрантаў з Беларусі. Цяпер у большасці выпадкаў літоўскія памежнікі самі здольныя выконваць функцыю аховы мяжы.