Образовательные учреждения Шкловщины погрузились в истерию культа личности Лукашенко.
Кризис семидесяти лет у Лукашенко усугубляется еще и кризисом тридцати лет пребывания у власти. Берега уже не видит не только сам пересидент, но и его пропагандисты, ухватившиеся за благодатную и хорошо оплачиваемую тему возвеличивания личности своего хозяина.
Одиннадцать школ Шкловского района и девяносто школ по всей стране наперегонки стараются слепить из фигуры посредственного председателя колхоза монументальную скульптуру всеобщего благодетеля,пишет ведомственный сайт Могилевского облисполкома
Дело доходит до откровенного маразма. В Александрийской СШ, например, «созданы медиаресурсы, в которых отражен созидательный вклад Главы государства в развитие малой родины» с «акцентом на личный пример патриотизма нашего лидера».
Досконально изучен «вклад в Победу, труженицы тыла Татьяны Николаевны Карпеченко (классный руководитель Александра Григорьевича Лукашенко), которая удостоена медали «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941—1945 годов». На основе этой исследовательской работы по теме «Война и судьба» создан лэпбук «Живая летопись войны»…».
Всех, пожалуй, перещеголяла учитель английского языка, создательница интерактивной карты «Колыбель детства» и игры-путешествия «Дорогами Первого» Елена Киреева.
На ее карту нанесены Копысь, Александрия, Александрийская СШ и, конечно же Трофимова криница.
По мнению Киреевой «александрийцы верят в ее целебную силу и с особым трепетом относятся к источнику. Они с гордостью рассказывают, как с ним связана семейная история их выдающегося земляка и, обязательно подчеркивают: это место, с детства им любимое, он собственноручно обустраивал вместе с сыновьями».
Не забыт и пивной фестиваль в Александрии. Он, как выясняется, является «истоком хрустальной чистоты».
Так и хочется добавить: и непорочного зачатия.
А вообще, в возвеличивании никому неизвестного родника, прослеживается четкая аналогия с Библией.
Вспомним историю Моисея, который своим посохом пробил в скале дорогу для родника, напоившего измученных жаждой спутников ветхозаветного патриарха.
А еще следует помнить о том, что Моисей согрешил, присвоив авторство этого чуда себе и был наказан тем, что так никогда и не увидел землю обетованную.
Похожая участь может ожидать как самого Лукашенко, так и «педагогов-новаторов», получивших за свои «лукашенковские изыскания» «…диплом I степени на XX Республиканской выставке научно-методической литературы…».
Эпоха «позднего Брежнева», в которую вступила сегодняшняя Беларусь, наверняка ведь закончится так, как в СССР.
Тогда-то и выяснится, что и вода в упомянутой кринице, и вся жизнь беларусов при Лукашенко была “максимально горькой”.
О тоннах съеденного на купальском фестивале шашлыка могилевские пропагандисты объявляют, как о некой победе.
Шагаем вперед семимильными шагами – наверное это хотели сказать провластные идеологи, когда похвастались тоннами съеденного на празднике «Александрия встречает друзей» шашлыка.
Начальник главного управления торговли и услуг Могилевского облисполкома Вероника Титова,заявила, что «гости и участники праздника «Купалье» съели почти 6,4 тонны шашлыка и выпили более 9,4 тысяч литров кваса».
К какой категории достижений отнести эту «победу»? Сразу, навскидку и не скажешь.
Когда в Беларуси благодаря припискам, каждый последующий год «намолачивают» на миллион тонн больше хлеба, оно понятно – власти убеждают народ, мол, с голода не помрем.
Когда на очередных выборах, благодаря тем же припискам, пересидент постоянно набирает больше восьмидесяти процентов голосов избирателей, тут тоже все ясно – в Беларуси наступила эпоха «позднего» Брежнева.
Но вот как быть с тоннами шашлыков? Тем более, что цифра эта сама по себе ничего не означает.
Тут бы хорошо подсчитать, сколько килограммов шашлыка вышло на брата и сравнить с аналогичным показателем прошлого года.
Тогда бы появился некий смысл: у белорусов улучшился аппетит, увеличился объем желудка и так далее.
Кстати, почему не обнародованы данные по тысячам литрам пива, оприходованных в купальскую ночь? Гости «Александрия» все же не такие дураки, чтобы давиться квасом и искать цветок папоротника на трезвую голову.
Но это, видимо, закрытые цифры.
А если серьезно, то все эти тонны – полная чушь. Просто александрийская истерия достигла той отметки, когда писать о радостях праздника на малой родине Лукашенко, стало уже нечего.
Вот и приходится извращаться, подсчитывая количество лепестков цветов в купальских венках и километры разноцветных ленточек в «александрийских» нарядах.
Пивной фестиваль, ежегодно организуемый на малой родине Лукашенко, демонстрирует всю простонародную эстетику режима.
О прелестях, которые будут ждать гостей фестиваля «Александрия встречает друзей», пропагандисты распинаются наперебой.
И великих певцов, мол, там будет пруд пруди и концертных программ столько, что шуба завернется. Ну и выставок достижений-поделок хватит на сотню рубрик «Ужасы Александрии», которые ежегодно приводят в трепет тех из беларусов, у кого еще сохранились ясный ум и твердая память.
Хочу поделиться личным опытом двух поездок на эту тусовку в составе одного из торговых предприятий.
Во-первых, следует признать – места там действительно красивые. Тем больнее видеть, как бесталанные режиссеры-постановщики ухитряются свести на нет все, подаренные матушкой-природой, красоты.
Поле там устилают деревянными щитами, по которым впоследствии передвигаются участники действа и на которых устанавливаются торговые палатки, столы, стулья, «зонтики». Все это слегка пошатывается.
Обеспечить гостей напитками и едой должны районные потребительские общества, съехавшиеся со всей страны.
Надо отметить, что движуха в райпо, накануне «Александрии», превращается в настоящую истерию.
Белкоопсоюз заваливает областные организации кучей распоряжений, те спускают их нижестоящим районным учреждениям, а райпо день и ночь готовят оборудование, распечатывают красочные ценники и посылают наверх схемы расстановки палаток. Все это делается уже в пятнадцатый раз, но бардак такой, словно о «празднике» объявили за час до его начала.
Из-за авральных сборов частенько страдает торговое оборудование. Строители спешат, обращаются с ним не особенно нежно и, после погрузок-разгрузок, кое-что приходится списывать.
Первыми на место выезжают энергетики, ответственные за подключение своего оборудования к электросети. За ними отправляются стройбригады, устанавливающие палатки. Сами продавцы едут поздно ночью, чтобы оказаться на площадке фестиваля где-то к четырем утра. Они раскладывают привезенную провизию и в девять покидают территорию, потому что накануне праздника компетентные органы проверяют площадку на предмет, как говаривал Лукашенко, «заточек, ножей и прочей взрывчатки».
Все это время продавцы и прибывающие гости тихо-мирно, часа два-три, сидят под заборами или выстраиваются в бесконечную очередь в единственный близлежащий магазин или единственное же кафе на открытом воздухе.
На этом испытания не заканчиваются. Пропускных пунктов с металлоискателями не хватает. Очереди желающих попасть на всенародное гуляние движутся с черепашьей скоростью. И все это – на солнцепеке.
Наконец-то, после всех мытарств, ты оказываешься в александрийском «раю». Пока еще день и все выглядит чинно-благородно. Очереди у палаток небольшие, мест за столиками хватает всем. Начальники, с важным видом, обходят палатки своих предприятий, делают подчиненным замечания.
Помню, как все притихли, когда межу палатками появился сам Виктор Лукашенко со своей свитой. Ходят и другие знаковые личности – председатели облпотребсоюзов оценивают качество торгового обслуживания вместе с «губернаторами».
Короче, рядовой народец может встретить здесь почти всех, кто денно и нощно печется о его благе. У каждого райпо есть свой, образованный палатками «дворик», где установлена vip-палатка и патриции могут пропустить рюмку-другую, закусив шашлыком вдали от глаз любопытных плебеев.
Между тем, количество гостей увеличивается. Мест за столами и стульев уже не хватает. Люди с бокалами пива в руках тщетно ищут уголок, где можно спокойно выпить.
Кстати, на празднике потребление спиртного ограничивается – «заправиться» можно только в определенное время.
Начинают прибывать поезда и вскоре купальская площадка превращается в муравейник, настоящий рай для карманников. Теснота, запах пота, смешанный с ароматами пива и жарящихся шашлыков становятся настолько невыносимыми, что ты уже не обращаешь внимания на гремящую вдалеке музыку.
Смеркается, где-то выступает с пламенной речью Лукашенко, но гостям праздника уже не до речей – дает знать о себе выпитое пиво. Начинается поход или скорее, великий исход к туалетам. Их, на всех желающих опорожнить мочевой пузырь, не хватает. Да и пробиться к заветным сортирам достаточно сложно – люди дышат друг другу в затылок.
Туалеты в Александрии двух типов – кабинки и «шестизарядные писсуары», установленные на открытом месте. Пока женщины дожидаются своей очереди в кабинки, мужики ходят по-маленькому в писсуары прямо на глазах дам. Уже никто никого не стесняется. Наступает, что называется, всебеларусское братство.
Доводилось видеть и тех, кто не смог добраться до туалетов и пытался отыскать укромное местечко для того, чтобы справить нужду. Только где ты его отыщешь, когда вокруг такие же бедолаги?
Праздник при этом не затихает, превращаясь уже в некое подобие древнеримской оргии времен Калигулы или шабаш на Лысой горе. Все больше пьяных, все громче музыка.
Надо отметить, что продавцы райпо, хоть и приезжают с фестиваля, как выжатые лимоны, но на свою горькую судьбу не жалуются. Поздний вечер праздника – время, когда никто и ничего уже не считает и за «резиновый» шашлык, разгоряченный патриотизмом и спиртным, клиент готов заплатить как за целого поросенка.
Чарка и шварка царят на александрийском поле до раннего утра. Второй день фестиваля – бледное повторение первого. Уже нет былой лихости и энтузиазма, начальство разъехалось и все начинают потихоньку сматывать удочки.
Кстати, просто так, за здорово живешь, купальская ночь тебя не отпустит: придется еще топать не меньше трех километров до автомобильной стоянки.
Вот так праздник «Александрия встречает друзей» становится красочной иллюстрацией того, что называется пиром во время чумы.
Александрийский маразм крепчает. В этом году, сообщается на сайте Могилевского облисполкома «…общая длина торговых рядов на «купальском» поле составит около 1,8 километра – плюс 150 метров к прошлому году. Всего в выездном обслуживании гостей и участников праздника будут задействованы около 200 организаций и предприятий. Они организуют 3,7 тысячи посадочных мест, что на 600 больше, чем на прошлом фестивале…».
Про увеличение количества сортиров деликатно не упоминается.
Особенности правового статуса Лукашенко обсуждают пока не в Гааге, а в могилевском институте МВД.
Здесь для первокурсников прошла конференция факультета “30-летие института президентства Республики Беларусь”, сообщает MAYDAY.TEAM. Особенности проведения белорусских выборов, от которых до сих пор не может очухаться сам Лукашенко, молодые курсанты описали в семи докладах.
Потом была экскурсия. Будущим правоохранителям даже дали право коснуться святого – личных вещей Лукашенко в шкловском краеведческом музее.
Курсанты также побывали в средней школе-музее деревни Александрия, где когда-то вгрызался в гранит науки будущий диктатор.
Дзіцячы трэнер і тыктокерша з Магілёва з нікам olchik4713 паказала відэа з сельскагаспадарчага поля ў вёсцы Александрыя Шклоўскага раёна. Тут маладыя хлопцы і дзяўчаты збіралі цыбулю і натыкнуліся на мінамётную міну, верагодна, часоў Другой Сусветнай вайны. Ролік са знаходкай набраў ужо больш за 342 тысячы праглядаў і працягвае вірусіцца пад дасціпныя каментарыі карыстальнікаў соцсеткі.
Аўтар відэа – трэнер дзіцячай спартыўнай школы, родам з Магілёва. У Шклове яна праходзіць абавязковае размеркаванне. Чаму яна апынулася на полі і збірае цыбулю, дзяўчына адказала проста: “Няма каму збіраць”. Відавочна, што разам з іншымі маладымі трэнерамі яе прыцягнулі да ўборкі ўраджаю на полі мясцовага сельгаспрадпрыемства.
Каментатары роліка адзначылі стрыманасць хлопцаў на відэа – “І ўсім так усё роўна, далей збіраюць”. “Міна без узрывальніка, бяспечна” – каментуе іншы.
365 год. У Александрыі Егіпецкай адбыўся землятрус.
Моцна пашкодзіў адзін з сямі цудаў свету Фароскі маяк, забраў 50 000 жыццяў. Маяк пабудаваны ў III ст. да н. э. на востраве Фарос.
На мармуровай вежы ў 180 м бесперапынна падтрымліваўся агонь. Маяк быў канчаткова “дабіты” землятрусам 1375 года.
У памяць аб збудаванні мы маем сучасны тэрмін фара (аўтамабільная).
1773 год. Соймам Рэчы Паспалітайутворана Адукацыйная камісія (Камісія народнай асветы).
Першая ў Еўропе ўстанова па кіраўніцтву народнай асветай – правобраз міністэрства адукацыі.
Камісія ажыццявіла рэформу школ і ўніверсітэтаў у духу ідэй Асветніцтва. Камісіі непасрэдна падпарадкоўваліся Ягелонскі універсітэт у Кракаве і Галоўная школа Вялікага княства Літоўскага (Віленскі ўніверсітэт). Сярэднюю ступень адукацыі складалі акруговыя і падакруговыя школы. Шматлікія беларускія школы карысталіся праграмамі Камісіі ледзь не да сярэдзіны ХІХ ст.
Віленскі ўніверсітэт
1781 год. Нарадзіўся Антоні Марціноўскі (1781-1855).
Беларускі публіцыст, педагог, выдавец.
Заснавальнік Віленскай друкарні, у якой выдаў 400 кніг па сельскай гаспадарцы, гісторыі, прыродазнаўству, этнаграфіі і іншыя.
За свой кошт выдаў «Літоўскую гісторыю» Т.Нарбута, «Гісторыю польскай літаратуры» З.Барташэвіча.
1812 год. Маршал Даву паслаў з Магілёва войскі каб перахапіць адступіўшы рускі гарнізон.
1-ы і 3-і французскія кавалерыйскія палкі рушылі на перахоп адступіўшыхза дзень да таго інвалідаў-апалчэнцаў магілёўскага гарнізона.
Французы нагналі іх на быхаўскай дарозе. Але да інвалідаў паспелі далучыцца два рускіх батальёна егераў, сотня казакаў.
Пад час боя ад французскіх палкоў засталася толькі сотня кавалерыстаў.
У гэты ж дзень французскімі салдатамі быў зроблены ператрус у магілёўскай Спаскай царкве, з мэтай пошуку зброі. У выніку былі канфіскаваны 8 турэцкіх гармат, якія ляжалі на вуліцы і былі падораныя гораду князем Г. Пацёмкіным.
Французская кавалерыя
1816 год. На Вілейшчыне нарадзіўся Эдвард Жалігоўскі (1816-1864).
Польскі паэт, філосаф, грамадскі дзеяч.
У 1838 годзе арыштаваны за ўдзел у падрыхтоўцы паўстання пад кіраўніцтвам Шымана Канарскага, інтэрніраваны.
У 1851 годзе зноў арыштаваны і сасланы ў Петразаводск, потым у Арэнбург.
Пасябраваў і падтрымліваў сувязі з Тарасам Шаўчэнкам, прысвяціў яму верш «Да народнага паэта».
У Пецярбургу дапамагаў Іасафату Агрызку выдаваць газету «Slowo». Апублікаваў зборнікі «Poezye», «Dziś i wczoraj», драму «Jordan».
Пераклаў на польскую мову творы А. Пушкіна і Г. Гейнэ.
Апошнія гады жыў у Жэневе.
У в. Карэкаўцы Вілейскага раёна 20 верасня 2009 года адкрыты памятны знак сяброўству Э. Жалігоўскага і Т. Шаўчэнкі.
1860 год. Нарадзіўся Антон Каменскі (1860/1861-1933).
Беларускі, польскі і французскі ілюстратар і графік.
Скончыў акадэміі мастацтваў ў Пецярбурзе і Парыжы. Працаваў у Варшаве, Кракаве, Парыжы.
Супрацоўнічаў з «Tygodnikiem Ilustrowanym», дзе размяшчаў свае працы.
У час 1-й сусветнай вайны жыў у Парыжы, у 1919 годзе. вярнуўся ў Варшаву.
Памёр 12 верасня 1933 года. Пахаваны на Павонзках у Варшаве.
1891 год. Нарадзіўся Сымон Кандыбовіч (1891-1972).
Беларускі дзяржаўны дзеяч, гісторык. Працаваў старшынёй валаснога выканкаму ў Бабруйскім павеце, дэлегатам Чацвёртага Усебеларускага з’езду саветаў.
Рэпрэсаваны НКУС.
Адзін з кіраўнікоў Беларускай народнай самапомачы, член Беларускай цэнтральнай рады, Беларускага нацыянальнага камітэта.
3 лета 1944 – у Германіі. Змяніў прозвішча на Кабыш. Працаваў у беларускім аддзеле радыёстанцыі «Свабода», рэферэнтам Сакратарыята па пытаннях народнай гаспадаркі.
1906 год. Нарадзіўся Барыс Кабішчар (1906-1959).
Беларускі дзеяч цыркавога мастацтва. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Зрабіў значны ўклад у развіццё цыркавога мастацтва Беларусі. Дырэктар цыркаў: Віцебскага, Мінскага, Магілёўскага, Гомельскага, Бабруйскага, шэрагу расійскіх.
1917 год. У Мінску пачаўся З’езд беларускіх арганізацый i партый.
Працаваў да 25 ліпеня. Утварыў Цэнтральную Раду беларускіх арганізацый – каардынацыйны орган беларускіх нацыянальных партый і грамадскіх арганізацый. Фактычным кіраўніком Рады быў географ А. Смоліч.
Рада перастала існаваць у кастрычніку 1917 года. Імкнулася аб’яднаць усе нацыянальна-дэмакратычныя сілы на тэрыторыі Беларусі і за яе межамі. Выдавала газету «Вольная Беларусь».
1920 год. Пры палітааддзеле 16 арміі адчынены Магілёўскі чырвонаармейскі ўніверсітэт (КРУНТ).
Працаваў да 15 лютага 1921 года. Падрыхтаваў 69 палітрукоў і 437 палітработнікаў. Тут вучыўся ўраджэнец Магілёва, беларускі і ізраільскі мастак Марк Жытніцкі (1903-1993).
Марк Жытніцкі
1960 год. Першай у свеце жанчынай прэм’ер-міністрам стала Сірымава Бандаранаіке (1916-2000).
Прэм’ер-міністр Шры-Ланкі ў 1960-1965, 1970-1977, 1994-2000 гадах, узначальвала міністэрствы замежных спраў і абароны.
Яна замяніла на гэтай пасадзе свайго мужа, Саламона, нацыянальнага лідэра Цэйлона, хрысціяніна, які быў застрэлены будысцкім манахам-фанатыкам.
У 1994-2000 гадах кіравала краінай разам з дачкой, Чандрыкай Бандаранаіке Кумаратунга, якая была абрана прэзідэнтам Шры-Ланкі.
1964 год. Нарадзілася магілёўская лучніца Алена Марфель.
Неаднаразовая чэмпіёнка і рэкардсменка БССР, СССР, Еўропы і свету.
Занесена ў Кнігу рэкордаў Гінеса.
1983 год.Зарэгістравана самая нізкая на планеце тэмпература – мінус 89,2˚С.
Яна зафіксавана беларускімі палярнікамі на савецкайантарктычнай станцыі “Усход”.
У снежні 2013 года амерыканскім спадарожнікам Landsat 8 была зафіксавана ў Антарктыдзе тэмпература -93,2°С, але яна не ўнесена ў кнігу рэкордаў Гінеса, бо не падцверджана данымі праз кантактны тэрмометр.
2011 год. Памёр Казімір Свёнтак (1914-2011).
Беларускі і польскі рымска-каталіцкі царкоўны дзеяч. У 1994 годзе стаў першым кардыналам у гісторыі незалежнай і суверэннай Беларусі.
Скончыў баранавіцкую гімназію імя Т. Рэйтана, Пінскую вышэйшую духоўную семінарыю. У 1939 быў пасвечаны ў святары.
У 1941 годзе быў арыштаваны савецкімі ўладамі па абвінавачванні ў шпіянажы i два месяцы ўтрымліваўся ў турме ў Брэсце, з якой яго вызвалілі немцы. Усю вайну заставаўся з парафіянамі ў Пружанах.
У снежні 1944 года ён зноў быў арыштаваны i асуджаны на 10 гадоў. Зняволенне адбываў у лагерах Сібіры і Комі АССР.
З 1954 года – пробашч у Пінску, з 1991 – архібіскуп, мітрапаліт Мінска-Магілёўскі, апостальскі адміністратар Пінскай дыяцэзіі. З 1994 года – кардынал.
Пахаваны ў крыпце кафедральнага касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў Пінску.
2015 год. У Шклове адкрыты памятны геральдычны знак.
Вышыня 11 м. На пастаменце – дата ўтварэння Шклова – 1535 год. Назва толькі на рускай мове, дата першага летапіснага ўспаміну абазначаны год, калі Шклоў быў спалены маскоўскім войскам.
«Атрымліваецца парадокс, – кажа шклоўскі краязнаўца А. Грудзіна. – Горад спалілі ў 1535 годзе, і лічыцца, што тады яго і заснавалі». Тым не менш, Шклоў згадваецца ў 1520 годзе падчас падарожжа ў Масковію аўстрыйскім дыпламатам Сігізмундам фон Герберштэйнам.
240 год да н.э. Упершыню быў вылічаны радыус Зямлі.
Гэта было зроблена географам і астраномам Эратасфенам Кірэнскім (276-194 гг. да н. э.) у дзень летняга сонцастаяння ў Александрыі пры дапамозе скафіса – вертыкальнай тычкі-гномана, умацаванага на дне чары (паўсферы).
Скафіс усталёўваюць так, каб гноман прымаў строга вертыкальнае становішча (быў накіраваны ў зеніт). Асветленая сонцам тычка адкідвае цень на падзеленую на градусы ўнутраную паверхню скафіса.
Эратасфен параўнаў вышыню Сонца ў адзін і той жа момант часу ў двух гарадах – Александрыі і Сіене (Асуан). Пасля вымярэння кут аказаўся 7 градусаў 12 хвілін, гэта значыць 1/50 акружнасці. Такім чынам Сіена адлягае ад Александрыі на 1/50 акружнасці Зямлі.
Адлегласць паміж гарадамі лічылася роўнай 5 000 стадыям, значыць акружнасць Зямлі – 250 000 стадыяў, а радыус тады складае 39 790 стадыяў. Невядома, якім значэннем стадыя карыстаўся Эратасфен. Калі грэцкім (178 м), то радыус Зямлі 7 082 км, калі егіпецкім, то – 6 287 км. Сучасныя вымярэнні даюць велічыню радыуса 6 371 км – дакладнасць вымярэння проста дзіўная!
1574 год. Кароль польскі і вялікі князь літоўскі Генрых Валуа тайна пакінуў Кракаў.
Генрык (1551-1589), герцаг анжуйскі, кароль польскі і вялікі князь літоўскі (1574), кароль Францыі (1575-1589) Генрых ІІІ.
На элекцыйным сойме ў Варшаве 11 мая 1573 года быў абраны каралём польскім і вялікім князем літоўскім. 24 лютага 1574 года ў Кракаве адбыліся яго каранацыя і прысяга ў адпаведнасці з «Генрыкавымі артыкуламі».
Яго абранне выклікала незадавальненне значнай часткі эліт, шляхты. У шмат якіх ваяводствах пачаўся рух за пазбаўленне Генрыка кароны. Незадавальненне выклікала і яго нежаданне ажаніцца з Ганнай Ягелонкай.
30 мая 1574 года ў Францыі памёр Карл IX і Генрык вырашыў пакінуць польскі сталец.
У Францыі Генрыка абралі каралём пад імем Генрыха III. У Рэч Паспалітую ён не вярнуўся, але да канца жыцця карыстаўся тытулам караля польскага і вялікага князя літоўскага.
1669 год. Каралём Польшчы і вялікім князем ВКЛ абраны Міхал Вішнявецкі.
Апошні прадстаўнік малодшай лініі княжацкага роду Вішнявецкіх герба «Карыбут» (Гедзімінавічы). Вучыўся ў Празе, Дрэздэне і Вене. Ведаў некалькі замежных моў.
У лістападзе 1663 браў удзел у вайсковай кампаніі супраць маскоўскіх войскаў, камандаваў уласным палком пяхоты з 600 чалавек.
Улетку 1672 года ўкраінска-турэцкая армія, захапіўшы крэпасць Хацін, уступіла ў Галічыну. Пасля кароткачасовай аблогі Львова Міхал быў вымушаны заключыць ганебны Бучацкі мір, па ўмовах якога Украіна станавілася незалежнай дзяржавай пад пратэктаратам Турцыі, а Падолле адыходзіла да Асманскай імперыі.
Але сойм Рэчы Паспалітай не зацвердзіў мірнага дагавора, і вайна аднавілася. Па дарозе ў войска, якое збіралася каля Хаціна, Міхал Вішнявецкі памёр у Львове 10 лістапада 1673 года.
1898 год. У в. Расасна Горацкага павета (зараз – Дубровенскі раён) нарадзіўся Маркел Савіцкі (1898-1975).
Раслінавод, доктар сельскагаспадарчых навук, прафесар БСГА.
Аўтар больш за 120 навуковых працаў, шэрагу выданняў на беларускай мове.
Распрацаваў методыку сортавыпрабавання, якая на сортавыпрабавальных участках сельскагаспадарчай выставы (Масква) дала ў 1937 годзе 99,8 ц/га, а ў 1940 годзе – 110,9 ц/га азімай пшаніцы.
1912 год. Нарадзіўся Пятро Бітэль (1912-1991).
Беларускі паэт, перакладчык, краязнавец, настаўнік, святар. У 1950 годзе арыштаваны і асуджаны на 10 гадоў. Зняволенне адбываў у Сібіры і Казахстане.
Аўтар паэм «Замкі і людзі», «Сказанне пра Апанаса Берасцейскага». Перакладчык на беларускую мову твораў А. Міцкевіча, В. Дуніна-Марцінкевіча, Ю. Крашэўскага, Ю. Славацкага, Г. Сянкевіча, Т. Шаўчэнкі, Ё. Гётэ, Ф. Шылера і іншых.
Рукапіс перакладу паэмы «Пан Тадэвуш» зроблены ў ГУЛАГу на паперы з мяшкоў з-пад цэменту, захоўваецца ў Музеі гісторыі беларускай літаратуры.
1923 год. У Бабруйску нарадзіўся Жозэф Хоцька.
Беларускі геафізік, адзін са стваральнікаў нацыянальнай школы геафізікі. Займаўся пытаннямі сейсмалогіі, зямнога электрамагнетызма. Стваральнік Плешчаніцкай геафізічнай абсерваторыі (1958).
Кандыдат геолага-мінералагічных наук.
Плешчаніцкая геафізічная абсерваторыя.
1924 год. Нарадзіўся Васіль Быкаў (1924-2003).
Народны пісьменнік Беларусі, грамадскі дзеяч, удзельнік Вялікай Айчыннай вайны, Герой Сацыялістычнай працы. Лаўрэат Літаратурнай прэміі імя Я. Коласа, Дзяржаўных прэмій СССР і БССР, Ленінскай прэміі.
Ганаровы грамадзянін Ушацкага раёна.
Адзін з заснавальнікаў БНФ. Дэпутат Вярхоўнага Савета БССР. Народны дэпутат СССР.
Большасць твораў — аповесці, дзеянне якіх адбываецца падчас Вялікай Айчыннай вайны і ў якіх паказаны маральны выбар чалавека ў найбольш драматычныя моманты жыцця.
Па яго творах пастаўлены 14 кінафільмаў, у тым ліку «Альпійская балада». На беларускай мове з ўсіх экранізацый зняты толькі два фільмы – «На чорных лядах» і «Народныя мсціўцы».
Многія яго аповесці былі інсцэніраваны тэатрамі СССР, па іх створаны балет, сюіта, опера.
Працуюць мемарыяльны Музей-сядзіба В. Быкава ў в. Бычкі Ушацкага раёна і Музей-дача ў Ждановічах, пастаўлены помнік ва Ушачах.
У гонар пісьменніка названы вуліцы ў Гродне, Лельчыцах, Ждановічах, Смалявічах, Фаніпалі.
У Віцебску, Мінску, ва ўкраінскай вёсцы Вялікая Севярынка ўсталяваны мемарыяльныя дошкі, ва Ушачах – помнік.
1941 год. Апошняя перадваенная масавая дэпартацыя ў Сібір і Казахстан.
Была скіраваная супраць «варожых элементаў» і іх сямей у заходніх абласцях Беларусі, Украіны, Малдавіі.
За 19-20 чэрвеня толькі з Беларусі высланыя ў Сібір і Казахстан 22 000 чалавек.
1941 год. Нарадзіўся Іван Ласкоў (1941-1994).
Беларускі пісьменнік, перакладчык, крытык, гісторык, рэдактар якуцкага эпасу. Дзяцінства правёў у в. Беразякі Краснапольскага раёна і Магілёўскім дзіцячым доме і № 1, вучыўся ў СШ №2 Магілёва.
Аўтар «фінскай» канцэпцыі паходжання беларусаў, даказваў, што літва не была балцкім племем.
1943 год. Адбылося Івянецкае паўстанне пры ўдзеле партызанскага атрада з Цэнтра Арміі Краёвай “Стоўбцы”.
Івянец быў захоплены на 18 гадзін, вызвалены вязні турмы, ад 100 да 200 супрацоўнікаў Беларускай дапаможнай паліцыі добраахвотна перайшлі на бок польскага атраду.
Атрад партызан налічваў каля 150 чалавек (нямецкі гарнізон каля 500 чалавек), большасць з якіх мелі толькі пісталеты і гранаты. Камандаваў атакай паручнік Каспер Мілашэўскі.
Партызаны АК “Стоўбцы”
1944 год. Нацысты знішчылі вёску Дальва на Лагойшчыне разам з яе жыхарамі.
Фашысты сагналі 44 жыхары вёскі ў хату В. Кухаронка і спалілі жыўцом. Загінула 29 дзяцей, 13 жанчын і два мужчыны. Выжыў толькі 13-гадовы М. Гірыловіч, які ў той дзень пасвіў каня за вёскай.
На месцы спаленай вёскі 15 ліпеня 1973 года адкрыты мемарыяльны комплекс – філіял комплекса «Хатынь».
У 1968 годзе пісьменьнік І. Пташнікаў выдаў аповесць «Тартак», прысвечаную Дальве.
1953 год. У ЗША па абвінавачванні ў шпіянажы на карысць СССР пакараныя смерцю Юліус і Этэль Розенберг.
Іх справа дагэтуль застаецца адным з загадкавых крымінальных працэсаў у гісторыі. Ніхто не ведае напэўна, паведамлялі яны саветам сакрэт атамнай бомбы ці не. Муж і жонка да канца адстойвалі сваю невінаватасць.
У дзень пакарання Розенбергам дазволілі патэлефанаваць у міністэрства юстыцыі. Калі б яны вырашылі прызнацца ў шпіянажы, то выратавалі сваё жыццё. Аднак, замест размовы з міністрам Розенбергі ў апошні раз аддалі перавагу пацалаваць адзін аднаго. Перад смерцю Этэль напісала сынам: “Заўсёды памятайце, што мы былі невінаватыя і не маглі пайсці супраць свайго сумлення”.
1976 год. Нарадзіўся Уладзімір Каткоўскі (1976-2007).
Беларускі блогер, вэб-рэдактар, заснавальнік беларускай Вікіпедыі. Распрацоўшчык беларускамоўнага інтэрфейсу Google, супрацоўнік беларускай рэдакцыі «Радыё Свабода» (з 2002).
Скончыў Амерыканскі універсітэт у Балгарыі па спецыяльнасці «інфарматыка». Працаваў камп’ютарным спецыялістам у Будапешце (Фонд Сораса), Франкфурце-на-Майне.
16 чэрвеня 2006 трапіў у аўтамабільную катастрофу, знаходзіўся ў глыбокай коме. Памёр 25 мая 2007 года.
1988 год. У Курапатах адбыўся першы масавы мітынг памяці ахвяр сталінскіх рэпрэсій.
У Мінску праходзіць марш, потым – пратэстны мітынг у Курапатах, на якія прыходзіць каля 10 000 чалавек. Менавіта там упершыню паднімаецца нацыянальны бел-чырвона-белы сцяг, і гучаць антысавецкія лозунгі.
Вось як падзеі ўзгадвае Зянон Пазняк:”Дзень 19 чэрвеня 1988 году, калі адбылося масавае шэсце на Курапаты і мітынг там, жыве ў маёй свядомасці выразна і моцна. Тысячы людзей зайшлі ў Курапацкі лес і ўсе рассыпаліся. Між дрэваў і кустоў ішлі моўчкі, у поўнай цішыні… І толькі крокі і шоргат лясной травы пад нагамі. Мне пачулася ў гэтым нешта містычнае. Я адчуў, што адбываецца нешта, чаго я ня змог растлумачыць. Гэты шоргат людской лавіны – гэты вобраз стаіць у мяне ўвушшу, уваччу, жыве ў маёй свядомасці.”
Паводле розных крыніц інфармацыі, з 1937 па 1941 год толькі ў Курапатах па палітычных матывах забіта ад 40 да 200 тысяч мірных грамадзян.
2019 год. Памерла Іраіда Царук (1928-2019).
Беларускі гісторык, доктар гістарычных навук, прафесар. Родная сястра палітыка Сяргея Прытыцкага.
Даследчыца гісторыі і культуры Заходняй Беларусі. Дэкан гістарычнага факультэта БДУ (1973-1986).
Свята “Александрыя збірае сяброў” сёлета будзе праводзіцца толькі адзін дзень, 8 ліпеня – паведамляецца на афіцыйным сайце мерапрыемства. Тэматычныя пляцоўкі пачнуць сваю працу з 11:00, Гала-канцэрт стартуе ў 21:00, прычым квіткі на яго платныя – 46 рублёў.
Звычайна мерапрыемства “Александрыя збірае сяброў” доўжылася два дні. Купалле пачалі з размахам адзначаць на радзіме Лукашэнкі з 2010 года.
Міжнародны дзень стаматолага (International Dentist Day)
Устаноўлены па ініцыятыве Асацыяцыі Стаматолагаў ЗША ў дзень шанавання каталіцкай Святой Апалоніі Александрыйскай. Святая не адраклася ад Хрыста і прыняла смерць на вогнішчы 9 лютага 249 года. Існуе павер’е, што варта толькі вымавіць імя Апалоніі, памаліцца ёй – зубны боль аціхне.
Археалогія даказала, што прафесія стаматолага існавала і ў старажытнасці. Першая машына, падобная на апарат для лячэння зубоў, выкарыстоўвалася ўжо 9 тысяч гадоў таму.
Навукоўцы даследавалі парэшткі людзей з Белуджыстана ўзростам не менш як 7 000 гадоў. І ў зубах выявілі адтуліны, дыяметр якіх быў не больш за 3 мм, а глыбіня – не больш за 3,5 мм. Гэтыя адтуліны былі выкананы ідэальна, нібы тут папрацавалі сапраўднай бормашынай.
1547 год. Нарадзіўся Крыштоф Радзівіл “Пярун”.
Дзяржаўны і вайсковы дзеяч ВКЛ. Вялікі гетман літоўскі, ваявода віленскі, кашталян троцкі, гетман польны літоўскі, вялікі падчашы літоўскі.
Удзельнік Інфлянцкай вайны 1558–1582 гадоў: у 16 гадоў браў удзел у бітве пры Уле, пазней узяў замак Усвяты, нанёс паражэнне маскоўскаму войску каля Вялікіх Лук. Мянушку Пярун атрымаў за прымяненне «тактыкі выпаленай зямлі».
Удзельнічаў у рэйдзе (1581) да вярхоўяў Волгі, заняў Старыцу і Ржэў, што разам з аблогай Пскова прымусілі Івана Жахлівага падпісаць перамір’е. Гэты рэйд паслужыў нагодай для стварэння шэрагу паэтычных твораў Ф. Градоўскага, Г. Пельгрымоўскага, Я. Каханоўскага, А. Рымшы.
Прыхільнік плана стварэння дзяржаўнай уніі ВКЛ, Польшчы і Расіі на чале з вялікім князем.
Змагаўся з паўстаннем Налівайкі 1594-1596 гадоў. У 1601 года нанёс паражэнне шведам ў бітве пад Кокенгаўзэнам, узяў Вендэн.
Фундатар і будаўнік кальвінісцкіх сабораў, апякун вучоных, дзеячаў беларускай культуры.
Памёр 20 лістапада 1621 года.
1667 год. Дзень Андрусаўскага замірэння (па новаму стылю).
Скончылася самая стратная ў гісторыі Беларусі вайна паміж Масковіяй і Рэччу Паспалітай 1654–1667 гадоў, у якой загінуў кожны другі жыхар. Мірная дамова была падпісана тэрмінам на 13,5 гадоў. Пагадненне было заключана ў в. Андрусава на мяжы Мсціслаўскага і Смаленскага ваяводстваў.
Да Масквы перайшлі Смаленскае ваяводства, Северская зямля з Чарнігавам і Старадубам, Левабярэжная Ўкраіна – палова тэрыторыі Рэчы Паспалітай. За землі Левабярэжнай Украіны Масковія сплаціла 1 000 000 злотых – каля 200 000 рублёў.
Рэчы Паспалітай заставаліся Правабярэжная Ўкраіна і Беларусь. Кіеў быў перададзены Масковіі на 2 гады, але так і ня быў вернуты, у 1686 годзе Масква за яго сплаціла 146 000 рублёў.
Запарожская Сеч апынулася пад агульным пратэктаратам абедзьвюх дзяржаваў. Гэта развеяла спадзевы запарожцаў на стварэнне ўласнай дзяржавы, і казацкі гетман Пятро Дарашэнка пачаў шукаць дапамогі ў туркаў.
1710 год. Пётр I зацвердзіў новую грамадзянскую азбуку і грамадзянскі шрыфт.
Царква працягвала карыстацца стараславянскім алфавітам.
Распрацаваў і адліў новы шрыфт у 1707 годзе ў Маскоўскай урадавай друкарні ураджэнец Мсціслава Ілля Капіевіч (1651–1714). Але кіраўнік друкарні Палікарпаў, каб пазбавіцца ад канкурэнта, назваў яго ерэтыком з-за пратэстанцкага веравызнання. Зразумела, прызнаць, што грамадзянскі шрыфт распрацаваў літвін-ерэтык, не выпадала, а таму пальму першынства атрымаў сам цар Пётр І. Капіевічу заставалася толькі трываць несправядлівасць: «И тако сими утешаяся, да познаем нашу немощь, и держимося смиренномудрия и правды». Капіевіч з’яўляецца першым выкладчыкам Пятра І у Галандыі, друкаром, перакладчыкам кніг, увёў у зварот назвы сучасных 12 сузор’яў, тэрміны глобус, мапа/карта.
1881 год. Памёр Фёдар Дастаеўскі.
Расійскі пісьменнік і філосаф. Выхадзец з літоўскага шляхецкага роду герба «Радван», які меў маёнтак Дастоева на Піншчыне.
Вайсковы інжынер. Перакладчык «Яўгеніі Грандэ» Бальзака.
З выхадам першага свайго твора «Бедныя людзі» адразу здабыў папулярнасць.
За ўдзел у рэвалюцыйным гуртку М. Петрашэўскага арыштаваны (1849), асуджаны да пакарання смерцю, якое заменена на катаргу ў Омску. Пасля катаргі служыў радавым у лінейным сібірскім батальёне.
Аўтар многіх вядомых твораў, у тым ліку «Злачынства і пакаранне», «Ідыёт», «Браты Карамазавы».
Фрыдрых Ніцшэ прызнаваў, што Дастаеўскі адзіны, хто здолеў яму растлумачыць, што такое чалавечая псіхалогія.
1893 год. Дзень нараджэння стрыптызу.
У вядомым парыжскім кабарэ “Мулен Руж” упершыню ў свеце танцорка-мадэль Манон Лавіль “Мона” распранулася перад публікай пад час традыцыйнага баля студэнтаў-мастакоў.
За гэты пэрфоманс яна была арыштавана паліцыяй і аштрафавана на 100 франкаў па ініцыятыве актывістаў Лігі абароны маралі. У абарону танцоркі ў Парыжы пачаліся беспарадкі і пратэсты.
Своеасаблівым протастрыптызам можна лічыць танец “канкан”, які з’явіўся ў Францыі на паўстагоддзя раней. У Амерыцы стрыптыз зваўся “бурлеск”.
Стрыптыз стаў неад’емнай часткай масавай культуры, звычайна яго дэманструюць у начных клубах. Класічны элемент стрыптызу – пілон (тычка). Танец на пілоне – pole dance – самастойны накірунак у спорце. Сучасны стрыптыз дасягнуў дасканаласці, ператварыўшыся ў спалучэнне пластыкі і гульні, прыгажосці і харэаграфіі.
На Беларусь стрыптыз прыйшоў на пачатку 1990-х і першым стрып-клубам стала мінская «Лагуна». Усе канцэртныя нумары для гасцей стрыптыз-клубы павінны ўзгадняць з камісіяй Мінкульта Беларусі. Адзіны клуб у Магілёве, дзе дазволены стрыптыз – “Steak and Wine”.
Стрыптыз – задавальненне не для бедных, але і не толькі для багатых. Чэк у 6 мінскіх стрып-клубах дасягае 100 рублёў у агульнай зале, прыватны танец каштуе 150–300 рублёў.
1895 год. Дзень нараджэння валейбола.
У горадзе Халіоку штата Масачусэтс у спортзале каледжа Асацыяцыі маладых хрысціян інструктар па фізічнай культуры У. Морган прыдумаў новую камандную гульню ў мяч пад назвай “mintonette”. Пазней прафесар А. Хальстэд прапанаваў назву “валейбол” – “лятаючы мяч” (“at the volley” – “на ляту” і “ball” – “мяч”).
Падобныя гульні вядомы былі і раней. Старажытнарымскія легіянеры любілі перакідаць адзін аднаму ўдарамі кулака мяч, падвешаны на вяроўцы.
Першая афіцыйная дэманстрацыя гульні адбылася 7 ліпеня 1896 года на канферэнцыі Саюза хрысціянскай моладзі ў Спрынгфілдзе штата Масачусэтс. Менавіта гэтая асацыяцыя з’явілася актыўным ініцыятарам распаўсюджвання валейбола. У 1900 годзе валейбол выйшаў за межы ЗША. У Беларусі валейбол з’явіўся ў 1910–1920-х гадах.
Першы чэмпіянат Еўропы па валейболе сярод мужчынскіх каманд адбыўся ў Рыме ў 1948 годзе. Упершыню валейбол быў уключаны ў праграму XVIII Алімпійскіх гульняў у Токіа ў 1964 годзе.
1897год. Стартаваў першы поўны перапіс насельніцтва Расійскай Імперыі.
Прайшоў па ініцыятыве географа П. Сямёнава-Цянь-Шанскага.
Насельніцтва Беларусі ў сучасных межах склала 6 673 000 чалавек, у тым ліку па гарадах (тысяч чалавек): Мінск – 90,9, Віцебск- 65,9, Брэст – 46,6, Магілёў – 43,1, Гродна – 40,9, Гомель – 36,7,
Асіповічы – 0,9,
Бялынічы – 2,2,
Бабруйск – 22,0,
Быхаў – 6,4,
Глуск – 5,3,
Горкі – 6,7,
Дрыбін – 1,2,
Касцюковічы – 0,7,
Клімавічы – 4,7,
Клічаў – 0,6,
Краснаполле – 3,2,
Круглае – 1,6,
Крычаў – 6,2,
Мсціслаў – 8,5,
Прапойск – 1,0,
Хоцімск – 3,0,
Чавусы – 4,7,
Чэрыкаў – 5,6,
Шклоў – 9,7.
1940 год. У ноч з 9 на 10 лютага ажыццёўлена першая хваля (з чатырох) савецкай дэпартацыі насельніцтва з Заходняй Беларусі.
Дэпартацыі насельніцтва ў аддаленыя рэгіёны СССР – адзін са сродкаў рэпрэсій савецкай акупацыйнай уладай з мэтай знішчэння цэлых пластоў грамадства, патэнцыйна нелаяльных да савецкай улады.
Рэпрэсіям падлягалі людзі перадусім паводле свайго сацыяльнага стану: заможныя сяляне і прадпрымальнікі, інтэлігенцыя, духавенства, супрацоўнікі польскіх органаў улады, польскія асаднікі і іншыя. У савецкай, постсавецкай і польскай гістарыяграфіях гэтыя падзеі прынята абазначаць як “дэпартацыю польскіх грамадзянаў” ці “дэпартацыю палякаў”, хаця большасць дэпартаваных былі карэнныя жыхары Беларусі.
Маёмасць дэпартаваных канфіскоўвалася. Людзям даваліся лічаныя гадзіны на зборы і дазвалялася браць з сабою толькі мінімум асабістых рэчаў. Перавозка сасланых адбывалася пад канвоем у вагонах для быдла, сотні людзей загінулі пад час перавозкі ў бесчалавечых умовах.
У гэтую хвалю 33 749 асаднікаў і 17 561 службоўцаў лясной варты былі адпраўленыя ў Сібір і Казахстан.
1930 год. Нарадзіўся Валянцін Тарас.
Беларускі паэт, перакладчык, публіцыст. Падлеткам ўдзельнічаў у партызанскім руху.
Працаваў у газеце «Звязда», часопісе «Нёман». У 1968 годзе звольнены з працы «за антысавецкія размовы» і на працягу 8 гадоў яго не друкавалі, не дазвалялі здымаць фільм паводле яго сцэнарыя, не выпускалі за мяжу.
З пачаткам перабудовы быў у Назіральнай радзе Беларускага Фонду Сораса, членам Назіральнай рады Беларускага Хельсінкскага Камітэта, член Беларускага ПЭН-клуба. Адзін з стваральнікаў Хартыі-97.
Аўтар вершаў, шматлікіх зборнікаў паэзіі і кніг аповесцей і апавяданняў, мемуараў, літаратурна-драматычнай кампазіцыі і тэкстаў большасці песень для канцэртнай праграмы «Праз усю вайну» ансамбля «Песняры». Па яго творах здымаліся фільмы на Кіеўскай кінастудыі імя А. Даўжэнкі і на «Беларусьфільме».
Перакладаў п’есы для купалаўскага тэатра, на рускую мову пераклаў шматлікія творы, кнігі, у тым ліку Ф. Багушэвіча, Я. Купалы, Я. Коласа, М. Танка, Р. Барадуліна, М. Стральцова, К. Чорнага, Я. Брыля, В. Быкава і іншых.
Памёр 13 лютага 2009 года.
1946 год. Нарадзіўся Эдуард Зарыцкі.
Беларускі кампазітар. Народны артыст. Кавалер ордэна Ф. Скарыны.
Скончыў Беларускую дзяржаўную кансерваторыю.
Загадваў музычнай часткай Беларускага тэатра юнага гледача. Працаваў пераважна ў галіне інструментальнай музыкі, масавай і эстраднай песні, тэатральнай і кінамузыкі.
Аўтар больш за 600 песень, цыклаў на вершы А. Міцкевіча, Якуба Коласа і У. Караткевіча, шматлікіх сімфоній, сюіт, канцэрціна для сімфанічанага аркестра, канцэртаў для габоя і валторны, камернага аркестра, камерна-інструментальнай музыкі, музыкі да спектакляў, .
Да гэтага часу папулярнымі з’яўляюцца яго песні «Белыя крылы», «Замова», «Начныя кастры», «Будзьма», «Палыновая ростань», «Лісток календара», «Так прыйшла да нас Перамога».
Памёр 6 чэрвеня 2018 года.
1960 год. Нарадзіўся Міхась Казлоўскі.
Беларускі краязнавец, грамадскі дзеяч, крытык, публіцыст, выдавец.
Працаваў у Гудзевіцкім літаратурна-краязнаўчым музеі, у Цэнтры эстэтычнага выхавання г. Маладзечна, метадыстам Маладзечанскай цэнтральнай раённай бібліятэкі.
Заснавальнік клуба беларускай патрыятычнай моладзі «Беларуская хатка», мастацкай гасцёўні Я. Драздовіча, літаратурнага музея У. Караткевіча ў Маладзечне. Адзін са стваральнікаў гісторыка-краязнаўчага аб’яднання «Крывіч».
Рэдактар-выдавец альманаха «Куфэрак Віленшчыны». Пад яго рэдакцыяй выйшлі кнігі паэзіі, прозы і краязнаўчай публіцыстыкі, шэраг паштовак, прысвечаных дзеячам беларускай культуры.
Аўтар і ўкладальнік старонак «Куфэрак» у тыднёвіку «Рэгіянальная газета», краязнаўчых публікацый, рэцэнзій у перыядычных выданнях.
1991 год. У ЗША памёр ураджэнец г. Ліда Аркадзь Мігдал.
Савецкі фізік-тэарэтык, акадэмік АН СССР.
Вучыўся у Ленінградскім ўніверсітэце, адкуль яго выгналі ў 1931 годзе за «непралетарскае паходжанне». У 1933 годзе быў арыштаваны, сядзеў у вязьніцы.
З канца 1930-х гадоў вывучаў праблемы ўзаемадзеяння нейтронаў з атамамі. У выніку ім быў развіты арыгінальны метад «устрэсвання», які прынёс аўтару заслужаную вядомасць.
Працаваў у Інстытуце фізічных праблем АН СССР, прафесарам Маскоўскага інжынерна-фізічнага інстытута, у Інстытуце атамнай энергіі, Інстытуце тэарытычнай фізікі. У 1947 годзе быў апанентам на абароне кандыдацкай дысертацыі А. Сахаравым.
Заснавальнік новых кірункаў у ядзернай фізіцы і фізіцы металаў. Даследаваў праблему палярызацыі і вакууму ў моцных магнітных палях.
У навуковы ўжытак увайшлі такія азначэнні, як асаблівасць Мігдала-Кона, скачок Мігдала, канстанта Мігдала.
Беларускія ўлады заявілі пра намеры стварыць ува ўсіх рэгіёнах «Вёскі будучыні». Чыноўнікі запэўніваюць, што ў такіх паселішчах будзе забяспечанае камфортнае пражыванне і створаныя новыя працоўныя месцы ды вытворчасці.
Намесніца міністра эканомікі Таццяна Бранцэвіч кажа, што ўся тэрыторыя краіны ўжо падзелена на шэсць рэгіянальных груп, дзе адначасова будзе ўкараняцца гэты праект, піша краснапольскае выданне «Чырвоны сцяг».
Вернутыя з савецкай мінуўшычыны – аграгарадкі, якія і тады не далі плёну
Два дзясяткі гадоў таму заяўлялася, што аграгарадкі стануць прыкладна тым жа, што і праектаваная «Вёска будучыні».
У 2003 годзе Лукашэнка даручыў распрацаваць праграму адраджэння вёскі, каб яна стала перспектыўнай і прывабнай для моладзі.
Першым аграгарадком стала вёска Язёры Чэрыкаўскага раёну Магілёўскай вобласці.
Феномен «аграгарадка» – не выдумка цяперашняй улады ў Беларусі. Яе прататыпы ў БССР з’явіліся яшчэ ў 1950 гадах, калі ўзяліся ўзбуйняць калгасы. Новых паселішчаў стварылі 3852. Тагачасныя аграгарадкі не выратавалі вёску ад дэградацыі, не затрымалі там і моладзь.
Праз некалькі дзесяцігоддзяў савецкі досвед узгадалі. Планавалася, што да канца 2011 года будзе завершана стварэнне сеткі аграгарадкоў, а іх колькасць перавысіць 1,5 тысячы. У 2014 годзе іх было 1512. Аграгарадок стаў афіцыйным відам сельскага паселішча.
У ідэале аграгарадок меўся быць забяспечаны сувяззю, электрычнасцю, газам, водаправодам, крамамі, сталоўкамі, поштай, ашчаднай касай, установамі медыцыны, адукацыі, культуры, спорту.
На справе ж многія аграгарадкі не адпавядалі крытэрыям такой інфраструктуры. Толькі 93 % жыллёвага фонду газіфікавана, 76 % забяспечана водаправодам, 72 % каналізацыяй, 65 % цэнтральным ацяпленнем, 50% гарачай вадой. Насельнікі аграгарадкоў не маюць абяцаных высокіх заробкаў, а адсутнасць перспектыў не прываблівае ў іх моладзь.
Пра “Вёскі будучыні” чыноўнікі кажуць ужо пяць гадоў
У лістападзе 2017-га тагачасны віцэ-прэмʼер Міхаіл Русы абвясціў, што ў Беларусі выбралі пасёлкі, якія ператворацца ў «вёскі будучыні». Іх збіраліся ствараць на базе аграгарадкоў і, нібыта, тады ўжо былі падрыхтаваныя тыпавыя праекты «вёсак будучыні».
У якасці прыкладу, да чаго павінны імкнуцца такія вёскі, чыноўнік назваў аграгарадок Верцялішкі і вёску Копысь, пісала «БелТА».
Копысь адметная тым, што праз Дняпро родная вёска Лукашэнкі, а ў копысеўскай лякарні ён нарадзіўся і, таму, па словах мясцовых жыхароў, па асабліваму ставіцца да гэтага паселішча.
Як вынікала з тлумачэньняў Русага, тагачасныя намеры ў стварэнні «вёсак будучыні» не былі прапрацаваныя, бо, як ён адзначыў, толькі ў 2018 збіраліся іх «юрыдычна ўзаконьваць».
Мінула 5 гадоў і чынавенства зноў загаварыла пра “Вёскі будучыні” ўжо вуснамі намесніка міністра эканомікі Таццяны Бранцэвіч.
З яе слоў, праўда, незразумелая прынцыповая розніца паміж «вёскай будучага» і аграгарадком. Яна амаль цытуе Русага, але спасылаецца на «Канцэпцыю рэгіянальнага развіцця», якую толькі разглядае Лукашэнка.
«Ужо вызначаны населеныя пункты, падрыхтаваны комплекс мер. – запэўнівае яна – Дадаткам да гэтай канцэпцыі зʼяўляюцца палепшаныя сацыяльныя стандарты пражывання ў гэтых населеных пунктах».
Высновы…
Чыноўнікі не могуць зразумець, што толькі прыватная ўласнасць паставіць усё на свае месцы без аграгарадкоў, «вёсак будучыні», а сусветны вопыт паказвае, што без прыватніка-гаспадара свайго лёсу і не будзе гэтай «будучыні».
Кожны новы віток рэфармавання вёскі чыноўноўнікамі вядзе да змяншэння колькасці сельскага насельніцтва, дэградацыі сяла, нягледзячы на вялізныя фінансавыя затраты, датацыі ў аграпрамысловы комплекс, ад якіх не багацеюць ні краіна, ні яе грамадзяне.
Фота з рэсурсаў: komandirovka.ru, tourister.ru, pniva.by, mezcisetki.mogilev.edu.by, rodniva.by, be.wikipedia.org
