Драўляная царква другой паловы ХІХ стагоддзя згарэла, а касцёл з броварам закінуты і разбураюцца ў вёсцы Канічы Касцюковіцкага раёна
Вёска Канічы была адметнай сваёй багатай архітэктурнай спадчынай: касцёлам, царквай і броварам. Яшчэ некалькі год таму ў Канічах знаходзілася закінутая драўляная царква Раства Багародзіцы, пабудаваная на пачатку 1860-х гг. Нягледзячы на тое, што драўляная царква была разбурана і паступова ператваралася ў руіны, яе было магчыма захаваць як помнік драўлянай архітэктуты (на загалоўным фота). Цяпер гэта ўжо немагчыма, бо царква ў 2019 годзе згарэла дашчэнту.
Яшчэ адным помнікам культавай архітэктуры Канічаў з’яўляецца касцёл Святых Анёлаў Ахоўнікаў, які быў пабудаваны ў 1910 годзе. За савецкім часам храм спрабавалі зруйнаваць, вырываючы кавалкі сценаў з дапамогай трактароў, але цалкам знішчыць будынак не атрымалася – разбуранымі апынуліся толькі дзве калоны пры ўваходзе. Касцёл з’яўляецца помнікам архітэктуры неараманскага стылю. На сённяшні момант ён закінуты і пакрысе разбураецца пад уздзеяннем часу.
Ад шляхецкага роду Цеханавецкіх, якія некалі валодалі Канічамі, застаўся толькі бровар з чырвонай цэглы, які знаходзіцца амаль пасярод вёскі. Пабудаваны ён быў у 1913 годзе. На сёння яго тэрыторыя парасла дрэвамі і кустоўем. Сярод усіх мясцовых архітэктурных помнікаў мінуўшчыны ён найлепш захаваўся.
Дарэчы, Канічы – гэта даўняе мястэчка гістарычнай Мсціслаўшчыны, колішняе ўладанне беларускага магнацкага рода Цеханавецкіх. Паселішча згадваецца ў гістарычных крыніцах з пачатку XVI стагоддзя.
У Чавускім гісторыка-краязнаўчым музеі 7 лютага адкрылася выстава воскавых фігур – паведамляе газета “Іскра”. Яна будзе працаваць да 14 сакавіка.
Выставу арганізаваў праваслаўны актывіст, кіраўнік міжнароднай арганізацыі праваслаўных аўтараў і выканаўцаў “Благодар” Уладзіслаў Асака, і тэматычна яна прысвечаная знакамітым сюжэтам і персонам.
На выставе прадстаўлены кампазіцыя “Тайная Вячэра” – фігуры Хрыста і апосталаў выкананы ў натуральную велічыню. Таксама ёсць фігуры М. Гогаля, А. Пушкіна, Ф. Дастаеўскага, Серафіма Сароўскага, членаў сям’і апошняга рускага цара Мікалая II і іншыя.
Выданне піша, што гледачоў на адкрыцці выставы ўразіла вельмі рэалістычнае выканананне фігур, партрэтнае падабенства са знакамітымі асобамі мінулага. Скульптары для іх вырабу выкарыстоўвалі спецыяльны склад з дабаўленнем сілікону, натуральныя валасы, адлюстравалі дробныя маршчынкі, зморшчыны, надалі тварам эмоцыі, задуменнасць.
Пастановай Міністэрства культуры статус гісторыка-культурнай каштоўнасці быў нададзены тэхналогіі вырабу і традыцыйным вобразам гліняных народных цацак-свістулек Магілёўскага Падняпроўя ў Крычаве і Магілёве. Гэты элемент нематэрыяльнай культурнай спадчыны цяпер уключаны ў Дзяржаўны спіс каштоўнасцей Беларусі.
Яшчэ напрыканцы 2022 года на пасяджэнні Беларускай рэспубліканскай навукова-метадычнай рады па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны, якое адбылося ў Міністэрстве культуры, было прынята рашэнне аб неабходнасці надання статусу гісторыка гісторыка-культурнай каштоўнасці тэхналогіі вырабу і традыцыйным вобразам гліняных народных цацак-свістулек Магілёўскага Падняпроўя.
Як адзначае гісторык і археолаг Андрэй Мяцельскі, толькі на Крычаўшчыне выраблялася цацка-свістулька “Крычаўскі конь”. Гэта архаічны выраб, які складаецца з галавы каня і тулава качкі (яе яшчэ называюць “качка-конь”), што з’яўляецца брэндам Крычава і сімвалам рэгіянальнага фестывалю “Крычаўскі канёк”. Дарэчы, доўгі час адраджэннем падняпроўскай цацкі і вывучэннем традыцыі вырабу займаўся народны майстар Беларусі і кіраўнік студыі “Свістулька” Вячаслаў Якавенка.
На цяперашні час старадаўную народную традыцыю спасцігаюць удзельнікі студыі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва “Свістулька” з Крычава і аб’яднання па інтарэсах магілёўскай школы № 44 “Чароўная гліна”. Яны вучацца не толькі правільна выляпляць з гліны цацкі-свістулькі, але і свістаць у іх.
Нагадаем, што на тэрыторыі Магілёўскай вобласці ўсяго 17 элементаў нематэрыяльнай культурнай спадчыны, уключаных у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.
Продолжаем знакомить наших читателей с театральными зарисовками известного могилевского актера и режиссера Владимира Петровича, который ведет свой блог “Субъективные заметки”.
Придя по распределению в театр в 1980 году, мы застали яркое старшее поколение актеров. Это Заслуженные артисты БССР Юдифь Гальперина, Станислав Яворский, Вера Кабатникова, Анатолий Рудаков, Василий Гусев, артисты, Лев Закашанский, Лев Полонский, Народный артист БССР Сергей Бульчик…
В те времена гастроли были гастролями, а не кратковременными вылазками в тот или иной город. Театр собирался и всей труппой выезжал на три месяца в Украину, или Россию. Заказывали вагон, полтора и “актерским табором” выезжали на гастроли. Кстати, однажды пришлось делить вагон с цыганским табором. Это был жесточайший трэш! Но это отдельная история. Итак.
История первая
Однажды, где-то на гастролях, играли спектакль “Прости меня”. На сцене стояли фанерные берёзки, лавочки… всё как в настоящем театре)) Игралась сцена – внук навещает бабушку в доме престарелых, куда ее спровадили неблагодарные дочь и сын. Бабушка с внуком ведут очень душевный диалог, и вдруг, внук видит, что со всех сторон, прячась за берёзами (чтобы не мешать их разговору), крадутся какие-то личности. Внук спрашивает: “Кто эти люди, бабушка?” Бабушка: “Это, внучек, мои друзья, пенсионеры, на улицу подышать вышли”
Так должно было прозвучать.
Но на каком-то спектакле Юдифь Самойловна, решив, что она играет простую белорусскую бабушку из деревни, перешла на беларускую мову. Скорее всего решение было спонтанным, не до конца продуманным, потому что в итоге фраза прозвучала так: “Гэта, унучак, мае сябры, пенсіянеры, на вуліцу падыхАць выйшлі” Действие пошло дальше, только почему-то вразнобой ещё долго тряслись берёзы.
Юдифь Гальперина
История вторая.
Играли сказку “Аленький цветочек”. Батюшку играл Заслуженный артист России Александр Палкин. Вот он выходит в центр сцены и говорит: “Я вернулся, доченьки, и привёз вам гостинцев из стран заморских!”
На сцене стоп-кадр, все ошарашенно смотрят на батюшку и не могут выйти из ступора. Первой опомнилась младшенькая дочь Алёнушка, и со страшными глазами двигаясь через всю сцену, прошипела: “Папенька, вы ещё никуда не уезжали!!!”
Дело в том, что батюшка, в исполнении Палкина, вышел в первом акте с фразой второго акта, когда уже много всякого произошло – и у чудища он успел побывать, и назад с подарками воротиться. Так что порцию адреналина тогда получили все без исключения, начиная от артистов, и заканчивая звукооператором и помощником режиссёра.
История третья.
С тем же Палкиным Сан Санычем.
Спектакль “Оглянись в любви своей”. Эдакая предтеча бразильских мыльных опер. Правды ноль, но зритель почему-то его любил. С этим спектаклем у меня очень тесная связь, ибо сыгран был мной он более 400 раз, и мне много о чем есть порассказать. Но об этом как-нибудь в другой раз.
Кратко суть.
У героини роды проходят неудачно. Она умирает, ребёнка спасают.
Деталь. Героиня попросила врачей, чтобы они спасали ребёнка в первую очередь!!!
Моя мама 40 лет принимала роды. Когда я ей это рассказал, она объяснила, что ее бы никто не стал слушать, всегда спасают мать. Но это так, к слову…
Итак, родильный дом. Подруга семьи, которая принимала эти неудачные роды, в своем кабинете курит одну папиросу за одной. К ней входит со словами: “Ну что, Рита родила?” ещё один друг семьи… Так было написано в пьесе и так всегда игралось.
Выездной спектакль в каком-то клубе. Полный зал. Сцена. Врач (друг семьи) нервно курит, а в это время, друг семьи и друг врачихи, заболтался за кулисами. На сцене затянувшаяся пауза…
Вдруг, Палкин (друг семьи и врачихи) хватает цветы, срывается с места, выкатывается на сцену этаким бодрячком со словами: “Ну что, Рита УМЕРЛА?!!”
Через долю секунды он, правда, поправился, но папироса уже выпала изо рта “врачихи” и она, растоптав её каблуком, тяжело смерив его взглядом, проговорила: “Да… (пауза) Нет… Рита умерла…” За кулисами все упали в истерике. Трагический момент спектакля был беспощадно испорчен. Заметил ли это зритель, не знаю)
Продолжаем знакомить наших читателей с театральными зарисовками известного могилевского актера и режиссера Владимира Петровича, который ведет свой блог “Субъективные заметки”.
История едва не свершившегося убийства.
Получилось так, что мы в “погоне за лучшей жизнью” оказались в Национальном Академическом драматическом театре им. Якуба Коласа в городе Витебске. Проработали в нём два года, с 1985 по 1987 год. Из ярких впечатлений, гастроли по Прибалтике в городе Каунасе и Таллинне, и месяц сельских гастролей, проведённый на Браславских озерах.
В то время театром руководил Валерий Мазынский. И вот он как-то решил: “А не замахнуться ли нам на Вильяма, понимаете ли, нашего Шекспира?” И замахнулся. Замах длился то ли шесть, то ли девять месяцев. Театр стал дружно репетировать “Ромео и Джульетту”.
— Две равно уважаемых семьи В Вероне, где встречают нас событья, Ведут междоусобные бои И не хотят унять кровопролитья.
Как раз “междуусобные бои” мы стали репетировать в первую очередь. Пьеса начинается с массового побоища, ну а дальше всем известный сюжет.
К нам приставили специалиста по постановке боя, выдали специально выкованные для спектакля мечи и кинжалы, каждая пара, или несколько человек, с помощью инструктора придумывали рисунок боя, и потом тупо, методично оттачивали каждый свою партию. Надо отдать должное, что довели бои до автоматизма, так что работали только руки, голова не подключалась.Травматизма за время репетиций не припомню.
Теперь об оружии. Оно доставило много хлопот. Случай произошедший со мной. Мы уже на сцене. Отрабатываем бой. Наступая на “противника”, я наношу боковой удар, меч выскальзывает из моих рук и остриём летит в зал, где легко пробивает материал, которым были накрыты кресла и вонзается в спинку одного из них. Благо, это была репетиция и в зале никого не было.
В этом инциденте моей вины было мало. Дело в том, что ручки мечей были сделаны из гладко отшлифованного дерева и сверху покрыты лаком. Результат – несовместимое сочетание потных ладоней и лакированной рукоятки. После всеобщего кратковременного шока, была дана команда обмотать рукоятки верёвкой. Одна проблема была решена.
Вторая проблема была в стали, из которой эти мечи были сделаны. Она была очень мягкая, и при ударе плашмя легко гнулась, образуя букву “Г”. Что однажды и произошло у меня на спектакле. Меч сразу был выброшен в кулисы, пришлось заканчивать драку с одним кинжалом. Но было стыдно, что допустил при зрителях такой косяк.
Третья проблема – человеческий фактор. Конечно, мечи и кинжалы были тупыми, хотя я в драках вонзал их в сцену и это было эффектно. Но тут была своя хитрость. Я вонзал кинжал всегда по волокнам пола сцены.
Подхожу к сути истории. У меня была роль Тибальта, племянника леди Капулетти. Горячий, задиристый, безбашенный персонаж. Ромео играл только-только закончивший институт, молодой артист Михаил К. Видно, Михаилу понравился эффект вонзания кинжала в сцену, и он даже нашел где его использовать.
И вот вижу, идет Миша по коридору, с восхищением смотрит на свой кинжал, трогает пальцем острие. Я остановил его, взял в руки кинжал и глазам своим не поверил. На острие кинжала была боевая заточка. Я накричал на него и заставил вернуться и закруглить острие. Скрепя сердце, он это сделал. Благодаря этому дальнейшее произошло именно так, как произошло.
Почему это меня так дернуло? Этим кинжалом он в пьесе меня убивает. К слову сказать, до случившегося, а это был спектакль где-то 17, он меня так усердно тыкал кинжалом, что на теле оставались ровно столько синяков, сколько мы сыграли спектаклей. Спасала одежда в несколько слоев сшитая из ткани двунитки.
В этот злополучный спектакль все шло хорошо, я только что убил Меркуцио, Меркуцио, перед тем как умереть, с долей скепсиса, иронии и трагизма, проклял оба враждующих дома, Ромео вызывает меня на бой, мы красиво, технично деремся. Я ударом ноги сшибаю Ромео, он падает, я из далека (второе мое вонзание оружия в сцену) бросаю меч в Ромео, (при этом не теряю контроля), Ромео откатывается, меч эффектно вонзается, я понимаю, что не попал, бегу добивать противника, и… получаю кинжалом в лицо.
Удар был сильный. Меня качнуло, почему-то стало желто в глазах, кровь хлынула из двух ноздрей и раны. Я понимаю, что нельзя “светиться” в таком виде зрителю. Спиной продвигаюсь к своей мизансцене возле столба, сползаю по нему и “умираю”.
Дальше выбегают два семейства, жители Вероны, герцог, и пятнадцать минут идут разбирательства, кто зачинщик, а кто жертва? Первым порывом у коллег было остановить спектакль. Я показал глазами, что жив, все относительно нормально, продолжайте спектакль.
Я сидел, а кровь все шла и шла. Из складок одежды образовалось некое подобие чаши, вот туда она и стекала. Могу с уверенностью сказать, что лучше эта сцена не игралась ни до, ни после. Играли быстро, по делу, эмоционально, а некоторые дамы были на грани обморока. Как только, свет стал гаснуть, мужчины бросились ко мне, помогли встать и отвели в гримерку.
Потом был травмопункт, где сказали, что мне очень повезло, что кинжал попал в кость, если бы чуть выше – то лезвие вышло бы с другой стороны. Это меня утешило, и мы распрощались.
Через несколько дней, при встрече, я спросил Мишу: “Что это было?” Его ответ меня сразил напрочь: “Но ведь у Шекспира написано, что Ромео убивает Тибальта случайно, защищаясь…” Я: “Так что, все репетиции и 17 спектаклей ты не видел куда бросаешь руку с кинжалом?!!” Миша: “Нет”
Прадстаўляем экскурсію выхаднога дня ў адзін з самых усходніх гарадкоў на карце Беларусі.
Некаторыя ведаюць Клімавічы па нядрэнных бальзамах, якія робяць на мясцовым лікёра-гарэлачным заводзе. Але ў першую чаргу па гэтым некалі павятовым цэнтры можна пагуляць з цікавасцю, бо ў ім ёсць свае адметныя мясціны і славутасці, а таксама ўласная атмасфера і багатая гісторыя.
Сядзібны дом Мяшчэрскіх
Знаёмства з Клімавічамі лепш за ўсё пачаць з дастаткова ўнікальнага будынка для нашай краіны – асабняка князёў Мяшчэрскіх. У цэнтры горада можна ўбачыць прыгожы будынак незвычайны па форме, што вылучаецца вытанчанай разьбой. Вядомы ён як сядзібны дом князёў Мяшчэрскіх, які быў пабудаваны ў 1867 годзе ў псеўдарускім стылі. Гэта помнік драўлянага дойлідства ХІХ стагоддзя, што размешчаны на вуліцы Савецкай.
Драўляны, аднапавярховы, амаль квадратны ў плане будынак з прыбудовай у паўнёва-заходняй частцы. Кампазіцыя галоўнага фасада трохчасткавая. У асабняку да Кастрычніцкай рэвалюцыі жыла з сям’ёй Марыя Мікалаеўна з Мяшчэрскіх, жонка апошняга клімавіцкага павятовага маршалка Мікалая.
Гэта архітэктурны помнік бяспрэчна з’яўляецца візітоўкай горада і менавіта тут да нядаўняга часу знаходзіўся Клімавіцкі раённы краязнаўчы музей.
Цяпер турысты могуць таксама сфатаграфавацца са скульптурай княжны Мяшчэрскай, прысеўшы да яе на лаўку каля будынка асабняка. Зрабіў яе беларускі скульптар, ураджэнец Клімавіч Леанід Ячнеў. Па задумцы аўтара, сядзіць сабе такая рамантычная асоба на лаўцы і трымае на каленях кнігу.
Постсавецкі Ільіч і копіі моаі – статуй з вострава Пасхі
Аддаляючыся ад сядзібнага дома Мяшчэрскіх, але працягваючы рушыць па вуліцы Савецкай, можна пабачыць скульптуру хрэстаматыйнага Леніна. Скульптар “апрануў” постаць правадыра пралетарыята ў паліто, якое развіваецца. Знаходзіцца скульптура Леніна насупраць будынка з калонамі ў стыле савецкага ампіра – раённага Цэнтра культуры. Ільіч адметны тым, што яго паставілі ўжо ў 90-х гадах, бо папярэднюю бронзавую скульптуру галоўнага бальшавіка скралі. Прычым бронзавы Ленін быў работы знакамітага беларускага скульптара Заіра Азгура.
Калі пайсці яшчэ далей, то на рагу вуліц Ленінскай і Савецкай можна ўбачыць тры невялікіх статуйкі вельмі падобныя на моаі – каменныя маналітныя статуі з вострава Пасхі, што знаходзіцца ў Ціхім акіяне. Яны вытыркаюцца з зямлі толькі на 20-30 сантыметраў і хаваюцца сярод галінак туек.
Гасціны дом канца ХІХ ст., будынак земскай ўправы, гарадскі парк
Гарадская забудова канца ХІХ — пачатку ХХ стагоддзя Клімавічаў прадстаўлена шэрагам цагляных будынкаў, пафарбаваных у розныя колеры і падобных на казачныя домікі. Сярод іх адметным з’яўляецца гасціны дом канца ХІХ стагоддзя. Зараз ён пустуе і знаходзіцца ў стане кансервацыі. Яшчэ адносна нядаўна ў ім месціўся раённы ваенкамат.
Мсяцовай славутасцю з’яўляецца і будынак Клімавіцкага цэнтра дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, у якім за часамі Расійскай імперыі знаходзілася земская ўправа. Гэты драўляны будынак на цагляным падмурку часта прыцягвае ўвагу турыстаў з-за сваёй адметнай архітэктуры.
Побач знаходзіцца гарадскі парк, у якім праходзіць штогадовы дзіцячы міжнародны фестываль “Залатая пчолка”. Парк быў закладзены яшчэ ў другой палове ХІХ стагоддзя і яму болей за 150 год. Некаторыя старыя дрэвы з тых часоў захаваліся дагэтуль.
Некалі гэта быў бульвар, які з цягам часу трансфармаваўся ў парк са стандартнымі савецкімі помнікамі. У ім знаходзіцца помнік воіну-вызваліцелю, пафарбаванаму ў бронзавы колер у памяць аб вайне 1941-1945 гг., самалёт Су-9 як напамін таго, што на тэрыторыі Клімавіцкага раёна размяшчалася эскадрылля 28-га гвардзейскага знішчальнага авіяцыйнага палка.
Між нішым, на тэрыторыі парка яшчэ да 1960-х гг. знаходзілася царква Іаана Прадцечы, якую разбурылі за савецкім часам. Мясцовыя жыхары распавядаюць, што ад царквы ішоў падземны ход да месца сённяшняй рэдакцыі раённай газеты “Родная ніва”, дзе некалі спачатку быў манастыр, а пасля турма. На тым месцы, дзе была царква, зараз мемарыяльны комплекс.
Акрамя помнікаў у парку можна ўбачыць цікавыя малыя архітэктурныя формы: ліхтары “ён” і “яна”, арыгінальную драўляную елку, скульптуры жывёл.
Калі вы прыедзеце ў Клімавічы з дзеткамі, ім яўна будуць даспадобы атрыкцыёны з надпісам “Вітаўт”.
Помнік ахвярам Халакосту і яўрэйскія могілкі
Вельмі важным і цікавым месцам для разуменне мінуўшчыны Клімавічаў з’яўляюцца яўрэйскія могілкі. Яны знаходзяцца ў межах горада ў трохкутніку вуліц Карла Маркса, Пралетарская і Камсамольская.
Цяперашні раённы цэнтр Клімавічы быў некалі яўрэйскім мястэчкам, дзе палова насельніцтва была іўдэямі. Адпаведна, у горадзе была моцная яўрэйская абшчына з уласнымі ўстановамі адукацыі, крамамі і сінагогамі.
Клімавічы былі адным з прыкметных цэнтраў хасідызму, хаця не менш уплывовымі ў горадзе былі і ідэйныя праціўнікі хасідаў – прыхільнікі міснагедаўскага накірунку іўдаізму.
Паводле перапісу 1939 г. у Клімавічах пражывала 1693 яўрэяў з 9551 усіх жыхароў горада. Падчас акупацыі горада войскамі Трэццяга Рэйха большая частка яўрэйскага насельніцтва была знішчана, уратавацца змаглі нямногія.
У 2018 годзе дзякуючы фонду імя Саймана Марка Лазаруса з Вялікабрытаніі быў усталяваны гранітны манумент на яўрэйскіх могілках Клімавіч у памяць аб ахвярах Халакосту з надпісам на трох мовах – беларускай, англійскай і іўрыце.
Што да саміх могілак, то на іх знаходзіцца амаль чатырыста мацэў, пятая частка з якіх пашкоджана. Старая частка могілак змяшчае больш за 200 надмагілляў, новая – больш за 150. Шмат захавалася каменных надмагілляў пачатку ХХ ст. Як правіла, усе яны ўяўляюць сабой валуны, на адным з бакоў якіх выбіта кароткая эпітафія – імя нябожчыка, імя бацькі і дата смерці. Адзначым, што надмагіллі ў Клімавічах амаль не маюць арнаменту ці іншых упрыгожванняў. Дарэчы, яўрэяскія могілкі ў Клімавічах застаюцца дзеючымі да сённяшняга дня.
Дзякуючы намаганням мясцовай яўрэйскай абшчыны ў 2017 годзе гарадскія ўлады Клімавіч паставілі могілкі на ўлік у камунальны аддзел райвыканкама і падтрымліваюць на іх парадак. У 2021 годзе была праведзена каталагізацыя могілак пад кіраўніцтвам Магілёўскай яўрэйскай абшчыны.
Свята-Міхайлаўская царква з каменнымі надмагіллямі
Яшчэ адным цікавым і адметным помнікам з’яўляецца Свята-Міхайлаўская царква – праваслаўны храм, пабудаваны ў 1848 годзе. Знаходзіцца ў цэнтры горада, на гістарычным Рынку. Помнік архітэктуры позняга класіцызму, хоць некаторыя спецыялісты заўважаюць у ім змяшэнне стыляў – эклектыку.
Храм візуальна досыць цяжкавагавы, але з іншага боку мае нестандартнае аблічча. Царква складаецца з крыжовага асноўнага аб’ёму і прыбудаваных да яго паўкруглай апсіды з усходу і квадратнага бабінца з захаду. Над сяродкрыжжам узвышаецца вялікі светлавы васьмігранны барабан з купалам. Бабінец завершаны трох’яруснай вежай-званіцай. Купал і званіца ўвенчаныя галоўкамі. На сённяшні момант праваслаўны храм Клімавічаў з’яўляецца аб’ектам Дзяржаўнага спісу гісторыка-культурных каштоўнасцей Беларусі.
Галоўная рэліківія царквы – цудадзейны абраз Іверскай Прасвятой Багародзіцы, напісаны і асвечаны ў 1899 годзе. Раней на сценах храма быў яшчэ і роспіс на біблейскія тэмы.
Дастаткова цікава, што на прылеглай тэрыторыі да царквы знаходзіцца масіўны каменны крыж, які раней хутчэй за ўсё знаходзіўся на старадаўніх могілках. Побач з каменным крыжам знаходзіцца камень, які таксама мог некалі служыць надмагіллем на старых могілках. Знаходзяцца два каменных аб’екта на невялікім узвышшы, што нагадвае курган.
Фестываль сярэднявечнай культуры “Мсціслаўскі фэст 2023” адбудзецца 5-6 жніўня 2023 года – паведамляюць арганізатары.
Пачынаючы з 1 лютага адкрыта рэгістрацыя патэнцыйных удзельнікаў мерапрыемства. На сённяшні дзень ужо падалі свае заяўкі вулічны тэатр на хадулях “Весёлые Великаны”, гурты “Frozen Garden”, “STEEL RAIN”, “Граф Чапский” з інтэрактыўнай праграмай.
Да ўдзелу ў фэсце запрашаюцца музычныя гурты, вогненныя тэатры, тэатральныя і танцавальныя калектывы.
Двухдзённы фэст штогадова (акрамя 2020 года па прычыне пандэміі) праводзіцца ў старажытным Мсціславе з 2008 года.
На працягу 2023 года плануецца рэканструкцыя гарадской забудовы XII – XIV стагоддзяў на Замкавай гары ў Мсціславе.
Першасная задача, якая стаіць перад будаўнікамі – захаваць трохяруснасць вежы-данжона на Замкавай гары – распавяла БелТА начальнік аддзела ідэалагічнай працы, культуры і па справах моладзі Мсціслаўскага райвыканкама Наталля Біскуп. Таксама плануецца рэканструкцыя элемантаў гістарычнай гарадской забудовы ў такім выглядзе, як гэта было ў часы Кіеўскай Русі.
– Грошы для гэтых работ ужо атрыманы. Цяпер мы знаходзімся на этапе карэкціроўкі праектна-каштарыснай дакументацыі, паколькі яна распрацоўвалася яшчэ ў 2016 годзе і на сённяшні дзень страціла актуальнасць. Працуем у цесным звязку з Міністэрствам культуры – гэта ж гісторыка-археалагічны помнік, аб’ект не просты. Заказчыкам выступае УКБ.
Карэкціроўка і ўзгадненне праектна-каштарыснай дакументацыі зоймуць некалькі месяцаў, пасля гэтага на Замкавай гары пачнуцца рэканструкцыйныя працы. Яны будуць падзелены на некалькі этапаў. Да канца гэтага года плануецца завяршэнне будаўніча-мантажных работ аб’ектаў на Замкавай гары.
У межах праекта «Культурная спадчына Беларусі» будзе створана вялікая карта краіны, дзе кожны рэгіён будзе прадстаўлены праз яго знакамітыя традыцыі. Над рэалізацыяй праекта працуюць майстры Дамоў рамёстваў, спецыялісты клубных арганізацый, а таксама іншыя ўмельцы з усіх куткоў краіны.
Галоўная асаблівасць вышытай карты заключаецца ў тым, што на ёй будуць адлюстраваны асноўныя сімвалы матэрыяльнай і нематэрыяльнай культурнай спадчыны кожнага рэгіёну Рэспублікі Беларусь. Карта Магілёўскага краю прадстаўлена рознымі брэндамі. Гэта і «Крычаўскі канёк» Крычаўскага раёна, і «Залатая пчолка» Клімавіцкага раёна, і «Саламяныя павукі» Быхаўскага раёна, і «Блакітная крыніца» Слаўгарадскага раёна. А вось Мсціслаўшчына прэзентуецца абрадам «Варвараўская свечка» (на фота).
Адзначым, што з нагоды запуска праекта “Культурная спадчына Беларусі” ў Магілёўскім абласным метадычным цэнтры народнай творчасці і культурна-асветнай работы быў праведзены двухдзённы абласны семінар-практыкум па вышыўцы мапы Беларусі.
Работа над праектам вышыванай карты рэспублікі са славутасцямі працягнецца да пачатку вясны. Мяркуецца, што вялікая карта стане арт-аб’ектам, здольным упрыгожыць любое масавае свята, буйное культурнае мерапрыемства або нават салідную міжнародную выставу.
З-за агрэсіі Расіі ва Ўкраіне фінал Eurovision-2023 перанесены з Украіны ў Брытанію. Англічане робяць усё магчымае, каб даць належнае леташнім украінскім пераможцам.
У 2022 годзе ў конкурсе перамагла ўкраінская рэп-група Калуш, таму менавіта ва Ўкраіне павінен быў прайсці фінал 2023 года. Але яшчэ ў чэрвені стала зразумела, што правесці конкурс у краіне, дзе працягваецца вайна, немагчыма. У выніку фінал конкурсу быў перанесены ў Брытанію, якая летась заняла другое месца.
Музычнае спаборніцтва пройдзе ў Ліверпулі. Арганізатары прадставілі свой лагатып у выглядзе сэрцаў у нацыянальных колерах Украіны і Брытаніі, якія “змагаюцца ва ўнісон”. Класічнае шматслойнае сэрца ў сінім, жоўтым, ружовым і фіялетавым колерах стане сімвалам шоў. Ён пройдзе пад лозунгам “Мы аб’яднаны музыкай”.
Вялікі фінал спаборніцтваў адбудзецца на Liverpool Arena ў суботу, 13 мая, а паўфіналы 9 і 11 мая. Удзельнікі з Украіны аўтаматычна праходзяць у галоўны фінал разам з так званым “Вялікімі пяці”, у якія ўваходзіць і Вялікабрытанія.
Украіну будзе прадстаўляць група Tvorchi (“творчыя”), якія граюць электронную музыку.
