Традыцыйнага абвалу партыі, якая перамагла на прэзідэнцкіх выбарах, на першых парламенцкіх пасля – не адбылося, піша Guardian.
Трамперы дрэнна ішлі ў штатах, якія вагаюцца, а Байдэн перакуліў гістарычную тэндэнцыю і пазбег цяжкіх паражэнняў падчас свайго першага тэрміну – лічыць аналітык Джонатан Фрыдланд. А прайграў … Дональд Трамп. Асоба пераможцаў прамежкавых выбараў у Амерыцы была невядомая раніцай пасля вечара напярэдадні – нават у абедзенны час у сераду тэлевядучыя не маглі сказаць сваёй аўдыторыі, дэмакраты ці рэспубліканцы будуць кантраляваць Палату прадстаўнікоў або Сенат. Але не было такой двухсэнсоўнасці адносна лёсу чалавека, які працягвае навісаць над палітыкай ЗША, нават праз два гады пасля яго выдалення з Белага дома. Трамп атрымаў па зубах.
Праўду кажучы, былы прэзідэнт хацеў, каб гэтыя выбары былі прысвечаны толькі яму. Яго мітынгі, намінальна арганізаваныя для павышэння падтрымкі кандыдатаў-рэспубліканцаў, у якім бы штаце ён ні быў, замест гэтага былі моцна засяроджаны на ім самім. Напрыклад, на мерапрыемстве пад адкрытым небам у Латробе, штат Пенсільванія, у суботу ўвечары, ён толькі мімалётна казаў пра людзей, якія балаціруюцца на пасаду губернатара ці сенатара, прысвяціўшы большую частку сваёй двухгадзіннай прамовы паўторнаму аспрэчванню мінулага – настойваючы, насуперак усім доказам, што ў яго скралі выбары 2020 года – або намякаючы на слаўную будучыню, распавядаючы пра свае перспектывы зноў заняць пасаду прэзідэнта ў 2024 годзе.
Калі ён праецыраваў дыяграмы на гіганцкія экраны, графіка не тлумачыла, чаму дэмакраты заслугоўваюць страты большасці ў Кангрэсе, і тым больш не прапаноўвала палітычныя меры супраць таго, як рэспубліканцы будуць змагацца з інфляцыяй ці злачыннасцю. Не, яны прадэманстравалі серыю апытанняў грамадскай думкі, кожнае з якіх пацвярджала, што Трамп застаецца фаварытам вернікаў-рэспубліканцаў, апярэджваючы любога патэнцыйнага суперніка.
Як аказалася, фірмовы нарцысізм экс-прэзідэнта быў не такім ужо і шырокім. У пэўным сэнсе прамежкавыя выбары 2022 года сапраўды былі прысвечаны яму – толькі не так, як ён спадзяваўся.
Трамп, як і многія іншыя, меркаваў, што ў аўторак па Амерыцы пракаціцца чырвоная хваля (чырвоны – колер рэспубліканскай партыі, а сіні – дэмакратычнай – заўв. перакл.), якая вымятае дэмакратаў з абедзвюх палат Кангрэса, разбураючы блакітныя цытадэлі ў самых нечаканых месцах: у апошнія выходныя ў самых высокіх раёнах была дастатковая паніка Дэмакратычнай партыі, што і Джо Байдэн, і Хілары Клінтан былі накіраваныя ў Нью-Ёрк, адзін з самых блакітных штатаў у саюзе, каб падтрымаць губернатара, які раптоўна лічыўся ў напружанай гонцы. (Насамрэч, яна лёгка выйграла.)
Трамп быў гатовы ўзяць на сябе заслугі за бліскучую перамогу і атрымаць асалоду ад яе плёну. Ён з нецярпеннем чакаў рашучага захопу Палаты прадстаўнікоў рэспубліканцамі, у выніку якога расследаванне спробы паўстання 6 студзеня 2021 года пад кіраўніцтвам дэмакратаў будзе спынена, а яго месца зоймуць шматлікія расследаванні спраў сям’і Байдэнаў. Як сказаў мне на гэтым тыдні адзін дасведчаны дэмакрат: “Ён будзе чакаць, што Палата будзе працаваць як яго юрыдычная фірма”.
Але нават калі яго партыя атрымае канчатковую перамогу ў Кангрэсе, рэспубліканскага цунамі не было. «Безумоўна, гэта не рэспубліканская хваля, гэта дакладна», – прызнаў сенатар і нястомны падхалім Трампа Ліндсі Грэм.
Гэта нечаканасць, і не толькі таму, што яна перавярнула агульнапрынятае меркаванне Вашынгтона. Цяжкае паражэнне ў сярэднетэрміновай перспектыве для партыі дзеючага прэзідэнта, які быў на першым тэрміне, разглядаецца як норма, эфект маятніка, які практычна кіруецца законамі прыроды. Барак Абама страціў 63 месцы ў Палаце прадстаўнікоў у 2010 годзе, гэтак жа як Біл Клінтан страціў 52 месцы ў 1994 годзе. Сам Трамп страціў 40 месцаў у 2018 годзе. Тым не менш страты дэмакратаў на гэты раз будуць значна меншымі, нават у перыяд вялікіх эканамічных цяжкасцей і нізкіх рэйтынгаў прэзідэнта-дэмакрата. Як Байдэн змог супрацьстаяць гэтай гістарычнай тэндэнцыі? Адказ часткова палягае ў асобе Трампа.
Былы прэзідэнт удзельнічаў у шматлікіх конкурсах, падтрымліваючы кандыдатаў на этапе праймерыз, калі партыі выбіраюць сваіх сцяганосцаў. Пячатка адабрэння Трампа аказалася вырашальнай у некалькіх выпадках, але проста паглядзіце, як паказалі сябе фаварыты Трампа. Праўда, мемуарыст і венчурны капіталіст Дж. Д. Вэнс выйграў у цяпер цвёрда чырвоным Агаё, але ў штатах, якія вагаюцца, “трамперы” паказалі сябе дрэнна. Адмоўнік выбараў, які прысутнічаў падчас беспарадкаў на Капіталійскім пагорку 6 студзеня, быў пераможаны ў барацьбе за пасаду губернатара Пенсільваніі, у той час як тэледоктар Мехмет Оз, яшчэ адзін абраны Трампам, пацярпеў паразу ў гонцы ў Сенат ад дэмакрата Джона Фетэрмана – нават калі апошні сутыкнуўся з настойлівымі пытанняямі што да яго здольнасці служыць пасля цяжкага інсульту летам.
Мабыць, самым паказальным эфектам Трампа стала Джорджыя. Два чыноўнікі-рэспубліканцы, якія сталі агульнанацыянальна вядомымі, калі супрацьстаялі ціску Трампа, каб адмяніць падлік прэзідэнцкіх выбараў у 2020 годзе ў іх штаце, былі камфортна пераабраны. Але Гершэль Уокер, выбраны Трампам для ўдзелу ў сенаце ў Джорджыі, быў на фотафінішы за гэтае важнае крэсла. А пераможца будзе вырашацца другім турам у наступным месяцы. Тым часам “трампер” у Нью-Гэмпшыры быў жорстка пераможаны, а іншы, Кары Лэйк, здавалася, адставаў у спаборніцтве, якое павінна было быць чыста выйгрышным у Арызоне.
Калі надышла серада раніцы, здавалася, вымалёўваецца заканамернасць. Нават журналісты Fox News цытавалі рэспубліканскія крыніцы, якія казалі ім: «Калі гэта было незразумела раней, гэта павінна быць цяпер. У нас праблема Трампа».
Справа была не толькі ў таленте Трампа выбіраць кандыдатаў-дафаў у штатах, дзе рэспубліканцы павінны былі выйграць (і ім трэба будзе перамагчы зноў у 2024 годзе). Гэта была трансфармацыя, якую ён зрабіў у самой Рэспубліканскай партыі. Большасць кандыдатаў ад Рэспубліканскай партыі паставілі пад сумнеў або наўпрост адмаўлялі легітымнасць выбараў 2020 года. Гэта дазволіла дэмакратам, пачынаючы з самога Байдэна, сцвярджаць, што, якія б крыўды ні былі ў выбаршчыкаў, звязаных з кіраваннем эканомікай партыі, яны павінны былі прагаласаваць за дэмакратаў, каб выратаваць дэмакратыю.
Дрэнныя лічбы апытанняў прымусілі некаторых задумацца, ці не было гэта памылковым паведамленнем, улічваючы заклапочанасць выбаршчыкаў ростам коштаў, але, здаецца, гэта прынесла дывідэнды. Разам з рэпрадуктыўнымі правамі, парушанымі летнім рашэннем Вярхоўнага суда аб спыненні канстытуцыйнай абароны абортаў, пагроза дэмакратыі выклікала сінюю яўку, здавалася б, ператварыўшы чырвоную хвалю ў чырвоную рабізну. Віна ці заслуга ў гэтым цалкам ускладаецца на Трампа, які зрабіў адмову ў выбарах рэспубліканскім веравызнаннем.
Усё гэта ўплывае на перспектывы Трампа на 2024 год, не ў апошнюю чаргу таму, што яго самы відавочны канкурэнт за намінацыю ад рэспубліканцаў, губернатар Фларыды Рон ДэСантыс, правёў такую добрую ноч. ДэСантыс быў пераабраны ў сваім штаце, набраўшы вялікія лічбы ў гістарычна дэмакратычных акругах. На тым суботнім мітынгу ў Пенсільваніі Трамп здзекаваўся з губернатара, называючы яго «Ронам Дэсанктымёнісам» (не адна з яго лепшых варожых мянушак). Кантраст паміж гэтымі двума палітыкамі больш не ліслівы для Трампа, і пра гэта цвёрда выказаўся адзін высокапастаўлены рэспубліканец: «Адзіны хлопец, на якога [Трамп] напаў перад днём выбараў, быў ДэСантыс – відавочны пераможца. Між тым, усе яго хлопцы гадзяць у ложак». У Агаё, што дзіўна, Дж. Д. Вэнс нават не згадаў былога прэзідэнта ў сваёй пераможнай прамове.
Халодная, цвёрдая логіка дыктуе, што рэспубліканцы павінны адысці ад Трампа, чалавека, які цяпер тры разы запар прайграў – у 2018, 2020 і 2022 гадах (чатыры, калі ўключыць два другія туры сената Джорджыі ў студзені 2021 года). Але гэта будзе не проста. З аднаго боку, абаронцы Трампа могуць сцвярджаць, што ім лепш, калі яго імя ёсць у бюлетэнях для галасавання, чым калі яго няма – і гэта праўда, што рэспубліканцы атрымалі месцы ў Кангрэсе ў 2016 і 2020 гадах. Але ў пэўным сэнсе гэта падкрэслівае праблему. Таму што ў год, калі сам Трамп не з’яўляецца кандыдатам, напрыклад, у 2022, яго адсутнасць аслабляе жаданне адданых прыхільнікаў Трампа выйсці на выбары, у той час як яго навіслая прысутнасць на сцэне адштурхоўвае хісткіх выбаршчыкаў, якія вырашаюць выбары. Іншымі словамі, праблема рэспубліканцаў не толькі ў Трампе. Праблема – тое, што яны сталі партыяй Трампа.
Фота ўзята з адкрытых крыніц
