Tag: парашют

Дзень у гісторыі. 3 чэрвеня. Першы парашут, першая ахвяра Мураўёва-вешальніка. Бой пад Мілавідамі. “Курапаты – дарога смерці”.

Навіна ад

Сусветны дзень ровара (World Bicycle Day, з 2018 года). 

Абвешчаны Генеральнай Асамблеяй ААН. З ініцыятывай заснавання даты выступілі прадстаўнікі Туркменістана. На французкай “velocipede” – “хуткая нага”.

Ровар быў вынайдзены ў 1817 годзе нямецкім прафесарам фон Дрэзам, але тады яшчэ не меў педаляў. Блізкі да сучаснага выгляду сродак перасоўвання быў вынайдзены ў 1884 годзе англічанінам Дж. Кемпам Старлі і атрымаў назву “rover” – “вандроўнік”, якая перайшла у польскую, украінскую, беларускую мовы.

Роварныя рэкорды хуткасці: 268,83 км/г – Фрэд Ромпельберг (Нідэрланды) на саляной раўніне штата Юта, ЗША, 1995 год. У 2010 годзе Маркус Штольц з’ехаў з гары ў Чылі з хуткасцю 210 км/г.

Ровар на Беларусі з’явіўся ў Віцебску ў 1870-я гады. Першай спартовай роварнай арганізацыяй у Беларусі было Менскае таварыства аматараў спорту, заснаванае ў 1892 годзе. Група раварыстаў у 1894 годзе ажыццявіла прабег па маршрутах: Берасце -Кобрын-Вялікарыта-Брэст (145 км) і Брэст-Старая Жабінка-Камянец-Чарноўцы- Брэст (141 км). У 1898 годзе на Беларусі адбыліся першыя спаборніцтвы на роварах.

Ужо ў 2012 годзе ў 26 з 28 краінаў Еўрасаюза продажы ровараў перавысілі продажы аўтамабіляў. У Беларусі зараз больш за 3 мільёны ровараў.

Дзень роўнаапостальных цара Канстанціна і маці яго царыцы Алены. 

Святы імператар Канстанцін, які атрымаў ад Царквы найменне Роўнаапостальны, а ў сусветнай гісторыі найменаваны Вялікім, быў сынам цэзара Канстанцыя Хлора, які кіраваў Галіяй і Брытаніяй.

Святая царыца Алена, маці імператара Канстанціна, была хрысціянкай. Будучы кіраўнік усёй Рымскай імперыі – Канстанцін – быў выхаваны ў павазе да хрысціянскай рэлігіі. Бацька яго не пераследваў хрысціян у кіраваных ім краінах, у той час, як ва ўсёй астатняй Рымскай імперыі хрысціяне падвяргаліся жорсткім ганенням з боку імператараў.

1757 год. У Нясвіжы памёр Ян Пашакоўскі (1684-1757).

Педагог і выдавец, гісторык, тэолаг, член ордэна езуітаў, доктар філасофіі,  рэктар Слуцкага і Нясвіжскага калегіумаў, стваральнік і выдавец календароў. Быў папулярызатарам гістарычнай навукі ў ВКЛ.

У адрозненні ад календарнай традыцыі выключыў са сваіх выданняў астралогію, прагностыку і іншыя забабоны, а запоўніў звесткамі з гісторыі і культуры ВКЛ, чым жадаў заахвоціць моладзь да чытання гістарычных прац.

Выкладаў паэтыку і рыторыку ў Коўне, Крожах, быў прэфектам школы ў Коўне. Выкладаў філасофію ў Вільні, быў выхавальнікам Гераніма Фларыяна Радзівіла, сына Міхала Радзівіла Рыбанькі.

План аднаўлення Нясвіжскага калегіума.

1785 год. Першае выкарыстанне парашута для скачкоў.

Французскі паветраплавальнік Франсуа Бланшар прадэманстраваў у Лондане сканструяваны ім парашут для скачкоў з паветранага шара.

Сам Бланшар апрабаваць сваё вынаходства не вырашыўся і з вышыні 300 м скінуў на парашуце сабаку.

Першы эскіз парашута намаляваў Леанарда да Вінчы ў 1483 годзе. “Калі ў чалавека ёсць шацёр з накрухмаленага палатна шырынёй у 12 локцяў і вышынёй у 12 – пісаў геніяльны вучоны – то ён зможа кідацца з любой вышыні, без небяспекі для сябе”.

Парашут Леанарда быў падобны на сучасны, аднак адсутнасць практычнай патрэбы ў яго прымяненні служыла перашкодай для вырабу падобных прыладаў. Толькі развіццё паветраплавання праз 200 гадоў і частыя катастрофы заахвоцілі вынаходнікаў ушчыльную заняцца стварэннем апарата для паспяховага спуску чалавека з вялікай вышыні.

Упершыню пабудаваў і выпрабаваў такую прыладу французскі фізік Ленорман, які і даў яму назву – “парашут” (ад грэцкага “пара” – супраць і французскага “шуце” – падзенне).

1786 год. Нарадзіўся Канстанцін Тызенгаўз (1786-1853).

Прыродазнавец, арнітолаг, асветнік. Заснавальнік беларускай арніталогіі. Усё жыццё марыў пра аднаўленне ВКЛ.

Скончыў Віленскі ўніверсітэт, у Варшаве атрымаў урокі малявання ў Норбліна і Арлоўскага. Меў мастацкія здольнасці, што дапамагала яму і ў навуковай дзейнасці: большасць ілюстрацый да сваіх прац выканаў самастойна. У Пастаўскім палацы ім была створана галерэя карцін, якая налічвала больш за 300 палотнаў вядомых мастакоў.

Таксама меў прыгожы голас і граў на некалькіх інструментах, стварыў музычныя школы і аркестры ў Паставах і Ракішках.

У 1812 годзе ўзначаліў 19-ы пяхотны французскі полк, пазней быў шэфам 3-й кампаніі польскай ганаровай гвардыі, палкоўнікам войск Варшаўскага княства. Удзельнік Лейпцыгскай бітвы. Узнагароджаны Крыжам Ганаровага Легіёна. 

Патрапіў пад амністыю імператара Аляксандра І і пасяліўся ў 1814 годзе ў Паставах.

У 1831 годзе падтрымаў вызваленчае паўстанне, дапамагаў матэрыяльнымі сродкамі, пастаўляў зброю. Быў арыштаваны, сядзеў у турме.

Распрацаваў сістэму класіфікацыі птушак, якой карыстаюцца сучасныя вучоныя. У Паставах стварыў арніталагічны музей (у калекцыі 3000 птушак з усяго свету і значная колькасць птушыных яек), карцінную галерэю, бібліятэку. Ён упершыню адкрыў гнездаванне ў Беларусі некаторых відаў птушак.

Аўтар больш 20 навуковых прац, у тым ліку “Усеагульная арніталогія, ці апісанне птушак усіх частак свету”, “Каталог птушак і млекакормячых ВКЛ і Каралеўства Польскага”.

Памёр 1 студзеня 1853 года.

1863 год. Пад Мілавідамі (зараз Баранавіцкі раён) паўстанцы далі бой расійскім карнікам.

Аб’яднаныя сілы паўстанцаў пад камандаваннем Ф. Юндзіла, І. Лукашэвіча, А. Лянкевіча, Л. Нарбута і агульным кіраўніцтвам К. Каліноўскага далі бой расійскім войскам. Сярод удзельнікаў бітвы былі Ф. Багушэвіч і М. Андрыёлі.

У гэты дзень расійскія войскі з розных бакоў атакавалі паўстанцкі лагер. Бой ішоў з 12 гадзін дня да цемры.

Паўстанцы засталіся ў гэтым баі пераможцамі, але мелі вялікія страты.

На месцы пахавання паўстанцаў усталяваны капліца-помнік (1930-я гады), у 1990 – камень з мемарыяльнай плітой. У 1993 годзе Мілавідскай школе прысвоена імя А. Лянкевіча, памяць пра гэтыя падзеі захоўваецца і ў назве вуліцы Паўстанцаў.

1863 год. За падтрымку паўстання расійскія карнікі расстралялі ў Вільні ксяндза Станіслава Ішору (1838-1863).

Першая ахвяра М. Мураўёва-вешальніка.

8 лютага 1863 года ён зачытаў у касцёле маніфест паўстанцаў. Сам святар пайшоў у паўстанцкі аддзел Л. Нарбута. Але потым ён добраахвотна здаўся, каб вызваліць пробашча жалудоцкага касцёла. Пробашча арыштавалі якраз з нагоды зачытанага вернікам маніфеста, да чаго ён не меў дачынення.

Ішору спачатку пакаралі 5 гадамі катаргі, але асабіста Мураўёў замяніў пакаранне на расстрэл.

Пакараны смерцю ў Лукішскай турме ў Вільні. Сведкі пакарання ўспаміналі, што святар звярнуўся да натоўпу з такімі словамі: «Трымацца і не падаць духам. Мы паміраем, а вам перадаём далейшыя лёсы Айчыны». 

У 2003 годзе ў Лідзе адкрыта мемарыяльная шыльда, прысвечаная расстраляным у 1863 годзе ксяндзам.

1935 год. Нарадзіўся Васіль Зуёнак.

Беларускі паэт, перакладчык з розных славянскіх моў, крытык, літаратуразнаўца. Лаўрэат прэміі ЛКСМБ, Дзяржаўнай прэміі імя Янкі Купалы. Кандыдат філалагічных навук.

Аўтар многіх зборнікаў паэзіі, зборніка гумарыстычных вершаў, кніг літаратурна-крытычных артыкулаў, кніг выбраных вершаў, вершаў і паэм, двухтомніка выбраных твораў, кніг нарысаў і замалёвак, перакладаў.

Гімнам прыродна-вясковаму свету, роднаму краю і беларускаму народу ўвогуле стала яго ліра-эпічная пенталогія «Пяцірэчча».

Яго кніга «Нача» пабывала ў космасе: у 1978 годзе яна была дастаўлена касманаўту У. Кавалёнку на арбітальную станцыю «Саюз-6».

1988 год. У газеце “Літаратура і мастацтва” надрукаваны артыкул Зянона Пазняка і Яўгена Шмыгалёва “Курапаты – дарога смерці”.  

Першая праца пра Курапаты.

Колькасць расстраляных НКУС у 1937-1941 гадах у Курапатах па розных ацэнках ад 30 да 102 і нават, да 220-250 тысяч. 

З 1993 года Курапаты занесены ў Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь як месца пахаванняў ахвяр палітычных рэпрэсій 1930-1940-х гадоў.

4 красавіка 2019 года ўладамі дэмантаваны 70 драўляных, 13 красавіка – усе металічныя крыжы, што былі пастаўлены на знак памяці ахвяраў сталінскіх расстрэлаў.

30 ліпеня 2004 года Мінскі гарвыканкам перайменаваў вуліцу Бэзавую (Цна) у Курапацкую, але менш чым праз год гэта рашэнне было адменена. 

1993 год. Памерла Юдзіф Арончык (1908-1993).

Беларуская актрыса. Заслужаная артыстка (1938).

Скончыла Беларускую драматычную студыю ў Маскве. Працавала ў Дзяржаўным яўрэйскім тэатры БССР, Тэатры драмы і камедыі пра Белдзяржэстрадзе, мастацкім кіраўніком Мінскага народнага тэатра мімікі і жэсту Беларускага таварыства глухіх.

Мастацтва Арончык вызначалася разнастайнасцю фарбаў у абмалёўцы характараў, глыбокім пранікненнем у псіхалогію персанажаў. 

2017 год. Памёр Генадзь Шутаў (1939-2017).

Беларускі мастак-графік. Заслужаны дзеяч мастацтваў

Жыў у Віцебску. Скончыў Віцебскую мастацка-графічную педагагічную вучэльню, Маскоўскі паліграфічны інстытут.  У 1976-1986 гадах быў  старшынём Праўлення Віцебскай абласной арганізацыі Саюза мастакоў.

Дзень у гісторыі. 24 красавіка. Траянскі конь. Паўстанцы ўзялі Горкі. Грынвіцкі мерыдыян. Першы IBM. Дзень нараджэння газіроўкі, перакладчыцы В. Рыч, палітыка З. Пазняка.

Навіна ад

Міжнародны дзень салідарнасці моладзі (International Day of Youth Solidarity, з 1957 года).

Галоўнай мэтай яго заснавання стала ўзняцце і вырашэнне праблем сацыяльнай абароны моладзі, дзяржаўнай моладзевай палітыкі, адукацыі, культуры і вольнага часу.

Акрамя гэтага, ёсць і іншыя моладзевыя святы: 12 жніўня – Міжнародны дзень моладзі, 10 лістапада – Сусветны дзень моладзі.

У гэты дзень моладзь усяго свету заклікаюць да кансалідацыі і актыўнасці ў вырашэнні надзённых праблем – прапагадна здаровага ладу жыцця, набыццё ведаў аб правах моладзі, інфарміраванне моладзі пра працаўладкаванее і адукацыю.

На думку экспертаў, што займаюцца пытаннямі моладзі, сёння трэба зрабіць усё магчымае, каб выхоўваць моладзь у духу патрыятызму, умацоўваць пераемнасць пакаленняў, весці барацьбу з дзіцячай беспрытульнасцю, падлеткавай злачыннасцю, наркаманіяй, п’янствам, маральнай распустай.

Сёння ў свеце асноўнымі праблемамі моладзевай грамадскасці з’яўляюцца недастатковае ўзаемадзеянне паміж уладамі і творчымі калектывамі, грамадскімі, палітычнымі таварыствамі, СМІ, камерцыйнымі структурамі і простымі грамадзянамі і, як след, слаба выражаная грамадская пазіцыя і актыўнасць моладзі. Толькі праз кансалідацыю прадстаўнікоў улады і моладзевых прапаноў можна дасягнуць павышэння арганізаванасці і творчай актыўнасці моладзі ў рэалізацыі эканамічных, сацыяльных, навукова-тэхнічных і маральных праблем грамадства.

Як паказваюць апытанні, беларускую моладзь сёння больш за ўсё хвалюе пытанне працаўладкавання, жылля і вайсковага абавязку.

1184 год да н. э. Паводле падання, у гэты дзень старажытныя грэкі змаглі трапіць у Трою пры дапамозе траянскага каня.

1775 год. Нарадзіўся Якаў Забедэуш Фалькоўскі (1775–1848).

Беларускі асветнік, адзін з заснавальнікаў навучання глуханямых дзяцей мове жэстаў у Беларусі і Польшчы. 

Быў рэктарам школы ў Шчучыне Гродзенскай губерні. Менавіта па яго ініцыятыве і пры падтрымцы дзяржавы быў створаны інстытут для глуханямых.

1833 год. Дзень нараджэння газаванай вады.

У ЗША быў атрыманы патэнт на яе вытворчасць.

Яшчэ ў 1767 годзе брытанскі хімік Дж. Прыстлі адкрыў адну з уласцівасцяў дыяксіду вугляроду, з дапамогай якога і стала магчымым стварыць газаваную ваду, вырабіў першую бутэльку з ёй.

Цікавыя факты.

Швед Тоберн Бергман у 1770 году сканструяваў апарат, які дазваляе пад ціскам, з дапамогай помпы, насычаць ваду вуглякіслымі бурбалкамі і назваў яго сатуратарам (ад лац. saturo – насычаць).

Першым прамысловую вытворчасць газаванай вады пачаў Якаб Швеп у 1783 годзе. Ён выпускаў “содавую” ваду, заснаваў кампанію J.Schweppe&Co, ад якой пайшла гандлёвая марка “Швепс”.

У СССР пасля Другой сусветнай вайны газіраваную ваду прадавалі з латкоў і спецыяльна абсталяваных калясак. Пазней з’явіліся вулічныя аўтаматы, у якіх простая порцыя газаванай вады каштавала 1 капейку, а з сіропам – 3.

Сярэдні амерыканец выпівае 180 літраў (у чатыры разы больш, чым у 1950-я гады) газаванай вады ў год, сярэдні расеец – 50, кітаец – 20, беларус – каля 45 л.

1863 год. Паўстанцкі аддзел Людвіка Звяждоўскага заняў Горкі Магілёўскай губерні.  

Людвік Звяждоўскі (прозвішча Тапор; 1829–1864), капітан расійскай арміі, член тайнага таварыства З. Серакоўскага.

Скончыў Акадэмію Генштаба ў Пецярбургу. З 1860 года на службе ў Вільні. Да кастрычніка 1862 года ўзначальваў віленскі паўстанцкі цэнтр, меў уплыў на таварыства рускіх афіцэраў у Польшчы. Падчас паўстання камандаваў паўстанцкім аддзелам у Магілёўскай губерні, які быў сабраны з студэнтаў Горы-Горацкага земляробчага інстытута.

Горкі не утрымаў. 6 мая 1863 года яго аддзел уступіў у бой з расійскімі войскамі і пацярпеў паражэнне. Сутыкнуўшыся з нядобразычлівасцю і нежаданнем ваяваць з боку тутэйшых жыхароў, распусціў свой аддзел і выехаў у Царства Польскае, дзе быў прызначаны галоўнакамандуючым войскамі Сандамірскага ваяводства, камандзірам  кракаўскай дывізіі II-га Корпуса.

Паранены ў баі пад мястэчкам Апатаў, захоплены ў палон і пакараны на смерць на рынку мястэчка 23 лютага 1864 года.

Матэрыял пра Звяждоўскага змешчаны ў экспазіцыі Горацкага гісторыка-этнаграфічнага музея і музея гісторыі Беларускай дзяржаўнай сельскагаспадарчай акадэміі.

1870 год. У Гродна нарадзіўся Браніслаў Багатырэвіч (1870–1940).

Беларускі і польскі вайсковец, адзін з двух ідэнтыфікаваных генералаў войска польскага, якія былі забітыя падчас катынскага расстрэлу.

Служыў у царскай арміі, 1918 годзе далучыўся да польскага войска, кіраваў аддзелам мясцовай самаабароны ў Гродна, які потым быў перафармаваны ў беларуска-літоўскую пяхотную дывізію.

У 1919 годзе ўзначаліў 81-ы пяхотны полк, потым служыў у 18-й пяхотнай дывізіі, у 1927 годзе атрымаў чын брыгаднага генерала.

У 1939 годзе быў арыштаваны НКУС і вывезены ў Казельск на тэрыторыі СССР. Увесну 1940 года быў расстраляны ў Катыні.

Цела Багатырэвіча было знойдзена і ідэнтыфікавана немцамі ў 1943 годзе падчас эксгумацыі на месцы расстрэлу.

1884 год. Грынвіч зацвердзілі месцам праходжання нулявога мерыдыяну.

Ён дзеліць Зямлю на Заходняе і Усходняе паўшар’і (паўкулі). Мерыдыян праходзіць праз вось пасажнага інструмента Грынвіцкай абсерваторыі.

Грынвіцкі мерыдыян служыць пачаткам адліку геаграфічных даўгот; з’яўляецца сярэднім мерыдыянам нулявога гадзіннага пояса. Мясцовы сярэдні сонечны час на грынвіцкім мерыдыяне шырока ўжываецца ў астраноміі для сінхранізацыі сусветнага часу.

Да канца XIX стагоддзя ў розных краінах для адліку геаграфічных даўгот выкарыстоўвалі свае ўласныя нацыянальныя нулявыя мерыдыяны, якія праходзяць, як правіла, праз цэнтральныя абсерваторыі гэтых краін. Так, у Англіі і ЗША нулявым лічыўся Грынвіцкі мерыдыян, у Францыі для гэтай мэты выкарыстоўваўся «парыжскі мерыдыян», у Расійскай імперыі — Пулкаўскі мерыдыян (ён жа – магілёўскі) і г. д.

У 1884 годзе на Міжнароднай канферэнцыі ў Вашынгтоне за нуль-пункт адліку даўгот на ўсім зямным шары было прапанавана прыняць Грынвіцкі мерыдыян.

1905 год. Нарадзіўся Іван Флёраў (1905–1941).

Камандзір першай у Чырвонай Арміі асобнай эксперыментальнай батарэі рэактыўнай артылерыі (“Кацюшы”). Герой Расіі (1995).

Упершыню БМ-13 былі выкарыстаны на тэрыторыі Беларусі, пад Оршай 13-14 ліпеня 1941 года.

Праходзіў службу ў Чырвонай Арміі з 1927 года. Скончыў Артылерыйскую акадэмію. Удзельнік вайны з Фінляндыяй.

28 чэрвеня 1941 года быў прызначаны камандзірам асобнай эксперыментальнай батарэі рэактыўнай артылерыі.

Пасля залпаў ў раёне Оршы батарэя здзейсніла залпы па захопніках пад Ельняй, Рославам, Спас-Дземенскам.

У ноч на 7 кастрычніка калона машын батарэі трапіла ў засаду недалёка ад в. Багатыр Знаменскага раёна Смаленскай вобласці. Будучы цяжка параненым, Флёраў падарваў сябе разам з галоўнай пускавой устаноўкай.

У гонар Флёрава ў Оршы названа вуліца, пастаўлены помнікі на месцы апошняга бою батарэі, каля в.  Багатыр, у г. Балашыха Маскоўскай вобласці.

Аршанскі мемарыяльны комплекс «Кацюша»

1931 год. Вада на Дняпры ў Магілёве паднялася на рэкордны за 200 гадоў назіранняў узровень – на 853 см вышэй за 0.

Вада пералівалася праз мост на Пушкінскім праспекце, затапіла Падміколле, Лупалава, часткова Палыкавічы. Блізкі пад’ём быў 1956 годзе – 834 см.

Крытычным з’яўляецца ўзровень у 610, а небяспечным – 620 см.

Абасалютны максімум ХХІ стагоддзя – 661 см – быў дасягнуты 19 красавкіа 2013 года.

У 2023 годзе максімум вады ў Дняпры ў Магілёве быў 7 красавіка – 570 см. На сёння, 24 красавіка, па дадзеным гідрапаста ў Магілёве, узровень вады складае 513 cм над нулем паста.

1932 год. У г. Горкі нарадзіўся Марк Фрэйдзін.

Беларускі эканаміст, заслужаны эканаміст БССР, кандыдат эканамiчных навук, прафесар.

Скончыў БСГА, працаваў у Горацкім райвыканкаме, БСГА, загадчыкам кафедраў кіравання, эканамічных зносін і кіравання ў АПК, аграбізнесу БСГА.

Аўтар больш за 280 навуковых і вучэбна-метадычных прац па пытаннях адаптацыі сельскагаспадарчай вытворчасці да рыначнай эканомікі ў пераходны перыяд, станаўлення і развіцця аграбізнеса.

Заснавальнік навуковай школы, падрыхтаваў 5 кандыдатаў эканамічных навук.

Яго актыўная праца па ўмацаванні навуковых і культурных сувязяў паміж Беларуссю і Польшчай была адзначана медалём камісіі народнай адукацыі Польшчы.

1936 год. Нарадзілася Вера Рыч (1936–2009).

Англійская паэтэса і перакладчыца з усходнеславянскіх моў, у тым ліку беларускіх твораў на англійскую мову. Аўтар прац аб творчасці Максіма Багдановіча, аб беларускіх элементах у скандынаўскіх сагах.

Скончыла Оксфардскі ўніверсітэт. Доўгі час працавала журналісткай у часопісах «Nature», «New Scientist».

Заснавала літаратурны часопіс «Manifold», на старонках якога друкавала свае пераклады. Чытала лекцыі па славянскіх літаратурах у Бірмінгемскім універсітэце.

Аўтар прац па беларусістыцы ў часопісе «The Journal of Byelorussian Studies», перакладаў  зборнікаў беларускай паэзіі «Like Water, Like Fire» («Як вада, як агонь», творы 41 аўтара), М. Багдановіча, А. Гаруна, Зм. Бядулі «The Images Swarm Free» («Снуецца зданяў рой»), паэмы «Тарас на Парнасе», санетаў і «Кургана» Янкі Купалы.

Выступала з лекцыямі пра беларускую літаратуру.

1944 год. Заходні фронт пераўтвораны ў 3-і Беларускі.

Дзейнічаў да 15 жніўня 1945 года. У яго склад уваходзілі 5-я, 31-я, 39-я і 1-я паветраная арміі, у далейшым – 2-я і 11-я гвардзейскія, 3-я, 21-я, 28-я, 33-я, 43-я, 48-я, 50-я арміі, 5-я гвардзейская танкавая і 3-я паветраная арміі.

Войскі фронту пад час Беларускай аперацыі (1944), сумесна з іншымі франтамі правялі Віцебска-Аршанскую (1944), Мінскую (1944), сваімі сіламі Вільнюскую аперацыю (1944), на заключным этапе вайны адыгралі вырашальную ролю ў правядзенні Усходне-Прускай аперацыі (1945).

Камандуючыя: генерал-палкоўнік, з 26 чэрвеня 1944 г. генерал арміі І. Чарняхоўскі (красавік 1944 – люты 1945), Маршал Савецкага Саюза А. Васілеўскі (люты – красавік 1945), генерал арміі І. Баграмян (з красавіка 1945). Член ваеннага савета генерал-лейтэнант В. Макараў, начальнік штаба генерал-палкоўнік А. Пакроўскі.

І. Чарняхоўскі

1944 год. Нарадзіўся Зянон Пазняк.

Беларускі палітык і грамадскі дзеяч, археолаг, мастацтвазнаўца, пісьменнік. Кандыдат мастацтвазнаўства. Адзін з заснавальнікаў “Мартыралогу Беларусі” і Беларускага Народнага Фронту “Адраджэнне”, старшыня Кансерватыўна-Хрысціянскай партыі – БНФ.

Унук беларускага дзеяча ў Заходняй Беларусі Янкі Пазняка.

Займаўся выратаваннем ад знішчэння гістарычнай вуліцы Няміга, Траецкага, Ракаўскага прадмесцяў, Верхняга горада ў Мінску, мастацтвазнаўствам, археалогіяй.

Працаваў у інстытутах мастацтвазнаўства, гісторыі акадэміі навук, адкрыў і археалагічна даследаваў масавыя пахаванні людзей у Курапатах.

Як дэпутат Вярхоўнага Савета БССР (1990–1996) дабіваўся адкрыцця праўды пра маштабы Чарнобыльскай катастрофы, вяртання бел-чырвона-белага сцяга, герба Пагоні, мемарыялізацыі Курапатаў, незалежнасці Беларусі.

Вылучаўся кандыдатам у прэзідэнты Беларусі на выбарах 1994 і 1999 гадоў.

З 1996 года жыве на эміграцыі, займаецца палітычнай дзейнасцю.

Пад яго кіраўніцтвам распрацавана праграма «Вольная Беларусь» як праект новай Беларусі.

Даследаваў археалогію і архітэктуру сярэдневяковых гарадоў і мястэчак Беларусі, беларускае мастацтва і мастацкую культуру, займаўся тэорыяй і практыкай аховы і аднаўлення культурна-гістарычнай спадчыны Мінска.

Аўтар кніг па мастацтве і архітэктуры, некалькіх зборнікаў паэзіі і фотаальбомаў.

1954 год. У Магілёве нарадзілася Галіна Раковіч.

Беларуская спартсменка-парашутыстка. Першай у Беларусі здзейсніла больш за 10 тысяч скачкоў з парашутам.

Майстар спорту СССР міжнароднага класа (1978) па парашутным спорце, абсалютная чэмпіёнка СССР (1984), 2-разовая чэмпіёнка свету ў камандным заліку (1984, Францыя; 1986, Турцыя), 2-разовая рэкардсменка свету. Сярэбраны прызёр II Сусветных авіяцыйных гульняў у камандным заліку (2001, Гранада, Іспанія). З 2004 – галоўны трэнер зборнай Беларусі па парашутным спорце.

1981 год. Адбылася прэзентацыя першага персанальнага кампутара IBM.

Кампутар меў 64 кілабайты аператыўнай памяці, флопі-дыскавод, аперацыйную сістэму DOS.

Дзень у гісторыі. 26 снежня. Дзень падарункаў. Уключэнне Інфлянтаў у ВКЛ. Заснаванне «Беларусбанка». Самае смяротнае цунамі ў гісторыі

Навіна ад

Дзень падарункаў (Boxing day, літаральна “дзень скрынак”). 

Згодна з каляднымі традыцыямі, у ноч з 25-га на 26 снежня, Санта-Клаўс кладзе пад навагоднюю ёлку падарункі ў святочных скрынках. Свята адзначаецца ў Вялікабрытаніі і ў краінах Брытанскай садружнасці нацый, у іншых каталіцкіх краінах, у Нарвегіі.

Святы Стэфан, першапакутнік, дыякан (у каталікоў). 

Адзін з семярых памочнікаў апосталаў у ерусалімскім Касцёле для служэння бедным. Першы, хто прыняў пакутніцкую смерць за Хрыста, якая апісана ў Дзеях Апосталаў. 

Існуе надзвычайнае падабенства смерці Ісуса і Стэфана – ілжывыя сведкі, смерць па-за горадам, адданне Ісуса Айцу, а Стэфана – Ісусу, прабачэнне забойцам. Культ святога распачаўся з IV стагоддзя. Дата яго нараджэння невядомая. Па паходжанні быў габрэем-эліністам. «Муж поўны веры і Духа Святога», «чыніў вялікія цуды і знакі сярод народу»

Сцяпан (народны каляндар). «Кожны сабе пан».

Дзень археолага Беларусі (прапануемая дата). 

Некаторыя даследчыкі, як Леанід Калядзінскі, прапануюць святкаваць дзень у гонар таго, што 26 снежня  1818 года вядомаму археолагу, этнографу і фалькларысту Зарыяну Даленге-Хадакоўскаму Віленскім універсітэтам упершыню ў Расійскай імперыі была выдадзена Грамата на правядзенне археалагічных даследаванняў.

Ва ўсходнееўрапейскай версіі Дзень археолага адзначаецца 15 жніўня.

1566 год. Гарадзенскі сойм уключыў Інфлянцкае княства ў склад ВКЛ. 

Лівонцы прызналі сябе часткай ВКЛ, але захавалі свае мясцовыя правы.

Кіраваў гэтай калоніяй губернатар, які прызначаўся каралём і вялікім князем літоўскім. Сталіцай быў горад Дынабург (Дзвінск, зараз – Даўгаўпілс). Ахоплівала тэрыторыі Лівоніі, якія знаходзіліся на поўначы і ўсходзе ад Дзвіны (Відзэмэ, Латгалія, Паўднёвая Эстонія).

1783 год. Фізік Луі Себасцьян Ленорман прадэманстраваў першы ў гісторыі скачок з парашутам з вялікай вышыні. 

Ленорман пачаў свае эксперыменты па скачках з парашутам, натхнёны прадстаўленнем тайскага эквілібрыста, які выкарыстоўваў пляжны парасон для балансу. Перш чым здзейсніць публічны скачок з вежы абсерваторыі, Ленорман праверыў свае парашуты на жывёлах.

Навуковец спачатку скокнуў з даху аднапавярховага дома ў Парыжы, затым з вежы абсерваторыі ў Манпелье вышынёй 26 метраў. 

Ленорман увёў ва ўжытак назоў “парашут” (грэцкае “para” – “супраць” і французскага “chute” – “падаць”), прапаноўваў выкарыстоўваць яго для выратавання людзей падчас пажараў.

Ленорман выкарыстоўваў так званы цвёрды парашут, гэта значыць з каркасам. Яго канструкцыя натхніла Андрэ-Жака Гарнэрэна, першага ў свеце парашуціста, на стварэнне гібкага парашута – без каркаса.

 1812 год. Рэшткі напалеонаўскай арміі перайшлі раку Нёман у заходнім напрамку. 

Да гэтага 600-тысячнае войска пераходзіла Нёман ва ўсходнім напрамку 24 чэрвеня 1812 года. За паўгода Напалеон страціў каля 550 тысяч чалавек, усю конніцу і артылерыю. У бітве пры Бярэзіне 26-28 лістапада Напалеон страціў каля 30 тысяч салдат і афіцэраў і накіраваўся ў Вільню.

1891 год. Нарадзіўся Алесь (Аляксей) Вініцкі. 

Гісторык беларускай эміграцыі.

Настаўніцкая дзейнасць была перарвана ўдзелам у Першай сусветнай вайне (капітан). 

Падчас Другой сусветнай вайны займаўся школьніцтвам на акупаванай тэрыторыі Нясвіжскага раёна, адчыніў Нясвіжскую беларускую настаўніцкую семінарыю. 

У канцы вайны быў вывезены на прымусовыя працы ў Германію. Актыўна ўдзельнічаў у стварэнні Беларускага камітэта ў Рэгенсбургу, быў сябрам Рады БНР, удзельнічаў у аднаўленні Беларускай праваслаўнай аўтакефальнай царквы, працаваў у Беларускай гімназіі імя Янкі Купалы.

У 1956 годзе эмігрыраваў у ЗША, займаўся зборам матэрыялаў пра беларусаў у Германіі, па гісторыі беларускага скаўтынгу, гісторыі асветы на Беларусі, пра рэлігійныя справы.

У 1994 годзе ў мінскім выдавецтве «Тэхналогія» выйшла кніга «Матэрыялы да гісторыі беларускай эміграцыі ў Нямеччыне ў 1939-1951 гадох».

1893 год. Нарадзіўся Яўген Цікоцкі. 

Беларускі кампазітар. Народны артыст БССР і СССР. Адзін з заснавальнікаў беларускай оперы і сімфоніі ў БССР. Лаўрэат дзяржаўных прэмій СССР і БССР.

Падчас вайны з палякамі, паміж баямі пры вызваленні Рагачова, Магілёва, Пухавіч, Бабруйска, у баявым маршы да Брэста, у вольныя хвіліны выступаў у перасоўных вайсковых клубах як піяніст і акампаніятар.

У 1920-1934 гадах творчасць звязана з Бабруйскам, піша музыку для паказальнага вайсковага тэатра, працуе піяністам у кінатэатры, дае канцэрты, стварае музычную школу (1927).

З 1934 года працаваў ў Мінску, пісаў музыку для Беларускага радыё, выкладаў у музычнай школе, кіраваў Беларускай філармоніяй, узначальваў Саюз кампазітараў БССР. Актыўны абаронца ад руйнавання архітэктурнай спадчыны сталіцы.

Аўтар шэрагу опер, гераічных паэм, 6 сімфоній, сімфанічных паэм, канцэртаў, песень, музыкі да драматычных спектакляў і фільмаў.

Памёр 24 лістапада 1970 году ў Мінску.

Імя дзеяча прысвоена бабруйскім дзіцячай музычнай школе №1, завулку.

1922 год. Заснаванне Ашчаднага банка «Беларусбанк» (АААТ “СБ “Беларусбанк”). 

У гэты дзень Савет Народных Камісараў Расіі сваёй пастановай заснаваў Ашчадныя касы. 

«Беларусбанк» – найбуйнейшы ў Беларусі банк, займае лідзіруючыя пазіцыі ў беларускай банкаўскай сістэме па ўзроўні ўласнага капіталу, актываў, крэдытаў, дэпазітаў. Патрапіў пад санкцыі Еўрапейскага саюза летам 2021 года. 

У часы СССР з 1922 па 1987 год у краіне дзейнічала сістэма Дзяржаўных працоўных ашчадных кас СССР. У 1987 годзе яна пераўтворана ў Беларускі рэспубліканскі банк Ашчаднага банка СССР, які праз 4 гады, у 1991 годзе, быў рэарганізаваны ў Ашчадны банк Рэспублікі Беларусь.

1937 год. Нарадзіўся Уладзімір Гніламёдаў. 

Беларускі літаратуразнавец, крытык, пісьменнік. Доктар філалагічных навук, прафесар. Акадэмік.

Працаваў дырэктарам Інстытута літаратуры імя Янкі Купалы, інструктарам аддзела культуры, загадчыкам сектара мастацкай літаратуры ЦК КПБ, у Інстытуце мовы і літаратуры імя Якуба Коласа і Янкі Купалы НАНБ, галоўным рэдактарам выдавецтва «Галіяфы». 

Вывучае гісторыю, тэорыю і метадалогію беларускай літаратуры і літаратурнай крытыкі XX стагоддзя, творчасць класікаў беларускай літаратуры.

Падрыхтаваў 14 кандыдатаў навук.

Аўтар шматлікіх брашур крытыкі, манаграфій, зборнікаў літаратурна-крытычных артыкулаў.

1937 год. Расстраляны Антук Крыніца (сапраўднае імя Антон Ждановіч). 

Беларускі акцёр тэатра. Удзельнік стварэння Першага беларускага таварыства драмы і камедыі, яго вядучы акцёр. Брат акцёра Фларыяна Ждановіча.

З 1918 года працаваў у Беларускім савецкім тэатры, з 1920 года ў БДТ-1. Сярод найлепшых роляў: Лявон, Сцяпан Крыніцкі («Раскіданае гняздо», «Паўлінка» Я. Купалы), Сымон Мікула, Паўлюк («Рысь», «Хам» Э. Ажэшкі), Ваявода, Красінскі («Каваль-ваявода», «Кастусь Каліноўскі» Е. Міровіча), Бжазіцкі («Над Нёманам» М. Грамыкі), Разанаў, Кульмскі («Крывая аблона», «Вір» Я. Рамановіча) і іншыя.

19 лiстапада 1937 года арыштаваны. 11 снежня 1937 года прыгавораны да расстрэлу.

1937 год. Расстраляны Мікалай Каспяровіч. 

Беларускі этнограф і мовазнавец, краязнавец, лексікограф, мастацтвазнавец і літаратуразнавец.

Настаўнічаў, быў інструктарам Часовага беларускага нацыянальнага камітэта і Цэнтральнай беларускай школьнай рады, арганізаваў і быў першым старшынёй Ігуменскіх павятовых беларускага нацыянальнага камітэта і школьнай рады, удзельнічаў у антыпольскім падполлі. 

Працаваў інструктарам Наркамасветы БССР, інспектарам Слуцкага, Віцебскага аддзелаў народнай асветы, сакратаром Цэнтральнага бюро краязнаўства пры Інбелкульце.

Аўтар «Беларуска-расійскага слоўнічка», «Віцебскага краёвага слоўніка» і «Слоўнічка уласных найменняў», прац па краязнаўству, гісторыі беларускага выяўленчага мастацтва, архітэктуры, графіцы, гісторыі тэатра, навукі, бібліяграфіі твораў К. Каганца.

Укладальнік першага беларускага дапаможніка па тэорыі літаратуры.

Арыштаваны ДПУ ў 1930 годзе. Вязень ГУЛАГу. Паўторна арыштаваны ў 1937 годзе, прыгавораны да расстрэлу.

У яго гонар у 2013 годзе ў Віцебску па вуліцы Крылова, 4, усталявана мемарыяльная дошка.

1940 год. Памёр пасля збіцця невядомымі Баляслаў Пачопка. 

Рэлігійны і культурна-асветны дзеяч, удзельнік беларускага хрысціянскага руху, журналіст, педагог і публіцыст. Да рэвалюцыі быў рэдактар-выдаўцом першай беларускай катaліцкай газеты «Biełarus» (Вільня), аўтарам «Нашай Нівы», выкладчыкам, арганізатарам школ, дырэктарам Свіслацкай беларускай настаўніцкай семінарыі. Аўтар шматлікіх кніг на беларускай мове на рэлігійныя тэмы, першай «Граматыкі беларускай мовы» (1918).

У міжваеннае дваццацігоддзе далучыўся да справы беларускага ўніяцтва. Душпастырскую дзейнасць праводзіў на Палессі.

За прыхільнасць да беларускай мовы і культуры праследаваўся польскімі ўладамі.

1959 год. У Арктыцы трагічна загінуў ураджэнец Магілёва Восіп Нядзвецкі. 

Савецкі даследчык Арктыкі, палярнік, другі ў Магілёўскай вобласці, пасля акадэміка О. Шмідта, Герой Савецкага Саюза (1940).

Герой лядовага дрэйфу парахода “Г. Сядоў” (6100 км, 812 дзён). З 1946 года працаваў начальнікам палярнай станцыі на мысе Арктычны.

Пахаваны ў Маскве.

1969 год. Ізраільскія маракі сагналі з французскага порта Шэрбура пяць караблёў, якія Францыя адмаўлялася прадаваць у Ізраіль з-за міжнародных санкцый.

Ізраільскія спецслужбы пакаралі Францыю, сагнаўшы пад Каляды ракетныя катэры з Шэрбура. Францыя пагадзілася пабудаваць для Ізраіля ракетныя катэры тыпу Саар, але з-за араба-ізраільскага канфлікту цалкам замарозіла франка-ізраільскае ваеннае супрацоўніцтва. 

У адказ Масад арганізаваў аперацыю “Ноеў каўчэг” па згоне некалькіх ракетных катэраў, ужо аплачаных Ізраілем. Гэтая аперацыя пацвердзіла славу Масада як адной з лепшых спецслужбаў свету і ў чарговы раз паказала свету, што Ізраіль – гэта дзяржава, якая ставіць на першае месца нацыянальныя інтарэсы.

2004 год. Катастрафічнае падводнае землетрасенне ў Індыйскім акіяне выклікала самае смяротнае цунамі ў свеце. 

Магнітуда землетрасення склала 9,1-9,3 бала. Гэта 2-3 па сіле землетрасенне за ўсю гісторыю назіранняў. Цунамі дасягнула берагоў Інданезіі, Шры-Ланкі, поўдня Індыі, Тайланда і іншых краін. 

Вышыня хваль перавышала 15 метраў. Цунамі прывяло да велізарных разбурэнняў і велізарнай колькасці загінулых людзей, нават у Порт-Элізабет, у Паўднёва-Афрыанскай Рэспубліцы, за 6900 км ад эпіцэнтра. 

Усяго загінула, па розных ацэнках, да 300 000 чалавек.

Дзень у гісторыі. 22 лістапада. Першы ў свеце ўдалы скачок з парашутам. Забойства Кенэдзі. Украінская “аранжавая” рэвалюцыя. У Вільні адбылося перапахаванне К. Каліноўскага

Навіна ад

Матрона (народны каляндар). «З Матроны становіцца зіма». У Магілёўскай вобласці ў 2022 годзе зіма стала 15 лістапада. А вось самы позні першы снег у вобласці ў ХХ стагодзі выпаў з 21 на 22 лістапада 1963 года.

1605 год. Адбылося заручэнне прыгажуні Марыны Мнішак і Лжэдзмітрыя I. 

Марына – дачка шляхетнага ваяводы Юрыя Мнішака, які ў 1611 годзе ўрачыста прадставіў польскаму каралю Жыгімонту III Вазе палоннага рускага цара Васіля Шуйскага. 

Быць жонкай невядомага і брыдкага былога халопа прыгажуня Марына пагадзілася з-за жадання стаць рускай царыцай.

Пры змовінах дзяўчыне былі абяцаны, акрамя грошай, гарады Ноўгарад і Пскоў, магчымасць выйсці замуж за іншага ў выпадку няўдачы Ілжэдзмітрыя. 

Вяселле з шлюбам і абвяшчэннем Марыны царыцай адбыліся ў маскоўскім Крамлі 18 траўня 1606 гады. Марына Мнішак была каранавана як руская царыца – адзіная жанчына, каранаваная ў Расіі да Кацярыны I. 

А 27 траўня Лжэдзмітрый быў зрынуты.  Роўна тыдзень панавала ў Маскве новая царыца. Выпадкова ацалела падчас выступлення супраць Лжэдзмітрыя. Пазней была адпраўлена да бацькі.

tunnel.ru

 1797 год. Француз Андрэ Жак Гарнерэн здзейсніў першы ў свеце ўдалы скачок з парашутам. 

Ён скокнуў з вышыні 1000 м (па іншых дадзеных – 680 м) з паветранага шара над паркам Монсо непадалёк ад Парыжа.

tunnel.ru

 1944 год. Памёр Кузьма Чорны (Мікалай Раманоўскі). 

Беларускі пісьменнік. 

Аўтар шэрагу кніг апавяданняў, п’ес, раманаў, гумарыстычных твораў. 

У творах імкнуўся стварыць «тыпы, якія носяць беларускія імёны» і «павінны стаць абагульненымі вобразамі, зразумелымі ўсім нацыянальнасцям». 

Перакладчык асобных твораў А. Пушкіна, М. Гогаля, А. Астроўскага і інш. Пэўныя яго творы інсцэнізаваны і экранізаваны, у т.л. фільм «Ноч пры дарозе» (1992). У 1938-1939 гг. знаходзіўся ў турме НКУС.

1954 год. Нарадзілася Святлана Марозава. 

Беларускі гісторык. Доктар гістарычных навук, прафесар. Загадчык кафедры гісторыі Беларусі Гродненскага дзяржаўнага ўніверсітэта.

Даследчык канфесійнай гісторыі Беларусі канца XVI – 1-й паловы ХІХ стагоддзяў, уніяцкай царквы, Гродзеншчыны.

Аўтар  манаграфій «Уніяцкая царква ў этнакультурным развіцці Беларусі (1596-1839)»,  дапаможніка «Берасцейская царкоўная унія 1596 г. у беларускай гістарыяграфіі», кніг, брашур.

wikimedia.org

1960 год. Выпушчана першая партыя аўтамабіляў ЗАЗ-965 “Запарожац” з канвеера Запарожскага завода “Камунар”.

Адным з узораў для “народнага аўтамабіля” паслужыў бюджэтны італьянскі “FIAT 600”. “Гарбаты” атрымаўся ў цэлым трывалым і эканамічным, валодаў добрай праходнасцю, невялікім па масе. 

Гандляваўся першы “Запарожац” за 1200 рублёў, і першая партыя машын у імгненне разышлася. У замежжа аўтамабіль прадававаўся пад брэндам “Yalta”. На гэтай жа базе завод стаў выпускаць і “інвалідкі” са змененымі механізмамі кіравання.

19 верасня 2008 года Запарожскі аўтазавод завяршыў выпуск аўтамабіля ЗАЗ-1103 “Славута” – апошняга нашчадка “гарбатага” ЗАЗ-965 з прычыны экалалагічных патрабаванняў Еўрасаюза.

tunnel.ru

1963 год. У Даласе падчас паездкі па краіне забіты прэзідэнт ЗША Джон Кенэдзі (1917-1963). 

35-ы прэзідэнт ЗША (1961-1963), першы прэзідэнт ЗША-каталік, першы прэзідэнт, які нарадзіўся ў XX стагоддзі, самы малады прэзідэнт краіны. 

Пад час яго прэзідэнтства адбыліся шматлікія падзеі, сярод якіх: Карыбскі крызіс,  дагавор аб забароне ядзерных выпрабаванняў, пачатак касмічнай гонкі, будаўніцтва Берлінскай сцяны, рух за грамадзянскія правы, эканамічныя рэформы.

У забойстве падазраваўся 24-гадовы Лі Харві Освальд (1939-1963), былы марскі пяхотнік, які меў кантакты як з правымі, так і з левымі групоўкамі. 

Афіцыйная версія злачынства, нібыта здзейсненага Лі Харві Освальдам, забітым праз два дні, у цяперашні час прызнана сумнеўнай.

Лі Харві Освальд жыў у 1959-1962 гадах у Мінску, працаваў на радыётэхнічным заводзе «Гарызонт». Яго куратарам з’яўляўся С.С. Шушкевіч. 

tunnel.ru

1988 год. У ЗША упершыню прадэманстраваны стратэгічны бамбавік B-2 “Стэлс” амаль нябачны для радараў. 

Пабудаваны кампаніяй Northrop. Шматмэтавы бамбавік, здольны несці ядзерную і звычайную зброю. Зніжэнне яго радыёлакацыйнай прыкметнасці дасягаецца звышплаўным спалучэннем канструктыўных вузлоў пры мінімуме выступаючых элементаў.

Размах крыла – 52,4 м, даўжыня – 21, вышыня – 5,2, максімальная ўзлётная маса – 171 тона. Адлегласць палёту з дазапраўкай – 18 500 км.

tunnel.ru

1989 год. Памёр ураджэнец Бабруйска Альгерд Малішэўскі. 

Беларускі мастак -жывапісец, педагог. Заслужаны дзеяч мастацтваў. Пісаў карціны ва ўсіх жанрах станковага жывапісу. 

Выкладаў у Мінскім мастацкім вучылішчы, настаўнік шматлікіх сучасных мастакоў. 

Бацька мастака Сяргея Малішэўскага.

sb.by

 2004 год. Пачалася “Аранжавая”, “Помаранчева» рэвалюцыя ва Украіне пад лозунгам “Разам нас багата, Нас не пераадолець!”. 

Кампанія агульнанацыяльных пратэстаў, мітынгаў, пікетаў, страйкаў і іншых акцый грамадзянскага непадпарадкавання, арганізаваная і праведзеная прыхільнікамі Віктара Юшчанкі, асноўнага кандыдата ад апазіцыі на прэзідэнцкіх выбарах у лістападзе-снежні 2004 года, пасля абвяшчэння Цэнтральнай выбарчай камісіяй папярэдніх вынікаў, згодна якіх перамог яго супернік — Віктар Януковіч.

Юшчанку падтрымлівалі выбаршчкі заходніх і цэнтральных рэгіёнаў, Януковіча – усход і поўдзень Украіны.

У выніку рэвалюцыі было прызначэнне судом паўтора другога туру прэзідэнцкіх выбараў, праведзена Канстытуцыйная рэформа, якая зменшыла паўнамоцтвы прэзідэнта, знізіла ўзровень значнасці спрэчных прэзідэнцкіх выбараў.

Перамогу атрымаў Віктар Юшчанка.

wikimedia.org

 2019 год. У Вільні адбылося перапахаванне ўдзельнікаў паўстання 1863-1864 гадоў. 

Рэшткі 21 паўстанца знайшлі падчас раскопак на гары Гедзіміна ў Вільні. Сярод ідэнтыфікаваных 20-ці, лідары Кастусь Каліноўскі і Зыгмунт Серакоўскі. 

Дзяржаўную камісію ў справе перапахавання ўзначаліў прэм’ер-міністр Літвы Саўлюс Сквярняліс. Афіцыйны беларускі бок асаблівай зацікаўленасці не праявіў. Беларуская грамадскасць дамаглася таго, каб на кожным надмагіллі апроч надпісаў па-літоўску і па-польску была і беларуская мова.

Цырымонія развітання праходзіла ў Кафедральным саборы Св. Станіслава і Св. Уладзіслава. На плошчы перад саборам сабраліся сотні людзей, сярод якіх пераважалі беларусы, якія трымалі бела-чырвона-белыя сцягі, партрэты Каліноўскага.

На цырымоніі прысутнічалі прэзідэнты Літвы, Польшчы, былыя літоўскія кіраўнікі, прадстаўнікі Украіны, Латвіі. Афіцыйную дэлегацыю Беларусі прадстаўляў віцэ-прэм’ер І. Петрышэнка. Міністэрства абароны Беларусі ідэю далучыцца да ўрачыстасці праігнаравала. Прысутнічалі таксама кіраўнікі Рады БНР на чале са старшынёй Рады БНР Івонкай Сурвілай, вядомыя беларускія літаратары, мастакі, спявакі, грамадскія дзеячы, палітыкі С. Шушкевіч, А. Бяляцкі і іншыя.

Пасля імшы, ускладання кветак, прамоў, працэсія рушыла да могілак Росы. Вайскоўцы Літвы і Польшчы ў парадных мундзірах выстраіліся ў ганаровы эскорт. Наперадзе рушылі барабаншчыкі і святары. За імі – вышэйшыя асобы, потым – калона пад нацыянальнымі сімваламі сваіх краін.

Пасля пахавання паўстанцаў, прагрымеў памятны салют з усіх відаў зброі.

галоўнае фота: onliner.by