Калектар, які за апошнія пару гадоў размыла амаль да самых бліжэйшых дамоў мікрараёна, актыўна рамантуецца – паведамляюць нашы чытачы. Mogilev.media пісалі ўвосень мінулага года пра з’яўленне “Вялікага Фацінскага каньёна” ў Магілёве. Вось як гэта месца выглядала ў кастрычніку.
Зараз, нягледзячы на разліў на Дняпры і на надвор’е, вядуцца рамонтныя работы на калектары.
Калектар вырашылі завярнуць у фацінскую затоку а не ў Днепр, як раней, а былую прамыіну засыпяць. Але наколькі будзе трывалая новая пабудова, якую ўзімку бетаніруюць, цяжка сказаць – пішуць нашы чытачы.
В выставочном зале Музея истории Могилёва на улице Болдина открылась фотовыставка «Рассвет над Свислочью».
Из Могилёва и Осиповичей в одном зале представлено более 100 фотографий. Всего 17 участников фотопленера, из них пять фотографов из Могилёва, народный фотоклуб « Радуга» и Осиповичский народный фотоклуб «Раніца». Возраст участников от 14 лет до 75 лёт.
Сам фотопленэр проходил в мае 2022 года на слиянии двух рек, Свислочи и Березины, на возвышенности, в историческом месте где находился древний Свислочский замок.
По словам руководителя народного фотоклуба «Радуга» Анатолия Толкачёва идея родилась у известной журналистки и фотографа Ирины Савосиной, которая решила провести в этом месте фотопленэр спустя 35 лет. Тогда приезжали фотографы из Литвы Украины России и Беларуси.
Елена Ермолович, руководитель народного фотоклуба «Раніца» из Осиповичей рассказала про то, что в составе фотоклуба 25 человек, он был организован в 2001 году. Работы предыдущего пленэра 1988 года и 2022 года интересны тем, что фотографии создавались разными людьми и тогда и сейчас.
Возникает вдохновение, когда видишь, что коллеги работают и нам тоже надо быть на уровне. Клуб молодой и глядя на старших интересно вдохновляться и не отставать, быть на том же уровне.
Начало очень хорошее для дальнейших встреч двух фотоклубов Могилёвщины.
Зрителю будет интересно посмотреть на интересные места Беларуси. Выставка будет проходить до 5 февраля 2023 года в Выставочном зале на Болдина.
На касцёл св. Станіслава ў Магілёве быў здзейснены акт нападу на мінулым тыдні – былі пабітыя вокны па ўсім будынку. А вось касцёл у Бабруйску, як аказалася, верагодна будуць перадаваць ва ўласнасць каталіцкай абшчыне.
На волю выйшаў магілёўскі палітзняволены Валадар Цурпанаў. А арыштаваны прафесар Юрый Бубнаў атрымаў траўму галавы ў зняволенні.
На тыдні стала вядома, што расійскія вундэркінды, дзесяцігадовая Аліса і дзевяцігадовы Хеймдаль Цепляковы сапраўды вучацца ў магілёўскім БРУ – высветлілі mogilev.media.
Да міжнародных навінаў – пад Кіевам разбіўся верталёт разам з кіраўніцтвам МУС.
Стала вядома, што насельніцтва Кітая пачало інтэнсіўна скарачацца з-за ранейшай палітыкі “аднаго дзіцяці” ў сям’і.
На мінулым тыдні стала вядома пра ліквідацыю яшчэ адной грамадскай арганізацыі ў Беларусі – Асацыяцыі ахвяр палітычных рэпрэсій.
У Касцюковічах п’яны мужчына спрабаваў выкінуць падлетка з вакна інтэрната.
На Тэатральнай плошчы ў Магілёве запрацаваў новы гадзіннік. Стары механічны быў заменены на новы, электронны, але на працягу першага ж тыдня працы ён неаднаразова даваў збоі ў працы.
Сусветны дзень снега (World Snow Day, з 2012 года) – міжнароднае свята, дзень зімовых відаў спорту. Адзначаецца штогод у перадапошнюю нядзелю студзеня.
Ініцыятарам і заснавальнікам правядзення свята з’яўляецца Міжнародная федэрацыя лыжнага спорту (FIS). Па задуме арганізатараў, Сусветны дзень снега павінен служыць папулярызацыі зімовых відаў спорту і актыўнага, здаровага ладу жыцця. Праходзіць пад дэвізам – «Нацешыцца, азнаёміцца і выпрабаваць!»
Першымі Дзень святкавалі ЗША, Канада, Аўстралія, Швейцарыя, Фінляндыя, Германія, Вялікабрытанія, Нарвегія, Польшча, Турцыя, Казахстан, Украіна і іншыя. Зараз Сусветны дзень снега адзначаюць у 50 краінах.
1558 год.Маскоўскае княства распачала Лівонскую,Інфлянцкую вайну (1558—1583).
Вайна вялася Маскоўскай дзяржавай супраць Лівонскага ордэна і падтрымаўшых яго Вялікага Княства Літоўскага, Рэчы Паспалітай, Швецыі за кантроль над Лівоніяй.
На сярэдзіну XVI стагоддзя Лівонскі ордэн быў значна аслаблены феадальнымі міжусобіцамі і імкнуўся знайсці саюзнікаў супраць ваеннай пагрозы Маскоўскай дзяржавы. Масковія, у сваю чаргу, імкнулася атрымаць большы выхад да Балтыйскага мора, чым у яе быў (існаваў горад і порт Івангарад). У 1557 годзе быў заключаны ваенны саюз Лівонскага ордэна і ВКЛ супраць Маскоўскай дзяржавы. У студзені 1558 года маскоўскія войскі пачалі вайну з мэтай авалодання лівонскіх гарадоў і замкаў Нарвы, Дэрпта, Нейгаўза, Рэвеля, Рыгі.
Асада маскоўскімі войскамі Нарвы, 1558
1624 год. Віцебск пазбаўлены Магдэбургскага права, якое было нададзена ў 1597 годзе.
1796 год. Беларускія гарады Бабруйск, Давыд-Гарадок, Докшыцы і Паставы атрымалі гербы ад расійскіх уладаў.
На фота: Імперскі герб Бабруйска. Ён адрозніваецца ад сучаснага адсутнасцю арла ў верхняй частцы.
1800 год. У Магілёве нарадзіўся Аляксандр Фольбарт.
Доктар медыцыны. Спецыяліст у галіне медыцыны, прыродазнаўчых навук.
Член Пецярбургскай акадэміі навук, мінералагічнага таварыства, Маскоўскага і Рыжскага таварыстваў даследчыкаў прыроды, Маскоўскага таварыства аматараў прыродазнаўства, антрапалогіі, Рускага геаграфічнага таварыства. Вучыўся медыцыне ў Германіі, Францыі, Англіі.
Працаваў урачом у Пецярбургу.
З 30-гадовага ўзросту пачаў займацца мінералогіяй, склаў багатую калекцыю мінералаў і адкрыў ванадзіевакіслую медзь, якой прысвоілі назву “фальбарыт”. Сур’ёзна займаўся і палеанталогіяй.
Памёр 5 сакавіка 1876 года.
Панарама Магілёва на гравюры XIX стагоддзя. Від з боку Дубравенкі
Пачалося абвяшчэннем Маніфесту Часовага нацыянальнага ўрада. Гістарыяграфічная навука дае розныя ацэнкі паўстанню ў цэлым, асабліва ў плане нацыянальнай матывацыі кіраўнікоў і сацыяльнай базы ўдзельнікаў: ад «польскай шляхецка-клерыкальнай смуты» да «беларускага нацыянальна-вызваленчага» або «сялянска-рэвалюцыйнага руху».
1869 год. Нечаканае адкрыццё ў камбаджыйскіх джунглях комплекса Ангкор Ват.
Заблукаўшы ў камбаджыйскіх джунглях каля возера Тонлесап, французскі падарожнік Анры Муо раптам убачыў перад сабой гіганцкі храмавы комплекс з галерэямі, вежамі, павільёнамі і варотамі, багата ўпрыгожанымі разьбой па камені.
Так быў “выняты з небыцця” Ангкор Ват (“Пагада сталіцы”), жамчужына майстэрства старажытных кхмераў, найбуйнейшае ў свеце культавае збудаванне. Узведзены ў сярэдзіне XII стагоддзя і прысвечаны богу Вішну.
Займае плошчу ў 200 квадратных кіламетраў, насельніцтва дасягала паўмільёна жыхароў.
У 1992 годзе разам з іншымі збудаваннямі горада Ангкор узяты пад эгіду ЮНЕСКА.
Сёння з’яўляецца адной з галоўных турыстычных славутасцяў Камбоджы.
1906 год. Нарадзіўся Андрэй Александровіч.
Беларускі паэт, пісьменнік, перакладчык, публіцыст, літаратурны крытык.
У гады Першай сусветнай вайны быў удзельнікам хору У. Тэраўскага, наведваў «Беларускую хатку».
Кіраваў распрацоўкай нарматыўнага руска-беларускага слоўніка, Інстытутам мовы, з’яўляўся член-карэспандэнтам Акадэміі навук БССР.
Адзін з арганізатараў літаратурнага аб’яднання «Маладняк». Рэдактар часопіса «Малады араты», працаваў у рэдакцыях розных рэгіянальных і мінскіх выданняў.
Аўтар паэтычных зборнікаў, паэм, кніг для дзяцей.
Падчас рэпрэсій 1929-1931 гадоўвыступіў супраць «нацдэмаў», але сам патрапіў пад рэпрэсіі: арыштаваны НКУС у ліпені 1938 года, асуджаны на 15 гадоў лагераў, паўторна арыштаваны ў лютым 1949 года і сасланы ў Краснаярскі край.
Беларускі паэт. Скончыў фізіка-матэматычны факультэт Магілёўскага педінстытута. Настаўнічаў на Магілёўшчыне, працаваў на Магілёўскім радыё, у шклоўскай раённай газеце «Ударны фронт», рэдакцыях «Звязды», «Полымя».
Аўтар вершаў, паэтычных зборнікаў, нарысаў, крытычных артыкулаў, рэцэнзій.
1980 год. У Магілёве нарадзіўся 300-тысячны гараджанін. Яму сёння 43 гады. Горад “падрос” у параўнанні з перапісам насельніцтва 1979 года адразу амаль на 10 тысяч чалавек. Хацелася б ведаць як жа склаўся лёс 43-гадовага “300-тысячнага магілёўца”.
Фота носіць ілюстрацыйны характар
2012 год. Памёр Яўген Шатохін.
Беларускі мастак, педагог, грамадскі дзеяч. Ганаровы грамадзянін французскага горада Альбер. Уваходзіў у мастацкую суполку «Пагоня», член сейма БНФ «Адраджэнне».
Заснавальнік і дырэктар (1988-1997) дзіцячай школы выяўленчага мастацтва ў г. Пінску. Звольнены па палітычных матывах,
Аўтра шматлікіх акварэляў, малюнкаў, афортаў, літаграфій, у тым ліку «Сцяжынкі Язэпа Драздовіча», «Неба і зямля Фердынанда Рушчыца», «Маўклівыя сведкі. Прысьвячаецца 80 угодкам Слуцкага Збройнага Чыну», «Парыжскія масты», «Землякі Васіля Быкава», «Цішыня ў Бычках», «Прыпяцкія сюжеты. Прысвячаецца У. Караткевічу», «Па слядах Напалеона Орды».
Узнагароджаны 6 медалямі і прызамі Францыі, медаль Беларускага Саюза мастакоў «За заслугі ў выяўленчым мастацтве»,
Яго працы захоўваюцца ў музеях Мінска,Пінска, Брэста, Полацка, Нью-Ёрка, Кіева, Берліна, французскіх Санары-сюр-Мэр, Пероне, у Фондзе Міністэрства культуры Расіі, у прыватных зборах многіх еўрапейскіх краін, Паўднёвай Афрыкі, Егіпту, ЗША, Расіі.
Mogilev.media на протяжении многих недель знакомил своих читателей с воспоминаниями одного из организаторов, творческих вдохновителей блистательного театрального действия “M@rt-контакт” Владимира Петровича. Про фестиваль, от которого могилевчанам, похоже, только и остались – воспоминания. Субъективные заметки бывшего главного режиссера Могилевского областного драмтеатра Владимира Петровича мы брали из его небольшого и уютного блога, и с любезного разрешения автора публиковали по выходным – без изменений и с сохранением авторского стиля. Мы продолжаем следить за творчеством автора и предлагаем Вашему вниманию следующую запись “Субъективных заметок”.
В 80-м году прошлого столетия, приехав устраиваться в Могилёв по распределению, я пройдя необходимые административные процедуры, рванул на Днепр. В голове безостановочно крутилась фраза Гоголя: “Редкая птица долетит до середины Днепра…” Стоял жаркий июль… На этом можно было бы и закончить (могилевчане поймут).
Моему разочарованию не было предела. Я увидел дохленькую речушку, которую в районе пляжа можно было перейти в брод. Хотелось кричать: “А как же птица, которая не может?!.” Каюсь, мои познания географии протекания Днепра были на тот момент, мягко говоря, не полными.
Потом, на гастролях в Украине, я видел Днепр таким, каким описал его Гоголь. Это было впечатляюще зрелище, аж дух захватывало. Но вернёмся в Могилёв.
Конечно, пожив в Могилеве 40 лет, я видел Днепр разным. Если мне не изменяет память где-то в 80-х он разлился до улицы Гагарина. И сегодня, набухший льдом, он поднялся метра на два, если не больше. В нём чувствуется затаенная мощь, готовая выплеснуться наружу. Смотришь и видишь РЕКУ, красивую, вольную, самодостаточную…
Хочется не пропустить ледоход, когда лёд начнёт лопаться и льдины, шелестя множеством битого хрусталя, начнут наползать друг на друга. Такое я видел в Павлодаре на Иртыше. Это была музыка сфер.
Так что Днепр такой, какой он есть. Он и тихий, и ласковый, и тёплый, и коварный, и необузданный. Он разный, и это прекрасно.
Магілёўскі сацыёлаг, прафесар Юрый Бубнаў знаходзіцца ў следчым ізалятары – паведамляюць праваабаронцы. Паводле афіцыйнай версіі, днямі ён атрымаў траўму галавы, упаўшы з нараў. Траўма, нібыта, не сур’ёзная.
Таксама стала вядома, за што затрыманы знакаміты магілёўскі навуковец і якое абвінавачванне яму інкрымінуецца.
Загадчыку кафедры гуманітарных дысцыплін Беларускага ўніверсітэта харчовых і хімічных тэхналогій (былы МДУП) Юрыю Бубнаву прад’явілі абвінавачанне па арт. 367 КК РБ – паклёп на Лукашэнку. Падрабязнасцяў справы няма.
Як пісалі mogilev.media, Юрыя Бубнава затрымалі 12 студзеня на працоўным месцы. У Магілёве Юры Бубноў вядомы як эксперт-сацыёлаг, адзін са стваральнікаў Цэнтра гарадскіх ініцыятыў, фестывалю “Дранік-фэст” “Вялікага гарадскога пікніка” і іншых ініцыятыў.
Як паведамляе партал Каталіцкага касцёла на Беларусі catholic.by у ноч з 19 на 20 студзеня быў здзейснены акт вандалізму супраць адной з галоўных каталіцкіх святынь у краіне. Невядомымі былі пабітыя вокны катэдральнага касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі і святога Станіслава ў Магілёве.
Былі пашкоджаныя вокны прэзбітэрыя, таксама разбітыя наскрозь шыбы капліцы Маці Божай Бялыніцкай і святога Антонія Падуанскага, у тым ліку пашкоджаныя вокны памяшканняў, дзе адбываюцца сустрэчы Легіёна Марыі і групы АА. Разбітыя вокны падвальных памяшканняў пад капліцай Маці Божай Бялыніцкай.
Парафія звярнулася з адпаведнай заявай у РАУС Ленінскага раёна горада Магілёва для расследвання акта вандалізму і прыцягнення да адказнасці невядомых зламыснікаў, якія яго ўчынілі.
“Хрысціянская візія” звяртае ўвагу на тое, што за апошнія гады выпадкі вындалізму супраць каталіцкіх храмаў пачасціліся. У красавіку 2021 г. невядомыя праніклі ў касцёл у Навалукомлі і напісалі зняважлівыя словы на сценах прэзбітэрыя. Гэта быў адзіны выпадак, калі вінаватыя былі знойдзены.
У маі 2021 г. невядомыя пералезлі праз агароджу курыі Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі і пашкодзілі дамафон, выбілі шыбу ў аўто, перавярнулі кветкі, зламалі ліхтар. У ліпені 2021 г. быў абакрадзены касцёл св. Ігнацыя Лаёлы ў Віцебску. Невядомыя праніклі ў будынак і скралі правады электраправодкі і акустычнай сістэмы. Злачынцы не былі знойдзены.
У Мінску ў галерэі Саюза мастакоў адкрылася выстава вядомага магілёўскага мастака-авангардыста Ігара Бяспалава.
Для любога беларускага мастака падобная персанальная выстава з’яўляецца этапнай і сімвалізуе прызнанне калег па цэху.
Творы Ігара ўпрыгожваюць прыватныя калекцыі ў ЗША, Аўстраліі, Германіі, Галандыі, Аўстрыі, Расіі і Беларусі. Асабістыя выставы мастака раней праходзілі ў Магілёве, Бабруйску, Горках і Віцебску і вось прыехалі ў адну з самых прэстыжных галерэй Мінску.
Ігар Бяспалаў мастак неверагодна сучасны, авангардны і адначасова глыбока традыцыяналісцкі для авангарду. У Магілёве мастацтвазнаўцы адносяць яго да Віцебскай школы жывапісу. Яе асновы былі закладзены ў другім дзесяцігоддзі мінулага стагоддзя Маркам Шагалам і Казімірам Малевічам. Менавіта яны ў сваёй працы ярка адказалі на рэвалюцыйныя змены ў грамадстве і мастацтве ў свой час.
Як і яго папярэднікі магілёўскі мастак працуе з сакавітымі і кантраснымі колерамі, якія былі так характэрны для майстроў расійскага авангарду пачатку 20 стагоддзя.
Адкрыццё выставы прайшло з добразычлівым поспехам.
Галерэя «Мастацтва» Беларускага саюза мастакоў у Мінску размешчана на праспекце Незалежнасці, 12.
Займаўся аднаўленнем Віленскага кафедральнага сабора, кансервацыяй карцін у капліцы Святога Казіміра, маляваў для многіх касцёлаў абразы. Зрабіў замалёўкі пейзажаў Белавежскай пушчы, ваколіц Навагрудка, Ашмяншчыны.
330 яго твораў захоўваецца ў Літоўскім мастацкім музеі і экспануецца ў Вільнюскай мастацкай галерэі, але значная частка твораў знікла.
На знакамітай карціне, якая экспануецца ў мінскім доме-музеі Ваньковічаў, “Літоўка з вербамі”мастак адлюстраваў дзяўчыну ў беларускім нацыянальным строі з «пальмамі віленскімі» на фоне віленскага касцёла св. Міхала.
Памёр 21 жніўня 1860 года.
1887 год. У Новым Быхаве нарадзіўся ЯўгенБычкоў.
Беларускі педагог, выкладчык геаграфіі і гісторыі, другі дырэктар Магілёўскага настаўніцкага інстытута і першы рэктар Магілёўскага педінстытута.
У 1921 годзе ўзначаліў барацьбу педкалектыву і студэнтаў за захаванне інстытута ў Магілёве за што быў арыштаваны, але адпушчаны, узначальваў інстытут да яго закрыцця ў 1923 годзе.
Працаваў ў Магілёўскім педтэхнікуме, аддзеле кадраў Магілёўскай фабрыкі штучнага валакна, на рабфаку адноўленага ў 1930 годзе педінстытута.
Арыштаваны ДПУ 3 верасня, расстраляны 4 лістапада 1937 года.
Фота: Партрэт Я. Бычкова магілёўскага мастака Зм. Пухоўскага (1966-2022)
1891 год. Нарадзіўся Фабіян Ярэміч.
Беларускі грамадска-палітычны дзеяч.
Старшыня Беларускага нацыянальнага камітэта ў Вільні, дэлегат І Усебеларускага з’езда (1917), сябра прэзідыума Цэнтральнай беларускай рады Віленшчыны і Гродзеншчыны, Рады БНР (1918).
Быў дэпутатам сейма Польшчы (1922-1935), старшынёй Беларускага пасольскага клуба, лідарам Беларускага сялянскага саюза, Беларускага інстытута гаспадаркі і культуры. Выдаваў газету «Сялянская ніва» (1925-1930).
Удзельнік ІІ Усебеларускага кангрэса (1944).
У 1945 годзе рэпрэсаваны і зняволены да 1956 года савецкімі ўладамі ў канцлагеры. Памёр 29 чэрвеня 1958 года.
1892 год. Нарадзіўся Браніслаў Тарашкевіч.
Беларускі мовазнавец, палітычны дзеяч, пісьменнік, перакладчык. Акадэмік АН Беларусі.
Аўтар першай агульнапрынятай граматыкі беларускай мовы.
Адзін з лідараў Беларускай сацыялістычнай грамады. Працаваў у Пецярбургскім універсітэце, Мінскім настаўніцкім інстытуце, дырэктарам Віленскай беларускай гімназіі, у Беларускім пасольскім клубе.
Аўтар праекта аўтаноміі Беларусі. За грамадска-палітычную дзейнасць у Заходняй Беларусі пазнаў пераслед польскіх уладаў.
У верасні 1933 года быў абмяняны на вязня Салавецкага лагера, беларускага драматурга Ф. Аляхновіча.
У СССР працаваў загадчыкам аддзела Польшчы і Прыбалтыкі ў Міжнародным аграрным інстытуце ў Маскве.
Даследчык грамат XII стагоддзя, гістарычнай граматыкі беларускай мовы. Аўтар першай «Беларускай граматыкі для школ» – галоўнага падручнікама па беларускай мове ў часы беларусізацыі 1920-х гадоў.
Пераклаў на беларускую мову «Іліяду» Гамера і «Пана Тадэвуша» А. Міцкевіча.
6 траўня 1937 года арыштаваны, 5 студзеня 1938 «двойкай» НКУС і Пракуратуры СССР прыгавораны да расстрэлу. Даследчык Л. Маракоў мяркуе, што Тарашкевіч загінуў у часе катаванняў 29 лістапада 1938 года.
Імем вучонага названы вуліцы ў Маладзечне, Радашковічах, Мінску, ліцэй у польскім Бельску Падляскім. У Вільнюсе ўсталявана памятная дошка.
1892 год. Нарадзіўся Рыгор Шырма.
Беларускі харавы дырыжор, кампазітар, педагог, фалькларыст, грамадскі дзеяч, публіцыст, літаратуразнавец. Народны артыст БССР і СССР, Герой Сацыялістычнай Працы.
Аарганізатар беларускіх хораў у Пружанах, Вільні, Беластоку. Мастацкі кіраўнік і галоўны дырыжор Дзяржаўнай акадэмічнай харавой капэлы БССР (1939-1970).
Сабраў больш за 2 000 беларускіх народных песень.
Выдаў першыя зборнікі Міхася Васілька, Максіма Танка, Сяргея Крыўца. Прапагандаваў творчасць сваіх вучняў-гімназістаў Алеся Салагуба і Валянціна Таўлая.
Неаднаразова арыштоўваўся польскімі ўладамі, сядзеў у Лукішскай турме, у 1942 г. быў арыштаваны НКУС, сядзеў на Лубянцы. Вызвалены паводле хадайніцтва Якуба Коласа і П. Панамарэнкі і высланы ў Казахстан.
Адзін з заснавальнікаў Беларускага таварыства па сувязях з суайчыннікамі за рубяжом» (1964).
Па ўспамінах З. Пазняка, у сярэдзіне 1970-х, Шырма пагадзіўся падпісаць зварот да Л. Брэжнева ў абарону ад зруйнавання старога Мінска і руйнаванне спынілася.
Памёр 23 сакавіка 1978 года.
1913 год. Нарадзілася Ларыса Алексютовіч.
Беларуская танцоўшчыца, балетмайстар. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Працавала ў балетнай групе Беларускага драмтэатра (Купалаўскага), у аб’яднанні музычных эстрадных і цыркавых работнікаў, у Ансамблі беларускай народнай песні і танца Беларускай філармоніі.
У 1950-1973 гадах працавала балетмайстрам ансамбля танца БДУ, выкладчыкам Беларускага харэаграфічнага вучылішча.
Ставіла шэраг сцэнічных танцаў на традыцыйнай аснове («Ручнікі», «Вязанка», «Кола» і інш.). Аўтар вучэбнага дапаможніка «Беларускія народныя танцы, карагоды, гульні», кнігі пра бацьку «Балетмайстар Канстанцін Алексютовіч. Жыццё і творчы шлях».
Памерла ў 2003 годзе.
1919 год. Адкрыты Беларускі абласны музей у Мінску.
З 2009 года – Нацыянальны гістарычны музей Рэспублікі Беларусь.
Размешчаны ў гістарычным будынку былога банка па вуліцы К. Маркса, 12.
У яго фондах захоўваецца самая вялікая музейная калекцыя ў Беларусі — гэта каля 400 000 адзінак захоўвання.
У структуру музея ўваходзяць 5 філіялаў: Музей гісторыі беларускага кіно, Музей сучаснай беларускай дзяржаўнасці, Дом-музей І з’езда РСДРП, Музей гісторыі тэатральнай і музычнай культуры Беларусі, Музей прыроды і экалогіі Беларусі.
1922 год. У Стаўрапалі з голаду памёр Еўдакім Раманаў.
Беларускі фалькларыст, этнограф, археолаг, прафесар, настаўнік, “чалавек-універсітэт”.
Аўтар дадаткаў да слоўніка І. Насовіча, 15-ці томнага «Беларускага зборніка» – энцыклапедыі побыту, творчасці, матэрыяльнай і духоўнай культуры беларускага народа ХІХ – пачатку ХХ стагоддзя.
Пад яго рэдакцыяй выйшлі 3 выпускі «Магілёўскай даўніны», выпуск «Крыніц для гісторыі Магілёўскага краю» і іншыя працы. Склаў археалагічныя карты Магілёўскай, Віцебскай і Гродзенскай губерняў, сабраў звесткі пра 1000 гарадзішчаў Беларусі.
Сузаснавальнік Віцебскага, Магілёўскага, Віленскага этнаграфічных музеяў.
Імя вучонага носяць Магілёўскі абласны краязнаўчы музей, бібліятэка і вуліца ў Гомелі, праводзяцца навуковыя раманаўскія чытанні. Усталяваны мемарыяльныя шыльды ў яго гонар у Магілёве на будынку абласнога краязнаўчага музе, у Гомелі на будынку бібліятэкі-філіяла №3.
1949 год. Памёр Юзаф Пузына.
Польскі і беларускі гісторык, пісьменнік, паэт. Доктар філасофіі. Працаваў у міністэрстве замежных спраў Польшчы, рэдактарам міністэрскага часопіса “Messager Polonais”, членам рэдакцыі “Miesięcznik heraldyczny”, кіраўніком аддзела культуры магістрата Чанстаховы.
Аўтар лірычных і сатырычных вершаў, патрыятычных паэм, гімнаў, паэтычных драм, аповесцей. Вывучаў праблемы паходжання княжацкіх родаў ВКЛ, іх палітычную ролю ў жыцці дзяржавы. Аўтар вялікай працы “Вялікае княства Літоўскае да Міндоўга”, мемуараў пра пісьменніцу М. Радзевіч.
1960 год. У БССР ліквідавана Маладзечанская вобласць.
Заснавана 4 снежня 1939 года як Вілейская, 20 верасня 1944 года пераўтворана ў Маладзечанскую. 20 раёнаў вобласці перададзены ў тры іншыя вобласці.
У Мінскую вобласць уключаныВілейскі, Валожынскі, Івянецкі, Крывіцкі, Маладзечанскі, Мядзельскі, Радашковіцкі. У Віцебскую – Браслаўскі, Відзаўскі, Глыбоцкі, Докшыцкі, Дунілавіцкі, Мёрскі, Пліскі, Пастаўскі, Шаркаўшчынскі. У Гродзенскую – Астравецкі, Ашмянскі, Смаргонскі, Юрацішскі.
У краіне засталося 7 сучасных рэгіёнаў: Мінск і 6 абласцей – Брэсцкая, Віцебская, Гомельская, Гродзенская, Магілёўская, Мінская.
1961 год. Нарадзіўся Сяргей Тарасаў.
Беларускі археолаг, гісторык, пісьменнік. Кандыдат гістарычных навук, дацэнт.
Працаваў у Інстытуце гісторыі Акадэміі навук, узначальваў аддзел археалогіі сярэдневяковага перыяду. Спецыяліст у пытаннях узнікнення і развіцця беларускіх гарадоў IX – XVIII стагоддзяў, прыняцця і распаўсюджання хрысціянства на Беларусі, спалучэння і ўзаемаадносін хрысціянства і паганства, узнікнення і развіцця культавага дойлідства XI – XIII стагоддзяў, пісьменнасці і эпіграфікі.
Даследаваў археалагічныя помнікі старажытнага Полацка, Мінска.
Суаўтар навуковай канцэпцыі музея гісторыі Мінска. Аўтар больш чым 50 навуковых прац, падручніка «Мая Радзіма – Беларусь» для 4-га класа школ, аўтар кніг для дзяцей і падлеткаў, суаўтар мастацкіх зборнікаў.
У 1987 – 1999 гадах быў аўтарам і вядучым шэрага праграм Беларускага тэлебачання: «Крок», «Вецер вандраванняў», «Скарбы беларускай гісторыі», «Кола гадзіны», «Беларуская хата».
Аўтар сцэнарыяў мастацкіх і дакументальных фільмаў: «Иди и смотри», «Пастка для зубра. Вітаўт», «Пастка для зубра. Ягайла», «Да вас, сучаснікі мае», «Званы Сафіі», «Слава Оршы», «Буквар», «Замкі Беларусі», «Беларусь на крыжы вякоў» і іншых.
1970 год. Устаноўлена званне Ганаровы грамадзянін Магілёва.
Рашэнне прынята Пятай сесіяй Магілёўскага гарадскога Савета дэпутатаў. Прысвойваецца за выбітны ўклад у развіццё і росквіт горада Магілёва.
Першым Ганаровым грамадзянінам стала ў 1970 годзе Заслужаны настаўнік Лізавета Казлоўская, апошнім – у 2022 годзе – дырэктар ААТ «Мажэліт» Вікенці Ермалёнак.
Усяго 31 ганаровы грамадзянін: удзельнікаў Вялікай Айчыннай вайны – 12, прадстаўнікі адукацыі, культуры, спорта – 10, дзяржаўныя дзеячы – 4, прамыслоўцы і Героі Сацыялістычнай працы – 5.
Новая Інструкцыя аб парядку прысваення звання “Ганаровы грамадзянін горада Магілёва” прынята рашэннем гарсавета 21 красавіка 2022 года.
2005 год. Зацверджаны гербы шэрагу гарадоў Віцебскай вобласці.
