Дзень у гісторыі. 26 мая. Царкоўны раскол. Перамога “Меркурыя”. Заснавана “Узвышша”. Нарадзіліся джазмен Э. Рознер, дыктар І. Курган

1695 года. Віцебскі летапіс паведамляе пра незвычайныя метэаралагічныя з’явы.

У ім чытаем запіс, які тычыцца Усходняй Беларусі: “У год 1695. Месяца мая, 26 дня … выпаў па калена снег і ляжаў 3 дні”. 

Халодным былі ўсё XVII і пачатак XVIII стагоддзя – “малы” ледавіковы перыяд, які наступіў у сувязі з вулканічнай дзейнасцю ў Амерыцы. Самымі халоднымі зімы былі ў 1709 і 1710 гадах.

У апошнія гады ў Беларусі майскі снег фіксаваўся 12 мая 2020 года.

1666 год. Сабор праваслаўнай царквы адлучыў раскольнікаў. 

Пачаўся царкоўны раскол. Раскольнікі-стараверы сталі ўцякачамі з Маскоўскай дзяржывы і ўтварылі першую сталую групу рускіх на беларускіх землях з дзвюма буйнымі цэнтрамі – вакол Браслава і Відзаў (цяперашні Браслаўскі раён) і вакол Веткі (зараз раённы цэнтр Гомельскай вобласці). Кароль Рэчы Паспалітай Ян III Сабескі ў 1691 годзе дазволіў стараверам свабодна жыць у дзяржаве. У Ветцы хаваўся ад рускіх улад будучы кіраўнік сялянскага паўстання Е. Пугачоў. Рускія войскі рабілі набегі, у тым ліку трагічныя ў 1735 і 1764 гадах, на беларускія землі і адводзілі стараабраднікаў назад. Раскольнікі ў ХVІІІ стагоддзі рассяліліся па тэрыторыі Мінскай губерні.

У Магілёўскай вобласці стараабраднікі жывуць ва ўсходніх раёнах, Бабруйску і ў Кіраўскім раёне. У 1914 годзе ў Беларусі пражывала 100 тыс. стараабраднікаў. Пра жыццё стараабраднікаў распавядаюць экспазіцыі Веткаўскага музея стараабраднікаў і беларускіх традыцый імя Ф. Шклярава.

https://vetka-museum.by/

1829 год. Перамога “Меркурыя” беларуса А. Казарскага.

Падчас Руска-турэцкай вайны 18-ці гарматны брыг “Меркурый” атрымаў перамогу над двума турэцкімі 110- і 74-гарматнымі лінейнымі караблямі ў раёне Басфорскага праліва.

Калі “Меркурый” нечакана сустрэўся з турэцкай эскадрай з 18 караблёў, А. Казарскі (1798-1833), ураджэнец беларускага г. Дуброўна, вырашыў уступіць у бой. Больш за 3 гадзіны 115 маракоў Казарскага бясстрашна біліся з 1200 туркамі – і выйшлі пераможцамі.

Па-майстэрску манеўруючы і не даючы суперніку скарыстацца дзесяціразовай перавагай у артылерыі, брыг “Меркурый” збіў ядрамі сваіх прылад усё ветразнае абсталяванне непрыяцеля і пакінуў яго ў “цалкам бездапаможным выглядзе”.

У азнаменаванне подзвігу ў Севастопалі на марскім бульвары быў усталяваны помнік з надпісам на пастаменце: “Казарскаму. Нашчадству ў прыклад…”. 

Знакаміты мастак І. Айвазоўскі напісаў некалькі карцін, прысвечаных гэтаму бою.

1863 год. У баі з расійскімі карнікамі пад Парэччам каля Докшыцаў загінуў Генрых Дмахоўскі (1810-1863).

Беларускі і амерыканскі скульптар, паўстанец (1830-1831 і 1863 гадоў) на беларускіх землях, удзельнік Львоўскага паўстання 1846 года. 

У ЗША вядомы як Генры Д. Сандэрс. Па сённяшні дзень упрыгожваюць памяшканне Кангрэсу ЗША ягонай працы бюсты Дж. Вашынгтона, Т. Джэфэрсана, Б. Франкліна, Т. Касцюшкі.

1885 год. У Мінску нарадзіўся Барыс Дабрынін (1885-1951).

Карстазнаўца, геамарфолаг, падарожнік, доктар геаграфічных навук, прафесар Маскоўскага, Тбіліскага і Кіеўскага ўніверсітэта.

Скончыў прагімназію Бабруйска, гімназію Гомеля, Маскоўскі ўніверсітэт. Акрамя выкладання ва ўніверсітэтах, працаваў загадчыкам  аддзела Інстытута геаграфіі АН СССР.

Аўтар падручнікаў для геаграфічных факультэтаў універсітэтаў, прац па геаграфіі Дагестана, Маскоўскай вобласці, Еўрапейскай часткі СССР і Каўказа, Заходняй Еўропы.

Памёр 4 верасня 1951 года ў Кіеве. Пахаваны ў Маскве на Ваганькаўскіх могілках.

1910 год. У Берліне нарадзіўся Эдзі (Адольф) Рознер (1910-1976).

Савецкі беларускі джазавы трубач, скрыпач, дырыжор, кампазітар і аранжыроўшчык. Заслужаны артыст БССР (1944).

Жыў і працаваў у Германіі (1910-1933, 1973-1976), Польшчы (1934-1939) і СССР (1939-1972).  

Пасля далучэння Беластока да БССР пазнаёміўся з беларускім кіраўніком П. Панамарэнка – гарачым аматарам джаза, і пад яго заступніцтвам узначаліў новы вялікі джаз-аркестр, які неўзабаве атрымаў статус Дзяржаўнага джаза БССР. Аркестр Рознера атрымаў спецыяльны цягнік для гастроляў, які практычна стаў домам для аркестра. Любыя складанасці або праблемы вырашаліся дзякуючы ўмяшанню П. Панамарэнкі.

Улетку 1940 гады аркестр з вялікім поспехам даў канцэрты ў шматлікіх гарадах СССР і прыняў удзел у дэкадзе беларускага мастацтва ў Маскве. У верасні даў канцэрт ў Сочы для І. Сталіна. Сталіну канцэрт спадабаўся.

Біг-бэнд Рознера быў адным з першых савецкіх джазавых аркестраў, які выконваў музыку ў стылі свінг, і сыграў адну з ключавых роляў у засваенні айчыннымі музыкамі гэтага кірунку музыкі.

У 1946 годзе арыштаваны НКУС у Львове разам з жонкай. Прыгавораны да 10 гадоў лагераў і сасланы ў Хабараўскі край, дзе сабраў лагерны аркестр, потым на Калыму. Вызвалены ў 1954 годзе.

Адзін з найбольш папулярных джазавых артыстаў у СССР, чые запісы былі двойчы забаронены. Аўтар джазавых кампазіцый, а таксама танга, вальсаў, песень (на словы Ю. Цэйтліна, М. Пляцкоўскага, В. Маса, М. Чарвінскага, Я. Далматоўскага, У. Харытонава, Л. Кукса, Р. Пажэняна, Б. Дворнага і іншых) і джазавых аранжыровак.

Памёр 8 жніўня 1976 года ў Заходнім Берліне.

1909 год. Нарадзіўся Часлаў Ханяўка (1909-1988).

Беларускі грамадскі дзеяч. Стрыечны брат В. Жук-Грышкевіча.

Скончыў Віленскую беларускую гімназію, Віленскі ўніверсітэт.

У Другую сусветную вайну ў 1939 годзе ў Вільні стаў сузаснавальнікам Беларускай незалежніцкай партыі.

Падчас нямецкай акупацыі дзейнічаў у Беларускім камітэце ў Беластоку і Беларускім камітэце ў Варшаве.

З пачатку 1950-х жыў у ЗША ў Саўт-Рыверы. Актыўна дзейнічаў у беларускім асяроддзі, сузаснавальнік Беларускага інстытута навукі і мастацтва ў Нью-Ёрку, адзін з кіраўнікоў арганізацыі «Беларуска-амерыканская дапамога».

Памёр 2 ліпеня 1988 года ў Саўт-Рыверы, ЗША.

Саўт-Рывер. Царква Св. Еўфрасінні Полацкай.

1926 год. Заснавана беларускае літаратурна-мастацкае згуртаванне “Узвышша”.

Заснавана групай былых сяброў літаб’яднання “Маладняк”. Старшыня – К. Чорны, намеснік – К. Крапіва, сакратар – А.Бабарэка. З магілёўцаў у арганізацыю ўваходзілі  В. Шашалевіч,  А. Мрый (А. Шашалевіч). Арганізацыя ставіла перад сабой задачы: дасягнуць вяршыні нацыянальнай літаратуры шляхам вучобы i выхавання талентаў, пераадолення эпігонскіх тэндэнцый i стварэння арыгінальнай школы літаратурнага мастацтва праз развіццё высокай культуры мовы, арганічнае спалучэнне рэалістычных традыцый са смелым наватарствам. Праіснавала па снежань 1931 года. Савецкая крытыка 1930-1950-х гадоў адносіла аб’яднанне да варожых сацыялізму арганізацый. Літаратурныя дасягненні “Узвышша” аб’ектыўна ацэнены толькі ў 1950-1960 гадах.

«Узвышша»: першы рад: Я. Пушча, А. Бабарэка, У. Дубоўка, К .Чорны, З. Бядуля, К. Крапіва. Другі рад: М. Лужанін, С. Дарожны, А. Адамовіч, Т.Кляшторны, У.Жылка, В.Шашалевіч, П.Глебка. Мінск. 1929 г.

1926 год. Нарадзіўся Ілля Курган (Эйдэльман, 1926-2019).

Беларускі акцёр, дыктар радыё, “беларускі Левітан”, педагог, заслужаны артыст Беларусі, прафесар кафедры сцэнічнай мовы акадэміі мастацтваў і ўніверсітэта культуры.

Большасці беларусаў вядома фраза: “Гаворыць Мiнск. У мiкрафона Iлля Курган”. У эфіры беларускага радыё І. Курган працаваў з 1949 года. Прозвішча “беларускі Левітан” яму даў сам Левітан пасля выпадку, калі Кургану прыйшлоя вясці трансляцыю пасяджэння ЦК замест Левітана, які спазніўся, а потым канстатаваў: “Вам не патрэбен Левітан, ёсць у вас Ілля Курган!”.

1977 год. Памёр Янка Пачопка (1890-1977).

Беларускі паэт, фалькларыст, аграном, публіцыст, свецкі праваслаўны і культурны дзеяч, удзельнік хрысціянскага руху пачатку XX стагоддзя.

Выдаў шэраг кніг сельскагаспадарчай тэматыкі. Выдавец рэлігійнага выдання «Праваслаўны Беларус». У 1939-1958 гадах працаваў аграномам.

Блізкі сябар Язэпа Драздовіча, які рыхтаваў ілюстрацыі да яго кніг, Міхася Машары.

Аўтар перакладаў з рускай мовы ў «Нашай Ніве», вершаў.

1999 год. Памерла Лідзія Ялоўчык (Лісок, 1911-1999).

Беларуская пісьменніца, паэтэса, педагог.

Вучылася ў Оршы, Гродна.

Працавала на Гродзенскім радыёвяшчанні, у лясгасе, настаўнічала ў школах Гродзенскай вобласці.

Аўтар кніг апавяданняў і аповесцей. Пісала пераважна пра мінулае, удзяляючы значную ўвагу жыццю беларускай моладзі ў даваеннай Польшчы і ў час вайны.

Фота з адкрытых крыніц.

Дзень у гісторыі. 26 студзеня. Перамога на Уле. Расстрэл уніятаў. Самы вялікі ў свеце алмаз. Выжыць пры падзенні з 10 кіламетраў. Беларуская мова стала дзяржаўнай. Памерлі Алесь Адамовіч, Уладзімір Мулявін.

  Міжнародны дзень мытніка (International Customs Day, з 1983). 

Прафесійнае свята ўсіх працаўнікоў мытных службаў планеты. Устаноўлена да 30-годдзя Сусветнай мытнай арганізацыі (World Customs Organization). На сённяшні дзень Сусветная мытная арганізацыя аб’ядноўвае 182 дзяржавы-члены, якія кантралююць 98% усяго міжнароднага гандлю.

Беларусь уступіла ў Сусветную мытную арганізацыю ў 1993 годзе.

У Вялікім Княстве Літоўскім мытня месцілася ў каморы. Мыта (цло) збіралі з купцоў за правоз тавараў праз мяжу і па землях ВКЛ.

1564 год. Войскі ВКЛ у ходзе Лівонскай вайны разбілі маскоўскую армію на рацэ Ула.

Вялікалітоўская кавалерыя ў 10 000 шабель на чале з вялікім гетманам Мікалаем Радзівілам Рудым, Р. Сангушкам і Р. Хадкевічам  перамагла 24-тысячную маскоўскую армію П. Шуйскага на рацэ Уле на Іванскіх палях пад Чашнікамі. 

Імклівая франтальная атака, спалучаная з нападам з тылу, павярнула маскоўцаў наўцёкі, якіх гналі «5 міляў» і значную частку ўзялі ў палон. 

Мясцовыя сяляне не толькі прыносілі важныя звесткі пра рух маскоўскага войска, але і ўдзельнічалі ў бітве. Ваяводу Шуйскага забіў сякерай адзін з мясцовых сялян. 

Гэтая перамога, разам з наступнай перамогай на Дуброўне пад Оршай у тым жа годзе, сарвала планы вялікага маскоўскага паходу 1564 года.

1617 год. Мінскі кашталян Пётр Тышкевіч пацвердзіў права мусульман на мячэць пабудаваную ў Татарскай слабадзе. 

Слабада ўзнікла ў сувязі з пасяленнем тут у пачатку XVI стагоддзя ўзятых у палон крымскіх татараў, якія ўдзельнічалі ў набегах на беларускія землі і былі разбітыя пад Клецкам у 1506 годзе, хаця існуе меркаванне, што масавае пасяленне палонных татараў у Мінску ўзнікла значна раней, яшчэ ў часы вялікага князя Вітаўта. 

Першая драўляная мячэць з’явілася ў Мінску ў 1599 годзе, на яе месцы на пачатку 1900-х гадоў быў узведзены мураваны будынак, разбураны ў 1962 годзе для будаўніцтва гасцініцы «Юбілейная». Каля мячэці знаходзіўся мізар, які таксама быў знішчаны ў 1960-я. 

На тэрыторыі краіны было больш за 10 мячэцей, зараз засталіся ў Іўе, Мінску, Смілавічах, Навагрудку, Слоніме. 

Мінская мячэць, 1918.

1690 год. Памёр Марцыян Аляксандр Агінскі. 

Дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага Княства Літоўскага. Адзін з уплывовых магнатаў. Чашнік, стольнік, крайчы і канцлер вялікі літоўскі, ваявода троцкі.

Граф «на Дуброўне», меў ва ўласнасці многія землі, у тым ліку Рагачоўскае староства.

Удзельнік Паўночнай вайны (1655-1660), вайны з Маскоўскай дзяржавай (1654-1667). На чале ўласнага палка браў удзел у Хоцінскай бітве (1673). Удзельнік падпісання «Вечнага міру» (1686) з Масковіяй.

Сябар праваслаўнага Віленскага Святадухаўскага і Магілёўскага Богаяўленскага брацтваў.

1784 год. Бенджамін Франклін выказаў шкадаванне аб тым, што арол стаў сімвалам ЗША, заяўляючы, што ён упадабаў бы індычку. 

Пасля абвяшчэння незалежнасці першых штатаў ЗША ў 1776 годзе перад амерыканцамі стаў выбар – каго лічыць нацыянальным сімвалам. Эмблемай свабоднай Амерыкі вырашана было зрабіць толькі тую птушку, якая насяляе толькі ЗША.

Такіх выявілася дзве – белагаловы арлан і дзікая індычка. Спрэчкі працягваліся цэлых 6 гадоў. Бенджамін Франклін быў катэгарычна супраць арлана, лічыў яго ганебным, баязлівым і злосным: “Гэта птушка нізкай маралі, як тыя людзі, хто жыве жорсткасцю і рабаваннем. Індычка ж, хоць дурная і самазадаволеная, але ўсё ж лепшы выбар.”

1874 год. Пры абароне сваёй царквы ад ператварэння яе ў праваслаўную загінула 13 беларускіх сялян-уніятаў з в. Пратулін на Падляшшы. 

500 уніятаў вёскі, узброеныя каламі, занялі абарону вакол царквы, каб не пусціць туды праваслаўнае духавенства. Супраць вернікаў 2 роты царскіх салдатаў ужылі зброю: 9 чалавек забіта, з 14 цяжка параненых 4 памерлі. Аналагічныя сутыкненні уніятаў з войскамі адбыліся ў вёсках Дралёва (загінула 5 чалавек) і Палубічы.

У 1875 у Парыжы ў іх гонар быў выбіты медаль з надпісам «Братам-русінам, замардаваным маскоўскім царызмам, за вернасць царкве і Польшчы. 1874» з імёнамі 18 уніятаў, забітых у Пратуліне і Дралёве. 

6 кастрычніка 1996 года 13 падляшскіх мучанікаў урачыста беатыфікаваны ў Рыме.

1905 год. У Паўднёвай Афрыцы знойдзены самы вялікі ў гісторыі чалавецтва алмаз “Кулінан” – 3106 каратаў, 621,2 грам. 

Выпадкова вынайдзены кіраўніком рудніка “Прэм’ер” Ф. Уэлсам пры вячэрнім абыходзе, калі ён заўважыў яркі бляск і зіхаценне, якія зыходзілі з кропкі на сценцы кар’ера. 

Сваю назву атрымаў у гонар уладальніка рудніка Т. Кулінана. Камень дзівіў усіх не толькі сваімі вагой і  памерам 10 x 6,5 x 5 сантыметраў – з’яўляўся абломкам буйнейшага крышталя, – але і дзіўнай чысцінёй, поўнай адсутнасцю мінеральных уключэнняў, бурбалак і расколін. 

Кошт дыямента быў такі высокі, што на працягу шэрагу гадоў на яго не знаходзілася пакупніка. Ён два гады быў выстаўлены на ўсеагульны агляд у банку ў Ёханэсбургу. 

Камень быў набыты за 150 000 фунтаў стэрлінгаў і падораны англійскаму каралю да дня яго нараджэння 9 лістапада 1907 года. 

Сучасныя эксперты-гемалогі лічаць, што пакупнікам унікальны камень дастаўся практычна дарма: па цэнах таго часу яго кошт складаўся не менш за 8 мільёнаў фунтаў, а цяперашні эквівалентны кошт – 94 тоны золата. 

У 1908 годзе “Кулінан” вырашана было разбіць на часткі і аграніць. Для гэтага яго адправілі ў Амстэрдам да знакамітых ювеліраў братам Асскор. Алмаз быў расколаты на 9 буйных частак і каля 100 дробных. 

Агранка камянёў была завершана ў 1912 годзе. Было атрымана 105 дыяментаў агульнай вагой 1063,65 карата, 34,25% ад масы зыходнага каменя. 9 самых буйных і знакамітых дыяментаў складаюць гонар англійскай кароны.

1947 год. Нарадзілася Святлана Акружная. 

Беларуская актрыса. Народная артыстка Беларусі.

Скончыла Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. З 1969 года працуе ў Беларускім нацыянальным драматычным акадэмічным тэатры імя Якуба Коласа.

Сыграла больш за 30 роляў у тэатры, а таксама ў кіно, у тым ліку, у фільмах “Плач перапёлкі”, “Зацюканы апостал” і іншых. Пра яе асаблівы талент напісана больш 450 нарысаў і артыкулаў у кнігах, часопісах, газетах і біяграфічных даведніках, зняты дакументальны фільм «Святлана» (рэжысёр А. Трафіменка).

1961 год. Нарадзіўся Уэйн Грэцкі

Знакаміты канадскі хакеіст. Унук выхадца з Гродзеншчыны Цярэнція Грэцкі. 

Адзін з самых вядомых спартсменаў XX стагоддзя. У Нацыянальнай хакейнай лізе, дзе Грэцкі атрымаў мянушку «Вялікі», ён усталяваў 61 рэкорд і неаднаразова заваёўваў індывідуальныя прызы Лігі, уключаючы 9 прызоў самаму каштоўнаму гульцу і 10 — лепшаму бамбардзіру сезону. 

Быў у ліку 5 спартсменаў, якія запалілі агонь Алімпіяды-2010 у Ванкуверы. 

Увайшоў у сімвалічную зборную стагоддзя «Centennial All-Star Team» Міжнароднай федэрацыі хакея з шайбай.

1972  год. Югаслаўка Вясна Вулавіч засталася жывой пасля падзення з самалёта з вышыні 10160 метраў. Рэкорд Кнігі Гінэса. 

Самалёт югаслаўскай кампаніі JAT, на якім яна была сцюардэсай, пралятаючы над нямецкай вёскай Хінтэрхермсдорф, узарваўся ў паветры, а яго абломкі ўпалі ў раёне чэхаславацкай вёскі Србска-Камяніцы. 

Вуловіч аказалася адзінай выжылай у гэтым рэйсе, паколькі знаходзілася ў хвасце самалёта і была прышпілена рамянямі бяспекі. 

Яна была некалькі сутак у коме, правяла некалькі месяцаў у шпіталях: пералом чэрапа, зламаныя абедзве нагі і тры пазванкі, з-за чаго некаторы час была паралізаваная ніжэй пояса. 

Пасля трагедыі, ужо не змагла быць сцюардэсай і працавала ў кампаніі JAT на адміністрацыйнай пасадзе.

1990 год. Вярхоўны Савет БССР прыняў Закон «Аб мовах». Абвяшчэнне беларускай мовы дзяржаўнай. 

Закон аб мовах павінен быў спыніць татальную русіфікацыю Беларусі. Беларуская мова абвяшчалася адзінай дзяржаўнай у Беларусі, расійская мова — «мовай міжнацыянальных зносін».

Але на Рэферэндум 1995 года, разам з іншымі пытаннямі, першым было вынесена: «Ці згодныя вы з наданнем рускай мове роўнага статусу з беларускай?». 

Улетку 1998 года у Закон «Аб мовах у Рэспубліцы Беларусь» былі ўнесены змены і дапаўненні. У адпаведнасці з імі была выключаная ўзнёслая прэамбула Закона і ўстаноўлены ў якасці дзяржаўных моваў беларуская і руская мовы. 

З прыняццем новай рэдакцыі Закона аб мовах ад 13 ліпеня 1998 года было спынена прыярытэтнае развіццё беларускай мовы, як і адменена дзяржаўная праграма яе развіцця.

Некаторыя сацыялагічныя даследаванні паказваюць, што 1/3 беларусаў заяўлялі пра свабоднае валоданне беларускай мовай, але толькі каля 6 % беларусаў гавораць, што ўвесь час карыстаюцца беларускай мовай, амаль 74 % увесь час карыстаюцца рускай, а 21 % не карыстаюцца беларускай мовай наогул.

У афіцыйнай сферы выкарыстанне беларускай мовы вельмі абмежаванае. Справаводства ў Беларусі амаль цалкам рускамоўнае.

Назвы населеных пунктаў на дарожных паказальніках падаюцца, у асноўным, на беларускай мове, хоць часам сустракаюцца і рускамоўныя шыльды.

Удзельная вага вучняў школ з беларускай мовай навучання каля 10% і яна мае тэндэнцыю да скарачэння.

8 лістапада 2021 года Вярхоўны суд Беларусі ліквідаваў “Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны”.

1994 год. Памёр Алесь Адамовіч. 

Беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч.

Крытык, навуковец, кінасцэнарыст, публіцыст. Доктар філалагічных навук, прафесар, член-карэспандэнт Акадэміі навук БССР. Член Саюза пісьменнікаў СССР, Саюза журналістаў СССР і Саюза кінематаграфістаў. 

Дырэктар Усесаюзнага НДІ кінематаграфіі, сустаршыня Міжнароднага фонду «Дапамога ахвярам Чарнобыля». Народны дэпутат СССР. Удзельнік працы Сойму БНФ. 

Найбольш вядомы па творах, якія экранізаваны – «Вайна пад стрэхамі», «Сыны сыходзяць у бой» (аўтар і выканаўца песень У. Высоцкі), «Хатынская аповесць», «Я з вогненнай вёскі», «Карнікі» (ляглі ў аснову сцэнару кінафільма «Ідзі і глядзі»).

Суаўтар «Блакаднай кнігі», аўтар серыі артыкулаў пра творчасць Максіма Гарэцкага, кніг публіцыстыкі.

У п. Глушы Бабруйскага раёна, дзе прайшло дзяцінства пісьменніка, ёсць вуліца яго імя, у 2018 адкрыты арт-аб’ект — «Прыпынак Адамовіча», у 2019 – адкрыты бюст.

2003 год. Памёр Уладзімір Мулявін. 

Беларускі і рускі артыст, спявак, кампазітар, народны артыст БССР і СССР, Заслужаны дзеяч культуры Польшчы, заснавальнік і мастацкі кіраўнік ансамбля «Песняры».

Працаваў у Беларускай дзяржаўнай філармоніі, у ансамблі Беларускай ваеннай акругі. Стварыў ВІА «Лявоны» (1968), які ў 1970 годзе змяніў назву на «Песняры».

У 1976 годзе гастраляваў з «Песнярамі» у ЗША разам з амерыканскай кантры-групай «Нью Крысці Мінстрэлс».

У яго творчай дзейнасці своеасаблівае выканальніцкае майстэрства спалучалася з глыбокім веданнем народнай песеннай творчасці, захаваннем і ўзбагачэннем яе лепшых традыцый. Аўтар шматлікіх апрацовак беларускіх народных песень, якія вызначылі стыль і творчую накіраванасць ансамбля, арганічна спалучаюць стылістыку беларускай народнай песеннасці і эстраднай музыкі.

Узнагароджаны медалём і  ордэнам Францыска Скарыны.

14 мая 2002 года трапіў у аўтакатастрофу, 26 студзеня 2003 года памёр у Маскве ў шпіталі імя Бурдэнкі.