Міжнародны дзень палярнага мядзведзя (International polar bear day, з 2008 года).
Міжнародны дзень палярнага мядзведзя праводзіцца з ініцыятывы амерыканскай некамерцыйнай арганізацыі Polar Bears International, якая змагаецца за захаванне папуляцыі белых мядзведзяў.
Белы мядзведзь – самы буйны прадстаўнік атрада драпежных сысуноў, якія насяляюць сушу.
Па дадзеных Сусветнага Фонду Дзікай Прыроды, у свеце налічваецца менш за 25 000 асобін белага мядзведзя (каля 60% папуляцыі – у Канадзе).
Белы мядзведзь занесены ў Чырвоную кнігу Міжнароднага саюза аховы прыроды.
1612 год. Пачалася дзейнасць друкарні ў Любчы.
Заснавана выдаўцом і друкаром Пятром Бластусам Кмітам.
Выдала больш за 80 кніг лацінай і польскайпа гісторыі, медыцыне, філасофіі, некалькі паэтычных твораў. Сярод выданняў: «Эпітоме» С. Рысінскага, «Апафеграмы»С. Буднага, «Навагрудскі дыспут» Я. Зыгроўскага, «Гісторыя іудзейскай вайны» І. Флавія, «Генеалогія, альбо Кароткае апісанне вялікіх князёў літоўскіх» М. Стрыйкоўскага, «Статут Слуцкай школы».
Абслугоўвала патрэбы пратэстантаў, але зрэдку прымала заказы і католікаў.
З Любчанскай друкарняй супрацоўнічаў вядомы гравёр К. Гётке.
1667 год. Нарадзілася Людвіка Караліна Радзівіл.
Рэлігійная дзеячка, мецэнатка.
Дачка Багуслава Радзівіла. Рана асірацела. У спадчыну атрымала вялікія маёнткі.
Падтрымлівала грашыма і будавала кальвінісцкія зборы ў Літве і Беларусі, плаціла стыпендыі студэнтам, якія вучыліся ў пратэстанцкіх універсітэтах. Паводле яе загаду ў 1684 у Караляўцы быў надрукаваны малітоўнік на літоўскай мове для сялян-кальвіністаў.
Утрымлівала Слуцкую друкарню. У 1690 годзе выдала прывілей, у якім абвяшчала на будучыню ў сваіх гарадах і маёнтках свабоду веравызнання пратэстантам і праваслаўным і гарантавала, што царкоўная унія ў яе ўладаннях не будзе ўведзена.
Пасля смерці Людвікі Караліны 25 сакавіка 1695 года, яе латыфундыі сталі аб’ектам спрэчак паміж магнатамі ВКЛ і нямецкімі князямі.
1734 год. Нарадзіўся Караль Станіслаў Радзівіл “Пане Каханку”.
Дзяржаўны дзеяч Рэчы Паспалітай і ВКЛ. Патрыёт.
Ваявода віленскі, староста львоўскі, вялікі мечнік літоўскі. “Пане Каханку” яго называлі паводле любімага выслоўя, з якім ён звяртаўся да ўсіх, не выключаючы і караля.
Генеральны маршалак Радамскай і Барскай канфедэрацый. Праціўнік гарантыйнага трактату (1768), паводле якога Рэч Паспалітая станавілася расійскім пратэктаратам.
Калі расійскія войскі з баямі ўзялі Нясвіж і Слуцк, быў вымушаны з’ехаць у Прусію. Да 1777 года знаходзіўся на эміграцыі ў Венгрыі, Турцыі, Чэхіі, Францыі, Венецыі.
Найзаможны магнат Рэчы Паспалітай і Еўропы ІІ паловы XVIII стагоддзя. Яму належала 16 гарадоў і 683 вёскі. Здабыў сабе сярод шляхты агромністую папулярнасць дзякуючы шчодрасці, сармацкім звычаям, схільнасці да бясед і жартаў. З іншага боку, вядомы дзікімі выбрыкамі і раздражняльнасцю.
Доўгі час па смерці хадзілі анекдоты аб дзіўных выпадках з ягонага жыцця. Караль Радзівіл – герой паэмы А. Міцкевіча «Пан Тадэвуш», твораў Г. Жэвускага, В. Поля, І. Ходзькі, Ю. Крашэўскага.
Памёр 21 лістапада 1790 года.
1919 год. Стварэнне Літоўска-Беларускай ССР (Літбел) на І З’ездзе Саветаў Літвы ў Вільні.
Літбел была створана на занятых Чырвоным войскам тэрыторыях сучасных Беларусі і Літвы. Утварэнне праіснавала да 19 ліпеня 1919 года, калі СНК Літбела прыняў пастанову аб перадачы ўсіх спраў Мінскаму губернскаму камітэту. Неўзабаве пасля прыняцця згаданай пастановы, пасля 40 дзён абароны, польскімі войскамі быў заняты і Мінск (8 жніўня).
Літбел уключала 5 губерняў: Віленскую, Гродзенскую, Ковенскую, Мінскую, Сувалкскую. У красавіку 1919 года Рэчыцкі павет Мінскай губерні быў перададзены Гомельскай губерні РСФСР.
1888 год. Нарадзіўся Яфім Бялевіч.
Дзеяч беларускага нацыянальнага руху
Скончыў юрыдычны факультэт Пецярбургскага ўніверсітэта, удзельнік Першай сусветнай вайны, штабс-капітан.
Член прэзідыума І Усебеларускага з’езда ад вайскоўцаў-беларусаў, міністр юстыцыі і фінансаў у Народным сакратарыяце – першым урадзе БНР, дыпламатычны прадстаўнік урада БНР у Кіеве, Адэсе, Берліне.
У 1920–1930-я гады служыў у Гомелі ў чыгуначных войсках, быў упаўнаважаным Наркамфіна БССР, працаваў у Белшвейаддзяленні Вышэйшага савета народнай гаспадаркі.
Арыштаваны ў 1932 годзе, асуджаны да 5 гадоў і этапаваны ў Свірскі канцлагер. Зноў арыштаваны ў 1936, асуджаны да 5 гадоў зняволення. Памёр 13 снежня 1942 года ў Магаданскім канцлагеры.
1891 год. Ва Узлянах (цяпер – Пухавіцкі раён) нарадзіўся Давід Сарноў.
Амерыканскі сувязіст і бізнесмен беларускага яўрэйскага паходжання, адзін з заснавальнікаў радыё і тэлевяшчання ў ЗША. Ганаровы доктар Калумбійскага, Нью-Ёркскага і іншых універсітэтаў, брыгадны генерал.
Працаваў у «Кампаніі бесправаднога тэлеграфа Марконі», прэзідэнтам Радыёвяшчальнай карпарацыі Амерыкі (RCA). 14 красавіка 1912 года прыняў радыётэлеграму аб крушэнні лайнера «Тытанік» і трое сутак падтрымліваў сувязь з выратавальнікамі.
У 1926 годзе заснаваў Нацыянальную радыёвяшчальную кампанію (NBC). 3 пачатку 1920-х гадоў з’яўляўся саветнікам 10-і прэзідэнтаў ЗША.
Арганізаваў рэгулярнае тэлевяшчанне ў ЗША (з 1939). Пад яго кіраўніцтвам створана сістэма каляровага тэлебачання, сумяшчальная з чорна-белай, зроблены запіс тэлеперадачы на магнітную відэастужку (1956), зняты першы тэлевізійны мастацкі фільм (1964).
Удзельнічаў у стварэнні сістэм касмічнай сувязі, камп’ютарызацыі ЗША. Міжнародны інстытут інжынераў-электрыкаў заснаваў прэмію яго імя за дасягненні ў галіне электронікі (1959).
Памёр 12 снежня 1971 года. Пахаваны ў маўзалеі на могілках Кенсіка ў Вальхале, штат Нью-Ёрк.
1906 год. Нарадзілася Рыта (Рэбека) Млодак.
Беларуская оперная спявачка (лірыка-драматычнае сапрана), народная артыстка Беларусі.
Скончыла Віцебскі музычны тэхнікум, Беларускую студыю оперы і балета. Працавала салісткай Беларускага тэатра оперы і балета. Пад час вайны працавала ў оперных тэатрах Свярдлоўска, Пярмі, удзельнічала ў канцэртах франтавых брыгад.
Сярод галоўных партый: Таццяна, Ліза, Тамара, Маргарыта, Мікаэла, Аксана ў пастаноўцы «Чаравічкі», Марыся – у «Міхась Падгорны» і іншыя. Выступала і як канцэртная спявачка.
Памерла 3 снежня 1969 года.
1935 год. Нарадзіўся Фёдар Клімчук.
Беларускі мовазнавец, дыялектолаг, гісторык. Кандыдат філалагічных навук. Лаурэат Дзяржаўнай прэміі ў складзе аўтарскага калектыву за цыкл прац «Лексічны атлас беларускіх народных гаворак» у 5-ці тамах.
Скончыў гістарычныя факультэты Пінскага настаўніцкага і Мінскага педінстытутаў.
Асноўныя кірункі навуковай дзейнасці: дыялекталогія, лінгвагеаграфія, лексікаграфія, тапаніміка, міжмоўныя і міжэтнічныя кантакты, сацыялінгвістыка, фальклор, этнаграфія, этналінгвістыка.
Старшыня «Заходнепалескага навукова-краязнаўчага таварыства „Загароддзе“.
Выдаў пераклад «Новага Запавету» на заходнепалескім дыялекце.
Памёр 22 кастрычніка 2018 года.
2005 год. У Францыі памёр Віктар Жаўняровіч (1913-2005).
Беларускі мастак і спявак.
Нарадзіўся ў Чыце ў сям’і чыгуначнага служачага, выхадца з Друі.
Скончыў гімназію імя Л. Сапегі ў Друі, вучыўся ў віленскай Кансерваторыі, адначасова займаўся маляваннем, удзельнічаў у выставах Таварыства незалежных мастакоў. Быў знаёмы з Ф. Рушчыцам, Я. Драздовічам, П. Сергіевічам.
Другая сусветная вайна перапыніла навучанне.
У 1945 годзе апынуўся ў Францыі. Вучыўся ў Парыжскай кансерваторыі. Спяваў і маляваў прыватна. З часам стаў удзельнікам найважнейшых мастацкіх выставаў, што ладзіліся ў Парыжы, атрымоўваў узнагароды. Меў пэрсанальную выставу, ладжаную БІНіМам у Нью-Ёрку. Тэмы твораў у яго былі ў асноўным беларускія.
Украінская дзяржаўная чыгуначная кампанія«Укрзалізниця» пачала продаж сімвалічных квіткоў на першы рэйс у часова акупаваны Севастопаль у межах праекта «Квіткі да Перамогі», паведамляе UA.NEWS
Севастопаль стаў шостым украінскім горадам праекта. Да гэтага «Укрзалізниця» ажыццяўляла продаж квіткоў ва ўжо вызвалены Херсон, а з 13 лістапада таксама ў часова акупаваныя Марыупаль, Данецк, Луганск і Сімферопаль.
«Улічваючы 2,5 тысячы прададзеных квіткоў і надзвычайную цікавасць украінцаў да праекту «Квіткі да Перамогі», які «Укрзалізниця» запусціла сумесна з платформай United24, мы вырашылі, што проста не маем права абмяжоўвацца пяццю гарадамі» – заявілі ў кампаніі.
Усе квіткі дабрачынныя: сродкі ад іх продажу будуць пералічвацца праз платформу United24 на набыццё транспарту last-mile — аўтамабіляў, якія дапамогуць злучыць гарады і пасёлкі на дэакупаваных тэрыторыях з бліжэйшымі чыгуначнымі вузламі.
Скарыстацца гэтымі білетамі можна будзе адразу пасля дэакупацыі гарадоў. Як толькі рух будзе адноўлены, «Укрзалізниця» адправіць уладальнікам білетаў ліст з інфармацыяй аб усіх падрабязнасцях абранага рэйса.
Рэйсы ў азначаныя гарады будзе выконваць легендарны «Цягнік Перамогі», вагоны якога прысвечаны подзвігам жыхароў часова акупаваных тэрыторый.
Дабрачынная акцыя “Цёплая зіма” пакліканая дапамагчы дзецям з малазабяспечаных сем’яў.
Клімавіцкі раённы цэнтр сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва заклікае прынесці цёплую дзіцячую вопратку і абутак. Таксама прымаюцца былыя ва ўжыванні рэчы: дзіцячая мэбля, ложачка, каляскі, цацкі і г.д.
Жадаючых аказаць дапамогу чакаюць па адрасе: г. Клімавічы, зав. Рэвалюцыйны, 5у. (РЦСАН). Кантактны тэлефон: 70226.
Фота носіць ілюстрацыйны характар і ўзята з адкрытых крыніц
Адзначаецца з 2013 году. Заснаваны Генеральнай асамблеяй ААН, каб звярнуць увагу грамадскасці на ролю дабрачынных арганізацыяў і асобных людзей у пераадоленні агульначалавечых праблем і цяжкасцяў.
Міжнародны дзень дабрачыннасці супадае з гадавінай смерці Маці Тэрэзы Калькуцкай, якая прысвяціла жыццё служэнню бедным і хворым.
У 1979 годзе ёй была ўручана Нобелеўская прэмія за ўнёсак у барацьбу з беднасцю. Манашка аддала ўсе грошы абяздоленым у Індыі.
У 2003 годзе яна была абвешчана багаслаўлёнай, а 4 верасня 2016 году далучана да спісу святых Рыма-каталіцкага Касцёлу.
1860 год. Нарадзіўся Кандрат Лейка.
Пісьменнік, празаік, драматург і педагог.
Друкаваўся ў газетах «Наша ніва», «Наша думка» і «Беларускі календар». Выдаў п’есу «Снатворны мак» – першую для беларускага лялечнага тэатру.
У 2015 годзе ў выдавецтве «Кнігазбор» пабачыў свет яго зборнік «Пан Трудоўскі».
1893 год. Нарадзіўся Язэп Фарботка.
Нацыянальны дзеяч, паэт, фатограф, навуковец.
У 1918–1920 гадах далучыўся да беларускага палітычнага і культурнага руху.
У 1918 годзе быў кансультантам і кіраўніком справамі беларускай дэлегацыі на перамовах з Украінскай Народнай Рэспублікай, дзе абмяркоўваліся вайскова-палітычныя пытанні і эканамічнае супрацоўніцтва Беларусі і Украіны.
Па Другой сусветнай вайне быў арыштаваны і сасланы на Данбас. У канцы 1945 году пасяліўся ў Лодзі (Польшча).
Удзельнік клуба «Беларуская хатка», служыў акторам, адміністратарам у «Беларускім савецкім тэатры».
Першыя вершы надрукаваў у газеце “Наша Ніва” у 1912 годзе – «Зацьменне» і «Зруйнаваў». Пераклаў урывак «Пана Тадэвуша» на беларускую мову.
Займаўся мастацкай фатаграфіяй у «Віленскім фотаклубе» Яна Булгака.
1917 год. Нарадзіўся Язэп Сажыч.
Грамадска-палітычны дзеяч. Старшыня Рады Беларускай Народнай Рэспублікі (1982-1997).
Адзін з заснавальнікаў аддзелу Беларуска-амерыканскага задзіночання ў штаце Мічыган.
З 1953 году сябра Рады БНР. Заснаваў аддзел Згуртавання беларускіх ветэранаў у Дэтройце, выконваў абавязкі сакратара ў справах ветэранаў пры Радзе БНР.
У сакавіку 1993 году браў удзел у святкаванні 75-й гадавіны незалежнасці Беларусі ў Мінску.
Памёр 19 лістапада 2007 года ў Сэнт-Клэр-Шорз, Мічыган. Пахаваны на беларускіх могілках у Іст-Брансвіку (Нью-Джэрсі, ЗША).
1918 год. Саўнаркам бальшавіцкай Расіі выдаў пастанову «О красном терроре».
Згодна з ёю «падпадалі пад расстрэл усе асобы, датычныя да белагвардзейскіх арганізацый, змоваў і мяцяжоў».
У 1917-1922 гадах было расстраляна 140 тысяч чалавек.
1937 год. Расстраляны Анатоль Дзяркач (Зіміёнка).
Беларускі паэт, сатырык, гумарыст, мемуарыст.
Служыў у земскай і гарадской управах у Мінску. Член партыі эсэраў. У 1908 годзе арыштаваны, адпраўлены ў ссылку.
Пасля “Лютаўскай рэвалюцыі” у Расіі ў 1917 служыў у мінскіх адміністрацыйных органах Часовага ўраду.
Працаваў у газетах «Беларуская вёска» і «Піянер Беларусі». З 1924 рэдагаваў сатырычны часопіс «Дубінка» (дадатак да газеты «Звязда»). Працаваў таксама ў часопісе «Полымя».
Член Саюзу пісьменнікаў савецкай Беларусі з 1934 году.
Арыштаваны савецкімі органамі ў 1936 годзе і ў 1937-ым расстраляны. Рэабілітаваны ў 1957 годзе.
1944 год. Нарадзіўся Майкл Дуглас.
Амерыканскі актор, сын актора Кірка Дугласа (Даніловіча), ураджэнца Беларусі, з Чавус.
Сусветна вядомы па ролях у фільмах «Ракавая жарсць» ды «Асноўны інстынкт», прадзюсар фільму «Палёт над гняздом зязюлі».
Уладальнік некалькіх «Оскар».
2002 год. Памёр Артур Вольскі.
Пісьменнік.
Працаваў дырэктарам Дому літаратара, рэдактарам выдавецтва «Юнацтва».
Аўтар зборнікаў, кніг паэзіі, прозы, казак для дзяцей, пʼес, сцэнароў.
Перакладчык з рускай, украінскай, літоўскай, латышскай, нямецкай і іўрыту.
Бацька беларускага спявака Лявона Вольскага.
У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў