Чысцец знаходзіцца на мясцовых яўрэйскіх могілках. Працяглы час ён быў пакінуты на волю лёсу. Цяпер жа ўзяліся за яго ўпарадкаванне. Муры ўжо закансерваваныя. На саміх могілках з’явіліся новыя памятныя знакі – менгіры. Паволі старажытныя могілкі становяцца сапраўдным мемарыялам.
Знакаміты сёння «Чысцец» яшчэ пару дзесяцігоддзяў таму быў забытым, а яго муры разбураліся. Шклоўскі краязнаўца Аляксандр Грудзіна доўгі час звяртаў увагу навукоўцаў на бядотны стан адзінага ў Беларусі ацалелага тутэйшага ганку яўрэйскіх могілак. Намаганні рупліўца далі плён – пачалося вывучэнне будынку.
Настойлівасцю археолага, даследчыцы ўсходняй Беларусі, доктара навук Вольгі Ляўко Чысцец атрымаў афіцыйны статус помніка. Ён прызнаны гісторыка-культурнай каштоўнасцю.
Тым не менш, заняпад працягваўся. Абваліўся дах парталу. Несці нябожчыка праз чысцец, што паводле мясцовых вераванняў дазваляе памерламу трапіць у рай, стала небяспечна.
На шчасце для помніка, знайшоўся неабыякавы да яго лёсу чалавек, чые продкі былі выхадцамі са Шклова. На праблему звярнуў увагу расійскі прадпрымальнік Ілья Клябанаў. Ягонымі намаганнямі быў зроблены праект аднаўлення і праведзена рэканструкцыя ўнікальнай мясціны.
Напачатку беларускія эксперты прапаноўвалі зрабіць поўную рэстаўрацыю з рэканструкцыяй помніка. Але большасць сусветных экспертаў лічаць менавіта кансервацыю выдатным спосабам захавання аўтэнтычнасці помніка.
Мастак Георгій Франгулян настаяў не на аднаўленні, а выключна на кансервацыі партальнай групы. З яго ініцыятывы на яўрэйскіх могілках паставілі 7 менгіраў. На яго думку, гэтыя першыя рукатворныя вобразы чалавека будуць сімвалізаваць на могілках целы памерлых.
Комплекс уключае помнік забітых нацыстамі ў гады Другой сусветнай вайны мясцовых яўрэяў, 7 менгіраў і закансерваваны Чысцец.
Цягам бліжэйшага месяца чакаецца завяршэнне прац і ўрачыстае адкрыццё мемарыялу.
Менгір груба апрацаваны дзікі камень у выглядзе слупа. Камяні могуць стаяць як па адзіночцы так і прадстаўляць цэлую групу менгіраў, размешчаных недалёка адзін ад аднаго. Вядомыя з каменнага веку. Прызначэнне менгіраў не мае выразнага тлумачэння . Дапускаеца, што яны “кіравалі” культавымі збудаваннямі, звязанымі з услаўленнем Сонца.
Па выніках лабараторнага аналізу проб вады спецыялістамі Цэнтру гігіены і эпідэміялогіі забаронена купацца яшчэ ў двух вадаёмах на Магілёўшчыне.
Як паведамляе газета «Родная ніва» у сувязі з тым, што вада не адпавядае санітарным і эпідэміялагічным паказчыкам забарона накладзеная на купанне ў сажалцы, што ў Клімавічах і на раце Асцёр, каля дзіцячага аздараўленчага лагера «Арлёнак» у Клімавіцкім раёне.
Не даступным для акунання стаў і пляж у Шклове. Гаворка пра той, што на правым беразе Дняпра ля лядовай арэны.
Тым часам, Магілёўскі занальны цэнтр гігіены і эпідэміялогіі адправіўу Магілёўскі гарвыканкам і райвыканкам хадайніцтвы аб забароне купання дзяцей, дарослых і займацца воднымі відамі спорту на ўсіх мясцовых пляжах.
Сярод іх гарадскі на Дняпры, а таксама ў вёсцы Палыкавічы. Акрамя таго на Пячэрскім, Грабянеўскім вадасховішчах і на возеры ў вёсцы Вільчыцы.
Санэпідстанцыя адзначае, што гарадская і раённая ўлады не прынялі рашэння аб забароне купання на гарадскім пляжы і пляжы ў вёсцы Палыкавічы па рэкамендацыі службы тыднёвай даўніны.
Жыхары Шклова ўжо некалькі дзён са здзіўленнем прыслухоўваюцца да гукаў стрэлаў з аўтаматычнай зброі. Найбольш выразна яны чутны на поўдні города ў раёне папраўчай калоніі № 17. Па гораду ходзяць самыя розныя чуткі і страшылкі.
Выявіць прычыны такой стралковай актыўнасці ў горадзе ў мясцовых жыхароў не ўдалося. Усе выказваюць думку, што страляюць вайскоўцы з воінскай часткі, якая ахоўвае зняволеных папраўчай калоніі № 17. А вось чаму такі працяглы час чуюцца стрэлы з аўтаматаў ніхто не ведае. Раней гукі падобных стрэлаў гучалі вельмі рэдка, заяўляюць шклаўчане. Найбольш верагодная версія – адпрацоўка асабістым складам часці навыкаў стралковай падрыхтоўкі. “Не зэкаў жа яны адстрэльваюць!” – з сумам разважаюць мясцовыя жыхары.
Экспертам падалося невыпадковай супадзенне такой актыўнасці вайскоўцаў з ухвалай Палатай прадстаўнікоў законапраекта, які дазволіць Унутраным войскам прымяняць баявую зброю для спынення масавых беспарадкаў.
Законапраект, які пашырае паўнамоцтвы ўнутраных войскаў, прыняты ўжо ў другім чытанні. Адпаведна яму ўнутраныя войскі змогуць прымяняць баявую і спецыяльную тэхніку для спынення масавых беспарадкаў і групавых парушэнняў грамадскага парадку альбо дзеянняў, накіраваных на разбурэнне або знішчэнне маёмасці ўсіх формаў уласнасці, пішуць афіцыйныя медыя Беларусі.
Асноўнымі задачамі ўнутраных войскаў цяпер прызнаюцца: удзел у ахове грамадскага парадку, забеспячэнні грамадскай бяспекі, бяспекі ахоўваемых асобаў і ахоўных абʼектаў, рэжыму надзвычайнага становішча, вайсковага становішча, прававога рэжыму ў зоне правядзення контртэрарыстычнай аперацыі, мерапрыемствах па ўзмацненні дзяржаўнай мяжы.
Вайскоўцы ўнутраных войскаў надзяляюцца правам на прымяненне зброі ў дачыненні асоб, якія ўдзельнічаюць у групавым або ўзброеным нападзе на вайсковы нарад ці каравульнае памяшканьне, якія спрабуюць незаконна пракрасціся на тэрыторыю аб’ектаў, што ахоўваюцца, або збегчы пасля такой спробы.
Версія ўзмоцненай падрыхтоўкі вайскоўцаў унутранай службы ў Шклове да рэальнага прыменення стралковай зброі супраць грамадзян Беларусі на сёння выглядае найбольш рэалістычнай у святле новых заканадаўчых актаў, якія пашыраюць магчымасці прымянення Унутраным войскам баявой зброі.
Старшыня партыі БНФ у зняволенні другі раз адзначыў дзень народзінаў. Ён любіць цукеркі, не выносіць беспарадку. У школе не хацеў рабіць заданьні, а ганяў у футбол. Не пагадзіўся прадаваць бацькоўскую сядзібу і штогод засяваў агарод. Цяпер арыштаваную хату прыглядае жонка…
17 красавіка Рыгору Кастусёву споўнілася 65 гадоў. Летась, напярэдадні 64-х угодкаў, супрацоўнікі КДБ забралі яго з дому ў Шклове і адвезлі ў следчы ізалятар. Яму выстаўленае абвінавачванне ў «змове ці іншых дзеяннях, учыненых з мэтаю захопу дзяржаўнай улады», нібыта, рыхтаваў замах на Лукашэнку. Праваабаронцамі прызнаны палітвязнем.
З допісаў палітыка вядома, што следчых дзеянняў з ім не праводзіцца. Тройчы яму працягвалі тэрмін утрымання пад вартай. Днямі родным стала вядома, што ён застанецца ў сьледчым ізалятары да 12 чэрвеня.
У турме ў Кастусёва абвастрыліся праблемы са здароўем: выяўлена анкалагічнае захворванне. Родных запэўніваюць, што хваробу пільнуюць турэмныя лекары. Сам жа ён паведаміў, што ад вялікай колькасці лекаў у яго з’явіліся праблемы з ныркамі. Перахварэў на каранавірус. Просьбы аб змяненні ўмоваў зняволення пакінутыя без задавальнення.
Хто такі Рыгор Кастусёў
Рыгор Кастусёў нарадзіўся ў вёсцы Цяхцін Бялыніцкага раёну, што на Магілёўшчыне. Скончыў Горацкую сельскагаспадарчую акадэмію. Рабіў на Бялыніччыне галоўным інжынерам саўгаса «Друць», дырэктарам саўгаса «Іскра». Быў дырэктарам Шклоўскага раённага аб’яднання жыллёва-камунальнай гаспадаркі. Настаяў, каб на фэсце Беларускай пісьменнасці ў Шклове зʼявіліся беларускамоўныя шыльды назваў вуліц.
Па звальненні працаваў у прыватных камэрцыйных арганізацыях. Ужо быўшы звольненым яго хацелі пасадзіць за марнаванне сродкаў пры падрыхтоўцы фэсту Беларускай пісьменнасці, але доказаў віны не было.
Падчас вучобы ў акадэміі пазнаёміўся з Аляксандрам Лукашэнкам. Дапамагаў яму стаць дэпутатам Вярхоўнага савету БССР. Пазней праз не супадзенне поглядаў на перспектывы развіцця Беларусі дарогі з ім разышліся. Кастусёў стаў сябрам Беларускага народнага фронту. Узначальваў шклоўскую суполку БНФ і Магілёўскую абласную арганізацыю БНФ.
У 2010 годзе балатаваўся ад Партыі БНФ на пасаду прэзідэнта Беларусі. Пасля разгону «Плошчы-2010» быў арыштаваны і ўтрымліваўся ў следчым ізалятары КДБ. У 2017 абраны старшынём Партыі БНФ.
12 красавіка 2021 году яго затрымалі. Фігурантамі ў адной з Кастусёвым справы праходзяць Аляксандр Фядута, Юры Зянковіч, Вольга Галубовіч, Дзмітрый Шчыгельскі, Аляксандр Перапечка, Павал Кулажанка, Віталь Макаранка, Ігар Макар. Акрамя Фядуты, Зянковіча і Кастусёва, у няволі трымаюць Вольгу Галубовіч.
«Адчуваю сябе здаецца лепей…»
У адным з апошніх лістоў, падпісаным 29 сакавіка, Рыгор Кастусёў піша, што ад лістападу яго трымаюць у СІЗА №1. Паводле яго ўмовы зняволення ў параўнанні з СІЗА КДБ тут лепей: «койка ў яго з добрым матрацам».
У лютым, паведамляе ён родным, яго абследавалі. З высноваў даведаўся, што рабіць аперацыю яму не будуць, бо «пухліна занадта вялікая і могуць быць кепскія наступствы». Параілі лячэнне. Раз на месяц робяць уколы. Першы быў у лютым, а другі 25 сакавіка. Медыкаменты прыносіць дачка Кацярына. Паводле палітыка лекі задарагія.
Таксама паведамляе, што ў яго «раскрышыўся зуб» і цяпер чакае стаматолага з волі, бо ў турме свайго няма.
Тым не менш, піша Кастусёў, адчувае сябе «здаецца лепей» і няма як раней штодзённых боляў.
У допісе адзначае, што 8 месяцаў «проста сядзіць і штосьці даводзіцца чакаць, бо расследаваць няма чаго». Шкадуе, што марнуецца час. Спадзяецца, што хутка пабачыцца з роднымі. Просіць іх пераказваць вітанні знаёмым, сябрам, а таксама ўсіх хто пытаецца пра яго.
Які мае характар
У Рыгора Кастусёва трое дарослых дзяцей. Сын і старэйшая дачка Галіна з сям’ёй вымушана зʼехалі з Беларусі. Галіна расказвае пра бацьку.
Тата прынцыповы чалавек, кажа яна. Адзін з ягоных галоўных прынцыпаў: ніколі нідзе не красці, не браць хабару.
«Часта нам казаў: затое сумленне чыстае і сплю спакойна», адзначае суразмоўніца і дадае: «як паказала жыццё не ўсе жывуць сумленна».
У чым прызнаўся ўнукам
У школе вучыўся добра, хаця, як прызнаўся ўнукам, не рабіў хатнія заданні, – апавядае Галіна.
«Любіў паганяць у футбол» – кажа пра бацькавы шчыраванні яна.
Што любіць
Любіць Беларусь і сваю малую радзіму – вёску Цяхцін, кажа Галіна і дадае, што непадалёк ад Цяхцінна фальварак Крынкі – родныя мясціны мастака Бялыніцкага-Бірулі.
«Усё наша дзяцінства я, сястра і брат летавалі ў бабулі і дзядулі. Узімку таксама бывалі, але радзей», – згадвае Галіна.
Па іх смерці ў хаце гаспадараць маці і бацька, – працягвае яна.
«Яны не хочуць кідаць роднага кута. Штогод засаджваюць агарод. У такую пару абодва ўжо ў Цехціне. Як дазвалялі справы збіраліся разам, каб адзначыць бацькаў дзень народзінаў». Цяпер хата лічыцца арыштаванай па справе фігурантам якой зʼяўляецца бацька.
Пра хату
Бацька не пагадзіўся прадаць хату, калі былі пакупнікі, працягвае яна. Раней пры хаце было багата зямлі і даводзілася нямала папрацаваць, каб яе ўрабіць. А пасля такога занятку садзіліся за стол, каб смачна пад’есьці.
Гатавалі ў печы: бліны з мачанкай, яечня са скваркамі, бабка, або запечаная бульба. Цяпер бацьку ды і мне таксама пра гэта даводзіцца толькі мараць, заўважае дачка палітыка.
Чым любіць ласавацца
«Сярод дня мама пякла блінцы, ці дранікі», – апавядае далей Галіна.
«Тата зʼядаў вялікую іх колькасць, – згадвае яна. – а як садзіўся за кампʼютар балаваў сябе нечым салодкім. Мог зʼесці паўкіло цукерак, ці невялікі слоік мёду».
Чаго не любіць
«Вельмі не любіць калі ў двары не прыбрана і рэчы ляжаць не на сваіх месцах», – падсумоўвае Галіна.
1 апреля около деревни Защита житель Витебской области, двигаясь на автомобиле Mercedes-Benz Actros, совершил наезд на 40-летнего жителя районного центра, который катил велосипед по дороге.
В результате ДТП мужчина от полученных травм скончался больнице.
Мы уже много раз писали о том, как экономика Беларуси в условиях санкций деградирует до того, что в магазинах начали торговать просроченным товаром.
Теперь в этом замечено ОАО «Александрийское» с родины первого президента РБ (базируется в агрогородке «Александрия» Шкловского района). Это фото было сделано в последний день марта в фирменном магазине «Александрия» на улице Лепешинского,12А в Могилёве.
Пикантности ситуации придаёт тот факт, что отоваривались эти копчённые рёбра по подарочным сертификатам, раздаренным женщинам к 8 марта. Как только продавцы увидели, что расчёт будет не наличкой, то достали залежалый товар с явными признаками плесени.
На шчасце для помніка, знайшоўся неабыякавы да яго лёсу чалавек, чые продкі былі выхадцамі са Шклова. На праблему звярнуў увагу расійскі прадпрымальнік Ілья Клябанаў. Ягонымі намаганнямі быў зроблены праект аднаўлення і праведзена рэканструкцыя ўнікальнай мясціны.
