Tag: Воробьев

28 ліпеня ў гісторыі. Дзень хрышчэння Русі, памяці ахвяр І Сусветнай, расстраляных у Катыні. Бульбяная экспансія. Вызваленне Беларусі.

Навіна ад

Сусветны дзень барацьбы супраць гепатыта (World Hepatitis Day, з 2008 года).

Праводзіцца па ініцыятыве Міжнароднага альянсу па барацьбе з гепатытам у гонар дня нараджэння амерыканскага лекара Баруха Блумбэрга, лаўрэата Нобелеўскай прэміі, які адкрыў вірус гепатыта B.

Гепатыт – віруснае захворванне печані, якое наносіць зруйнавальны ўдар па ўсім арганізме. Захворванне прызнана глабальна небяспечнай праблемай аховы здароўя.  На гепатыт віруснай мадыфікацыі хварэе больш за 2 мільярды чалавек – кожны чацвёрты жыхар Зямлі.

У гэты дзень ладзяцца асветніцкія акцыі, прафілактычныя мерапрыемствы: правядзенне дыягностыкі, вакцынацыя.

Гепатыты B і C у сукупнасці штогод забіраюць жыцці да 1,5 мільёнаў чалавек. А на фоне пандэміі COVID-19 колькасць смерцяў ад віруснага гепатыту павялічылася.

2348 год да н.э. Ной упершыню адчыніў акно ў каўчэгу і паслаў галубку на пошукі зямлі.

Вада меншала да 10-га месяца. У 11-ы месяц, у 1 дзень Ной адчыніў вакенца, і паслаў крумкача, каб даведацца, ці адступіла вада. Птушка накінулася на целы мёртвых і не вярнулася да Ноя.

Ной паслаў галубку. Яна, не знайшоўшы апоры нагам сваім, палятала і вярнулася да Ноя. Праз 7 дзён, другі раз даслаў галубку. Птушка вярнулася да Ноя і прынесла ў дзюбе галінку алівы. Так Ной зразумеў, што адступіла вада. Яшчэ праз 7 дзён, паслаў галубку, і яна не вярнулася ў каўчэг, бо сышла вада з улоння зямлі. Ной жа дабраславіў птушку, хай будзе чыстай і наймудрэйшай сярод усіх птушак. Крумкача ж пракляў, залічыў да нячыстых птушак.

Было Ною 601-е лета яго жыцця. Працягваўся патоп на зямлі 20 месяцаў.

Праваслаўныя цэрквы шануюць памяць роўнаапостальнага князя Уладзіміра. Дзень хрышчэння Русі.

Хрышчэнне адбылося ў 988 годзе.

Лічыцца, што полацкія крывічы хрысціліся ў Дзвіне, радзімічы – у Блакітнай Крыніцы.

1586 год. У Англію з Калумбіі сэрам Томасам Хэрыётам прывезены клубні бульбы.

На Беларусь бульбу (гульбу) ў Гродна завезлі ў 1600-я гады шатландцы, а распаўсюджвацца яна пачала па ВКЛ з 1664 года з Бярозы – уладанняў Францішка Сапегі.

Бульба выратавала беларусаў ад голаду пасля вайны 1654-1667 гадоў.

Прыніжальная назва беларусаў “бульбаш” з боку рускіх спачатку адносілася толькі да ўніятаў, потым – да навабранцаў з літоўска-беларускіх губерняў.

У Расійскай імперыі па пасяўных плошчах і зборах бульбы выдзялялася Магілёўская губерня.

У СССР беларусы больш за іншых вырошчвалі і спажывалі бульбу. Хаця бульба – адзін з сімвалаў Беларусі, яе часта імпартуюць з Афрыкі, Азіі.

1812 год. Нарадзіўся Юзаф Крашэўскі (1812-1887).

Беларускі і польскі пісьменнік, “польскі Дзюма”.

Гісторык, фалькларыст, рэдактар, выдавец, публіцыст, музыка, мастак, акадэмік. Удзельнік паўстання 1830-1831 гадоў. Пачынальнік польскай рэалістычнай прозы, аўтар больш за 600 тамоў твораў.

У Польшчы яго творы ўваходзяць у канон школьнай праграмы. Паўплываў на творчасць шматлікіх аўтараў, у тым ліку Э. Ажэшкі, Я. Купалы.

1890 год. Нарадзіўся Язэп Рэшаць (1890-1958).

Дзеяч беларускай эміграцыі, рэлігійны і культурна-асветны дзеяч, навуковец, пісьменнік, драматург і публіцыст.

Доктар філасофіі і тэалогіі. Адзін з відных тэолагаў і вучоных у гісторыі беларускага хрысціянскага руху XX стагоддзя.

У 1938 годзе выехаў у ЗША да ксяндза Яна Тарасевіча ў Ліс-Ілінойс каля Чыкага, дзе ўступіў у ордэн бенедыкцінцаў.

Аўтар рэлігійных і навуковых кніг “З Хрысьціянскай Аполёгэтыкі”, “Сьвятыя”, “Асновы хрысціянскай веры для беларускага народа”, “Кароткі Катэхізм для Беларусаў-Каталікоў”. Адзін з распрацоўшчыкаў статуту Лігі абароны правоў беларусаў-каталікоў.

Пад псеўданімам Язэп Рушчанец выдаў п’есы “Першыя Ластаўкі”, “Зорка-ідэя”.

1897 год. Памёр Янка Лучына (Неслухоўскі, 1857-1897).

Беларускі паэт, перакладчык.

Псеўданімам Лучына падпісваў толькі творы на беларускай мове. Пісаў на польскай, рускай, беларускай мовах і ў розных жанрах.

Аўтар аднаго з першых твораў пра паўстанне 1863-1864 гадоў.

1914 год. Аўстра-Венгрыя аб’явіла вайну Сербіі.

Пачалася Першая сусветная вайна (28 ліпеня 1914-11 лістапада 1918), якая знішчыла чатыры вялікія імперыі Старога Свету – Германскую, Расійскую, Аўстра-Венгерскую і Асманскую.

У 38 краінах-удзельніцах загінула 10 млн. чалавек. Страты Беларусі склалі ад 600 тысяч да 1 мільёна жыхароў.

Магілёў з 1915 да 1918 года з’яўляўся ваеннай сталіцай Расіі, у 1915-1917 гадах знаходзілася царская Стаўка.

1917 год. У Магілёў прыбыў новы галоўнакамандуючы рускімі ўзброенымі сіламі генерал Л. Карнілаў.

Разагнаў усе мясцовыя “саветы” і партыі, закрыў газету “Молат”, навёў парадак у вайсковых часцях.

1920 год. Памёр Алесь Гарун (Прушынскі, 1887-1920).

Беларускі паэт, празаік, драматург, публіцыст, грамадскі дзеяч.

Віцэ-старшыня Усебеларускага з’езда 1917 года, сустваральнік БНР, рэдактар газеты «Беларускі шлях», адзін са стваральнікаў беларускай нацыянальнай арміі.

У 1907 годзе быў арыштаваны за антыўрадавую дзейнасць, асуджаны на ссылку і пажыццёвае пасяленне ў Сібіры. Працаваў у Іркуцкай губерні, на баржы на рацэ Лене, на залатых прыісках у Якуціі.

Публікаваўся ў газеце «Наша ніва». Аўтар  вершаў, паэм, паэтычных водгукаў на вершы сучаснікаў, зборніка «Матчын дар», які з’яўляецца адным з найвыдатнейшых паэтычных дасягненняў ХХ стагоддзя.

Памёр у Кракаве па дарозе на курорт Закапанэ.

У гонар паэта ў Фрунзенскім раёне Мінска названа вуліца.

1944 год. Часцямі 1-га Беларускага фронта маршала К. Ракасоўскага ад нямецкіх войск вызвалены Брэст. 

Беларусь цалкам вызвалена з-пад варожай акупацыі.

1945 год.  Нарадзіўся Рыгор Белацаркоўскі.

Беларускі акцёр, Народны артыст.

Скончыў Беларускі дзяржаўны тэатральна-мастацкі інстытут.

З 1985 года працуе ў Магілёўскім абласным драматычным тэатры, вядучы акцёр.

1997 год. Памёр Лявон Луцкевіч (1922-1997).

Беларускі грамадскі і культурны дзеяч, педагог, мемуарыст.

Сын прэм’ер-міністра БНР Антона Луцкевіча.

Скончыў Віленскую беларускую гімназію.

У Другую сусветную вайну настаўнічаў у Радашковічах і Баранавічах, прымаў удзел у нацыянальным падполлі.

Арыштаваны НКДБ у Польшчы ў канцы 1945, быў асуджаны на судовым працэсе над кіраўніцтвам Беларускай Незалежніцкай Партыі.

У 1988 годзе стварыў віленскае беларускае культурнае таварыства. З канца 1980-х г. актыўна падтрымліваў беларускі адраджэнскі рух. Аўтар кнігі “Вандроўкі па Вільні”.

2000 год. У Катыні пад Смаленскам адкрыты мемарыял польскіх і расійскіх ахвяр НКУС – першы ў Расіі міжнародны помнік ахвярам сталінізму.

Адкрыты да 60-годдзя расстрэлу палонных афіцэраў польскага войска – усяго 21 857 чалавек, у тым ліку ўраджэнцаў Беларусі.

У 2010 годзе пад Катынню адбылася авіакатастрофа, у якой загінула польская дэлегацыя на чале з Прэзідэнтам Польшчы, якая ляцела на 70-годдзе Катынскага расстрэлу. Расійскія ўлады зараз імкнуцца да закрыцця мемарыяла.

2007 год. У Шклове адкрыты помнік агурку.

Аўтар помніка скульптар Андрэй Вараб’ёў.

Шклоў – рэгіянальная агурковая сталіца, радзіма самага смачнага ў свеце, смарагдава-зялёнага і пурпурна-хрумсткага агурка.

З 2006 года ў Шклове ладзяць сваё свята – Дзень агурка.

Хутка чакаецца адкрыццё адноўленнага тэатральнага фантана ў Магілёве – з сюрпрызам

Навіна ад

Падчас вясновай перапланіроўкі Камсамольскай вуліцы і сквера Герцана, які неўзабаве вярнуў сабе гістарычную назву Тэатральны, быў дэмантаваны фантан. Зараз вядуцца работы па будоўлі новага.

Плануецца, што фантан будзе адкрыты, калі не на дзень горада, то на пачатку ліпеня.

Фантан упрыгожыць новы твор магілёўца, скульптара Андрэя Вараб’ёва. Вядома, што яго праца будзе прысвечана тэме кахання, але падрабязнасці пакуль не раскрываюцца, каб захаваць інтрыгу.

Тэатральны фантан – улюбёнае месца многіх пакаленняў магілёўцаў. Яшчэ ў 2020 годзе выношваліся планы па стварэнню тут “цэнтра прыцягнення творчых сіл”. Такая ідэя агучвалася тады дырэктарам Магілёўскага драмтэатра Андрэем Новікавам, горача падтрымлівалася тагачасным дырэктарам Музея гісторыі Магілёва Аляксеем Бацюковым, тым больш, што дадзеная пляцоўка ўжо станавілася месцам рэалізацыі асобных мерапрыемстваў. Напрыклад, у 2019 годзе ўдзельнікамі міжнароднага арт-праекта “Магілёў вачыма гасцей” гэты фантан быў творча размаляваны. 

Нагадаем, што Тэатральны сквер вярнуў сваю гістарычную назву на пачатку гэтага лета. Ён месціцца за драмтэатрам – паміж вуліцамі Болдзіна і Камсамольскай – да вуліцы Ленінскай. Гэта найстарэйшы сквер горада, закладваўся ў 1829 годзе пры губернатары М. Мураўёве, як сад. Сквер быў агароджаны, летам у ім граў духавы аркестр. 

Пэўны час сквер называўся Мураўёўскім, у гонар губернатара, душыцеля паўстанняў 1830 і 1863-1864 гадоў. Потым – Тэатральным. У 1917-1919 гадах сквер меў назву Дняпроўскі, у 1919-2023 гадах – імя Герцэна. 

Фота: mogilev.media і mogilevnews.by

Дзень у гісторыі. 17 чэрвеня. Выратавальнік Еўропы Я. Сабескі. Статуя Свабоды. “Астравы Дулебы”. Акупацыя Латвіі і Эстоніі СССР.

Навіна ад

Сусветны дзень барацьбы з апустыньваннем і засухай (World Day to Combat Desertification and Drought, з 1995 года). 

Устаноўлены Генеральнай Асамблеяй ААН у сувязі з гадавінай з дня прыняцця Канвенцыі ААН па барацьбе з апустыньваннем (1994).

Чвэрць сушы на планеце знаходзіцца пад пагрозай апустыньвання. Гэта пагроза для крыніц сродкаў існавання звыш за 1 мільярд чалавек больш як у 100 краінах.

Апустыньванне – адзін з найболей трывожных сусветных працэсаў дэградацыі навакольнага асяроддзя. 

Пад засухай разумеюць працяглы і значны недахоп ападкаў, які адбываецца пры падвышанай тэмпературы і паніжанай вільготнасці паветра. Засуха прыводзіць да памяншэння запасаў вільгаці ў глебе, што, у сваю чаргу, прыводзіць да зніжэння ці гібелі ўраджаю. 

1696 год. Пайшоў з жыцця Ян Сабескі (1629-1696).

Кароль польскі і вялікі князь літоўскі (1674-1696).

Скончыў Ягелонскі ўніверсітэт, падарожнічаў па краінах Заходняй Еўропы, ведаў італьянскую, лацінскую, нямецкую, татарскую і французскую мовы.

Удзельнічаў у пасольстве ў Асманскую імперыю, у вайне супраць Маскоўскай дзяржавы, Швецыі, супраць казакоў Б. Хмяльніцкага. Праславіўся перамогай над туркамі і татарамі ў бітве пад Хоцімам (1673).

Правёў радыкальную рэформу ва ўзбраенні і арганізацыі войска.

У 1683 годзе, калі турэцкая армія аблажыла Вену, з 27-тысячным войскам падышоў да горада і ўзначаліў агульнае войска аўстрыйскага імператара і германскіх князёў (агулам 70 000), якое 12 верасня разграміла асманаў.  У выніку гэтага, Польшча вярнула сабе Падолію і крэпасць Камянец. Пры ім Рэч Паспалітая зведала свой апошні ўздым.

Увайшоў у гісторыю як выдатны палкаводзец, мецэнат, апякун навукі і мастацтва ў Рэчы Паспалітай.

1848 год. Памёр Максімільян Станіслаў Рыла (1802-1848).

Філосаф, археолаг, арыенталіст, каталіцкі місіянер на Блізкім Усходзе і ў Паўночнай Афрыцы

Скончыў Полацкую езуіцкую акадэмію, вучыўся ў Віленскім, Грыгарыянскім (Рым) універсітэтах. Прафесар філасофіі. 3 1833 года святар.

Упершыню даследаваў руіны старажытнага Вавілона і ахвяраваў музею Ватыкана багатую калекцыю археалагічных знаходак. У 1837 абраны ў Папскую археалагічную акадэмію і Арыенталагічнае таварыства Францыі. 

Адкрыў у Бейруце Каталіцкую акадэмію, якая была пераўтворана ў Бейруцкі ўніверсітэт Святога Іосіфа. У 1841-1843 гадах на Мальце надрукаваў каментарыі да выдання заснавальніка ордэна езуітаў Ігнація Лаёлы «Духоўныя практыкаванні». 

Быў рэктарам Рымскага калегіума, апостальскім вікарыям Цэнтральнай Афрыкі ў Хартуме (Судан).

1882 год. Нарадзіўся Павел Вент (1882-1971).

Беларускі, чэхаславацкі вайсковы дзеяч

Скончыў Маскоўскі 3-ці кадэцкі корпус, Міхайлаўскае артвучылішча, ваенныя электратэхнічную, аўтамабільную школы, Акадэмію Генеральнага штаба.

Прайшоў шлях ад унтэр-афіцэра да капітана рускай арміі.

З’яўляўся начальнікам штаба арміі БНР, фарміраваў дывізію БНР у Адэсе (1918), генерал-маёр беларускага войска.

У Адэсе перайшоў на бок камуністаў і стаў фарміраваць 1-ю беларускую брыгаду, але ў маі 1919 года пад час антыбальшывіцкага паўстання Н. Грыгор’ева, далучыўся з брыгадай да паўстанцаў.

Пасля Адэсы быў саветнікам місіі БНР у Парыжы, Эстоніі, Латвіі, саветнікам Генеральнага штаба літоўскай арміі, удзельнічаў у распрацоўцы аператыўных планаў для беларускіх часцей.

З ліпеня 1921 года паступіў на службу ў армію Чэхаславакіі. Падпалкоўнік Генштаба.

З 1942 года сябра Беларускага камітэта самапомачы ў Празе.

Памер у 1971 годзе, пахаваны на Вышаградскіх могілках.

1882 год. Нарадзіўся Ігар Стравінскі (1882-1971).

Рускі кампазітар беларускага паходжання, дырыжор і піяніст, адзін з найбуйнейшых прадстаўнікоў сусветнай музычнай культуры XX стагоддзя. Грамадзянін Францыі, ЗША.

Паходзіць з беларускай шляхты Стравінскіх герба «Суліма».

Аўтар шматлікіх музычных твораў: скерца, санаты,  балетаў («Жар-птушка», «Пятрушка», «Вясна святая»), опер, песень. Актыўна гастраляваў па Еўропе, Амерыцы.

Памёр 6 красавіка 1971 года, пахаваны на могілках Сан-Мікеле ў Венецыі.

1885 год. У Нью-Ёрк прыбыў дар французскага народа Злучаным Штатам Амерыкі – статуя Свабоды.

Гэта падарунак да 100-й гадавіны амерыканскай рэвалюцыі. Праўда, прыбыў са спазненнем на 10 гадоў.

Для перавозкі на борце французскага парахода “Ізеры”, статую разабралі на 350 частак і запакавалі ў 214 скрыняў. Яе правая рука з паходняй, што была скончана раней, ужо экспанаваліся на Сусветнай выставе ў Філадэльфіі ў 1876, а затым у Мэдысан-скверы ў Нью-Ёрку.

Статую сабралі на яе новым фундаменце за 4 месяцы. Урачыстае адкрыццё статуі з выступленнем прэзідэнта ЗША Гровера Кліўленда адбылося 28 кастрычніка 1886 года.

1907 год. На з’ездзе ў Вільні створана Краёвая партыя Літвы і Беларусі.

Палітычная партыя ліберальна-кансерватыўнага кірунку, якая сумяшчала ў сваёй праграме «краёвыя» (аўтанамісцкія) і ліберальна-кансерватыўныя лозунгі.

З прапановай стварэння партыі ўпершыню выступіў адзін з ідэолагаў «краёвасці» Раман Скірмунт (1868-1939). Партыя патрабавала ўвядзення ўсіх дэмакратычных свабод і найперш свабоды нацыянальнага жыцця і палітычнае роўнасці нацыянальнасцяў, краёвага самакіравання.

Лозунгам партыі абвяшчаліся словы «Справядлівасць для ўсіх». Заяўлялася, што партыйны клопат пра разьвіццё «краю» не будзе супярэчыць культурна-нацыянальнай працы асобных народаў. Раман Скірмунт выступіў таксама за ўтварэнне ў Дзяржаўнай Думе Расійскай імперыі асобнай фракцыі дэпутатаў ад «Літвы і Русі».

Э. Вайніловіч, 1910.

1938 год. Расстраляны ўраджэнец в. Бацэвічы сённяшняга Клічаўскага раёна Аркадзь Смоліч (1891-1937).

Беларускі навуковец, палітычны і грамадскі дзеяч.

Адзін з заснавальнікаў БНР. Вучоны ў галіне эканомікі, сельскай гаспадаркі, геаграфіі. Першы беларускі прафесар геаграфіі, член Прэзідыума Беларускай акадэміі навук. Суарганізатар Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі, тэарэтык беларускай сацыял-дэмакратыі.

Старшыня Таварыства беларускай школы, Цэнтральнага Бюро краязнаўства, загадчык планава-эканамічнага аддзела Наркамата земляробства БССР, намеснік старшыні Інбелкульта.

Пачынальнік беларускай геаграфічнай навукі, аўтар першага акадэмічнага падручніка «Геаграфія Беларусі» (1919; 2-е выд. 1922; 3-е выд. 1923).

Рэпрэсаваны ў 1930 годзе. Расстраляны ў Омскай турме.

1940 год. Савецкія войскі акупавалі Латвію і Эстонію. Дзень савецкай акупацыі.

У ноч на 15 чэрвеня 1940 года савецкія памежныя войскі атакавалі латвійскіх памежнікаў, 17 чэрвеня савецкія войскі ўвайшлі ў Латвію і Эстонію, на талінскім рэйдзе ўсталі караблі Балтыйскага флота. Быў высаджаны марскі дэсант і фактычная ўлада ў краінах перайшла да амбасадаў СССР пад кантролем якіх былі сфарміраваны новыя органы ўлады і забяспечана далучэнне Латвіі і Эстоніі да СССР.

СССР акупавалі дзве незалежныя краіны на падставе нібыта таго, што ўрады Эстоніі і Латвіі быццам бы парушылі пакт аб ненападзе 1932 года і пакт аб узаемнай дапамозе 1939 года, уключыўшы ў эстонска-латвійскі ваенны саюз Літву.

Савецкімі ваеннымі ўладамі былі забаронены народныя сходы, у насельніцтва на працягу 24 гадзін была канфіскавана зброя.

Уваход савецкіх акупацыйных войск у Рыгу.

1954 год. Памёр ураджэнец Бабруйска Барыс Мікуліч (1912-1954).

Беларускі пісьменнік, празаік, крытык.

Член бабруйскага філіяла «Маладняка», працаваў у бабруйскай газеце «Камуніст». У Мінску працаваў у Дзяржвыдавецтве, у газеце «Літаратура і мастацтва», у Інстытуце журналістыкі.

Да 1936 года выдаў 7 мастацкіх кніг, шэраг апавяданняў, аповесцей, рэцэнзій, аглядаў тэатральнага рэпертуару.

Зведаў нападкі на свае творы. Арыштаваны ў лістападзе 1936 года,  асуджаны  за «антысавецкую дзейнасць» да 10 гадоў сібірскіх лагераў.

Пасля вызвалення ў 1946 годзе пераехаў у Ашгабад да сястры, нягледзячы на тое, што яму было забаронена жыць у сталіцах. Тут ён напісаў 1-ю частку рамана «Адвечнае» з задуманай эпапеі пра вайну 1812 года, пісаў пра падзеі Вялікай Айчыннай вайны, аднак апальнага пісьменніка ніхто не друкаваў.

З 1947 года без дазволу ўлад вярнуўся ў Беларусь, жыў у Бабруйску, у Цераховічах на Лагойшчыне. Працаваў у бабруйскай бібліятэцы.

Арыштаваны паўторна 28 красавіка 1949 года, высланы ў Сібір на вечнае пасяленне.

Памёр у с. Машукоўка Краснаярскага края.

Аповесць «Развітанне» прысвечаная М. Багдановічу апублікаваная ў 1959 годзе. Напісаў успаміны пра беларускіх пісьменнікаў, літаратурнае і тэатральнае жыццё Беларусі ў 1920-1950-я, пра сваё жыццё ў лагерах і турмах.

1998 год. У межах Клічаўскага і Бялыніцкага раёнаў створаны рэспубліканскі гідралагічны заказнік “Астравы Дулебы”.

Месціцца на былым ваенным палігоне, плошча ў 26 600 гектар. Мае статус водна-балотнага ўгоддзя міжнароднага значэння.

Назва заказніка нагадвае пра старажытных дулебаў-славян, якія жылі ў VI-X стагоддзях. Ян Длугаш паведамляў легендарную версію паходжання назвы племя ад імя князя Дулеба, чыё племя стала звацца дулебамі. Былі і іншыя  князі, а менавіта Радзім і Вятка, адзін з якіх, Радзім, застаўся на Сожы, другі, Вятка, – асеў на Ацэ, даўшы свае імёны землям і народам: ад Радзіма – радзімічы, ад Вяткі – вяцічы. Славяне, якія аселі па Бугу, назваліся дулебамі, пасля яны сталі звацца валынянамі, лучанамі.

Заказнік уяўляе сабой адзін з нямногіх лесабалотных масіваў на ўсходзе краіны, на водападзеле Друці і Ольсы. Ядро заказніка складаюць балоты Дулебскае і Вялікае, адкуль бярэ пачатак цэлы каскад рэк, месцяцца рэшткавыя азёры.

Лясы займаюць амаль 85% тэрыторыі, пераважаюць хвойнікі. Балоты займаюць 16% тэрыторыі. У заказніку прадстаўлены ўсе асноўныя тыпы балот тайгі. У флоры 705 відаў вышэйшых сасудзістых раслін, з якіх 15 відаў уключаны ў Чырвоную кнігу. Фауна наземных пазваночных жывёл налічвае 192 віды.

2011 год. У Магілёве адчынена мемарыяльная дошка ў гонар Канстанціна Бахановіча (1931-2007).

З’явілася на адміністрацыйным будынку Магілёўскай абласной бальніцы ў памяць аб беларускім ўрачы-гігіенісце, арганізатары сістэмы аховы здароўя, заслужанага ўрача Беларусі, заснавальніку і першым галоўным урачы абласной бальніцы (на працягу 27 гадоў).

Пры яго ўдзеле была ўведзены ў эксплуатацыю бальніца на 1100 ложкаў з 20-цю спецыялізаванымі аддзяленнямі, паліклінікай на 500 наведванняў за змену і арганізацыйна-метадычны цэнтр.

Аўтар дошкі – скульптар А. Вараб’ёў.

«Тэатральны дывертысмент». Тэатралы і мастакі знаёмяць магілёўцаў з новым мастацкім дзействам (фота, відэа)

Навіна ад

У прыватнай мастацкай галерэі скульптара Андрэя Вераб’ёва адкрылі выставу «Тэатральны дывертысмент». На ёй прадстаўленыя традыцыйныя карціны, аграмадныя чалавечыя часткі цела і мудрагелістыя інсталяцыі. Не абышлося без льва, які на дзіва не быў падобны на скульптара Вераб’ёва.

Дывертысмент – гэта шэраг канцэртных нумароў, якія складаюць адмысловую забаўляльную праграму, якая дапаўняе спектакль або канцэрт.

Дзейства прэзентаванае, як дывертысмент, хутчэй нагадвае выставу мастацкай творчасці тэатру. Яднаюць яго з ім рэчы непасрэдна прывязаныя да спектакляў, створаных былымі і цяперашнімі супрацоўнікамі Магілёўскага драматычнага тэатру.

«Люблю прыходзіць на адкрыцці. Як правіла ёсць нейкі сюрпрыз, перлінка. Тусоўка знаёмых з палітрай супрацьлеглых думак стварае асаблівую атмасферу свята. Уразілі творы Печанка, якога такім ніколі не ўяўляў. Алега Рыбакова і Вераніку Юргелас для сябе адкрыў. Заўжды ў захапленні ад шматграннасці нашага мэтра Уладзіміра Пятровіча… Вось толькі, каб усё разгледзець, трэба будзе яшчэ раз прыйсці», – кажа пра выставу наведнік Аляксандр.

Большасць тэатральных работнікаў застаюцца ў ценю артыстаў, якія маюць свае хвіліны славы на сцэне. Але ж без мастацкага і музычнага суправаджэння тэатр не змог бы ўжо амаль тры тысячагоддзі заставацца адным з самых запатрабаваных мастацтваў. Спектакль без бутафорыі, без спеваў, без каляровага і прадметнага суправаджэння рэдка бывае паспяховым.

 

Алег Печанко, Алег Рыбакоў, Ларыса Будкевіч, Андрусь Церанкоў, Генадзь Кутовіч. Вераніка Юргелас, Уладзімір Пятровіч, Аксана Якіташчанка, Святлана Піліпенка – творцы, імёны якіх незнаёмыя для большасці аматараў тэатру. А яны, між тым, працуюць, каб гледачы на сцэне маглі пабачыць цуд тэатральнага пераўвасаблення.

«Чагосьці не хапае. Мабыць, чакаў больш дзеяння. Думаў ,што будзе мініспектакль з нумароў, а тут добрая, але выстава. Настрой мне гэта не сапсавала, але чакаў большага», – выказваецца яшчэ адзін наведнік Аляксей.

«А мне спадабалася, – не згаджаецца з мужам жонка Маргарыта. – Асабліва прыемна бачыць саміх творцаў. Глядзіце, як ім падабаецца, што створанае для сябе цяпер могуць паглядзець іншыя. Глядзіце, якія яны ўзбуджаныя. Ужо для гэтага аднаго трэба рабіць падобныя праекты».

Жывапіс, графіка і скульптура і музыка ад тэатральных творцаў чакае аматараў мастацтва. Усе было прадстаўлена ў суправаджэнні скрыпкі і жалейкі, што стварала адмысловую атмасферу.

Асаблівую цікавасць нечакана выклікалі работы не масцітых артыстаў, а прыкладам, частцы чалавечага цела аўтарства Алега Печанка.

«Леў», адзін з сімвалаў Магілёва, зроблены Алегам Печанко, бадай, упершыню з выгляду непадобны на Андрэя Вараб’ева, чые творы ўпрыгожваюць дняпроўскі мост і надзіва, нібыта, спісаны са скульптара.

Цікавыя і тэатральныя інсталяцыі, дзе, як кажуць, «без бутэлькі не разбярэшся», але яны насамрэч адлюстроўваюць канкрэтныя пастаноўкі спектакляў.

Без эротыкі ўявіць сабе мастакоў немагчыма. Была голая натура прадстаўлена і на выставе.

 

На выставе прадстаўлены працы не толькі дзейных, але і адпраўленых датэрмінова на пенсію пасля падзей 2020 года Магілёўскіх тэатральных творцаў. Яны не апусцілі рукі і разам зладзілі нешта новае і нечаканае для гораду. Адчуваецца, што ўсіх іх аб’ядноўвае любоў да тэатру!

Гледачы на адкрыцці з цікавасцю хадзілі, як па зачараванаму колу, зноў і зноў нешта выглядалі. Усе па рознаму, але спрабавалі пранікнуцца задумамі стваральнікаў дзеяння, адрэфлектаваць пабачанае, або проста атрымаць новыя пачуцці.

Выстава адкрыта ў будныя дні да 25-га жніўня з 9-00 да 17-00 у галерэі Вараб’ёва, якая на беразе Дубравенкі.