Гістарычны будынак першай магілёўскай электрастанцыі быў узведзены ў 1900-х, прастаяў вайну, а цяпер пайшоў пад знос.
Будынак першай электрастанцыі ў Магілёве быў узведзены ў 1900-х гадах, а сама станцыя была запушчаная ў эксплуатацыю 7 лютага 1910 года. Пабудова доўгі час была часткова закінутая, з выбітымі вокнамі, аднак захоўвала цэласнасць канструкцыі. Раней яго адмовіліся прызнаваць гісторыка-культурнай каштоўнасцю – пісалі mogilev.media тры гады таму, але нядаўна раптам пафарбавалі.
Пра планы гарадскіх уладаў знесці гістарычны будынак заяўлялася яшчэ год таму. На яго месцы будзе ўзводзіцца шараговы жылы дом. Цяпер жа працы па зносе будынка ўжо пачаліся – паведамілі падпісчыкі суполкі “Магілёў – горад, які быў…” у Facebook.
Дом па вуліцы Яцына №13 у Магілёве будзе знесены – паведамілі карыстальнікі ў Facebook-суполцы “Магілёў. Горад які быў…”. Будынак размешчаны на самым рагу з Луганскім завулкам, на якім запланаваная масштабная забудова. У сувязі з гэтымі працамі, пад знос ідзе шэраг прылеглых будынкаў.
Карыстальнікі суполкі з сумам і настальгіяй адрэагавалі на гэтую навіну. “Гэта самая дыхтоўная хата з усіх дарэвалюцыйных дамоў на гэтай вуліцы.” – напісала адна з удзельніц суполкі. “Шыкоўны дом” – падтрымала яе магілёўская мастачка Вера Юркова.
Аднапавярховы драўляны дом па вуліцы Яцына – прыклад дарэвалюцыйнага драўлянага дойлідства. Ён багата ўпрыгожаны вытанчанымі разнымі франтонамі.
Год таму, у сакавіку 2023 года магілёўцы складалі петыцыю ў абарону помнікаў магілёўскага драўлянага дойлідства, якое дагэтуль застаецца па-за ўвагай гарадскога кіраўніцтва.
У Зэльве ўсё ж дэмантавалі помнік Ларысе Геніюш, які стаяў пры мясцовай царкве Святой Жываначальнай Тройцы з 2003 года – паведаміў унук паэткі грамадзянін Польшчы Міхась Геніюш. Ён паказаў фота таго месца, дзе стаяў помнік.
Толькі ўранні mogilev.media паведамляў, што помнік прыбіраць не будуць, паколькі дэмантаж не адпавядае заканадаўству.
Але помнік знік. “Гэта зрабілі ўночы паціху, каб ніхто не бачыў, не ведаў, каб людзі абудзіліся зранку і заўважылі, што помніка няма. Гэта вельмі дзіўная справа і нечаканая” – кажа Міхась Геніюш.
Дэталі знікнення дагэтуль не вядомы. Прычына знікнення помніка да канца незразумелая. Устаноўку помніка 20 гадоў назад дабраславіў мітрапаліт Філарэт. Савецкія ўлады друкавалі вершы Л. Геніюш, выдавалі кніжкі, ёй плацілі за гэта ганарары. Ларыса Геніюш была нават у Саюзе пісьменнікаў. Напярэдадні Зэльвенскі райвыканкам адмовіўся дэмантаваць помнік, чаго патрабавала прарасійская актывістка і «інфаказачка» Вольга Бондарава.
Унук заявіў, што не будзе звяртацца ў беларускія праваахоўныя органы, каб тыя разабраліся ў знікненні помніку ягонай бабулі: «Прабачце, але не буду… Ехаць у Беларусь я не збіраюся, бо гэта можа быць для мяне нават небяспечна».
Калі нехта з Беларусі захоча змагацца за вяртанне помніка, то Міхась Геніюш падтрымае гэтую ініцыятыву, але сам не будзе яе пачынаць, бо не бачыць у гэтым сэнсу.
Ён думае, што больш эфекту выйдзе, калі вяртаннем помніка зоймецца царква, бо бюст стаяў на яе тэрыторыі.
Жыхары Зэльвы будуюць розныя версіі, але самыя папулярныя: нехта з грамадзян забраў да сябе, каб захаваць помнік, альбо што гэта зрабіла сама блогерка В. Бондарава.
На зносе помніка вядомай беларускай паэткі «без прыцягнення непатрэбнай увагі грамадскасці» настойвае скандальна вядомая гродзенская прарасійская актывістка Вольга Бондарава – паведамляюць СМІ.
Вольга Бондарава лічыць, што помнік парушае Закон Беларусі «аб недапушчэнні рэабілітацыі нацызму» і прыносіць «невымоўныя пакуты ўсё яшчэ жывым ветэранам Вялікай Айчыннай вайны і вязням германскіх канцлагераў».
Помнік беларускай паэтцы Ларысе Геніюш быў усталяваны на тэрыторыі царквы Святой Жываначальнай Тройцы ў Зэльве ў 2003 годзе, праўда, без ўзгаднення з гарадской адміністрацыяй, але з атрыманнем блаславення царквы.
Знесці помнік ужо пагадзіліся начальнік упраўлення па ідэалагічнай рабоце і па справах моладзі Гарадзенскага аблвыканкама Ігар Булаўка і намеснік старшыні Зэльвенскага райвыканкаму па ідэалагічнай рабоце Галіна Раманчук.
У лістападзе 2022 года блогерка з Гродна Вольга Бондарава звярнула ўвагу на прыватны музей Анатоля Белага ў Старых Дарогах. Бюсты знакамітых беларусаў, устаноўленыя перад будынкам, яна назвала «русаненавісніцкай і пранацысцкай экспазыцыяй» – і паскардзілася раённаму ідэолагу. Сярод іншых быў зняты і бюст Ларысы Геніюш.
Ларыса Геніюш (1910–1983), беларуская паэтэса, празаік, грамадскі дзеяч. Працавала Генеральным сакратаром ураду БНР. Была рэпрэсаваная і ўтрымліваліся ў савецкіх турмах, у ГУЛАГу. Прынцыпова не прымала савецкага грамадзянства, засталася грамадзянкай Чэхаславакіі. Дом Геніюшаў у Зэльве, нягледзячы на нагляд КДБ, прыцягваў літаратараў, мастакоў, навукоўцаў. Яна – аўтар зборнікаў вершаў, успамінаў пра ГУЛАГ. На яе вершы напісаны песні.
Гараджане абавязаныя вызваліць месца, адведзенае пад гаражы, па першым патрабаванні адміністрацыі. Уладальнікі металічных гаражоў павінны прыбраць іх да 10 верасня. На іх месцы ўзвядуць шматпавярховікі.
Будаўніцтва трох дзесяціпавярховых дамоў на вуліцы 30 год Перамогі адгукнулася на лёсе невялікага гаражнага кааператыва. Гаражы, пабудаваныя ў пачатку 1990-х ідуць пад знос у сувязі з распачатым будаўніцтвам. Будаўнікі збіраюцца знішчыць больш за 200 металічных каробак – паведамляе тэлеканал «Беларусь 4 Магілёў».
Першы намеснік кіраўніка Адміністрацыі Ленінскага раёну Аляксей Шарай даводзіць: яшчэ падчас будаўніцтва гаражоў у Дамову быў уключаны адмысловы пункт. Гараджане абавязаліся вызваліць месца, адведзенае пад гаражы, па першым патрабаванні адміністрацыі. Цяпер такое патрабаванне агучанае – на месцы кааператыва запланавана шматкватэрнае будаўніцтва з добраўпарадкаваннем тэрыторыі.
Уласнікі металічных гаражоў павінны самастойна забраць з іх каштоўную маёмасць і паклапаціцца пра новае месца размяшчэння да 10 верасня. Пакінуць гараж на прыдамавой тэрыторыі змогуць толькі інвалідам ІІ групы па хваробе апорна-рухальнага апарату.
Гаражы, у якія не будзе забяспечаны доступ будаўнікам, будуць ускрытыя без прысутнасці ўладальнікаў, а самі металічныя каробкі адправяцца на адмысловы палігон, чакаць свайго далейшага лёсу.
