Дзень у гісторыі. 11 лютага. Заснаванне Японіі і Ватыкана. Ялцінская канферэнцыя. Нарадзіліся мастак Н. Орда, тэлевядучы Ю. Жыгамонт

Сусветны дзень хворага (World Day of the Sick, з 1993 года). 

Дзень заснаваны 13 мая 1992 года па ініцыятыве Папы Рымскага Іаана Паўла II. Пантыфік мэту Дня вызначыў так: “даць адчуць супрацоўнікам шматлікіх медыцынскіх каталіцкіх арганізацый, вернікам, усёй грамадзянскай супольнасці неабходнасць забеспячэння лепшага догляду хворых і нямоглых, аблягчэння іх пакут”.

Дата была абраная ў сувязі з тым, што менавіта ў гэты дзень у французскім мястэчку Лурд шмат стагоддзяў таму адбылася з’ява Маці Божай. Святая Дзева, Лурдская Маці Божая, якая ацаліла хворых і стала сімвалам выратавальніцы хворых.

Ігнат (народны каляндар). 

«Ігнат Грамніцам рад», «падае руку грамнiцам», радуецца пералому зімы.

660 год да нашай эры. Дзень заснавання японскай дзяржавы.

Ураджэнец вострава Кюсю Дзіму (? – 585 да н. э.), які лічыў сваёй прамаці багіню сонца Аматэрасу, заваёўвае краіну Ямата і займае яе пасад.

Ён прымае тытул Сына Неба і засноўвае імператарскую дынастыю, якая кіруе ў Японіі і дагэтуль. Гэты дзень лічыцца датай заснавання японскай дзяржавы. З 1336 святкуецца як самурайскае свята “Кігэнсэцу” – Дзень заснавання дзяржавы.

Сёння Японія – адзіная ў свеце імперыя, член “Вялікай сямёркі”, вялікая эканамічная дзяржава, што займае 3-4 месцы ў свеце па ВУП, 4-е – па аб’ёму экспарта і 6-е па імпарту, 11-е па колькасці насельніцтва (125 мільёнаў чалавек), з вельмі высокім узроўнем жыцця і з самай высокай сярэдняй працягласцю жыцця (85 гадоў). 

Адзіная краіна ў свеце, супраць якой была выкарыстана ядзерная зброя.

1661 год. У Магілёве адбылося славутае паўстанне гараджан супраць расійскай улады – калі лічыць па новым стылі.

Паводле Магілёўскай хронікі Сурты і Трубніцкіх, у 1661 годзе “месяца лютага 1-га дня на святога Трыфана высеклі ў Магілёве гараджане магілёўцы маскоўскі гарнізон.” 1 лютага – гэта 11 лютага па грыгарыянскім календары. 

У верасні 1654 г. Магілёў перайшоў без боя на бок маскоўскага войска. Гараджане прысягнулі на вернасць цару Аляксею Міхайлавічу, але хутка паміж магістратам і расійскай вайсковай адміністрацыяй узніклі супярэчнасці, якія выліліся ў паўстанне 1661 года.

У звычайны рынкавы дзень царскія вайскоўцы пачалі крыўдзіць і зневажаць гандлярак. Паводле легенды, умоўны заклік «Пара!» тады вымавіў ля ратушы бурмістр Язэп Левановіч, што кіраваў падрыхтоўкай паўстання. На гукі звону збегліся гараджане, неўзабаве ім на дапамогу прыйшлі выпушчаныя з турмы ваеннапалонныя, і за некалькі гадзін напружанага бою была знішчаная практычна ўся маскоўская залога (па розных ацэнках, ад некалькіх соцень да некалькіх тысяч чалавек). Уцяклі толькі некалькі чалавек, якія, дабегшы да Рослава, паведамілі, што «могилевские мещане… изменили… ратных людей в Могилеве всех порубили». Тры ваяводы і некалькі афіцэраў былі захоплены ў палон і адпраўлены ў Варшаву.

1807 год. Нарадзіўся Напалеон Орда. 

Беларускі і пoльскі мастак, кампазітар, піяніст і педагог.

Скончыў Свіслацкую гімназію. За ўдзел у тайным студэнцкім таварыстве быў арыштаваны і выключаны з Віленскага універсітэта. Удзельнік паўстання 1830-1831 гадоў. 

Жыў на эміграцыі ў Францыі. Браў урокі музыкі ў Ф. Шапена. Аўтар твораў для фартэпіяна – рамансаў, паланэзаў, серэнад, мазурак. Працаваў дырэктарам Італьянскай оперы ў Парыжы.

Наведаў шмат мясцін Беларусі, Украіны, Польшчы, Літвы. Замалёўваў пейзажы і будынкі, звязаныя з жыццём вядомых людзей. Даў абяцанне намаляваць усе замкі Беларусі, пакуль яны не разбурыліся.

Яго выявы Мірскага і Нясвіжскага замкаў, былі выкарыстаны дзеля афармлення беларускіх грашовых купюраў (узору 2000 года).

Памёр 26 красавіка 1883 года.

Яго імем названы вуліцы ў Мінску, Брэсце і Гродне, Пінская мастацкая школа. Працуе раённы музейны комплекс Н. Орды ў в. Варацэвічы Іванаўскага раёна, у Іванава пастаўлены адзіны ў Еўропе помнік. Адноўлена сядзіба, у якой нарадзіўся мастак.

1877 год. Нарадзіўся Антон Неканда-Трэпка. 

Беларускі палітычны і грамадска-культурны дзеяч, педагог.

Удзельнік пецярбургскага Беларускага гуртка народнай прасветы, студэнцкага руху. Сустваральнік Беларускай сацыялістычнай грамады. Працаваў у выдавецтве «Загляне сонца і ў наша аконца».

У Мінску працаваў у польскай гімназіі, у наркамасветы БССР, намеснікам дырэктара Мінскага беларускага педагагічнага інстытута, уваходзіў у склад прэзідыума Часовага беларускага нацыянальнага камітэта. У сакавіку 1919 года арыштаваны ВЧК і інтэрніраваны ў Смаленск.

З лета 1920 года жыў у Вільні, выкладчык і дырэктар Віленскай беларускай гімназіі, сузаснавальнік Таварыства беларускай школы, працаваў у Беларускім навуковым таварыстве, Беларускім выдавецкім таварыстве, Беларускім музеі імя І. Луцкевіча. Выдаў падручнікі па фізіцы і матэматыцы для сярэдніх школ.

У кастрычніку 1939 года арыштаваны НКУС, сасланы ў Сібір. У 1942 годзе ўступіў у армію генерала Андэрса. Памёр 12 лютага 1942 года на наступны дзень апасля 65-годдзя па дарозе да месца дыслакацыі вайсковай часці.

Фота: А. Неканда-Трэпка з жонкай Юліяй

1924 год. Памёр урадэнец Полацка Дзміцер Кайгародаў (1846–1924)

Прыродазнавец, падарожнік, аўтар феналагічных карт, заснавальнік рускай феналогіі, аўтар першых радыёперадач па прыродазнаўстве, прафесар. 

Пасля выйсця ў адстаўку з армейскай службы, заняўся навукай. У 1875-1905 гадах узначальваў кафедры лясной тэхналогіі, ляснога інжынернага мастацтва ў Пецярбургскім лясным інстытуце.

Аўтар больш за 300 навуковых і навукова-папулярных работ, дапаможнікаў, падручнікаў, у тым ліку «Кароткі агляд расліннага царства па кліматычных паясах»,  комплекснай праграмы па прыродазнаўстве. Распрацоўшчык экскурсійнага метаду, першых календароў назіранняў для школы, заснавальнік Дня птушак.

Стварыў феналагічную сетку для правядзення біякліматычнага раянавання еўрапейскай часткі Расіі, сярод яго карэспандэнтаў былі і жыхары Беларусі, у тым ліку навучэнцы магілёўскіх школ.

Як папулярызатар прыроды, мноства сваіх артыкулаў, казак прыродазнаўчага зместу рэгулярна размяшчаў у дзясятках часопісаў.

Лічыў прыроду крыніцай музычнай, мастацкай, паэтычнай творчасці, натхнення. Аўтар некалькіх рамансаў.

Імя Кайгародава носіць Феналагічная камісія Рускага Геаграфічнага таварыства, вуліца ў Пецярбургу.

Ягоны ўнучаты пляменнік – А. Кайгарадаў (1881-1951) – беларускі акадэмік, кліматолаг, рэктар БДСГА, сустваральнік гідраметэаралагічнай службы, першы кіраўнік Беларускай навукова-даследчай геафізічнай абсерваторыі.

1929 год. Утварэнне суверэннай дзяржавы Ватыкан. 

Ватыкан стаў суверэнным у выніку Латэранскіх (па назве палаца) пагадненняў паміж Італьянскім каралеўствам  і Апостальскай Сталіцай, паміж прадстаўніком караля Віктара Эмануіла III прэм’ер-міністрам Б. Мусаліні і кардыналам П’етра Гаспары. 

Пагадненнямі скончыўся канфлікт паміж бакамі, які цягнуўся з 1870 года.

Ватыкан – карлікавая дзяржава, самая маленькая ў свеце, размешчана ў заходняй частцы Рыма, на Ватыканскім пагорку(“vaticinia” – “прадказанне”), на плошчы ў 44 гектары. Насельніцтва каля 900 чалавек. 

Гэта – абсалютная тэакратычная манархія на чале з Папай Рымскім. 

Значную частку тэрыторыі займае сабор святога Пятра і аднайменны пляц, якія з’яўляюцца цэнтрам пакланення каталікоў усяго свету, акрамя іх тут яшчэ месцяцца саборы Санта-Марыя-Маджорэ, Латэранскі, Ватыканская абсерваторыя. 

Практычна ўвесь перыметр краіны – каля 3200 метраў – абмежаваны сцяной, якая спыняе незаконныя пранікненні.

Ватыкан мае сваю армію са 117 швейцарскіх гвардзейцаў. Грашовая адзінка – еўра. Чаканіцца абмежавана і ватыканскі еўра (у асноўным для нумізматаў).

1945 год. Завяршылася Крымская (Ялцінская) канферэнцыя “вялікай тройкі”. 

Кіраўнікамі СССР, ЗША і Вялікабрытаніі быў прыняты план пасляваенага ўладкавання Еўропы, узгоднены дзеянні для дасягнення капітуляцыі Германіі. У «Камюніке аб Крымскай канфэрэнцыі» былі уключаны раздзелы пра разгром, акупацыю Германіі, рэпарацыі, аб Польшчы, Югаславіі, Кітаі і Японіі і іншыя. У выніку выканання СССР дамоў па Польшчы, БССР страціла Беластоцкую вобласць.

1952 год. У в. Ялізава Асіповіцкага раёна нарадзілася Людміла Паўлікава (Хейдарава). 

Беларуская паэтэса.

Працавала ў навукова-даследчых установах Мінска,  на Беларускім тэлебачанні.

Аўтар вершаў, многіх зборнікаў паэзіі, паэм, філасофскай кнігі, кніг апавяданняў, раманаў, перакладаў на беларускую мову асобных твораў  А. Пушкіна, М. Лермантава, Г. Ахматавай, М. Валошына, Б. Пастэрнака, М. Цвятаевай, В. Мандэльштама, з літоўскай, украінскай, польскай.

Лаўрэат Літаратурных прэмій імя А. Адамовіча, часопіса “Дзеяслоў”, “Залаты апостраф”.

1959 год. У Мінску адбылося ўрачыстае адкрыццё Беларускага дзяржаўнага цырку з першым паказам. 

Умяшчальнасць залы цырка – 1668 месцаў, цырк разлічаны для паказу нумароў розных жанраў – ад воднай феерыі да паветраных нумароў. 

Першы ў Беларусі цырк «Цырк братоў Нікіціных» на 800 месцаў быў адкрыты ў Мінгску 16 лістапада 1884 года.

Будаўніцтва новага цырка пачалося ў кастрычніку 1954 года на беразе р. Свіслач. Уяўляе сабой круглае купальнае збудаванне з прамавугольным у плане трохпавярховым службовым корпусам. Галоўны фасад аформлены каланадай карынфскага ордара. 

Будынак рэканструяваны ў 2008–2010 гадах.

Зараз у Беларусі працуюць толькі Мінскі і Гомельскі цыркі.  А вось у 1930-я гады працавалі ў Віцебску, Мінску, Магілёве, Гомеле, Бабруйску.

1968 год. Нарадзіўся Юрый Жыгамонт. 

Беларускі акцёр і тэлевядучы.

Яшчэ з дзяцінства цікавіўся гісторыяй, рэтра-рэчамі. Рана пачаў вандраваць. “Стопрацэнтны беларускі падарожнік” бо вандруе толькі ў межах Беларусі і аб гэтым ніколькі не шкадуе.

Акцёр тэатру і кіно, працуе ў Тэатры юнага гледача, прымае ўдзел у спектаклях «Маленькі лорд Фаўнтлярой», «Тарас на Парнасе».

З 2006 года быў вядучым тэлепраекту «Падарожжы дылетанта», «Новыя падарожжы дылетанта», «Прыгоды дылетанта» на тэлеканале «СТБ». З 2017 года «Падарожжа дылетанта» выходзіў на партале TUT.BY.

Самымі дарагімі для сябе кнігамі лічыць Біблію і паэму «Новая зямля» Якуба Коласа.

Мікалаеў – 290 дзён вайны

За апошнія суткі ў Мікалаеўскай вобласці расійскімі абстрэламі пашкоджаны 26 грамадзянскіх аб’ектаў, такую інфармацыю дае Друге ТВ.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

Усяго за час вайны ў Мікалаеўсакай вобласці пашкоджана часткова або поўнасцю 14 045 грамадзянскіх аб’ектаў, з іх:

– аб’екты жыллёвага фонду – 9048;

– медыцынскія ўстановы – 92;

– навучальныя ўстановы – 389;

– установы культуры – 184;

– аб’екты прамысловых прадпрыемстваў – 189;

– аб’екты жыццезабеспячэння: газа – 1025, электра – 881, вода – 32, цеплазабеспячэнне – 96; іншыя не ваенныя аб’екты – 2109.

Зараз у вобласці працягваюцца работы па аднаўленні газа- і электразабеспячэння ў населеных пунктах, якія пацярпелі ў выніку вайны. Да гэтага часу без газазабеспячэння пакутуюць 6086 спажыўцоў, спынена электразабеспячэнне, водазабеспячэнне, водаадвод у 81 населеным пункце, у 4 – часткова.

Усяго з Мікалаеўскай вобласці эвакуіравана 27751 чалавек. 

Прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі заклікаў Турцыю і ААН гарантаваць бяспеку Мікалаеўскай вобласці і яе портаў, што стане яшчэ адным крокам для забеспячэння глабальнай харчовай бяспекі.

Аб гэтым ён паведаміў на міжнародным форуме TRT World Forum 2022 у Стамбуле:

– Цяпер больш за 13 мільёнаў тон аграпрадукцыі на экспарт, а можам даць яшчэ дзясяткі мільёнаў тон. Нашы парты задзейнічаны ў экспартнай збожжавай ініцыятыве, працуюць толькі на палову магутнасці. І гэта таму, што Расія тармозіць рэалізацыю экспарту, трымае судны ў чаканні інспекцый. Па стане на сённяшні дзень больш за 80 суднаў.

Зяленскі перакананы, што калі гарантаваць бяспеку Мікалаеўскай вобласці і яе портаў, гэта стане яшчэ адным крокам для забеспячэння глабальнай харчовай бяспекі.

Мікалаеўскі порт
Мікалаеўскі порт

 

Мост паміж Мікалаевам і Херсонам, які быў зруйнаваны расійскімі акупантамі, адновяць праз некалькі месяцаў, паведаміў намеснік кіраўніка Офіса Прэзідэнта Кірыл Цімашэнка ў сваім тэлеграм-канале. Пуцеправод ужо абследавалі спецыялісты і пачынаюцца работы па аднаўленні. Дарожнікі запэўніваюць, што справяцца праз некалькі месяцаў

З мостам звязана шмат чаго: эвакуацыя жыхароў, гуманітарная дапамога, перавозка грузаў, лагістыка для бізнесу. 

Рамонт моста
Рамонт моста

 

А вось будынак Мікалаеўскай абласной вайсковай адміністрацыі, які быў напалову разбураны ўранні 29 сакавіка ў выніку ракетных абстрэлаў расійскіх акупантаў, аднаўленню не падлягае. Яго знясуць,  паведаміў кіраўнік абласной ваеннай адміністрацыі Віталь Кім. Пры абстрэлах будынку адміністрацыі пацярпеў офіс Кіма, загінула 7 чалавек, з пад завалаў выратавалі яшчэ 22 параненых.

Мікалаеўская абласная ваенная адміністрыцыя
Фота: Мікалаеўская абласная ваенная адміністрыцыя

 

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

Дзень у гісторыі. 6 снежня. Мікалайкі. Руйнаванне Кіева войскамі Батыя. Другое ўзбуйненне БССР. Нарадзіліся “Чорная панна Нясвіжа” Барбара Радзівіл

Дзень святога Мікалая (каталіцкая канфесія), Мікалайкі

Найбольшую славу святому Мікалаю прынеслі яго незвычайная дабрыня і гатовасць заўсёды прыйсці на дапамогу бліжнім. У многіх каталіцкіх краінах існуе звычай рабіць дзецям падарункі, як гэта рабіў святы Мікалай. Атрымаць падарунак будуць радыя і дарослыя.

Святы Мікалай лічыцца апекуном падарожнікаў, дзяцей, дзяўчат на выданне, маракоў, рыбакоў, пекараў, вязняў, пастухоў. Ён ахоўвае хатнюю жывёлу ад хвароб і ваўкоў.

«На Мікалая пакінь воз, а закладзі сані», «Калі падае снег, то святы Мікалай трасе барадой». Святога Мікалая заклікалі і ва ўсіх нечаканых патрэбах, калі неабходна была дамамога гэтага цудоўнага святога.

Найстарэйшую выяву святога Мікалая можна ўбачыць у адным з касцёлаў у Бейруце – гэтая арабская фрэска паходзіць з VI ст. Асобе св. Мікалая прысвечана шмат выяваў у беларускім мастацтве, што сведчыць пра любоў і пашану да яго. Паводле слоў мастацтвазнаўцы А. Ярашэвіча, найбольшая колькасць такіх выяваў – у іканаграфічным жывапісе. 

Святы Мікалай на Беларусі лічыцца найпершым пасля Маці Божай заступнікам за людзей перад Богам. У Беларусі захавалася больш за 1 000 абразоў Святога Мікалая, пераважна ХІХ і пачатку ХХ стагоддзяў.

 

Дзень Узброеных сіл Украіны. 

Адзначаецца ў гэтым годзе на 286 дзень уварвання расійскіх войск на тэрыторыю краіны.

Узброеныя сілы забяспечваюць стрымліванне ўзброенай агрэсіі супраць Украіны і адпор ёй, ахову паветранай прасторы дзяржавы і падводнай прасторы ў межах тэрытарыяльных водаў Украіны.

У склад Узброенных Сіл Украіны ўваходзяць сухапутныя войскі, паветраныя сілы,  Ваенна-марскія сілы.

Па ўкраінскіх дадзеных, на 4 снежня 2022 года, войскі Украіны знішчылі 91 150 акупантаў, танкаў ворага – 2922, баявых машын – 5892, артсістэм – 1908, рэактыўных сістэм – 395, сродкаў супрацьпаветранай абароны – 210, самалётаў – 281, верталётаў – 263, беспілотнікаў – 1573, крылатых ракет –  531, караблёў — 16, аўтамабіляў – 4479, спецтэхнікі – 163.

 

1240 год. Пасля працяглай аблогі мангола-татарскія войскі ўварваліся ў Кіеў. 

Да гэтага манголы разбілі асноўныя сілы Уладзіміра-Суздальскай зямлі, разрабавалі гарады Паўночна-Усходняй Русі. Цяпер шлях Батыя ляжаў у паўднёвыя і заходнія землі. Першым захопленым горадам стаў памежны Пераслаў, затым Чарнігаў.

Батый не жадаў разбураць прыгожы горад і прапанаваў гараджанам здацца без бою. Аднак кіяўляне вырашылі біцца да смерці. Па сведчанні летапісца “адзін біўся з тысячай, а двое – з цемраю”.

Татарам прыйшлося выкарыстоўваць сценабітныя прылады. Праз правалы ў сценах манголы ўварваліся ў горад. 6 снежня 1240 гады пала апошні пункт абаронцаў – Дзесяцінная царква. 

З 50 000 чалавек пасля пагрому ў горадзе засталося не больш за 2 000. Былі разбураны Успенскі, Сафійскі сабор, Траецкая надбрамная царква (цяпер галоўны ўваход у Лаўру), царква Спаса на Бераставе, Ірынінская і практычна ўсе кіеўскія вароты. Трагедыя адкінула Кіеў у развіціі на сотні гадоў. У 1654 годзе насельніцтва Кіева складала не больш за 6000 (у Мсціславе ў гэты час жыло каля 30 000).

1520 год. Нарадзілася Барбара Радзівіл

Каралева польская і вялікая княгіня літоўская, другая жонка Жыгімонта II Аўгуста. “Чорная панна Нясвіжскага палаца”, “Джульета беларускага сярэднявечча”, “сярэднявечная Алена Прыгожая”.

Пачуцці Жыгімонта II Аўгуста да Барбары імкнуліся выкарыстаць для ўмацавання ўласных пазіцый яе браты Мікалай Радзівіл Руды і Мікалай Радзівіл Чорны. Супраць шлюбу выступілі магнаты і шматлікая шляхта, незадаволеная ростам уплывовасці Радзівілаў, свякроў каралева Бона Сфорца.

Насуперак ўсім апанентам Барбара была каранавана 7 снежня 1550 года, але ў хуткім часе, 8 мая 1551 года,  памерла. Верагодна, што яе атруцілі, але ёсць меркаванні, што прычынай яе смерці была анкалагічная хвароба.

Гісторыі рамантычнага кахання Барбары з Жыгімонтам Аўгустам прысвечаны шматлікія мастацкія творы.

 

1705 год. У Гродна асвечаны касцёл Святога Францыска Ксаверыя, Фарны касцёл

Асвячэнне правёў біскуп Тэадор Патоцкі ў прысутнасці караля Аўгуста ІІ і цара Пятра І. Кафедральны сабор Гродзенскай дыяцэзіі, помнік архітэктуры і дэкаратыўна-манументальнага мастацтва барока і ракако, адзін з сімвалаў каралеўскага горада.

У 1725 годзе на вежу-званіцу касцёла перанесены гадзіннік з вежы езуіцкага калегіума. Пасля скасаваня кляштару езуітаў, касцёл у 1788 годзе стаў фарным.

Касцёл уяўляе сабой трохнефавую купальную базіліку з трансептам, памерам у плане 30х60 м і вышынёй 65 м.

Фота: Малюнак Н.Орды

 

1800 год. Нарадзіўся Язэп Ходзька

Беларускі геадэзіст, тапограф, географ, генерал-лейтэнант.

Праводзіў трыянгуляцыйныя работы на захадзе Латвіі, у Літве, у Гродзенскай і Мінскай губернях.

Лідары паўстання 1830-1831 гадоў меркавалі прызначыць яго камендантам Вільні. Пасля гэтага быў затраманы рускімі ўладамі і накіраваны на правядзенне тапаграфічных работ на Дунаі і Басфоры.

Склаў ваенны агляд румынскіх княстваў Малдавіі і Валахіі, правеў Закаўказскую трыянгуляцыю. Узнагароджаны вялікім Канстанцінаўскім медалём Рускага геаграфічнага таварыства.

Памёр 21 лютага 1881 года ў Тыфлісе.

1896 год. У Гродна нарадзіўся Восіп Любіч

Французскі мастак, прадстаўнік Парыжскай школы.

Працаваў алеем і гуашшу, займаўся гравюрай. Творы экспанаваліся ў Нацыянальным музеі Бецалель ў Іерусаліме, у Мілане, Турыне і Нью-Ёрку. Удзельнічаў у групавых і персанальных выставах, у тым ліку выставах «Рускія мастакі Парыжскай школы» ў Музеі Сен-Дэні і ў Доме французскай думкі ў Парыжы, у галерэі «Motte».

Яго творы захоўваюцца ў музеях Лондана, Цюрыха, Нью-Ёрка і Тэль-Авіва, у калекцыі Нацыянальнай бібліятэкі ў Парыжы, 14 твораў – у карпаратыўнай калекцыі Белгазпрамбанка ў Мінску.

Памёр 27 лістапада 1990 года.

Фота: аўтапартрэт В. Любіча з мадэллю

1921 год. Памёр Мікалай Янчук. 

Беларускі і ўкраінскі навуковец-славіст, гісторык, этнограф, фалькларыст і літаратуразнавец.

Вывучаў гарадзішчы на Койданаўшчыне. Працаваў у Маскоўскім універсітэце, прафесарам кафедры беларускай літаратуры і этнаграфіі БДУ.

Адзін з заснавальнікаў часопісу «Этнографическое обозрение».

У 1918-1921 гадах чытаў курс беларускай і ўкраінскай літаратур у Маскоўскім універсітэце, удзельнічаў у рабоце камісіі па арганізацыі БДУ.

Член Беларускага навукова-культурнага таварыства ў Маскве, супрацоўнічаў з Беларускім нацыянальным камісарыятам і Беларускім пададдзелам аддзелу асветы нацыянальных меншасцяў Народнага камісарыяту асветы РСФСР.

Пісаў на беларускай, польскай і рускай мовах, валодаў палескай гаворкай.

 

1925 год. Адкрылася Першая Усебеларуская мастацкая выстаўка. 

Была прысвечана юбілею рэвалюцыі 1905 года і 400-годдзю беларускага кнігадрукавання.

Экспазіцыя была размешчана ў Мінску, у будынку Камуністычнага ўніверсітэта па вул. Універсітэцкай, 27 (цяпер — вул. Кірава, 21) і ўключала больш за 1000 твораў. На выставе экспанаваліся ўзоры старажытнага мастацтва: крыж Ефрасінні Полацкай, копіі фрэсак полацкіх цэркваў, кніжныя выданні, эксклібрысы, абраз XVII стагоддзя «Ушэсце Гасподне» беларускай школы іканапісу (са Стэфанаўскай царквы XVII стагоддзя ў Слуцку).

Свае творы прадставілі і шматлікія мастакі, у тым ліку Леў Зевін, Абрам Бразер, Уладзімір Кудрэвіч, Леў Альпяровіч, Міхась Філіповіч, Гаўрыла Віер, Валянцін Волкаў, Генадзь Змудзінскі.

Фота: Абрам Бразер. Партрэт Іегуды Пэна, 1921.

 

1926 год.  Адбылося Другое ўзбуйненне БССР. Тэрыторыя павялічылася на 15,7 тысяч км², насельніцтва на 649 000 чалавек.

Першае ўзбуйненне тэрыторыі БССР адбылося  ў 1924 годзе. У яго выніку тэрыторыя краіны павялічалася з 52,4 да 110,6 тыс. км², а насельніцтва з 1,5 да 4,2 мільёна чалавек. Аднак Гомельскі і Рэчыцкі паветы заставаліся па-за межамі БССР.

Пасля дзяржаўнага перавароту ў Польшчы ў 1926 годзе і пагаршэння адносін з СССР саюзнае кіраўніцтва вырашыла другім узбуйненнем БССР актывізаваць беларускі нацыянальны рух у Заходняй Беларусі і паменшыць падтрымку польскіх улад насельніцтвам. 

Менавіта таму ініцыятарам другога узбуйнення БССР быў Наркамзамежспраў СССР, які 8 верасня 1926 года прыняў пастанову аб неабходнасці настойваць у палітбюро ЦК УКП(б), каб Гомельскі і Рэчыцкі паветы былі далучаны да БССР. 

Створаная камісія на чале з Я.Пэтэрсам знайшла на Гомельшчыне ў значнай ступені русіфікаванае насельніцтва. 

Аднак ЦК КП(б) Беларусі здолеў пераканаць ЦК УКП(б) аб неабходнасці далучэння Гомельшчыны да БССР. 

4 снежня 1926 года на аб’яднаным пленуме Гомельскага губернскага і гарадскога камітэтаў КП(б)Б выступіў сакратар ЦК УКП(б) М.Швернік, які праінфармаваў аб пастанове палітбюро далучыць Гомельскі і Рэчыцкі паветы да БССР. 

Праз два дні адбылося другое узбуйненне БССР, у выніку якога тэрыторыя БССР павялічылася на 15,7 тысяч км² да 126,3 тыс. км² а насельніцтва падрасло на 649 000 чалавек да 4,9 мільёнаў.

 

1930 год. Рэпрэсіі ў БССР. Шэраг навукоўцаў пазбаўленыя звання акадэмікаў.

Звання акадэміка былі пазбаўлены «ворагі пралетарскай дыктатуры»  Вацлаў Ластоўскі, Уладзімір Пічэта, Язэп Лёсік, Сцяпан Некрашэвіч, Гаўрыла Гарэцкі і Аляксандр Дубах.

У 1930 годзе ў палітычнай справаздачы цэнтральнага камітэта XVI з’езда ВКП(б) І. Сталін заявіў: “Рэпрэсіі ў галіне сацыялістычнага будаўніцтва з’яўляюцца неабходным элементам наступлення…”. 

Першай вялікай сфальсіфікаванай палітычна-крымінальнай справай стала справа “Саюза вызвалення Беларусі”. Яна пачалася 17 лютага 1930 года арыштам П. Ільючонка (1891-1945). 

Па справе вясной – летам 1930 года было арыштавалі 108 дзеячаў беларускай навукі і культуры. Абвінавачанні ў належнасці да “Саюза” выстаўляліся і Я. Купалу, Я. Коласу.

Гаўрыла і Максім Гарэцкія

 

1933 год. Нарадзілася Зінаіда Мажэйка. 

Беларускі этнамузыказнаўца. Доктар мастацтвазнаўства. Заслужаны дзеяч мастацтваў. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі.

Працавала ў Інстытуце мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі ў галіне тэарэтычнай этнамузыкалогіі і практычнай фалькларыстыкі.

Пры яе рэжысуры зняты пяць дакументальных музычна-антрапалагічных кінафільмаў. 

Да асноўных яе прац адносяцца: “Песенная культура Беларускага Палесся”, ”Песні беларускага Паазер’я”, “Песні Беларускага Падняпроўя”, “Каляндарна-песенная культура Беларусі…”, “Народна-песенная культура Беларусі ў агульнаславянскім кантэксце…” і іншыя.

Памерла 8 сакавіка 2014 года.

 

1947 год. Нарадзіўся Георгій Ліхтаровіч. 

Беларускі фотамастак, літаратар.

Ілюстраваў першыя тамы «Збору помнікаў гісторыі і культуры Беларусі», выкладаў фотаграфіку ў Тэатральна-мастацкім інстытуце.

Выдаў фотаальбом «Добры дзень, Беларусь», аўтар кніг вершаў, раманаў.

Прымаў удзел у фатаграфічных і мастацкіх выставах, пленэрах памяці Язэпа Драздовіча, Васіля Быкава, Уладзіміра Караткевіча. Удзельнічаў у перадачах беларускага Радыё Свабода.

Найбольш значныя выданні: «Драўлянае дойлідства Беларускага Палесся», «Мастацтва, створанае народам», «Мінск», «Гродна», «Траецкае прадмесце», «Добры дзень, Беларусь», «Беларуская кафля», «Веткаўскі музей…», «Жывапіс Беларусі XII-ХVIII стагоддзяў», «Пластыка Беларусі XII-ХVIII стагоддзяў», «Дэкаратыўна-прыкладное мастацтва Беларусі XII-ХVIII стагоддзяў», «Іканапіс Беларусі XII-ХVIII стагоддзяў», «Сялянская энцыклапедыя ў творах Мікалая Тарасюка» і іншыя.

У Мікалаеве не будзе навагодняй ёлкі

У Мікалаеве сёлета не будуць усталёўваць цэнтральную навагоднюю ёлку, паведаміў выданню “Краіна” мэр горада Аляксандр Сянкевіч. 

– Мы не плануем усталёўваць гарадскую навагоднюю ёлку. Па-першае, не да святкаванняў на ўзроўні горада, калі нашы хлопцы там, на перадку. Па-другое, ва ўсіх установах, якія лічаць гэта магчымым, усталююць невялікія ялінкі.

Сёлета многія гарады Украіны адмовіліся ад устаноўкі ёлак, у Кіеве ўсталююць “энергаадказную” ёлку.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці

З 1 снежня ў Мікалаеўскай вобласці змяняецца час камендацкай гадзіны і здымаюць абмежаванні на продаж алкаголю.

Каменданцкая гадзіна будзе дзейнічаць з 0:00 да 5:00. Здымаецца і абмежаванне на продаж алкаголю, але не ўсім. Продаж алкагольных напояў забараняецца толькі вайскоўцам і праваахоўнікам.

Апублікаваныя фотаздымкі разбураных акупантамі вёсак Новагрыгараўка і Любаміраўка Мікалаеўскай вобласці з вышыні птушынага палёту.

На фотаздымках бачна, што ў выніку абстрэлаў знішчаны не толькі жылыя дамы, але і вялікія адміністрацыйныя будынкі.


Фота: novosti-n.org

Акупанты гвалтоўна вывезлі амаль 40 грамадзянскіх з Кінбурнскай касы, заявіў  кіраўнік Мікалаеўскай абласной ваеннай адміністрацыі Віталь Кім.  

Людзей “эвакуіравалі” супраць іх волі. Пры гэтым зусім невядома, куды менавіта.

 

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.

31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

Расійскія вайскоўцы пачалі капаць акопы ў паўночнай частцы Крыма

У сетцы былі апублікаваныя спадарожнікавыя здымкі, на якіх бачны новыя лініі расійскай абароны ў паўночнай частцы часова акупаванага украінскага Крыма.

Пра гэта паведамляе OSINT-спецыяліст Бенджамін Пітэт у сваім Twitter.

“Думаю, гэтая тэма вас здзівіць. Расія рые новыя акопы на поўначы Крыма” – напісаў ён.

Аўтар паведамлення дадае, што рускія акупанты рыхтуюць акопы і каля кантрольна-прапускнога пункта “Чангар” паміж Херсонскай вобласцю і паўвостравам. Таксама іх знайшлі і ў раёне Армянска, які знаходзіцца ў паўночна-заходняй частцы Крыма.

Паводле слоў Пітэта, акупанты ўзводзяць абарончыя пазіцыі па ўсёй паўночнай частцы Крыма. 

Фота: novosti-n.org

Цяпер цяляты! Расіянін спрабаваў вывесці 30 беларускіх бычкоў

50-гадовага кантрабандыста выкрылі дарогаю ў Расію. Туды ён кіраваў фуру наладаваную «жывым таварам», на які не было дакументаў. Спынілі машыну ў Кіраўскім раёне.

“Падчас агляду ў паўпрычэпе было выяўлена 30 бычкоў коштам блізу 65 тысяч рублёў”, – паведамляе тэлеграм-канал «Милиция Могилёщины».

Паводле яго, устаноўлена, што жывёлы былі закуплены ў грамадзян у Капыльскім раёне для далейшага перапродажу.

Аўтамабіль з грузам затрыманы. Праводзіцца праверка, па выніках якой дзеянням перавозчыка будзе дадзена прававая ацэнка.

Паведамленні пра выкрыццё кантрабанды дарогаю ў Расіі апошнім часам у міліцэйскім тэлеграм-каналам з’яўляецца ледзьве не штодня. У суседнюю краіну, на мяжы з якой адсутнічае сталы беларускі пагранічны і мытны кантроль, незаконна вязуць металалом, мясныя харчы, гароднінную прадукцыі, а цяпер і буйную рагатую жывёлу.