26-ты Манхэтанскі фестываль кароткаметражнага кіно “Manhattan shorts” будзе праходзіць пачынаючы з 28 верасня ў 500 гарадах свету для 100 000 гледачоў.
Кожны аматар кіно можа далучыцца да галасавання ў выбары пераможцаў фестываля. Усяго на суд гледачоў будуць прадстаўленыя 10 карцін з васьмі краін свету. 9 кастрычніка будуць абвешчаныя вынікі галасавання ў Беларусі.
Манхэтэнскі Фестываль кароткаметражнага кіно сёлета падрыхтаваў праграму фільмаў, аб’яднаную адной агульнай тэмай, якая блізкая ўсім – як чалавек сустракае цяжкасці і нягоды, і тыя, якія ён стварыў сваімі рукамі, і тыя, ад якіх ніхто не застрахаваны.
Усе кароткаметражныя фільмы фіналісты аўтаматычна атрымліваюць кваліфікацыю на “Оскар”. Усе фільмы паказваюцца на мове арыгінала з субцітрамі. Падрабязную праграму фестываля можна знайсці тут. У Магілёве паказы пройдуць у кінатэатры “Радзіма”.
Ужо 10 год запар у аграгарадок Радамля аматары старажытнай культуры з’яжджаюцца, каб згадаць часы летапісных Радзімічаў. Сёлетні этнафэст парадаваў наведвальнікаў тэатралізаванымі дзеяннямі з удзелам клубаў гістарычнай рэканструкцыі, абрадамі, рытуаламі, здабычай жывога агню і паказальнымі баямі рэканструктараў.
Радамля – паселішча ў Чавускім раёне. Лічыцца, што яно тысячу гадоў таму было адным з радавых цэнтраў славянскага саюзу радзімічаў, якое адыграла важную ролю ў фармаванні беларусаў. Сведка тых даўніх стагоддзяў – помнік археалогіі Радамльскае замчышча.
Этнафестываль «У госці да радзімічаў» упершыню адбыўся ў 2014 годзе.
1439 год. Падпісана Фларэнційская царкоўная унія аб аб’яднанні праваслаўнай і каталіцкай цэркваў пад уладай папы рымскага.
Мітрапаліт Ісідар Кіеўскі разам з грэчаскім арцыбіскупам Васілём Бесарыёнам падпісаў царкоўную унію аб аб’яднанні праваслаўнай і каталіцкай цэркваў пад уладай рымскага папы. Іх рашэнне было прадыктавана жаданнем аб’яднаць хрысціянскія цэрквы перад пагрозай туркаў, якія ўварваліся ў Візантыю.
Аднак у дзеянне гэтая унія не ўступіла, так і застаўшыся на паперы. Па вяртанні ў Маскву мітрапаліт Ісідар быў варожа сустрэты царом Васілём II, паўстаў перад царкоўным судом і быў заключаны ў турму.
Праз 3 гады Ісідар уцёк, дабраўся да Рыма, стаў кардыналам і атрымаў ганаровы тытул канстанцінопальскага патрыярха. Але да таго часу Канстанцінопаль ужо быў захоплены туркамі.
1818 год. Нарадзіўся Антон Яленскі (1818-1874).
Грамадскі дзеяч, кіраўнік паўстання 1863-1864 гадоў на Міншчыне.
Пакараны 15 гадамі катаргі ў Сібіры.
Паўтарыў грамадзянскі подзвіг свайго старэйшага брата Яна (1809-да1848), які браў удзел у паўстанні 1830-1831 гадоў, шматлікіх сваіх сваякоў.
1847 год. Адкрыта першае ў свеце турыстычнае агенцтва і арганізавана першая турпаездка.
33-гадовы баптысцкі прапаведнік і актыўны змагар з павальным у тагачаснай Англіі п’янствам Томас Кук арганізаваў турыстычнае таварыства і першую ў свеце групавую турыстычную паездку. Па яго замове чыгуначная кампанія Midland Counties Railway прадаставіла спецыяльны цягнік з 9 адкрытымі вагонамі для “безалкагольных” 570 працоўных па маляўнічым маршруце паміж гарадамі Лейстэр і Лафбара ў Сярэдняй Англіі.
У далейшым у рэкламных мэтах чыгункі сталі прадастаўляць Куку скідкі, якія дазвалялі арганізоўваць забаўляльныя паездкі і для людзей з самымі абмежаванымі фінансавымі магчымасцямі. Таму кліентаў былі тысячы. Яго экскурсіі засноўваліся на прынцыпе: “Атрыманне максімальнай выгады для максімальнай колькасці людзей па мінімальным кошце”. Так быў пакладзены пачатак сусветнаму групавому турызму.
Лічыцца, што Томас Кук быў першым мэнэджэрам у галіне турызму. Кук распрацаваў маршруты па многіх еўрапейскіх гарадах. У 1865 годзе ён адкрыў для суайчыннікаў Новы Свет, а для амерыканцаў – радзіму іх продкаў. Дзейнасць ажыццяўлялася праз агенцтва “Томас Кук і сын”. Адным з першых амерыканскіх кліентаў фірмы стаў Марк Твен.
Кук быў прызнаны “вынаходнікам турызму”, а заснаванае ім турыстычнае агенцтва Thomas Cook and Son заваявала сусветную вядомасць. Праз пяць дзясяткаў гадоў яго фірма валодала 84 аддзяленнямі, 85 агенцтвамі, і яе паслугамі скарысталіся больш за 3 мільёны чалавек.
1901 год. НарадзіўсяУладзімір Вараксін(1901-1980).
Беларускі савецкі архітэктар, педагог. Заслужаны будаўнік.
Скончыў омскі мастацка-прамысловы тэхнікум, Ленінградскі інстытут інжынераў камунальнага будаўніцтва. Працаваў у Белдзяржпраекце, выкладаў у Беларускім політэхнічным, Брэсцкім інжынерна-будаўнічым інстытутах.
Сярод асноўных даваенных прац – будынак педтэхнікума ў Крычаве (1937, цяпер блок СШ № 1 за палацам Пацёмкіна), будынак ЦК КПБ (з А. Воінавым) у Мінску, кінатэатр «Радзіма», комплекс будынкаў прамкамбіната (1939), жылы пасёлак аўтарамонтнага завода (1941) у Магілёве.
Пасля вайны спраектаваў будынкі Беларускага інстытута народнай гаспадаркі, Белкамунбанка, жылыя дамы па вул. К. Маркса, Маскоўскай, Захарава, А. Кашавога ў Мінску, тыпавыя праекты будынкаў раённых камітэтаў КПБ для Гомельскай, Віцебскай і Мінскай абласцей.
Памёр 2 студзеня 1980 года.
1938 год. Расстраляны НКУС Юрый Лістапад (1897-1938).
Беларускі настаўнік, кіраўнік беларускага руху на Случчыне. Удзельнік Слуцкага збройнага чыну.
Скончыў Панявежскую настаўніцкую семінарыю, 1-я Беларускія педагагічныя, Віленскія беларускія настаўніцкія курсы. Працаваў настаўнікам на Случчыне, заснаваў 8 беларускіх школ, выкладаў на Слуцкіх педагагічных курсах. Блізкі сябар Якуба Коласа.
Быў перекладчыкам у мінскіх беларускіх выдавецтвах. Пераклаў на беларускую мову апавяданне У. Караленкі «Бяз мовы», камедыі А. Астроўскага, падручнік «Арытмэтыка» Цыгельмана.
Арыштоўваўся ДПУ у 1925, 1930, 1933 гадах.
Расстраляны ў Байкала-Амурскім канцлагеры.
1938 год. У Магілёве створаны Дзяржаўны архіў Магілёўскай вобласці і Цэнтральны гістарычны архіў.
У 1956-1960 гадах Цэнтральны гістарычны архіў размяшчаўся ў касцёле Св. Станіслава, потым – пераехаў у Мінск, а замест яго ў будынак сабора пераехаў Дзяржаўны архіў Магілёўскай вобласці. У гэты перыяд храм страціў частку роспісаў, быў беззваротна страчаны арган з рэдкімі керамічнымі трубамі.
Зараз галоўным архівам вобласці з’яўляецца Дзяржаўны архіў Магілёўскай вобласці (знаходзіцца ў канцы вуліцы Чалюскінцаў, на выездзе у бок Бабруйска).
1941 год. Пачалася нямецка-фашысцкая акупацыя Клічаўскага раёна.
Пад акупацыяй раён знаходзіўся да 28 чэрвеня 1944 года. Радзіма партызаншчыны на Магілёўшчыне. Цэнтрам партызанскага базіравання сталі Усакінскія лясы.
Тут з’явілася першая партызанская зона ў Беларусі – на тэрыторыі Клічаўскага і Асіповіцкага, Бялыніцкага, Бярэзінскага, Кіраўскага раёнаў.
Зона з’явілася па выніках нарады пад кіраўніцтвам маршала К. Варашылава, якая адбылася 1 ліпеня 1941 года ў штабе Заходняга фронту пад Магілёвам. 3 красавіка 1942 года партызаны абвясцілі, што на тэрыторыі Клічаўскага раёна адноўлена Савецкая ўлада.
Клічаўскую партызанскую зону (у розны час ад 2 да 3 тыс. кв. км) абараняла 18 тысяч чалавек, якія былі аб’яднаны ў 5 брыгад і 16 атрадаў. У вялікіх сёлах партызаны стварылі 40 узброеных атрадаў самаабароны. На тэрыторыі дзейнічаў Магілёўскі падпольны абкам партыі і абкам камсамола, штаб Магілёўскай ваенна-аператыўнай групы, Бялыніцкі, Бярэзінскі, Магілёўскі і Клічаўскі падпольныя райкамы партыі і камсамола, іншыя ваенныя фарміраванні і органы грамадзянскай улады. У лясной друкарні выдаваліся падпольныя газеты: абласная “За Радзіму”, клічаўская “Голас партызана”.
У «партызанскай сталіцы» – Усакіна дзейнічае мемарыяльны комплекс.
1969 год. Адбылося ўрачыстае адкрыццё мемарыяльнага комплекса «Хатынь».
Ён паўстаў на месцы знішчанай 22 сакавіка 1943 года разам з жыхарамі нямецкімі карнымі падраздзяленнямі пры ўдзеле 118-га паліцэйскага батальёна вёскі Хатынь.
Комплекс “Хатынь” – ушанаванне памяці аб спаленых разам з жыхарамі 186 беларускіх весак, якія не аднавіліся пасля вайны, аб ахвярах 66 найбуйнейшых лагераў (з 270) смерці і месцаў масавай загубы грамадзян, аб 433 вёсках, знішчаных разам з жыхарамі і адроджаных пасля вайны.
Аўтары: скульптар С. Селіханаў, архітэктары Ю. Градаў, В. Занковіч, Л. Левін. Ленінская прэмія 1970 года.
1965 год. Нарадзілася Людміла Рублеўская (Шніп).
Беларуская паэтэса, пісьменніца, літаратурны крытык.
Працавала ў газетах «Наша слова», «Літаратура і мастацтва».
Аўтарка папулярнай серыі раманаў «Авантуры Пранціша Вырвіча». Яе гісторыяцэнтрычныя творы параўноўваюць з «меладраматычнымі інтэрпрэтацыямі» мастацкіх ідэй Ул. Караткевіча.
1970 год. Нарадзіўся Андрэй Лукашэвіч.
Беларускі гісторык, картограф. Доктар гістарычных навук, прафесар.
Даследчык ваеннай і палітычнай гісторыі Беларусі, Расіі і Польшчы XVIII-пачатку XX стагоддзяў, аўтар прац па вайне 1812 года, 1-й сусветнай вайны.
1994 год. Памёр Барыс Сачанка (1936-1994).
Беларускі пісьменнік, перакладчык і выдавец.
Сакратар праўлення Саюза пісьменнікаў БССР, загадчык рэдакцыі перакладной замежнай літаратуры выдавецтва «Мастацкая літаратура», галоўны рэдактар выдавецтва «Беларуская Энцыклапедыя». Аўтар больш за 20 кніг.
У сааўтарстве з Янкам Сіпаковым і Рыгорам Барадуліным пад псеўданімамі І. Сібарсач ці Р. Сібарсач змяшчалі ў «Вожыку» вострыя і надзённыя крытычныя нататкі, артыкулы, гумарэскі, сатырычныя замалёўкі.
1996 год. Памёр Васіль Вітка (Цімох Крысько, 1911-1996).
Класік беларускай дзіцячай літаратуры, літаратурны крытык, паэт, перакладчык, публіцыст, празаік, драматург, педагог. Заслужаны дзеяч культуры. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР. Занесены ў Ганаровы спіс Х. Андэрсена (1978).
Працаваў на Бабруйскім дрэваапрацоўчым камбінаце, у газетах «Камуніст» (Бабруйск), «Ударнік» (Жлобін), «Чырвоная змена», сакратаром Беластоцкага абласнога аддзялення СП БССР. Удзельнічаў у паходзе Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь.
Пасля вайны прааваў у часопісе «Беларусь», галоўным рэдактарам «Літаратура і мастацтва», «Вясёлка».
Паводле ўспамінаў унучкі, культуролага Ю. Чарняўскай, пасля рэферэндуму 1995 года аб змяненні дзяржаўнай сімволікі на новую, напісаў да гэтай падзеі верш, пасля якога яго імгненна перасталі друкаваць, а пасля смерці на могілках раптам не стала месца для яго пахавання. Беларускае тэлебачанне не сказала ні слова пра смерць заслужанага дзеяча культуры, не ўдалося таксама дамагчыся мемарыяльнай дошкі на яго доме.
Аўтар больш за 10 зборнікаў вершаў, зборніка сатыры і гумару, каля 20 кніг паэзіі і вершаваных казак для дзяцей, п’ес «Прамень будучыні», «Шчасце паэта», прысвечанай Я. Купалу (пастаўлена купалаўскім тэатрам), кніг дзённікаў, нарысаў і апавяданняў, суаўтар чытанак «Роднае слова» для малодшых школьнікаў, перакладаў. У 1973 годзе выйшлі Выбраныя творы ў 2 тамах.
2005 год. Памёр Яўген Ціхановіч (1911-2005).
Беларускі мастак мастак і мемуарыст.
Аўтар дзесяткаў палотнаў, у тым ліку партрэтаў пісьменніка В. Быкава, драматурга У. Галубка, скульптара А. Глебава, сотняў графічных твораў, краявідаў, ілюстрацый да кніг.
2016 год. У Бабруйску ўсталяваны помнік Эфраіму Севеле (Яфім Драбкін, 1928-2010).
Беларускі, рускі, амерыканскі, ізраільскі пісьменнік, акцёр, кінарэжысёр і сцэнарыст.
Нарадзіўся 8 сакавіка 1928 года ў Бабруйску ў сям’і кадравага афіцэра, пасля – трэнера па класічнай барацьбе. Падчас вайны з маці і малодшай сястрой паспеў эвакуіравацца з Бабруйска, аднак падчас бамбёжкі быў скінуты выбуховай хваляй з платформы цягніка. Бадзяжнічаў, у 1943 стаў «сынам палка» і з артпалком дайшоў да Германіі. Узнагароджаны медалём “За адвагу”.
Скончыў БДУ, працаваў карэспандэнтам газеты “Моладзь Літвы”, затым пераехаў у Маскву. Дэбютаваў кінасцэнарыем да карціны “Нашы суседзі”, знятай на “Беларусьфільме” ў 1957 годзе.
Пад псеўданімам Севела ўпершыню быў згаданы як адзін са сцэнарыстаў фільма «Пакуль не позна» (Літоўская кінастудыя). Пад ім жа напісаў сцэнарыі да камедыйных фільмаў на франтавую тэматыку, у тым ліку «Моцны арэшак» (1967) і «Годны да нестраявой» (1968, рэжысёр, сцэнарыст, акцёр).
У 1971 годзе высланы з СССР. У 45 гадоў, праз два гады пасля прыезду ў Ізраіль, удзельнічаў у вайне Суднага дня, і на другі дзень вайны «падбіў з савецкай „базукі“ два танкі Т-54 і супрацьтанкавую гармату», быў паранены.
У 1977-1990 гадах жыў у ЗША, часта выязджаў працаваць у Лондан, Заходні Берлін, Парыж. У Парыжы напісаў кнігу апавяданняў «Легенды Інваліднай вуліцы» (пра даваенны Бабруйск, бабруйчан).
Да кінематографа зноў звярнуўся ў 1986 годзе, зняўшы ў Польшчы фільм «Калыханка», які складаецца з трох лірычных кінанавел, аб’яднаных тэмай жыцця ў гета падчас Другой сусветнай вайны.
З 1990 года жыў у Расіі, паставіў пяць фільмаў па ўласных сцэнарах – “Папугай, які гаворыць на ідыш”, “Ноеў каўчэг” і іншыя. У 1995 годзе зняў свой апошні аўтадакументальны фільм «Госпадзе, хто я?».
З 6 па 19 красавіка магілёўскі кінатэатр “Радзіма” падрыхтаваў для гараджан і гасцей абласнога цэнтра вясновы Фестываль новага італьянскага кіно – паведамляе mogilevkino.
Кінатэатр “Радзіма” прапануе да прагляду чатыры фільмы: «Кароль смеху» (рэжысёра Марыё Мартонэ), «Мая другая палоўка» (рэж. Марка Мартані), «Каханне без памяці» (рэж. Франчэска Марына), «Лакдаўн па-італьянску» (рэж. Энрыка Ванцына). У іх кіпяць уласцівыя італьянскаму характару страсці, выбухаюць феерверкі гумару, а мудрагелістыя павароты ў адносінах герояў прыводзяць да непрадказальнай развязкі, нікога не пакінуць абыякавым – заяўляюць арганізатары.
У гонар пачатку Слуцкага паўстання 1920 года (27 лістапада – 28 снежня). Лозунг паўстання: “Ні польскіх паноў, ні маскоўскіх камуністаў”. Першае самастойнае вайсковае выступленне беларусаў за сваю нацыянальную незалежнасць. Удзельнічалі жыхары Слуцкага і часткова Бабруйскага паветаў. Армія паўстанцаў дасягнула 4 тыс. чалавек і змагалася за незалежнасць БНР. Нягледзячы на гераізм паўстанцаў, перавага была на баку рэгулярнай арміі бальшавікоў. Надзеі на дапамогу Польшчы і на тое, што іх падтрымаюць у іншых месцах Беларусі, не спраўдзіліся, не адбылося і аб’яднання слуцкіх паўстанцаў з арміяй Булак-Балаховіча. У канцы снежня атрады паўстанцаў перайшлі праз раку Лань, дзе іх сустрэлі і інтэрнавалі польскія жаўнеры.
Юстыніян і Піліп (народны каляндар).
Пярэдадзень Піліпаўскага посту, які доўжыцца да 6 студзеня 2023 года.
Канец вясельным тыдням, надыходзіць Кудзеліца – першы тыдзень прадзення ў Піліпаў пост.
Калі шэрань на Піліпа ўсе дрэвы ўпрыгожыць – будзе багаты ўраджай аўса.
Крумкач каркае да адлігі.
Воблачна або снежна – да дрэннага мая.
1705 год. Паводле загаду Пятра I створана марская пяхота.
Першы “рускі” “полк марскіх салдат” графа Ф. Галавіна быў ўтвораны ў беларускім Гродна ў складзе 1200 чалавек. Полк прызначаўся для службы ў абардажна-дэсантных камандах на баявых караблях ветразнага флота. Камплектаванне палка ажыццяўлялася не рэкрутамі, а падрыхтаваным асабовым складам вайсковых частак, што было выклікана падвышанымі патрабаваннямі да баявой падрыхтоўкі марской пяхоты і больш складанымі баявымі задачамі, якія ўскладаюцца на яе ў параўнанні з вайсковымі часткамі.
Рускія крыніцы звычайна замоўчваюць факт месца фарміравання палка ў Гродна.
1815 год. Рускі цар Аляксандр I падараваў Канстытуцыю Царству Польскаму.
Царства, або Польскае Каралеўства, альбо Кангрэсавая Польшча ці «Кангрэсоўка», была ўтворана 20 чэрвеня 1815 года ў выніку Венскага кангрэсу, які аформіў новую палітычную карту Еўропы пасля напалеонаўскіх войнаў. Аляксандр І хацеў далучыць да сваёй імперыі амаль усе землі сучаснай Польшчы (Вялікага герцагства Варшаўскага), але гэтаму супрацьстаялі Аўстрыя і Францыя, якія не жадалі ўзмацнення Расіі.
Тэрыторыя польскай «квазідзяржавы» складала 128 тыс. км² з насельніцтвам 3,2 мільёны чалавек.
Дзеля таго, каб прывабіць сваіх новых падданых і задаволіць чаканні палякаў, якія спадзяваліся на атрыманьне дзяржаўнай аўтаноміі і дзеля гэтага змагаліся на баку Напалеона, Аляксандр І пайшоў на палітычныя саступкі, надаўшы Польскаму Каралеўству пашыраныя дзяржаўныя магчымасці. Польскае Каралеўства захавала свае грошы, войска, атрымала канстытуцыю.
На дзеянні Аляксандра І вялікі ўплыў аказваў Адам Чартарыйскі, які таксама ўдзельнічаў у распрацоўцы польскай канстытуцыі.
Паводле канстытуцыйнага ўкладу польская дзяржава навекі далучалася да Расейскай імпэрыі, вярхоўная заканадаўчая і выканаўчая ўлада знаходзілася ў руках расійскага цара. Жыхары Польшчы атрымалі выбарчыя правы. Гарантавалася асабістая свабода і недатыкальнасць. Канстытуцыйная аўтаномія Каралеўства Польскага праіснавала да Лістападаўскага паўстання 1830 года, пасля падаўлення якога, дзяржаўная аўтаномія была фактычна ліквідавана. Тым ня менш, Каралеўства Польскае як дзяржаўная форма праіснавала да 1917 году.
Беларускі дойлід, тэарэтык, педагог. Заслужаны дзеяч мастацтваў БССР і РСФСР, акадэмік АН БССР, Акадэміі архітэктуры СССР. Лаўрэат Сталінскай прэміі.
Пабудаваў шмат будынкаў ў Маскве і Падмаскоўі. Да 1917 года быў адным з найбольш запатрабаваных архітэктараў, які будаваў дамы для самых багатых людзей Расіі.
Праекціроўшчык пінскай званіцы кафедральнага касцёла Унебаўзяцця Найсвяцейшай Панны Марыі.
Удзельнік паслярэвалюцыйнай перапланіроўкі Масквы. Пад яго кіраўніцтвам ўзводзяцца будынкі Маскоўскіх ГЭС, Дзяржбанка, кінатэатраў «Слава» і «Буревестник», будынкі ў Сочы, Грозным, Махачкале, Таганрозе, Ашхабадзе, Ніжнім Тагіле, Ялце, Харкаве, Гомелі, Мазыры, Пінску. Яго вучні Баршч і Паруснікаў стваралі ансамбль праспекта Сталіна ў Мінску.
У сярэдзіне 1950-х гадоў у майстэрні-школе Жалтоўскага выконваліся ўсе конкурсныя работы, што праводзіліся ў Маскве: Барадзінская панарама, Палац піянераў, Палац працы, Палац Саветаў на Ленінскіх гарах, пантэон Вялікім людзям, Дом саюзаў ВЦСПС на Крымскай набярэжнай.
Памёр 16 ліпеня 1959 года.
У Пінску названы праспект яго імём, на будынку былога Пінскага рэальнага вучылішча ўсталяваная мемарыяльная дошка.
1874 год. У беларускім Моталі нарадзіўся Хаім Вейцман.
Навуковец-хімік, першы прэзідэнт Ізраіля (1948). Адзін з лідараў сіянісцкага руху.
Скончыў Пінскае рэальнае вучылішча (1892).
У 1920-1931 і 1935-1946 гадах узначальваў сусветную Сіянісцкую арганізацыю.
У 1940-х гадах пераехаў у Палесціну, дзе ўзначаліў яўрэйскі нацыянальны рух. Заснавальнік Яўрэйскага ўніверсітэта ў Іерусаліме, навукова-даследчага інстытута па тэарэтычных і прыкладных прыродазнаўчых навуках у Рэхаваце.
Уладальнік каля 100 патэнтаў у галіне прамысловага прымянення шэрагу хімічных працэсаў.
Аўтар аўтабіяграфіі «Выпрабаванні і памылкі».
Яго пляменнік Эзер Вейцман, у 1993 годзе таксама абраны прэзідэнтам Ізраіля.
Памёр 9 лістапада 1952 года.
wikimedia.org
1900 год. Нарадзіўся Рыгор Пукст.
Беларускі кампазітар. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Выкладаў у Омскім, Гомельскім музтэхнікумах, Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі.
Аўтар опер «Машэка», «Марынка», «Свіцязянка», 6 сімфоній, хораў, рамансаў. Аўтар вядомай «Перапёлачкі». Пісаў музыку да фільмаў і тэатральных спектакляў.
Беларускі пісьменнік. Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР. Заслужаны дзеяч культуры. Грамадска-палітычны дзеяч Заходняй Беларусі.
Працаваў начальнікам Упраўлення па справах мастацтва пры СНК БССР, у Інстытуце мовы, літаратуры і мастацтва АН БССР, літкансультантам Саюза пісьменнікаў БССР.
Друкаваўся ў часопісах «Родныя гоні», «Краты».
Аўтар зборнікаў вершаў, раманаў, п’ес. П’еса «Пад зоркамі» ставілася ў Гродзенскім абласным драматычным тэатры. На яго вершы напісаны песні.
Пераклаў на беларускую мову творы польскіх, украінскіх, латышскіх, літоўскіх пісьменнікаў.
Беларускі акцёр і рэжысёр. Заслужаны дзеяч мастацтваў.
Вучыўся ў Маскве. З 1939 года працаваў на Беларусі ў тэатрах Гродна, Брэста, Гомеля.
Сярод лепшых пастановак: «Тры сястры» А. Чэхава, «Сэрца на далоні» І. Шамякіна, «Выклік багам» А. Дзялендзіка.
Памёр у 1989 годзе.
1918 год. У склад Літоўскай Тарыбы кааптаваны 6 прадстаўнікоў Віленскай беларускай рады. Створана Міністэрства беларускіх спраў Літвы.
Орган выканаўчай улады ў літоўскім урадзе ў 1918-1923 гадах. Дзейнічала на тэрыторыі Гродзеншчыны і Віленшчыны, яго ўзначальвалі Язэп Варонка, потым – Дамінік Сямашка.
Створаны 1-ы беларускі пешы полк у Гродне, Гродзенская павятовая рада, беларуская краёвая ўправа і камітэт сувязі культурна-нацыянальнага адраджэння. У 1923 годзе, пасля канчатковага далучэння Віленшчыны да Польшчы, адносіны з літоўскім урадам пагоршыліся і міністэрства спыніла сваю дзейнасць.
Каталіцкі святар-бенедыкцінец, біскуп, апостальскі візітатар для беларусаў-католікаў на Захадзе. Доктар багаслоўя.
Напярэдадні Другой сусветнай вайны пераехаў у ЗША.
У 1958-1986 гадах узначальваў беларускую ўніяцкую парафію Хрыста Спаса ў Чыкага. Архімандрыт. Епіскап каталіцкай царквы ўсходняга абраду, адначасова Папам Рымскім прызначаны на пасаду апостальскага візітатара для беларусаў-католікаў заходняга і ўсходняга абрадаў на эміграцыі.
Адзін з заснавальнікаў уніяцкага англа-рускамоўнага часопіса «Церковный голос», выдаваў бюлетэні «Праўда», «Да злучэння».
Памёр 2 снежня 1986 года. Пахаваны на могілках бенедыкцінскага кляштара Св. Пракопа ў Лайле, штат Ілінойс.
wikimedia.org
1932 год. Памёр Дамінік Сямашка.
Польскі, беларускі і літоўскі палітычны дзеяч.
Член загранічнага саюза польскіх сацыялістаў у Парыжы, Львове і Цюрыху.
Аўтар праекта стварэння Народнага ўніверсітэта імя А. Міцкевіча.
Удзельнік беларускага нацыянальнага руху на Віленшчыне, удзельнік пасяджэння Рады Беларускай Народнай Рэспублікі, якая абвясціла незалежнасць БНР, член Літоўскай Тарыбы.
Прыхільнік федэрацыі Беларусі і Літвы.
У чэрвені 1920 – лютым 1922 кіраўнік Міністэрства беларускіх спраў Літвы. Падтрымліваў ідэю «вялікай Літвы».
Беларускі публіцыст, грамадскі і палітычны дзеяч, сябра Рады БНР. Пасол сейма Польшчы.
Дзеяч Беларускай сацыялістычнай грамады, Беларускай сацыял-дэмакратычнай партыі і Беларускай сялянска-работніцкай грамады. Публікаваўся ў газетах “Наша Ніва”, “Беларусь”, “Звон” і іншых. Аўтар музыкі на словы М. Багдановіча “Зорка Венера”.
Яму прыпісваюць аўтарства дуэта-балады «Што за хлопец, што за дзяўчына?».
Працаваў у сектары навукі Наркамасветы,дырэктарам Беларускага дзяржаўнага сацыяльна-гістарычнага музея. У 1931-1932 гадах быў сябрам ЦВК БССР.
Арыштаваны ДПУ ў 1933 годзе, у 1934 прыгавораны да расстрэлу. Прысуд заменены на 10 гадоў лагераў. Вязень Салавецкіх лагераў. У верасні 1937 этапаваны ў Мінск, 14 лістапада 1938 года НКУС прыгавораны да расстрэлу. Расстраляны ў Мінску.
У яго гонар усталяваны мемарыяльныя дошкі на колішнім будынку манастыра базыльян у Барунах, у якім у 1920-1922 гадах дзейнічала беларуская настаўніцкая семінарыя, дырэктарам якой ён быў, у в. Максімаўка Маладзечанскага раёна.
Працуе ў розных жанрах станковага жывапісу. Сярод галоўных твораў: пано «Стары і новы Вільнюс» (кінатэатр «Вільнюс», Мінск), палотны «Мая Радзіма», «Мадонна», роспіс капліцы Св. Марыі (Хапфагартанс, Аўстрыя).
Творы захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, Траццякоўскай галерэі, Рускім музеі ў Санкт-Пецярбургу, грамадскіх і прыватных зборах Беларусі, Расіі, Аўстрыі, Германіі, ЗША, Італіі, Вялікабрытаніі, Ізраіля і іншых.
1947 год. У Бабруйску нарадзіўся Эдуард Белагураў.
Беларускі мастак. Стварыў шэраг манументальных роспісаў, у тым ліку будынкаў бабруйскіх СШ № 1, вучылішчаў № 226, медыцынскага, механіка-техналагічнага тэхнікума, будынкаў у Рагачове.
Працаваў у станковым жывапісе ў жанрах тэматычнай карціны і партрэта.
Аўтар партрэтаў мастакоў М. Ісаёнка, У. Тоўсціка, К. Паплаўскай і іншых, аўтапартрэтаў: ад кубічных да рэалістычных, глыбока псіхалагічных работ, нацюрмортаў, пейзажаў, сюжэтных карцін.
Яго творы зберагаюцца ў дзяржаўных музеях і прыватных зборах Беларусі, Расіі і іншых краін.
Памёр 17 мая 1998 года.
sb.by
1967 год. Нарадзіўся Генадзь Вінярскі.
Географ, беларускі кнігавыдавец.
У 1995-2018 гадах – выканаўчы дырэктар, дырэктар выдавецтва «Беларускі кнігазбор», МГА «Беларускі кнігазбор», МГА «Белкнігазбор». «Беларускі кнігазбор» – кніжны праект класікі беларускай літаратуры і літаратуры пра Беларусь ад старажытнасці да нашых дзён. Праект «Беларускі кнігазбор» складаецца з трох асноўных серый: «Мастацкая літаратура», «Гістарычна-літаратурныя помнікі», «Пераклады замежнай класiкі».
Наклады першых тамоў былі ад 4 000 да 10 000 («Філаматы і Філарэты»).
З 2018 года дырэктар ПУП «Кнігазбор».
1996 год. Спынена дзейнасць Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь па выніках праведзенага рэферэндуму.
Вярхоўны Савет – найвышэйшы пастаянна дзеючы прадстаўнічы і заканадаўчы орган дзяржаўнай улады ў Рэспубліцы Беларусь у 1991 – 1996 гадах. Валодаў вяршэнствам і паўнатой заканадаўчай улады і ажыццяўляў яе ад імя народа ў межах і формах, вызначаных Канстытуцыяй і законамі краінамі.
За гады існавання яго Старшынямі былі С. Шушкевіч (1991-1994), В. Кузняцоў (в.а, 26.01.-28.01.1994), Мечыслаў Грыб (1994-1996), Сямен Шарэцкі (10.01.-27.11.1996). Складаўся з адной палаты (260 дэпутатаў). Дэпутаты выбіраліся грамадзянамі краіны на аснове ўсеагульнага выбарчага права тэрмінам на 5 гадоў.
Штогод праводзіліся веснавая і асенняя сесіі, пры неабходнасці – спецыяльныя і нечарговыя пасяджэнні. Да кампетэнцыі Вярхоўнага Савета належала прыняцце Канстытуцыі і ўнясенне ў яе змяненняў і дапаўненняў, прыняцце законаў і пастаноў, кантроль за іх выкананнем, назначэнне чарговых выбараў прэзідэнта краіны, правядзенне рэспубліканскіх рэферэндумаў, вызначэнне асноўных кірункаў унутранай і міжнароднай палітыкі, іншыя пытанні.
Функцыі былога вышэйшага прадстаўнічага органа адышлі да Нацыянальнага сходу і прэзідэнта Беларусі.
апошні Старшыня ВС Беларусі Сямён Шарэцкі, litamerica.us
Юбілейны XXV Міжнародны фестываль анімацыйных фільмаў “Анімаёўка-2022” пачаў сёння працу ў Магілёўскім кінатэатры “Радзіма”.
Сёння ў кінатэатры адбылося таксама адкрыццё выставы работ конкурсу дзіцячай выяўленчай і дэкаратыўна-прыкладной творчасці фестывалю. На выставе, якая будзе радаваць наведвальнікаў на працягу фестывальных дзён, прадстаўлены работы, якія занялі прызавыя месцы і ўдастоены заахвочвальнага дыплома фестывалю, са 105 заяўленых.
У вялікай зале кінатэатра “Радзіма” адбылося ўрачыстае адкрыццё “Анімаёўкі”, прайшлі два праграмных майстар-класа.
Як і агучвалася ў анонсе, гледачам падрыхтавалі сапраўдны трохдзённы мультыплікацыйны марафон: паказы конкурсных і фестывальных праграм анімацыйных фільмаў, кінапраграм “Залатая калекцыя “Анімаёўкі”, “Рэха “Анімаёўкі”, фільмаў – пераможцаў фестывалю, таксама запланаваны творчыя сустрэчы і майстар-класы.
А пазаўчора сталі вядомы пераможцы і ўладальнік Гран-пры “Анімаёўка-2022”.
У якасці суддзяў конкурсу ў рэжыме відэаканферэнцыі засядалі рэжысёры з Расіі – Леанід Носыраў, Іна Яўланікава; Беларусі – Алена Турава; Кітая – Чэнь Сі. Па выніках пасяджэння экспертнай камісіі для ўдзелу ў конкурсе анімацыйных фільмаў адабрана 48 фільмаў з 20 краін, у конкурс дзіцячай анімацыйнай творчасці – 32 фільмы з 8 краін.
У выніку нялёгкіх абмеркаванняў і спрэчак вызначаны пераможцы ў 12 намінацыях і ўладальнік Гран-пры. Іх імёны вядомыя пакуль толькі членам журы, паведамляюць у «Кінавідэапракаце». Канкурсанты, якія атрымалі перамогу, будуць аб’яўлены ў Міжнародны дзень анімацыі – 28 кастрычніка на закрыцці фестывалю (кінатэатр “Радзіма”, 14:00). Дыпломамі і крыштальнымі алоўкамі ўзнагародзяць лепшых з лепшых.
Фестываль праводзіцца з 1998 года. Калі 24 гады таму на “Анімаёўку-1998” было заяўлена 12 работ беларускіх рэжысёраў-аніматараў, то сёлета 44 краіны свету заявілі 174 фільмы, у тым ліку 134 – у конкурс анімацыйных фільмаў, 40 – у конкурс дзіцячай анімацыйнай творчасці. “Беларусьфільм” заявіў 4 фільмы.
Упершыню да фестывалю сёлета далучыліся Алжыр, Гана, Малайзія, Нігерыя, Новая Зеландыя, Саудаўская Аравія і Ямайка.
«Рэха «Анімаёўкі-2022».
Фільмы, заяўленыя для ўдзелу ў конкурсах “Анімаёўка-2022”, пасля правядзення фестывалю будуць дэманстравацца ў рамках кінапаказаў праграм “Рэха “Анімаёўкі-2022” з 29 кастрычніка 2022 па 28 кастрычніка 2023 г. у кінатэатрах Беларусі і ў іншых краінах.
Гісторыя фестывалю.
Ідэя правядзення Міжнароднага фестываля анімацыйных фільмаў “Анімаёўка” належыць рэжысёру-аніматару кінастудыі “Беларусьфільм” Ігару Волчаку.
Першы фестываль быў праведзены ў маі 1998 г. у Мінску. У верасні таго ж года па ініцыятыве генеральнага дырэктара КУП “Магілёўаблкінавідэапракат” Андрэя Бычкова правядзенне фестывалю “Анімаёўка” было арганізавана ў горадзе Магілёве.
З таго часу Магілёў штогод прымае гасцей і ўдзельнікаў фестывалю анімацыйных фільмаў.
Сёлетні фэст «У госці да радзімічаў» быў пазбаўлены афіцыёзу і непазбежнай паказушнасці. Наведнікі адзначаюць асаблівую гасціннасць, цеплыню і амаль сямейную атмасферу свята.
У мястэчка Радамля аматары старажытнай культуры з’яжджаюцца 9 год запар, каб згадаць часы летапісных Радзімічаў. На тутэйшай Замкавай гары, дзе археолагі адшукалі сведчанні жыцця гэтага народу, ладзіцца этнафестываль «У госці да радзімічаў». Ён ужо стаў мясцовым брэндам.
Радамля – паселішча ў Чавускім раёне. Лічыцца, што яно тысячу гадоў таму было адным з радавых цэнтраў славянскага саюзу радзімічаў, якое адыграла важную ролю ў фармаванні беларусаў. Сведка тых даўніх стагоддзяў – помнік археалогіі Радамльскае замчышча.
Этнафестываль «У госці да радзімічаў» упершыню адбыўся ў 2014 годзе. Тады ажыццяўляўся праект «Радамля: актыўнасць для адраджэння», які фінансаваўся Еўрапейскім саюзам і Інстытутам міжнароднага супрацоўніцтва Нямецкай асацыяцыі народных універсітэтаў. Задумваўся ён дзеля таго, каб уцягнуць мясцовых жыхароў у развіццё прыроднага, культурнага і гістарычнага патэнцыялу тэрыторыі з дапамогай арганізацыі мясцовага свята і стварэння турыстычнага маршруту. У падрыхтоўцы праекту былі задзейнічаны эксперты ў галіне археалогіі і гістарычных навук.
Цяпер часы змяніліся. Колішняя ініцыятыва грамадскіх актывістаў стала фестывалем, які падгарнула пад сябе дзяржава. Разам з тым, сутнасць фэсту засталася ранейшай.
Падчас свята праходзіць вялікі стылізаваны кірмаш, дзе прадаюцца вырабы майстроў і рамеснікаў, праходзяць майстар-класы па ганчарстве, ткацтве, кавальстве. Адным з галоўных складнікаў кірмашу з’яўляецца кулінарнае свята, на якім прадстаўленыя стравы мясцовай традыцыйнай кухні. З’яжджаюцца на фэст рамеснікі з усёй Магілёўшчыны.
У Радамлі створаны музей пад адкрытым небам, дзе рэканструяваны побыт далёкіх продкаў. Кожны ахвотны можна пабыць у славянскіх паўзямлянках, паглядзець, як яны выраблялі хатнія рэчы.
У праграме фэсту конкурсы, этнаімпрэзы і разнастайныя забавы. А традыцыйнае тэатралізаванае «Падарожжа ў сівую даўніну» дазволіла акунуцца ў атмасферу паганскіх часоў.
Сёлета чыноўнікі на фоне маштабных «Вытокаў» у Горках і «Купалля» у Александрыі троху прызабылі фэст у Радамлі. Гэта пазбавіла яго афіцыёзу і непазбежнай паказушнасці. Усю праграму зрабілі чавускія жыхары і работнікі сферы культуры. Можа, таму ўсе наведнікі адзначаюць асаблівую гасціннасць, цеплыню і амаль сямейную атмасферу свята.
wikimedia.org
