Tag: памятники

У Мікалаеве падлічылі – ў выніку абстрэлаў пацярпелі 23 аб’екты культурнай спадчыны

Навіна ад

23 аб’екты культурнай спадчыны Мікалаева пацярпелі ў выніку абстрэлаў з боку расійскіх акупантаў – паведамляе прэс-служба Мікалаеўскай гарадской рады.

Пішам, як вайна ва Ўкраіне ўплывае на жыццё еўрапейскіх гарадоў, якія маюць партнёрскія дачыненні з гарадамі Магілёўскай вобласці.

Зараз у Мікалаеве на дзяржаўным уліку знаходзяцца 346 помнікаў: 71 – археалогіі, 108 – гісторыі, 19 – манументальнага мастацтва, 139 – архітэктуры; 9 – садова-паркавага мастацтва і яшчэ каля 400 аб’ектаў культурнай спадчыны.

З 23 аб’ектаў пацярпелі разбурэнні ў прыватнасці, такія помнікі архітэктуры, як музей Старафлоцкія казармы, Лецішча Кудраўцава, Марыінская гімназія, Гатэль Вімута.


Лецішча Кудраўцава

https://nikvesti.com/ru/news/politics/268223

Старафлоцкія Казармы

Нагадаем, поўнамаштабная вайна Расіі супраць Украіны нанесла шкоду аб’ектам культурнай спадчыны краіны прыкладна на 2,6 мільярда даляраў.

Пабрацімства Мікалаева з Магілёвам было замацаванае дамовай у 2009 годзе.
31 мая 2022 году мэр украінскага гораду заявіў, што Пагадненне аб пабрацімстве з Магілёвам скасаванае і выказаў спадзеў, што яно будзе адноўленае, калі Беларусь стане свабоднай.

Магілёў. media працягвае сачыць за жыццём Мікалаева, нягледзячы на спыненне партнёрскіх сувязяў з Магілёвам.

Мікалаеў месціцца за 65 кіламетраў ад Чорнага мора. Да вайны ў ім жыло 490 тысяч чалавек. Траціна з іх вымушана была пакінуць горад. Паводле Генштабу Узброеных сіл Украіны Мікалаеў адзін з асноўных кірункаў наступу расіян.

Яго рэгулярна абстрэльваюць, знішчаючы гарадскую інфраструктуру і змушаючы мясцовую ўладу капітуляваць. Прэзідэнт Украіны Уладзімер Зяленскі прысвоіў Мікалаеву ганаровае званне «Горад-герой».

Ліквідуюць яшчэ адно грамадскае аб’яднанне – таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры

Навіна ад

10 студзеня ў Вярхоўным судзе Беларусі пройдзе суд аб ліквідацыі Беларускага добраахвотнага таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры. Пазоў на разбіральніцтва падало Міністэрства юстыцыі, працэс будзе весці суддзя Кацярына Якутовіч.

Беларускае добраахвотнае таварыства аховы помнікаў гісторыі і культуры было створана 19 чэрвеня 1965 году пастановай Цэнтральнага камітэта камуністычнай партыі Беларусі і Савета Міністраў БССР. 

Першы ўстаноўчы з’езд адбыўся ў снежні 1966 года, які прыняў Статут Таварыства і абраў огран кіравання. Кіраўнікамі таварыства ў розныя гады працавалі: І. Клімаў (1966-1977), Н. Сняжкова (1977-1986), Н. Мазай (1986-1995), М. Дзямчук (1995-1997), С. Марцалеў (1997-2007). 

З 2007 года старшынёй арганізацыі з’яўляецца гісторык-этнолаг і культуролаг Антон Астаповіч – ураджэнец Асіповіч. Сярод тых, хто працаваў у якасці намесніка старшыні быў ураджэнец Мсціслава доктар гістарычных навук Міхась Ткачоў.

Таварыства спачатку дзейнічала як дзяржаўна-грамадская інспекцыя па ахове гісторыка-культурнай спадчыны і фонд, які фінансаваў рэстаўрацыю шматлікіх помнікаў, у тым ліку Сафійскага сабора ў Полацку, кальвінісцкіх сакральных будынкаў у Заслаўі і Смаргоні.

У далейшым таварыства стала поўнасцю незалежным ад дзяржавы аб’яднаннем. Яно, у прыватнасці, змагалася супраць зносу розных гістарычных аб’ектаў і выказвала прапановы па іх уключэнні ў спіс культурных каштоўнасцей. 

Антон Астаповіч

Запрацаваў сайт з дадзенымі аб культурных каштоўнасцяў Беларусі. Магілёўшчына на ім пакуль “пустая”, але працуе і альтэрнатыўны сайт

Навіна ад

Банк звестак аб гісторыка-культурнай спадчыне Беларусі – фундаментальны збор усіх наяўных у краіне матэрыяльных і нематэрыяльных помнікаў культуры. У Магілёва, тым часам, ёсць свая інтэрактыўная мапы, якая функцыянуе блізу году.

Як адзначае кіраўнік тэлеграм-каналу «Спадчына.Размовы», калісьці ён рабіўся «на каленцы» і не меў выхаду на шырокую аўдыторыю. Цяпер жа размяшчаецца ў дзяржаўным сегменце беларускіх інтэрнэт-рэсурсаў, у даменнай зоне gov.by, і ўжо пачаў паўнавартасную працу.

На ім падрабязны спіс усіх гісторыка-культурных каштоўнасцей, прычым кожная з іх мае сваю асобную старонку, дзе прыводзіцца месцазнаходжанне, даціроўка, стыль, гістарычнае апісанне помніка.

Сайт патрабуе дапрацоўкі. Так, інтэрактыўная мапа па Магілёўшчыне пустая. Таксама бракуе гістарычных выяваў. Не прадугледжаная зваротная сувязь з наведнікамі, якія маглі б аператыўна паведаміць пра парушэнні заканадаўства на помніках.

Для жыхароў Магілёва адсутнасць інтэрактыўнай мапы кампенсуецца тым, што ўжо каля году функцыянуе альтэрнатыўны сайт. На ім у выглядзе інтэрактыўнай мапы прадстаўленыя ўсе помнікі гораду і ваколіц, як актуальныя, гэтаксама страчаныя і тыя, якія ў перспектыве маглі б папоўніць спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей.

У Рызе дэмантуюць савецкі манумент. Расійскаму саюзу Латвіі не дазволілі пратэставаць

Навіна ад

Напярэдадні было затрымана 7 пратэстоўцаў.

79-метровы абеліск «будзе павалены цалкам» і адразу. Выбуховыя рэчывы для дэмантажу выкарыстоўвацца не будуць.

З дэмантажу савецкага помніка ў Рызе фактычна пачынаецца працэс ліквідавання мемарыялаў па ўсёй краіне, якія, згодна з мясцовым заканадаўствам, услаўляюць акупацыйную ўладу СССР ці нацысцкую Нямеччыну, а таксама таталітарызм, гвалт, ваенную агрэсію ды ідэалогію, або ўтрымоўваюць знакі савецкай улады ці нацызму. Пад дэмантаж трапілі 69 такіх помнікаў.

Як паведамляе інфармацыйнае агенцтва Delfi, знос манументу ў Рызе прыходзіць з узмоцненымі мерамі бяспекі. Дзяжураць супрацоўнікі Дзяржпаліцыі і Рыжскай муніцыпальнай паліцыі. Па перыметры тэрыторыі можна ўбачыць не менш за дзесяць мікрааўтобусаў праваахоўнікаў, піша выданне.

Напярэдадні Расійскаму саюзу Латвіі было адмоўлена ў правядзенні акцыі пратэсту супраць зносу помніка. Паводле рэсурсу Press адмова аргументавана «з улікам заключэнняў праваахоўных органаў».

22 жніўня, калі пачаліся падрыхтоўчыя працы, ля манументу сабраліся каля 50 пратэстоўцаў, якіх удалося «разагнаць прыкладна на працягу гадзіны». Паліцыя затрымала сем чалавек.

Тэрмінаў завяршэння дэмантажу помніка не называюць. У сувязі з працамі да 12 верасня перакрыты рух для пешаходаў і транспарту ў ваколіцах. Тэрыторыя і тэрмін дзеяння абмежаванняў могуць быць зменены ў залежнасці ад ходу працы і аператыўнай абстаноўкі, аб чым паведамяць асобна.

фота: press.lv

На Яўрэйскіх могілках талака – інвентарызуюць і аднаўляюць помнікі – фота, відэа

Навіна ад

Шматгадовую ініцыятыву магілёўскай яўрэйскай грамады па аднаўленні яўрэйскіх могілак у Магілёве падтрымалі актывісты міжнароднага цэнтра «Сэфер». Для правядзення даследчых прац і інвентарызацыі помнікаў у горад прыехалі даследчыкі з Санкт-Пецярбурга, Мінска, Масквы, Краснадара.

Яўрэйскія могілкі з’яўляюцца аднымі з самых насычаных старажытнымі помнікамі, мацэвамі – так у яўрэйскай культуры называецца каменнае надмагілле. 

Яны вядомыя з 1809 года. На ім захаваліся сотні помнікаў-мацэваў з надпісамі на іўрыце, вытанчанай разьбой у камяні, вершаванымі эпітафіямі. Яўрэйскія могілкі 

знаходзіцца на вуліцы Ольчынскай, па суседзтву з Машэкаўскімі могілкамі, на якіх хаваюць гараджан-хрысціян. 

фота: Актывісты Цэнтра «Сэфер» на яўрэйскіх могілках у Магілёве

На працягу дзесяцігоддзяў Яўрэйскія могілкі разбураліся і зарасталі хмызамі. Актывісты яўрэйскай грамады ўзяліся за іх аднаўленне у пачатку 2000-х. За апошнія гады яны адкрылі велічэзны масіў гістарычных пахаванняў, аналагаў якому па мастацкіх якасцях і па колькасці помнікаў больш няма ў Беларусі.

 

Цэнтр «Сэфер» на яўрэйскіх могілках дэтальна фіксуе кожны выяўлены помнік. Рэгіструецца яго матэрыял, наяўнасць надпісаў і эстэтычных, рэлігійных элементаў. На падставе сабранага матэрыялу даследчыкі цэнтру зрабяць пераклад усіх тэкстаў і выдадуць альбом, прысвечаны яўрэйскім могілкам у Магілёве.

Даследніцкія працы пачаліся 15 жніўня і ўжо далі плён. У глыбіні могілак выяўленыя дзясяткі не ўлічаных раней мацэваў. Іх лёс склаўся прыкра – многія з іх былі зрынутыя і раскіданыя новымі «насельнікамі» – людзьмі, што атрымалі ўчасткі пад захаванне ў 1970-х – 1980-х гадах.

Да аднаўлення Яўрэйскіх могілак далучыліся актывісты з каманды «Віра», якая займаецца падняццем і аднаўленнем занядбаных помнікаў на іншых гістарычных могілках Магілёва. Яны аднавілі адну з абрынутых мацэваў, якую раней немагчыма было падняць без спецыялізаванага абсталявання.

Фотаальбом «Магілёў.media». Нясвіж вачыма пенсіянераў з Краснапольшчыны

Навіна ад

Для пенсіянераў паездку ў Нясвіж арганізавалі ўнукі. У сваім лісце яны адзначалі, што наведванне знакавай для Беларусі мясціны для дзядулі і бабулі было падарункам да залатога юбілею іхнага шлюбу.

Ідэю паехаць туды падказалі самі старыя, адзначана ў допісе.

«У сваіх аповедах бабуля і дзядуля не раз наракалі, што пражыўшы доўгае жыццё далей Мінску не выязджалі. Ды і паездка ў сталіцу, па іх словах, не была прагулкай. Там былі справы», – тлумачаць аўтары ліста.

Унукі здымалі тое, што найбольш падабалася іх родзічам у Нясвіжы. Серыю фотаздымкаў даслалі Магілёў.media. Чытачы не назвалі імёнаў ні сваіх, ні бабулі з дзядуляй. Выбачылі, што сярод фотаздымкаў няма фота са «сваімі старымі», бо тыя не пажадалі таго.

Па словах аўтара ліста яны «проста хочуць, каб прыгажосць Нясвіжу пабачылі тыя хто ў ім не бываў».

У фотаальбоме Магілёў.media – сабраныя фотаздымкі, дасыланыя чытачамі. Так павялося, што іх аўтары суправаджаюць свае работы невялікімі допісамі. У асноўным тлумачаць, чаму вырашылі сфатаграфаваць той, ці іншы ўпадабаны вобраз. Як і раней, чакайма фотаздымкай і допісаў да іх у паштовай скрынцы skrynia@mogilev.media.

Палацава-паркавы комплекс у Нясвіжы – помнік архітэктуры XVI–XVIII стагоддзяў. Заклаў яго князь Мікалай Крыштаф Радзівіл «Сіротка». У XVI–XX стагоддзях замак быў рэзідэнцыяй князёў Радзівілаў.

Род Радзівілаў не меў сабе роўных у гісторыі Вялікага Княства Літоўскага па колькасці знаных палітычных, царкоўных, ваенных і культурных дзеячаў.

Палацава-паркавы ансамбль размешчаны на паўночным усходзе Нясвіжа, у акружэнні сажалак ракі Уша.

Замак стаіць на востраве, створаным ракой Уша, ставамі і ровам. Акружаны валам з бастыёнамі па кутах. Меліся і падземныя хады.

На тэрыторыі комплексу сам замак, замкавыя ўмацаванні, а таксама вялікі ландшафтна-пейзажны парк.

Ландшафтныя паркі Нясвіжа – культурна-гістарычны здабытак, адмысловая з’ява ў паркавым дойлідстве Беларусі.

Нясвіжская ратуша з’яўляецца найстаражытнай сярод пабудоў гарадскога самакіравання, якія захаваліся ў Беларусі.

Нясвіжскі касцёл Божага Цела – першы помнік архітэктуры барока ва Ўсходняй Еўропы.

 

Ва Ўкраіне дэмантаваны манумент 300 годдзя ўз’яднання з Расіяй

Навіна ад

Яго паставілі ў 1950-гадах у горадзе Пераяслаўлі, Кіеўскай вобласці. Дэмантаваць манумент пастанавіла мясцовая ўлада і грамадскасць.

scontent-frx5-1.xx.fbcdn.net

«Сёння пераяслаўцы канчаткова разбурылі савецкі міф пра вечнае сяброўства з Расіяй – сёння раніцай помнік да 300-годзьдзя Ўзʼяднання афіцыйна сыходзіць у гісторыю. Мы бяспечна дэмантавалі яго і перанясем у бяспечнае месца захоўвання», – напісаў у Фэйсбуку кіраўнік Пераяслаўскай гарадской думы Вячаслаў Савулка.

Дэмантаж манумента ў Пераяслаўлі працягнуў чараду зносу помнікаў па ўсёй Украіне, які апраўдвалі расійскую прысутнасць у краі і падкрэслівалі «дружбу» з краінамі, якія сталі для ўкраінцаў агрэсарамі.

На Чарнігаўшчыне ліквідавалі манумент «Тры сястры» у сяле Сянькоўка, прысвечаны «дружбе народаў» Украіны, Расіі і Беларусі.

У Харкаве быў знесены помнік наўгародскаму князю Аляксандру Неўскаму. 

У Карасцені Жытомірскай вобласці дэмантавалі помнік камсамольцам.

 

 

Тайны быховских памятников. Почему им тесно в райценте?

Навіна ад

За парадными фасадами новых памятников скрывают от приезжего начальства жалкие остатки нашего культурного наследия, которое им сберечь не удалось, пишет турист о Быхове, в котором на его взгляд множество новых памятников и забытые старыя. 

Недавно довелось побывать в Быхове. Симпатичный, маленький городок, ведущий свою историю с  ХIV века.

Что касается дел давно минувших дней, то к памятникам национальной архитектуры здесь относятся, мягко говоря, наплевательски. Руины Быховского замка и синагога без крыши – тому свидетельство.

 А вот количество памятников новейшей истории, на квадратный метр, просто зашкаливает.

Особенно много их в районе центральной, Октябрьской площади Быхова, а периодичность установки памятников напоминает истерию. 

В 2013-м к Дню письменности здесь был установлен памятник знаменитой Барколабовской летописи. 

Красиво и к месту, но потом, что называется, пошло-поехало.

Появилась пушка на постаменте. И уже тогда памятникам стало тесновато. 

Местные жители заметили, что ствол гаубицы нацелен в другой памятник, расположенный метрах в пятидесяти. Это – мемориал воинам-освободителям, а заодно и место последнего пристанища первого чекиста района.

На пушке быховские власти не остановились: в прошлом году неподалеку от нее был установлен памятник чернобыльцам-ликвидаторам, а в июне этого года, уже в сотне метров от пресловутой пушки, торжественно открыли памятный знак пограничникам.

Не поспоришь: люди, принимавшие участие в ликвидации аварии на ЧАЭС достойны глубокого уважения, наши пограничники, безусловно, славные парни, но… 

Возникает ряд вопросов к начальникам, отвечающим за установку мемориалов в Быхове.

Во-первых, почему их так тянет к Октябрьской площади, где из-за памятников уже негде яблоку упасть?

Во-вторых, почему чести установки памятника удостоились именно пограничники, а не, скажем, десантники? 

Быховчане могут мне возразить: не забыты и другие рода войск. Например, памятник морякам в городе уже имеется.  И установлен он не у многострадальной Октябрьской площади, а чуть дальше – у здания местного краеведческого музея.

Что же получается? По такой логике в городе скоро могут появиться монументы танкистам, артиллеристам и, кто знает, может и космонавтам.

Не случайно в интернете уже промелькнуло шуточное предложение поставить в Быхове памятник аквалангистам. 

А если серьезно, то памятники – дело нужное. Они о многом напоминают быховской молодежи, они украшают город.  

Дело в другом: надо чуточку внимательнее относиться к определению места установки очередного памятника. Ну и, наверное, сбавить темпы.

Не следует забывать о том, что от перечисленных памятников, если всмотреться, виден и разрушенный замок, и забытая Богом и людьми синагога.

В этом плане быховские власти следуют и своей логике, и своему здравому смыслу:  за парадными фасадами новых памятников скрывают от приезжего начальства жалкие остатки нашего культурного наследия, которое им сберечь не удалось.

Ну, а в остальном Быхов ничем не отличается от других районных центров Беларуси. 

Стоит свернуть с центральной улицы, оставить позади помпезные памятники и монументальное здание райисполкома, как сразу оказываешься на улочках, где основными достопримечательностями становятся ямы на дорогах, а унылые пейзажи наводят на мысль о «потемкинских» деревнях.

 

Магілёўскія актывісты аднавілі чарговы помнік на Лютэранскіх могілках

Навіна ад

Загадка «пахаванага ў чатырох месцах» Канстанціна Шалыгіна, указанага на пліце, даўно хвалюе краязнаўцаў.

Група актывістаў, якія нядаўна аднавілі помнік нашчадка легендарнага Даўспрунка, зноўку правяла аднаўленчыя работы на могілках. Гэтым разам працы вяліся на месцы пахавання Генрыеты Шалыгінай, што памерла ў 1854 годзе.

Помнік быў завалены прыблізна ў другой палове ХХ стагоддзя, верагодна, вандаламі. Пад яго цэнтральнай плітой знайшоўся гранёны шклянка з ёмістасцю ад адэкалону.

Працы ўскладняліся вялікай вагой помніка – толькі адна заваленая частка важыла больш за адну тону.

 

Гэты помнік, як і яшчэ два – на Машэкаўскіх могілках і ў вёсцы Старая Вадва – лічыцца даўняй загадкай для гісторыкаў. На ўсіх трох надмагіллях указаны два чалавекі. Той, хто пахаваны на гэтым месцы – а гэта маці, бацька і сястра Канстанціна Шалыгіна. І іх родны чалавек – сын і брат, адпаведна – Канстанцін Іванавіч Шалыгін, доктар медыцыны і тайны саветнік. Прычым на эпітафіі адзначаецца, што сам Канстанцін Шалыгін памёр і пахаваны на востраве Куба, у Гаване.

Вядома, што знакаміты магілёўскі краязнавец Іеранім Філіповіч нават адпраўляў запыт у кубінскае пасольства з просьбай паспрыяць у тым, каб адшукаць месца пахавання самаго тайнага саветніка. Ніякага адказу, наколькі вядома, з Кубы не паступіла.

Загадка «чалавека, пахаванага ў чатырох месцах» раскрываецца, верагодна, вельмі проста. Усе ўказаныя яго родныя памерлі раней, чым ён. Відаць, Канстанцін Шалыгін перад сваёй смерцю распарадзіўся, каб кожнаму з іх паставілі велічны помнік, не забыўшы ўказаць і яго асобу.

Прычына, чаму маці і бацька Шалыгіна былі пахаваны на розных могілках крыецца ў тым, што бацькі былі ў разводзе. На эпітафіі ўказана, што ў другім шлюбе маці насіла прозвішча, Асташковіч.