На месцы баёў каля ракі Халхін-Гол у Манголіі пошукавая экспедыцыя, занятая выяўленнем парэшткаў салдат, знайшла целы 27 байцоў. Сярод іх – Пётр Чарнамордзік з Горацкага раёна, што загінуў у баі ў 1939 годзе, паведамляе “Горацкі веснік”.
Раскопкі ў даліне ракі Халхін-Гол, на месцы баёў у 1939 годзе, праводзіліся ў межах Міжнароднай экспедыцыі «Халхін-Гол. Тым большая наша слава. 2024». Удзел у іх прынялі сябры Беларускага геаграфічнага таварыства. Падчас раскопак яны знайшлі і эксгумавалі парэшткі 27 байцоў, якія загінулі ў бітвах у 1939 годзе. Сярод загінуўшых у раёне сопкі Рэмезава, паблізу населенага пункта Сумбэр былі знойдзены астанкі загінуўшага воіна з Беларусі.
Як паведамілі ўдзельнікі экспедыцыі, «у байца сярод асабістых рэчаў былі супрацьгаз, рэмень, лыжка, хлорніца, фляга, патроны ў абоймах да вінтоўкі Мосіна, у нагруднай кішэні кашалёк. Баец ляжаў у ненатуральнай позе, з-за чаго было складана вызначыць межы раскопу. Правёўшы эксгумацыйныя працы, стала зразумела, што баец атрымаў раненне ў галаву, хутчэй за ўсё гэта раненне і стала прычынай гібелі. Пры далейшай рабоце з выяўленымі прадметамі з кашалька былі выняты дакументы, якія цудам захаваліся: камсамольскі білет, білет члена Осаавіяхіма, даведка аб здачы норм ГТА, распіска, выдадзеная Горацкім райваенкаматам аб канфіскацыі на захоўванне пашпарта. Захавалася нават фатаграфія байца, на якой з далёкага 1939 года на нас глядзіць малады хлопец».
Па ацалелых фрагментах дакументаў было ўстаноўлена, што гэта астанкі байца па прозвішчы Чарнамордзік, імя прачытаць было нельга, імя па бацьку – Мардухавіч. Ён быў прызваны Горацкім ваенкаматам у войска ў 1938 годзе.
Далейшыя пошукі дазволілі ўстанавіць поўнае імя байца – Чарнамордзік Пётр Мардуховіч, які нарадзіўся ў 1918 годзе на тэрыторыі Горацкага раёна Магілёўскай вобласці ў вёсцы Рудкаўшчына.
Цяпер парэшткі воіна будуць пахаваны ў брацкай магіле ва Улан-Батары, а яго дакументы і рэчы перададуць у Горацкі гісторыка-этнаграфічны музей.
«На святога Сцяпана вышэй слуга за пана». Дзень найму парабкаў, слугаў, пастухоў. У пастухі наймешся – уся вёска ў цябе ў абавязку.
Прыйшоў Стэфан – на ім чырвоны жупан (марозны дзень).
У гэты дзень праводзілі абрады абароны ад сурокаў. За вёскай на заснежанай Чырвонай горцы сяляне ставілі 12 калоў ці жэрдак. Каля гэтых калоў дзяўчыны злівалі ваду ў чару згубную, нібы змывалі нуду з сэрца і выплюхвалі яе ў сярэдзіну кола.
Клапаціліся аб канях, паілі іх праз срэбра – вадой, прапушчанай праз срэбнае сіта.
На Сцяпана па ўсіх кутах двара ставілі асінавыя калы – каб ведзьмы не маглі падысці.
Час, калі пачыналіся маладзёвыя вечарынкі, хадзілі калядоўшчыкі па дварах.
1801 год. Нарадзіўся Восіп Кавалеўскі.
Беларускі філолаг, манголазнавец. Акадэмік Пецярбургскай Акадэміі навук.
Удзельнічаў у тайных таварыствах філаматаў і філарэтаў, за што быў арыштаваны царскімі ўладамі і высланы ў Казань. Падарожнік па Манголіі і Кітаі (1829).
Рэктар Казанскага ўніверсітэта (1855-1860). Прафесар і дэкан гісторыка-філалагічнага факультэта Варшаўскага ўніверсітэта (з 1862).
Аўтар «Кароткай граматыкі мангольскай кніжнай мовы», «Мангольскай хрэстаматыі», «Мангольска-руска-французскага слоўніка».
Памёр 21 кастрычніка 1878 года ў Варшаве.
1913 год. Нарадзіўся Рычард Ніксан.
36-ы віцэ прэзідэнт (1953-1961) і 37-ы прэзідэнт (1969-1974) ЗША. Першы прэзідэнт ЗША, які наведаў Беларусь – 1 ліпеня 1974 года. Пры Ніксане палепшыліся адносіны з Кітаем, было падпісана Парыжскае пагадненне 1973 года пра спыненне вайны і аднаўленне міру ў В’етнаме, заключаны шэраг дагавароў з СССР пра абмежаванне стратэгічных узбраенняў, прадухіленне ядзернай вайны, супрацоўніцтва ў розных галінах навукі, тэхнікі, культуры.
Пры наведванні Беларусі, госця прынялі ва ўрадавай рэзідэнцыі “Заслаўе”. Ніксан азнаёміўся з горадам, усклаў вянок да падножжа манумента на плошчы Перамогі, наведаў мемарыяльны комплекс “Хатынь”. Падчас абеду ў тосце ён ушанаваў подзвіг беларускага народа ў Вялікай Айчыннай вайне і дадаў: “Я раней думаў, што Мінск і Беларусь увогуле знакамітыя толькі тым, што тут вырасла маленькая дзяўчынка Вольга Корбут”. А яшчэ ён разгадаў хітрыкі савецкіх палітыкаў: замест Катыні, яго прывезлі ў Хатынь.
Адзіны за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі прыезд кіраўніка ЗША у асобе Біла Клінтана адбыўся 15 студзеня 1994 года.
1927 год. Памёр ураджэнец Ружанаў АляксандрДунін–Гаркавіч.
Член геаграфічнага таварыства, даследчык Поўначы Заходняй Сібіры, краязнавец, лесазнавец.
Герой руска-турэцкай вайны 1877-1878 гадоў, узнагароджаны медалём “За адвагу”. Працаваў ляснічым у Самарскай, Ніжагародскай, Разанскай, Табольскай губернях.
За даследаванні прыроды, насельніцтва Поўначы ў 1904 годзе ўдастоены малым залатым і вялікім сярэбраным медалямі Рускага геаграфічнага таварыства. Выкладаў у Табольскім зааветтэхнікуме, з’яўляўся Ганаровым членам таварыства вывучэння краю пры Табольскім музеі Поўначы.
Аўтар 67 прац па краязнаўстве, геаграфіі, этнаграфіі, карты Табольскай губерні, манаграфіі «Табольская Поўнач». Яму пастаўлены помнікі ў Табольску, Ханты-Мансійску, імем вучонага названа вуліца ў Ханты-Мансійску.
1953 год. Нарадзіўся Уладзімір Солтан.
Беларускі кампазітар. Выкладаў у Беларускай акадэміі музыкі.
Аўтар шэрагу інструментальных і вакальных твораў разнастайных малых і буйных жанраў. Найзначнейшае творчае дасягненне – опера «Дзікае паляванне караля Стаха» паводле матываў аповесці Уладзіміра Караткевіча, найбольш папулярная беларуская опера у рэпертуары Тэатра оперы і балета Беларусі, атрымала Дзяржаўную прэмію БССР.
Сярод пазнейшых твораў У. Солтана – оперы «Пані Ядвіга» (паводле аповесці К. Тарасава «Чорны шлях»), «Mілавіца», вакальныя цыклы на вершы М. Багдановіча, А. Таркоўскага, пecні і музыка да некалькіх кінафільмаў, тэлесерыяла «Проклятый уютный дом» (34 серыi).
Загінуў 1 чэрвеня 1997 года ў дарожна-транспартным задарэнні.
1966 год. Трагічна загінуў ад рукі бандыта на падставе моўнай нянавісці Ігар Хадановіч (1940-1966).
Беларускі пісьменнік.
Скончыў аддзяленьне журналістыкі БДУ. Працаваў у газетах «Чырвоная змена», «Літаратура і Мастацтва», у Мінскім абкаме камсамола.
1986 год. Адбылася прэм’ера мастацкага фільма рэжысёра Элема Клімава “Ідзі і глядзі”.
Фільм пра падзеі ў 1943 годзе зняты на кінастудыях “Беларусьфільм”, “Масфільм”. Сцэнарысты: Алесь Адамовіч, Элем Клімаў. У фільме вясковага хлопца-партызана сыграў Аляксей Краўчанка.
Фільм узяў 1-ы прыз “Залатая пласціна” на ХХV Міжнародным кінафестывалі ў Авеліна, 1985, Галоўныя прэміі на I Міжнародным кінафестывалі ў Троі, Партугалія, 1985, на XIX кінафестывалі ў Алма-Аце, 1986, Залаты прыз на XIV Маскоўскім Міжнародным кінафестывале, 1985.
1993 год. Будынак мінскага Архікафедральнага касцёла Імя Найсвяцейшай Дзевы Марыі вернуты каталікам.
Кафедральны сабор Мінска-Магілёўскай архідыяцэзіі, у стылі віленскага барока.
Касцёл узведзены ў 1710 годзе як езуіцкая рэзідэнцыя, а касцёльныя вежы былі завершаны толькі ў 1730 годзе. У вежах былі ўстаноўлены прывезеныя з Данцыга гадзіннік і званы.
Кафедральны сабор з 1798 года, у 1820 годзе пераасвячоны ў гонар Імя Найсвяцейшай Дзевы Марыі. Зачынены ў 1934 годзе і пераўтвораны ў гараж.
Падчас Другой сусветнай вайны нямецкая адміністрацыя дазволіла касцёлу функцыянаваць, але ў 1947 годзе зноў зачынены. У 1951 годзе будынак ператварылі ў спартыўны комплекс таварыства «Спартак». 21 кастрычніка 1997 года касцёл асвечаны нанова.
Працаваў у Гродзенскім абласным, Дзяржаўным рускім драматычных тэатрах,выкладаў у Беларускай акадэміі мастацтваў.
Яго творчасці ўласцівыя лаканічныя выразныя сродкі, знешняя стрыманасць пры нутранай напружанасці, дакладнасць дэталяў, пластычнасць мастацкага вобраза.
Выканаўца гераічных, лірычных, вострахарактарных, камедыйных роляў у пастаноўках па творах К. Губарэвіча, А. Петрашкевіча, В. Быкава і шматлікіх іншых. Удзельнічаў у тэлевізійных і радыёспектаклях.
2009 год. Памёр Аркадзь Жураўскі.
Беларускі мовазнавец. Член-карэспандэнт АН БССР. Доктар філалагічных навук, прафесар.
Працаваў дырэктарам Інстытута мовазнаўства імя Якуба Коласа АН БССР. Даследаваў гісторыю беларускай мовы і беларускага мовазнаўства.
Першым у славянскім мовазнаўстве даказаў існаванне беларускага варыянту царкоўнаславянскай мовы ў старабеларускі перыяд, прааналізаваў мову дзеячаў беларускай культуры мінулага (Ф. Скарыны, С. Буднага, В. Цяпінскага і іншых).
Адзін са стваральнікаў «Гістарычнага слоўніка беларускай мовы» (вып. 1-13, 1982-1993).
2010 год. Памёр Юзэф Булька.
Каталіцкі святар, пробашч касцёла святой Ганны ў Мосары Глыбоцкага раёна.
Нарадзіўся ў 1925 годзе ў Літве. Пасля сыходу на пенсію з віленскага завода электрычных лічыльнікаў, стаў ксяндзом і 22 гады служыў у Мосары. Прапагандыст здаровага ладу жыцця, зрабіў Мосар турыстычнай Мекай: антыалкагольны музэй, Алея цвярознікаў, Крыжовы шлях, стадыён, страусіная ферма, дэндрапарк, помнік Яну Паўлу II, капліцы.
У 2005 годзе стаў першым беларускім ксяндзом, узнагароджаным прэміяй «За духоўнае адраджэнне», у 2006 годзе ўзнагароджаны медалём Францішка Скарыны.
