Больш за ўсё наркаманаў у Магілёўскай вобласці – у Бабруйску, Магілёве і Асіповічах.
Паводле афіцыйнай статыстыкі, за 2022 год наркалагічнай службай вобласці ўзята пад назіранне 293 наркаспажыўцы (за 2021 год – 231). Рост на 71% – прыводзіць дадзеныя Магілёўскі абласны цэнтр гігіены, эпідэміялогіі і грамадскага здароўя
Узята пад дыспансернае назіранне з залежнасцю ад наркатычных сродкаў 49 чалавек (за 2021 год – 30), то бок маецца рост паказчыка на 63%.
Пад прафілактычнае назіранне ўзята спажыўцоў наркатычных сродкаў 244 чалавек (за 2021 год – 201) – больш на 21%. У тым ліку непаўналетніх – 17. Зза 2021 год было 14, гэта дэманструе рост паказчыка на 21%.
На 1 сакавіка 2023 пад наглядам наркалагічнай службы вобласці знаходзіцца 656 спажыўцоў наркатычных сродкаў (год назад іх было 644 чалавек), у тым ліку на дыспансерным уліку з залежнасцю ад наркатычных сродкаў – 285 чалавек (у 2022 годзе – 318), пад прафілактычным назіраннем – 371 чалавек (2022 год – 326) і тут рост паказчыка складае 13,8%. Сярод апошніх – 11 непаўналетніх асоб, як і ў мінулым годзе.
Найбольшая колькасць наркаспажыўцоў, якія знаходзяцца пад наглядам наркалагічнай службы, жывуць у Бабруйску – 52,9% (347 чалавек), Магілёве – 23,5% (154) і Асіповічах – 8,2% (54).
Сярэднестатыстычны наркаспажывец у Магілёўскай вобласці – гэта мужчына 30-50 гадоў, гараджанін, раней судзімы, з сярэдняй або сярэдне-спецыяльнай адукацыяй, не жанаты, беспрацоўны.
Штогод у Беларусі памірае да 100 чалавек ад перадазіроўкі наркотыкаў. Праблема наркаманіі ідзе поруч з праблемай распаўсюджвання ВІЧ-інфекцыі, вірусных гепатытаў.
У краіне назіраецца тэндэнцыя амаладжэння асоб, якія дапускаюць немедыцынскае спажыванне наркотыкаў. Сведчаннем таго з’яўляецца павелічэнне колькасці выяўленых нарказлачынстваў, учыненых з удзелам непаўналетніх.
Аналіз наркасітуацыі ў краіне паказвае, што наркаманы раней аддавалі перавагу марыхуане, гераіну, метадону. У цяперашні час шырокае распаўсюджванне сярод наркаспажыўцоў атрымалі сінтэтычныя псіхастымулятары – альфа-pvp і мефедрон.
За мінулыя суткі на Магілёўшчыне адбыліся некалькі пажараў. Гарэлі дамы ў Магілёўскім, Бабруйскім, Асіповіцкім раёнах, пажар у Касцюковіцкім раёне скончыўся трагедыяй. Тут у аграгарадку Белая Дуброва ратавальнікі выявілі цела пенсіянера 1954 года нараджэння. Як паведамілі родныя ахвяры і сацыяльны работнік, мужчына часта кідаў запалкі міма сметніцы. Верагодна, гэта і стала прычынай пажару – адзначае прэс-служба МНС.
У Магілёве 21-гадовы мантажнік “Будаўнічага трэста №12” атрымаў апёкі 12% цела на вытворчасці. Ён мыў рукі растваральнікам, і адначасова курыў – у выніку лёгкаўзгаральная вадкасць успыхнула на ім.
Міжнародны дзень акулярыка (International day of bespectacled)
Першыя лінзы знайшлі яшчэ пры раскопках Троі – іх узрост каля 2500 гадоў да н.э.
Старажытным цывілізацыям былі вядомыя празрыстыя лінзы з горнага крышталя. Але няма ніводнага гістарычнага сведчання, што гэтыя лінзы выкарыстоўваліся ў якасці лупы для практычных мэт.
У І палове XI стагоддзя арабскі навуковец Ібн аль-Хайсам апісаў лінзы, якія павялічваюць. Але Усход не здолеў зрабіць з гэтага ніякіх практычных высноваў. На Захадзе першым у 1267 годзе паспрабаваў выкрыстаць лінзы для вачэй навуковец і мысляр Роджэр Бэкан.
Першыя акуляры з’явіліся ў XIII стагоддзі ў Італіі. У 1285 годзе майстар-шкловыдзімальнік Сальвіна Армаці з Фларэнцыі першым арганізаваў вытворчасць акуляраў з лінзамі, якія ўстаўляліся ў аправу і дазвалялі карэкціраваць дальназоркасць.
У Беларусі акуляры носяць да 40% мужчын і больш за 45% жанчын. Гэта не тычыцца сонечных акуляраў.
1484 год. У Вільні памёр Казімір Казіміравіч, Святы Казімір(1458-1484).
Намеснік вялікага князя літоўскага, кананізаваны каталіцкай царквой. Каралевіч польскі і вялікі княжыч літоўскі. Каталіцкі святы, патрон Вільні, апякун земляў Вялікага Княства Літоўскага, патрон Гродзенскага біскупства.
Сын Казіміра Ягелончыка. Кіраўнік справамі ў Польшчы (1481-1483), займаўся дабрачыннасцю.
Кананізаваны ў 1522 годзе.
Асаблівае значэнне культ Святога Казіміра атрымаў на землях ВКЛ, дзе ў яго гонар праводзіцца асобная служба 4 сакавіка. У Вільні ў гэты дзень адбываецца святочны кірмаш – “Казюкас”.
1634 год. Нарадзіўся Казімір Лышчынскі.
Вялікалітоўскі філосаф, мысліцель-атэіст, педагог і грамадскі дзеяч Рэчы Паспалітай. Упершыню ўжыў тэрмін «атэіст». Пакараны смерцю за атэізм.
Скончыў Віленскую акадэмію. Прымаў удзел у маскоўскай, шведскай, турэцкай ваенных кампаніях. Выкладаў у Львове, Берасці. Працаваў настаўнікам, меў юрыдычную практыку.
У 1666 годзе выйшаў з ордэна езуітаў, ажаніўся, пераехаў у свой родавы маёнтак Лышчыцы на Берасцейшчыне. Карыстаўся аўтарытэтам сярод шляхты. Шмат судовых спраў правёў на карысць мяшчан і шляхты, якія судзіліся з езуітамі за захопленыя землі, даўгі. Меў сваю школу, вучыў дзяцей шляхты і сялян.
Напісаў трактат «Аб неіснаванні Бога». Рукапіс кнігі выкраў агент езуітаў Ян Бжоска.
У 1687 годзе царкоўны суд за цяжкае злачынства – атэізм – пастанавіў спаліць яго жывога на вогнішчы. Па ўласнай просьбе асуджанага кара была заменена на адсячэнне галавы.
30 сакавіка 1689 года на плошчы Старога Мяста ў Варшаве абезгалоўлены і спалены на вогнішчы.
1782 год. Нарадзіўся Казімір Ельскі.
Беларускі скульптар, архітэктар, мастак; выхаванец Віленскага ўніверсітэта і яго прафесар. Прадстаўнік класіцызму. Сын мастака і скульптара Караля Ельскага.
Скончыў Віленскі ўніверсітэт, удасканальваў сваё майстэрства ў Акадэміі мастацтваў у Пецярбургу.
Выкладаў ў Віленскім універсітэце, стварыў бюсты прафесараў для новай залы ўніверсітэцкай бібліятэкі, працаваў над рознымі элементамі дэкору для будынкаў універсітэта, заснаваў кабінет скульптуры.
Аўтар працы пра сувязь архітэктуры, скульптуры і жывапісу – першую на польскай мове. Стваральнік паркавых скульптур, надмагільных помнікаў для радавых капліц.
Адным з яго вучняў быў віленскі мастак А. Сляндзінскі.
1812 год. Памёр Яўхім Храптовіч (1729–1812).
Грамадскі, палітычны, дзяржаўны дзеяч ВКЛ, публіцыст, паэт і перакладчык. Апошні канцлер вялікі літоўскі (1793-1795), граф.
Пасля стварэння Адукацыйнай камісіі (1773) – першага ў свеце міністэрства адукацыі – стаў камісарам дэпартаменту Віленскай акадэміі і школаў ВКЛ, значна павялічыў колькасць школ розных узроўняў.
Аўтар вершаў на польскай мове і латыні, на гутарковай беларускай мове лацініцай. Валодаў кніжнасцю на старабеларускай мове.
1852 год. Памёр Мікалай Гогаль (Янкоўскі) (1809–1852).
Рускі і ўкраінскі пісьменнік, драматург, паэт. Заснавальнік крытычнага рэалізма ў рускай літаратуры.
Падчас навучання ў Нежынскай гімназіі выступаў на сцэне тэатра як акцёр і рэжысёр-пастаноўшчык спектакляў, заснаваных на сюжэтах антычнасці або побыту, спазнаў сусвет старажытнай украінскай гісторыі, народных звычаяў і народнай творчасці.
Пасля пераезду ў 1828 годзе ў Пецярбург, займаўся напісаннем паэм, аповесцей, апавяданняў, драматычных твораў, камедый.
Этапнай у гісторыі тэатра стала яго сацыяльная камедыя «Рэвізор» (1836). Пасля яе прэм’еры, вандраваў па Германіі, Швейцарыі, Францыі, Італіі, пісаў паэму-раман «Мёртвыя душы» (1842). У 1848 годзе вярнуўся ў Маскву і працаваў над другім томам «Мёртвых душ», але незадоўга перад смерцю рукапіс спаліў.
У 1828 годзе наведваў Магілёў.
Раздзелы другога тома «Мёртвых душ» занава перапрацаваў нібыта на падставе накідак, якія былі атрыманы ад сябра Гогаля М. Пракаповіча, магілёўскі інжынер М. Ястржэмбскі. У студзені 1872 года чытачы гістарычнага часопіса “Руская даўніна”, да свайго невымоўнага здзіўлення, выявілі “Прыгоды Чычыкава, або Мёртвыя душы. Паэма Н. У. Гогаля. Новыя ўрыўкі і варыянты” – містыфікацыю ад Ястржэмбскага па матывах Гогаля.
У гонар М. Гогаля названы вуліца і 3 завулкі ў Магілёве, вуліцы ў большасці буйных гарадоў Беларусі.
1877 год. Амерыканскі вынаходнік Эміль Берлінер стварыў мікрафон.
За год да гэтага А. Бэл таксама стварыў мікрафон, які зваўся вадкасным перадатчыкам. Гэты перадатчык быў прадстаўлены на Філадэльфійскай выставе. Там яго і ўбачыў Берлінер і вырашыў, што зможа зрабіць прыбор не горшым.
Берлінер здолеў ачысціць і ўзмацніць гукі і вынайшаў своеасаблівы тэлефонны перадатчык з няшчыльным кантактам, які назваў мікрафонам. Дзякуючы ўдасканаленням Берлінера тэлефон перастаў быць проста тэхнічнай навінкай і стаў эфектыўным сродкам сувязі, здольным перадаваць гукі на вялікія адлегласці.
А. Бэл спрабаваў судзіцца з Берлінэрам, але суд стаў на бок Берлінера. Тады Бэл вырашыў пайсці іншым шляхам – ён выкупіў патэнт у Берлінера за 50 000 даляраў, а сам вынаходнік быў прыняты ў Bell Telephone Company ў якасці галоўнага спецыяліста па тэлефоннай тэхніцы.
1890 год. Нарадзіўся Вінцук Адважны (Язэп Германовіч).
Беларускі пісьменнік, каталіцкі святар усходняга абраду, паэт, публіцыст.
Скончыў Віленскую духоўную каталіцкую семінарыю. Працаваў у касцёлах Беласточчыны, Слонімскага, Дзісненскага павету, Друйскім кляштары марыянаў, у Друйскай гімназіі, у Харбіне (Маньчжурыя), Вільне. Член Таварыства беларускай школы, арганізаваў беларускую школу, у касцёле гаварыў казанні на беларускай мове.
Яго празаічныя і паэтычныя творы рэгулярна з’яўляліся на старонках перыядычнага друку. Пераследаваўся польскімі свецкімі і духоўнымі ўладамі.
У 1948 годзе арыштаваны кітайскай паліцыяй і перададзены КДБ. Асуджаны да 25 гадоў прымусовых работ у сібірскіх лагерах.
Па вызваленні ў 1955 годзе выехаў у Польшчу, у 1959 – у Рым, потым ў Лондан. Быў дырэктарам школы-інтэрнату Св. Кірылы Тураўскага, выдаваў рэлігійна-грамадскі часопіс «Божым шляхам», прымаў удзел у рэлігійным і культурным жыцці беларускага замежжа. Пра сваё знаходжанне ў лагерах напісаў успаміны «Кітай – Сібір – Масква», якія былі апублікаваныя на беларускай, італьянскай, польскай, літоўскай мовах.
Памёр 26 снежня 1978 года ў Лондане. Пахаваны на Могілках Святога Панкрата ў Лондане у адной магіле з айцом Львом Гарошкам, з якім меў пры жыцці не найлепшыя адносіны.
1911 год. Нарадзіўся Васіль Стома.
Беларускі пісьменнік і грамадскі дзеяч эміграцыі.
З 1949 года жыў у ЗША. Адзін з дзеячаў Беларуска-амерыканскага задзіночання, старшыня ў Беларускім культурна-асветным камітэце, сябра рэдкалегіі газеты «Беларус», сябра Рады БНР, выкладчык беларускай суботняй школы, ініцыятар школьных тэатральных пастановак.
Памёр 31 мая 1992 года ў Нью-Брансуіку. Пахаваны на могілкай царквы Жыровіцкай Божай Маці ў Іст-Брансуіку.
1932 год. У Пінску нарадзіўся Рышард Капусцінскі.
Польскі сусветна вядомы рэпарцёр, журналіст, пісьменнік, паэт, фатограф, «імператар рэпартажу».
Дэбютаваў як паэт у 17 гадоў. У 24 гады атрымаў першую ўзнагароду – Залаты Крыж Заслугі – за газетны рэпартаж. Працаваў у выданнях “Polityka”, “Kultura”, Польскім прэс-агенцтве (PAP) як замежны карэспандэнт у Афрыцы, Лацінскай Амерыцы і Азіі.
Удзельнік руху «Салідарнасць».
Па яго кнізе «Імператар» пра ўпадак рэжыму ў Эфіопіі, у 1987 годзе лонданскі Royal Court Theatre паставіў сцэнічную адаптацыю.
Ганаровы доктар Слянскага, Уроцлаўскага, Ягелонскага, Гданьскага ўніверсітэтаў. Лаўрэат каля 40 прэмій і ўзнагарод.
Двойчы намінаваўся на Нобелеўскую прэмію па літаратуры.
Памёр 23 студзеня 2007 года.
У Пінску на доме, дзе жыў Капусцінскі, ўсталявана мемарыяльная дошка.
1938 год. У Оршы нарадзіўся Леанід Трушко.
Беларускі акцёр тэатра і кіно. Народны артыст БССР.
Працаваў у Аршанскім народным, Беларускім тэатры імя Якуба Коласа (1967-1999).
Выканавец шматлікіх ролей у пастаноўках «Радавыя», «Парог» А. Дударава, «Трыбунал» А. Макаёнка, «Амністыя» М. Матукоўскага, «Матухна Кураж і яе дзеці» Б. Брэхта, «Званы Віцебска» У. Караткевіча і іншых, ролей у кіно.
Мастацкі фільм “Вясна на Одары”, 1967.
1962 год. Запрацаваў ядзерны рэактар АЭС на амерыканскай антарктычнай станцыі Мак-Мерда. Адзінкавы выпадак у гісторыі Антарктыды.
Лічылі, што электрастанцыя дазволіць зэканоміць вялізныя сродкі, якія выдаткоўваюцца на падвоз дызпаліва і яго бесперапынны падагрэў – каб пазбегнуць замярзання.
Аднак у 1972 годзе ў корпусе рэактара выявіліся расколіны. Было прынята рашэнне ўстаноўку дэмантаваць, а з прычыны тэхналагічных складанасцей і экалагічных рызык ад далейшых праектаў развіцця атамнай энергетыкі ў Антарктыдзе – адмовіцца.
1982 год. У Магілёве нарадзіўся Андрэй Рыбакоў.
Беларускі цяжкаатлет.
На Летніх Алімпійскіх гульнях 2004, 2008 гадоў у Афінах, Пекіне атрымаў срэбныя медалі ў мужчынскай вагавай катэгорыі да 85 кг. Але ў 2016 годзе Міжнародны алімпійскі камітэт пазбавіў яго пекінскага срэбра за ўжыванне допінгу.
Чэмпіён Беларусі 2012 года ў катэгорыі да 94 кг.
Яму належаць сусветныя рэкорды ў катэгорыі да 85 кг у рыўку – 187 кг (чэмпіянат свету, 2007) і па суме рыўка і штуршка – 394 кг (пекінская алімпіяда, 2008). Рэкорд па суме перасягнуты іранцам Кіянушам Растамі ў 2016 годзе.
2005 год. Памёр Карлас Шэрман (1934-2005).
Беларуска-уругвайска-іспанскі перакладчык, літаратар і праваабаронца.
Нарадзіўся ва Уругваі ў сям’і выхадца з Заходняй Беларусі.Працаваў у аргенцінскіх газетах. У 1956 годзе прыехаў на Беларусь.
Дэбютаваў у аргенцінскім перыядычным друку ў 1952, у рускай перыёдыцы Беларусі – з 1964, на беларускай мове – з 1975 года.
Загадчык рэдакцыйна-выдавецкага сектара Фундаментальнай бібліятэкі імя Якуба Коласа АН БССР, віцэ-прэзідэнт Беларускага ПЭН-цэнтра.
Перакладчык іспанамоўных аўтараў: Г. Гарсія Маркеса, Н. Гільена, Ф. Піта Радрыгеса і іншых.
З беларускай на іспанскую пераклаў асобныя творы А. Куляшова, М. Танка, І. Шамякіна, В. Быкава, Я. Купалы, Я. Коласа, Р. Барадуліна і іншых.
Нядаўна ў вольным доступе для даследчыкаў паявіўся малюнак Магілёва і некалькіх гарадоў колішняй Магілёўскай губерніі 1830-х гадоў на сімвалічнай мапе губерніі. Аўтарам малюнка з’яўляўся магілёўскі губернскі землямер калежскі саветнік і кавалер Ігнаці Фёдаравіч Лада-Кладніцкі.
Гэтая рукапісная карта вядомая ў адзіным асобніку, які захоўваецца ў фондах Расійскай дзяржаўнай бібліятэкі. Некалькі спробаў магілёўскіх аматараў старажытнай гісторыі атрымаць ад расійскай бібліятэкі скан выявы ў высокай якасці не давалі плёну. Цяпер жа намаганнямі колішняга намесніка дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Алеся Сушы выява ў высокім пашырэнні трапіла да беларускіх краязнаўцаў. Найбольшую цікавасць на ёй выклікае выява экзэрцыргаўза. Гэты манеж для трэніровак вайскоўцаў размяшчаўся ў раёне сучаснага кінатэатра “Чырвоная зорка” і згарэў яшчэ ў 1860-х гадах. Выява ўнікальная тым, што гэта адзінае адлюстраванне магілёўскага экзэрцыргаўза.
Выява прадстаўлена магілёўскім краязнаўцам і калекцыянерам Алегам Давідам Лісоўскім.
У 2024 годзе запрацуе першы абласны ліцэй Міністэрства унутраных спраў – паведаміў міністр Іван Кубракоў.
У Магілёве ўжо падабраны будынак пад размяшчэнне ліцэя МУС, вядуцца праектныя работы. Чакаецца, што ўжо ў 2024 годзе ліцэй запрацуе ў Магілёве. Гэта будзе першы абласны профільны ліцэй МУС у краіне.
В редакцию mogilev.media обратился читатель. Публикуем его слова.
Мы живём в тревожное время. Мы живём в стране, которая граничит с двумя воюющими государствами. В стране, которая предоставляет свою территорию для одной из воюющих сторон. В стране, на территории которой находится военная техника, летают военные самолёты одной из воюющих сторон и дислоцируется её военный контингент.
Исходя из сложившейся, непростой ситуации, сам собой напрашивается вопрос: “Как у нас в Могилеве обстоят дела с бомбоубежищами? Есть ли они, действующие ли они, сколько их, в каком они состоянии, и знает ли о них население?”
Это не праздное любопытство. От знания ситуации и заблаговременной подготовки бомбоубежищ и информирования населения, зависят жизни этого самого населения. И это не нагнетание паники, это трезвое понимание того, что может произойти.
И в первую очередь об этом должны думать власти, и службы за это отвечающие и знать население.
Как говорится, бережёного Бог бережёт…
На фото – изображение из объявления о продаже в Могилеве одного из бомбоубежищ.
Что объединяет регионы России, с которыми сотрудничает Могилевская область, так это депрессивность их экономик – продолжение нашего экономического разбора, а начало здесь.
Среди экономически “авторитетных” регионов Российской федерации можно выделить, пожалуй, всего лишь 5: Москва, Санкт-Петербург, Московская область, Ханты-Мансийский и Ямало-Ненецкий автономные округа. Увы, их представители посещают Могилевскую область в составе других делегаций и самостоятельных поездок не предпринимают.
Кстати, ведущие регионы России как раз находятся в состоянии экономического кризиса: Санкт-Петербург (рост валового регионального продукта (ВРП) -4,11 %), Московская область (-5,30) и Ямало-Ненецкий автономный округ (-4,40). Так что отношения с ними могут носить точечный характер без надежды на обширные инвестиционные вливания в нашу экономику.
Москва сработала к уровню предыдущего года относительно неплохо (-2,10), порадовал только Ханты-Мансийский округ (+2,24). И если с Москвой давно уже наработаны устойчивые связи, в основном в продуктовом направлении, то с Ханты-Манси вряд ли получится наладить продуктивные отношения.
В прошлом году Могилевскую область посещала делегация Белгородской области, которую принимал председатель исполкома Могилевского района. Белгородцы побывали… всего лишь в питомнике ГЛХУ “Могилевский лесхоз”, а о прочих посещениях пресса умолчала. А ведь зря: на тот момент Белгородская область являлась бездотационной, в рейтинге социально-экономического развития регионов России в 2022 г. занимала 23 место, но, увы, по итогам года имела снижение ВРП на 7%. Впрочем, на момент посещения определенный потенциал у взаимоотношений имелся.
Опять же, Могилевский район посетила делегация Ивановской области (59 место, -6,1 % ВРП). Видимо, ввиду отсутствия перспективы в экономических отношения, ивановцы ограничились обменом опыта в сфере образовательных услуг и уехали восвояси без надежд на продолжение сотрудничества.
СЭЗ “Могилев” посетила делегация Рязанской области (48 место, -1,2 %) во главе с зампредседателя регионального правительства, что говорит о серьезности намерений рязанцев. Были и соседи из Смоленской области (54 место, -0,28%). Еще одна представительная делегация деловых кругов в Могилевской области была из Республики Карелия (56 место, – 4,60).
Единственный регион, сработавший с плюсом в региональном развитии, и приславший на Могилевщину делегацию – Астраханская область (43 место, +0,12). Стоит отметить, что за последние 5 лет товарооборот с данным регионом увеличился в 2,7 раза и достиг в 2022 г. 9 млн. долларов. Астраханцев интересовали могилевские лифты и костюковичский цемент. Ведь только в Астрахани предстоит установить 1 200 новых лифтов в многоквартирных домах, впечатляют и объемы строительных работ. Взамен предлагали рыбную и плодоовощную продукцию. Согласитесь, обмен не совсем равноценный.
Кстати, производство промышленной продукции Астраханская область в 2022 г. снизила на 1,5 %, а вот сельскохозяйственная продукция выросла на 15 %. Астраханцы пообещали помочь в налаживании транзитных грузоперевозок по коридору “Север-Юг” в страны Азии и Персидского залива, но это, скорее, проблема национального масштаба и должна решаться премьер-министрами обеих стран. Впрочем, могилевским предприятиям предложено стать резидентами двух особых экономических зон, входящих в состав Каспийского кластера. А это уже подход с серьезными последствиями для экономик наших регионов.
Ездили в Российскую Федерацию и могилевские делегации: в Курскую (39 место, -4,40), Брянскую (50 место, -2,50) и в Орловскую (58 место, -4,20) области.
Что в целом объединяет регионы России, которые проявляют инициативу в налаживании экономических отношений с Могилевской областью, так это депрессивность их экономик. В таком состоянии их перспектива весьма призрачна, а по многим направлениям (научная деятельность по обеспечению инновационности производства, инвестиции в современную технику и технологии) в ближайшее время нереальна.
Отсутствие собственных средств у российских регионов приведет в конце концов к деградации производства и деиндустриализации белорусских производств. Россияне будут потреблять практически все белорусские товары в связи с дефицитом аналогичных производств и отсутствии конкуренции.
Выводы пессимистичны, в тоже время масштаб дотаций субъектов Российской Федерации впечатляет. Астраханская область нуждалась в 2,6 млрд. руб., Курская – 3,6 млрд. руб., Смоленская – 3,7 млрд. руб., Орловская – 6,6 млрд. руб., Республика Карелия – 8,1 млрд. руб., Ивановская область – 13,7 млрд. руб., Брянская – 14,7 млрд. руб.
Естественно, высокий уровень дотационности регионов-партнеров вынуждает могилевских производителей искать более продуктивные связи, в том числе и в странах дальней дуги, в юго-восточном направлении и, даже, в Африке. Возможности богатых мира сего могут кардинально изменить экономическую ситуацию в могилевском регионе и эти возможности необходимо задействовать своевременно и в нужных объемах.
Ракіроўка прайшла ў Магілёўскіх чынавенскіх адміністрацыях: намеснік старшыні гарвыканкама Ала Галушка сышла ў адміністрацыю Кастрычніцкага раёна, а на яе месца прыйшоў Алег Стэльмашонак з вобласці. Наш жартаўлівы агляд.
Новы мэр Магілёва Аляксандр Студнеў паступова фарміруе сваю каманду. Вось і прышлося Але Галушка пайсці на паніжэнне ў раённую адміністрацыю. А на яе месца даслалі чыноўніка з абласной культуры Алега Стэльмашонка.
Ала Галушка адпрацавала “на галерах” намесніцы мэра 7 гадоў. А нарадзілася яна ў 1973 годзе ў Горках. У 1995 годзе скончыла МДУ імя Куляшова, у 2005 годзе – Акадэмію кіравання пры прэзідэнце РБ. Папрацавала Галушка на розных кіруючых пасадах у ідэалогіі, культуры горада і вобласці, курыравала сацыяльную сферу. Цяпер будзе рабіць тое ж самае ў Кастрычніцкім раёне.
Запомнілася пані Галушка сваім спецыфічным падыходам да рашэння вытворчых пытанняў, які часта называюць “жаночым”. Яе каляжанкі адзначалі яе добразычлівасць і адначасова часам невытлумачальную неабавязковасць, забыўлівасць, зацягванне рашэння самых простых рабочых пытанняў. Яле з іншага боку, яе жаночае абаянне дапамагала ёй разруліваць многія складаныя пытанні, не даводзіць іх да канфліктаў.
Сказалася на яе характары відаць радавое прозвішча. Галушкі ў народнай кулінарыі гэта мяккія смачныя кавалачкі цеста, якія звараны ў кіпні. Таму Ала такая жаноцкая і адначасова гатовая да самых вірлівых выпрабаванняў, яна ж “у кіпені нарадзілася”.
Лінію ўлады Ала Галушка заўжды праводзіла аддана, але ў 2020 годзе напачатку наважвалася нават заступацца за сваіх падначаленых, спрабавала змякчыць будучыя рэпрэсіі ў адносінах да некаторых з іх. З-за гэтага работнікі міліцыі ў тыя часы нават казалі, што сярод магілёўскіх чыноўнікаў аказаўся толькі адзін мужык, ды і той “баба Галушка”.
Алег Стэльмашонак – супрацьлегласць сваёй папярэдніцы. Хаця іх біяграфіі і вельмі падобныя. Алег нарадзіўся ў 1973 годзе ў вёсцы Жылічы Кіраўскага раёна. У 1998 годзе ён таксама скончыў МДУ імя Куляшава (факультэт педагогікі), а ў 2013 годзе – Акадэмію кіравання.
Пачынаў ён сваю працу настаўнікам фізкультуры ў пачатковых класах СШ №32 і запомніўся калегам з самага лепшага боку: малады перспектыўны добразычлівы педагог. Надалей ён займаў самыя розныя кіруючыя пасады: ад дырэктара школы-інтэрната для дзяцей са скаліёзам да намесніка кіраўніка абласнога аддзела адукацыі. Амаль паўсюль былыя калегі пра яго казалі пераважна станоўча.
Перад прызначэннем у гарвыканкам ён працаваў кіраўніком аддзела культуры абласнога выканаўчага камітэта. Вось там за Стэльмашонкам пачалі заўважацца першыя прыкметы зорнай хваробы. Чыноўнік узмужнеў, ён стаў больш патрабавальным і рэзкім.
Магчыма, з гадамі пачало сказвацца ягонае радавое прозвішча. А яно састаўное. Першае частка “стэль” паходзіць ад слова “стэла”, якое сімвалізуе мужчынскую моц, мужнасць. Менавіта таму на магілках воінаў ставяць стэлы, якія нагадваюць фаласы. Другая частка прозвішча ”машонка” кажа за сябе сама. Яна сімвалізуе мужчынскую плоднасць. Ну і па трэцяе, ён і фізіялагічна мужчына. Цяпер магілёўцы маюць намесніка мэра, які тройчы мужчына.
Перастаноўкі ў магілёўскіх чыноўнічых кабінетах ідуць перманентна і збольшага носяць тэхнічны характар. Змены імён на шыльдах кабінетаў мала што мяняюць у працы сістэмы ўлады. І тым не менш, магілёўцы кожным разам спадзяюцца, што хаця б гэты штосьці зменіць да лепшага. Паглядзім, ці зможа “тройчы мужык” узняць ідэалогію, культуру, адукацыю і сацыяльную сферу горада.
6% насельніцтва Магілёўскай вобласці жыве ніжэй бюджэта пражытачнага мінімумума.
Белстат апублікаваў дадзеныя аб узроўні жыцця хатніх гаспадарак у IV квартале 2022 года па выніках выбарачнага абследавання.
У адпаведнасці з афіцыйнай статыстыкай, у краіне ў IV квартале 2022 г. наяўныя рэсурсы ў разліку на хатнюю гаспадарку склалі 1849 рублёў у месяц, у тым ліку ў гарадах і пасёлках гарадскога тыпу – 1926,9 рублёў у месяц, у сельскіх населеных пунктах – 1596,3 рублі ў месяц.
Грашовыя выдаткі ў разліку на хатнюю гаспадарку склалі 1758,9 рублёў у месяц, з якіх 1309,8 рублёў (74,5%) прыпадае на спажывецкія расходы.
Дамашнія гаспадаркі (сям’я) трацяць на харчаванне 39,3%, на нехарчовыя тавары – 34,4%, на аплату паслуг (уключая жыллёва-камунальныя) – 23,8% месячных рэсурсаў.
Такім чынам, у беларусаў застаецца ўсяго 2,6% ад усіх сродкаў на адпачынак, вандроўкі, набыццё транспартных сродкаў, нерухомасці.
Пры гэтым, у еўрапейскіх краінах, у агульных выдатках затраты на жыллё (у тым ліку за ацяпленне, электраэнергію, водазабеспячэнне, каналізацыю) складаюць ад 9% на Мальце да 29% у ФРГ, Швецыі. На харчаванне ў ЕС расходуецца 7-12%, на нехарчовыя тавары – да 15%. Нармальная з’ява ў Еўропе, калі набываецца аўтамабіль, які каштуе 3-5 месячных заробкаў, і гэта не б/у – проста заробкі іншыя.
Паводле складзенай інфаграфікі, самы гаротны стан па доле насельніцтва, якое жыве ніжэй бюджэта пражытачнага мінімумуму, назіраецца ўжо ў 4-х з 7-мі беларускіх рэгіёнаў: У Магілёўскай – 5,9%, у Брэсцкай – 5,6, у Гомельскай – 5,5, у Віцебскай – 5,1%.
Дзівосы статыстыкі
Трэба заўважыць, што прыведзеныя дадзеныя статыстыкі ні на што не ўплываюць, ні аб чым не сведчаць і нічога асабліва не тлумачаць. Беларуская статыстыка жыве сама па сабе, народ – сам па сабе.
Напрыклад, афіцыйная статыстыка кажа, што ў кастрычніку 2022 года сярэдні заробак па краіне склаў 1636,4 рублі, у лістападзе – 1648,2, у снежні – 1915,6 рублі. То бок, у сярэднім у апошнім квартале мінулага года сярэдні заробак складаў 1733,4 рублі ў месяц. А наяўныя рэсурсы ў разліку на хатнюю гаспадарку склалі 1849 рублёў у месяц, што, верагодна, азначае, што ўсе хатнія гаспадаркі складаюцца толькі з 1,1 чалавека, які мае заробак, альбо толькі з аднаго працаўніка і пенсіянера, працаўніка і інваліда, працаўніка і дармаеда, двух працаўнікоў з заробкам па 925 рублёў.
Унікальная магілёўская традыцыя ўпрыгожвання драўляных дамоў пад пагрозай з-за вынішчэння сектароў прыватнай забудовы ў горадзе. Магілёўскія драўляныя цуды прапануюць зрабіць філіялам Музея народнага дайлідства.
Багаты драўляны архітэктуры дэкор горада вылучаецца навукоўцамі ў асобны стыль, так званую «магілёўская разьбу» – адзначаюць стваральнікі петыцыі. Разьба ў выглядзе геаметрычнага і расліннага арнаменту (краявая, скразная i прапіловачная) паярусна размяшчаецца на фасадах драўляных дамоў.
Найбольш багата аздабляліся франтоны, дзе разьба ўтварала некалькі па-рознаму вырашаных радоў. Разьба ўзбагачае пластыку фасадаў вытанчанай святлоценявой мадэліроўкай, узмацняе іх рытмічную пабудову, кантрастна вылучае найбольш значныя элементы, падкрэслівае тэктоніку збудаванняў. У некаторых будынках разныя элементы на фоне сцен вылучаюцца светлым колерам.
Тым часам сітуацыя ў Магілёве складаецца так, што праз 20 гадоў новае пакаленні магілёўцаў не будзе мець уяўлення пра тое, як выглядаў горад век таму – каштоўныя драўляныя будынкі будуць або знесены, або згніюць без догляду, або дэградуюць пад сайдынгам і сіняй металачарапіцай.
На дадзены момант горад разрастаецца і забудоўваецца шмат у чым за кошт зносу драўлянай забудовы без уліку яе мастацка-эстэтычных вартасцей. Падобнае можна назіраць у былым прадмесці (да вайны – суцэльна драўляным) Лупалава, на схілах рэк Дубравенкі і Дзебры. З заўважных страт – дамы па вуліцы Катоўскага, 11 і па Першмавайскай, 60а. Апошні будынак прапаноўвалася перавезці ў Беларускі дзяржаўны музей народнай архітэктуры і побыту, але той адмовіўся, таму што на ўсю тэрыторыю, якую ён займае пад Мінскам, накладзены рэгламенты, якія не дазваляюць новае будаўніцтва. Супрацоўнікамі магілёўскага музея былі выратаваны некаторыя побытавыя рэчы і фрагменты дэкору, але казаць пра паўнавартаснае захаванне не даводзіцца.
Для вырашэння гэтай праблемы аўтары петыцыі прапануюць разгледзець магчымасць стварэння ў Магілёве філіі Беларускага дзяржаўнага музея народнай архітэктуры і побыту. Падпісаць зварот можна тут.
