Жыхар Данецкай вобласці Украіны Максім Фамін, вядомы таксама як Уладлен Татарскі – прарасійскі блогер, апалчэнец і “ваенкор” – загінуў падчас выбуху ў кавярні ПВК “Вагнер” у Санкт-Пецярбургу, паведамляе Інтэрфакс.
Увечары 2 красавіка ў Пецярбургу ў кафэ “Street Food Bar №1” у Васілеўвостраўскім раёне адбыўся выбух. У выніку загінуў адзін чалавек, яшчэ 15 атрымалі раненні. У экстраных службах горада заявілі, што ў кафэ адбыўся «хлапок без пажару». Там адзначылі, што, паводле папярэдніх звестак, у памяшканні мог падарвацца газавы балон.
Кафэ належыць заснавальніку ПВК “Вагнер” Яўгену Прыгожыну. У выходныя ў гэтай кавярні звычайна збіраецца дыскусійны клуб «Кіберфронт Z». 2 красавіка там праходзіў творчы вечар «ваенкора» Уладлена Татарскага (сапраўднае імя – Максім Фамін). У афішы мерапрыемства гаварылася, што блогер раскажа “як весці рэпартажы з гарачых кропак, знаходзячыся пад градам куль, а таксама растлумачыць, што такое быць ваенкарам”.
МУС заявіла, што загінуўшым падчас выбуху апынуўся сам Татарскі. СМІ паведамляюць, што ў кавярні ўзарваўся бюст, які прынесла ў падарунак Татарскаму наведвальніца.
Уладлен Татарскі – блогер і адзін з самых вядомых «ваенкораў», ураджэнец Макееўкі Данецкай вобласці. У яго больш за 560 тысяч падпісчыкаў у тэлеграме. Ён ваяваў на баку самаабвешчанай ДНР у складзе батальёна “Усход”, а затым у падраздзяленнях ЛНР. Да гэтага адбываў турэмны тэрмін па абвінавачванні ва ўзброеным рабаванні. З’яўляецца аўтарам кніг “Бег”, “Вайна” і “Медытацыя” – характарызуе яго meduza.io.
Злуецца Марэна – зіма на Вялеса, напускаючы на яго люты мароз, а на скаціну “каровіну смерць”, але ніяк не можа адолець.
Вялесаў дзень, Валоссе, Улас, Аўлас – апякун свойскай жывёлы, каровіна ці конскае свята. На конях у гэты дзень не працавалі. Коням даюць лепшы корм.
На іконах Святы Аўлас заўсёды маляваўся акружаны каровамі, авечкамі. Да яго іконы ў гэты дзень прыносілі масла: “Аўлас на масла лас”, “У Аўласа барада ў масле”.
У цэнтральных і заходніх раёнах Беларусі атрымаў распаўсюджанне «Бабскі Улас», які адзначаўся толькі жанчынамі, што збіраліся разам і балявалі ўсю ноч, мужчыны на святкаванне не дапускаліся, а калі і сустракаліся па дарозе, то павінны былі адкупіцца.
1466 год. Дзень нараджэння сучаснай латарэі.
Убельгійскім горадзе Бруге ўдава фламандскага мастака Яна Ван Эйка да 25-й гадавіны смерці мастака правяла грашовую латарэю. Атрыманы прыбытак накіравалі на падтрыманне маламаёмасных жыхароў горада.
Латарэя – гэта азартная гульня, пры якой выгада і страты размяркоўваюцца ў залежнасці ад адвольнага вымання таго ці іншага латарэйнага білета або нумара.
Слова “латарэя” – ад франкскага “hlot” – “жэрабя”, потым яно скарацілася да ангельскага “lot” – “доля”. Італьянская версія lotto – “лёс”.
Сама гісторыя латарэй адыходзіць у далёкае мінулае чалавечай цывілізацыі. Першае згадванне аб латарэі гэта старажытнагрэцкія міфы. Воіны бяруць каменьчыкі з залатога шлема, і адзін з каменьчыкаў даваў права на паядынак з самім Зеўсам, што ў сваю чаргу мела на ўвазе верагоднасць застацца ў жывых або загінуць з гонарам.
Латарэі ў старажытным Рыме звязаны з імем Юлія Цэзара. Менавіта падчас яго праўлення была праведзена першая грамадская латарэя. Сродкі, атрыманыя ад гэтай латарэі, былі накіраваны на муніцыпальныя патрэбы Рыма.
На тэрыторыі ВКЛ латарэя з’явілася прыблізна ў XVIII стагоддзі.
Савецкія латарэі бяруць пачатак з 1921 года, беларускія – з 1990-х гадоў.
1536 год. Нарадзіўся Мацей Казімір Сарбеўскі.
Новалацінскі паэт, тэарэтык літаратуры і школьнага тэатра.
Скончыў Віленскую езуіцкую акадэмію. Выкладаў у Полацкім, Нясвіжскім езуіцкіх калегіумах, Віленскай акадэміі. Полацкія і віленскія курсы лекцый паэтыкі і рыторыкі ляглі ў аснову яго літаратуразнаўчых і эстэтычных трактатаў на лацінскай мове.
З яго асобай звязана з’яўленне ў Віленскім універсітэце кола гуманістаў, якое ўключала прафесараў рыторыкі, прамоўцаў і паэтаў, у тым ліку Жыгімонта Лаўксміна, Яна Рывоцкага, Томаша Клягэ, Яна Хадзынскага, Мікалая Кміціца.
Быў каталіцкім прапаведнікам пры двары караля Уладзіслава IV.
Распрацоўваў эстэтычныя пытанні паэзіі, драматургіі, красамоўства, міфалогіі.
Яго трактат «Пра трагедыю і камедыю, або Сенека і Тэрэнцый» прызначаўся для практычнага кіраўніцтва ў школьным тэатры Беларусі, Літвы і Польшчы.
Аўтар зборнікаў «Тры кнігі лірычных вершаў» (1625), «Чатыры кнігі лірычных вершаў» (1631), «Лясныя песні» (1637). Сумяшчаў у сваёй паэтыцы элементы Рэнесансу і барока. Вершы М. Сарбеўскага перакладзены на англійскую, нямецкую, французскую мовы Д. Набароўскім, на польскую мову — У. Сыракомлем. На беларускую мову іх перакладалі Ларыса Чарнышова, Лявон Баршчэўскі.
1582 год. Папа Рымскі Рыгор XIII выдаў булу аб пераходзе на новы каляндар.
Прапанаваўся астранамічна больш дакладны каляндар, які сталі называць “грыгарыянскім” – у адрозненне ад ранейшага, “юліянскага”, які быў уведзенага яшчэ ў 45 годзе да н. э. Юліям Цэзарам.
Да XVI стагоддзя юліянскі каляндар з-за недастатковай дакладнасці моцна разышоўся з рэальнасцю: так, найважнейшы для вызначэння Велікоднай даты дзень вясновага раўнадзенства з 21 сакавіка перамясціўся на 11-е.
Пантыфік пастанавіў: дзень, які надыходзіць пасля чацвярга 4 кастрычніка 1582 года, лічыць пятніцай, 15 кастрычніка 1582 года. Указанне, натуральна, адразу прынялі да выканання толькі каталіцкія краіны: Італія, Іспанія, Партугалія, Францыя, Рэч Паспалітая і ВКЛ. Германскія княствы перайшлі на новы стыль у 1700 годзе, Англія – у 1752-м, Расія – у 1918-м, Югаславія і Грэцыя – у 1925-м, а В’етнам – толькі ў 1967-м.
Папа Рыгор XIII.
1760 год. Памёр Мацей Догель (1715-1760).
Вялікалітоўскі гісторык-археограф і правазнавец. Быў рэктарам піярскага калегіума ў Вільні, заснаваў Віленскі піярскі «Калегіум Нобіліум».
Збіральнік гістарычных і дыпламатычных дакументаў. Выдавец збора міжнародных трактатаў «Дыпламатычны кодэкс Польскага каралеўства і Вялікага княства Літоўскага», збора дакументаў «Граніцы Польскага каралеўства і Вялікага княства Літоўскага», якія не страцілі свайго значэння.
1805 год. У Мсціславе нарадзіўся Сцяпан Кутарга (1805–1861).
Геолог, прыродазнавец, картограф, падарожнік, стваральнік і першы старшыня Пецярбургскага мінералагічнага таварыства, прафесар Пецярбургскага ўніверсітэта, Галоўнага педагагічнага інстытута. Першы ў Расіі дарвініст і папулярызатар дарвінізму, папулярызатар навукі сярод шырокіх мас. Доктар медыцыны.
Распрацоўшчык шматлікіх пытанняў геалогіі, геалагічных экскурсій.
Аўтар шміатлікіх прац, у тым ліку “Гісторыя зямной кары”, 10-вёрстнай геагнастычнай карты Пецярбургскай губерніі, за якую атрымаў залатую Канстанцінаўскую медаль Рускага Геаграфічнага таварыства
Загадчык кафедры заалогіі Пецярбургскага ўніверсітэта (1833-1861), настаўнік будучага акадэміка К Ціміразева.
Памёр 7 мая 1861 года.
1852 год. М. Гогаль спаліў у Маскве другі том “Мёртвых душ”.
Гогаль жыў сваёй творчасцю, дзеля якой ён вырак сябе на беднасць. Уся яго маёмасць абмяжоўвалася “самым маленькім чамаданам”. Другі том “Мёртвых душ” – галоўная праца жыцця пісьменніка. Аднак у жыцці пісьменніка наступіў пераломны момант, калі з’явілася хвароба – псіханеўроз. Уноч на 24 лютага ён паклікаў свайго слугу Сямёна і загадаў прынесці партфель з рукапісам працягу “Мёртвых душ”.
Пад маленні слугі не губіць рукапіс, Гогаль паклаў сшыткі рукапіса ў камін і падпаліў іх свечкай.
Але праз 20 гадоў пасля гэтага, з Магілёва-на-Дняпры ў сталіцу паступіў па пошце ліст, які ўвосень 1872 года зрабіў эфект разарванай бомбы не толькі ў рэдакцыі часопіса “Руская даўніна”, якому быў адрасаваны, але і ва ўсім Санкт-Пецярбургу і нават сярод чытачоў з усёй Расіі.
Гісторыя містыфікацыі такая. Яшчэ ў студзені ў часопісе былі апублікаваны быццам бы “новыя ўрыўкі і варыянты” другой часткі “Мёртвых душ” М. Гогаля, якую перад самай смерцю пісьменнік спаліў. Як паведамляла рэдакцыя, сёе-тое нібыта захаваў у копіях стары прыяцель Гогаля па гімназіі Пракаповіч, які перадаў іх свайму калегу па педагагічнай працы магілёўскаму “палкоўніку М.Ф. Я-му”. Гэты “палкоўнік” – магілёўскі дарожна-маставы інжынер М. Ястржэмбскі, які потым прызнаўся, што сам з’яўляецца аўтарам працяга “Мёртвых душ”, а не Гогаль.
1922 год. Памёр ураджэнец в. Добасна (зараз – Кіраўскі раён) Ядвігін Ш. (Антон Лявіцкі).
Беларускі празаік, публіцыст, фельетаніст, драматург, паэт, перакладчык, літаратуразнавец, палітык, адзін з пачынальнікаў беларускай мастацкай прозы.
Яго літаратурная творчасць шматжанравая. Вядомы як аўтар аднаго з першых беларускіх раманаў, баек у прозе, лірычнага апавядання, сатырычнай замалёўкі, дарожных нататкаў, фельетона, мастацкай публіцыстыкі, мемуараў.
Вялікае значэнне для станаўлення буйной празаічнай формы беларускай літаратуры меў яго раман «Золата». Яго творчасць адыграла значную ролю ў фарміраванні норм беларускай літаратурнай мовы, удасканаленні сістэмы яе стылістычных сродкаў, пашырэнні выяўленчых магчымасцей.
У 1910 годзе ажыццявіў пешую вандроўку па Беларусі. У сваіх падарожных нататках, апублікаваных у «Нашай Ніве» пад назваю «Лісты з дарогі», распавядаў пра мястэчкі і вёскі, цікавых людзей, разважаў над эканамічнымі і сацыяльнымі праблемамі беларускага сялянства, пра родную мову і народную асвету.
Пахаваны ў Вільні на могілках Росы на літарацкай горцы.
1935 год. Нарадзіўся Рыгор Барадулін.
Беларускі паэт, эсэіст і перакладчык. Вядомы таксама як ДзядзькаРыгор. Апошні, хто атрымаў званне «Народны паэт Беларусі».
Працаваў рэдактарам у розных перыядычных выданнях: газетах, часопісах, выдавецтвах «Беларусь», «Мастацкая літаратура» (рэдактар, загадчык рэдакцыі).
Адзін са стваральнікаў, прэзідэнт Беларускага ПЭН-цэнтра, член Сойма БНФ, сукіраўнік Беларускага Фонду Сораса, суарганізатар Усебеларускага з’езда за незалежнасць (2000 год).
Аўтар вершаў, паэтычных кніг, 100 зборнікаў, сатырычных і гумарыстычных твораў, эпіграм на дзеячаў беларускай літаратуры і мастацтва, шаржаў, перакладаў, твораў для дзяцей, кнігі літаратурна-крытычных артыкулаў і эсэ «Парастак радка, галінка верша», кнігі «Вушацкі словазбор Рыгора Барадуліна» (лепшая кніга 2013 года па версіі газеты «Наша Ніва»).
Творчасць паэта вызначаецца разнастайнасцю жанраў, вобразна-стылявых сродкаў, яркай метафарычнасцю, тонкім псіхалагізмам, багаццем моўнай палітры.
Двойчы выдаваліся зборы выбраных твораў паэта (1984, 1996–2002). Апошні збор напачатку заяўляўся ў пяці тамах, але выйшлі толькі чатыры.
У яго творах адкрываецца жывая крыніца хараства мовы і мудрасці народа, яго традыцый і звычаяў, своеасаблівай натурфіласофіі.
Перакладаў на беларускую мову Я. Райніса, Ф. Гарсія-Лорку, І. Драча, Г. Містрал, Амара Хаяма, «Слова пра паход Ігараў», У. Шэкспіра, Дж. Байрана,А.Міцкевіча і іншых.
Песні на яго вершы напісалі А. Камоцкі, І. Барсукоў, Г. Вагнер, З. Галубіцкая, Я. Глебаў, У. Журовіч, М. Наско, Дз.Смольскі, М. Хаўхлянцаў і іншыя.
Узнагароджаны ордэнамі СССР, Латвіі, медалем Францыска Скарыны. Ганаровы доктар БДУ і ганаровы грамадзянін Ушацкага раёна. Лаўрэат прэміі Ленінскага камсамола Беларусі і Дзяржаўнай прэміі імя Янкі Купалы. У 2006 годзе быў намінантам на Нобелеўскую прэмію ў галіне літаратуры.
Яму прысвечана аповесць «Ладдзя Роспачы» У. Караткевіча.
Памёр 2 сакавіка 2014 года. Пахаваны ва Ушачах.
У гонар Народнага паэта ўстаноўлены мемарыяльная дошка ў Мінску, помнік ва Ўшачах.
1963 год. Нарадзіўся Алесь Макарэвіч.
Беларускі літаратуразнавец. Доктар філалагічных навук, прафесар МДУ імя А. Куляшова.
У Магілёўскім дзяржаўным універсітэце працуе з 1984 года. У 2001–2015 гадах з’яўляўся загадчыкам кафедры беларускай літаратуры.
Даследуе гісторыю беларускай лiтаратуры, паэтыку мастацкага тэксту, гістарычную рухомасць мастацкага тэксту, пытанні методыкі выкладання беларускай літаратуры, польскай мовы ва ўстановах агульнай сярэдняй i вышэйшай адукацыі.
Аўтар больш за 170 навуковых i вучэбна-метадычных публікацый.
2022 год. Расія пачала ваеннае ўварванне ва Украіну.
Кампанія была развязана пасля нарошчвання вайсковай моцы, прызнання Расійскай Федэрацыяй самаабвешчаных Данецкай і Луганскай народных рэспублік. Урадам Расіі пазначана як «спецыяльная ваенная аперацыя» па “дэнацыфікацыі”. Прэзідэнт Украіны У. Зяленскі перакананы, што галоўная мэта праціўніка – ліквідацыя Украіны як дзяржавы.
За першыя 100 дзён вайны амаль 14 мільёнам украінцаў давялося пакінуць свае дамы.
У справаздачы ААН гаворыцца, што з 24 лютага 2022 па 15 лютага 2023 года зафіксавана 21 293 выпадкі гібелі або ранення грамадзянскіх асоб у 1 141 населеных пунктах Украіны: 8 006 загінуўшых і 13 287 параненых,
Нават калі ўлічваць толькі пацверджаныя дадзеныя, сукупныя страты тых, хто ваюе на баку Расіі, могуць перавысіць 43 000 чалавек загінуўшымі. З улікам параненых агульныя страты прарасійскіх сіл могуць перавышаць 193 000 чалавек.
Па ацэнцы выведкі ЗША, агульныя страты Расіі ва Ўкраіне на канец студзеня 2023 года перавысілі 188 000 чалавек.
Генштаб Украіны ацэньвае страты Масквы ў больш за 145 000 чалавек. Але міністэрства абароны Расіі свае страты ацэньвае каля 10 000 забітымі.
На 22 лютага 2023 года, паводле украінскіх дадзеных, знішчана расійскіх танкаў – 3334, баявых машын – 6569, артылерыі – 2345, рэактыўных сістэм – 471, сродкаў супрацьпаветранай абароны – 243, самалётаў – 299, верталётаў – 287, беспілотных апаратаў – 2026, крылатых ракет – 873, караблёў і катэраў – 18, аўтамабіляў і аўтацыстэрн – 5212, спецтэхнікі – 226, асабовага складу – каля 145 060 чалавек.
Страты ўкраінскіх войск, паводле розных крыніц, – да 13 000 забітымі, разам з параненымі – каля 100 000.
Быдгашч. Акцыя салідарнасці з Украінай, 24 лютага 2022 года
Сусветны дзень пацалунку (World Kiss Day, World Kissing Day).
Праводзіцца ў больш чым 60 краінах свету.
Пацалунку прысвечаны яшчэ і дзень 6 ліпеня. Радзімай сусветнага дня пацалункаў лічыцца Вялікабрытанія. Менавіта на берагах Туманнага Альбіёна ў канцы XIX стагоддзя палічылі, што пацалунак варты таго, каб мець уласнае свята як адну з праяў кахання.
Сусветны дзень пацалунку азначаецца правядзеннем святочных мерапрыемстваў, конкурсаў і спаборніцтваў, так ці інакш звязаных з філематалогіяй. Сярод удзельнікаў акцый нярэдка разыгрываюцца прызы “За самы доўгі пацалунак”, “За самы прыгожы пацалунак”, “За самы незвычайны пацалунак” і іншыя.
Міжнародны дзень шлюбных агенцтваў(International day of marriage agencies, з 2010 года).
На пачатку лютага ўжо вее вясной, набліжаецца Дзень закаханых, хочацца цяпла і любві.
Упершыню Дзень шлюбных агенцтваў з’явіўся на шматпакутнай цяпер Украіне ў 2010 годзе. Ідэя лунала ў паветры, і прафесійнае свята сталі адзначаць тыя людзі, што абралі сваім заняткам сватаўство. З падачы Украіны гэтае свята перабралася ў ЗША, Канаду, Швецыю, Іспанію, Францыю, Італію і іншыя краіны. А ў інтэрнэце яго святкуюць усе сайты онлайн-знаёмстваў.
Дзень трох свяціцеляў – Васіля Вялікага, Рыгора Багаслова, Іаана Залатавуста.
Калі мужчыны на Магілёўшчыне і на Усходнім Палессі дазвалялі сабе працаваць “каля двара” і “ўзяць кілішак”, то жанчыны адзначалі свята строга: “Нельга жлукціць, нельга праць бялля, нельга прасці”.
У Магілёўскай вобласці адным з двух галоўных храмаў Магілёўска-Мсціслаўскай епархіі з’яўляецца магілёўскі Сабор Трох Свяціцеляў – помнік архітэктуры пачатку XX стагоддзя.
Адметнай асаблівасцю храма з’яўляецца магчымасць увайсці ў яго з трох бакоў.
Закладка першага каменя адбылася ў 1903 годзе. Узвядзенне храма працягвалася 11 гадоў і праходзіла пад назіраннем губернскага архітэктара Пятра Калініна. У 1914 годзе будаўніцтва было скончана. Храм, пабудаваны ў формах рускай архітэктуры, мае ў плане форму крыжа і ўвянчаны сям’ю купаламі, над уваходам – званіца.
З невялікімі перапынкамі дзейнічаў да 1959 года. У 1961 годзе царква была зачынена і апаганена, будынак быў аддадзены пад клуб завода «Строммашына». Тады ж была знесена званіца, а з будынка знялі купалы і крыжы. Амаль праз 30 гадоў будынак вярнулі вернікам, і 25 снежня 1989 года храм зноў быў асвечаны і пачаў дзейнічаць.
З 1989 года па блаславенню арцыбіскупа Максіма пры храме было заснавана Сястрынства міласэрнасці Святых Жанок-Міраносіц.
1526 год. Нарадзіўся Канстанцін-Васіль Астрожскі.
Дзяржаўны і ваенны дзеяч ВКЛ.
У 27 гадоў ён займаў ужо пасаду старосты ўладзімірскага, а у 32 гады стаў кіеўскім ваяводам.
Перакананы прыхільнік праваслаўя. Канстанцінопальскі патрыярх Іерамія II, высока ацэньваючы пабожныя памкненні князя ў адносінах да Царквы, у сваіх граматах называў яго захавальнікам і паборнікам ладу ў Царкве на ўсіх паўднёва-заходніх землях ВКЛ.
У сваіх уладаннях заснаваў больш за 600 цэркваў і 20 манастыроў, пры многіх з іх дзейнічалі шпіталі і школы.
Быў найбольш аўтарытэтным сярод абаронцаў Праваслаўнай царквы ва ўмовах падрыхтоўкі і заключэння Берасцейскай уніі. Пра сваю нязгоду з афіцыйнай палітыкай Рэчы Паспалітай ён неаднойчы заяўляў на сейме дзяржавы, звяртаўся з пасланнямі да караля, жыхароў Рэчы Паспалітай, да праваслаўных епіскапаў. Быў арганізатарам і актыўным удзельнікам праваслаўнага сабора 1596 года, які праходзіў у Брэсце.
Памёр 13 (26) лютага 1608
У Мінску каля Петрапаўлаўскага сабора пастаўлены памятны крыж з надпісам: «Да 400-годдзя памяці дабравернага князя Канстанціна Васілія Астрожскага (1526-1608), славутага дзяржаўнага і царкоўнага дзеяча. 13/26 лютага 2008 года».
1798 год. Памёр Станіслаў Аўгуст Панятоўскі, Аўгуст IV.
Апошні кароль Рэчы Паспалітай і вялікі князь літоўскі (1764–1795).
Атрымаў сталец пры падтрымцы Расіі. Вакол сябе згуртаваў магнатаў і шляхту, якія прагнулі адраджэння дзяржавы. Праводзіў эканамічныя рэформы: адчыняліся мануфактуры, будаваліся каналы, наладжваліся кірмашы, падтрымліваўся гандаль. Вальны сойм пры ім прыняў рашэнне аб ураўнаванні правоў дысідэнтаў. Нязгодная каталіцкая шляхта стварыла Барскую канфедэрацыю і пачала рокаш. Паўстанне канфедэратаў было падаўлена ў 1771 годзе расійскімі войскамі. Пасля першага падзелу краіны ў 1772 годзе рэформыпрацягваліся – была прынята Канстытуцыя, створана Адукацыйная камісія.
24 сакавіка 1794 года пачалося патрыятычнае паўстанне пад кіраўніцтвам Т. Касцюшкі, у выніку якога ў 1795 годзе адбыўся трэці падзел Рэчы Паспалітай, якая з гэтага часу спыніла існаванне. Станіслаў Аўгуст выракся стальца, жыў у Санкт-Пецярбургу.
Памёр у Санкт-Пецярбургу, дзе і быў пахаваны.
У 1938 годзе быў перанесены ў пахавальню воўчынскага касцёла Святога Станіслава, у 1994 – у варшаўскі кафедральны касцёл.
1872 год. Нарадзіўся Вітольд Бялыніцкі-Біруля.
Беларускі жывапісец-пейзажыст.
Акадэмік жывапісу, ганаровы акадэмік Акадэміі навук БССР, правадзейны член Акадэміі мастацтваў СССР. Народны мастак БССР і СССР. Найбуйнейшы беларускі пейзажыст.
З беларускага каталіцкага шляхецкага роду Біруляў.
Скончыў Кіеўскія кадэцкі корпус і малявальную школу, Маскоўскае вучылішча жывапісу, скульптуры і дойлідства.
Яго творчасць шчыльна злучана з асобай слыннага мастака І. Левітана.
Адзін з арганізатараў Асацыяцыі мастакоў рэвалюцыйнай Расіі (1922). Шмат падарожнічаў па Расіі, СССР.
Аўтар соцень твораў. У Беларусі знаходзяцца 444 ягоныя палатны, у тым ліку ў Нацыянальным мастацкім музеі, Магілёўскім музеі Бялыніцкага-Бірулі, Бялыніцкім мастацкім музеі, Віцебскім мастацкім музеі, Магілёўскім абласным мастацкім музеі імя П. Масленікава, прыватных калекцыях.
Шмат твораў захоўваецца ў музеях Масквы, Кастрамы, Ніжняга Ноўгарада, Краснаярска, Варонежа, Томска, Чалябінска, Стаўрапаля, Адэсы, Дняпра, Кіева, Кыргызстана.
Імем В. Бялыніцкага-Бірулі названы Бялыніцкі мастацкі музей, магілёўскі мастацкі музей, вуліцы ў Магілёве і Бялынічах.
Памёр на сваёй дачы «Чайка» на возеры Удомля ў Калінінскай вобласці 18 чэрвеня 1957 года. Пахаваны ў Маскве на Новадзявочых могілках.
На радзіме, на месцы фальварка Крынкі ўсталяваны мемарыяльны знак, у Магілёве ўсталяваны бюст.
1882 год. Нарадзіўся Леў Дашкевіч.
Беларускі фатограф, мастак, навуковец, вынаходнік, публіцыст, педагог.
Вучыўся ў Варшаўскім універсітэце, універсітэце Бургундыі, на фатаграфічным аддзяленні Вышэйшай школы графічных мастацтваў у Парыжы.
У 1911–1920 гадах працаваў выкладчыкам французскай мовы, фізікі, прыродазнаўства ў гімназіях Ерэвана, Елізаветполя (Гянджа, Азербайджан), Тбілісі. Вандраваў у якасці фатографа Камісіі па апісанні мясцовасцей і плямён Каўказа, служыў дзяржаўным фатографам урада Азербайджанскай рэспублікі.
У Мінску чытаў курсы лекцый па сусветнай літаратуры і фатаграфіі ў інстытуце народнай адукацыі, выкладаў французскую мову ў Беларускім політэхнічным інстытуце, працаваў у Навукова-тэрміналагічнай камісіі Наркамасветы БССР, навуковым фатографам на медыцынскім факультэце БДУ, у Доме тэхнікі, на геаграфічным факультэце БДУ, 1-й клініцы Мінскага медінстытута, Інстытуце тэарэтычнай і клінічнай медыцыны АН БССР.
Яго фатаграфічныя працы друкаваліся ў выданнях: Азбукін М. «Географія Эўропы», Грамыка М. «Пачатковая географія», «Чатырохстолецьце беларускага друку», Багдановіч М. «Творы», «Сучаснае беларускае мастацтва», «Беларусь Савецкая: Фотаальбом» і іншых.
У верасні-снежні 2002 года ў Нацыянальным музеі гісторыі і культуры Беларусі адбылася выстаўка твораў Дашкевіча «Зачараваны Беларуссю».
Памёр 4 снежня 1957 года.
1908 год. Стартавалі першыя аўтагонкі вакол зямнога шара.
Яны адбыліся дзякуючы намаганням газет французскай “Матэн” і амерыканскай “Нью-Ёрк Таймс”. Аўтагонкі прайшлі па маршруце Нью-Ёрк – Аляска – Сіэтл – Уладзівасток – Іркуцк – Ачынск – Томск – Пецярбург – Дзвінск – Варшава – Парыж і называліся “Нью-Ёрк – Парыж без дапамогі парахода”. Удзельнічалі 9 аўтамабіляў з Амерыкі, Францыі, Італіі, Нямеччыны.
Першым фінішаваў у Парыжы нямецкі аўтамабіль “Протас” 11 ліпеня, другім 26 ліпеня да фінішу прыйшоў амерыканскі экіпаж. Але пераможцам быў прызнаны амерыканскі экіпаж. Нямецкі аўтагоншчык быў аштрафаваны на 15 дзён у сувязі з тым, што ягоны аўтамабіль пасля паломкі быў дастаўлены ў Сіэтл па чыгунцы.
1921 год. Апублікавана падпісанае У. Леніным пастанова Саўнаркама “Аб складанні дзяржаўнага фонду каштоўнасцяў для знешняга гандлю”.
Дакумент прадпісваў стварэнне “запасу мастацкіх каштоўнасцей і прадметаў раскошы і даўніны”, якія Наркамат знешняга гандлю мог выкарыстоўваць для сваіх камерцыйных аперацый. Гэтая практыка ў 1920-1930-х гадах набыла шырокі размах, і многія каштоўныя творы мастацтва, якія раней належалі рэспублікам СССР, апынуліся ў замежных музеях і прыватных калекцыях.
З гэтага моманту пачынаюцца рабаванне касцёлаў, цэркваў, манастыроў на тэрыторыі Віцебскай і Гомельскай (былой Магілёўскай) губерніяў, якія ў гэты час уваходзілі ў склад РСФСР.
1942 год. Нарадзіўся Генадзь Буралкін.
Беларускі скульптар.
Старшыня Беларускага саюза мастакоў (1990–2001).
Працуе ў вобласці станковай і манументальнай скульптуры. Аўтар манумента шахцёрскай славы ў Салігорску, мемарыяльнага знака ў гонар 850-годдзя Гродна, «Георгій Пераможца» ў Бабруйску, мемарыял ахвярам трагедыі на Нямізе (у суаўтарстве), ансамбля воінам-пагранічнікам у Гродне. Выканаў шматлікія скульптурныя серыі, станковыя кампазіцыі, у тым ліку «Вясна Перамогі», «Уз’яднанне Усходняй і Заходняй Беларусі», шэраг партрэтаў, сярод якіх «Кастусь Каліноўскі», «Сымон-музыка», «Адам і Ева», графічныя серыі «Славянскія матывы», «Ноч на Івана Кулалу», «Раніца», «Усяночная». Браў удзел у афармленні інтэр’ераў драматычнага тэатра і Дома грамадзянскіх абрадаў у Гродне.
Творы знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва, Мастацкім музеі імя П. Масленікава, мастацкім музеі г. Флагштафа ў штаце Паўночная Караліна, у прыватных калекцыях.
1942 год. Памёр Антон Неканда-Трэпка.
Беларускі палітычны і грамадска-культурны дзеяч, педагог.
Памёр на наступны дзень пасля 65-годдзя.
Актыўны дзеяч беларускага руху. У Мінску працаваў у польскай гімназіі, у наркамасветы БССР, намеснікам дырэктара Мінскага беларускага педагагічнага інстытута, уваходзіў у склад прэзідыума Часовага беларускага нацыянальнага камітэта. У сакавіку 1919 года арыштаваны ВЧК і інтэрніраваны ў Смаленск.
З лета 1920 года жыў у Вільні, выкладчык і дырэктар Віленскай беларускай гімназіі, сузаснавальнік Таварыства беларускай школы, працаваў у Беларускім навуковым таварыстве, Беларускім выдавецкім таварыстве, Беларускім музеі імя І. Луцкевіча. Выдаў падручнікі па фізіцы і матэматыцы для сярэдніх школ.
У кастрычніку 1939 года арыштаваны НКУС, сасланы ў Сібір. У 1942 годзе ўступіў у армію генерала Андэрса.
Фота: А. Неканда-Трэпка з жонкай Юліяй
1974 год. Аляксандр Салжаніцын піша свой знакаміты артыкул “Жыць не ў хлусні…”.
У артыкуле ён адзначае: “…Ужо да донца даходзім, ужо ўсеагульная духоўная згуба насунулася на ўсіх нас, і фізічна вось-вось запалае і спаліць нас, і нашых дзяцей, – а мы ўсё ўсміхаемся баязліва і лепячэм коснамоўна: А чым жа мы перашкодзім? У нас няма сіл.”
У той жа дзень Салжаніцына арыштавалі. На другі дзень яго пад канвоем адправілі самалётам у Франкфурт на Майне.
1969 год. Нарадзіўся Сяржук Мінскевіч (Мыцько).
Беларускі паэт і перакладчык. Кандыдат філалагічных навук.
Працаваў літкансультантам газеты «Пераходны ўзрост», у акадэмічных Інстытуце гісторыі (удзельнік археалагічных экспедыцый), Інстытуце літаратуразнаўства імя Янкі Купалы.
Адзін з арганізатараў і ўдзельнікаў літаратурна-мастацкага руху “Бум-Бам-Літ”.
Аўтар вершаў, перакладаў, прозы, сатыры, якія друкаваліся ў «Крыніцы», «Чырвонай змене», «Літаратуры і мастацтве», часопісах «Маладосць», «Зрок», «Першацвет», у літаратурных альманахах, зборніках
Займаўся бардаўскай песняй, рок-музыкай. Быў музыкам, спеваком, аўтарам песень у рок-гурце «Жах». Пісаў электронную музыку. На радыё ставіліся ягоныя радыёпастаноўкі фантастычных і гумарыстычных апавяданняў. Узнагарджаны прызам «За развіццё беларускай аўтарскай песні» на фестывалі «Бардаўская восень» (Бельск Падляскі, 1996).
Стыпендыят Міністэрства культуры і нацыянальнай спадчыны Польшчы «Gaude Polonia».
Перакладаў з польскай А. Міцкевіча, Ю. Славацкага, Я. Івашкевіча, С. Мрожака, С. Лема і іншых, з англійскай.
Памёр 8 чэрвеня 2022 года
1990 год. Памёр Леанід Асядоўскі.
Беларускі жывапісец.
Скончыў Беларускі тэатральна-мастацкі інстытут. Выкладаў у Мінскім мастацкім вучылішчы, Беларускім тэатральна-мастацкім інстытуце.
Працаваў у станковым жывапісе ў жанрах фігуратыўнай карціны, партрэта, пейзажа. У творчасці пераважалі гісторыка-рэвалюцыйная тэматыка і тэмы сучаснасці. Сярод твораў: «Хай заўжды будзе сонца», «Нафта беларуская ёсць!», «Дажынкі», «Балада пра маці», партрэты «Партрэт маладога вучонага», «Пачынальнікі беларускай музыкі», пейзажы. Аўтар дыярам «Мінскі „кацёл“» для Беларускага дзяржаўнага музея Вялікай Айчыннай вайны, «Бой пад Мілаславічамі» для Клімавіцкага краязнаўчага музея.
Леанід Асядоўскі. «Народныя мастакі Беларусі»
2015 год. Падпісана Другое мінскае пагадненне з мэтай дээскалацыі ўзброенага канфлікту на ўсходзе Украіны.
Узгоднена лідарамі Германіі, Францыі, Украіны, Расіі ў фармаце «нармандскай чацвёркі», і падпісана кантактнай групай, якая складалася з прадстаўнікоў Расіі, Украіны, Данецкай і Луганскай Народных Рэспублік з мэтай дээскалацыі ўзброенага канфлікту на ўсходзе Украіны.
22 лютага 2022 года У. Пуцін заявіў, што пасля прызнання Расіяй Данецкай і Луганскай народных рэспублік Мінскіх пагадненняў больш не існуе, а 24-га пачаў агрэсію супраць Украіны.
Грошы – праз трох пасярэднікаў, мясцовыя могуць атруціць.
Беларускія журналісты і расследвальнікі высветлілі, што жыхароў розных гарадоў краіны актыўна рэкрутуюць працаваць будаўнікамі на акупаваных Расійскай Федэрацыяй тэрыторыях Украіны. Падобныя аб’явы стракацяць таксама і ў магілёўскіх пабліках, прысвечаных пошуку працы. Так, групы УКантакце “Могилев работа”, “Работа | Могилев”, утрымліваюць як старыя, так і зусім новыя запрашальныя аб’явы.
Аб’явы размяшчаюць расійскія рэкрутынгавыя арганізацыі. У самых апошніх аб’явах варыянт з працай у ДНР і ЛНР па будаўніцтве дамоў – адзін з шматлікіх варыянтаў працаўладкавання. У аб’явах гаворыцца пра бясплатнае пражыванне і харчаванне, высокую па беларускіх мерках зарплату – ад 3 250 да амаль 6 000 рублёў, калі перавесці на беларускія. Бяруць нават без вопыту працы.
Журналісты і расследвальнікі аднаго з беларускіх выданняў змаглі звязацца як з рэкруцёрамі, так і з працаўнікамі, якія мелі вопыт працы ў акупаваных гарадах. Працадаўцы сцвярджаюць, што ніякай небяспекі ў анэксіраваных гарадах Данбаса для працаўнікоў няма.
– Родныя хвалююцца – гэта зразумела. – расказаў адзін з наймальнікаў, Сяргей – Ну, там ціха, усё нармальна. Мы ўжо там два месяцы да гэтага працавалі на дэмантажных работах, зараз перайшлі на аддзелачныя ў жылых дамах. Не ведаю, усё быццам як нармальна. Здарэнняў ніякіх не было, усё добра, працуем як належыць. Калі, вядома, нешта будзе зноў, то назад усе паедзем.
Карыстальнікі паблікаў і чатаў, якія ўжо працавалі ў Марыупалі, альбо чые знаёмыя зараз там знаходзяцца, даюць крыху іншую карціну:
– Выходзіць так, што праз тры пасярэднікі грошы атрымліваем. Гэта сапраўды не самы лепшы варыянт. У крамах у мясцовых нічога нельга купляць, бо могуць атруціць. Харчавацца можна толькі ў сталовых. Без дазволу працадаўцы нікуды нельга адтуль выехаць. Яны як бы ўвогуле не хочуць, каб толькі на месяц-два туды ехалі. Месяцаў на шэсць. Лепш па выніку ў Маскву амаль за тыя ж грошы ў спакоі працаваць, чым там. Пастаянна напружанне ў Марыупалі: што на будоўлі, што ў інтэрнаце – напісаў карыстальнік Юрый, сябар якога знаходзіцца ў Марыупалі.
Мінчук Дзмітрый, які ўжо не раз ездзіў на вахтавыя будоўлі за мяжу, рэкамендуе беларусам увогуле не разглядаць варыянты працы на акупаваных тэрыторыях:
– Нармальныя фірмы яшчэ пашукаць трэба. А гэтыя пасярэднікі набіраюць людзей, большую частку грошай забіраюць сабе, засяляюць у самыя дрэнныя ўмовы і ўсё. Ну і не варта нават разглядаць гэтыя вакансіі, не тое што ехаць – гэта лічыцца зона баявых дзеянняў. І ніхто ніякіх гарантый не дае, упадзе снарад заўтра ці не.
– У асноўным, беларусы і ездзяць. – разам з тым, расказаў працадавец Сяргей – З Гомеля вельмі шмат, са Жлобіна, Рэчыцы, Рагачова. Цяпер там нашых чалавек 30. Шмат, мы нават не паспяваем жыллё абсталяваць.
У памежнай з Беларуссю Бранскай вобласці паспрабавалі рэанімаваць фестываль “Славянскае адзінства”. Мясцовыя журналісты сцвярджаюць: каб стварыць масавасць на яго змусілі прыйсці бюджэтнікаў.
Да 2013 году фестываль праводзілі ля манумента “Тры сястры” на сутыку трох краінаў – Беларусі, Украіны і Расіі. Пасля перамогі Еўрамайдану фестываль змізарнеў.
На сёлетні фестываль разам з так званымі “ЛНР” і “ДНР” бранскія ўлады не забыліся запрасіць дэлегацыю з Беларусі. У яе складзе былі прадстаўнікі Магілёўскай вобласці.
bryansku.ru
Імпрэзу пазіцыянавалі як фестываль братэрскіх народаў, аднаўленне якога мелася “надаць новае дыханне добрай традыцыі”. Яго адкрыццё называлі “Днём дружбы і адзінства славянаў”.
Мясцовыя ўлады адрапартавалі, што мерапрыемствы фестывалю наведалі больш за 10 тысяч чалавек.
bryansku.ru
Мясцовая газета «Брянская улица» такую колькасць лічыць сумнеўнай і сфальшываванай. Паводле журналістаў, каб фестываль не выглядаў правальным, на яго зганялі бюджэтнікаў з раёнаў, якія “хаваліся ад спёкі ў кустах”.
У афіцыйных паведамленнях пра падзеі ва Ўкраіне, якія адбываліся ў 2013-14 гадах, гаварылася толькі, як пра “нацыска-алігархічны пераварот”. Пра сёлетнюю вайну, развязаную Расіяй, не згадвалі.
Інфармацыйнае агенцтва БелТА, аднак, працытавала аднаго з прадстаўнікоў ЛНР, які заявіў, што Расія выратавала Данбас, бо пад іх гарадамі стаяла 150-тысячнае войска і зямля магла б быць залітая крывёю.
bryansku.ru
Поўнамаштабнае ўварванне расійскага войска ва Ўкраіну адбылося сёлета 24 лютага. Для гэтага была выкарыстаная і тэрыторыя Беларусі. З яе вёўся і абстрэл ракетамі суседняй краіны. Гэта прывяло да яшчэ міжнароднай ізаляцыі Беларусі.
Колькасць забітых украінцаў сягае некалькіх тысяч цывільных грамадзян. Зафіксаваныя масавыя расстрэлы ўкраінцаў. 7 мільёнаў сталі ўцекачамі. Разбураныя гарады і гарадская інфраструктура.
Магілёўскі абласны драматычны тэатр і тэатр імя Дуніна-Марцінкевіча з Бабруйску паказваюць у захопленым групоўкай «ЛНР» украінскім Луганску спектаклі. Тым часам, Расея амаль два месяцы вядзе супраць Украіны поўнамаштабную вайну. Свет шакаваны ваеннымі злачынствамі расейскіх салдат супраць цывільнага насельніцтва краіны. У баявых дзеяннях супраць Украіны ўдзельнічаюць і мабілізаваныя жыхары Луганшчыны.
Дзве пастаноўкі беларускіх тэатраў пазначаныя ў праграме міжнароднага онлайн-фэстывалю «Госпожа удача». Яго праводзіць Міністэрства культуры непрызнанай Беларуссю ЛНР ды Луганскі рускі драматычны тэатр.
Большасць яго ўдзельнікаў тэатры з Расеі. Тэатры з Магілёўшчыны ў афішах не пазначаныя, што яны з Беларусі. На афіцыйных сайтах гэтых установаў няма згадкі пра ўдзел у фестывалі іхных спектакляў. Спраўдзіць, ці сапраўды ў Луганску беларускія тэатры паказваюць пастаноўкі не ўдалося.
Як вынікае з фестывальнага дзённіка кожны ўдзельнік атрымае ліст падзякі, у якім сярод іншага напісана «за фармаванне станоўчага культурнага іміджу Луганскай Народнай Рэспублікі, а таксама пашырэнне міжнародных узаемаадносінаў у сферы культуры».
Пра стварэнне «ЛНР» у 2014 годзе заявілі прарасейскія сепаратысты, узяўшы пад кантроль частку тэрыторыі Луганскай вобласці Ўкраіны. 22 лютага 2022 году прэзідэнт Расеі Уладзімер Пуцін заявіў, што Масква прызнала гэта дзяржаўнае ўтварэнне. Праз два дні пачалася поўнамаштабная агрэсія Расеі супраць Украіны, якая трывае дагэтуль. Супраць Украіны ваююць у тым ліку і мабілізаваныя жыхары Луганскай вобласці, якія трапіўшы ў палон, прызнаваліся, што на вайну іх адправілі супраць іхнай волі.
У роліку, змантажаванаму да адкрыцця фестывалю, міністр Культуры ЛНР Дзмітрый Сідараў прызнае, што «нашы хлопцы» ваююць, але не кажа супраць каго. Па ягоных словах «фестываль дае магчымасць адцягнуць увагу ад баявых дзеянняў, складанай цяперашняй сітуацыі і натхніць на новыя перамогі».
Афіцыйны Мінск заяўляе, што Беларусь не ўдзельнічае ў вайне, разам з тым з яе тэрыторыі расейскія войскі ўварваліся ва Ўкраіну. Многія экспэрты лічаць Беларусь саўдзельніцай поўнамаштабнай агрэсіі супраць суседняй краіну.
