23 ліпеня ў гісторыі. Аблога Дамаска. Магілёўскіх яўрэяў выселілі за гарадскі вал. Створана беларуская мітраполія.

Сусветны дзень кітоў і дэльфінаў (World Whale and Dolphin Day, з 1986 года).

Міжнародная кітабойная камісія, пасля 200 гадоў бязлітаснага знішчэння кітоў, увяла забарону на іх промысел, гандаль кітовым мясам.

Забарона дзейнічае і дагэтуль і азначае, што ва ўсім свеце паляванне на кітоў, а таксама гандаль кітовым мясам забаронены.

Аднак, кітовы промысел – не адзіная пагроза для дадзеных жывёл. Яшчэ адзін з галоўных фактараў знікнення кітоў, дэльфінаў і іншых марскіх млекакормячых – гэта іх адлоў для дэльфінарыяў, акіянарыумаў і цыркаў.

Штогод у гэты дзень розныя прыродаахоўныя групы і арганізацыі праводзяць акцыі і дэманстрацыі ў абарону кітоў і іншых марскіх млекакормячых. 

1148 год. Крыжакі падышлі да Дамаска.

На наступны дзень пачалася яго аблога. Адбывалася падчас Другога крыжовага пахода (1147-1149) у адказ на захоп мусульманамі Эдэскага графства.

4-х дзённая аблога Дамаска была безвыніковай. Дамаскам правіў візір Муйнадзін Унар, які прыняў рашэнне абараняць горад ад крыжакоў. Ён адправіў паслоў у Сірыю за дапамогай.

Аблога Дамаска скончылася 28 ліпеня адступленнем крыжацкага войска.

Восенню 1148 года войска крыжакоў пакінула тэрыторыю Святой Зямлі, морам адправіўшыся назад у Еўропу. Гэта ў канчатковым выніку прывяло да падзення Іерусаліма і пачатку трэцяга крыжовага паходу.

1610 год. У Магілёве на Ільінскай гары на Папенцы пакараны завадатары бунту супраць гарадскога магістрата.

Падчас новага буйнога выступлення гарадскія нізы імкнуліся падняць узброенае паўстанне, але яно было падаўлена войскамі, а пяць кіраўнікоў паўстання былі прыгавораны на смерць.

На гэтым скончылася першае гарадское паўстанне ў Магілёве (1606-1610), якое спачатку ўзначаліў Стахор Міткавіч.

1633 год. Па прывілею караля Жыгімонта ІІІ жыхарам Магілёва, усім яўрэям, што пасяліліся на гарадской гандлёвай плошчы, было загадана выселіцца за гарадскі вал.

1867 год. У Расійскай імперыі створана Туркестанскае генерал-губернатарства на чале з выхадцам з Кругляншчыны, выхаванцам Магілёўскай гімназіі Міхаілам Чарняевым (1828-1898).

Знакаміты і як галоўнакамандуючы сербскай арміяй (1876), і як выдавец пецярбургскай газеты “Русский мир” (1873-1878).

1881 год. У бельгійскім Льежы заснавана Міжнародная федэрацыя гімнастыкі, FIG (Federation Internationale de Gymnastique).

Найстарэйшая ў свеце спартовая арганізацыя.

Толькі праз 11 гадоў былі створаны яшчэ два міжнародныя аб’яднанні – Саюз канькабежцаў і Федэрацыя веславання, яшчэ годам пазней – Міжнародны алімпійскі камітэт (МАК), а ўсе астатнія аб’яднанні спартсменаў – стварэнні XX стагоддзя. Спачатку ў гэтую арганізацыю ўваходзілі ўсяго тры дзяржавы: Бельгія, Нідэрланды і Францыя. 

Да 1897 года ў ёй налічвалася ўжо 17 еўрапейскіх краін. Зараз у федэрацыі 130 краін свету.

1888 год. У Кіеве на Сафійскай плошчы адкрыты помнік гетману Багдану Хмяльніцкаму.

Выраблены па малюнку мастака і архітэктара-беларуса Міхала Мікешына (1835–1896). Постаць гетмана вырабіў скульптар П. Велёнскі, а каня – А. Обер (ён жа аўтар помніка з арлом у в. Лясная, у гонар бітвы пад Лясной).

1918 год. У Савецкай Расіі ўступіла ў сілу “Часовая інструкцыя аб пазбаўленні волі”.

Першы савецкі дакумент, які вызначаў парадак утрымання зняволеных.

Месцы пазбаўлення волі падзяляліся на мужчынскія і жаночыя, а па прызначэнні – на турмы, рэфарматорыі, земляробчыя калоніі, выпрабавальныя ўстановы, карна-лячэбныя ўстановы для арыштантаў з выяўленымі псіхічнымі дэфектамі і турэмныя бальніцы.

Існавалі таксама арыштныя дамы – для перасылкі і кароткатэрміновага ўтрымання затрыманых.

1922 год. Стварэнне аўтаномнай беларускай мітраполіі.

У мінскім кафедральным праваслаўным саборы Святых апосталаў Пятра і Паўла адбыўся царкоўны сінод, які абвясціў аб стварэнні аўтаномнай беларускай мітраполіі і выбраў мінскага біскупа Мелхіседэка (Паеўскага) Беларускім і Мінскім мітрапалітам. Патрыярх Ціхан прыняў яго ў Маскоўскі патрыярхат, але тытул не прызнаў.

1964 год. Нарадзіўся Ігар Сідарук.

Беларускі празаік-фантасмагорык, драматург-сюррэаліст, выказнік маргінальнай свядомасці, майстар чорнага бурлеску.

Аўтар шэрагу паэтычных зборнікаў, кніг “Квадратная варона”, “Выкраданьне вепрука”, п’ес.

Найбольш вядомая п’еса “Галава” ставілася на сцэне Тэатра нацыянальнай драматургіі “Вольная сцэна” ў пастаноўцы Валерыя Мазынскага.

1983 год. Анекдатычная сітуацыя ледзь не прывяла да трагедыі з “Боінг-767”.

Пасажырскі самалёт “Боінг-767” авіякампаніі “Эйр Канада” прызямліўся з выключанымі рухавікамі на былой ваеннай базе.

На вышыні 40 000 футаў (12 000 м) спыніліся абодва рухавіка, і самалёт змушаны быў планаваць, для таго каб здзейсніць незапланаваную пасадку на былой ваеннай авіябазы Гілмі ў правінцыі Манітоба, бо на паўдарогі ў самалёта скончылася паліва. 

Гэты канадскі лайнер быў першым самалётам, на якім выкарыстоўваліся абазначэнні паліва ў кілаграмах, але пілот і штурман па звычцы палічылі запраўку ў фунтах. У выніку няправільнага пераліку на борце самалёта аказалася замест разлічаных 20 400 кг усяго 9 144 кг авіягазы.

1995 год. У аўтакатастрофе загінуў Алесь Ставер (1929-1995).

Беларускі паэт, празаік, драматург.

Аўтар шматлікіх паэтычных зборнікаў, песень, раманаў.

Вядомы песні на яго вершы: “Песня пра Якуба Коласа”, “Жураўлі на Палессе ляцяць”, “Беларусачка” і шматлікія іншыя. 

Фота з адкрытых крыніц.

Дзень у гісторыі: 23 ліпеня. Аўтаномія беларускай праваслаўнай царквы. Загінуў Алесь Ставер, аўтар слоў да песні «Жураўлі на Палессе ляцяць». Уведзеная забарона на забойства кітоў

Сусветны дзень кітоў і дэльфінаў.

У гэты дзень у 1986 годзе Міжнароднай спецыяльнай кітабойнай камісіяй (International Whaling Commission) пасля 200 гадоў знішчэння была прынятая забарона на промысел кітоў.

Забарона дзеіць дагэтуль.


1922 года было абвешчана аб стварэнні аўтаномнай (але не аўтакефальнай) беларускай мітраполіі.

Падзея адбылася на царкоўным сінодзе ў Мінскім кафедральным праваслаўным саборы Святых апосталаў Пятра і Паўла.

Ачольнікам мітраполіі абралі архіепіскапа Мелхіседэка (Паеўскага). Яму быў нададзены тытул мітрапаліта Мінскага і Беларускага.

Кардынальных наступстваў гэты крок не меў, і беларускія святары працягвалі знаходзіцца ў кананічных адносінах з Маскоўскім Патрыярхатам, а ў чэрвені 1926 года Мелхіседэк прынёс пакаянне маскоўскаму мітрапаліту Сергію і склаў з сябе тытул мітрапаліта.


1964 года нарадзіўся Ігар Сідарук.

Празаік-фантасмагорык, драматург-сюррэаліст.

Аўтар паэтычных зборнікаў, кніг «Квадратная варона», «Выкраданне вепрука», п’ес. Найбольш вядомая п’еса «Галава» ставілася на сцэне Тэатру нацыянальнай драматургіі «Вольная сцэна» у пастаноўцы Валерыя Мазынскага.


1995 года загінуў у аўтакатастрофе Алесь Ставер.

Паэт, празаік, драматург.

Аўтар паэтычных зборнікаў, песень, раманаў.

Вядомыя песні на яго вершы: «Песня пра Якуба Коласа», «Жураўлі на Палессе ляцяць», «Беларусачка».


У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў