Сёння раніцай, каля 9:20, на 57-м кіламетры аўтадарогі “Орша – Шклоў – Магілёў” адбылося сур’ёзнае дарожна-транспартнае здарэнне. Паводле папярэдняй інфармацыі, 65-гадовая кіроўца аўтамабіля Honda выехала на паласу сустрэчнага руху непадалёк ад вёскі Літоўск, дзе ўлабавую сутыкнулася з аўтамабілем Peugeot пад кіраваннем 68-гадовага мужчыны.
У выніку аварыі шэсць чалавек атрымалі траўмы і былі дастаўлены ў бальніцу для аказання медыцынскай дапамогі. Сярод пацярпелых:
Кіроўца і 74-гадовая пасажырка Peugeot
Кіроўца Honda і тры яе пасажыры: 33-гадовая жанчына, 9-гадовы хлопчык і 11-гадовая дзяўчынка
Важна адзначыць, што ўсе ўдзельнікі ДТЗ былі прышпілены рамянямі бяспекі, а дзеці перавозіліся ў спецыяльных дзіцячых утрымліваючых прыладах. Гэта, верагодна, дапамагло пазбегнуць больш цяжкіх наступстваў аварыі.
Традыцыйнае раённае свята, прысвечанае мясцоваму брэнду, прайшло на выходных у Шклове.
“Дзень агурка” праходзіць у Шклове кожны год, пачынаючы з 2006 года. Шклоў лічыцца агурковай сталіцай на Усходзе Беларусі. Мясцовыя жыхары масава вырошчваюць агуркі ў сваіх цяпліцах і ўжо дзесяцігоддзямі пастаўляюць іх на продаж у самыя разнастайныя гарады краіны.
У 2007 годзе ў Шклове з’явіўся помнік агурку, аўтарам якога стаў знакаміты магілёўскі скульптар Андрэй Вараб’ёў.
Свята агурка сёлета праходзіла на цэнтральнай плошчы Шклова, каля гарадской ратушы – паведамляе газета “Ударны фронт”. Галоўнай персонай на мерапрыемстве стаў Сяргей Барташ – былы міністр сельскай гаспадаркі, якога павысілі да старшыні Шклоўскага райвыканкама.
9 жніўня Лукашэнка зацвердзіў прызначэнне былога міністра сельскай гаспадаркі Беларусі Сяргея Барташа на пасаду кіраўніка Шклоўскага райвыканкама. «Ты — зямны чалавек. Вельмі чакаю ад цябе выніку» – сказаў Лукашэнка, не патлумачыўшы, аднак, навошта нейкі яшчэ вынік, калі ў Шклоўскім раёне і так усё цудоўна.
Раней Лукашэнка публічна прыніжаў Сяргея Барташа, прымусіўшы яго рукамі рыць зямлю перад аб’ектывамі відэакамер.
Міністрам сельскай гаспадаркі Сяргей Барташ адпрацаваў менш за год – яго прызначылі на гэтую пасаду 8 жніўня 2023 года, а ўжо 2 жніўня 2024 года – зацвердзілі на “павышэнне”, кіраваць Шклоўскім раёнам.
Санітарна-эпідэміялагічная служба апублікавала пералік крамаў у Магілёўскай вобласці, дзе быў выяўлены продаж тавараў са скончанымі тэрмінамі прыдатнасці.
Больш за ўсё такіх крамаў аказалася ў Магілёве і Магілёўскім раёне – сем. Вось яны:
Крама «Капеечка», г. Магілёў, зав.Мечнікава, 6;
Крама «Каля дома», г. Магілёў, вул. Пысіна, 2г;
Крама «Тройка», г. Магілёў, вул. Чалюскінцаў, 39;
Гандлёвы павільён №21 на міні-рынку “Алімпійскі”, па адрасе: г. Магілёў, зав. Гогаля, 2б;
Крама райспажыўтаварыства, в.Галынец Магілёўскага раёна;
Крама «Капяечка», г. Магілёў, вул. Будаўнікоў, д. 24;
Крама райспажыўтаварыства, в. Рэчкі Магілёўскага раёна.
Поўны спіс астатніх парушальнікаў:
Бялыніцкі раён
Крама в.Стараселле Бялыніцкага раёна
г. Бабруйск
Крама №902 «Е-Маркет» г. Бабруйск, вул. 50 год УЛКСМ,15
Крама №50 Бабруйскага раёна в. Слабодка, вул. Шасэйная,24
Украшение остановок в Шклове изображениями исторических памятников начали с “Трофимовой криницы”.
В Шклове объявили о преображении общественных остановок – пишет районная газета “Ударны фронт”. За основу здесь будут брать изображения исторических памятников, чтобы повысить туристическую привлекательность города.
“На данный момент утверждены концепции 11 остановок общественного транспорта. – сообщает издание – Задумка и результат первой работы уже удивляет жителей на улице 70 год Великой Перамоги (так в тексте).”
Год лести
Заместитель председателя шкловского райисполкома Максим Лисовский, рассказывая про преображение остановок общественного транспорта в городе, делал упор на:
год качества;
стремление сделать родной город еще краше;
увековечивание знаковых мест.
Скоро у каждой из остановок появится свой стиль. В качестве примера размещена фотография одной из уже преображенных остановок.
За основу преображения взята «Трофимова крыница». И это в городе, где сохранилась одна из красивейших ратуш в Беларуси. Не храм, не старинное здание, не знаменитая скульптура огурца, а место с явно выдуманной идеологами «родословной».
Криница с мутной историей вдруг стала памятником природы
«Памятник природы известен далеко за пределами Шклова, и, несомненно, вызывает у шкловчан самые трепетные чувства» – льстиво пишет шкловская районная газета.
Благоговение шкловчан перед «памятником природы», конечно, преувеличено. Местные как никто знают подноготную этого трепета – ностальгия Лукашенко по беззаботному детству так и взывает создать религиозный культ из каждой мелочи, что окружала его на малой родине.
И уже вроде как не нужно обращать внимание на тот факт, что качество воды в подземных источниках на Могилевщине очень сомнительное – о чем mogilev.media недавно публиковали большой материал. Или на то, что подобное украшение остановки, как бы наивно это ни выглядело, не что иное, как вклад в формирование культа личности Лукашенко.
Образовательные учреждения Шкловщины погрузились в истерию культа личности Лукашенко.
Кризис семидесяти лет у Лукашенко усугубляется еще и кризисом тридцати лет пребывания у власти. Берега уже не видит не только сам пересидент, но и его пропагандисты, ухватившиеся за благодатную и хорошо оплачиваемую тему возвеличивания личности своего хозяина.
Одиннадцать школ Шкловского района и девяносто школ по всей стране наперегонки стараются слепить из фигуры посредственного председателя колхоза монументальную скульптуру всеобщего благодетеля,пишет ведомственный сайт Могилевского облисполкома
Дело доходит до откровенного маразма. В Александрийской СШ, например, «созданы медиаресурсы, в которых отражен созидательный вклад Главы государства в развитие малой родины» с «акцентом на личный пример патриотизма нашего лидера».
Досконально изучен «вклад в Победу, труженицы тыла Татьяны Николаевны Карпеченко (классный руководитель Александра Григорьевича Лукашенко), которая удостоена медали «За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941—1945 годов». На основе этой исследовательской работы по теме «Война и судьба» создан лэпбук «Живая летопись войны»…».
Всех, пожалуй, перещеголяла учитель английского языка, создательница интерактивной карты «Колыбель детства» и игры-путешествия «Дорогами Первого» Елена Киреева.
На ее карту нанесены Копысь, Александрия, Александрийская СШ и, конечно же Трофимова криница.
По мнению Киреевой «александрийцы верят в ее целебную силу и с особым трепетом относятся к источнику. Они с гордостью рассказывают, как с ним связана семейная история их выдающегося земляка и, обязательно подчеркивают: это место, с детства им любимое, он собственноручно обустраивал вместе с сыновьями».
Не забыт и пивной фестиваль в Александрии. Он, как выясняется, является «истоком хрустальной чистоты».
Так и хочется добавить: и непорочного зачатия.
А вообще, в возвеличивании никому неизвестного родника, прослеживается четкая аналогия с Библией.
Вспомним историю Моисея, который своим посохом пробил в скале дорогу для родника, напоившего измученных жаждой спутников ветхозаветного патриарха.
А еще следует помнить о том, что Моисей согрешил, присвоив авторство этого чуда себе и был наказан тем, что так никогда и не увидел землю обетованную.
Похожая участь может ожидать как самого Лукашенко, так и «педагогов-новаторов», получивших за свои «лукашенковские изыскания» «…диплом I степени на XX Республиканской выставке научно-методической литературы…».
Эпоха «позднего Брежнева», в которую вступила сегодняшняя Беларусь, наверняка ведь закончится так, как в СССР.
Тогда-то и выяснится, что и вода в упомянутой кринице, и вся жизнь беларусов при Лукашенко была “максимально горькой”.
Настаў час, калі чыстая пітная вада становіцца дасягальнай у Магілёўскім рэгіёне толькі для жыхароў гарадоў і перспектыўных населеных пунктаў. Пра натуральную чысціню крынічнай вады, якую мы страцілі – лонгрыд mogilev.media.
Мы стаім на плошчы Славы ў Магілёве. Ліпень 2024 года. Пад нагамі няроўныя шэрагі шчарбатай гранітнай пліткі, на самой плошчы ідзе падрыхтоўка сцэны да чарговага ўрачыстага мерапрыемства. Змарнелыя работнікі абліваюцца потам – нягледзячы на воблачнае надвор’е, стаіць задуха.
Калісьці на плошчы Славы пачынаўся інтрыгоўны веламаршрут па ўсёй Магілёўшчыне – “Край жыватворных крыніц”. Нават не проста маршрут, а турыстычны кластар, які аб’ядноўваў экалагічныя лакацыі ў некалькіх раёнах вобласці, а таксама аграсядзібы, гістарычныя знакамітасці, музеі і рамесніцкія цэнтры ў адзіны “зялёны” ланцужок.
Ідэя гэтага маршрута, што распрацоўваўся яшчэ з 2013 года камандай актывістаў на чале з журналістам дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва Сяргеем Кулягіным, заключалася ў тым, каб рэпрэзентаваць унікальную адметнасць Магілёўскага рэгіёна – яго багацце на прыродныя крыніцы. На прадстаўленні праекта, памятаю, Сяргей Кулягін падкрэсліваў, што такой шчыльнасці глыбокаводных крыніц няма нідзе ў іншых рэгіёнах Беларусі. І сапраўдная перліна ў іх шэрагу – гэта, канечне, знакамітая Блакітная крыніца ў Слаўгарадскім раёне з самым магутным патокам узыходзячага тыпу на ўсёй Цэнтральна-Еўрапейскай раўніне.
Замест падарожжа па крыніцах – туры ў Казахстан
Праект, дарэчы, быў даволі паспяховым. Ім карысталіся велаактывісты, арганізаваныя турыстычныя групы, адзінкавыя аматары пастаральных падарожжаў. Старт маршруту задавала інфармацыйная таблічка, замацаваная на агароджы магілёўскай ратушы. Зараз яна ўжо дэмантаваная, рухавік праекта Сяргей Кулягін пераехаў жыць і працаваць у Мінск, сайт “Краю жыватворных крыніц” прадае аздараўляльныя туры ў Казахстан а актыўнасць на маршруце пакрысе заглухла.
Інфармацыйная таблічка з маршрутам праекта “Край жыватворных крыніц”, замацаваная на парэнчах перад магілёўскай ратушай на плошчы Славы. Фота архіўнае.
І вельмі шкада – не буду хаваць, ад ідэі гэтага маршруту, яго тэматычнага напаўнення патыхала сапраўднай крынічнай свежасцю. Магілёўшчына ўспрымалася як носьбіт чагосьці натуральнага, прыроднага, чыстага, што ўжо так цяжка сустрэць у сучасным свеце.
Памятаю, як наведваючы розныя куткі Магілёўшчыны, мы з сям’ёй часта шукалі на мапах адзнакі пра мясцовыя крынічкі і стараліся набраць там вады на ўсю далёкую дарогу падчас летняй спёкі. Канечне, гэта не тое каб на нас паўплываў праект “Края жыватворных крыніц” – гаворка пра тое, што сама тэма падобнага маршруту вельмі добрая, яна лёгка ўспрымаецца і запатрабаваная сярод падарожнікаў.
Не ў апошнюю чаргу гэткі “добры імідж” крынічнай вады звязаны з традыцыйнымі ўяўленнямі беларусаў, паводле якіх яна лічылася максімальна карыснай, бясшкоднай і чыстай. Яе пілі ў сырым выглядзе, гатавалі ежу, умывалі дзяцей. Але, як і многія іншыя іміджы, гэты імідж ужо даўно і безнадзейна састарэў.
Крыніца з каплічкай у Быхаўскім раёне Магілёўскай вобласці. Фота: mogilev.media
Даследаванне школьніцы паказала небяспеку крынічнай вады
Палыкавіцкая крыніца пад Магілёвам – адно з самых папулярных месцаў для паломніцтва жыхароў абласнога цэнтра. Кожны дзень, што ўлетку што зімой, у буднія ці ў выходныя, спускаючыся да крынічкі па крутой лесвіцы каля прыгожай царквы з чырвонай цэглы, вы сустрэнеце некалькі чалавек з бутэлькамі, напоўненымі вадой. Беларуская служба “Радыё Свабода” нават уключыла Палыкавіцкую крыніцу ў свой рэйтынг ТОП-10 беларускіх крыніц, на якіх абавязкова трэба пабываць кожнаму.
Наведвальнікі на Палыкавіцкай крыніцы. Фота архіўнае, з адкрытых крыніц.
Мы пабывалі – і не адзін раз – не толькі на самой крыніцы, але таксама і на сайце санітарнай службы Магілёўскага раёна, якая сцвярджае – вада з Палыкавіцкай крыніцы небяспечная для здароўя. І не толькі яна.
Крыніца ў аграгарадку Ліпень Асіповіцкага раёна з даўніх часоў лічылася цудадзейнай. “Шмат гадоў яе лічылі святой, – піша газета “Асіповіцкі край”. – Крынічнай вадой дабраслаўлялі падарожнікаў, што адпраўляліся ў далёкую дарогу, акраплялі хату і маладых, нованароджаных купалі толькі ў гэтай вадзе. У ноч пасля Вадохрышчанскай куцці па сцяжынцы праз глыбокія сумёты да крыніцы прыходзілі вяскоўцы, каб набраць цудадзейнай вады. З аднаўленнем працы мясцовай царквы гэтая традыцыя зноў стала папулярнай.”
Школьніца Ліпеньскай сярэдняй школы Наталля Лісіца два гады праводзіла даследаванне экалагічнага стану крыніцы. Пробы вады, накіраваныя ў лабараторыю раённага цэнтра гігіены і эпідэміялогіі паказалі перавышэнне колькасці нітратаў і хларыд-іёнаў у вадзе – 65,0 мг/дм3 пры дапушчальнай норме 45,0 мг/дм3. А гэта значыць, што вада непрыдатная для піцця. Праўда, расліны паліваць ёю можна.
Наталля Лісіца каля крынічкі ў аграгарадку Ліпень. Фота: “Асіповіцкі край”.
Адзін з прыпынкаў на маршруце “Краю жыватворных крыніц” – аграсядзіба “Гайшын парк” у Слаўгарадскім раёне, зусім недалка ад Блакітнай крыніцы, на процілеглым беразе ракі Сож. У 2016 годзе тут адкрылі цэлы цэнтр прыцягнення турыстаў “Гайшын парк” –паведамляла БелТА. «Вёсачка размешчана ў адным з самых маляўнічых месцаў Слаўгарадскага раёна – на высокім беразе Сожа, – гаворыцца ў публікацыі. – Да таго ж яна акружаная некранутымі лясамі – рай для паляўнічых і рыбаловаў. Побач самае папулярнае месца паломніцтва беларусаў і замежных гасцей – помнік прыроды рэспубліканскага значэння “Блакітная крыніца”.»
На публікацыю адрэагавалі эколагі – а нічога, што гэта радыяцыйная зона з узроўнем забруджвання ў 15 кюры/км на 1986 год? Ну, з радыцыяй – гэта іншая тэма. А як тут справы з чысцінёй вады? Утрыманне нітратаў у пітной вадзе па выніках даследавання двух вясковых калодзежаў паказвае 100 міліграм на літр, пры норме, нагадаем, у 45.
Крыніца: Мапа праекта “Чыстыя воды” Магілёўскага экалагічнага таварыства “ЭНДА” (дадзеныя па Магілёўскай вобласці за 2021 г.)
Некаторыя эколагі ў падобных выпадках перасцерагаюць, што “піць ваду з крыніц не проста нельга, а нават небяспечна. У тым ліку выкарыстоўваць яе для мыцця рук і твару”. Але, ладна, мы тут трохі нагнятаем. Гэта была перасцярога ад пермскіх эколагаў, актуальная, адпаведна, што да крыніц гэтага краю. А што ў нас?
10 000 калодзежаў – брудныя
Пра праблему пітной вады ў Магілёўскім рэгіёне мы размаўляем з эколагам і грамадскім актывістам Андрэем Паўлавічам (імя змененае з прычын бяспекі) з абласнога цэнтра. Перад сваім палітычным звальненнем з адной навуковай установы спецыяліст шмат гадоў прысвяціў даследаванню гэтай тэмы. Агульныя высновы такія.
Вада з падземных крыніц на Магілёўшчыне сапраўды праблемная. Забруджанымі з’яўляецца каля 10 000 калодзежаў па ўсёй вобласці, а гэта каля адной трэцяй часткі ад усіх. Больш дакладную раскладку па раёнах можна пабачыць вось на гэтай мапе, створанай энтузіястамі. А вось на гэтай – сітуацыю па Беларусі наогул. Але трэба ўлічваць, што якасць вады з падземных крыніц мае сезонны характар, а таксама залежыць ад таго, ці не размешчаны калодзеж у непасрэднай блізкасці ад якой-небудзь фермы, як, напрыклад, у Вільчыцах.
Якасць вады ў калодзежах па Магілёўскай вобласці.
Сезоннае хістанне такое – падчас вясновай паводкі, калі з палёў вымываюцца ўгнаенні і трапляюць у грунтовыя воды, павышаецца ўзровень нітратаў. Летам, калі вёскі Магілёўшчыны атакуюць арміі дачнікаў са сваімі натуральнымі патрэбамі, адразу пачынаецца ўсплеск утрымання нітрытаў.
Таксама неабходна прымаць да ўвагі глыбіню залягання рэзервуара, што сілкуе крыніцу. Калі падземны басейн залягае на глыбіні каля 100 метраў і размешчаны паміж слаямі зямлі з водатрывалымі якасцямі, то такая крыніца будзе абароненая ад любых знешніх фактараў. Такая вада – самая чыстая і карысная. Калі ж глыбіня басейна складае некалькі дзясяткаў метраў і менш, то павышаецца верагоднасць забруджвання вады ў выніку дзейнасці чалавека. Адпаведна, для шараговага карыстальніка тут узнікае асноўная праблема – а як зразумець, з якой крыніцай ён мае справу ў кожным канкрэтным выпадку? Адказ на гэта можа даць толькі спецыяльнае – а лепш нават сістэматычнае – даследаванне.
Якая сiтуацыя з вадаправоднай вадой – норм
А вось вадаправодная вада на Магілёўшчыне адпавядае ўсім нарматывам. Канечне, у большасці выпадкаў. Часам у раённых цэнтрах і вясковых населеных пунктах вадаканал не можа забяспечыць прыстойную якасць вады па аб’ектыўных прычынах – вядуцца працы па замене старых труб, як у Асіповічах, дзе пасля запуску новай станцыі абезжалезвання на некалькі месяцаў забаранілі карыстацца вадой для піцця і прыгатавання ежы. Не ва ўсіх населеных пунктах яшчэ ўсталяваныя гэтыя станцыі абезжалезвання вады. Але працэс пабудовы такіх станцый ідзе з магутнымі тэмпамі.
“У межах дзяржаўнай інвестыцыйнай праграмы на 2024 год, зацверджанай указам №119 ад 29 сакавіка 2024 года ў Магілёўскай вобласці на будаўніцтва станцый абезжалезвання выдзелена сродкаў рэспубліканскага бюджэта на 2,3 мільярды рублёў. – пастаўленым голасам выкладчыка зачытвае нам афіцыйныя дадзеныя Андрэй Паўлавіч – Дзяржаўнай праграмай “Камфортнае жыллё і спрыяльнае асяроддзе” на 2021-2025 гады, зацверджанай Саветам міністраў 28.01.2021 г. №50 мэтавы паказчык забеспячэння насельніцтва вадой пітной якасці па выніках 2024 года ў Магілёўскай вобласці павінен скласці 99,1%. Па стане на 30 чэрвеня 2024 года – гэта значыць, тут даюцца зусім свежыя дадзеныя – гэты паказчык складае 96,0%. Для дасягнення пастаўленай задачы да канца 2024 года будзе завершана будаўніцтва 47 станцый абезжалезвання.”
Купляйце бутэлькамі
У гэты самы час у Краснапольскім раёне падвялі вынікі экалагічнага праекта “Інклюзіўны падыход да захавання навакольнага асяроддзя”. “Адна з самых кранальных ініцыятыў, – напісала пра гэты праект мясцовая газета “Чырвоны сцяг”. – “Чыстая вада для хвароб бяда”, рэалізаваная на тэрыторыі Мхініцкага сельскага савета. У жыхароў пазначанага сельсавета ёсць вялікая праблема – востры недахоп якаснай чыстай пітной вады.”
Адзінымі крыніцамі вады ў аддаленых і маланаселеных пунктах Мхініцкага сельсавета служаць шахтавыя калодзежы – гаворыцца ў паведамленні – вада ў якіх, згодна з пратаколамі даследавання раённага цэнтра гігіены і эпідэміялогіі, з’яўляецца тэхнічнай і не прыдатнай для піцця. Пенсіянеры, якія пражываюць у вёсках Ячная Буда, Буглаі, Глыбаў, Горкі, дзе адсутнічае цэнтральнае водазабеспячэнне, у большасці выпадкаў выкарыстоўваюць бутыляваную ваду. “Вынік ініцыятывы парадаваў: 16 пажылых грамадзян, двое з якіх інваліды 1 групы, забяспечаны збанамі з фільтрамі, а гэта значыць, чыстай пітной вадой.”
Актывісты ініцыятывы “Інклюзіўны падыход да захавання навакольнага асяроддзя” абмяркоўваюць вынікі праекта ў Краснапольскім раённым моладзевым цэнтры «Міраж». Фота: “Чырвоны сцяг”.
Насельніцтва Магілёўшчыны на 96 працэнтаў забяспечана чыстай пітной вадой паводле статыстыкі – узгадваем мы ў размове з Андрэем Паўлавічам – а для таго, каб забяспечыць вадой жыхароў адразу некалькіх вёсак Краснапольскага раёна, ім купляюць фільтры актывісты экалагічнай ініцыятывы? Як гэта разумець?
Усё вельмі проста – супакойвае нас суразмоўца. Станцыі абезжалезвання, як і цэнтралізаваны вадаправод, абсталёўваюцца зараз толькі там, дзе гэта перспектыўна. Напрыклад, у аграгарадках, у тых вёсках, якія застаюцца больш-менш люднымі. Зразумела, што тымі населенымі пунктамі, дзе зараз пражывае адзін-два чалавекі, ніхто займацца не будзе.
Вось такі прыклад. На трасе паміж Шкловам і Александрыяй, якая далей ідзе на Барань, што на Віцебшчыне, таксама была вялікая праблема з чыстай вадой. Для насельніцтва малых вёсак арганізавалі падвоз вады цыстэрнамі. Некаторы час гэта ратавала старых, але ўсё роўна было занадта затратна для дзяржавы. У выніку падвоз вады спынілі, і канстатавалі вельмі просты выхад з сітуацыі – “купляйце ваду бутэлькамі”.
Не ў лепшым стане і дачныя пасёлкі, а таксама вёскі вакол буйных гарадоў, у якіх большасць дамоў выкупленая гарадскімі пад дачы. Афіцыйна тут будзе прапісана адзін-два чалавекі,хоць рэальна круглы год могуць жыць нашмат больш. Таму месца будзе лічыцца бесперспектыўным з усімі наступствамі, а недасягальнасць чыстай пітной вады будзе ўкладвацца ў тыя самыя 0,9% насельніцтва Магілёўскай вобласці, якія застануцца незабяспечанымі ёй і пасля рэалізацыі праграмы “Камфортнае жыллё і спрыяльнае асяроддзе”.
“Напэўна, зусім ператанем ездзіць”
За прыкладам мы зноўку адправіліся ў госці. Дачны кааператыў “Сілікатчык” ад Магілёўскага камбіната сілікатных вырабаў знаходзіцца ў Шклоўскім раёне, хоць да яго амаль што можна даехаць з абласнога цэнтра гарадской маршруткай №8. Трэба будзе толькі поўгадзіны патраціць на дарогу па лясістым узгорку.
“Сілікатчык” размешчаны на высокім беразе Дняпра. Калодзежаў няма, але па вуліцах пасёлка сіламі самаго кааператыва ўжо даўно пракладзены саматужны водаправод. Каля кожнага дома абсталяваная невялікая калонка з кранікам, з якога можна набраць вады. Вадаправод працуе сезонна. На зіму яго перакрываюць, бо іначай палопаюцца трубы. А вось ваду з яго піць нельга, бо высокі ўзровень утрымання жалеза. Саматугам паставіць яшчэ і станцыю абезжалезвання для кааператыва – ужо за межамі магчымасцяў.
Дачніца Марыя Сцяпанаўна (імя змененае з прычын бяспекі) жыве ў пасёлку кожнае лета разам з двума ўнукамі. Часта прыяжджае дачка, маці хлопчыкаў. Праблему з вадой вялікае сямейства адчувае вельмі востра – у іх няма сваёй машыны, каб ездзіць за ёй у горад, альбо ў суседнюю вёску. Да таго ж і ў вёсцы ўсе калонкі ўжо заблакаваныя ахоўным кажухамі, так што без спецыяльнага ключа вады не набраць. А летам яе патрабуецца вельмі шмат – асабліва ў спякотныя дні, па два-тры літры на чалавека. За тыдзень на траіх гэта атрымліваецца каля 50-60 літраў. Дзе іх узяць?
Фота блізкае да ілюстрацыйнага.
Раней дапамагаў сын, які на сваёй машыне прывозіў з Магілёва па некалькі пяцілітровых каністраў праз кожныя тры-чатыры дні. Зараз ён дапамагчы ўжо не можа – прышлося з’ехаць з Беларусі. Пра прычыну Марыя Сцяпанаўна красамоўна маўчыць. І так зразумела.
Як цяпер абыходзіцца – пенсіянерка не ведае. У самым нізе гары, на якой стаіць дачны пасёлак, маецца стары калодзеж-крынічка. Вада там, здаецца, чыстая – мяркуе жанчына. Вось толькі на тое, каб схадзіць уніз, набраць, а потым вярнуцца ўверх па схіле, у старой жанчыны сыходзіць ледзь не паўдня.
“Напэўна, зусім перастанем ездзіць” – паціскае плячыма жанчына.
Не ратуе таксама і фільтр для вады. Пасля апрацоўкі ў ім, яна зусім мала мяняе свае якасці, на вуснах застаецца ўсё той жа прысмак. Усё ж, ачыстка павінна быць больш глыбокай, чым можа забяспечыць звычайны кухонны фільтр – уздыхае жанчына.
Ківаем галовамі і міжволі задумляемся – як там жыхары ў вёсках Ячная Буда, Буглаі, Глыбаў і Горкі Мхініцкага сельсавета Краснапольскага раёна.
Блакітная крыніца, Слаўгарадскі раён. Фота: mogilev.media
В ходе проверки выяснилось: паспорт никуда не исчезал, сотовый телефон мужчина продал, а денег у него не было. За заведомо ложный донос шкловчанин получил штраф в размере 100 базовых величин.
Однако изюминкой этой истории является то, что доносчик был судим 12(!) раз, имел неснятые и непогашенные судимости, “на путь исправления не встал”. Поэтому суд Шкловского района приговорил рецидивиста к двум годам лишения свободы в ИТК строгого режима.
О тоннах съеденного на купальском фестивале шашлыка могилевские пропагандисты объявляют, как о некой победе.
Шагаем вперед семимильными шагами – наверное это хотели сказать провластные идеологи, когда похвастались тоннами съеденного на празднике «Александрия встречает друзей» шашлыка.
Начальник главного управления торговли и услуг Могилевского облисполкома Вероника Титова,заявила, что «гости и участники праздника «Купалье» съели почти 6,4 тонны шашлыка и выпили более 9,4 тысяч литров кваса».
К какой категории достижений отнести эту «победу»? Сразу, навскидку и не скажешь.
Когда в Беларуси благодаря припискам, каждый последующий год «намолачивают» на миллион тонн больше хлеба, оно понятно – власти убеждают народ, мол, с голода не помрем.
Когда на очередных выборах, благодаря тем же припискам, пересидент постоянно набирает больше восьмидесяти процентов голосов избирателей, тут тоже все ясно – в Беларуси наступила эпоха «позднего» Брежнева.
Но вот как быть с тоннами шашлыков? Тем более, что цифра эта сама по себе ничего не означает.
Тут бы хорошо подсчитать, сколько килограммов шашлыка вышло на брата и сравнить с аналогичным показателем прошлого года.
Тогда бы появился некий смысл: у белорусов улучшился аппетит, увеличился объем желудка и так далее.
Кстати, почему не обнародованы данные по тысячам литрам пива, оприходованных в купальскую ночь? Гости «Александрия» все же не такие дураки, чтобы давиться квасом и искать цветок папоротника на трезвую голову.
Но это, видимо, закрытые цифры.
А если серьезно, то все эти тонны – полная чушь. Просто александрийская истерия достигла той отметки, когда писать о радостях праздника на малой родине Лукашенко, стало уже нечего.
Вот и приходится извращаться, подсчитывая количество лепестков цветов в купальских венках и километры разноцветных ленточек в «александрийских» нарядах.
Пивной фестиваль, ежегодно организуемый на малой родине Лукашенко, демонстрирует всю простонародную эстетику режима.
О прелестях, которые будут ждать гостей фестиваля «Александрия встречает друзей», пропагандисты распинаются наперебой.
И великих певцов, мол, там будет пруд пруди и концертных программ столько, что шуба завернется. Ну и выставок достижений-поделок хватит на сотню рубрик «Ужасы Александрии», которые ежегодно приводят в трепет тех из беларусов, у кого еще сохранились ясный ум и твердая память.
Хочу поделиться личным опытом двух поездок на эту тусовку в составе одного из торговых предприятий.
Во-первых, следует признать – места там действительно красивые. Тем больнее видеть, как бесталанные режиссеры-постановщики ухитряются свести на нет все, подаренные матушкой-природой, красоты.
Поле там устилают деревянными щитами, по которым впоследствии передвигаются участники действа и на которых устанавливаются торговые палатки, столы, стулья, «зонтики». Все это слегка пошатывается.
Обеспечить гостей напитками и едой должны районные потребительские общества, съехавшиеся со всей страны.
Надо отметить, что движуха в райпо, накануне «Александрии», превращается в настоящую истерию.
Белкоопсоюз заваливает областные организации кучей распоряжений, те спускают их нижестоящим районным учреждениям, а райпо день и ночь готовят оборудование, распечатывают красочные ценники и посылают наверх схемы расстановки палаток. Все это делается уже в пятнадцатый раз, но бардак такой, словно о «празднике» объявили за час до его начала.
Из-за авральных сборов частенько страдает торговое оборудование. Строители спешат, обращаются с ним не особенно нежно и, после погрузок-разгрузок, кое-что приходится списывать.
Первыми на место выезжают энергетики, ответственные за подключение своего оборудования к электросети. За ними отправляются стройбригады, устанавливающие палатки. Сами продавцы едут поздно ночью, чтобы оказаться на площадке фестиваля где-то к четырем утра. Они раскладывают привезенную провизию и в девять покидают территорию, потому что накануне праздника компетентные органы проверяют площадку на предмет, как говаривал Лукашенко, «заточек, ножей и прочей взрывчатки».
Все это время продавцы и прибывающие гости тихо-мирно, часа два-три, сидят под заборами или выстраиваются в бесконечную очередь в единственный близлежащий магазин или единственное же кафе на открытом воздухе.
На этом испытания не заканчиваются. Пропускных пунктов с металлоискателями не хватает. Очереди желающих попасть на всенародное гуляние движутся с черепашьей скоростью. И все это – на солнцепеке.
Наконец-то, после всех мытарств, ты оказываешься в александрийском «раю». Пока еще день и все выглядит чинно-благородно. Очереди у палаток небольшие, мест за столиками хватает всем. Начальники, с важным видом, обходят палатки своих предприятий, делают подчиненным замечания.
Помню, как все притихли, когда межу палатками появился сам Виктор Лукашенко со своей свитой. Ходят и другие знаковые личности – председатели облпотребсоюзов оценивают качество торгового обслуживания вместе с «губернаторами».
Короче, рядовой народец может встретить здесь почти всех, кто денно и нощно печется о его благе. У каждого райпо есть свой, образованный палатками «дворик», где установлена vip-палатка и патриции могут пропустить рюмку-другую, закусив шашлыком вдали от глаз любопытных плебеев.
Между тем, количество гостей увеличивается. Мест за столами и стульев уже не хватает. Люди с бокалами пива в руках тщетно ищут уголок, где можно спокойно выпить.
Кстати, на празднике потребление спиртного ограничивается – «заправиться» можно только в определенное время.
Начинают прибывать поезда и вскоре купальская площадка превращается в муравейник, настоящий рай для карманников. Теснота, запах пота, смешанный с ароматами пива и жарящихся шашлыков становятся настолько невыносимыми, что ты уже не обращаешь внимания на гремящую вдалеке музыку.
Смеркается, где-то выступает с пламенной речью Лукашенко, но гостям праздника уже не до речей – дает знать о себе выпитое пиво. Начинается поход или скорее, великий исход к туалетам. Их, на всех желающих опорожнить мочевой пузырь, не хватает. Да и пробиться к заветным сортирам достаточно сложно – люди дышат друг другу в затылок.
Туалеты в Александрии двух типов – кабинки и «шестизарядные писсуары», установленные на открытом месте. Пока женщины дожидаются своей очереди в кабинки, мужики ходят по-маленькому в писсуары прямо на глазах дам. Уже никто никого не стесняется. Наступает, что называется, всебеларусское братство.
Доводилось видеть и тех, кто не смог добраться до туалетов и пытался отыскать укромное местечко для того, чтобы справить нужду. Только где ты его отыщешь, когда вокруг такие же бедолаги?
Праздник при этом не затихает, превращаясь уже в некое подобие древнеримской оргии времен Калигулы или шабаш на Лысой горе. Все больше пьяных, все громче музыка.
Надо отметить, что продавцы райпо, хоть и приезжают с фестиваля, как выжатые лимоны, но на свою горькую судьбу не жалуются. Поздний вечер праздника – время, когда никто и ничего уже не считает и за «резиновый» шашлык, разгоряченный патриотизмом и спиртным, клиент готов заплатить как за целого поросенка.
Чарка и шварка царят на александрийском поле до раннего утра. Второй день фестиваля – бледное повторение первого. Уже нет былой лихости и энтузиазма, начальство разъехалось и все начинают потихоньку сматывать удочки.
Кстати, просто так, за здорово живешь, купальская ночь тебя не отпустит: придется еще топать не меньше трех километров до автомобильной стоянки.
Вот так праздник «Александрия встречает друзей» становится красочной иллюстрацией того, что называется пиром во время чумы.
Александрийский маразм крепчает. В этом году, сообщается на сайте Могилевского облисполкома «…общая длина торговых рядов на «купальском» поле составит около 1,8 километра – плюс 150 метров к прошлому году. Всего в выездном обслуживании гостей и участников праздника будут задействованы около 200 организаций и предприятий. Они организуют 3,7 тысячи посадочных мест, что на 600 больше, чем на прошлом фестивале…».
Про увеличение количества сортиров деликатно не упоминается.
