На абласных “Дажынках”, што пройдуць заўтра, 7 кастрычніка ў Хоцімску, Магілёўскі мясакамбінат плануе паставіць нацыянальны рэкорд і засмажыць самую вялікую катлету ў гісторыі краіны – піша “Спутнік”. Мяркуецца, што дыяметр катлеты складзе два метры. Пасля фіксацыі рэкорда ў нацыянальнай кнізе рэкордаў Беларусі, катлету мяркуецца перадаць у Хоцімскі дом-інтэрнат для пажылых і інвалідаў.
Сусветны рэкорд самай вялікай смажанай катлеты – наогул, прадукта ў катэгорыі “катлета, шніцаль, эскалоп, кашапо” – належыць нямецкім паварам і быў дасягнуты ў 2019 годзе. Іх шніцаль заважыў 1208 кілаграмаў (на фота) і быў уключаны ў Кнігу рэкордаў Гінэса.
За I полугодие 2023 г. в Могилевской области зафиксировано 761 преступление коррупционной направленности с ущербом более 1 млн. 310 тыс. рублей. На фоне республики данные показатели особого ажиотажа не вызывают – Гомельская область, например, сподобилась на 80 преступлений. Тем не менее, выявленный урон от недобросовестных чиновников и иных служебных лиц, согласитесь, не маленький. Но и настораживает факт смещения коррупционных акцентов в сторону сельского хозяйства (по итогам за 2022 г. в том числе) и расползания коррупции по территории области в целом.
Ранее центром коррупции в области считался Могилевский мясокомбинат (ночной развоз, презентации, использование служебного положения для воровства с соответствующими посадками в тюрьму). Дело дошло до такой степени, что правоохранительные органы, расписавшись в своей беспомощности, предложили местному люду подключиться к борьбе и назначили соответствующее вознаграждение. В криминальных сводках также фигурировали коррупционеры из Бобруйского мясокомбината, «Бабушкиной крынки», вагоностроительного завода (была зафиксирована самая большая взятка в истории Могилевской области в 752,8 тыс. долларов США). Одно время пальму «первенства» в коррупционных деяниях перехватил Шкловский район, неспокойно в Чаусах.
В сельском же хозяйстве области коррупционным рискам наиболее подвержена сфера закупок, ввиду чего требуется активизировать контроль со стороны руководителей управлений по сельскому хозяйству и продовольствию за осуществлением закупочной деятельности в регионах. Сохраняют свою актуальность преступления, связанные с сокрытием падежа крупного рогатого скота и сопутствующие ему приписки, в льноводческой отрасли.
Не брезгуют коррупционными преступлениями и в глубинке. В начале текущего года прокуратура Хотимского района в выездном судебном заседании поддержала государственное обвинение в отношении начальника молочно-товарного комплекса ОАО «Хотимский технокомплекс», которому инкриминирован служебный подлог. Согласно материалам дела 42-летний обвиняемый в 2022 г., желая получить дополнительную материальную выплату, фиктивно увеличил показатели надоя молока на МТК «Ольшов-2». Для этого он внес заведомо ложные сведения в официальные документы, что повлекло искажение данных государственной статистической отчетности. Так ли уж все заключается в желании личного обогащения?
Также в Хотимском районе судили бывшего директора сельхозпредприятия за хищение в крупном размере и служебный подлог – обвиняемый завладел деньгами предприятия в размере более Br13 тыс. Установлено, что с 3 января 2017 года по 30 июня 2021 года обвиняемый ежемесячно утверждал наряды с ложными сведениями об отработке его сыном полных рабочих дней по 8 часов ежедневно в качестве рабочего строительной бригады с почасовой формой оплаты труда. В действительности последний выполнял на предприятии работу пилорамщика при наличии объемов, за которую предусмотрена сдельная оплата труда.
Не прошло и полгода, как на скамье подсудимых оказывается директор ОАО “Октябрь-Березки”: выявлено необоснованное посредничество и нарушение порядка закупок за счет собственных средств, которые стали результатом превышения руководителем предприятия служебных полномочий. Он единолично выбрал поставщика и заключил с ним договор без проведения процедуры запроса ценовых предложений. В результате предприятию поставлено 830 т кукурузного силоса стоимостью почти Br110 тыс., т.е. Br132 за 1 т. При этом у других поставщиков можно было купить в два раза дешевле. В результате предприятию причинено более Br55 тыс. ущерба.
Также руководитель акционерного общества предоставлял недостоверные статистические данные в органы государственной статистики. В результате из зарплаты 18 работников незаконно удержано более Br3,2 тыс. Директор объяснил это тем, что возмещал предприятию ущерб от падежа 93 голов крупного рогатого скота, в котором виноваты его работники.
Казалось бы, рядовые преступления рутинной хотимской колхозной жизни. Но тут неожиданно из ряда историй вылезли уши председателя райисполкома. Это именно он дал команду руководителю сельхозпредприятия на приобретение кормов для крупного рогатого скота по явно завышенным ценам и без проведения процедуры закупки. Обошлось это бывшему главе вертикали в 6 лет тюрьмы и штрафом в 300 базовых…
Что завтра ждет Хотимский район, покажет послевкусие областных «Дожинок-2023» и личное видение главы района по его развитию. Жаль, если талантливый руководитель спалит себя на обыденной торговле…
4 верасня 1942 года каля льнозавода ў Хоцімску трагічна скончыўся жыццёвы шлях мясцовых жыхароў яўрэйскай нацыянальнасці.
Прайшоў 81 год як нацысты расстралялі ў Хоцімску каля 700 яўрэяў, у большасці сярод яіх былі жанчыны, дзеці і старыкі, якіх люта забілі і закапалі ў супрацьтанкавых ірве ў раёне льнозавода.
Ушанаваць памяць загінулых сабраліся прадстаўнікі зарэгістраваных палітычных партый, грамадскіх аб’яднанняў, навучэнцы 6 “А” і 11 “Б” класаў школы №1 Хоцімска. Сабраліся, каб да памятнага знака ўскласці кветкі. – паведамляе раённая газета “Шлях кастрычніка”
Прычым ускладалі кветкі на новым памятным знаку, які з’явіўся ўжо ў часы незалежнай Беларусі. На ім, дарэчы, наўпрост не напісана, якой канкрэтна нацыянальнасці былі забітыя гітлераўскімі войскамі.
21 жніўня ў Хоцімску на скрыжаванні вуліцы Дзяржынскага і завулка Дзяржынскага аўтамабіль Audi 80 сутыкнуўся з машынай Peugeot – паведамляе УУС. У выніку ДТЗ 15-гадовая пасажырка Peugeot з траўмамі шпіталізавана.
На працягу двух месяцаў 37-гадовая жанчына здавала ў банк толькі частку выручкі, а астатнія сродкі клала на свой рахунак. Потым прадавачка гуляла на гэтыя грошы ў онлайн-казіно, паведамляе прэс-служба УУС аблвыканкама. Агульная сума прысабечаных грошай за два месяцы склала 14 000 рублёў.
Заведзена крымінальная справа ў дачыненні да загадчыцы аграрнага прадпрыемства, якую абвінавацілі ў фальшывых запісах у афіцыйныя дакументы.
Падчас следства вырашана, што абвінавачаная ўтойвала падзёж 39 галоў буйной рагатай жывёлы і птушак. У судовым паседжанні абвінавачаная прызнала віну і раскаялася ў здзейсненым – паведамляе генеральная пракуратура.
У выніку абвінавачанай назначана пакаранне ў выглядзе пазбаўлення права займаць кіруючыя пасады на тэрмін у два гады.
Знаёмімся з мінуўшчынай мястэчка, якое адначасна мела дзве назвы, а блытаніна з датай заснавання паселішча доўгі час не дазваляла высветліць сапраўдную гісторыю Хоцімска.
Год заснавання раённага цэнтра
На ўяздным знаку Хоцімска, а таксама на сайце мясцовага райвыканкама заснаванне раённага цэнтра адносяць да 1430 года. Такую ж самую інфармацыю можна знайсці ў артыкуле пра Хоцімск у рускай Вікіпедыі. Сапраўды, доўгі час была прынята думка аб тым, што гэты населены пункт вядзе сваю гісторыю з першай паловы XV стагоддзя.
У гістарычнай літаратуры ХІХ стагоддзя часта памылкова сцвярджалася, што Хоцімск нібыта згадваецца ў лепапісных крыніцах як вёска Хоцімль – уладанне вялікага князя Свідрагайлы часоў ВКЛ. Такое напрявільнае датаванне і атаесамленне Хоцімска тыражуецца да сённяшняга часу як у краязнаўчай літаратуры і нават зрэдку ў энцыклапедычных выданнях.
Сур’ёзныя гістарычныя і археалагічныя даследаванні паказалі, што ніякага паселішча ў XV стагоддзі на тэрыторыі Хоцімска не было, а з’явілася яно значна пазней. Як сцвярджае даследчык гарадоў Магілёўскага Пасожжа Андрэй Мяцельскі, гістарычныя крыніцы ў XVІ-XVІІ стагоддзях на тэрыторыі Хоцімскага раёна згадваюць няшмат населеных пунктаў.
Невялікая колькасць населеных пунктаў можа тлумачыцца неспакойным жыццём усходніх межаў Рэчы Паспалітай і наяўнасцю агрэсіўнага суседа – Вялікага княства Маскоўскага. Увогуле, двухсотгадовы перыяд амаль бесперапынных войнаў паміж Вялікім княствам Маскоўскім і Вялікім княствам Літоўскім, а пасля Рэчы Паспалітай і Расіяй прывёў да таго, што на мяжы з абодвух бакоў існавала пэўная слабазаселеная паласа лясоў.
Як сведчаць гістарычныя крыніцы па гісторыі Крычаўскага староства, значная колькасць населеных пунктаў на яго ўсходзе ўзнікае ў пачатку XVІІІ стагоддзя. Падобная карціна назіраецца і з расійскага боку. Толькі пасля заключэння “”вечнага міру” паміж Рэччу Паспалітай і Расіяй у 1686 годзе памежная зона абедзьвух дзяржаў перастае быць тэрыторыяй ваенных канфліктаў і пачынае актыўна асвойвацца. Сённяшні раённы цэнтр Хоцімск згадваецца як слабада Хоцімск ў інвентары Крычаўскага староства 1709 года. Прычым у ім жа пазначаецца, што Хоцімск будзе на “слабадзе” да 1710 года. У сваю чаргу слабада – гэта буйное сельскае пасяленне, жыхары якога часова вызвалены ад выплаты падаткаў на карысць уладальніка зямлі.
Улічваючы, што слабоды даваліся на 10-15 гадоў, то можна меркаваць, што Хоцімск быў засвананы недзе ў 1695-1700 гадах. Такой пазіцыі прытрымліваецца вядомы гісторык і археолаг Андрэй Мяцельскі, які даследаваў мінуўшчыну Хоцімска.
Асаблівасці заснавання і наймення мястэчка
На працягу трох дзесяцігоддзяў вёска Хоцімск або Хоцімск Вялікі, як пісалі назву паселішча ў гістарычных крыніцах, развіваўся актыўна, павялічваючыся ў колькасці насельніцтва і тэрыторыі. Аднак у далейшым паселішча стала занепадаць, а колькасць жыхароў імкліва скарачацца.
Прычынай гэтаму стаў горад Радзівілаў, які быў заснаваны насупраць вёскі Хоцімск, на левым баку ракі Бесядзь. Паводле інвентара Крычаўскага староства, мястэчка было заснавана па прывілею канцлера ВКЛ Караля Станіслава Радзівіла ў 1714 годзе, які і назваў новаўтворанае паселішча ў свой гонар. Праз дзесяць год, у 1724 годзе, населенаму пункту Радзівілаў быў нададзены статус горада.
У сваю чаргу вёска Хоцімск размяшчалася на правым беразе Бесядзі – на той частцы сучаснага аднайменнага раённага цэнтра, якая і зараз вядома сярод мясцовага насельніцтва як “стары Хоцімск”. Такім чынам, сучасны Хоцімск ўтварыўся у выніку зліцця вёскі Хоцімск, заснаванай у канцы XVІІ стагоддзя і мястэчка Радзівілаў, заснаванага ў 1714 годзе. Падобныя высновы пацвярджаюцца археалагічнымі матэрыяламі, бо найбольш раннія знаходкі (фрагменты керамікі, кафлі), якія сустракаюцца тут, адносяцца да XVІІІ стагоддзя.
Не менш цікава было і з назвай мястэчка, якое пэўны час называлася двума назвамі – і Хоцімск, і Радзівілаў. Так працягвалася некалькі дзесяцігоддзяў. Па нейкіх прычынах назва Радзівілаў дрэнна прыжывалася на новым месцы і ўвесь час збівалася на назву размешчанай побач вёскі – Хоцімск. Магчыма, пры заснаванні горада сюды была пераселена частка жыхароў Хоцімска – адсюль і заняпад вясковага паселішча.
Нават калі староства перайшло ад Радзівілаў пад уладу Мнішкаў у 1760 годзе, то афіцыйная назва заставалася ранейшай – Радзівілаў. Хоць найменне Хоцімск таксама актыўна выкарыстоўвалася, і нават пазначаецца на тагачасных картах.
У 1772 годзе адбываецца першы падзе Рэчы Паспалітай, у выніку чаго ўсходнія межы краіны, у тым ліку і Крычаўскае староства, апынуліся ў складзе Расійскай імперыі. Новая адміністрацыя, відаць, і вырашыла пытанне з дваістай назвай горада на карысць Хоцімска.
Так, у “Описании Кричевского графства или бывшего староства 1786 г.” Андрэя Мейера згадваецца толькі мястэчка Хоцімск, а пра Радзівілаў у яго няма ніякіх звестак. Так з цягам часу назва Радзівілаў сціраецца з памяці і застаецца толькі назва Хоцімск.
Значэнне наймення і гарадская легенда
Назва Хоцімск антрапанімічнага, адыменнага паходжання. Яна пайшла ад стараславянскага аднаасноўнага імя Хоцім, у якім аснова ад славянскага *xoteti “хацець” пашыраная фармантам -im-. Цікава, што гэты фармант балцка-славянскага паходжання, бо ўжываўся не толькі ў славянскай, але і ў пруска-літоўскай антрапаніміі. Акрамя Хоцімска, з падобнымі назвамі вядомы паселішча Хаціслаў і Хацімцы. Ёсць звесткі аб тым, што ў мінулым слова Хоцімск вымаўлялася з націскам на і — Хацімск.
Двухасноўныя імёны з асновамі xot- далі таксама такія тапонімы абапал цяперашняй мяжы Беларусі і Расіі як Хатовіж, Хіславічы, Хацясловічы, Дабрахотаўка, Самахотаўка. У гэтым трансгранічным рэгіёне больш за два дзясяткі такіх адыменных назваў.
Разам з навуковым тлумачэннем наймення Хоцімска прысутнічае і легендарнае. У раённым цэнтры існуе гарадская легенда пра князёўну Хаціму, якая нібыта стала заснавальніцай Хоцімска. У свой час паданне натхніла ўраджэнца раёна, беларускага паэта Пятра Прыходзьку на стварэнне паэмы «Дар князёўны». Паэтычны твор мае рамантычны змест, у якім распавядаецца пра князёўну Хаціму, якая злучыла свой лёс з маладым Ладам, што моцна пакахалі адзін аднаго. Вобраз князёўны натхніў і супрацоўніка мясцовай газеты, паэта Аляксандра Аляксандрына на стварэнне п’есы, прысвечанай Хаціме.
А напачатку 2018 года ў райцэнтры нават паставілі скульптуру легендарнай Хаціме вышынёй больш за два метра. Князёўна выраблена з кампазітнай поліэфірнай смалы, якая па сваіх характарыстыках мала чым адрозніваецца ад металу або бронзы. Скульптуру Хацімы ўсталявалі ў цэнтральным скверы райцэнтра.
Вінаватымі ў псаванні збожжа прызналі некалькі чалавек – кіраўніка, супрацоўніка, які выконваў абавязкі дырэктара, а таксама загадчыка зернасклада, галоўнага агранома і агранома па насенняводству.
Падчас маніторынгу захаванасці ўласнасці аграпрамысловых прадпрыемстваў на адным са складоў сельскагаспадарчай арганізацыі Хоцімскага раёна было знойдзена 33,5 тон фуражнай зерневай сумесі. Яе вонкавы выгляд сведчыў аб непрыдатнасці зерня. Яно пахла прэласцю і цвіллю, а зверху парасло дзесяцісантыметровай травой. Спецыяльны аналіз таксама паказаў, што фуражнае зерне дэфектнае і непрыдатнае для выкарыстання –паведамляе інфармацыйнае агенства БелТА.
Пракуратура палічыла, што агульная сума ўрону, прычыненага прадпрыемству, складае 8,7 тыс. беларускіх рублеў. Аднак суд улічыў матэрыяльнае становішча віноўных. У выніку падсудным прад’яўлены іск на сплату больш як 5,6 тысяч беларускіх рублёў учыненай шкоды прадпрыемству.
Знешні выгляд уязных знакаў з боку трас Хоцімск-Клімавічы і Хоцімск-Касцюковічы абнавіўся дзякуючы намаганням супрацоўнікаў сферы культуры. Культработнікі пафарбавалі кожны ўяздны знак, якія цяпер выглядаюць больш свежымі – паведамляехоцімская раённая газета “Шлях Кастрычніка”.
Гэта падзея адбылася на фоне конкурса на стварэнне ўяздой кампазіцыі Хоцімска, які ўжо распачаўся і завершыцца ў траўні, пра што раней пісалі mogilev.media.
