Category: навіна дня

Дзень у гісторыі: 14 жніўня. Прэм’ера фільму «Кастусь Каліноўскі». Падпісаная Крэўская Унія. Памёрлі рупліўцы беларушчыны Эдуард Будзька і Канстанцін Юхневіч. Першы (Мядовы) Спас, па ім сканчаецца лета

Навіна ад

Першы (Мядовы) Спас.

Свята маку і мёду. Традыцыйна ў гэты дзень праводзілі абрады з макам. Асвячалі ваду, зёлкі, садовыя кветкі, моркву, сланечнікі. Елі пірагі з макам і моркваю, рабілі варэнікі з мёдам, а таксама елі тое, у што можна было макаць.

Пачатак Успенскага паста і канец лета.

 988 года. Меркаванні хрышчэнне радзімічаў у Блакітнай крыніцы.

Радзімічы – старажытнабеларускае этнапалітычнае аб’яднанне. Насялялі абшар басейну ракі Сож: усходняя частка Гомельскай, захад Бранскай і прылеглыя раёны Магілёўскай абласцей. Радзімы разам з крывічамі і дрыгавічамі сталі асноваю для фармаваньня беларускага этнасу.

Блакітная крыніца – гідралагічны помнік рэспубліканскага значэння. Месціцца пад Слаўгарадам (да 1945 – Прапойск). Вада ў крыніцы лічыцца гаючай, багатай на мікраэлементы. У народзе шмат гавораць пра выпадкі цудоўнага ацалення дзякуючы ёй. Штогод у гэты дзень адбываецца набажэнства і хрышчэнне ўсіх ахвотных.

1385 год. Падпісаная Крэўская Унія.

Дынастычны саюз паміж Вялікім княствам Літоўскім і Рэччу Паспалітай, згодна з якім вялікі князь ВКЛ Ягайла ажаніўся з польскай каралевай Ядзвігай і стаў польскім каралём.

Падзея адбывалася ў мястэчку Крэва.

Унія ўзмацніла Вялікае Княства Літоўскае ў барацьбе з Тэўтонскім Ордэнам на захадзе, з крымскімі татарамі на поўдні, Масковіяй на ўсходзе.

1928 год. Прэм’ера фільму «Кастусь Каліноўскі».

Падзея адбылася ў Мінску.

Стужка знятая рэжысёрам Уладзімір Гардзіным на «Белдзяржкіно».

У апошняй сцэне, перад смерцю на эшафоце Кастусь Каліноўскі звяртаецца да беларусаў: «Чуеш, Беларусь! Веру – будзе вольная Беларусь працоўных, рабочых і сялян!» «Чуем!» – гучыць у адказ.

Фільм паказалі незадоўга да масавых рэпрэсіяў і згортвання савецкай беларусізацыі.

1959 год. Памёр Эдуард Будзька.

Грамадскі дзеяч, паэт, публіцыст, настаўнік.

Аўтар і папулярызатар «Нашай нівы». Удзельнічаў у стварэнні беларускіх школ, Будслаўскай беларускай гімназіі. Удзельнік беларускага нацыянальнага руху ў Літве, Латвіі, ЗША.

1971 год. Загінуў у аўтакатастрофе Канстанцін Юхневіч.

Грамадскі і палітычны дзеяч, публіцыст.

Руплівец беларушчыны ў Заходняй Беларусі, адзін з кіраўнікоў Беларускага інстытуту гаспадаркі і культуры. Рэпрэсаваны польскімі і савецкімі ўладамі. Два месяцы правёў у Лукішскай турме ў Вільні.

2015 год. Памёр Сяргей Журавель.

Актор тэатру і кіно.

Працаваў у тэатрах юнага гледача, моладзевым, Купалаўскім, мастацкім кіраўніком «Нікаля-тэатр», «Альфа радыё», вядоўцам дакументальнага серыялу «Лёс чалавека» на тэлеканале «Лад».

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 13 жніўня. Памёр Якуб Колас. У Магілёве нацысты стварылі гета – пачатак трагічнай гісторыі мясцовых габрэяў. Нарадзіліся: Ларыса Фінкельштэйн, даследніца габрэйскай спадчыны ў Беларусі і Яўген Колчаў, скульптар, аўтар рэльефаў Чырвонага касцёл

Навіна ад

Міжнародны дзень леўшуноў

Адзначаецца ад 1992 году з ініцыятывы брытанскага Клуба леўшуноў, каб прыцягнуць увагу да неабходнасці ўлічваць інтарэсы леварукіх. Сцвярджаецца, што іх каля 10%.

У 1976 годзе ў ЗША правялі Міжнародную канфедэрацыю леўшуноў, якая ўклала «Біль аб леўшунах». Паводле яго:

– кожнаму чалавеку павінна быць забяспечана свабода выбару ў выкарыстанні зручнай для яго рукі;

– тавары для леўшуноў павіны быць у свабодным доступе і па канкурэнтаздольных коштах;

– ніхто не можа ўціскаць леўшуноў;

– свет павінен быць адаптаваны так, каб леўшунам не даводзілася прасіць прабачэння за тое, якая ў іх дзеючая рука.

– абвясціць 13 жніўня Міжнародным днём леўшуноў для адстойвання правоў і годнасці леўшуноў ува ўсім свеце.

1913 год. Нарадзіўся Анатоль Багатыроў.

Кампазітар, педагог і грамадскі дзеяч.

Заснавальнік нацыянальнай беларускай оперы і беларускай нацыянальнай кампазітарскай школы.

Выхаваў плойму беларускіх кампазітараў.

Аўтар опер, створаных паводле твораў беларускіх пісьменнікаў і паэтаў.

1941 год. Акупацыйная ўлада гітлераўцаў у Магілёве загадала мясцовым габрэям пакінуць свае жытло і перасяліцца ў гета ў Падніколле.

У верасні гета было створана паміж Быхаўскім рынкам і вуліцай Віленскай. 

Да лістападу 1941 году нацысты знішчылі габрэяў з гета.

Там, дзе была ўваходная брама у гета, цяпер на вуліцы Лазарэнкі стаіць памятны знак: камень з высечанымі на ім далонямі.

1950 год. Нарадзілася Ларыса Фінкельштэйн

Мастацтвазнаўца, арт-крытык.

Заснавальніца першай беларускай галерэі «Брама», упершыню ў Беларусі пачала цыкл выставаў, прысвечаных мастакам-габрэям Беларусі і габрэйскай тэматыцы ў творчасці беларускіх аўтараў.

Увяла ў лексікон мастацтвазнаўства паняцце «філасофская кераміка».

Аўтар шматлікіх арт-пректаў.

1956 год. Памёр Якуб Колас (Канстанцін Міцкевіч).

Найадметнейшая постаць у беларускай культуры. Празаік, паэт, педагог, навуковец, грамадскі дзеяч.

Яго творы ўключаныя ў школьную праграму і перакладзеныя на 50 моваў свету.

Кожны беларус ведае класічныя коласаўскія творы: «Новая зямля», «Сымон музыка». У іх увасобленыя спрадвечныя беларускія чаканні: мець сваю зямлю і права распараджацца сваім жыццём без прынукі.

Імем Якуба Коласа ўганараваныя многія ўстановы культуры, названыя вуліцы. У Магілёве такой вуліцы няма.

1959 год. Нарадзіўся Яўген Колчаў.

Скульптар і фатограф.

Стварае станкавыя скульптуры ў рэалістычным стылі, захапляецца анімалістычным жанрам.

Удзельнічаў у аднаўленні складаных архітэктурных і скульптурных элементаў помнікаў готыкі і барока ў Германіі і Польшчы. 

Працы скульптара ўпрыгожваюць вуліцы і будынкі Мінска, знаходзяцца ў калекцыі Музея сучаснага выяўленчага мастацтва Беларусі, а таксама ў прыватных калекцыях.

Ён аўтар рэльефаў Чырвонага касцёлу ў Мінску, а таксама ў гонар Кастуся Каліноўскага.

 

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

 

Дзень у гісторыі: 12 жніўня. Параза на Ворскле – трагедыя Вялікага Княства Літоўскага. Радзівіл разбіў маскоўцаў пад Шкловам. Нарадзіўся палітык і палітвязень Мікалай Статкевіч. Загінуў у ГУЛАГу Пётр Мятла, які трапіў у Савецкі Саюз з Польшчы ў вынікі абмену арыштантамі

Навіна ад

Міжнародны дзень моладзі.

Адзначаецца ад 2000 году Генеральнай Асамблеяй Арганізацыяй Аб’яднаных Нацыяў для прыцягненне ўвагі да праблем маладых людзей.

1399 год. Бітва на Ворскле. Загінуў князь полацкі Андрэй Альгердавіч.

Адбылося гэта ў бітве на рацэ Ворскле. Тады войска Вялікага Княства Літоўскага на чале з Вітаўтам і ягоным саюзнікам ханам Тахтамышам было разбітае войскам Залатой Арды, узначаленае ханамі Цімур-Кутлукам і Эдзігеем.

Тая параза мела катастрафічныя наступствы для перспектываў Вялікага Княства. Яно дужэй падпала пад уплыў суседняй Польшчы, а Маскоўская дзяржава скарысталася са слабасці заходняй суседкі. У бітве на рацэ Ворскле палягло шмат знаці Вялікага княства.

У Полацку ў гонар князя Андрэя Альгердавіча стаіць помнік.

1581 год. Пабачыла свет Астрожская Біблія.

Гэта адзін з першых славянскіх перакладаў Бібліі і першае завершанае выданне Бібліі на царкоўнаславянскай мове ў Вялікім Княстве Літоўскім.

Яго надрукаваў ураджэнец Беларусі Іван Фёдараў на сродкі князя Канстанціна-Васіля Астрожскага. Надрукавана Біблія была ў Астрогу, горадзе, які цяпер знаходзіцца ў Ровеньскай вобласці Ўкраіны.

Ва Ўкраіну Іван Фёдараў (Федаровіч) падаўся пасля ўцёкаў з Масковіі, дзе разам з яшчэ адным беларусам Пятром Мсціслаўцам друкаваў кнігі, за што абодва зазналі пераслед.

1654 год. Войска Вялікага Княства Літоўскага, ачоленае Янушам Радзівілам разбіла маскоўцаў, якімі камандаваў Якаў Чаркаскі.

Бітва адбылася на рацэ Шклоўка – паміж Шкловам і Вялікім Старым Шкловам  

Страты, стомленасць і нешматлікасць войска Вялікага Княства не дазволілі скарыстацца перамогай. Януш Радзівіл загадаў адыходзіць на захад да Галоўчына і Барысава.

1936 год. Загінуў Пятро Мятла.

Дэпутат польскага сейма ад беларускай нацыянальнай меншасці. Сустваральнік Беларускай сялянска-работніцкай грамады. Працаваў у Камісіі па вывучэнні Заходняй Беларусі пры Прэзідыуме Беларускай акадэміі навук.

У Польшчы быў арыштаваны і ў выніку абмену зняволенымі апынуўся ў 1930 годзе ў Савецкімі Саюзе.

Жыў у Менску. У 1933-ім яго арыштавалі савецкія органы. 

У 1934 годзе прыгавораны да вышэйшай меры пакарання, якую замянілі 10 гадамі лагераў. Зняволенне адбываў на будаўніцтве Беламорска-Балтыйскага канала. Памёр у лагеры. 

Рэабілітаваны 16 жніўня 1956.

1955 год. Нарадзіўся Віктар Жукоўскі.

Аршанскі краязнавец, велападарожнік, настаўнік-метадыст.

Аўтар навучальнага комплексу «Воршазнаўства» з 30 дапаможнікамі для школаў раёну, а таксама прац па гісторыі, тапаніміцы Падняпроўя.

1956 год. Нарадзіўся Мікалай Статкевіч.

Палітык, вайсковец, кандыдат тэхнічных навук.

Лідар партыі Народная Грамада. Сустваральнік «Беларускага згуртавання вайскоўцаў», падпалкоўнік.

Старшыня Усходнееўрапейскага сацыял-дэмакратычнага форуму. Кандыдат у прэзідэнты на выбарах 2010 года.

Палітвязень. 14 снежня 2021 быў асуджаны да 14 гадоў зняволення ў калоніі асаблівага рэжыму. Вырак прызнаны праваабарончай супольнасцю палітычна матываваным.

1981 год. Амерыканская кампанія IBM Corporation прадставіла першую мадэль персанальнага камп’ютара – IBM 5150, з якога пачалася эпоха сучасных кампʼютараў.

Першы персанальны кампʼютар каштаваў 1565 долараў, быў просты ў выкарыстанні і займаў няшмат  месца.

2001 год. Памёр Арцём Баханькоў.

Мовазнаўца, доктар філалагічных навук, прафесар.

Даследаваў лексіку, дыялекталогію, гісторыю беларускай мовы, лексіку мовы Францыска Скарыны.

Аўтар і суаўтар даследаванняў, сярод якіх «Гістарычная лексікалогія беларускай мовы», «Лексікалогія сучаснай беларускай літаратурнай мовы», «Тлумачальны слоўнік беларускай мовы», «Беларуска-рускі слоўнік».

 

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых даступных у інтэрнэце крыніцаў

 

Дзень у гісторыі: 10 жніўня. Абвешчана аб стварэнні Часовага беларускага нацыянальнага камітэту і Беларускай аўтакефальнай царквы. Нарадзіўся Ігнат Даніловіч, даследчык беларускіх праўных статутаў і Геранім Філіповіч, руплівец магілёўскай мінуўшчыны. У Магілёве першы раз паказалі кіно

Навіна ад

1787 год. Нарадзіўся Ігнат Даніловіч.

Гісторык і правазнаўца.

Даследчык летапісных і заканадаўчых актаў Вялікага Княства Літоўскага. Апісаў усе рукапісныя і друкаваныя экзэмпляры Статута ВКЛ. Падрыхтаваў яго першае навуковае выданне.

Даказаў самабытнасць права ВКЛ, апублікаваў беларуска-літоўскі летапіс 1446 году.

Марыў пра адраджэнне літоўска-беларускай дзяржавы і мовы Статутаў ВКЛ.

 

1878 год. Нарадзіўся Еўсцігней Міровіч.

Драматург, тэатральны рэжысёр.

Мастацкі кіраўнік, рэжысёр Беларускага тэатру імя Янкі Купалы.

Аўтар п’ес на беларускай мове: «Машэка», «Кастусь Каліноўскі», пастаноўшчык мюзікла «На Купалле», спектакля «Паўлінка».

1898 год. Нарадзіўся Тадэвуш Даленга-Мастовіч.

Польскі пісьменнік, журналіст.

Яго родныя мясціны ў Глыбоцкім раёне. Загінуў у верасні 1939 годзе, калі ў Польшчу ўварваліся з захаду Гітлераўская Германія, а з Усходу – Савецкі Саюз.

Да 1939 з 16 яго твораў было экранізавана 8. Найбольш папулярныя, напісаныя ім сцэнарыі для фільмаў: «Іх дзіця», «Тры сэрцы», «Прафесар Вільчур».

Беларускім гледачам найбольш вядомы фільм «Знахар» па яго кнізе.

У Глыбокім у яго гонар усталявана мемарыяльная дошка.

1903 год. У Магілёве першы раз паказалі кіно.

Кінасеанс адбыўся ў тэатры. Праз шэсць гадоў на Дняпроўскім праспекце (цяпер – Першамайская) узвялі кінатэатр «Чары», які ў 1932 годзе стане «Чырвонай Зоркай».

1912 год. Нарадзіўся Геранім Філіповіч.

Магілёўскі краязнавец.

Адшукаў арыгінал Магілёўскай хронікі Сурты і Трубницких у падмаскоўнай Салтыкоўскай бібліятэцы. 8 месяцаў карпеў над аднаўленнем плану магілёўскага замка. Аднавіў у эскізах будынкі, плошчы і вуліцы гораду.

Аўтар кніг: «Калі ўзнік Магілёў», «Міфы і праўда аб Магілёве».

1919 год. Створаны Часовы беларускі нацыянальны камітэт.

Каардынацыйны орган беларускага нацыянальнага руху з мэтай «падняцця нацыянальнага самапачуцця, духоўнай і матэрыяльнай культуры беларускага народу, а таксама абароны нацыянальных, культурных і рэлігійных яго інтарэсаў».

Старшыняваў у ім літаратар, дзеяч беларускага адраджэння пачатку 20 стагоддзя Аляксандр Прушынскі (Алесь Гарун).

У складзе Камітэту былі: Уселавад Ігнатоўскі, які пазней стане першым прэзідэнтам Беларускай акадэміі навук; Антон Аўсянік, стане дэпутатам польскага сейму; Язэп Фарботка – паэт, літаратуразнавец; Ядвіга Луцэвіч-Іваноўская, выкладчыца Менскай беларускай гімназіі і журналістка. Ганаровым чальцом быў – пісьменнік Янка Купала.

1927 год. Завяршыўся з’езд праваслаўных святароў і вернікаў.

На ім была абвешчана аўтакефалія Беларуская праваслаўнай царквы. (БАПЦ).

Ініцыяваў з’езд Бабруйскі епіскап Філарэт.

БАПЦ мела ў БССР 344 прыходы з 399 святарамі. Маскоўская патрыярхія аўтакефаліі не прызнала, падтрымка савецкага беларускага кіраўніцтва спынілася ў 1929 годзе разам з палітыкай беларусізацыі.

БАПЦ мае прыходы ў ЗША, Канадзе, Аўстраліі, Вялікай Брытаніі. Богаслужэнні вядуцца на беларускай мове. БАПЦ займаецца таксама культурна-асветніцкай, выдавецкай, грамадскай, дабрачыннай дзейнасцю, дапамагае беларусам захаваць сваю нацыянальную духоўную спадчыну.

2016 год. Памёр Алесь Рашчынскі.

Кампазітар, фалькларыст, дырыжор, педагог.

Музычны кіраўнік ансамбля «Харошкі», квартэта «Купалінка», групы–капэлы аўтэнтычнага фальклору «Агмень».

Аўтар больш за 400 апрацовак народных песень, 8 фальклорных зборнікаў.

У 2016 г. у Мінску створаны народны хор імя Рашчынскага.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

 

Ад «Майбаха» да «Победы». Мы паглядзелі для вас рынак рэдкіх, рэтра і дарагіх аўто на Магілёўшчыне

Навіна ад

Самы дарагі аўтамабіль, які прадаецца на Магілёўшчыне – гэта Mersedes S-класа «Maybach» з рэстайлінгам, 4-літровым бензінавым рухавіком 2018 года. За ластаўку просяць 275 000 долараў.

За аўто з шыкоўным скураным салонам і падагрэвам сядзенняў уладальніку прыйдзецца нямала плаціць не толькі падчас пакупкі, але і падчас усёй эксплуатацыі – расход паліва па горадзе сягае 25-28 літраў, а запчасткі для аўто падыходзяць толькі арыгінальныя. Аналагаў проста не існуе.

Другі і трэці радкі па кошце на аўто ў Магілёўскай вобласці займаюць Toyota Land Crusier J300 і BMW X6M F96, за якія просяць больш за 190 000 долараў. Першае аўто мае ўсяго адзін год прабегу, другое – два.

Абодва – пяцідзверныя пазашляховікі. Лэнд Крузер, праўда, чакае свайго магілёўскага пакупніка аж у Казахстане – тыповая з’ява, калі аб’яву пра дарагое аўто ўласнікі ікнуцца размясціць на ўсіх рэгіянальных пляцоўках.

Таёты Лэнд Крузеры і BMW упэўнена займаюць першыя радкі самых дарагіх машын, што прадаюцца на Магілёўшчыне, у цэнавым дыяпазоне звыш 100 000 даляраў. Далей да іх далучаюцца Nissan, Мерседэсы, Фольксвагены і Лексусы. Самы дарагі электрамабіль у шэрагу топ-15, гэта, натуральна, Tesla. Мадэль Y 2021 года за 77 000$. І прадаецца ён, як бачна па фота, ужо з зімы.

Да рэдкіх для Магілёўшчыны сярод дарагіх аўто можна далучыць Lincoln Corsair, Genesis, Acura. Яны ўваходзяць у топ-100 па вартасці сярод б\у машын на продаж і знаходзяцца ў дыяпазоне 40 – 50 тысяч долараў.

Ёсць у продажы і рэтрамабілі. Так, за ГАЗ М20 «Победа» гаспадар просіць 19 000 $.

Іншую «Победу» можна набыць у Магілёве і танней – усяго за 5 900$, але і агульны стан у аўтамабіля трохі горшы. Хоць яна цалкам на хаду – запэўнівае прадавец.

У Бабруйску на продаж і абмен выстаўлены яшчэ два рарытэтных аўтамабіля. Opel Olympia 1938 года, аднак, не на хаду і патрабуе аднаўлення. Кошт за машыну дамоўны, але далёка не «пяцьсот баксаў» – паведамляе прадавец. Гэта, бадай, самая старая машына з тых, што можна сустрэць на рэгіянальным рынку. Бліжэйшыя па ўзросце – Масквічы 1950-х гадоў, якія прадаюцца таксама пераважна не на хаду.

Шыкоўны і рарытэтны, адрэстаўраваны Mersedes Benz W110 (выпускаўся з 1961 па 1968 гады) наогул не прадаецца – яго гаспадар гатовы толькі абмяняць толькі на нейкі іншы незавершаны і цікавы праект, напрыклад, на Mersedes 300sl – першы пасляваенны спартыўны Mersedes.

Дзень у гісторыі: 9 жніўня. Другая гадавіна самых пратэстных выбараў у гісторыі Беларусі, гвалт трывае дагэтуль. Нарадзіліся паэтка Ларыса Геніюш і дзеяч беларускага руху Янка Запруднік. Памёр Іван Мележ, аўтар культавага раману «Людзі на балоце»

Навіна ад

1910 год. Нарадзілася Ларыса Геніюш.

Паэтка, празаік, грамадскі дзеяч.

Друкавацца пачала ў 1939 годзе ў беларускіх эмігранцкіх перыядычных выданнях. Жыла ў Заходняй Бларусі, якая была пад уладай Польшчы.

Выехала з сям’ёю ў Прагу ў 1937 годзе. Наладзіла сувязі з беларускай эміграцыяй, удзельнічала ў рабоце ўраду Беларускай Народнай Рэспублікі на эміграцыі. У сакавіку 1943-га стала Генеральным сакратаром ураду і займалася захаваннем і ўпарадкаваннем архіва БНР.

5 сакавіка 1948 году чэхаславацкімі ўладамі была арыштавана, а 12 жніўня разам з мужам перададзеная савецкім уладам.

Утрымліваліся ў савецкіх турмах Вены і Львова, з канца 1948 году ў турме ў Мінску, дзе Ларысу Геніюш дапытваў міністр Дзяржбяспекі БССР Лаўрэнцій Цанава, які беспаспяхова патрабаваў ад яе перадаць архівы БНР.

Па вызваленні прынцыпова адмаўлялася прымаць савецкае грамадзянства, засталася грамадзянкай Чэхаславакіі. Дом Геніюшаў у Зэльве стаў прыцягальным асяродкам для творчай моладзі Беларусі. Нягледзячы на нагляд КДБ, частымі гасцямі ў Зэльве бывалі паэты і пісьменнікі, мастакі, навукоўцы.

1926 год. Нарадзіўся Янка Запруднік (Сяргей Вільчыцкі).

Дзеяч беларускага руху, гісторык, журналіст, палітолаг.

Дзеяч беларускай дыяспары ў Германіі, Згуртавання беларусаў у Вялікай Брытаніі. Працаваў у беларускай секцыі радыёстанцыі «Вызваленне» у Мюнхене, Нью-Ёрку. Прафесар Калумбійскага ўніверсітэта. Удзельнік працы Рады БНР. Даследаваў гісторыю Беларусі.

1938 год. Нарадзіўся Валерый Аношка.

Географ, глебазнаўца, доктар геаграфічных навук, прафесар.

Адзін з заснавальнікаў меліяратыўна-інжынернай геаграфіі, распрацаваў канцэпцыю і склаў карту тэхнагеннай парушанасці прыродных комплексаў Беларусі.

1943 год. Памёр Хаім Суцін.

Французскі мастак-экспрэсіяніст беларускага паходжання, адзін з найбольш славутых майстроў нацюрморту.

Яго творам, напісаным пераважна паміж 1920–1929 гадамі, уласцівыя глыбока індывідуальныя бачанне свету і тэхніка. Характэрныя наўмысныя скажэнні, ахвяраванне кампазіцыяй і вымалёўкай дэталяў дзеля раскрыцця ўнутранай сутнасці прадметаў і з’яваў. Карыстаўся інтэнсіўнай, часта падкрэслена пачварнай каляровай палітрай.

На малой радзіме, у Смілавічах у 2008 годзе пры садзейнічанні ЮНЕСКА створана музейная экспазіцыя «Прастора Хаіма Суціна».

1976 год. Памёр Іван Мележ.

Народны пісьменнік Беларусі.

Аўтар культавых твораў «Людзі на балоце» і «Подых навальніцы».

Творы Мележа вызначаліся вернасцю пісьменніка жыццёвай праўдзе, глыбокім псіхалагічным аналізам чалавечых учынкаў, вастрынёй сацыяльнага і духоўнага бачання рэчаіснасці.

2020 года. Адбыліся прэзідэнцкія выбары ў Беларусі.

Яны прывялі да масавых пратэстаў супраць фальсіфікацыі вынікаў. Супраць пратэстоўцаў сілавікі ўжылі гвалт. Толькі за 9-10 жніўня было затрымана больш за 5000 чалавек.

Рэпрэсіі ў Беларусі трываюць дагэтуль.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 8 жніўня. Нарадзіўся рэлігійны дзеяч і руплівец беларушчыны ў замежжы Аляксандр Надсан. Паўстаў Міжнародны ваенны трыбунал. Памёр Уладзімір Буднік, аўтар музыкі да беларускага хіта «Пах чабаровы»

Навіна ад

Міжнародны дзень кошак.

Заснаваны з ініцыятывы Міжнароднага фонду абароны жывёлаў «Animal Welfare» дзеля развязання праблемаў бяздомных катоў.

Амаль 80% чалавецтва трымаюць кошак.

Першыя каты з’явіліся ў Беларусі ў дахрысціянскія часы і дужа каштавалі. За жывёлу ў XV стагоддзі плацілі грыўну – гэта срэбны злітак у 205 грамаў.

У Беларусі жыве 3 роды з 4-х і 20 відаў з 36 кошак.

1926 год. Нарадзіўся Аляксандр Надсан (Аляксандр Бочка).

Рэлігійны дзеяч, апостальскі візітатар беларускіх католікаў у эміграцыі.

Дырэктарстваў у Беларускай бібліятэцы і музеі імя Францыска Скарыны ў Лондане.

Стваральнік і кіраўнік Згуртавання беларусаў Вялікай Брытаніі. Старшыняваў у Беларускім камітэце дапамогі ахвярам радыяцыі ў Вялікай Брытаніі.

Вызначыў год выдання «Малой падарожнай кніжкі» Францыска Скарыны, расчытаў і ўвёў у навуковы ўжытак аль-кітабы беларускіх татараў.

1945 год. Паўстаў Міжнародны ваенны трыбунал.

Яго заснавалі краіны-пераможцы нацысцкай Германіі – СССР, ЗША, Вялікая Брытанія, Францыя для суда над ваеннымі злачынцамі краін, якія ваявалі на баку Германіі.

Першы працэс Трыбунала пачаўся 20 лістапада 1945 году ў Нюрнбэргу. На ім на смерць асуджаныя былі 12 вышэйшых кіраўнікоў нацысцкай Германіі.

1953 год. Нарадзіўся Уладзімір Пракапцоў.

Мастак, генеральны дырэктар Нацыянальнага мастацкага музею.

Член камісіі па справах ЮНЕСКА. Кандыдат мастацтвазнаўства. Заслужаны дзеяч мастацтваў.

1976 год. Памёр Мікалай Лапіцкі.

Дзеяч беларускай эміграцыі, праваслаўны святар, публіцыст, педагог.

Актыўна ўдзельнічаў у 1942 годзе ў Мінскім царкоўным саборы, які абвясціў аўтакефалію Беларускай праваслаўнай царквы.

У нямецкім Рэгенсбургу арганізаваў беларускі праваслаўны прыход, пабудаваў царкву Еўфрасінні Полацкай, быў дырэктарам Беларускай гімназіі імя Янкі Купалы.

Быў настаяцелем беларускай парафіі ў Саўт-Рыверы.

1977 год. Памёр Леў Гарошка.

Рэлігійны і грамадскі дзеяч, грэка-каталіцкі святар.

Даследчык гісторыі рэлігіі і царквы ў Беларусі, беларускай культуры, літаратар і педагог. Выдавец малітоўніка «Божым шляхам», часопісу «Божым шляхам».

Арганізатар беларускага душпастырства ў Берліне і Мюнхене. Кіраўнік Беларускай секцыі радыё Ватыкана.

Рэктар Беларускай каталіцкай місіі ў Францыі, Вялікай Брытаніі.

1986 год. Памёр Вісарыён Гарбук.

Празаік, паэт і перакладчык.

Рэпрэсаваны савецкімі органамі ўнутраных спраў, быў сасланы на Калыму. Вызвалілі ў 1940 годзе. Заслужаны работнік культуры БССР.

Ваяваў з нацысцкай Германіяй. Франтавая хвароба на 14 гадоў прыкула яго да шпітальнага ложка. Стаў інвалідам 1-й групы.

Літаратурнай працай пачаў займацца цяжка хворым. Публікаваўся у беларускім друку з 1961 года. Пераклаў на беларускую мову казкі народаў Паўночнага Каўказу. Яго апавяданні займальныя, адкрываюць непаўторны свет дзіцячых уяўленняў, гульняў і забавак.

У 1971 годзе паводле яго апавядання «Твар у палоску» зняты тэлефільм. 

2007 год. Памёр Уладзімір Буднік.

Кампазітар.

Ён аўтар музыкі беларускіх хітоў – «Пах чабаровы», «Палессе», «Белая лілея», «Я зачараваная табой», «Папараць-кветка», «Каця-Кацярына», «Ксеня».

Песня «Янка Купала» была паспяховай на еўрапейскіх фестывалях.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

У Магілёве паставілі помнік святару Каніскаму. Улада не раіліся з гараджанамі, ці патрэбны манумент неадназначнаму персанажу беларускай гісторыі

Навіна ад

У адкрыцці помніка ўдзельнічалі асобы апранутыя ў казацкае. На чорных майках было напісана, што яны нібыта прадстаўнікі «беларускага казацтва».

Помнік Каніскаму паставілі на глядзельнай пляцоўцы побач з лесвіцай, якая вядзе ў Падмікольскі парк. На адкрыцьцё прыйшлі кіраўнікі гораду і аблвыканкаму. Мітрапаліт Мінскі і Заслаўскі Веніямін ўзнагародзіў Уладзімера Цумарава і Анатолія Ісачанку мэдалямі “святителя Георгия Конисского”. 

На адкрыцьцё помніка сабралася вялікая грамада людзей, якія называлі сябе праваслаўнымі. Па іх словах Каніскі вялікі дзеяч і святы. Некаторыя адзначалі, што ён  “абараніў Белую Русь ад каталікоў”.

Урачыстасць праходзіла побач з плошчай Арджанікідзэ. Яе ў 2016 годзе ўлады з ініцыятывы праваслаўных актывістаў хацелі пераназваць у гонар Каніскага. Тады было абвешчана грамадскае абмеркаванне, якое разгарнула палеміку ў беларускім інтэрнэце. Яно і выявіла неадназначнае стаўленне да святара, як гістарычнай асобы.

На епіскапскае служэнне ў Беларусь Каніскага запрасілі з Украіны ў 1755 годзе. Магілёўскай епархіяй ён кіраваў на зломе эпохаў у другой палове 18 стагоддзя. Падзеі таго часу прывялі да знікнення з палітычнай карты Еўропы Рэчы Паспалітай.

Па ўмацаванні на беларускіх землях расійскай улады, з ініцыятывы Каніскага прымусова пачалі навяртаць у праваслаўе ўніятаў, каталікоў ды пратэстантаў. Методыку, апрабаваную на Магілёўшчыне і Мсціслаўшчыне, пазней пашырылі на ўсю Беларусь.

Паводле ўкраінскага гісторыка Яраслава Фошчана, Георгій Каніскі, трапіўшы ў Беларусь, аказаўся закладнікам часу і ўмоваў, у якіх яму давялося дзеіць. Ён прасіўся, каб яго адправілі з архіепіскапскага служэння ў Рэчы Паспалітай ва ўкраінскі манастыр. Навуковец прызнае, што цяпер у гістарыяграфіі стаўленне да дзейнасці Каніскага палярныя.

У 1992 годзе вал «Красной звезды» пераназвалі у архірэйскі вал Каніскага. Тады гэта не выклікала ў грамадстве напружання і расцэньвалася як аднаўленне гістарычнай праўды.

6 жніўня 1993 году архіепіскап Георгій Каніскі быў далучаны да ліку мясцовых святых. Ягоны вобраз намаляваны на некалькіх праваслаўных святынях Магілёва. На Архірэйскім вале стаіць крыж у яго памяць, а на будынку былога архірэйскага палацу ўсталяваная шыльда са звесткамі пра яго жыццё.

Цяперашняя ўлада Каніскага ставіць у адзін шэраг з Еўфрасінняй Полацкай і іншымі прызнанымі беларускімі дзеячамі і асветнікамі.

Сама ж Беларусь успрымаецца ў свеце, як саўдзельніца вайны, распачатай Расіяй супраць Украіны. Адбылося гвалтоўнае здушэнне грамадскага пратэсту 2020 году. А, канчатковае рашэнне аб помніку Каніскаму было прынята ў 2021-ым. Грамадскага абмеркавання, як у выпадку пераназваннем плошчы, не абвяшчалася. Летась на месцы, дзе паставілі помнік Каніскаму, паклалі капсулу з пасланнем нашчадкам.

 

Услед за пляцоўкамі для забаваў чыноўнікі пачалі адкрываць шараговыя паштовыя аддзяленні

Навіна ад

Адно з іх пасля рамонту з помпай адкрылі ў магілёўскім мікрараёне «Юбілейны». На ўрачыстасць з’ехалася кіраўніцтва адміністрацыі Ленінскага раёну на чале з старшынём Аляксеем Багайчуком.

Мясцовае аддзяленне пошты рамантавалі з год. Тутэйшы люд нецярпліва чакаў, пакуль працы завершацца, а на адкрыццё паслухаць прамовы чыноўнікаў прыйшло меней за два дзясяткі чалавек.

Кіраўнікі раёну расхвалілі абноўленую пошту. Гаварылі пра дбанне аб камфорце наведнікаў. Не абышлося без пераразання чырвонай стужкі.

«У абноўленым памяшканні цалкам зменены план размяшчэння аддзялення, дзякуючы чаму кліенцкая зала стала больш прасторнай. Устаноўлены новая мэбля, кандыцыянер, плацежна-даведачны тэрмінал, а таксама абноўлена камп’ютарная тэхніка», – адзначана ў тэлеграм-канале газеты «Магілёўскія Ведамасці».

На відэа зафіксаваная поўная зала наведнікаў паштовага аддзялення. Чэргі да апэратараў у ім былі і да рамонту.

Сёлета ў рэгіёне ўсё, што звязана з сканчэннем рамонту, ці будаўніцтвам пераўтвараецца чыноўнікамі ў пафаснае адкрыццё. На імпрэзу зʼязджаецца высокае начальства, якое падкрэслівае, якія высілкі прыкладалі для таго, каб аб’ект сацыяльнай інфраструктуры стаў даступным для насельніцтва.

З афіцыйных паведамленняў вынікае, што найбольш упадабаным для службоўцаў зʼяўляецца адкрыццё пляцовак для забаваў. 

Такая завядзёнка выйшла за межы абласнога цэнтру і сягнула глыбінкі. Днямі спартовую пляцоўку адкрылі ў Круглым. На ўрачыстасць прыехаў кіраўнік раёну, пісаў Магілёў.media. На фотаздымках звычайную пляцоўку з гульнявымі сектарамі падсыпалі пяском. Канструкцыяў для забаваў, як у Магілёве, бачна на ёй не было.

Цяпер святкаванні ахопліваюць іншыя аб’екты сацыяльнай інфраструктуры, як напрыклад, у Магілёве выйшла з паштовым аддзяленнем.

фотаздымкі з рэсурсаў: mogilevnewsby, krugloe.by

 

У Бабруйску і Магілёве тэрмінова мабілізуюць дактароў-мужчын на вайсковыя зборы

Навіна ад

Дактароў Магілёўшчыны масава выклікаюць у ваенкаматы для правядзення перадмабілізацыйных збораў. Медперсанал здзіўляе тэрміновасць і катэгарычнасць камандзіравання ў вайсковыя часткі.

Беларусы ўжо прызвычаіліся да прызыву на вайсковыя зборы розных ваенных спецыялістаў. У маі па краіне пракацілася моцная хваля масавага прызыву ваеннаабавязаных. Затым сітуацыя крыху сцішалася, і вось нібыта пачынаецца новая хваля.

Здзіўляе тэрміновасць і метады прызыву. Так, магілёўскім дактарам, як правіла, тэлефанавалі ўвечары, а ўжо а дзявятай гадзіне раніцы адпраўлялі на зборы за сотні кіламетраў ад дому.

Некаторым лекарам цяпер ужо прыходзіцца вышукваць хваробы ў саміх сябе, а не ў маладых хлапцоў прызыўнога ўзросту – як было раней – каб «адкасіць» ад службы. Тым не менш, дзясяткі лекараў ужо пакінулі шпіталі і паліклінікі Магілёўшчыны.

Як паведаміла Магілёў.media крыніца ў асяроддзі медыкаў, прычынамі прызыву на перадмабілізацыйныя зборы працягласцю больш чым на месяц менавіта мужчын-дактароў, верагодна, стала асэнсаванне ваенным кіраўніцтвам краіны маштабу колькасці ахвяр у выпадку ўступлення арміі ў ваенны канфлікт.

«Нават расійскім крыніцам цяжка ўтоіць вялізную колькасць параненых вайскоўцаў на вайне ва Ўкраіне», – адзначае магілёўскі медык, які пажадаў не называць свайго імя.

 

Фота ілюстрацыйнае з крыніцы https://www.ganc-chas.by/