Category: навіна дня

Дзень у гісторыі: 20 жніўня. Георгій Каніскі ачоліў беларускае праваслаўе, а потым прымусова навяртаў у яго каталікоў і ўніятаў. У міжваеннай Польшчы забароненае «Таварыства беларускай асветы». Расстраляны ўдзельнік Слуцкага чыну Уладзімір Пракулевіч, які вярнуўся ў Беларусь з эміграцыі

Навіна ад

1755 год. Георгій Каніскі стаў епіскапам Магілёўскім (Беларускім).

На той час беларускае праваслаўе знаходзілася ў глыбокім крызісе. У асяроддзі мясцовага праваслаўнага духавенства не знайшлося кандыдатур на такую пасаду. Запрасілі Каніскага з Украіны.

Не змогшы даць рады праблемам беларускага праваслаўя, якое тады было незалежнае ад Масквы, Каніскі спачатку падаўся да груповак, якія выступалі супраць караля Рэчы Паспалітай, а калі і тое не дапамагло, звяртаўся па дапамогу да расійскай самадзержцы Кацярыны ІІ.

Па ўмацаванні на беларускіх землях расійскай улады, з ініцыятывы Каніскага прымусова пачалі навяртаць у праваслаўе ўніятаў, каталікоў ды пратэстантаў. Методыку, апрабаваную на Магілёўшчыне і Мсціслаўшчыне, пазней пашырылі на ўсю Беларусь.

Паводле ўкраінскага гісторыка Яраслава Фошчана, Георгій Каніскі, трапіўшы ў Беларусь, аказаўся закладнікам часу і ўмоваў, у якіх яму давялося дзеіць. Ён прасіўся, каб яго адправілі з архіепіскапскага служэння ў Рэчы Паспалітай ва ўкраінскі манастыр. Навуковец прызнае, што цяпер у гістарыяграфіі стаўленне да дзейнасці Каніскага палярныя.

У Магілёве сёлета паставілі помнік Каніскаму

1898 год. Нарадзіўся Леў Маневіч.

Савецкі ваенны разведчык («Эцьен») у Германіі, Аўстрыі, Італіі, Вялікай Брытаніі.

У 1932-1943 гадах утрымліваўся ў турмах Італіі, у 1943 годзе патрапіў у лагерны комплекс «Маўтхаўзен», дзе працягваў здабыванне разведвальных даных.

Яго імем названы вуліцы ў Мінску, Гомелі, Магілёве, Чавусах.

Маневічу прысвечаны раман і мастацкі фільм.

1937 год. Забаронена дзейнасць «Таварыства беларускай асветы».

Таварыства працавала ў міжваеннай Польшчы.

Мэтай было «праца над развіццём беларускай культуры, пашырэннем школьнай і пазашкольнай асветы беларусаў на іх роднай мове, уздымам маральнага ўзроўню і вывучэнне польскай культуры, культурных адметнасцяў іншых народаў, якія жывуць на супольнай з беларусамі тэрыторыі».

Таварыствам выдавалася газета «Родны край».

1938 год. Уладзімір Пракулевіч.

Грамадскі дзеяч, палітык, публіцыст, журналіст, юрыст.

Адзін з кіраўнікоў Слуцкага збройнага чыну 1920 году, член прэзідыума Першага беларускага з’езда Случчыны, дзяржаўны сакратар Урада БНР.

Дзеяч беларускай эміграцыі ў Празе.

У 1926 годзе вярнуўся ў Беларусь, жыў у Менску. Працаваў у Дзяржаўнай бібліятэцы БССР.

У 1930 годзе арыштаваны савецкімі карнымі органамі па сфабрыкаванай чэкістамі справе «Саюзу вызвалення Беларусі». На пяць гадоў высланы ў расійскую Перм. Зноў быў арыштаваны і 10 ліпеня 1938 году прыгавораны да расстрэлу.

Расстраляны 20 жніўня 1938 году. Рэабілітаваны ў 1988 і 1989 гадах.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

 

Дзень у гісторыі: 19 жніўня. Путчысты адхілілі ад улады Гарбачова, у Мінску БНФ вывеў на пратэст беларусаў. Па захопе Беларусі расійская ўлада эксперыментуе з дзяленнем краю. У Вільні пабачыла свет беларускамоўная газета «Жыцьцё Беларуса». Нарадзіўся Барыс Мікуліч, пісьменнік, які зведаў гулагаўскае жыццё і сканаў у высылцы

Навіна ад

19 жніўня – Другі, або Яблычны Спас.

Старажытнае земляробчае свята, звязанае з выспяваннем пладоў. Ад гэтага дня можна спажываць яблыкі.

Гэты спас лічылі днём, калі ў вырай збіраліся адлятаць буслы.

1562 год. Беларусы разбілі пад Невелем маскоўскае войска на чале з Андрэем Курбскім.

Войскам Вялікага Княства Літоўскага камандаваў гетман Мікалай Радзівіл «Руды».

Вынікі перамогі, аднак, трывалі не доўга. Маскоўцы зноў захапілі горад пасля аблогі.

У 1580 годзе кароль і вялікі князь Стэфан Баторы вызваліў Невель, аднак паводле Ям-Запольскага міру яго мусілі аддаць Маскоўскаму княству.

У 1926 году кіраўніцтва савецкай Беларусі прасіла вярнуць горад беларусам, але Масква не пагадзілася таго зрабіць.

1823 год. Утворанае Віцебскае генерал-губернатарства.

Афіцыйна яно называлася ў 1823–1831 гадах як «Віцебскае, Магілёўскае, Смаленскае і Калужскае генерал-губернатарства».

Па захопе земляў Рэчы Паспалітай расійская ўлада пачала ствараць на новых тэрыторыях адміністрацыйныя адзінкі і гэта былі генерал-губернатарствы. Гэтак, беларускія землі штучна дзялілі на расійскі капыл.

Спачатку ўтварылі Беларускае генерал-губернатарства з цэнтрам у Магілёве. Яно праіснавала ад 1772 да 1796 гадоў.

У 1801–1823 гадах цэнтрам Беларускага ваеннага губернатарства стаў Віцебск. Яно складалася з Беларуска-Магілёўскай і Беларуска-Віцебскай губерні.

А затым ужо было ўтворанае Віцебскае генерал-губернатарства.

1831 год. Нарадзіўся Зыгмунт Чаховіч.

Бібліяфіл.

Адзін з кіраўнікоў паўстання 1863 – 1864 году.

За ўдзел у ім прыгавораны да расстрэлу, які заменены 12 гадамі катаргі ў Нерчынскіх рудніках.

У ягоным маёнтку Малыя Бясяды Янка Купала ўпершыню прачытаў нелегальную літаратуру, даведаўся пра паўстанне, карыстаючыся бібліятэкай.

Зыгмунт Чаховіч паўплываў на фармаванне светапогляду Купалы. Вобраз Чаховіча перададзены ў п’есе Уладзімера Караткевіча «Калыска чатырох чараўніц».

1893 год. Нарадзіўся Баляслаў Слосканс.

Каталіцкі святар, рэлігійны і грамадскі дзеяч беларускага замежжа.

Апостальскі адміністратар Мінскі і Магілеўскі, пераследаваўся савецкімі ўладамі. Двойчы арыштоўваўся, знаходзіўся ў канцлагерах на Салаўках, сібірскай ссылцы.

З 1944 г. – у эміграцыі, апостальскі візітатар для беларусаў-католікаў у Заходняй Еўропе. Прымаў удзел у культурным і нацыянальна-рэлігійным жыцці беларускага замежжа.

1912 год. Нарадзіўся Барыс Мікуліч.

Пісьменнік, крытык.

Чалец суполкі «Маладняка», працаваў у Дзяржаўным выдавецтве, адказным сакратаром газеты «Літаратура і мастацтва».

Аўтар зборнікаў апавяданняў, аповесцяў. Адзін з твораў прысвяціў Максіму Багдановічу.

У жанры дзённікавых запісаў падаваў успаміны аб беларускіх пісьменніках, літаратурным і тэатральным жыцці Беларусі, сваім жыцці ў лагерах і турмах.

У 1936 годзе арыштаваны савецкімі органамі і асуджаны як «член контррэвалюцыйнай нацыянал-фашысцкай арганізацыі» і за «антысавецкую дзейнасць» да 10 гадоў калоніяў. Паўторна арыштавалі ў 1949-ым і выслалі ў Сібір на вечнае пасяленне.

Рэабілітаваны 29 снежня 1954, праз тры месяцы пасля смерці.

1925 год. Пабачыла свет беларускамоўная газета «Жыцьцё Беларуса».

Выдавалася ў Вільні і выходзіла 3 разы на тыдзень. Апошні нумар быў памножаны 12 лістапада 1925 году.

Агулам паспелі выдаць 20 нумароў, з іх 5 канфіскавалі.

Выпуск газеты згарнулі праз ціск польскіх уладаў.

Рэдагавалі выданне Язэп Туркевіч, Уладзімір Варава.

Пісала пра жыццё беларусаў, бараніла іх правы і права на родную мову.

1946 год. Нарадзіўся Віктар Гардзей.

Паэт, празаік, перакладчык.

Працаваў у часопісах «Беларусь», «Родная прырода», «Маладосць», «Полымя» і «Вожык», газеце «Літаратура і мастацтва».

Аўтар 6 зборнікаў паэзіі, шэрагу кніг вершаў для дзяцей, кніг прозы. Перакладчык на беларускую мову твораў Густава Флабера, Робэрта Стывенсана, Эрнста Гофмана, казак народаў Еўропы.

1977 год. Памёр Аркадзь Маўзон (Арон Маўшэнзон).

Драматург.

Працаваў акторам драматычнага тэатру ў Віцебску, на кінастудыі «Беларусьфільм», у Міністэрстве культуры савецкай Беларусі. Аўтар пʼес, зборнікаў драматургічных твораў.

Паводле яго сцэнарыяў пастаўлены кінафільмы «Канстанцін Заслонаў», «Зялёныя агні», «Наперадзе – круты паварот».

1991 год. Адхілены ад улады прэзідэнт СССР Міхаіл Гарбачоў.

У Савецкім Саюзе ўладу спрабаваў захапіць «Дзяржаўны камітэт па надзвычайным становішчы», вядомы, як «ГКЧП», а падзеі 18-21 жніўня ўвайшлі ў гісторыю як Жнівеньскі путч. Мэта путчыстастаў палягала ў вяртанні да парадкаў, якія існавалі ў СССР да перабудовы.

Адхіленне Міхаіла Гарбачова ад улады тлумачылася яго немагчымасцю выконваць абавязкі ў сувязі са станам здароўя. ГКЧП паскорыў развал Савецкага Саюзу і абвяшчэнне савецкімі рэспублікамі незалежнасці. У Маскве людзі выступілі супраць путчыстаў, а войскі не сталі выконваць загад страляць па пратэстоўцам. Путч праваліўся.

Камуністычнае кіраўніцтва Беларусі на чале з Аркадзем Малафеевым і сакратарамі партыйных арганізацый на месцах, сустрэлі путч з энтузіязмам.

Беларускі Народны Фронт абвясціў путчыстаў крымінальнымі злачынцамі. 19-21 жніўня з ініцыятывы апазіцыйнай фракцыі ў Вярхоўным савеце перад Домам ураду адбыліся акцыі пратэсту.

У ноч на 20 жніўня было абвешчана пра стварэнне Беларускага згуртавання вайскоўцаў на чале з Мікалаем Статкевічам. Путч праваліўся.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Вайна ва Ўкраіне. Расія атакавала Харкаў, шмат загінулых і параненых (абноўлена)

Навіна ад

У выніку абстрэлаў Харкава вечарам 17 жніўня і раніцай 18 жніўня ў больніцы гораду шпіталізавана 25 дарослых, з іх адзін у рэанімацыі. Загінула больш за 10 чалавек. Пад вечар колькасць забітых павялічалася да 17, а параненых да 42.

Паводле Абласной ваеннай адміністрацыі, піша выданне «Об’ектив», у больніцах знаходзяцца 4 дзіцяці: дзяўчынка 13 гадоў і хлопчык 12 гадоў, траўмаваныя ў выніку абстрэлу ў Слабадскім раёне Харкава (хлопчык – у цяжкім стане); дзяўчынка 12 гадоў, траўмаваная ў Салтаўскім раёне; яшчэ 1 дзяўчынка 12 гадоў, што пацярпела ў Краснаградзе.

Цягам дня ратавальнікі разбіралі зруйнаваныя дамы. У завалах адшукалі целы яшчэ 7 загінулых. Такім чынам, колькасць загінулых павялічыся да 17 чалавек. Сярод іх хлопчык 2009 года нараджэння. Параненых стала 42 чалавекі.

17 жніўня познім вечарам расійская крылатая ракета «Калібр» пацэліла ў інтэрнат, дзе пражывалі людзі з парушэннямі слыху. Загінулі 7 і атрымалі раненні 20 чалавек.

У інтэрнаце жыло больш за 30 чалавек, у тым ліку пенсіянеры і дзеці. У некалькіх пад’ездах мелі пакоі людзі з парушэннямі слыху.

На досвітку абстрэл Харкава працягнуўся. У выніку загінула яшчэ 3 чалавекі і 15 аказаліся параненымі.

Паводле старшыні Харкаўскай абласной ваеннай адміністрацыі Алега Сінягубава, расіяне сталі страляць па абласному цэнтру блізу 4 гадзінаў раніцы. Ракеты цэлілі ў адно з камунальных прадпрыемстваў, але трапілі ў жылы дом. 

«Загінулі 3 чалавекі, атрымалі раненні блізу 15. Там даволі значныя разбурэнні, і цяпер на месцы працуюць падраздзяленні ратавальнікаў, экстранай медычнай дапамогі, і мы прагназуем па гэтым абʼекце павелічэнне колькасці ахвяр» – каментуе сітуацыю Алег Сінягубаў, якога цытуе https://www.unian.net/ інфармацыйнае агенцтва «УНІАН».

Ён кажа, што два ракетныя ўдары зазнала культурная інфраструктура Харкава. Паводле папярэдніх звестак, ахвяр там няма.

Сінягубаў адзначае, што за апошнія содні зафіксавана каля 8 ракетных пускаў па Харкаве і вобласці.

Паводле яго ў райцэнтры Краснаград у выніку абстрэлу загінула сямʼя, у тым ліку 12-гадовае дзіця.

Расія прызнала абстрэл Харкаўскай вобласці. Заяўляецца, што «высокадакладнай зброяй наземнага базавання знішчаны пункт часовай дыслакацыі замежных наймітаў у Харкаве. Знішчана больш за 90 баевікоў».

Фота з рэсурсу: objectiv.tv

Жители бывшего военного городка в Быхове дождались ремонта дорог. В последний раз их ремонтировали советские летчики морской авиации

Навіна ад

Разговоров на тему ремонта здешних дорог все эти годы было много, но дальше слов дело не шло. И, наконец, ситуация сдвинулась с мертвой точки.

Речь идёт про дороги в микрорайоне Быхов-1 по улице Гришина. Быховский жилкомхоз уже начал работы. Дорожники устанавливают бордюры на дороге, которая в последний раз ремонтировалось военными моряками во времена существования военно-воздушной базы.

У коммунальных служб большие планы на данный участок города. Они собираются оградить детскую площадку около одного из местных домов и оборудовать автомобильную стоянку. Суждено ли этим планам претвориться в жизнь, скоро станет известно. Местные жители надеятся, что цивилизация наконец доберётся и до самых отсталых мест города.

После того, как местные многоэтажные дома военных летчиков, служивших на военно-воздушной базе «Быхов-1», перешли под юрисдикцию гражданских властей, этот район стал самым густонаселенным в городе.

Фактически, нынешний центр Быхова, где находятся административные здания и при этом, здесь много домов частного сектора, теперь является окраиной. Но внимание коммунальных служб сосредоточено на этом районе.

Ситуация же с дорогами в микрорайоне Быхов-1 на протяжении тридцати лет практически не менялась – в последний раз их ремонтом занимались военные.

Даже дорога к зданию Быховского жилкомхоза и Быховского РОВД выглядит так, словно ее строили в летописные времена.

Планов по ремонту дорог, прилегающих к многоэтажкам было много, но от слов к делу быховские коммунальщики перешли только сейчас.

“Вырасла на 40 працэнтаў”. На Магілёўшчыне фіксуюць рост хворых на каранавірус

Навіна ад

За апошнія тры дні лабараторна пацверджаныя 40 выпадкаў захворвання на COVID-19.

У рэгіёне назіраецца рост хваробаў на рэспіраторныя інфекцыі. Яна выяўленая ў амаль 3,7 тысяч чалавек. Гэта на 10 працэнтаў больш, чым было на мінулым тыдні. Актывізавалася і захворванне COVID-19. За мінулыя 7 дзён яна вырасла на 40 працэнтаў. Статыстычных звестак афіцыйныя крыніцы не называюць.

Галоўны дзяржаўны санітарны ўрач вобласці Святлана Нячай запэўнівае, што «гэта не тыя лічбы, якія былі ў разгар распаўсюджвання каранавіруснай інфекцыі: за апошнія тры дні лабараторнае пацвярджэнне атрымалі 40 выпадкаў».

Святлана Нячай настойвае: сітуацыя застаецца кіраванай, комплексны падыход у барацьбе з хваробамі дае добрыя вынікі. Паводле яе «высокі працэнт прышчэпленых ад COVID-19 спрыяе разрыву эпідэміялагічных ланцужкоў, мінімізуе распаўсюджванне заражэння і яго клінічныя праявы».

«На сёння пацыенты з пацверджанай інфекцыяй аднаўляюць здароўе дома, знаходзячыся на амбулаторным лячэнні, і значна радзей маюць патрэбу ў шпіталізацыі. Нашмат радзей хворыя адзначаюць страту смаку і нюху», адзначае Святлана Нячай, словы якой падае рэсурс mycity.by.

Па яе словах, у вобласці прышчэплены больш за 221 тысячу чалавек, або амаль 33 працэнты – гэты тыя, хто прайшоў поўны курс вакцынацыі. Штодзень прышчэпку атрымліваюць больш як 5 тысяч жыхароў рэгіёну.

Днямі рост хворых на каранавірус прызнала Міністэрства аховы здароўя і параіла экстранна вакцынавацца.

«Мы бачым, што ўжо паціху выпадкі пачынаюць павялічвацца. І сітуацыя ў краінах вакол нас гэта паказвае. Каранавірус становіцца бліжэй да сезоннага. Чакаем, што ён будзе як і грып, але толькі будзе праходзіць крыху раней, чым грып», казала начальніца аддзелу гігіены, эпідэміялогіі і прафілактыкі Міністэрства аховы здароўя Іна Карабан.

Паводле яе, беларуская медыцына падрыхтаваная да магчымай эпідэміі. Уздым захворванняў чакаецца ў верасні.

Пасля інтэрв’ю прадстаўніцы Міністэрства аховы здароўя каліва рэгіянальнай статыстыкі агучыла Святлана Нячай. 

Падчас актыўнай фазы пандэміі ў 2020 годзе звесткі пра сітуацыю з каранавірусам на месцах перасталі публікаваць. Дазнацца пра лічбы хворых было немагчыма. Міністэрства аховы здароўя публікавала агульныя дадзеныя па краіне. З іх праблематычна было зрабіць высновы пра маштаб эпідэміі. Паводле афіцыйных звестак ад наступстваў каранавіруса памерла больш за 7 тысяч беларусаў.

“Знаходка здзівіла” – дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі пра артэфакт з княскім знакам Ізяслава

Навіна ад

Донца гаршчка з гербам князя Ізяслава было знойдзенае 13 жніўня на раскопках мінскага гарадзішча. Пра сенсацыйны артэфакт паведаміў стваральнік музею “Стары Менск” Глеб Лабадзенка.

“Сенсацыя на раскопках у Старым Менску – знойдзена донца гаршка з асабістым гербам князя Ізяслава – то бок, гэта канец Х – пачатак ХІ ст., аналагаў няма, гэта першая такая знаходка ў Беларусі!” – напісаў Лабадзенка ў Фэйсбуку. Ягоны допіс падаваў Магілёў.media.

Дырэктар Інстытута гісторыі НАН Беларусі Вадзім Лакіза прызнаецца “знаходка нас здзівіла, таму што гэты сімвал – трызубец, які ўдалося інтэрпрэтаваць як асабісты княскі знак Ізяслава – сына Рагнеды і князя Уладзіміра Святаслававіча”. 

“Вядомы факт, што пасля канфлікту Уладзімір выслаў Рагнеду з сынам на радзіму, але невядома, куды менавіта. Лічылася, што ў Заслаўе. Дарэчы, герб гэтага горада паўтарае знойдзены сімвал. Але ў Заслаўі не знаходзілі падобных знакаў. Знаходка можа сведчыць аб тым, што гэтыя тэрыторыі маглі быць аддадзены Кіевам князю Ізяславу і ўвайшлі ў Полацкае княства ў канцы 10 – пачатку 11 стагоддзя”, цытуе Вадзіма Лакізу выданьне “СБ. Беларусь сегодня”.

Раскопкі гарадзішча на рацэ Менка пачалі з пачатку лета. Паводле Вадзімы Лакізы гэтая мясціна – ўнікальны гісторыка-культурны комплекс ды археалагічны аб’ект для краіны. 

“Найважнейшы для разумення гісторыі беларускай дзяржаўнасці” – адзначае ён. 

Рагвалод, Рагнеда, яе сын Ізяслаў – летапісныя легенды беларускай гісторыі. Кіеўскі князь Уладзімір забіў Рагвалода, бацьку Рагнеды, і гвалтам зрабіў яе жонкай. Яна спрабавала яго забіць, калі дазналася, што ён хоча ажаніцца з іншай. 

Ейнага сына Ізяслава, які за матчыны крыўды кінуўся быў на бацьку з кінжалам, Полацк прызнаў за свайго валадара і так аднавілася полацкая дынастыя Рагвалодавічаў. Другі яе сын Яраслаў, вядомы як Мудры, княжыў у Кіеве.

16 жніўня. Дзень у гісторыі. Марш «За Свабоду» па ўсёй краіне. Мсціславу нададзенае Магдэбургскае права. Нарадзіліся: «нашанівавец» Аляксандр Уласаў і ініцыятар стварэння беларускай «Радыё Свабода» Мікола Абрамчык. Сталін пастанавіў паланёных гітлераўцамі салдат лічыць здраднікамі

Навіна ад

Дзень малінавага сочыва.

Адзначаецца ад 2015 году і прымеркаваны да дня, калі славяне прыносілі падзяку маліне і шанавалі Ісака-Малінніка.

Лічылася, што з’едзеная на Ісака-Малінніка жменя маліны напаўняе цела асаблівай сілай супраць прастудных захворванняў, а зваранае ў гэты дзень сочыва дапамагае ўсёй сямʼі перажыць зіму без сурʼёзных хвароб.

1634 год. Мсціславу нададзены прывілей на вольнасць – Магдэбургскае права.

Горадам з самакіраваннем Мсціслаў зрабіўся з указу Караля польскага і Вялікага князя Літоўскага Уладзіслава Вазы за дапамогу гараджанаў у вызваленні з-пад маскоўскай акупацыі Смаленску.

Мсціслаў займеў герб «у залатым полі збройная рука з мячом – Малая Пагоня».

За часамі расійскай улады Мсціславу прыдумалі іншы герб. Да Малой Пагоні дамалявалі ці то ваўка, ці лісіцу.

1869 год. Памерла Альбіна Габрыэля Пузына.

Пісьменніца, паэтка, мемуарыстка.

Аўтарка ўспамінаў «Мая памяць», якія багата ілюстраваны малюнкамі, літаграфіямі і фотаздымкамі, уяўлялі панараму жыцця ўсіх слаёў грамадства паўночна-заходняй Беларусі, змяшчалі каштоўную інфармацыю пра мастацкае жыццё краю, паўстанне 1830-1831 гадоў.

1874 год. Нарадзіўся Аляксандр Уласаў.

Грамадскі дзеяч, рэдактар-выдавец газеты «Наша ніва», польскі сенатар.

Чалец Рады Беларускай Народнай Рэспублікі. Меў багатую бібліятэку, шмат архіўных матэрыялаў пра «нашаніўскі» перыяд, нацыянальную асвету ў Заходняй Беларусі.

У 1939 годзе быў арыштаваны савецкімі органамі ўнутраных спраў паводле абвінавачвання ў «шпіёнска-правакатарскай дзейнасці». Паводле лагернай даведкі «памёр ад паралюшу сэрца».

Рэабілітаваны ў 1961 годзе.

1878 год. Нарадзіўся Дамінік Сямашка.

Палітык. Дзеяч беларускага нацыянальнага руху на Віленшчыне.

Удзельнічаў у пасяджэнні Рады Беларускай Народнай Рэспублікі, якая абвясціла незалежнасць БНР. Прыхільнік федэрацыі Беларусі і Літвы.

Кіраўнік Міністэрства беларускіх спраў Літвы. Уваходзіў у склад літоўскай дэлегацыі пры заключэнні мірнага дагавора паміж Літвой і РСФСР 1920 г. «як прадстаўнік беларускага насельніцтва Віленскай і Гродзенскай губерняў».

1903 год. Нарадзіўся Мікола Абрамчык.

Грамадскі і палітычны дзеяч, прэзідэнт Беларускай Народнай Рэспублікі. Дзеяч беларускай эміграцыі ў Чэхаславакіі, Францыі.

Старшыня Беларускага нацыянальнага цэнтру, удзельнік антыкамуністычнага руху, прэзідэнт Лігі за вызваленне народаў СССР.

Ініцыятар стварэння беларуская рэдакцыі Радыё «Вызваленне/Свабода».

 

1941 год. Паланёныя нацыстамі савецкія салдаты абвяшчаліся здраднікамі, а іх сем’і пазбаўляліся дзяржаўнай падтрымкі.

Такі ўказ выдала стаўка Сталіна.

Паводле загаду, здраднікамі адразу станавіліся сотні тысяч ваеннапалонных. Па розных падліках, трапіла ў палон і прапала без вестак ад 3,4 да 4,6 млн савецкіх вайскоўцаў і ваеннабавязаных.

1945 год. СССР падпісаў дагавор пра мяжу з Польшчай па «лініі Керзона» 1919-1920 гадоў.

У выніку рэспубліка-пераможца ў вайне з нацыстамі Беларусь згубіла кожнага трэцяга жыхара, пазбавіўшыся Беластоцкай вобласці і яшчэ 3 раёнаў Брэсцкай вобласці. Не ўбачыла БССР і абяцанай Калінінградскай вобласці.

https://tunnel.ru/media/images/2020-08/post/722/151572664_33069.jpg 

1935 год. Нарадзіўся Аляксандр Падлужны.

Мовазнавец, заснавальнік беларускай фанетычнай школы.

У 1990-я гады быў намеснікам старшыні Дзяржаўнай камісіі ўдасканалення беларускага правапісу і кіраўніком рабочай групы па падрыхтоўцы праекту новай рэдакцыі «Правіл беларускай арфаграфіі і пунктуацыі», старшынём Рэспубліканскай тэрміналагічнай камісіі пры НАН Беларусі.

2020 год. У Мінску адбыўся самы масавы пратэст у гісторыі Беларусі «Марш за свабоду».

У ім удзельнічала больш за 300 тысяч чалавек.

Падобныя маршы прайшлі ў іншых гарадах Беларусі.

Пратэсты 2020 году, сталі адказам на афіцыйныя вынікі прэзідэнцкіх выбараў, якія адбыліся 9 жніўня. Паводле іх, перамог Лукашэнка. Абурэнне выклікаў гвалт сілавікоў, якія выкарыстоўвалі супраць пратэстоўцаў спецсродкі і збівалі іх. У першыя тры дні пасля выбараў былі затрыманыя тысячы людзей.

Выбары 2020 году прывялі да глыбейшага палітычнага крызісу ў краіне, які не пераадолены дагэтуль. Рэжым Лукашэнкі знішчыў цалкам незалежную прэсу і арганізацыі грамадзянскай супольнасці. Супраць рэжыму Лукашэнкі былі ўведзеныя санкцыі Еўрапейскіх краінаў, ЗША.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

У Магілёве біліся малалеткі двор на двор – відэа (асцярожна, нецэнзурная лексіка)

Навіна ад

Дзве групы маладзёнаў старэйшага і малодшага падлеткавага ўзросту сабраліся з відавочна агрэсіўнымі намерамі пад вокнамі жылога дому. Нецэнзурнай лаянкай завадатары абедзвюх груповак запалохвалі праціўніка ды падбухторвалі паплечнікаў да эскалацыі.

Аддаліўшыся ад акон і балконаў, яны ўсчалі сутычку. У эпіцэнтры апынуліся два маладзёны, якія біліся сам на сам. Па перамозе аднаго з іх калектыўная бойка згасла і кампанія ўзбуджанай разышлася.

Калектыўная сутычка моладзі адбылася на ўскрайку вуліцы Крывуліна блізу 21 гадзіны. Амаль адразу на месца бойкі прыехала патрульная машына.

Відэа бойкі (асцярожна, шмат нецэнзурнай лаянкі!): 

 

Масавыя дваравыя бойкі – рэдкасць для цяперашняй Беларусі. Росквіт баёў «раён на раён» прыходзіўся на 1970-я 1980-я гады. Тады моладзь у гарадах і мястэчках ад няма чаго рабіць арганізоўвала групавыя ходкі для высвятлення адносін паміж жыхарамі розных мікрараёнаў.

Мяркуецца, што гэтая традыцыя сфармавалася ў выніку ўрбанізацыі, але ў найноўшы час страціла сваю актуальнасць – моладзь пераважна сядзіць па дамах, занятая гаджэтамі.

Дзень у гісторыі: 15 жніўня. Нарадзіўся рок-музыка Ігар Варашкевіч. Беларуска Галіна Раковіч зрабіла 10-ці тысячны скачок з парашутам. Забілі мастака Лявона Баразну. Памёр Язэп Драздовіч, пачынальнік нацыянальнага гістарычнага жывапісу

Навіна ад

1382 год. Забіты беларуска-літоўскі вяльможа Кейстут.

Сярод ягоных тытулаў згадваецца і князь Вялікалітоўскі. Гаспадарыў ён у Вялікім Княстве Літоўскім толькі год.

Кейстут быў адным з сыноў вялікага князя Гедзіміна. Ад бацькі ў спадчыну атрымаў Старыя Трокі, Горадню, Коўна, Упіту і Ліду.

За сваё жыццё Кейстут удзельнічаў у шматлікіх звадах, каб займець вышэйшую пасаду ў дзяржаве, хадзіў у рабаўніцкія паходы на суседнія землі.

Яго апісваюць, як «высокага, статнага чалавека», «кожнае слова якога шмат значыла», а калі ён каму пагражаў, то на ілбе набухалі вены і ўвесь выгляд яго будзіў страх.

Гістарычныя крыніцы падаюць, што яго задушыў пляменнік Ягайла Альгердавіч у Крэўскім замку.

1903 год. Нарадзіўся Пётр Ракіцкі.

Біёлаг-генэтык.

Займаўся даследаваннямі ў галіне генэтыкі і матэматычнай біялогіі. Вывучаў узаемадзеянне паміж спадчыннасцю і адборам. Сфармуляваў і эксперыментальна абгрунтаваў паняцце пра поле дзеяння гена.

У 1974 годзе ўганараваны Дзяржаўнай прэміяй БССР за цыкл прац «Распрацоўка пытанняў статыстычнай генэтыкі і ўкараненне матэматыка-статыстычных метадаў у біялогію», апублікаваных у 1964–1974 гадах.

1927 год. Нарадзіўся Аляксандр Крывіцкі.

Мовазнаўца.

Выхаванец Магілёўскага педагагічнага інстытуту.

Даследаваў лексіку беларускіх народных гаворак. Вывучаў беларускую моўную культуру.

Аўтар «Тураўскага слоўніка», даведнікаў дыялектнай лексікі «Жывёльны свет. Тэматычны слоўнік», «Раслінны свет. Тэматычны слоўнік», «Чалавек. Тэматычны слоўнік».

1954 год. Памёр Язэп Драздовіч.

Мастак, скульптар, этнограф, краязнавец, астраном, археолаг, педагог, паэт, пісьменнік.

Адзін з заснавальнікаў беларускага нацыянальнага гістарычнага жывапісу, майстар дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

Аўтар прац з апісаннем падзей VI – XX стагоддзяў. Яго графічнымі малюнкамі ўпрыгожаны першы беларускі падручнік геаграфіі Аркадзя Смоліча.

У гонар мастака названы вуліцы ў Мінску і яшчэ 6 гарадах, Германавіцкі музей мастацтва і этнаграфіі. Яму стаяць помнікі ў Мінску і Глыбокім.

1960 год. Нарадзіўся Ігар Варашкевіч.

Рок-музыка, мастак. Лідар гурта «Крама».

Калектыў трымаецца класічнага року, узорам якога выступаюць англійскія гурты Rolling Stones, Deep Purple, The Beatles.

У сваім рэпертуары мае багата хітоў, адзін з іх – «Будзь разам з намі». Запісаную ў 1993 годзе песню музыкі граюць амаль на ўсіх сваіх выступах.

Варашкевіч – удзельнік маладзёвага аб’яднання «Беларуская Майстроўня», выставаў мастацкіх працаў.

За сваю музычную кар’еру пабываў у лідарах гуртоў «Бонда», «Рокіс».

1963 год. Нарадзіўся Валеры Леванеўскі.

Палітык, грамадскі дзеяч, прадпрымальнік, палітычны зняволены.

З 1996 года ўзначальваў страйкавы камітэт прадпрымальнікаў. Арганізатар масавых акцый пратэсту прадпрымальнікаў. Заснавальнік і галоўны рэдактар рэспубліканскага бюлетэню «Прадпрымальнік».

У 2001 году вылучаўся кандыдатам у прэзідэнты Беларусі.

Быўшы зняволеным паводле крымінальнай справы, трымаў галадоўку пратэсту.

Быў асуджаны на два гады калоніі агульнага рэжыму з канфіскацыяй маёмасці, за абразу прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Вызваліўся 15-га мая 2006 года.

1972 год. Забіты Лявон Баразна.

Мастак дэкаратыўна-ўжытковага мастацтва.

Даследчык культуры, актывіст захавання гісторыка-культурнай спадчыны.

Разам з Зянонам Пазняком стварыў суполку «Аматары беларускага мастацтва», ладзіў экскурсіі па старым Мінску, этнаграфічныя экспедыцыі, выступаў у абарону вуліцы Няміга.

Блізкі сябар Уладзімера Караткевіча.

2002 год. Галіна Раковіч зрабіла 10000-ны скачок з парашутам.

Яна майстар спорту міжнароднага класа, двухразовая чэмпіёнка свету.

Для параўнання: украінка Валянціна Закарэцкая з 11500 скачкамі занесена ў Кнігу рэкордаў Гінэса.

 

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Colorfest прайшоў у Магілёве. Гараджане сталі крыху індусамі. Шмат фота

Навіна ад

Галоўная традыцыя фэсту – абсыпаць адзін аднаго рознакаляровымі яркімі і лёгка змыўнымі фарбамі. Штогадовая імпрэза праходзіла ў мясцовым Парку атракцыёнаў і традыцыйна сабрала шмат дзяцей і моладзі. Фарбы для мурзання ўдзельнікі куплялі на месцы. Яны бяспечныя, але і каштуюць не танна.

Упершыню Colorfest правялі ў Магілёве ў 2017 годзе. Ён адбыўся на стадыёне існуючага на той момант заводу штучнага валакла. Гэта аддаленая ад людных вуліц мясціна, куды адпраўлялі апазіцыянераў пратэставаць. Апошнія гады фэст праводзяць у Парку атракцыёнаў.

Ідэю правядзення фестываляў фарбы еўрапейцы падгледзелі ў індуісцкай культуры. Свята Holi (Пяшчоты) – адно з найбольш маляўнічых у Індыі і Непале. Бенгальцы з фарбамі адзначаюць сваё навагоддзе і свята вясны.

Упершыню ў Еўропе свята Holi правялі 29 чэрвеня 2012 года ў Берліне. У тым жа годзе, убачыўшы, наколькі спадабалася імпрэза людзям, адбылося яшчэ тры падобныя фэсты. Самы масавы адбыўся ў Мюнхене. На яго прыйшло 10 тысяч ахвотнікаў пабыць мурзатымі ад фарбаў.

Ад 2014 году Colorfest становіцца адным з улюблёных дзействаў еўрапейцаў. Яго сталі праводзяць не толькі на старым кантыненце, але ў Новай Зеландыі і нават Паўночнай Афрыцы.

У Беларусі таксама ўзяліся папулярызаваць свята з індуісцкімі каранямі. Да такога наватарства ў Магілёве мясцовая ўлада паставілася з недаверам, таму і адправіла ахвотнікаў абсыпацца фарбамі на аддалены ад гарадскога цэнтру стадыён, што на вуліцы Чалюскінцаў.

Адаптаваная пад Colorfest свята Holi падаецца як фестываль, дзе ўсе роўныя, незалежна ад колеру скуры, нацыянальнасці, узросту і полу. На ім няма месца курэнню і алкаголю – толькі здаровы розум, чыстыя эмоцыі, светлыя пачуцці і жывыя зносіны.