Category: Культура

Дзень у гісторыі. Паўстаў мемарыял «Хатынь». Расстраляны Лістапад. Заснаваны архіў, які ўратаваў каталіцкую святыню. Нарадзілася аўтарка «Авантур Пранціша Вырвіча»

Навіна ад

5 ліпеня 1818 года нарадзіўся Антон Яленскі.

Грамадскі дзеяч, буйны землеўласнік кіраўнік паўстання 1863-1864 гадоў на Міншчыне.

Нарадзіўся ў сям’і буйнога землеўласніка Мазырскага павета Мінскай губерні.

Адмовіўся падпісаць вернападданства расійскаму цару Аляксандра II, што рабіла мясцовае дваранства ў 1863, і быў арыштаваны.

Пакараны 15 гадамі катаргі ў Сібіры. Былі канфіскаваны ўсе яго маёнткі, якія пасля планавалася прадаць альбо ўзнагародзіць бясплатна расійскіх афіцэраў, што прымалі ўдзел у здушэнні паўстання.

wikimedia.org

5 ліпеня 1901 года нарадзіўся Уладзімір Вараксін.

Архітэктар, Заслужаны будаўнік БССР.

Сярод яго праектаў: будынак педтэхнікума ў Крычаве (цяпер школа №1), кінатэатр «Радзіма», комплекс будынкаў прамкамбіната, жылы пасёлак аўтарамонтнага заводу ў Магілёве.

bis.nlb.by

5 ліпеня 1938 года расстраляны Юрый Лістапад.

Настаўнік, кіраўнік беларускага руху на Случчыне, удзельнік Слуцкага збройнага чыну. Блізкі сябар Якуба Коласа.

Актыўна ўдзельнічаў у працы слуцкіх беларускіх арганізацый.

Неаднаразова арыштоўваўся органамі савецкай улады. 31 сакавіка 1938 «тройкай» НКУС за «антысавецкую агітацыю сярод зняволеных» прыгавораны да расстрэлу. Рэабілітаваны 16 ліпеня 1956 годзе.

wikimedia.org

5 ліпеня 1938 года ў Магілёве створаны Цэнтральны гістарычны архіў.

У былі захоўваліся ўсе дакументы з тэрыторыі БССР да 1917 году Архіў размяшчаўся ў будынку каталіцкага сабора Унебаўзяцця Найсвяцейшай Дзевы Марыі і Святога Станіслава. Гэта ўратавала святыню ад разбурэння. Храм страціў частку роспісаў, рэдкі арган.

У 1963 годзе Цэнтральны дзяржаўны гістарычны архіў быў пераведзены ў Мінск, а ў будынак касцёлу пераехаў Дзяржаўны архіў Магілёўскай вобласці.

Цяпер Дзяржаўны архіў вобласці знаходзіцца на вуліцы Чалюскінцаў.

planetabelarus.by

5 ліпеня 1969 года адбылося адкрыццё мемарыяльнага комплексу «Хатынь».

Мемарыял паўстаў на месцы знішчанай гітлераўцамі 22 сакавіка 1943 году разам з жыхарамі вёскі Хатынь.

Комплексам «Хатынь» ушанаваная памяць аб 186 спаленых з жыхарамі вёсак, якія не аднавіліся пасля вайны і 433 паселішчах, знішчаных з жыхарамі, але адроджаных па вайне.

Таксама аб ахвярах 66 лагераў смерці і месцаў масавага знішчэння грамадзян.

sportedu.by

5 ліпеня 1965 года нарадзілася Людміла Рублеўская.

Паэтэса, пісьменніца, літаратурны крытык.

Працавала ў газетах «Наша слова», «Літаратура і мастацтва». Аўтарка папулярнай серыі раманаў «Авантуры Пранціша Вырвіча». Яе гісторыяцэнтрычныя творы параўноўваюць з «меладраматычнымі інтэрпрэтацыямі» мастацкіх ідэй Уладзімера Караткевіча.

wikimedia.org

5 ліпеня 1970 года нарадзіўся Андрэй Лукашэвіч.

Беларускі гісторык, картограф.

Даследчык ваеннай і палітычнай гісторыі Беларусі, Расіі і Польшчы XVIII-пачатку XX стагоддзяў.

Аўтар больш за 300 навуковых, навукова-метадычных і навукова-папулярных артыкулаў аб напалеонаўскіх войнаў, 1-й сусветнай вайне, фармаванні і ахове заходняй мяжы Расійскай імперыі, дзейнасці службаў разведкі і контрразведкі.

nashi-lyudi.by

5 ліпеня 1996 года пайшоў з жыцця Васіль Вітка (Цімох Крысько).

Паэт, перакладчык, драматург, класік беларускай дзіцячай літаратуры.

У час сталінскіх рэпрэсій, у 1937 годзе быў выключаны з камсамолу і выгнаны з рэдакцыі «Чырвонай змены» «за страту пільнасці і лібералізм».

Узначальваў рэдакцыі газеты «Літаратура і мастацтва», часопісу «Вясёлка».

Паводле ўспамінаў унучкі, Юліі Чарняўскай, пасля рэферэндуму аб змяненні дзяржаўнай сімволікі, ініцыяванага Лукашэнкам, Васіль Вітка напісаў верш. Яго перасталі друкаваць, а па смерці не ўдалося дамагчыся ўсталявання мемарыяльнай дошкі на доме, дзе жыў.

wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу “Вікепедыя” і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніц

 

Дзень у гісторыі. Дзень незалежнасці ЗША. Перапахаванне Адама Міцкевіча. Тэракт на Дзень Незалежнасці. Плюшавы дэсант

Навіна ад

4 ліпеня 1776 года прынята Дэкларацыя незалежнасці ЗША.

Дзень незалежнасці ЗША.

Дэкларацыю зацвердзілі на Другім Кантынентальным кангрэсе, з’ездзе дэпутатаў ад 13 амерыканскіх калоніяў Вялікабрытаніі. 13 палос на сцягу ЗША сімвалізуюць 13 калоніяў (штатаў).

Абвяшчэнне незалежнасці стала вынікам дзесяцігадовага змагання еўрапейцаў, якія нарадзіліся ў Амерыцы, за існаванне іх краіны незалежна ад метраполіі.

external.polskieradio.pl

4 ліпеня 1890 года адбылося перапахаванне Адама Міцкевіча ў Вавельскім саборы ў Кракаве.

Польскі літаратар, асветнік, дзеяч нацыянальна-вызваленчага руху, адзін з пачынальнікаў беларускай літаратуры.

Многія творы Міцкевіча сталі агульнапрынятымі сімваламі вызваленчага руху на тэрыторыі былой Рэчы Паспалітай. Ягоная «Ода да маладосці» была ўспрынятая як маніфест паўстання 1830–1831. Пасля напісання ў віленска-ковенскі перыяд паэм «Гражына» і «Дзяды» постаць Міцкевіча выйшла на першы план у польскамоўнай літаратуры.

Меў беларускае паходжанне, ураджэнец вёскі Завоссе (цяпер Баранавіцкі раён). Парэшткі перавезлі з Канстанцінопалю (Стамбул, Турцыя), дзе памёр.

У Наваградку, Стамбуле працуюць музеі Адама Міцкевіча. Яго імем названы вуліцы, пастаўлены помнікі ў гарадах Беларусі, Польшчы, Літвы, помнік у Парыжы.

Вавельскі сабор, ці Сабор Святых Станіслава і Вацлава – пахавальня польскіх каралёў. Акрамя МІцкевіча там спачывае яшчэ адзін знаны польскі літаратар Юлівуш Славацкі.

wikimedia.org

4 ліпеня 1952 года памёр Язэп Варонка.

Беларускі палітычны дзеяч, журналіст, публіцыст.

Першы старшыня Народнага сакратарыята БНР. 

У ЗША ўзначальваў Беларуска-амерыканскую нацыянальную асацыяцыю, быў адным з кіраўнікоў Беларуска-амерыканскай нацыянальнай рады, выдаваў газету «Беларуская трыбуна», вёў беларускія і рускія праграмы на чыкагскім радыё.

Памёр у ЗША.

wikimedia.org

4 ліпеня 2008 года адбыўся тэракт на святочным канцэрце да афіцыйнага Дня незалежнасці.

Выбухнула самаробная прылада, начыненая металічнымі гайкамі і цвікамі.

Пацярпелі 54 чалавекі, шпіталізавана – 47.

Падазраванымі ў тэракце пабывалі 120 чалавек. Іх трымалі па 10 сутак у СІЗА. Адбіткі пальцаў узятыя ў 1,3 мільёна чалавек. 12 тысячаў чалавек адмовіліся ад гэтай працэдуры.

2 ліпеня 2009 году Аляксандр Лукашэнка заявіў: «Вінаватыя да гэтага не ўстаноўленыя, таксама як і не раскрытыя выбухі ў Віцебску. Гэта ганьба для праваахоўных органаў».

nmn.by

4 ліпеня 2012 года адбыўся «Плюшавы дэсант» альбо «мядзведзіроўка».

Акцыя шведскіх лётчыкаў, якія перасеклі мяжу беларускай паветранай прасторы, праляцелі над Івянцом, даляцелі да мінскага Сухарава, скінулі з самалёта на парашутах цацачных мядзведзікаў. Да іх прывязаныя былі ўлёткі з надпісамі, якія заклікалі да выканання свабоды слова ў краіне.

Міністэрства абароны Рэспублікі Беларусь лічыць факт пранікнення замежнага самалёта ў беларускую паветраную прастору парушэннем яе цэласнасці

26 ліпеня 2012 года Аляксандр Лукашэнка прызнаў факт парушэння мяжы, а 31 ліпеня адправіў у адстаўку старшыню беларускага пагранічнага камітэту генерал-маёра Ігара Рачкоўскага і камандуючага войскамі СПА Беларусі генерал-маёра Дзмітрыя Пахмелкіна. Да таго ж Лукашэнка пазбавіў пасады і віцэ-прэм’ера Сяргея Румаса.

bnp.by

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніц

 

 

 

Дзень у гісторыі. Афіцыйны Дзень незалежнасці Беларусі. Гадавіна вызвалення Мінску з-пад акупацыі маскоўцаў. Нарадзілася Алаіза Пашкевіч, літаратарка вядомая пад псеўданімам Цётка

Навіна ад

3 ліпеня – Дзень незалежнасці Беларусі (Дзень Рэспублікі).

Галоўнае афіцыйнае дзяржаўнае свята.

Ад 1991 да 1996 году Дзень незалежнасці адзначаўся 27 ліпеня. У 1990 годзе дэпутатамі Вярхоўнага савету 12 склікання была зацверджана Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце Беларусі. Праз год ёй быў нададзены статус закону.

3 ліпеня стала Днём незалежнасці рашэннем Аляксандра Лукашэнкі. З яго ініцыятывы ў 1996 годзе правялі рэферэндум, адным з пытаннем якога было змяненне даты адзначэння Дня незалежнасці. Ён быў прымеркаваны да Дня вызвалення Мінску ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Той рэферэндум пашырыў паўнамоцтвы Лукашэнкі. 1996 год лічыцца пачаткам усталявання ў Беларусі дыктатарскага рэжыму. Паводле апанентаў улады і міжнароднай супольнасці правядзенне рэферэндуму праходзіла з істотнымі парушэннямі заканадаўства.

novychas.online

3 ліпеня 1660 года войска Паўла Сапегі вызваліла Мінск з-пад акупацыі маскоўскага войска.

Мінск прабыў пад уладай маскоўцаў 5 гадоў. Тады трывала трынаццацігадовага вайна, распачатая ўсходнім суседам. Шырокай грамадскасці пра яе стала вядома з кнігі гісторыка Генадзя Сагановіча «Невядомая вайна».

Наступствы той вайны для земляў Беларусі былі катастрафічныя. Да вайны насельніцтва Мінску складала 7 тысяч чалавек. Па вайне ў 1667-ым налічвалася толькі 300 двароў. Даваенную колькасць насельніцтва ўдалося аднавіць Мінску праз сто год.

kyky-public-storage.s3.eu-central-1.amazonaws.com

3 ліпеня 1876 года нарадзілася Алаіза Пашкевіч, вядомая пад псеўданімам Цётка.

Паэтэса, грамадскі дзеяч.

Адна з пачынальніц беларускай прозы.

Удзельніца пецярбургскага гуртка студэнтаў-беларусаў «Круг беларускай народнай прасветы». Аўтар кніг «Першае чытанне для дзетак беларусаў», першага «Беларускага лемантара».

Асноўныя матывы яе паэзіі – любоў да радзімы, да прыроды, самаахвярнае служэнне народу.

wikimedia.org

3 ліпеня (20 чэрвеня) 1896 года нарадзіўся Яраслаў Кастыцэвіч.

Педагог, грамадскі і царкоўны дзеяч.

Адзін з арганізатараў і дырэктар Беларускай дзяржаўнай гімназіі ў Бельску Падляскім, дырэктар беларускага ліцэю.

У Бельску Падляскім на будынку ліцэю імя Браніслава Тарашкевіча ў яго гонар усталявана мемарыяльная дошка. Яго імя носіць комплекс школ з дадатковым навучаннем беларускай мовы ў Бельску Падляскім.

wikimedia.org

3 ліпеня 1901 года нарадзіўся Аляксандр Крыт, вядомы як айцец Андрэй.

Рэлігійны і грамадскі дзеяч беларускага замежжа.

Змагар за беларушчыну, праваслаўны святар, іерарх Беларускай аўтакефальнай праваслаўнай царквы.

Член Згуртавання беларусаў Вялікай Брытаніі, ЗША. Святар у прыходзе Жыровіцкай Божай Маці ў Кліўлендзе (штат Агаё).

wikimedia.org

3 ліпеня 1941 года пачалася 23-х дзённая абарона Магілёва ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Трывала да 26 ліпеня. Абаронцы Магілёва скавалі значныя войскі гітлераўцаў і развеялі міф пра іх непераможнасць.

Падзеі, звязаныя з абаронай Магілёва адлюстраваныя ў фільмах «Дняпроўскі рубеж», «Жывыя і мёртвыя». У памяць аб баях 172 стралковай дывізіі ў 1995 годзе адкрыты мемарыяльны комплекс «Буйніцкае поле».

gubernsky.by

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя», а таксама з іншых адкрытых у інтэрнэце крыніц

 

Дзень у гісторыі. Каранацыя абразоў Маці Божай Вастрабрамскай і Маці Божай Будслаўскай. Дзень вышыванкі і Міжнародны Дзень Дняпра. Памёр дыпламат Андрэй Грамыка, які меў мянушку «містар «Не»

Навіна ад

2 ліпеня 2022 года, – Міжнародны Дзень Дняпра.

Адзначаецца з 2003 году ў першую суботу ліпеня. Дата мае экалагічную скіраванасць.

Прысвечана адной з самых спакойных і велічных раўнінных рэк Еўропы. На кантыненце па даўжыні займае чацвёртае месца пасля Волгі, Дуная і Урала.

Даўжыня ракі 2201 км. На Беларусь прыпадае 595 км. Да басейна ракі адносіцца 51% тэрыторыі краіны. На Магілёўшчыне прытокі Дняпра – Сож, Бярэзіна.

На Дняпры стаіць Магілёў.

2 ліпеня – Дзень беларускай вышыванкі.

Прысвечаны беларускаму нацыянальнаму арнаменту.

У Беларусі Дні вышыванкі з 2014 году ладзіла арганізацыя, якая вымушана была пасля 10 гадоў дзейнасці спыніць сваё існаванне праз пераслед дзяржавы. Ейныя акцыі праходзілі незалежна ад дзяржавы і без усялякай яе падтрымкі.

Дзяржава пераняла ініцыятыву ў 2016-ым. Тады сталі праводзіцца афіцыйныя «Дні вышыванкі» дзеля, як заяўлялася, папулярызацыі нацыянальных традыцыяў, пашырэння культурнага асяроддзя і духоўнай свядомасці беларусаў, а таксама садзейнічання развіццю ды рэалізацыі грамадска-значных ініцыятываў.

Для нашых продкаў арнамент быў не толькі ўпрыгожаннем, але і шыфрам, які дайшоў да нас праз стагоддзі. У кожным рэгіёне свае асаблівасці вышыванкі, але абавязковыя два колеры – чырвоны і белы.

Белы – сімвалізуе чысціню і бязгрэшнасць, чырвоны – жыццё, сонца і багацце. У канцы XIX стагоддзя дадаўся чорны колер, які выкарыстоўваўся ў спалучэнні з чырвоным.

belarus.by

2 ліпеня 1998 года Будслаўскі абраз Маці Божай каранаваны папскімі каронамі.

Падзея адбылася ў 410 гадавіну з’яўлення Маці Божай і да 400-годдзя перадачы абраза Будслаўскаму касцёлу.

Паводле бернардынскага летапісца Томаша Дыгона 2 ліпеня 1588 года пасля ранішняй імшы і малітвы ў Будслаўскім касцёле дзясяткі прыхаджан убачылі ў небе воблака, з якога вылівалася святло на капліцу і келлі манахаў. З яго з’явілася Прасвятая Дзева Марыя з немаўлём на руках у асяроддзі анёлаў.

З таго часу пачаліся паломніцтвы ў Будслаў.

У незалежнай Беларусі афіцыйна масавае паломніцтва да цудадзейнага абразу Маці Божай Будслаўскай адбылося ў 1992 годзе. У ім удзельнічала 45 груп пілігрымаў.

26 лістапада 2018 году фэст уключаны ў Рэпрэзентатыўны спіс нематэрыяльнай культурнай спадчыны ЮНЭСКА.

catholic.by 

2 ліпеня 1927 года ў Вільні адбыўся ўрачысты акт каранацыі іконы Маці Божай Вастрабрамскай.

Ёй было дадзена імя – Блаславёная Дзева Марыя Маці Міласэрнасці.

Абраз Маці Божай Вастрабрамскай – адна з важных хрысціянскіх святынь Беларусі, Літвы, Польшчы. Знаходзіцца ў капліцы Вострай брамы ў Вільні з пачатку XVII стагоддзя.

Адметнасць сьвятыні – Багародзіца без дзіцяці на руках.

forumdlazycia.files.wordpress.com

2 ліпеня 1922 года нарадзіўся Генрых Вагнер.

Беларускі кампазітар, музыкант.

Творчасці Вагнера ўласцівыя пластычнасць і нацыянальная характарнасць меласа, тэмбравая квяцістасць, дынамічнае развіццё музычных вобразаў. Ён аўтар оперы «Сцежкаю жыцця» па матывах аповесці В. Быкава «Воўчая зграя», першай беларускай тэлеоперы «Ранак».

У савецкі час удзельнічаў у «паўлегальных» фестывалях кантарскай музыкі ў Маскве.

mishpoha.org

2 ліпеня 1989 года памёр Андрэй Грамыка.

Ураджэнец вёскі Старыя Грамыкі Веткаўскага раёна, Гомельскай вобласці.

Савецкі дзяржаўны дзеяч, дыпламат.

Ад імя СССР паставіў подпісы пры стварэнні ААН, зацвярджэнні Статута ААН. Міністр замежных спраў СССР (1957-1985).

На Захадзе Грамыка меў мянушку «Mr. Nyet» (Містар «Не») за своеасаблівы стыль вядзення перамоў. Грамыка вёў савецка-амерыканскія перамовы падчас Карыбскага крызісу, перадухіліў вайну паміж Індыяй і Пакістанам у 1966 годзе.

wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаныя матэрыялы рэсурсу «Вікіпедыя», а таксама іншыя звесткі з адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

 

У Копысі паставілі бюст Янкі Купалы

Навіна ад

У мястэчку Копысь, што ў Аршанскім раёне, на самай мяжы з Магілёўшчынай, Янка Купала перабываў пакуль у недалёкіх адсюль Ляўках, узводзілі яму дачу. Там цяпер філіял Дзяржаўнага літаратурнага музею.

У Копысі бюст Івана Луцэвіча паставілі непадалёк ад месца, дзе было яго часовае прыстанішча. У мястэчку школа названая ў гонар Янкі Купалы.

Яшчэ Копысь вядомая тым, што ў мясцовай больніцы нарадзіўся Аляксандр Лукашэнка. Яго родныя мясціны праз Дняпро. Непадалёк узведзеная рэзідэнцыя. 

Жыхары Копысі кажуць, што Лукашэнка не прамінае адведваць мястэчка. Паводле іх, ён часта бывае ля лякарні. Цяпер дарогай да яе будзе бачыць Янку Купалу.

фота: belta.by

Дзень у гісторыі. Утварэнне Рэчы Паспалітай і Таварыства беларускай школы. Візіт у Беларусь прэзідэнта ЗША Рычарда Ніксана. Гадавіна дэнамінацыі

Навіна ад

1 ліпеня 1569 года ўтворана Рэч Паспалітая – федэратыўнае аб’яднанне дзвюх дзяржаў: Кароны Польскай і Вялікага Княства Літоўскага.

Зацверджана на агульным сойме Кароны Польскай і Вялікага Княства Літоўскага. У беларускай гістарыяграфіі падзея вядомая, як Люблінская ўнія.

Акт Люблінскай уніі быў аформлены ў выглядзе прывілею-дамовы, зацверджанага пастановай Люблінскага сейма. 

Тэкст акту быў падрыхтаваны ў двух экзэмплярах. Адзін замацаваны пячаткамі польскіх феадалаў, другі – пячаткамі феадалаў Княства. Пасля падпісання бакі памяняліся актамі.

Унія была заключана, калі Вялікае Княства Літоўскае знаходзілася ў цяжкім становішчы, абумоўленага Лівонскай вайной. Маскоўская дзяржава тады прэтэндавала на ўсходнія землі краіны.

wikimedia.org

1 ліпеня 1751 года ў Францыі пабачыў свет першы том першай у свеце «Энцыклапедыі».

Ініцыятар выдання кнігавыдавец Луі Брэтон, кіраўнік праекта – Дэні Дзідро (прысвяціў «Энцыклапедыі» 25 гадоў жыцця).

Асноўны корпус «Энцыклапедыі» склалі 35 тамоў: 17 тамоў тэксту (60 тысяч артыкулаў) і 11 тамоў ілюстрацый да тэксту.

Першая ўніверсальная «Беларуская савецкая энцыклапедыя» выдавалася ў 1969–1975 гадах, а 18-томавая «Беларуская энцыклапедыя» у 1996–2004 гадах.

yams.kufar.by

1 ліпеня 1812 года ўтвораны Часовы ўрад Вялікага Княства Літоўскага.

Паўстаў з падтрымкі французскага войска. Дзейнічаў да канца 1812 году.

Палітычная арганізацыя і адміністрацыйна-тэрытарыяльнае ўладкаванне занятых французскім войскам тэрыторыяў уніфікавалася па аналогіі з дзяржаўным ладам напалеонаўскае імперыі.

Часоваму ўраду падпарадкоўваліся цэнтральныя, рэгіянальныя і мясцовыя органы грамадзянскай адміністрацыі. Была арганізавана структура муніцыпальнага (гарадскога) самакіравання, сістэма вайскова-адміністрацыйнага кіравання.

Напалеон не аднавіў польскую дзяржаўнасць у былых польска-літоўскіх землях. Ён паставіў на заваяваных тэрыторыях часавую адміністрацыю, тым самым адклаўшы прыняцце канчатковага рашэння да поўнай перамогі над Расіяй.

novychas.online

1 ліпеня 1921 года зацверджаны статут Таварыства беларускай школы.

Падзея адбылася ў Вільні.

Таварыства адкрывала і ўтрымлівала народныя школы і дамы, курсы, настаўніцкія семінары, чытальні-бібліятэкі, выдавала часопісы, падручнікі і іншую літаратуру, займалася канцэртнай дзейнасцю.

Выступала супраць паланізацыі, сацыяльнага прыгнёту, абуджала нацыянальную свядомасць беларусаў.

У найноўшай гісторыі Таварыства беларускай мовы было адноўлена ў 1996 годзе як грамадскае аб’яднанне. Дзейнічала да 2021 года.

wikimedia.org

1 ліпеня 1927 года нарадзілася Зора Кіпель.

Беларуская грамадская дзяячка беларускай эміграцыі ў ЗША. Літаратуразнаўца, публіцыстка.

У 1936-1941 гадах жыла ў Крычаве. Скончыла Беларускую гімназію імя Я. Купалы. Універсітэты ў Рэгенсбургу, Цюбінгенскі, Лювенскі, Ратгерскі.

Адна з ініцыятараў увядзення камп’ютарнай каталагізацыі ў бібліятэчнай сістэме ЗША.

Рэдактар газеты «Беларус», член Рады БНР, аўтар «Бібліяграфія беларускага і беларусаведнага друку на Захадзе», твораў па гісторыі Беларусі, літаратуры, асвеце.

radabnr.org

1 ліпеня 1941 года пачалося фармаванне магілёўскага народнага апалчэння. Доўжылася да 12 ліпеня.

Створана з асобаў не прызыўнога ўзросту пад кіраўніцтвам ваеннага камісара вобласці І. Ваяводзіна ў складзе палка і 14 батальёнаў – 12 тысяч чалавек. Апалчэнне бараніла Магілёва ад гітлераўцаў.

У 1974 г. у абласным цэнтры з’явілася вуліца Народнага апалчэння. Знаходзіцца ў мікрараёне Юбілейны.

peramoga.belta.by

1 ліпеня 1974 года адбыўся першы афіцыйны візіт прэзідэнта ЗША Рычарда Ніксана ў Беларусь.

Госця прынялі ва ўрадавай рэзідэнцыі «Заслаўе». Ніксан азнаёміўся з горадам, усклаў вянок да манумента на плошчы Перамогі, наведаў мемарыяльны комплекс «Хатынь».

Падчас абеду ў тосце ён ушанаваў подзвіг беларускага народа ў Вялікай Айчыннай вайне. Разгадаў хітрыкі савецкіх палітыкаў: замест Катыні, яго прывезлі ў Хатынь.

15 студзеня 1994 году незалежную Беларусі наведаў яшчэ адзін прэзідэнт ЗША Блін Клінтан.

nashaniva.com

1 ліпеня 2016 года ў Беларусі адбылася дэнамінацыя нацыянальнай валюты і былі ўведзены новыя грашовыя знакі ўзору 2009 года. Зʼявіліся манеты.

Афіцыйна было абвешчана, што дэнамінацыя прынята для далейшага ўдасканалення грашовага абарачэння, спрашчэння ўліку і разлікаў у краіне, падтрымання аптымальнай купюрнай будовы грашовай масы. Працэс дэнамінацыі, даводзілі ўрадоўцы, не паўплывае на пакупную здольнасць рубля, курс нацыянальнай валюты адносна замежных, фактычны ўзровень інфляцыі.

belpatriot.by

У публікацыі выкарыстаная інфармацыя з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых крыніц

 

Дзень у гісторыі. Камуністычная ўлада Савецкага Саюзу асудзіла культ Сталіна. Нарадзіўся ліцвін польскай культуры Чэслаў Мілаш. У Віцебску пачаў курсаваць першы ў Беларусі трамвай

Навіна ад

30 чэрвеня – Міжнародны дзень астэроіда.

Адзначаецца ад 2016 году з ініцыятывы Генеральнай Асамблеі Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў.

Нагодаю для абвяшчэння гэтага Дня стала гадавіна сутыкнення астэроіду з зямлёю, якое адбылося 30 чэрвеня 1908 году. Тады выбуховай хваляй у радыусе 40 км быў павалены лес, узніклі пажары. Узрыў быў чутны за 1000 км. Выбуховую хвалю рэгістравалі па ўсім свеце.

Гэта ўнікальная прыродная зʼява вядомая як «Тунгускі метэарыт».

Дзень астэроіда закліканы павысіць узровень дасведчанасці людзей аб небяспецы сутыкнення зямлі з астэроідамі, якое нясе разбуральныя наступствы для чалавецтва, а таксама інфармаваць насельніцтва аб мерах па падтрыманні сувязі ў крытычнай сітуацыі.

img-fotki.yandex.ru

30 чэрвеня 1881 года нарадзіўся Павел Растаргуеў.

Беларускі мовазнаўца.

Правадзейны член Інстытуту беларускай культуры, доктар філалагічных навук.

У 1918 годзе чытаў курс лекцыяў беларускай мовы ў Беларускім народным універсітэце ў Маскве. Вывучаў беларускія гаворкі, гаворкі расійска-беларуска-ўкраінскага памежжа, займаўся вырашэннем праблемаў беларускай літаратурнай мовы.

wikimedia.org

30 чэрвеня 1898 года запушчаны трамвай у Віцебску. Горад стаў першым у Беларусі, дзе зʼявіўся такі транспарт.

У Віцебску працуе музей трамвая.

У Мінску трамвай пусцілі ў 1928 годзе. У Беларусі такі транспарт ёсьць у Наваполацку і Мазыры.

wikimedia.org

30 чэрвеня 1911 года нарадзіўся Чэслаў Мілаш.

Польскі паэт, празаік, эсэіст, лаўрэат Нобэлеўскай прэміі па літаратуры.

Працаваў на Польскім Радыё ў Вільні, але быў звольнены па абвінавачаннях у падтрымцы інтарэсаў літоўцаў і беларусаў.

Па Другой сусветнай вайне Мілаш працаваў у Міністэрстве замежных спраў Польскай Народнай Рэспублікі. 

У 1951 адмовіўся вярнуцца ў Польшчу і папрасіў у французскага ўраду палітычнага прытулку. Супрацоўнічаў з польскімі выданнямі.

У ПНР яго афіцыйна лічылі здраднікам і рэнегатам. Да 1980 цэнзура забаряняла не толькі публікаванне яго твораў, але і згадваць яго прозвішча.

Брат, Чэслава Андрэй Мілаш казаў: «Мілашы – гэта такія самыя ліцвіны, як Міцкевіч, Гамбровіч, Голубеў, Ясеніца, Ваньковіч, Віткацы ці нават Пілсудзкі«. 

А сам Чэслаў Мілаш гаварыў пра сябе: «Я ліцвін польскай культуры»

Ліцьвіны – гістарычнае найменне і саманазва ўраджэнцаў беларускіх земляў у Вялікім Княстве Літоўскім, якая выкарыстоўвалася поруч з русінамі.

30 чэрвеня 1956 года Савецкае кіраўніцтва ўзняло праблему культу асобы Сталіна.

ЦК КПСС прыняў пастанову «Аб пераадоленні культу асобы і яе наступстваў», у якой узнята праблема барацьбы з культам асобы Іосіфа Сталіна. Было заяўлена, што такая зʼява супярэчыць прыродзе сацыялістычнага ладу і замаруджвае прасоўванне савецкага грамадства да камунізму.

Узведзеныя помнікі Сталіну сталі зносіць, здымаць шматлікія партрэты. У 1961 годзе ЦК КПСС прызнаў «немэтазгодным далейшае захаванне ў Маўзалеі саркафага з труной І. Сталіна», прапанаваўшы перапахаваць яго каля Крамлёўскай сцяны.

wikimedia.org

30 чэрвеня 1965 года нарадзіўся Лявон Юрэвіч.

Беларускі літаратуразнавец, крытык, бібліёграф, грамадскі дзеяч беларускай эміграцыі.

Скончыўшы школу працаваў у гарадской дзіцячай бібліятэцы. Удзельнічаў у маладзёжным грамадскім абʼяднанні «Беларуская Майстроўня» (1979–1984).

Скончыў філалагічны факультэт Мінскага педінстытуту імя Максіма Горкага. Выкладаў беларускую мову ў Мінскім педінстытуце замежных моў. 

У 1990 годзе паступіў у аспірантуру Інстытуту літаратуры імя Янкі Купалы АН БССР. 

У 1993 годзе выехаў у ЗША. Працуе архівістам у Нью-Ёркскай публічнай бібліятэцы. Мае дзве навуковыя ступені: у філалогіі і бібліятэказнаўстве. 

Чалец Беларускага інстытуту навукі і мастацтва, які дзеіць у Нью-Ёрку, уваходзіць у рэдкалегію альманаха «Запісы БІНіМ».

Аўтар шматлікіх даследаванняў розных гістарычных перыядаў існавання беларускай нацыі: «Беларуская мемуарная літаратура на эміграцыі», «Культура беларускага замежжа», «Роля беларускай дыяспары ў захаванні і развіцці беларускай культуры».

knihi.by

30 чэрвеня 1969 года памёр Міхайла Грамыка.

Беларускі географ, геолаг, пісьменнік, вязень ГУЛАГу.

Даследчык радовішчаў нафты. Выхаванец Магілёўскай гімназіі. Распрацоўшчык беларускай тэрміналогіі па геаграфіі, геалогіі, хіміі, падручнікаў «Пачатковая геаграфія», «Уводзіны ў навуку аб неарганічнай прыродзе». Удзельнічаў у пошуку нафты на Палессі.

Аўтар кніг паэзіі, п’ес, якія ставіліся ў тэатрах. Аўтар успамінаў пра Я. Купалу, Я. Коласа, А. Грыневіча.

30 чэрвеня 2014 года памёр Сяргей Краўчанка.

Заслужаны артыст Беларусі, актор Нацыянальнага акадэмічнага тэатру імя Янкі Купалы.

Сярод ягоных роляў: Данілка («Раскіданае гняздо» Я. Купалы), Драгун («Парог» А. Дударава), Гайдук («Ідылія» В. Дуніна-Марцінкевіча), Захар («Апошні шанц» В. Быкава), Дамаш («Князь Вітаўт» А. Дударава).

wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаная інфармацыя з рэсурсу “Вікіпедыя” і іншых адкрытых крыніцаў у інтэрнэце

 

Дзень у гісторыі. Пачатак савецкай партызанкі. У Мінску пусцілі метро. Памёр Ксенафонт Гаворскі, даследнік беларускіх курганоў

Навіна ад

29 чэрвеня 1440 года вялікім князем ВКЛ абраны Казімір Ягелончык. 

Быў таксама каралём польскім.

Вярнуў Вялікаму княству Літоўскаму Валынь, Падолле, Дарагічынскую зямлю.

Аказваў матэрыяльную дапамогу студэнтам з дзяржаўнага скарбу. Выдаў Судзебнік, ліквідаваў удзельныя княствы.

wikimedia.org

29 чэрвеня 1941 года – афіцыйны пачатак савецкай партызанкі.

Савет Народных Камісараў СССР і ЦК ВКП(б) выдалі дырэктыву, у якой заклікалі распачаць падпольную і партызанскую барацьбу ў раёнах, пакінутых савецкай арміяй.

У Беларусі да канца чэрвеня 1941 году дзейнічалі 4 партызанскія атрады, у ліпені – 35, а ў жніўні – 61.

Спачатку атрады налівалі ад 25 да 70 чалавек, потым – 100–350, былі і ў 800 і больш партызан.

На Магілёўшчыне 1 ліпеня 1941 году была сфармавана Клічаўская партызанская зона, якая ахоплівала Клічаўскі, часткова Асіповіцкі, Бялыніцкі, Бярэзінскі, Кіраўскі раёны.

archiwum.radyjo.net

29 чэрвеня 1984 года пачаўся рэгулярны рух мінскага метро.

Яго пракладалі ад 1977 году.

Цягнікі перавозілі пасажыраў спачатку ад станцыі «Маскоўская» да станцыі «Інстытут культуры».

Цяпер мінскае метро мае 33 станцыі на трох лініях: 

Аўтазаводскай, Маскоўскай і Зялёналужскай.

У 2020 годзе мінскім метро было перавезена амаль 220 мільёнаў чалавек. У сярэднім за суткі паслугамі метрапалітэну карыстаюцца блізу 600 тысяч пасажыраў.

euroradio.fm

29 чэрвеня 1896 года нарадзіўся Уладзіслаў Казлоўскі.

Беларускі грамадска-палітычны дзеяч, паэт, публіцыст.

Вучыўся ў Віленскай каталіцкай духоўнай семінарыі. У час вучобы далучыўся да беларускага нацыянальнага руху.

3 1921 служыў у польскім войску, адначасова браў удзел у дзейнасці беларускіх суполак. Адзін з лідараў правага радыкальнага крыла беларусканага нацыянальнага руху.

У 1930 году звольніўся ў запас у званні паручніка, пераехаў у Вільню і распачаў грамадска-палітычную і літаратурную дзейнасць. У 1930-х актыўна працаваў у Вільні ў беларускіх нацыянальных арганізацыях і ўстановах.

У 1941–1943 у Мінску быў рэдактарам «Беларускай газеты». У рэдакцыі гэтай газеты быў забіты партызанамі.

Пахаваны ў Мінску на Кальварыйскіх могілках.

wikimedia.org

29 чэрвеня 1871 года памёр Ксенафонт Гаворскі.

Беларускі гісторык, археолаг, выдавец.

Піянер археалагічных даследаванняў на тэрыторыі Беларусі. Займаўся археалагічнымі раскопкамі курганоў каля Полацка, Ушачаў, на рацэ Дрыса.

Першым у Беларусі падрабязна апісаў структуру курганных насыпаў. Даследчык царкоўнай гісторыі Беларусі.

wikimedia.org

29 чэрвеня 1958 года памёр Фабіян Ярэміч.

Беларускі грамадска-палітычны дзеяч.

Старшыня Беларускага нацыянальнага камітэту ў Вільні, сябра Рады БНР.

Адзін з арганізатараў і лідараў Беларускага сялянскага саюзу, Беларускага інстытуту гаспадаркі і культуры.

У 1945-1956 гадах рэпрэсаваны. Па вызваленні з ГУЛАГу жыў у Вільні.

wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаная інфармацыя з рэсурсу “Вікіпедыя”

Дзень у гісторыі. Таямнічая смерць Янкі Купалы. Гітлераўцамі акупаваны Мінск. Вызваленне Магілёва з-пад нямецка–фашысцкай акупацыі. Утвораная Ліга нацыяў, правобраз ААН

Навіна ад

28 чэрвеня 1660 года войскі Рэчы Паспалітай перамаглі акупацыйныя аддзелы Масковіі.

Бітва адбылася ля мястэчка Палонка, што на Навагрудчыне.

Палонкаўская бітва – першая буйная перамога Рэчы Паспалітай на канцавым этапе трынаццацігадовай вайны (1654-1667). Ёю была спыненая аблога Ляхавіцкага замку і зь яе пачалося вызваленне земляў Вялікага Княства Літоўскага.

Трынаццацігадовая вайна прынесла велічэзныя страты беларускім землям. Насельніцтва Беларусі скарацілася на 1,5 млн. чалавек, 70% хат у вёсках стаялі пустымі, большасць беларускіх гарадоў былі спалены. Для таго, каб узнавіць гаспадарку спатрэбілася каля 25 гадоў.

У 1994 годзе на месцы Палонкаўскай бітвы быў усталяваны памятны знак. У 2010 годзе адбыўся фестываль з удзелам прадстаўнікоў рыцарскіх клубаў.

wikimedia.org

28 чэрвеня 1914 года забіты Аўстра-венгерскі эрцгерцаг Франц Фердынанд.

Тэраакт у Сараеве ўчыніў сербскі студэнт Гаўрыл Прынцып. 

Забойства манаршай асобы стала нагодай для развязання Першай Сусветнай вайны. Яна пачалася 1 жніўня 1914 году. Скончылася з 1918-ым. У расійскае войска былі прызваны 900 тысяч беларусаў, з якіх загнула каля 70 тысяч.

Пад акупацыяй Кайзераўскай Германіі апынулася палова Беларусі, яшчэ палова была прыфрантавой зонай.

У 1915-1918 гадах колькасць бежанцаў склала ад 1,5 да 2,2 млн. чалавек.

У Магілёве знаходзілася Стаўка галоўнакамандуючага расійскім войскам – цара Мікалая-ІІ.

s16.stc.yc.kpcdn.net

28 чэрвеня 1919 года ўтворана Ліга Нацый.

Міжнародная арганізацыя, заснаваная ў выніку падпісання Версальскага пагаднення ў 1919–1920 гадах.

У перыяд з 28 верасня 1934 па 23 лютага 1935 гадоў у Лігу Нацый уваходзіла максімальная колькасць дзяржаў – 58.

Мэты Лігі Нацый уключалі ў сябе: раззбраенне, перадухіленне ваенных дзеянняў, забеспячэнне калектыўнай бяспекі, урэгуляванне спрэчак паміж краінамі шляхам дыпламатычных перамоў, а таксама паляпшэнне якасці жыцця на планеце. Спыніла існаванне арганізацыя ў 1946 годзе.

Лічыцца, што Ліга нацыяў заклала падмурак і была правобразам для Арганізацыі аб’яднаных нацыяў, якая паўстала па сканчэнні Другой сусветнай вайны.

 

28 чэрвеня 1923 год нарадзіўся Уладзімір Чантурыя.

Беларускі архітэктар, гісторык архітэктуры, доктар архітэктуры, прафесар.

Аўтар фундаментальных зборнікаў «Гісторыі архітэктуры Беларусі да 1917 году», «Атлас помнікаў архітэктуры і мемарыяльных комплексаў Беларусі».

wikimedia.org

28 чэрвеня 1941 года танкі і мотапяхота гітлераўскай Германіі ўвайшлі ў Мінск. 

Тры гады беларуская сталіца знаходзілася пад нацысцкай акупацыяй.

За гэты час на Міншчыне было знішчана больш за 300 тысяч чалавек. З іх 100 тысяч – ваеннапалонныя. Амаль 30 тысяч вывезеныя ў Нямеччыну.

Дакладная колькасць людскіх ахвяраў у Беларусі за час нацысцкай акупацыі вызначыць цяжка. Праз 20 гадоў па сканчэнні Другой сусветнай вайны лічылася, што загінула 2 млн. 200 тыс. жыхароў краю.

1prof.by

28 чэрвеня 1942 года загінуў народны паэт Беларусі Янка Купала.

Абставіны яго смерці застаюцца не высветленымі дагэтуль. Ён упаў у лесвічны пралёт з 10 паверху гасцініцы «Масква». У савецкай сталіцы ён знаходзіўся ў эвакуацыі.

Існуе тры версіі – няшчасны выпадак, самагубства, забойства.

Быў пахаваны на Ваганькаўскіх могілках у Маскве, а ў 1962 годзе перапахаваны ў Мінску на Вайсковых могілках.

Янка Купала неаднаразова з 1921 году падвяргаўся рэпрэсіям і ганенням з боку савецкіх улад. Выклікаўся на допыты ў справе контррэвалюцыйнай арганізацыі «Саюз вызвалення Беларусі», якой у рэальнасці не існавала. 

20 лістапада 1930 году, не вытрымаўшы здзекаў, Купала зрабіў спробу самагубства, але застаецца жывы.

wikimedia.org

28 чэрвеня 1944 года савецкімі войскамі вызвалены з-пад акупацыі фашысцкай Германіі Магілёў.

У вынікі аперацыі «Баграціён» былі вызвалілі таксама Быхаў, Асіповічы, Клічаў, Круглае, Крупкі, Лепель, Старыя Дарогі.

28 чэрвеня ў Магілёве адзначаецца – Дзень гораду.

lh3.googleusercontent.com

28 чэрвеня 1991 года спыніў існаванне Савет Эканамічнай Узаемадапамогі (СЭУ).

Міжнародная эканамічная арганізацыя створаная згодна з рашэннем эканамічнай нарады прадстаўнікоў Албаніі, Балгарыі, Венгрыі, Польшчы, Румыніі, СССР, Чэхаславаччыны. Штаб кватэра месцілася ў Маскве.

У склад арганізацыі ўвайшлі краіны, якія вызваліў Савецкі Саюз з-пад нацысцкай акупацыі. СЭУ лічыцца адказам Савецкага Саюзу на амерыканскі «план Маршала», які прадугледжваў адбудову пасляваеннай Еўропы. Мэта СЭУ была амаль ідэнтычная «Плану Маршала».

Прыярытэтным напрамкам дзейнасці СЭУ было эканамічнае і навукова-тэхнічнае супрацоўніцтва краін – членаў Саюзу, якая ўключала развіццё ўзаемнага гандлю, арганізацыю абмену гаспадарчым вопытам, аказанне ўзаемнай дапамогі сыравінай, прадуктамі харчавання, абсталяваннем, машынамі і іншымі таварамі. Распрацоўваліся адзіныя стандарты і нормы для краін-удзельніц.

Арганізацыя спыніла існаванне на 46 сесіі ў Будапешце.

upload.wikimedia.org

У публікацыі выкарыстаная інфармацыя з рэсурсу “Вікіпедыя”

 

Дзень у гісторыі. Канец савецкага перыяду беларусізацыі. Заснаванне Таварыства беларускай мовы. Адкрыццё помніка Альгерду

Навіна ад

27 чэрвеня – Сусветны дзень рыбалоўства.

Заснаваны ў ліпені 1984 года ў Рыме на Міжнароднай канферэнцыі па рэгуляванні і развіцці рыбалоўства. Яго мэты – павысіць прэстыж прафесіі і звярнуць увагу на водныя рэсурсы, якія патрабуюць беражлівага стаўлення. Тады ж былі складзеныя рэкамендацыі па ахове навакольнага асяроддзя для прадпрыемстваў, якія займаюцца здабычай рыбы ў розных краінах.

Упершыню сусветны дзень рыбалоўства адзначылі ў 1985 годзе.

Рыбалка – адно з самых масавых захапленняў, актыўны від адпачынку, які спрыяе ўмацаванню фізічных сіл, здароўя і псіхалагічнага стану.

Яшчэ ў старажытных людзей з’явіліся гарпуны і гаплікі. Першую вуду змайстравалі 16 тысяч гадоў таму з тычка і прымацаванай да яе ліяны. У Старажытным Егіпце вынайшлі сеткі і сачкі.

belarus-economy.by

27 чэрвеня 1697 года каралём Рэчы Паспалітай і вялікім князем ВКЛ быў абраны Аўгуст II Моцны.

Імкнуўся да абсалютнай улады і да пераўтварэння Вялікага Княства Літоўскага ў незалежную дзяржаву, але больш клапаціўся пра развіццё Саксоніі (быў курфюрстам саксонскім). Лічыўся саюзнікам маскоўскага самадзержца Пятра I. За Аўгустам II Моцным пачалося актыўнае ўмяшанне Расіі ва ўнутраныя справы Рэчы Паспалітай. Ён скараціў войска ў Рэчы Паспалітай з 80 да 18 тысяч чалавек, у ВКЛ да 6 тысяч.

wikimedia.org

27 чэрвеня 1863 года Зігмунт Серакоўскі быў павешаны на Лукішскай плошчы ў Вільні 

Адзін з кіраўнікоў паўстання 1863-1864 гадоў пад кіраўніцтвам К. Каліноўскага.

Серакоўскі вучыўся ў Пецярбургскім універсітэце, але за ўдзел у падпольных гуртках быў высланы салдатам у Арэнбургскі корпус, дзе пасябраваў з Тарасам Шаўчэнкам.

Вярнуўшыся па амністыі ў сталіцу імперыі, скончыў Акадэмію Генеральнага штабу. Зблізіўся з рускімі рэвалюцыянерамі Дабралюбавым, Чарнышэўскім.

У 1857 г. стварыў у Санкт-Пецярбургу рэвалюцыйную суполку афіцэраў, чальцамі якой былі і браты Каліноўскія. Падчас замежных падарожжаў сустракаўся з Герцэнам,  Агаровым, Гарыбальдзі.

З пачаткам паўстання пакінуў службу ў царскай арміі і разгарнуў ваенныя дзеянні інсургентаў на Ковеншчыне. У канцы красавіка 1863 году паўстанцы Серакоўскага былі разбітыя пад мястэчкам Біржы, сам ён быў паранены і захоплены ў палон.

Месца пахавання да 2017 году было невядомым. Пасля апоўзня на гары Гедыміна ў Вільні была знойдзена магіла мужчыны са звязанымі ззаду рукамі і з залатым пярсцёнкам на пальцы з выгравіраваным на ім надпісам па-польску «Zygmónt Apolonija», які дазволіў ідэнтыфікаваць яго як Серакоўскага (Апалонія – імя ягонай жонкі).

wikimedia.org

27 чэрвеня 1925 года нарадзілася Лідзія Арабей.

Беларускі празаік, крытык, літаратуразнавец, пісьменніца.

Даследчыца творчасці Алаізы Пашкевіч (псеўданім Цётка). Абараніла кандыдацкую дысертацыю па творчасці Пашкевіч.

У 1985 годзе выйшлі выбраныя творы Лідзіі Арабей ў 2-х тамах

wikimedia.org

27 чэрвеня 1929 года камісія ЦК ВКП(б) па вывучэнні практыкі правядзення новай нацыянальнай палітыкі ў БССР раскрытыкавала дзейнасць беларускай творчай інтэлігенцыі і кіраўніцтва рэспублікі.

Канец перыяду савецкай беларусізацыі, якая трывала на той момант больш за 5 гадоў.

Пасля чаго пачалася барацьба з нацыянал-дэмакратызмам, была сфабрыкавана справа так званага «Саюза вызвалення Беларусі». Пачаліся арышты дзеячаў навукі і культуры. Стала ўкараняцца палітыка абмежавання беларускай мовы. У 1933 годзе была праведзеная рэформа правапісу, якая штучна наблізіла беларускую мову да рускай.

kamunikat.org

27 чэрвеня 1941 года НКУС распачаў масавыя расстрэлы палітзняволеных у Віцебску.

За 3 дні было забіта каля 2 тысяч чалавек. Месца пахавання ахвяр дакладна не вядома. У 1937-1940 гады расстрэлы праводзіліся каля вёскі Хайсы пад Віцебскам.

hajsy.org

27 чэрвеня 1989 года на Устаноўчым з’ездзе заснавана Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны (ТБМ).

Адно з найвядомейшых і найстарэйшых аб’яднанняў Беларусі. У 1990 годзе таварыства распрацавала Закон аб мовах у Рэспубліцы Беларусь, які зацвердзіў Вярхоўны Савет 12 склікання. Адзінаю дзяржаўнай мовай краіны прызнавалася беларуская. Гэтае палажэнне ў 1994-м замацаваў артыкул 17 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь.

У 2019 годзе ТБМ заклікала выправіць сітуацыю няроўнага двухмоўя ў краіне, ініцыяваўшы прыняцце Законапраекту аб дзяржаўным падтрыманні беларускай мовы.

За гады сваёй дзейнасці ТБМ прыкладала намаганні ў пашырэнні беларускай мовы ў беларускім грамадстве. Было ініцыятаркай шматлікіх імпрэзаў.

8 лістапада 2021 г. Вярхоўны суд Беларусі прыняў рашэнне аб ліквідацыі арганізацыі. Фармальнай падставай сталі, нібыта, юрыдычныя парушэнні.

wikimedia.org

27 чэрвеня 2014 года ў Віцебску адкрылі конную скульптуру Вялікага князя літоўскага Альгерда.

Урачыстасць адбылася падчас святкавання 1040-годдзя Віцебска. Помнік адзіны ў Беларусі, які ўслаўляе кіраўнікоў Вялікага Княства Літоўскага. Стаіць на Рыначнай плошчы насупраць Свята-Васкрасенскай царквы.

У 1318 годзе Альгерд ажаніўся з дачкой віцебскага князя Марыяй. Дзейнасць князя Альгерда была накіравана на ўмацаванне і развіццё гораду. За перыяд яго княжання Віцебск ператварыўся ў важны фарпост Вялікага Княства Літоўскага на ўсходніх рубяжах. Князем і княгіняй Марыяй Яраслаўнай была ўзведзена царква Святога Духа ў Заручаўі, а таксама адрамантавана Дабравешчанская царква XII стагоддзя.

У публікацыі выкарыстаныя дадзеныя з інфармацыйнага рэсурсу “Вікіпедыя”