“Не нравится мне ваша постановка!” – театральные воспоминания от Владимира Петровича

Продолжаем знакомить наших читателей с этюдами известного могилевского актера и режиссера Владимира Петровича, который ведет свой блог “Субъективные заметки”.

История, которая стала театральным мемом.

В бытность моего главрежества, одной из главных для меня целей стало привлечение в театр молодого зрителя. Был поставлен ряд спектаклей специально направленных на молодежную аудиторию. И результат не заставил себя долго ждать. В зале в те годы (2004-2006) молодёжная аудитория составляла большую часть зрительного зала. 

Одним из таких спектаклей был, “Билокси блюз”, поставленный мной по пьесе американского драматурга Нила Саймона. Это история молодых парней, которые проходили курсы боевой подготовки, перед отправкой на фронт. Первая любовь, первое предательство, первый сексуальный опыт…

На сцене стояли двухъярусные металлические кровати, которые трансформировались, то в полосу препятствий, то в вагон, в котором молодые парни ехали в неизвестность, то в атрибуты парка, где проходило последнее свидание, перед отправкой на фронт.

Интересная трансформация происходила и с самими исполнителями. В спектакле приходилось преодолевать полосу препятствий, прыгать, ползти, отжиматься… Была сцена, где за провинность одного из новобранцев, сержант заставил всех сто раз отжаться от пола. 

Было прикольно наблюдать, как стали крепнуть и обрастать мышцами тела исполнителей. Никто не хотел выглядеть хлюпиком, особенно в глазах, пришедших на спектакль, зрительниц противоположного пола. Что ж, они получали свою порцию восхищения и одобрения женской половины зала, когда, поигрывая мышцами, выходили в майках играть сцену “подготовки к увольнению”. 

За этим всем “безобразием” строго, и без каких либо сантиментов, наблюдал сержант Тумми в исполнении Руслана К. В построении его роли помог мой собственный армейский опыт и фильм Стенли Кубрика “Цельнометаллическая оболочка”. 

Мои первые полгода в армии, муштрой занимался сержант, копия того, кого в своей пьесе описал Нил Саймон. Под два метра ростом, косая сажень в плечах, здоровенные кулаки и с фамилией, Хохлов. Опыт общения с ним оказался полезным, когда мы стали разрабатывать характер сержанта Тумми, логику его поступков, манеру говорить, отдавать приказы. Это не очень отличалось от того, что мы увидели в фильме Кубрика. Кубрик лишь подсказал специфические детали, свойственные американской армии. 

У Руслана было много текста, который надо было подавать с экспрессией, безостановочно, и на повышенных тонах. Однажды, войдя в раж, он, случайно, заменил одно слово другим, и фраза приобрела двусмысленный, пикантный, 18+ смысл* Правда, сам он этого не заметил) 

* Вместо привычного, ежедневного окрика отжимающимся новобранцам: “Отрывай задницу!!!”, сержант однажды рявкнул: “ОтКрывай задницу!!!”

Теперь сама история.

Сержант Тумми, в очередной раз прессуя “нерадивый молодняк”, заставляет их по очереди отжиматься от пола. Вдруг, из зрительного зала раздается хорошо поставленный командирский голос: “Не нравится мне ваша постановка!.. Полковник, Морозов.” 

Человек встаёт, подходит к авансцене, говорит свою фразу, отдает честь, и чуть ли не строевым шагом выходит из зала. 

Сержанта Тумми от услышанного “клинит” бесповоротно,  “нерадивые новобранцы”, лёжа на полу, начинают трястись от смеха. Усилием воли сержант “возвращается” в сцену, и кое как доводит её до логического конца. 

Человек же, (как потом рассказали службы) поднялся в буфет, накатил рюмочку коньяка, и пришёл досматривать спектакль, но уже со второго этажа.

Потом, много лет спустя, эта фраза будет использована в спектакле “Три красавицы”, в этюде знакомства одной из героинь с офицером в парке. Но самое невероятное, что на один из спектаклей придет дочь, этого самого “полковника Морозова”, которая хорошо помнит тот случай, и ту злополучную фразу.

Тогда она пришла на спектакль с молодым человеком, а папа пришел с дамой. Это объясняло, почему он вернулся досматривать спектакль. 

А мы ломали голову, почему он не ушёл, почему остался? 

А ларчик-то просто открывался…)

Фото: “Субъективные заметки”

ТОП-5 цікавостак Чэрыкаўскага музея

Зуб і косткі маманта, каменныя сякеры, якар ды іншыя цікавосткі Чэрыкаўскага музея. Расказаем, што можна цікавага тут убачыць.

Установа культуры Чэрыкаўскі гісторыка-краязнаўчы музей была заснавана ў 1983 годзе. Пад музей у свой час быў выдзелены будынак былога раённага вузла сувязі, зроблены рамонт і рэканструкцыя памяшканняў пад музейныя экспазіцыі. Больш за тры гады ішла інтэнсіўная работа па зборы экспанатаў і камплектаванні музейных фондаў, стварэнні навуковай канцэпцыі экспазіцыі. Цяпер жа яе плошча складае 318 метраў квадратных, а ў фондах музея налічваецца больш за дзевяць тысяч экспанатаў.

Шэсць экспазіцыйных залаў распавядаюць наведвальнікам пра розныя этапы гісторыі Чэрыкаўшчыны, прыроду і народныя традыцыі краю. Адзначым, што музейная прастора арганізавана згодна савецкім прынцыпам музеязнаўства, пагэтаму там ёсць залы прысвечаныя Кастрычніцкай рэвалюцыі і Леменскай школе-камуне.

Зуб, косткі і поўсць маманта

Парэшткі маманта былі знойдзены падчас раскопак стаянак каменнага веку на Чэрыкаўшчыне, а пасля трапілі ў мясцовы краязнаўчы музей. Прычым зуб, бівень і косткі маманта настолькі добра захаваліся, што даюць уяўленне аб памерах старажытнай жывёлы. Уразіць можа і тое, што экспануецца нават поўсць маманта, які некалі хадзіў па чэрыкаўскай зямлі. Парэшткам налічваецца некалькі дзясяткаў тысяч гадоў.

Натуральна, падобныя экспанаты рэдка можна ўбачыць у раённых краязнаўчых музеях, пагэтаму яны выклікаюць усеагульны інтарэс у рознаўзроставых наведвальнікаў.

Камень надмагільны

У фондах краязнаўчага музея знаходзіцца вельмі цікавы культавы аб’ект – надмагільны камень сярэдзіны ХVII ст, які быў знойдзены пры археалагічных раскопках Чэрыкава. Для надмагілляў нашы продкі колісь выкарыстоўвалі валуны ледавіковага паходжання. На чэрыкаўскім каменным надмагіллі высечаны наступны тэкст: «Зде лежит раб божи Пилип В«?». На версе каменя выбіты крыж тыпу “Галгофа”, якія мае антрапаморфныя рысы – гэта значыць падобны да фігуркі чалавека.  

Каменнае надмагілле дастаткова масіўнае: даўжыня 77 сантыметраў, а шырыня 42 сантыметра.

Багатыя зборы народнага адзення, вырабаў ткацтва і вязання канца ХІХ – пачатку ХХ ст.

Не кожны гісторыка-краязнаўчы музей можа пахваліцца багатай калекцыяй ручнікоў, набожнікаў і посцілак. Але чэрыкаўскі музей выключэнне: тут знаходзяцца сотні найцікавейшых тканых вырабаў. Прычым усе яны былі сабраны з розных вёсак Чэрыкаўшчыны, у тым ліку з адселеных пасля катастрофы на Чарнобыльскай АЭС.

У музеі знаходзяцца і каштоўныя зборы народнага адзення: андаракаў і фартухоў, жаночых і мужчынскіх кашуль, саматканых паясоў і інш. Добра прадстаўлены ў экспазіцыя “Сялянская хатка” гліняныя вырабы, прадметы побыту і прылады працы, якія даюць уяўленні пра жыццё сялян на Чэрыкаўшчыне ў канцы ХІХ – першай палове ХХ стагоддзя.

Нездарма найбольшую значнасць у музейнай экспазіцыі мае зала этнаграфіі, у якой праходзяць музейныя заняткі абрадавай накіраванасці, рэалізуюцца музейна-адукацыйныя праграмы.

Якар нібыта ХIV стагоддзя 

На ўваходзе ў сам музей можна ўбачыць унікальны экспанат – якар, які супрацоўнікі музея атрыбутуюць ХIV стагоддзем, гэта значыць яшчэ часоў Вялікага княтсва Літоўскага. Якар каваны, чатырохлапавы. Знойдзены ён быў у р. Сож каля вёскі Гранава Чэрыкаўскага раёна ў 1998 годзе. Памеры яго нямалыя – даўжынёй 130 сантыметраў.

Якар на ўваходзе ва ўстанову культуры выключна выконвае функцыю рэпрэзентатара, бо пасля такога экспаната гасцям горада захочыцца наведаць і музейныя пакоі. Што да даціроўкі якара XIV чтагоддзем, то варта крытычна ўспрымаць гэтую інфармацыю – у тыя часы наўрадці гаспадары сталі б ахвяраваць такой вялікай колькасцю метала дзеля якара.

Каменныя сякеры

Адметнымі экспанатамі з’яўляюцца каменныя сякеры рознага часу, знойдзеныя падчас археалагічных даследаванняў Чэрыкаўскага раёна. Частка каменных клінападобных сякер адносіцца да эпохі неаліта. Свідраваныя сякеры, якія складаюць другую частку калекцыі, адносяцца да эпохі бронзавага веку на тэрыторыі Беларусі.

Ёсць у экспазіцыі і жалезная сякера, якую музейшчыкі чамсусьці даціруюць XVI стагоддзем. Яна быццам бы таксама знойдзена падчас археалагічных даследаванняў Чэрыкаўшчыны і прыцягвае ўвагу наведвальнікаў. Мы ж ведаем, што гэта нішто іншае, як склюд – сякера-цясак, якой яшчэ і ў ХХ стагоддзі апрацоўвалі бярвенне.

Фота  mogilev.media, dkmf.by

На Мсціслаўшчыне адсвяткуюць 130-годдзе Максіма Гарэцкага

У Мсціславе і раёне пройдзе серыя клубных і бібліятэчных мерапрыемстваў – чытанні, выставы, літаратурныя гадзіны ў гонар Максіма Гарэцкага.

Класік беларускай літаратуры і навукі Максім Гарэцкі нарадзіўся 18 лютага 1893 года ў вёсцы Малая Багацькаўка Мсціслаўскага раёна. У гонар 130-годдзя з дня нараджэння пісьменніка ў Мсціслаўскай раённай бібліятэцы з 9 па 19 лютага праходзіць фотавыстава “Скарбы Максіма Гарэцкага”. Шэраг літаратурных сустрэч запланаваныя на 16, 17 і 18 лютага – поўную праграму можна пабачыць тут. У асноўным гэта літаратурныя гадзіны ў сельскіх клубах, выставы і чытанні.

Фота: mstlife.by

Рэпін, Айвазоўскі і Куінджы прызнаны ўкраінскімі мастакамі ў Нью-Ёрку

Музей Метраполітэн у Нью-Ёрку (Metropolitan Museum of Art) прызнаў украінскімі многіх мастакоў, якія раней лічыліся расійскімі. 

Імперыі заўжды прысвойвалі сабе нацыянальнасць усіх сваіх падданых. Не была выключэннем і Расійская імперыя, большая палова вялікіх дзеячаў якой насамрэч была беларусамі, украінцамі, палякамі, каўказцамі і так званымі “інародцамі”. 

Так у спадчыну ад імперыі сучасная Расійская Федэрацыя атрымала безліч знакамітасцяў, якія або не з’яўляліся рускімі, або спадчына якіх прыналежыць па праву некалькім народам ці краінам. 

Цяпер, звесткі пра ўкраінскую прыналежнасць Архіпа Куінджы, Іллі Рэпіна і Івана Айвазоўскага з’явіліся ў подпісах да іх карцін на сайце музею Метраполітэн – паведаміў украінскі рэсурс Obozrevatel. Так сусветна вядомы музей рэагуе на звароты ўкраінцаў, якія намагаюцца аднавіць гістарычную справядлівасць. 

Украінец Ілья Рэпін – гучыць нязвыкла, але побач з ягоным партрэтам пісьменніка Усевалада Гаршына, які захоўваецца ў Метраполітэне, напісана менавіта так – “Ukrainian”. Варта нагадаць, што Рэпін паходзіць з казацкага роду па мянушцы Рыпа. Ён нарадзіўся ў 1844 годзе ў пасёлку Асінаўка пад Чугуевам Харкаўскай губерні. Мастак вучыўся ў Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў і пісаў свае карціны ў Расійскай імперыі, таму імперыя і палічыла яго сваім. Працаваў і жыў Рэпін і на сваёй дачы ў Здраўнёва пад Віцебскам. 

Іван Айвазоўскі, які вядомы сваімі марскімі пейзажамі, таксама атрымаў прызнанне як украінскі мастак у Метраполітэн-музеі. Побач з карцінай, на якой намаляваны карабель у святле месяца, цяпер пазначана, што яе аўтар украінец.

Як вядома, Айвазоўскі нарадзіўся ў Феадосіі ў 1817 годзе ў сям’і армянскага крамніка. Яго сям’я ў 1812 годзе пераехала ў Крым з Галіцыі, куды раней прыехалі продкі мастака з Заходняй Арменіі. Як і Рэпін, Айвазоўскі таксама вучыўся ў Пецярбургскай Акадэміі мастацтваў, таму яго часта называлі рускім мастаком. Мастак жыў і працаваў у Крыме, дзе любіў маляваць мора. Цяпер тут знаходзіцца знакамітая Феадасійская карцінная галерэя ягоных палотнаў.

Раней музей прызнаў украінскім мастаком Архіпа Куінджы, які нарадзіўся ў Марыўпалі. Музей нават прыбраў ранейшую спасылку на тое, што ён «вядомы і ва Украіне, і ў Расіі».

Акрамя таго, перайменавана знакамітая карціна французскага мастака Эдгара Дэга «Руская танцоўшчыца». Цяпер палатно называецца «Танцоўшчыца ва ўкраінскім строі».

Падобнай праблемай з’яўляецца і нацыянальная ідэнтыфікацыя дзеячаў культуры з беларускіх зямель. Прыналежнасць Францыска Скарыны, Івана Фёдарава, Адама Міцкевіча, Вінцэнта Дуніна Марцінкевіча, Жарэса Алфёрава і многіх іншых аспрэчваюць прадстаўнікі некалькіх нацыянальных культур. 

Дастаткова прыгадаць Марка Шагала – аднаго з самых знакамітых мастакоў ХХ стагоддзя. Яго доўгі час адносілі да прадстаўнікоў расійскай і нават рускай культуры, памінаючы яўрэйскае паходжанне і жыццё ў Францыі. І толькі апошнім часам Беларусь вярнула Шагала сабе, і стала зразумелай ягоная прыналежнасць некалькім культурам. 

Посткаланіяльная спадчына і складаныя біяграфіі многіх гістарычных асоб выклікаюць вострыя спрэчкі ў пытанні іх прыналежнасці да той ці іншай культуры. 

Фота ілюстрацыйныя з адкрытых крыніц.  

Четыреста ударов по лицу

Продолжаем знакомить наших читателей с театральными зарисовками известного могилевского актера и режиссера Владимира Петровича, который ведет свой блог “Субъективные заметки”.

Был в моей актерской биографии спектакль, который я не любил всей душой, и с которым у меня связано множество разных историй. Это спектакль по пьесе Юрия Яковлева “Оглянись в любви своей”. Поставила его режиссёр из Минска, Виргиния Тарнаускайте. 

Мне дали в спектакле главную роль, мы начали репетировать, и то ли после показа, то ли ещё как, меня вдруг отстраняют от роли и назначают другого артиста. Я сейчас не помню, чья это была инициатива, но было очень больно и обидно. Знаю точно что это был не режиссёр спектакля.

Через некоторое время актёр, назначенный на роль вместо меня уходит, и меня возвращают в спектакль. Ирония атом, что потом я сыграл его более четырёхсот раз.

Теперь о спектакле.

Парень живёт без отца, с мамой, которую часто посещают друзья семьи, внося свою лепту в его воспитание. А так как это были преимущественно женщины, то вырастает умное, эгоистичное существо, которому никто ни в чём никогда не отказывал. 

Герой встречает девушку и влюбляется в неё. После непродолжительных свиданий, знакомства с мамой и со всеми друзьями семьи, они подают заявление в ЗАГС. К тому времени парень делает неплохую карьеру. Он защищает диссертацию, и его приглашают, по специальности, на стажировку в Англию. Стажировка на полгода. Рита, его жена, беременна и немного в панике. Парень стоит перед выбором, или остаться с беременной женой, или поехать на стажировку в Лондон, с перспективой дальнейшего карьерного роста. Да и жена остаётся не одна, а под присмотром его матери и всех её друзей, среди которых, к слову, есть врач акушер (это его, так сказать, внутренний монолог)).

Парень уезжает в Лондон, а жена, с его матерью и друзьями матери, ждут появления на свет ребёночка. Вот так мы ненавязчиво подошли к ударам по лицу и нелюбви зрителя к моему персонажу.

Далее события развиваются трагично. Рита, при родах умирает, ребёнка (девочку) забирает из роддома мать героя. Герой не успевает на похороны жены. Когда он приезжает, и расстроенный заходит в дом, то сразу после приветствия, получает по физиономии от подруги семьи. Ошарашенный ударом, совершенно искренне спрашивает: “За что?”

Чуть подробнее о самом ударе. Когда встал вопрос, как бить, натурально или по театральному, я сказал, что надо бить натурально. Я стоял в двух метрах от авансцены, а на выездах в полутора метрах от зрителя, и в самый кульминационный момент делать театральный ляп, это значит неправдой разрушить весь трагизм ситуации.  И я пожертвовал свое лицо. 

Актрис, играющих подруг семьи, было три, и они в очередь играли спектакль. Две из них били очень профессионально, то есть зажатой рукой и ладошкой. Удар получался звонкий и не травматичный. Третья же исполнительница, вкладывала в удар всю ненависть к “мужикам козлам”, которые эгоистично, ради карьеры, бросают своих беременных жён. 

Расслабленной рукой, как цепом, удар наносился от плеча и у меня в голове происходил взрыв. Я явственно слышал, как в черепной коробке мои мозги производили звук: “Чмо-ок!” Кровь сходила с лица, а на левой щеке алым пламенем проступал отпечаток небольшой, но очень тяжёлой женской ладошки. Все, кто находился за кулисами специально приходили посмотреть на это зрелище. Я неоднократно говорил актрисе, что у меня будет сотрясение, она сокрушённо кивала головой, обещала следить за собой, но… Как у нас говорят: “В трагических местах я себя не помню”

Если я получил более четырёхсот ударов от троих актрис, то от неё, надо полагать, где-то сто!!!

А теперь о нелюбви зрителей к моему персонажу и о самом ярком проявлении этой самой нелюбви.

Да, драматург сделал всё, чтобы зритель не любил моего персонажа. Он развёл сентиментальные сопли со смертью жены, с его разницей взглядов на жизнь, на ценности, короче, получался мерзавец, зацикленный на себе.

Мы играем спектакль в тюрьме, на гастролях в Брянске. Полный зал заключённых, охрана у дверей. Сцена там была небольшая, заключённые сидели в двух метрах от нас.

Играется всё то, что описано выше. Герой возвращается из Англии, короткий разговор с мамой и её подругой, удар по лицу, герой недоуменно поворачивается к залу (задумка режиссёра) и очень честно спрашивает: “За что?”  И тут, громкая реплика из зала: “Тебя, суку, вообще урыть надо было!!!” Зал одобрительно гудит… 

Вот она, великая сила искусства.

Пазітыў артпраекта “Я” дапаможа ўзняць настрой на выхадных у Магілёве

Не толькі паглядзець на карціны, але і сустрэцца з мастакамі дае магчымасць ArtPrаject “Я” у Выставачнай зале музея гісторыі Магілёва, што адкрыўся на гэтым тыдні. 

Калабарацыя розных аўтараў, якія жывуць у адным горадзе і часцяком не ведаюць адзін пра аднаго атрымалася надзіва ўдалай, свежай, каларытнай і пазітыўнай.

Куратар – Вадзіс Красоўскі сабраў самых разнастайных творчых асоб горада, пачынаючы ад масцітых мастакоў і заканчваючы самадзейнымі аўтарамі.

– Мастакі павінны мець зносіны, а ў нас горад не ведае сваіх творцаў, і яны не ведаюць адзін аднаго. – лічыць арганізатар выставы – І вось тутака яны сустрэліся анлайн і офлайн. Яны і гледачы могуць абмеркаваць, падзяліцца думкамі. І гэта вельмі важна.

Розныя тэхнікі і віды выяўленчага мастацтва таксама сустрэліся на адной пляцоўцы і ўдала дадалі разнастайнасці і рэл’ефнасці выставе. 

Кожны дзень артпраект прапануе сустрэчы з творцамі, якія ў сваю чаргу запрашаюць сваіх творчых людзей і арганізуюць канцэрты, дыскусіі, гульні…

Тут не сумна, хаця і ёсць меланхалічныя творы. 

Наведаць выставу і сустрэцца з магілёўскімі творцамі можна да 26 лютага, калі адбудзецца ўрачыстае закрыццё праекта. 

Фота: mogilev.media

Пад Касцюковічамі згарэла царква, а цяпер гібеюць касцёл і бровар пачатку ХХ стагоддзя

Драўляная царква другой паловы ХІХ стагоддзя згарэла, а касцёл з броварам закінуты і разбураюцца ў вёсцы Канічы Касцюковіцкага раёна

Вёска Канічы была адметнай сваёй багатай архітэктурнай спадчынай: касцёлам, царквай і броварам. Яшчэ некалькі год таму ў Канічах знаходзілася закінутая драўляная царква Раства Багародзіцы, пабудаваная на пачатку 1860-х гг. Нягледзячы на тое, што драўляная царква была разбурана і паступова ператваралася ў руіны, яе было магчыма захаваць як помнік драўлянай архітэктуты (на загалоўным фота). Цяпер гэта ўжо немагчыма, бо царква ў 2019 годзе згарэла дашчэнту.

Яшчэ адным помнікам культавай архітэктуры Канічаў з’яўляецца касцёл Святых Анёлаў Ахоўнікаў, які быў пабудаваны ў 1910 годзе. За савецкім часам храм спрабавалі зруйнаваць, вырываючы кавалкі сценаў з дапамогай трактароў, але цалкам знішчыць будынак не атрымалася – разбуранымі апынуліся толькі дзве калоны пры ўваходзе. Касцёл з’яўляецца помнікам архітэктуры неараманскага стылю. На сённяшні момант ён закінуты і пакрысе разбураецца пад уздзеяннем часу.

Ад шляхецкага роду Цеханавецкіх, якія некалі валодалі Канічамі, застаўся толькі бровар з чырвонай цэглы, які знаходзіцца амаль пасярод вёскі. Пабудаваны ён быў у 1913 годзе. На сёння яго тэрыторыя парасла дрэвамі і кустоўем. Сярод усіх мясцовых архітэктурных помнікаў мінуўшчыны ён найлепш захаваўся. 

Дарэчы, Канічы – гэта даўняе мястэчка гістарычнай Мсціслаўшчыны, колішняе ўладанне беларускага магнацкага рода Цеханавецкіх. Паселішча згадваецца ў гістарычных крыніцах з пачатку XVI стагоддзя. 

Фота з адкрытых крыніц

У Чавусах запрацавала праваслаўная выстава воскавых фігур

У Чавускім гісторыка-краязнаўчым музеі 7 лютага адкрылася выстава воскавых фігур – паведамляе газета “Іскра”. Яна будзе працаваць да 14 сакавіка.

Выставу арганізаваў праваслаўны актывіст, кіраўнік міжнароднай арганізацыі праваслаўных аўтараў і выканаўцаў “Благодар” Уладзіслаў Асака, і тэматычна яна прысвечаная знакамітым сюжэтам і персонам.

На выставе прадстаўлены кампазіцыя “Тайная Вячэра” – фігуры Хрыста і апосталаў выкананы ў натуральную велічыню. Таксама ёсць фігуры М. Гогаля, А. Пушкіна, Ф. Дастаеўскага, Серафіма Сароўскага, членаў сям’і апошняга рускага цара Мікалая II і іншыя. 

Выданне піша, што гледачоў на адкрыцці выставы ўразіла вельмі рэалістычнае выканананне фігур, партрэтнае падабенства са знакамітымі асобамі мінулага. Скульптары для іх вырабу выкарыстоўвалі спецыяльны склад з дабаўленнем сілікону, натуральныя валасы, адлюстравалі дробныя маршчынкі, зморшчыны, надалі тварам эмоцыі, задуменнасць. 

Фотаздымкі газеты “Іскра”

Крычаўская цацка-свістулька ўключана ў Дзяржаўны спіс каштоўнасцей Беларусі

Пастановай Міністэрства культуры статус гісторыка-культурнай каштоўнасці быў нададзены тэхналогіі вырабу і традыцыйным вобразам гліняных народных цацак-свістулек Магілёўскага Падняпроўя ў Крычаве і Магілёве. Гэты элемент нематэрыяльнай культурнай спадчыны цяпер уключаны ў Дзяржаўны спіс каштоўнасцей Беларусі.

Яшчэ напрыканцы 2022 года на пасяджэнні Беларускай рэспубліканскай навукова-метадычнай рады па пытаннях гісторыка-культурнай спадчыны, якое адбылося ў Міністэрстве культуры, было прынята рашэнне аб неабходнасці надання статусу гісторыка гісторыка-культурнай каштоўнасці тэхналогіі вырабу і традыцыйным вобразам гліняных народных цацак-свістулек Магілёўскага Падняпроўя.

Як адзначае гісторык і археолаг Андрэй Мяцельскі, толькі на Крычаўшчыне выраблялася цацка-свістулька “Крычаўскі конь”. Гэта архаічны выраб, які складаецца з галавы каня і тулава качкі (яе яшчэ называюць “качка-конь”), што з’яўляецца брэндам Крычава і сімвалам рэгіянальнага фестывалю “Крычаўскі канёк”.  Дарэчы, доўгі час адраджэннем падняпроўскай цацкі і вывучэннем традыцыі вырабу займаўся народны майстар Беларусі і кіраўнік студыі “Свістулька” Вячаслаў Якавенка.

На цяперашні час старадаўную народную традыцыю спасцігаюць удзельнікі студыі дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва “Свістулька” з Крычава і аб’яднання па інтарэсах магілёўскай школы № 44 “Чароўная гліна”. Яны вучацца не толькі правільна выляпляць з гліны цацкі-свістулькі, але і свістаць у іх. 

Нагадаем, што на тэрыторыі Магілёўскай вобласці ўсяго 17 элементаў нематэрыяльнай культурнай спадчыны, уключаных у Дзяржаўны спіс гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь.

Фота з адкрытых крыніц

Три истории – театральные байки от Владимира Петровича

Продолжаем знакомить наших читателей с театральными зарисовками известного могилевского актера и режиссера Владимира Петровича, который ведет свой блог “Субъективные заметки”.

Придя по распределению в театр в 1980 году, мы застали яркое старшее поколение актеров. Это Заслуженные артисты БССР Юдифь Гальперина, Станислав Яворский, Вера Кабатникова,  Анатолий Рудаков, Василий Гусев, артисты, Лев Закашанский, Лев Полонский, Народный артист БССР Сергей Бульчик…

В те времена гастроли были гастролями, а не кратковременными вылазками в тот или иной город. Театр собирался и всей труппой выезжал на три месяца в Украину, или Россию. Заказывали вагон, полтора и “актерским табором” выезжали на гастроли. Кстати, однажды пришлось делить вагон с цыганским табором. Это был жесточайший трэш! Но это отдельная история.
Итак.

История первая

Однажды, где-то на гастролях, играли спектакль “Прости меня”. На сцене стояли фанерные берёзки, лавочки… всё как в настоящем театре)) Игралась сцена – внук навещает бабушку в доме престарелых, куда ее спровадили неблагодарные дочь и сын. Бабушка с внуком ведут очень душевный диалог, и вдруг, внук видит, что со всех сторон, прячась за берёзами (чтобы не мешать их разговору), крадутся какие-то личности. Внук спрашивает: “Кто эти люди, бабушка?” Бабушка: “Это, внучек, мои друзья, пенсионеры, на улицу подышать вышли”

Так должно было прозвучать.

Но на каком-то спектакле Юдифь Самойловна, решив, что она играет простую белорусскую бабушку из деревни, перешла на беларускую мову. Скорее всего решение было спонтанным, не до конца продуманным, потому что в итоге фраза прозвучала так: “Гэта, унучак, мае сябры, пенсіянеры, на вуліцу падыхАць выйшлі” Действие пошло дальше, только почему-то вразнобой ещё долго тряслись берёзы.

Юдифь Гальперина

История вторая.

Играли сказку “Аленький цветочек”. Батюшку играл Заслуженный артист России Александр Палкин. Вот он выходит в центр сцены и говорит: “Я вернулся, доченьки, и привёз вам гостинцев из стран заморских!”

На сцене стоп-кадр, все ошарашенно смотрят на батюшку и не могут выйти из ступора. Первой опомнилась младшенькая дочь Алёнушка, и со страшными глазами двигаясь через всю сцену, прошипела: “Папенька, вы ещё никуда не уезжали!!!”

Дело в том, что батюшка, в исполнении Палкина, вышел в первом акте с фразой второго акта, когда уже много всякого произошло – и у чудища он успел побывать, и назад с подарками воротиться. Так что порцию адреналина тогда получили все без исключения, начиная от артистов, и заканчивая звукооператором и помощником режиссёра.

История третья.

С тем же Палкиным Сан Санычем.

Спектакль “Оглянись в любви своей”. Эдакая предтеча бразильских мыльных опер. Правды ноль, но зритель почему-то его любил. С этим спектаклем у меня очень тесная связь, ибо сыгран был мной он более 400 раз, и мне много о чем есть порассказать. Но об этом как-нибудь в другой раз.

Кратко суть. 

У героини роды проходят неудачно. Она умирает, ребёнка спасают.

Деталь. Героиня попросила врачей, чтобы они спасали ребёнка в первую очередь!!! 

Моя мама 40 лет принимала роды. Когда я ей это рассказал, она объяснила, что ее бы никто не стал слушать, всегда спасают мать. Но это так, к слову…

Итак, родильный дом. Подруга семьи, которая принимала эти неудачные роды, в своем кабинете курит одну папиросу за одной. К ней входит со словами: “Ну что, Рита родила?” ещё один друг семьи… Так было написано в пьесе и так всегда игралось.

Выездной спектакль в каком-то клубе. Полный зал. Сцена. Врач (друг семьи) нервно курит, а в это время, друг семьи и друг врачихи, заболтался за кулисами. На сцене затянувшаяся пауза… 

Вдруг, Палкин (друг семьи и врачихи) хватает цветы, срывается с места, выкатывается на сцену этаким бодрячком со словами: “Ну что, Рита УМЕРЛА?!!” 

Через долю секунды он, правда, поправился, но папироса уже выпала изо рта “врачихи” и она, растоптав её каблуком, тяжело смерив его взглядом, проговорила: “Да… (пауза) Нет… Рита умерла…” За кулисами все упали в истерике. Трагический момент спектакля был беспощадно испорчен. Заметил ли это зритель, не знаю)