Новости по тегу "День истории"

Дзень у гісторыі: 20 верасня. Нарадзілася Наталля Арсеннева. Адкрыты Дзяржаўны літаратурны музей Янкі Купалы. Пачала выходзіць газета «Беларус»

Навіна ад 20 верасня, 2022

1764 год. Нарадзіўся Юзаф Коцел.

Дзяржаўны дзеяч, палкоўнік, адзін з кіраўнікоў паўстання 1794 года.

Пасол Вальнага Сойму ад Ашмянскага павета. У 1794 годзе ўвайшоў у склад Найвышэйшай Літоўскай Рады.

Пасля паўстання эміграваў у Вену.

1810 год. Нарадзіўся Плацыд Янкоўскі.

Пісьменнік, перакладчык, уніяцкі і праваслаўны святар.

Валодаў 10 мовамі.

З сялянамі размаўляў па-беларуску.

Аўтар аповесцяў, апавяданняў, гумарэсак, краязнаўчых, біяграфічных нарысаў, якія былі папулярнымі ў Беларусі і Літве.

У 2006 у Беларусі ўпершыню выдадзены яго «Записки сельского священника», дзе сабраныя нарысы і ўспаміны з апошняга перыяду жыцця.

1903 год. Нарадзілася Наталля Арсеннева.

Паэтэса, перакладчыца, драматург.

Дзеяч беларускай эміграцыі ў ЗША.

Была рэпрэсаваная савецкімі карнымі органамі.

На верш Арсеньевай «Малітва» кампазітар Мікола Равенскі напісаў музыку. Першыя радкі твору далі назву магілёўскаму фестывалю хрысціянскай духоўнай музыкі – «Магутны Божа».

У 1995 годзе гэты твор прапаноўвалі зрабіць дзяржаўным гімнам Беларусі.

1943 год. Нарадзілася Ніна Мацяш.

Паэтэса і перакладчыца.

Аўтарка зборнікаў паэзіі, перакладаў, казак, п’ес для тэатру лялек «Прыгоды трох парасят», «Крок у бессмяротнасць», тэлесцэнарыяў пра творчасць В. Бялыніцкага-Бірулі «Пясняр роднай прыроды» і Р. Кента «Гэта я, госпадзі».

Перакладала з нямецкай, польскай, французскай.

1945 год. Адкрыты для наведнікаў Дзяржаўны літаратурны музей Янкі Купалы.

Прысвечаны жыццю і творчасці класіка беларускай літаратуры Янкі Купалы.

Заснаваны ў 1944 годзе.

Мае філіялы ў вёсках Харужанцы, Вязынка, Ляўкі і Яхімоўшчына.

Адзін са старэйшых літаратурных музеяў Беларусі, які даследуе, збірае і інтэрпрэтуе літаратурную спадчыну класіка беларускай літаратуры.

Збіральнікам музейных рэліквіяў, стваральнікам установы і першым дырэктарам музеяў была жонка Янкі Купалы – Уладзіслава Луцэвіч, заслужаны дзеяч культуры Беларусі.

1950 год. Пачала выходзіць газета «Беларус».

Выдаецца ў Нью-Ёрку Беларуска-амерыканскім задзіночаннем.

Газета падае матэрыялы з жыцця беларускай эміграцыі, аналітычныя карэспандэнцыі пра становішча на Беларусі, нарысы па беларускай гісторыі, творы беларускіх пісьменнікаў-эмігрантаў, успаміны.

Распаўсюджваецца ў ЗША, Канадзе, Вялікай Брытаніі, Аўстраліі, Польшчы, Беларусі.

1959 год. Нарадзіўся Яўген Паплаўскі.

Кампазітар, педагог.

Ініцыятар Мінскага Міжнароднага фестывалю сучаснай камернай музыкі суарганізатараў і дырэктар нацыянальнага тэатральна-канцэртнага аб’яднання «Беларуская капэла», музычны рэдактар Беларускага інстытуту праблем культуры.

Стыпендыят Польскага Урада, працаваў у Гданьскай Акадэміі музыкі імя Станіслава Манюшкі над творам для сімфанічнага аркестра «Барбара Радзівіл» і на Студыі электраакустычнай музыкі Акадэміі музыкі ў Кракаве над уласным творчым праектам.

Аўтар кантаты «Бацькаўшчына» на вершы Ніла Гілевіча, Ларысы Геніюш, сімфанічных твораў «Quo vadis?», «Lux aetema» памяці Францыска Скарыны, «Барбара Радзівіл», канцэрта «Мой ціхі дом» на вершы Янкі Купалы, Якуба Коласа, Ларысы Геніюш, вакальных цыклаў на вершы Алеся Гаруна, Максіма Багдановіча.

2021 год. Памерла Валянціна Петрачкова.

Актрыса.

Усё жыццё аддала служэнню ў Беларускаму тэатру імя Якуба Коласа.

Мела больш дзясятка роляў у тэатральных пастаноўках, мастацкіх фільмы «У жніўні 44-га», «Белыя адзенні», «Плач перапёлкі», «Паляванне на апошняга жураўля», «Знак бяды», «Новая зямля», «Палеская хроніка», «Людзі на балоце».

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 18 верасня. Станіслаў Шушкевіч стаў старшынём Вярхоўнага Савету. Нарадзіўся шахматыст, падпісант ліста з патрабаваннем прызнаць несапраўднымі выбары 2020 году Андрэй Жыгалка. Памёр рэстаўратар музычных інструментаў Уладзімір Пузыня. Створана ЦРУ.

Навіна ад 18 верасня, 202218 верасня, 2022

1771 год. Нарадзіўся Алаіз Лянкевіч.

Святар, педагог. Выкладаў у Мсціслаўскім і Магілёўскім езуіцкіх калегіумах.

Працаваў друкаром і прэфектам у Полацкай друкарні.

1803 год. Нарадзіўся Леан Людвік Сапега.

Палітык і грамадскі дзеяч.

Патомны член аўстрыйскай Палаты Паноў, першы маршалак Галіцкага Сейма.

Быў адным з кіраўнікоў паўстання 1830-1831 гадоў.

1947 год. У ЗША створана Цэнтральнае разведвальнае ўпраўленне (ЦРУ, Central Intelligence Agency).

Агенцтва Федэральнага ўраду. Галоўная функцыя ЦРУ – збор і аналіз інфармацыі аб дзейнасці замежных урадаў, арганізацыяў і грамадзян.

ЦРУ – асноўны орган знешняй разведкі ЗША.

1975 год. Нарадзіўся Канстанцін Лукашык.

Спартсмен.

Заслужаны майстар спорту па кулявой стральбе.

Чэмпіён свету сярод юніёраў, Алімпійскіх гульняў 1992 году.

1985 год. Нарадзіўся Андрэй Жыгалка.

Шахматыст, гросмайстар.

У 1999-2005 гадах прадстаўляў Беларусь на чэмпіянатах свету і чэмпіянатах Еўропы сярод моладзі ў розных узроставых групах. Двойчы ўваходзіў у нацыянальную юнацкую зборную на Алімпійскіх гульнях, удзельнічаў у класічных алімпійскіх турнірах.

Падпісант адкрытага ліста прадстаўнікоў спартыўнай галіны з патрабаваннем прызнаць несапраўднымі прэзідэнцкія выбары 2020 году.

1991 год. Станіслаў Шушкевіч абраны старшынём Вярхоўнага Савету ХІІ склікання.

На наступны дзень па яго абранні парламент надаў бела-чырвона-беламу сцягу і гербу «Пагоня» статус дзяржаўных сімвалаў і прыняў новую назву краіны – Рэспубліка Беларусь.

Шушкевіч – адзін з трох удзельнікаў падпісання Белавежскага пагаднення, якое юрыдычна замацавала распад СССР.

Быў прыхільнікам нейтралітэту Беларусі і вываду з тэрыторыі краіны ядзернай зброі, і ў гэтым меў падтрымку Вярхоўнага Савету. Беларусь стала першай краінай, якая добраахвотна і без усялякіх умоваў адмовілася ад ядзернай зброі.

У 1994 годзе на выбарах балатаваўся на пасаду Прэзідэнта Беларусі, але саступіў у першым туры. У 1995 годзе абраны дэпутатам Вярхоўнага Савету Беларусі 13 склікання. У 1998 годзе аднавіў Беларускую сацыял-дэмакратычную Грамаду. Кіраваў гэтай партыяй да лістапада 2018 году пасля чаго застаўся яе ганаровым старшынёй.

Памёр 3 мая 2022 году.

1992 год. Памёр Ян Скрыган.

Пісьменнік, паэт, навеліст, нарысіст, публіцыст і крытык.

Член літаратурных аб’яднанняў «Маладняк» і «Літаратурна-мастацкая камуна».

Рэпрэсаваны савецкімі карнымі органамі ў 1936 і 1949 гадах. Пакаранне адбываў у Сібіры.

Працаваў рэдактарам у Дзяржаўным выдавецтве БССР, у часопісе «Полымя», у «Беларускай савецкай энцыклапедыі».

Адзін з першапраходцаў беларускага нарыса як новага літаратурнага жанру.

Аўтар вершаў, апавяданняў, аповесцяў, зборнікаў нарысаў, успамінаў, партрэтаў, нататак і артыкулаў па праблемах літаратурнага майстэрства і культуры мовы

Пераклаў на беларускую мову кнігі і асобныя творы рускіх, украінскіх, літоўскіх, латышскіх, эстонскіх пісьменнікаў.

2012 год. Памёр Уладзімір Пузыня.

Музыка, майстар-рэстаўратар нацыянальных музычных інструментаў, педагог.

Стваральнік музею беларускіх музычных старажытных інструментаў «Беларуская хатка».

Вырабляў беларускія народныя музычныя інструменты.

Іграў на беларускіх музычных інструментах у канцэртных праграмах, фэстах народнай творчасці.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 17 верасня. Савецкі Саюз атакаваў Польшчу. Нарадзіўся пісьменнік Максім Танк, палітык Генадзь Карпенка, журналіст Сяргей Дубавец. Памерлі: мастак Віктар Маркавец і пісьменнік Васіль Гарбацэвіч. Прынята Канстытуцыя ЗША

Навіна ад 17 верасня, 202217 верасня, 2022

1939 год. Савецкі Саюз атакаваў Польшчу.

Польшча з 1 верасня ў адзіночку баранілася ад гітлераўскай Германіі. Уварванне савецкага войска прыспешыла паразу Польшчы.

Савецкі Саюз і гітлераўская Германія былі хаўруснікамі. 23 жніўня 1939 гэтыя дзве краіны падпісалі пагадненне, якое падзяліла сферы ўплыву ў сумежных краінах. Усё, што знаходзілася паміж Рэйхам і СССР, было падзелена. Гэты пакт развязаў Другую сусветную вайну.

У 1939 годзе ўсходнія тэрыторыі Польшчы заняла Чырвоная Армія і ўслед за ёю прыйшлі падраздзяленні савецкіх карных органаў, якія распачалі тэрор супраць насельніцтва.

Дзве часткі Беларусі ў выніку захопу краю Савецкім Саюзам аб’яднаналіся. Іх падзел быў узаконены Рыжскай дамоваю 1921 году. Да Польшчы адышла тады заходняя Беларусь, а Ўсходняй яе часткаю завалодала Савецкая Расія.

У выніку вайны 1939 году аб’янаная Беларусь павялічылася да 226 тысяч кв. км, а колькасць насельніцтва склала больш да 10,3 мільёны чалавек.

Рэжым Лукашэнкі ўварванне Савецкага Саюзу ў Польшчу выкарыстоўвае ў прапагандысцкіх мэтах. Для 17 верасня ідэолагамі прыдуманы Дзень народнага адзінства. Да 2021 годзе 17 верасня быў толькі ў назвах вуліц некаторых беларускіх гарадоў.

1590 год. Лідзе нададзенае магдэбургскае права і герб.

Горад вядомы з 1323 года будаўніцтвам мясцовага замка.

Стотысячны горад з развітай прамысловасцю. Цэнтр турызму нацыянальнага значэння.

1784 год. У Нясвіжы паказалі оперу «Агатка, або Прыезд пана».

Паставіў яе кіраўнік нясвіжскай капэлы Ян Голанд. Дырыжыраваў Джаакіна Альберціні, а лібрэта да оперы напісаў князь Мацей Радзівіл.

Адна з першых опер, створаных і пастаўленых у Беларусі ў XVIII стагоддзі.

Напісаная з нагоды прыезду ў Нясвіж караля Станіслава Аўгуста Панятоўскага.

Мела асаблівую вядомасць і больш за 40 год не сыходзіла са сцэны тэатраў Рэчы Паспалітай.

1774 год. Нарадзіўся Тадэвуш Тышкевіч.

Дзяржаўны і ваенны дзеяч Вялікага княства Літоўскага.

Падчас паўстання 1794 года быў ад’ютантам Якуба Ясінскага, кіраваў атрадам у Вільні. Удзельнік абароны Прагі (прадмесце Варшавы).

За ўдзел у Аўстра-французскай вайне 1809 года ўзнагароджаны ордэнам «Віртуці Мілітары».

У вайну 1812 ваяваў на баку французаў, генерал кавалерыйскай брыгады, удзельнічаў у баях пад Мірам, Смаленскам, у Барадзінскай бітве.

Падчас паўстання 1830–1831 гадоў узначаліў Часовы паўстанцкі ўрад Літвы, на чале паўстанцкіх войск штурмаваў Вільню.

Памёр у Парыжы.

1787 год. Прынята Канстытуцыя ЗША.

Прынята Канстытуцыйным канвентам у Філадэльфіі.

Канстытуцыя ЗША – самы кароткі ў свеце асноўны закон.

Мае прэамбулу і 7 артыкулаў, і з некаторымі змяненнямі (27 паправак) дзейнічае па сёння.

1898 год. Нарадзіўся Павел Крынчык.

Беларускі дзеяч у міжваеннай Польшчы, публіцыст.

Удзельнік Таварыства беларускай школы, член яе Галоўнай управы.

Адзін з арганізатараў і член Галоўнага сакратарыята клуба «Змаганне».

За грамадскую дзейнасць арыштоўваўся польскімі і савецкімі ўладамі.

Вязень Калымскіх лагераў.

1907 год. Нарадзіўся Сяргей Дзяргай.

Паэт і перакладчык.

Працаваў у часопісах «Полымя», «Вожык»

Аўтар 9 зборнікаў паэзіі.

Перакладаў на беларускую мову творы замежных літаратараў.

Савецкімі карнымі органамі арыштоўваўся ў 1935 годзе. За «антысавецкую агітацыю» асуджана да 3 гадоў папраўчых лагераў. У 1939 годзе зноў арыштаваны і высланы ў Казахстан.

Пахаваны на Паўночных могілках Мінску. Рэабілітаваны ў 1992 годзе.

1912 год. Нарадзіўся Максім Танк (Яўген Скурко).

Класік беларускай літаратуры.

Не прымаў сацыялістычны рэалізм. Не цураўся бел-чырвона-белага сцяга, падтрымліваў мову і нацыянальную сімволіку, выступіў супраць вынікаў рэферэндуму 1995 года.

Многія вершы паэта пакладзены на музыку, перакладзеныя на іншыя мовы.

Яго імя нададзена Беларускаму дзяржаўнаму педагагічнаму ўніверсітэту, Мінскаму педагагічнаму каледжу, Сваткаўскай школе, што ў Мядзельскім раёне, і Мядзельскай раённай бібліятэцы.

У Мядзеле стаіць помнік пісьменніку.

1949 год. Нарадзіўся Генадзь Карпенка.

Навуковец і палітык.

На пасадзе старшыні Маладзечанскага гарвыканкаму (1991-1994) правёў дэсаветызацыю гарадской тапанімікі, эканамічныя пераўтварэнні, ініцыяваў правядзенне музычнага і тэатральнага фестываляў, стварэнне футбольнага клубу.

Быўшы намесніка Старшыні Вярхоўнага Савету кіраваў спробай імпічменту Лукашэнкі.

Памёр 6 красавіка 1999 года ў шпіталі.

1959 год. Нарадзіўся Сяргей Дубавец.

Журналіст, літаратар.

Пісаў для газет «Люстра дзён», слонімскай «Набойні», талакоўскага «Бурачок», бюлетэня Таварыства маладых літаратараў «Тутэйшыя» – «Кантроль», газеты «Навіны БНФ».

Рэдактар газеты «Свабода», галоўны рэдактар «Нашай Нівы».

Масон. Вялікі майстар Вялікай ложы Беларусі.

Аўтар шматлікіх твораў, прадмоў да кніг.

Узнагароджаны медалямі Літвы, імя Алеся Адамовіча Беларускага ПЭН-цэнтру, 100 гадоў БНР.

Лаўрэат многіх літаратурных прэміяў.

1985 год. Памёр Васіль Гарбацэвіч.

Адзін з заснавальнікаў беларускай савецкай драматургіі.

Выкладаў беларускую мову і літаратуру ў Магілёўскім педагагічным тэхнікуме (1924-1929).

Арганізатар і кіраўнік Магілёўскай філіі «Маладняка» (1925–1928).

Аўтар шматлікіх п’ес, якія ставіліся беларускімі тэатрамі.

Аўтар успамінаў пра сустрэчы з Максімам Багдановічам у Яраслаўлі.

2013 год. Памёр Віктар Маркавец.

Беларускі мастак-жывапісец.

Быў удзельнікам дысідэнцкай групы беларускай інтэлігенцыі «На Паддашку». Быў сябрам незалежнай суполкі мастакоў «Пагоня».

У яго творчай майстэрні ладзіліся першыя паседжанні Сойму БНФ «Адраджэньне».

Рэканструяваў партрэты знаных дзеячаў беларускай гісторыі і культуры. Аўтар серыі работ, прысвечаных Кастусю Каліноўскаму.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 16 верасня. Гадавіна знікнення Віктара Ганчара і Анатоля Красоўскага. Нарадзіліся: дзеячы беларускага руху Браніслаў Эпімах-Шыпіла, Антон Баліцкі ды кінарэжысёр Віктар Дашук. Памёр дзеяч беларускага руху ў міжваеннай Польшчы Сяргей Паўловіч. Міжнародны дзень аховы азонавага слою

Навіна ад 16 верасня, 202216 верасня, 2022

Міжнародны дзень аховы азонавага слою.

Адзначаецца ад 1994 году з ініцыятывы Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў.

16 верасня 1987 года 36 краін падпісалі дакумент, згодна з якім краіны-ўдзельніцы меліся абмежаваць і цалкам спыніць вытворчасць азонаразбуральных рэчываў. У 1994-ым 16 верасня абвясцілі Днём аховы азонавага слою.

Азонавы слой Зямлі мае таўшчыню 5 сантыметраў і паглынае біялагічна актыўнае сонечнае выпраменьванне і інфрачырвоныя хвалі, забяспечвае ўмовы для існавання ўсіх жывых арганізмаў.

У сучасным свеце назіраецца рэзкае падзенне зместу азону ў зямной атмасферы, ствараюцца «азонавыя дзіркі».

Згодна з графікам паэтапнай адмовы ад азонаразбуральных рэчываў развітыя краіны павінны спыніць іх выкарыстанне да 2030 году, а ўсе астатнія – да 2040.

1668 год. Кароль польскі і вялікі князь літоўскі Ян Казімір Ваза адрокся ад гаспадарання ў краі.

Ён – апошні кароль і вялікі князь з дынастыі Вазаў.

У час яго панавання адбыліся разбуральныя войны з Маскоўскай дзяржавай, казакамі, Швецыяй.

Пры ім былі страчана Прусія, Смаленскае ваяводства, Кіеў і левабярэжная Украіна.

Агульны гаспадарчы заняпад дзяржавы, няўдачы ў войнах, аслабленне міжнароднага становішча, напружаныя адносіны з магнатамі і шляхтай прывялі да адрачэння яго ад трону і эміграцыі ў Францыю.

1697 год. Аўгуст Моцны стаў каралём польскім і вялікім князем літоўскім.

Курфюрст саксонскі. Быў каралём польскім і вялікім князем літоўскім у 1697-1706 і 1709-1733 гадах.

Як саюзнік Пятра I, уцягнуў Рэч Паспалітую ў Паўночную вайну, што прывяло да баявых дзеянняў на тэрыторыі краіны, вялікіх страт беларускага насельніцтва, заняпаду краіны.

Пры ім пачалося актыўнае ўмяшанне Расіі, Прусіі, Аўстрыі і Францыі ва ўнутраныя справы, над краінай была ўстаноўлена пратэкцыя Расіі.

Была максімальна абмежавана колькасць войскаў – Польшчы да 18 тысяч і ВКЛ да 6 тысяч.

Кароль больш клапаціўся пра развіццё Саксоніі, і Рэч Паспалітую падпарадкоўваў гэтым мэтам.

1781 год. Рускім Сенатам зацверджаны новы герб Магілёва «яздзец на кані ў чырвоным полі».

Магілёў вярнуў сабе герб з элементам былога дзяржаўнага герба «Пагоня».

Па першым падзеле Рэчы Паспалітай, у 1772-1781 гадах, выява «Пагоні» на гарадскім гербе расійскай уладаю была замененая двухгаловым арлом.

1859 год. Нарадзіўся Браніслаў Эпімах-Шыпіла.

Дзеяч беларускага нацыянальнага руху, выдавец, фалькларыст, мовазнаўца.

Валодаў больш чым 20 мовамі

Ачольваў беларускі культурны рух у Пецярбургу, прымаў удзел у стварэнні беларускага выдавецтва «Загляне сонца і ў наша аконца».

Абгрунтоўваў правы беларускага народу на самастойнае нацыянальнае развіццё.

Працаваў старшынёй камісіі Інстытуту беларускай культуры па складанні слоўніка жывой беларускай мовы.

Складальнік унікальнай рукапіснай хрэстаматыі беларускай літаратуры.

Арыштаваны савецкімі карнымі органамі ў 1930 годзе па справе «Саюза вызвалення Беларусі». Утрымліваўся ў няволі два месяцы. Вымушаны быў з’ехаць з Мінску. Асеў у Ленінградзе (цяпер Санкт-Пецярбург, Расія), дзе і памёр.

1891 год. Нарадзіўся Антон Баліцкі.

Дзяржаўны дзеяч, публіцыст.

Народны камісар асветы савецкай Беларусі, адзін з актыўных дзеячаў палітыкі беларусізацыі.

Удзельнічаў у распрацоўцы і стварэнні сістэмы сярэдняй і вышэйшай адукацыі.

Аўтар артыкулаў па пытаннях нацыянальнай і культурнай палітыкі.

Правадзейны сябра Інстытуту беларускай культуры, старшыня секцыі беларускай мовы і літаратуры.

Двойчы арыштоўваўся савецкімі карнымі органамі. Расстраляны ў 1937 годзе.

1931 год. Нарадзіўся Пётр Лысенка.

Археолаг, даследчык культуры дрыгавічоў і Тураўскай зямлі.

Вывучаў курганы і старажытныя гарады краіны.

Вынікам яго даследаванняў сталі адкрыццё археалагічнага музею «Бярэсце» і Тураўскі археалагічны музей-павільён.

Аўтар манаграфіяў і звыш 150 навуковых артыкулаў.

Працяглы час быў старшынём палявога камітэту Інстытуту гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі.

1938 год. Нарадзіўся Віктар Дашук.

Кінарэжысёр-дакументаліст.

Паводле яго сцэнарыяў, знята больш 80 твораў, у тым ліку «Василь Быков. Восхождение», «Витебское дело», забароненых у Беларусі «Ночь длинных ножей», «Репортаж из клетки для кроликов».

Зняў фільмы паводле твораў Алеся Адамовіча «Я з вогненнай вёскі» і Святланы Алексіевіч «У войны не женское лицо».

1940 год. Памёр Сяргей Паўловіч.

Публіцыст, грамадскі і культурны дзеяч, дырэктар Віленскай беларускай гімназіі.

Адзін з кіраўнікоў Таварыства беларускай школы.

Аўтар школьных падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў.

Аўтар прац па самаадукацыі і хатнім выхаванні, культурна-асветнай рабоце, рэлігійнай адукацыі.

Арыштоўваўся польскімі ўладамі ў 1930 і 1933 гадах.

Выдавец дзіцячага часопісу «Снапок».

1967 год. 70-годдзе Магілёва.

Адзначалі два дні – 16-17 верасня.

У горадзе з’явіўся сквер 700-годдзя Магілёва перад кінатэатрам «Космас».

1999 год. Знікненне апазіцыйнага палітыка Віктара Ганчара і прадпрымальніка Анатоля Красоўскага.

На меркаваным месцы знікнення былі знойдзеныя аскепкі шкла аўтамабіля Красоўскага і кроў зніклых.

У студзені 2003 года пракуратура Мінска прыпыніла расследаванне крымінальнай справы па факце знікнення Ганчара і Красоўскага.

У снежні 2019 года Deutsche Welle выпусціла дакументальны фільм, у якім былы супрацоўнік спецпадраздзялення МУС Беларусі Юрый Гараўскі кажа, што менавіта яго падраздзяленне арыштавала, вывезла і забіла Захаранку, а пазней Ганчара і Красоўскага.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 13 верасня. Нарадзіліся: празаік Уладзімір Содаль, літаратуразнаўца Андрэй Мрый, гісторык Аляксандр Краўцэвіч. Памерлі: кампазітар Анатоль Багатыроў і геолаг Эрнст Ляўкоў. Прэзентаваны пеніцылін

Навіна ад 13 верасня, 202213 верасня, 2022

1859 год. Памёр Фадзей Булгарын.

Выхадзец з беларускай шляхты, пісьменнік.

Сябе называў ліцвінам.

Гадаваўся пад Глускам. Падарожнік па Беларусі.

Кавалер ордэна Ганаровага легіёна Францыі.

Выдавец часопісаў, першай прыватнай грамадска-палітычнай штодзённай газеты ў Расіі, першага рускага тэатральнага альманаха.

Заснавальнік жанраў авантурнага махлярскага, фантастычнага рамана ў рускай літаратуры.

1893 год. Нарадзіўся Андрэй Мрый (Шашалевіч).

Празаік, журналіст, перакладчык.

Славуты сатырычным раманам на савецкую рэчаіснасць «Запіскі Самсона Самасуя».

Супрацоўнік часопісу «Наш край», газеты «Звязда», інспектар Цэнтральнага бюро краязнаўства, член літаратурнага аб’яднання «Узвышша».

Савецкімі органамі быў арыштаваны па «справе краснапольскіх настаўнікаў». Асуджаны ў 1934 года як «член антысавецкай контррэвалюцыйнай арганізацыі і падазроны ў шпіянажы» да 5 гадоў папраўча-працоўных лагераў і этапаваны ў Карагандзінскі лагер.

Зноў арыштаваны ў 1940 годзе за «удзел у антысавецкай арганізацыі». Асуджаны да 5 гадоў пазбаўлення волі. Этапаваны ў Комі АССР. 1 сакавіка 1943 года медычнай камісіяй прызнаны інвалідам, 23 верасня 1943 года быў вызвалены і адпраўлены дадому. Паводле некаторых звестак забіты рэцыдывістамі ў цягніку.

Рэабілітаваны ў 1957 годзе.

На ўскрайку Магілёва бульвар носіць імя Андрэя Мрыя.

1929 год. Аляксандр Флемінг прадставіў пеніцылін.

Адбылося тое на пасяджэнні Медычнага даследчага клуба пры Лонданскім універсітэце

З-за вялікіх патрэбаў у леках падчас Другой сусветнай вайны пачалася маштабная вытворчасць гэтага антыбіётыка.

Пеніцылін па патрабаванні Флемінга не быў запатэнтаваны.

Ён лічыў, што лекі, якія ратуюць людзям жыццё, не павінны служыць крыніцай даходу.

1937 год. Нарадзіўся Уладзімір Содаль.

Літаратуразнаўца, краязнаўца.

Інвалід па зроку з дзяцінства.

Працаваў на Беларускім тэлебачанні, рэдактарам асветніцкіх перадач «Роднае слова», «У кожнага была свая вайна».

Удзельнік Устаноўчых з’ездаў БНФ, ТБМ, адзін з падпісантаў творчай інтэлігенцыі ліста ў ЦК КПСС аб стане беларускай мовы ў савецкай Беларусі.

Даследчык творчасці класікаў беларускай літаратуры.

Занесены ў кнігу гонару «Рупліўцы твае, Беларусь».

1944 год. Нарадзіўся Алесь Лабанок.

Тэатральны актор.

Усё жыццё служыў у Беларускім нацыянальным драматычным акадэмічным тэатры імя Якуба Коласа, іграў ролі ў п’есах па творах Уладзіміра Караткевіча, Стэфана Жаромскага, Альберта Камю і іншых.

1958 год. Нарадзіўся Аляксандр Краўцэвіч.

Археолаг, гісторык.

Старшыня выканкаму Рады Беларускага гістарычнага таварыства, галоўны рэдактар «Гістарычнага альманаха».

Даследчык матэрыяльнай культуры Беларускага Панямоння XIV–XVII стагоддзяў.

Аўтар работ па сярэднявечнай гісторыі Беларусі, распрацоўнік канцэпцыі, што Вялікае Княства Літоўскае было біэтнічнай балта-ўсходнеславянскай дзяржавай з дамінаваннем усходнеславянскага элемента.

1996 год. Памёр Эрнст Ляўкоў.

Геолаг, краязнаўца.

Даследаваў рэгіянальную геалогію, рэльеф і карысныя выкапні, пытанні сейсмабяспекі тэрыторыі Беларусі, культавыя камяні.

Звярнуў увагу на важную ролю тапанімікі пры рэканструкцыі гістарычнага мінулага.

З яго ўдзелам былі ўпершыню распрацаваны неатэктанічная карта і карта неатэктанічнага раянавання Беларусі, створаны Парк валуноў у Мінску.

2003 год. Памёр Анатоль Багатыроў.

Кампазітар, педагог і грамадскі дзеяч.

Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі, Народны артыст Расіі і Беларусі. Лаўрэат дзяржаўных прэміяў.

Заснавальнік нацыянальнай беларускай оперы і беларускай нацыянальнай кампазітарскай школы.

Выхаваў плойму беларускіх кампазітараў.

Аўтар опер, створаных паводле твораў беларускіх пісьменнікаў і паэтаў.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 12 верасня. Над Беларуссю збілі мірны паветраны шар з двума грамадзянамі ЗША. Нарадзіўся эканаміст Сцяпан Аскерка. Памерлі: першы гаспадар Вялікага Княства Літоўскага Міндоўг і літаратуразнаўца, перакладчык Яўген Барычэўскі. Войскі Рэчы Паспалітай і Святой Рымскай імперыі перамаглі асманаў

Навіна ад 12 верасня, 202212 верасня, 2022

1263 год. Памёр Міндоўг.

У гісторыі Беларусь, на землях якой дзяржаўнасць пачалася з больш ранніх Полацкага і Тураўскага княстваў, Міндоўг выступае як першы ўладар Вялікага Княства Літоўскага – дзяржавы, якая ў далейшым ахапіла ўсю сучасную тэрыторыю Беларусі, Літвы і шэраг суседніх зямель.

1612 год. Памёр Пётр Скарга.

Царкоўны і палітычны дзеяч Рэчы Паспалітай.

Прафесар, першы рэктар Віленскай акадэміі, стваральнік і першы рэктар полацкага езуіцкага калегіума, заснавальнік калегіумаў у Рызе і Дэрпце (Тарту).

Ініцыятар і прапагандыст Брэсцкай уніі 1596 году.

У ХІХ стагоддзяў разглядаўся польскай інтэлігенцыяй як прарок трагічнага лёсу краіны, бо папярэджваў, што прамаруджванне цэнтралізацыі ўлады шкодна адаб’ецца на лёсе краіны.

1683 год. Войскі Рэчы Паспалітай і Святой Рымскай імперыі перамаглі асманскае войскам і выратавалі ад іх Еўропу.

Бітве адбылася пад Венаю ля мястэчка Каленберг. Войскамі Рэчы Паспалітай кіраваў кароль і вялікі князь Ян Сабескі.

З Венскай бітвы пачаўся заняпад турэцкай магутнасці, Асманская імперыя ўжо не ўяўляла сур’ёзнай пагрозы для хрысціянскай Еўропе.

Сярод захопленых трафеяў была кава. Ад таго часу зачалася традыцыя шырокага ўжывання кавы ў Рэчы Паспалітай і Вялікім княстве Літоўскім.

Нарадзіўся Сцяпан Аскерка.

Беларускі, прускі эканаміст, юрыст.

Упершыню ўвёў у навуковы ўжытак слова «план».

Сфармуляваў ідэі, якія былі пакладзены ў аснову прускага шляху развіцця капіталізму ў сельскай гаспадарцы.

1929 год. Нарадзіўся Мікалай Матукоўскі.

Драматург.

Кіраўнік літаратурнай часткі Нацыянальнага акадэмічнага тэатру імя Янкі Купалы.

Аўтар п’ес, па якіх ставіліся спектаклі, сцэнарыяў кінафільмаў, у тым ліку «Траянскі конь», «Мудрамер», кнігаў публіцыстыкі, эсэ.

1934 год. Памёр Яўген Барычэўскі.

Літаратуразнаўца і перакладчык.

Прафесар БДУ. Працаваў у Інстытуце мастацкай культуры.

Аўтар шэрагу кніг, сярод якіх хрэстаматыі «Мир искусств в образах поэзии…», «Тэорыя санету», у якой адзначаў, што ўпершыню строгія страфічныя формы з’явіліся ў Максіма Багдановіча.

Удзельнічаў у працы над 2-томным зборніку твораў Багдановіча.

Даследчык творчасці Янкі Купалы, Якуба Коласа, Максіма Гарэцкага.

1960 год. Нарадзіўся Алесь Агееў.

Гісторык. Кандыдат гістарычных навук, дацэнт.

Рэдактар гісторыка-краязнаўчага альманаха «Магілёўская даўніна».

Даследуе палітычную гісторыю Беларусі XIX–ХХ стагоддзя, гісторыю Магілёўшчыны, Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэту імя Аркадзя Куляшова.

Аўтар 220 навуковых прац, шэрагу кніг, у тым ліку ў суаўтарстве з Алегам Трусавым «Магілёўская ратуша. Гістарычны лёс і адраджэнне».

Звольнены з МДУ імя А. Куляшова ў 2021 годзе.

1992 год. Адкрыўся Навагрудскі гісторыка-краязнаўчы музей.

Экспазіцыя размешчана ў 9 залах, якія адлюстроўваюць найбольш значныя падзеі гісторыі гораду і раёну, знаёміць з утварэннем Вялікага княства Літоўскага, каранацыяй Міндоўга, дзейнасцю вялікіх князёў літоўскіх, гісторыяй рассялення татараў, атрыманне магдэбургскага права, пра Навагрудскі замак, падзеі паўстанняў 1831 і 1863 гадоў, выбітных ураджэнцаў і жыхароў, у тым ліку вучонага ў галіне астранаўтыкі Барыса Кіта.

Музей мае разнастайную і этнаграфічную калекцыю.

1995 год. Беларускім верталётам Мі-24 у Бярозаўскім раёне збіты амерыканскі паветраны шар D-Caribbean.

Паветраны шар удзельнічаў у міжнародных спаборніцтвах паветраных шароў і заляцеў у паветраную прастору Беларусі з тэрыторыі Польшчы.

Пілоты Алан Фрэнчэль і Джон Сцюарт загінулі.

Арганізатары чэмпіянату папярэдзілі дыспетчарскія службы ўсіх краінаў, праз чый паветраны калідор транзітам скіроўваліся экіпажы.

Збіты паветраны шар стаў прычынай міжнароднага скандалу і расследавання.

Ніхто з беларускіх афіцыйных асобаў не ўзяў на сябе адказнасць за інцыдэнт.

На месцы аварыі паставілі камень з надпісам «Прабачце».

У публікацыя выкарыстаныя звесткі рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніц

Дзень у гісторыі: 10 верасня. Устаноўчая канферэнцыя Згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына». Нарадзіліся: мовазнаўца Мікалай Бірыла і кампазітар Яўген Глебаў. Памёр этнограф Аляксандр Ельскі. Саветамі расстраляны дзеяч БНР Язэп Мамонька

Навіна ад 10 верасня, 202210 верасня, 2022

Сусветны дзень прадухілення самагубстваў.

Заснаваны Сусветнай арганізацыяй аховы здароўя і адзначаецца ад 2003 году.

Сусветная арганізацыя аховы здароўя лічыць прадухіленне самагубстваў прыярытэтам грамадскай аховы здароўя.

Асноўныя прычыны самагубстваў: жабрацтва, беспрацоўе, страх, душэўныя хваробы, праблемы ў сям’і, пакуты, цяжкія захворванні, дыскрымінацыя.

На думку экспертаў, ніводзін асобна ўзяты фактар не можа ў поўнай меры вытлумачыць, чаму чалавек учыніў самагубства. Суіцыдальныя паводзіны – складаны феномен, які трымаецца на асабістых, сацыяльных, псіхалагічных, культурных, біялагічных і асяродкавых фактарах.

1916 год. Памёр Аляксандр Ельскі.

Пісьменнік, гісторык, этнограф, краязнаўца.

Адзін з першых гісторыкаў беларускай літаратуры і збіральнікаў беларускіх рукапісаў, патрыярх прафесійнага беларусазнаўства.

Аўтар слоў: «Родная мова ў дакладным значэнні ёсць самая любімая спадчына нацыі; праз яе пасрэдніцтва лягчэй за ўсё пранікнуць у душу нацыі, закрануць пачуцці, праясніць розум, падштурхнуць адпаведную думку, заклікаць да дзеяння, змагацца са страсцямі, стварыць дабрачыннасці!».

1923 год. Нарадзіўся Мікалай Бірыла.

Мовазнавец, лінгвагеограф.

Даследчык беларускай дыялекталогіі, сучаснай беларускай літаратурнай мовы і культуры мовы, праблемаў беларускай і славянскай анамастыкі.

Удзельнік падрыхтоўкі комплексу работ «Дыялекталагічны атлас беларускай мовы» і «Лінгвістычная геаграфія і групоўка беларускіх гаворак».

Суаўтар і рэдактар шматтомнага «Лексічнага атласа беларускай мовы», аўтар «Беларуская антрапанімія».

1929 год. Нарадзіўся Яўген Глебаў.

Кампазітар, дырыжор, педагог.

Кіраўнік эстрадна-сімфанічнага аркестра Дзяржтэлерадыё БССР, музычны рэдактар «Беларусьфільм», прафесар Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі.

Аўтар шматлікіх сімфоніяў, балетаў, музыкі да 32 фільмаў і 40 спектакляў.

Яго опера «Майстар і Маргарыта» – класіка беларускай музычнай літаратуры.

Па ўспамінах Васіля Быкава, Глебаў, доўга супраціўляўся ўступленню ў КПСС, а пры прыёме не змог адказаць у якім годзе была «Кастрычніцкая рэвалюцыя».

1937 год. Расстраляны савецкімі органамі Язэп Мамонька.

Беларускі палітык, публіцыст, сябра і сакратар прэзідыума Народнай Рады Беларускай Народнай Рэспублікі.

Адзін з заснавальнікаў Цэнтральнай беларускай вайсковай рады, дэлегат Першага Усебеларускага з’езду, сябра Беларускай партыі сацыялістаў-рэвалюцыянераў.

1977 год. Нарадзіўся Віктар Ганчарэнка.

Футбольны трэнер.

Працаваў трэнерам БАТЭ, якая выйшла ў групавы турнір Лігі чэмпіёнаў УЕФА і атрымала перамогу ў чэмпіянатах Беларусі 2008-2012 гадах.

10 разоў прызнаваўся найлепшым трэнерам Беларусі (2008-2020).

1990 год. Устаноўчая канферэнцыя Згуртавання беларусаў свету «Бацькаўшчына».

Згуртаванне стваралася дзеля падтрымкі захавання беларускай прысутнасці ў свеце, яднання ў адзіную супольнасць усіх беларусаў, павышэння аўтарытэту беларускай нацыі на міжнародным узроўні.

Прэзідэнтам ЗБС «Бацькаўшчына» быў абраны Васіль Быкаў.

24 верасня 2021 года Вярхоўны суд ліквідаваў ЗБС.

2022 год. 880-годдзе Гомеля.

Першы летапісны ўпамін пра яго адносіцца да 1142 году.

Буйны цэнтр прамысловасці, навукі, адукацыі, культуры, турызму.

Другі горад пасля Мінску па колькасці насельніцтва: 504 тысячы чалавек.

У публікацыя выкарыстаныя звесткі рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніц

Дзень у гісторыі: 8 верасня. Міжнародны дзень салідарнасці журналістаў. Перамога беларусаў над маскоўцамі на Крапівеньскім полі пад Воршай. Спалены Магілёў. Адкрыты Музей беларускага кнігадрукавання

Навіна ад 8 верасня, 20228 верасня, 2022

Міжнародны дзень салідарнасці журналістаў.

Адзначаецца ад 1958 году. Заснаваны рашэннем IV кангрэсу Міжнароднай арганізацыі журналістаў у памяць аб чэшскім журналісце Юліусе Фучыку, якога 8 верасня 1943 году забілі гітлераўцы.

У Беларусі ў няволі 26 журналістаў.

1514 год. Дзень беларускай вайсковай славы.

У бітве пад Воршай войскі Вялікага Княства Літоўскага ўзначаленыя Канстанцінам Астрожскім разбілі 80-тысячную армію Маскоўскай дзяржавы.

Гэта быў фрагмент у працяглай вайне, якая трывала ад 1512 да 1522 году. Перамога пад Воршай, аднак, стала адметнай падзеяй для найноўшай гісторыі Беларусі. Кожную яе гадавіну, нягледзячы на пагрозы пераследу на Крапівеньскае поле, прыязджала немалая грамада беларусаў. Яна застаецца крыніцаю гонару за подзвіг продкаў.

8 верасня 1992 году на Плошчы Незалежнасці ў Мінску беларусы-афіцэры прысягнулі на вернасць Беларусі.

1708 год. Спалены Магілёў.

Падпаліць горад загадаў маскоўскі цар Пётр І.

27 верасня 1708 году быў абрабаваны і спалены Віцебск.

Пасля пажару Магілёў аднавіўся ад заняпаду толькі праз 130 гадоў.

1844 год. Выдадзеная кніга «Шляхціц Завальня, або Беларусь у фантастычных апавяданнях» Яна Баршчэўскага.

У «Шляхціцы Завальні» аўтар падае адметнасці нацыянальнага характару беларуса, яго светапогляду. У ім закранаюцца пытанні, звязаныя з беларускай нацыянальнай думкай. У творы робіцца спроба геаграфічнага апісання краю, яго гісторыі і эканамічнага стану.

1873 год. Памёр Яўстафій Тышкевіч.

Археолаг, гісторык, этнограф і краязнаўца.

Член шэрагу навуковых таварыстваў, акадэміяў Даніі, Швецыі, Брытаніі.

Вывучаў курганы, гарадзішчы і замчышчы Беларусі.

Заснаваў Віленскую археалагічную камісію, Віленскі музей старажытнасцяў.

Пакінуў па сабе работы археалагічнага і краязнаўчага характару.

У памяць аб Тышкевічы ў 2022 годзе ля Акадэміі навук устаноўлены помнік.

1904 год. Нарадзіўся Афанасій (Антон Мартас).

Епіскап Віцебскі і Полацкі, дзеяч беларускага нацыянальнага руху, гісторык царквы.

Удзельнік Усебеларускага царкоўнага сабору 1942 году, на якім была абвешчана аўтакефалія Беларускай праваслаўнай царквы.

У 1946 годзе далучыўся да Рускай замежнай праваслаўнай царквы, архіепіскап у Аргенціне, у Аўстраліі (архіепіскап Сіднейскі і Новазеландскі).

1922 год. Нарадзіўся Альгерд Малішэўскі.

Мастак-жывапісец, педагог.

Пісаў карціны ва ўсіх жанрах станковага жывапісу.

Выкладаў у Мінскім мастацкім вучылішчы, настаўнік шматлікіх сучасных мастакоў.

1938 год. Нарадзіўся Анатоль Грачанікаў

Паэт і перакладчык.

Галоўны рэдактар часопісаў «Вясёлка», «Бярозка», «Маладосць».

Аўтар зборнікаў паэзіі, кніг сатыры і гумару, а таксама твораў для дзяцей.

Пераклаў на беларускую творы замежных літаратараў.

1990 год. Адкрыты Музей беларускага кнігадрукавання.

Падзея адбылася ў Полацку падчас святкавання 500-годдзя з дня нараджэння Францыска Скарыны.

Музей месціцца ў будынку былой Брацкай школы Богаяўленскага манастыра, помніка архітэктуры XVIII стагоддзя.

У 1994 годзе на базе некалькіх выставачных залаў быў створаны Музей-бібліятэка Сімяона Полацкага.

Найвялікшую частку музейных экспанатаў складаюць кнігі, у тым ліку рарытэты «Евангелле вучыцельнае» (1595), Геранім Фалецкі «12 прамоў» (1558), «Мінея агульная» (1628).

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 6 верасня. Марыі Калеснікавай і Максіму Знаку зачыталі абвінаваўчы прысуд. Устаноўчы з’езд «Маладога фронту». Памёр апошні беларускі ваявода Смаленску Піліп Абуховіч. Нарадзіўся архівіст Вячаслаў Селяменеў

Навіна ад 6 верасня, 20226 верасня, 2022

1656 год. Памёр Піліп Абуховіч.

Вайсковы і дзяржаўны дзеяч, мемуарыст.

Ваявода смаленскі (1653-1654), у апошні год да захопу яго маскоўцамі.

Адзін з найлепшых аратараў Рэчы Паспалітай.

Пакінуў мемуарны «Дыярыуш» з апісаннем падзеяў грамадска-палітычнага жыцця ў 1630–1654 гадах. У дзённіку занатаваныя важныя гістарычныя падзеі, здарэнні з паўсядзённага жыцця.

Асобна апісаў абарону ад маскоўцаў Смаленску.

Пісаў вершы на лацінскай мове.

1946 год. Нарадзіўся Вячаслаў Селяменеў.

Навуковец-гiсторык, архівіст.

Дырэктар Нацыянальнага архіва.

Даследаваў гісторыю Беларусі з 1917 году, а таксама займаўся архівазнаўствам.

Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусь у галіне навукі і тэхнікі (2002, у аўтарскім калектыве) – за цыкл прац «Беларускія остарбайтары».

Остарбайтары – гэтым тэрмінам у гітлераўскай Германіі нызывалі «рабочую сілу з Усходу», з тэрыторыяў Усходняй Еўропы, у тым ліку Беларусі.

1954 год. Памёр Уладзімір Марзон.

Хірург, прафесар.

Працаваў земскім ўрачом Бабруйскага павету, хірургам Глускай, Бабруйскай больніцаў. Бабруйская гарадская больніца хуткай медычнай дапамогі названая яго імем.

Марзон загадваў кафедрай хірургіі Віцебскага медычнага інстытуту, Беларускага інстытуту ўдасканалення ўрачоў. Кансультаваў Магілёўскую абласную больніцу.

Яго навуковыя працы прысвечаны ўдасканаленню аператыўных метадаў лячэння гінекалагічных і ўралагічных хвароб.

1986 год. Нарадзілася Іна Жукава.

Беларуская гімнастка.

На Летніх Алімпійскіх гульнях 2008 у Пекіне заваявала срэбны медаль у індывідуальным спаборніцтве па мастацкай гімнастыцы сярод жанчын.

Стала найлепшай у намінацыі «Прарыў года» нацыянальнага конкурсу «Трыумф. Героям спорту 2008».

1997 год. Адбыўся ўстаноўчы з’езд «Маладога Фронту».

Мэты Маладога Фронту – аб’яднанне і выхаванне моладзі на грунце беларускай нацыянальнай ідэі, хрысціянска-дэмакратычных прынцыпаў, пабудова грамадзянскай супольнасці на падставах дэмакратыі і вольнага рынку, садзеянне фармаванню духоўна і фізічна моцнага пакалення.

Выхадцы з гэтай арганізацыі станавіліся лідарамі іншых незалежных арганізацыяў. Кожны маладафронтавец сутыкнуўся з рэпрэсіямі.

Адзін з заснавальнікаў «Маладога фронту» Павал Севярынец асуджаны на 7 гадоў няволі і прызнаны палітвязнем. Яго схапілі ў 2020 годзе.

2021 год. Марыі Калеснікавай і Максіму Знаку зачыталі абвінаваўчы прысуд.

Нагодай для крымінальнага перасьледу Калеснікавай і Знака стаў іх удзел у выбарчай кампаніі 2020 году і пратэстах.

Марыю Калеснікаву, каардынатарку штабу вылучэнца на прэзідэнцтва Віктара Бабарыкі, адну з лідарак пратэстнага руху ў 2020 годзе, паплечніцу кандыдаткі ў прэзідэнты Святланы Ціханоўскай, спецслужбоўцы спрабавалі вывезці з краіны, але яна парвала пашпарт і засталася ў Беларусі. Яе асудзілі да 11 гадоў калоніі.

Максім Знак у 2020 годзе падчас выбараў быў юрыстам штабу кандыдата ў прэзідэнты Віктара Бабарыка. Асуджаны на 10 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму.

Абодва праваабарончай супольнасцю прызнаныя палітзняволенымі.

У публікацыі выкарыстаныя звесткі з рэсурсу «Вікіпедыя» і іншых адкрытых у інтэрнэце крыніцаў

Дзень у гісторыі: 4 верасня. Дзень беларускага пісьменства. Нарадзіліся: пісьменнік Сакрат Яновіч і юрыст, палітзняволены Максім Знак. Памёр мастацтвазнаўца Міхаіл Раманюк

Навіна ад 4 верасня, 20224 верасня, 2022

Дзень беларускага пісьменства.

Адзначаецца з 1994 году.

Ініцыятыва аб запачаткаванні Дня беларускага пісьменства сыходзіла з Міністэрства культуры і друку Беларусі. Нагадой для яго стала 500-годдзя з дня нараджэння Францыска Скарыны.

Першапачаткова гэты Дзень быў прымеркаваны да выдання першай друкаванай беларускай кнігі – 6 жніўня 1517 году. З 1998 году яго адзначаюць у першую нядзелю верасня.

Месца для правядзення фэстаў Дня беларускага пісьменства штогод мяняецца. Сёлета гэта Добруш.

1831 год. Памёр Юзаф Пешка.

Жывапісец, прадстаўнік акадэмічнага класіцызму.

Працаваў у розных беларускіх гарадах і мястэчках, выкладаў у Школе прыгожых мастацтваў, у Ягелонскім універсітэце.

Пасля падарожжаў па Беларусі пакінуў выявы краявідаў Магілёва і Шклова, Магілёўскай губерні, Віцебску, Нясвіжа, Мінску.

Аўтар партрэтаў гістарычных дзеячаў, работ па гісторыі Рэчы Паспалітай.

Яго пейзажы асабліва каштоўныя для вывучэння архітэктуры Мінску.

1884 год. Нарадзіўся Хведар Імшэнік.

Беларускі літаратуразнаўца, мемуарыст, педагог.

Па запрашэнні Максіма Багдановіча пераехаў у Яраслаў выкладаць у прыватнай мужчынскай гімназіі.

Працаваў дырэктарам Бабруйскага, Рагачоўскага, выкладчыкам Гомельскага педагагічных тэхнікумаў.

Напісаў успаміны пра Максіма Багдановіча і газету «Наша ніва».

Арыштаваны 15 ліпеня 1930 па справе «Саюзу вызвалення Беларусі». Сасланы на 5 гадоў ва Уфу. Далейшы лёс невядомы.

1891 год. Памёр Міхаіл Каяловіч.

Гісторык, славянафіл.

Даследчык гісторыі ўніяцтва, царкоўнай і агульнай гісторыі, народнага руху Заходняга краю.

1906 год. Нарадзіўся Ігнат Дуброўскі.

Пісьменнік, навуковец.

Загадваў сектарам аграрных праблем Інстытуту эканомікі савецкай Беларусі, даследаваў эканоміку.

Аўтар шэрагу аповесцяў ды нарысаў.

Пачынальнік аналітычнага нарысу ў беларускай літаратуры.

1936 год. Нарадзіўся Сакрат Яновіч.

Пісьменнік, публіцыст, грамадскі дзеяч Беласточчыны.

Працаваў у газеце «Ніва», ачольваў Беларускае дэмакратычнае аб’яднанне. У створным ім асяродку Villa Socrates праходзілі беларускія і міжнародныя інтэлектуальныя сустрэчы.

Аўтар зборнікаў апавяданняў і мініяцюр, каля 30 кніг.

Пераклаў на польскую мову «Вітражы» Янкі Брыля, п’есу Яўгена Шабана «Шрамы» для Драматычнага тэатру імя Вянгеркі ў Беластоку.

1981 год. Нарадзіўся Максім Знак.

Юрыст, адвакат і палітык.

Праваабарончай супольнасцю прызнаны палітзняволеным.

Падчас прэзідэнцкіх выбараў 2020 году быў юрыстам штабу кандыдата на пасаду прэзідэнта Віктара Бабарыкі. Уваходзіў у склад Каардынацыйнай Рады па арганізацыі працэсу пераадолення палітычнага крызісу.

Абвінавачаны ў стварэнні і кіраванні экстрэмісцкім фармаваннем, публічных закліках да захопу дзяржаўнай улады. Асуджаны да 10 гадоў пазбаўлення волі.

Узнагароджаны прэміямі Міжнароднай асацыяцыі юрыстаў за ўнёсак у абарону правоў чалавека «За абарону правоў чалавека-2021» Рады адвакатаў і юрыдычных супольнасцяў Еўропы.