Альтэрнатыўная ноч музеяў – завітайце ў магілёўскія дворыкі (шмат фота)

18 траўня адзначаецца Міжнародны дзень музеяў. Прымеркавана да гэтай даты, музеі ўсяго свету праводзяць адну з самых яркіх акцый у каляндарным годзе – “Ноч музеяў”. Сёлета свае праграмы падрыхтавалі ўсе музеі Магілёўшчыны, а поўны спіс мерапрыемстваў у абласным цэнтры можна знайсці тут.

Mogilev.media традыцыйна прапануе сваю альтэрнатыўную “Ноч музеяў”, калі можна самастойна прагуляцца па начным горадзе і дакрануцца да яго багатай гістарычнай спадчыны. Мы ўжо запрашалі нашых чытачоў адчуць водар даўніны ў малавядомым закутку гістарычнага цэнтра, у завулках вакол вуліцы Дзяржынскага, а таксама на старажытных могілках. Сёлета мы прапануем прагуляцца па самым сэрцы гістарычнага Магілёва – унутраных дворыках велічных гарадскіх пабудоў, што прытуліліся збоч папулярных маршрутаў для пешых прагулак. 

Пачаць можна з дворыка за ратушай. Тут на сцяне дома цэху кушняроў радуе вока роспіс Рыгора Шараева з выявай самай старажытнай магілёўскай гравюры. 

Далей – пакуль яшчэ не самы атмасферны, але ўнікальны за кошт захаванай уязной брамы дворык дома Каніскага. 

Ну, а сапраўдная атмасфера пачынаецца каля касцёла. Аркі, цесныя праходы паміж дамамі, каменныя калодзежы са старэнькімі драўлянымі лесвіцамі, каванымі балконамі і тым самым духам некранутай старыны.

Наўрадці вы тут яшчэ не бывалі, але безумоўна не забудзьцеся завітаць у самы знакаміты і, напэўна, улюбёны “чырвоны дворык” за “Беларусбанкам” на рагу Першамайскай і Пажарнага.

Абавязкова зазірніце ў дворык “Дома польскага”. Неабазнаных падарожнікаў тут чакае невялікі сюрпрыз – на заднім фасадзе будынка захаваліся чатыры кірылічныя літары “ГО ДУ”. На фотаздымку з архіва Аляксея Вінэра, зробленым у 1939 годзе, можна пабачыць верхнюю частку гэтага надпісу, на франтоне, які не захаваўся – 1794, што азначае год узвядзення будынка.

Фотаздымак з архіва Аляксея Вінэра, 1939 год

Дворыкі за Пажарным, паміж Ленінскай і Першамайскай – той асаблівы раёнчык, без якога немагчыма ўявіць сапраўдны Магілёў – зацішны і нефасадны, крыху расцярушаны ад перажытых стагоддзяў, і такі разняволены.

Фота: mogilev.media і з адкрытых крыніц

Магілёўскія могілкі – прадстаўляем лепшае, бадай, месца для альтэрнатыўнай “Ночы музеяў”

Сёння ў Магілёве праходзіць “Ноч музеяў”. Mogilev.media публікавалі праграму мерапрыемстваў, падрыхтаваных магілёўскімі музеямі. А яшчэ мы хочам прапанаваць альтэрнатыўны маршрут на “Ноч музеяў”. Для тых, хто па нейкіх прычынах не хоча альбо не можа наведаць самі музеі, але з задавальненнем прысвяціў бы вечар і ноч дакрананню да гісторыі. Ці для тых, хто пасля наведвання музея хацеў бы працягнуць яскравыя пачуцці, паказытаць сабе нервы.

Магілёўскія могілкі – гэта адразу некалькі насычаных і арыгінальных лакацый, раскіданых па розных кутках горада. Яны цікавыя ўнікальнымі і арыгінальнымі помнікамі, некаторыя з якіх выдзяляюцца нават у агульнабеларускім маштабе.

Каталіцкія могілкі на вуліцы Лазарэнкі, Яўрэйскія і Машэкаўскія ў мікрараёне Юбілейны (за запраўкай “Беларуснафты”) – багатыя, велічныя комплексы помнікаў, што здольныя часам здзівіць вытанчанасцю манументальных кампазіцый, архітэктурным хараством. Але перш за ўсё, уражвае спалучэнне эстэтычнай асалоды з непазбежным суперажываннем чалавечым лёсам, з думкамі пра вечнасць.

Але пачынаць сваё знаёмства з магілёўскімі могілкамі, даруйце за тафталогію, лепш за ўсё з Успенскіх. Яны знаходзяцца на вуліцы Чалюскінцаў, насупраць офіса “Белдзяржстраха”. Чаму лепш з іх? Таму што тут захаваўся самы старажытны і загадкавы помнік, так званая “пліта Валовічаў”.

Спецыялісты адзначаюць, што выяўлены на пліце герб адпавядае асабістаму гербу канцлера ВКЛ Астафея Валовіча, які ў 1550-х гадах быў магілёўскім старастай. Але сам Валовіч быў пахаваны ў склепе пад рэфармацыйным зборам у Сідры пад Гародняй. Пагэтаму гісторыкі называюць помнік абцякальна “плітой роду Валовічаў”, паколькі невядома, хто дакладна можа быць пад ёй пахаваны. Нягледзячы на гэта, пліта цікавая ўжо тым, што гэта самы старажытны з усіх вядомых артэфактаў, што маюцца ў гарадской прасторы Магілёва.

Але – не толькі знакамітыя і велічныя асобы прыцягваюць увагу на старажытных могілках. Часам уражваюць простыя, ажурныя карункі крыжоў на безыменных магілах.

Альбо шчырыя, вусцішныя словы тых, хто моваю гранітных эпітафій імкнецца праз стагоддзі звяртацца да жывых.

Самы маштабны некропаль у Магілёве, бадай што – Яўрэйскія могілкі. Дзясяткі, нават сотні старажытных надмагільных пліт захоўваюць памяць пра людзей, цесна знітаваных з гісторыяй горада. Імёны многіх пахаваных тут людзей насілі дамы па вуліцы Ленінскай, Першамайскай, Пажарным завулку.

Многія пліты былі рабітыя, іх знішчалі дрэвы, хмызняк, непагадзь. Зараз, аднак, ідзе грунтоўнае аднаўленне некропаля. 

На суседніх Машэкаўскіх могілках старажытныя помнікі размешчаныя не так кампактна, але тут таксама ёсць на што паглядзець. Самае прыгожае радавое пахаванне тут, напэўна, належыць роду Саковічаў.

“Приидите ко Мне, вси труждающиися и обремененнии, и Аз упокою вы. Боже, Заступник мой еси Ты, и милость Твоя предварит мя” – можна прачытаць на пліце калежскага саветніка Івана Саковіча, што памёр у 1904 годзе. Што цікава – як мінімум на трох пахаваннях стаяла скульптура Ісуса Хрыста. Дзве ўпалі, адна захавалася дагэтуль.

Адзін з самых старажытных тут помнікаў – гіганцкае, складанае надмагілле калежскага асэсара Фёдара Галынскага 1842 года. З масонскім знакам на вяршыне. Уся стэла складаецца з пяці розных пліт.

Цікавостка на адной з дарожак Машэкаўскіх могілак – сямейнае пахаванне 1825 і 1845 гадоў бацькі і сына Круцілавых, у якое уварваўся нехта з ХХ стагоддзя.

Васіль Круцілаў, бацька, як паведамляе эпітафія, быў колішнім ратманам Магілёўскага магістрата. Гэта значыць, ён заспеў апошнія часы, калі горад Магілёў заставаўся вольным і кіраваўся магдэбургскім правам.

Гэта было толькі беглае і вельмі павярхоўнае знаёмства з магілёўскімі могілкамі. Глыбока раскрыць гэтую тэму не здольная будзе, бадай, нават навуковая манаграфія. Але і мэтай нашага матэрыяла было менавіта – зацікавіць. Памятайце, што могілкі – гэта такая ж важная частка культурнай памяці, як і архітэктурныя помнікі.

Фота: mogilev.media

Как пройдет Ночь Музеев-2023 в Могилеве, программа

В честь Международного Дня музеев, который отмечается 18 мая, 19 мая в Могилеве пройдет Ночь музеев.

В этом году Международный день музеев 2023 года посвящен теме теме «Музеи, устойчивое развитие и благополучие». С предложенными музеями программами можно познакомиться на специальном сайте.

Программа “Ночи музеев” “Казкі нанач” от Могилевского областного краеведческого музея:

Когда: 19 мая, 18.00-24.00

  • презентация фотовыставки «Человек в музее»
  • комплексные интерактивно-экскурсионные программы по экспозиции «Археология и древняя история Могилевщины», мини-экскурсии,
  • мини-фотовыставка «Памятники и артефакты древнейшего прошлого Беларуси».
  • работа мастера-гончара на гончарном круге, интерактивные занятия по изготовлению керамических сосудов, игрушек, свистулек.
  • выставка таксидермических скульптур, игровая программа «В гостях у сказки», конкурсы, выставка рисунков, 
  • квест по залам экспозиции «История края с IX века до 1917 года».
  • презентация обновленной экспозиции зала «История Могилевщины начала ХХ века», 
  • «Монетные легенды и клад из Быхова»  21.00.
  • интерактивные зоны и многое другое.

Всю полную программу праздника можно прочитать здесь

Стоимость:

взрослый – 9 руб.

детский – 4,5 руб.

Детям до 7 лет вход бесплатный.

В Могилевском областном художественном музее им. П. Масленикова программа пройдет под названием “Искусство для народа”

Когда: 19 мая с 19:00 до 24:00

Подробности по программе и цене билетов можно узнать по телефону 62-24-25.

В Музее истории Могилева пройдет программа “Ключи от  прошлого”. 

Когда: 19 мая, 18.00-23.00

“Ключи приоткрывают для посетителей «Ночи музеев» завесу времени, рассказывают о тайнах прошлого. Ключи реальные и символические открывают главные двери в здание Ратуши, потаённые дверцы, сундуки и комоды, где хранятся исторические ценности.

Каждое прожитое нами мгновение – это уже история, мерилом которого являются необычные часы, они находятся в башне Ратуши и отмеряют время разных эпох. Хранитель Времени – Могислав, сверху обозревает Могилёв и запоминает все происходящее, чтобы сохранить каждый момент современной истории для будущих поколений.”

В программе: Ратуша

  • театральная постановка «Ключи от прошлого»;
  • тематическая площадка «Традиционные виды ремесел»;
  • экскурсии по постоянным экспозициям музея;
  • интерактивная площадка рыцарского клуба «Ястрежембец»;
  • мастер-класс по танцу «Полонез»;
  • инклюзивный мини-арт-проект «Уникальный мир творчества незрячих. Час вдохновения и открытий»;
  • мастер-класс по белорусским народным танцам;
  • лекция: «Фрида Кало: о чем молчат картины?»;
  • Fashion-показ белорусских дизайнеров от OYIMODELS,
  • викторины, квесты и многое другое…

 Выставочный зал

  • ростовые куклы, мимы;
  • мини-арт: открытие персональной выставки художника Юрия Маценко в салоне;
  • мастер-класс от фотографа Игоря Богомазова «Моя Планета»;
  • театральная постановка «Летающий мышонок»;
  • мастер-класс Анастасии Гайковой «Далёкий космос». Автор
  • приглашает окунуться в мир творчества и нарисовать необычную, неизведанную планету из далёкого космоса;
  • музыка, танцы и многое другое…

Единый входной билет:

Взрослый – 6 руб.

Детский – 3 руб.

Дети до 7 лет – бесплатно.

Программа “Ночи музеев” в Музее им. В. Бялыницкого-Бирули в Могилеве пока не объявлена, следите за обновлениями.

«Ноч» у Музеі гісторыі Магілёва» з дударамі і народнымі танцамі

Музей гісторыі Магілёва запрасіў дудароў на «Ноч музеяў», а тыя са згоды супрацоўнікаў аматараў беларускіх народных танцаў. Наведнікі кажуць, што было крута. Музей гісторыі Магілёва месціцца ў ратушы.

 

Музыкі расказалі пра беларускую дуду, якую недасведчаны беларус аддае ірландцам. Але ў іх свая валынка, а беларусы спрадвеку гралі на сваёй дудзе.

Аматары танцаў апавялі пра асаблівасці беларускіх скокаў і зладзілі заняткі для наведнікаў музейнай імпрэзы.

Пажылыя магілёўцы памятаюць як у маладосці на вячорках бавілі час у скоках. У музеі ж згадалі маладыя гады і з задавальненнем танцавалі з цяперашняй моладдзю. Вядома ж павучаючы яе.

 

Распачынаюцца «Ночы музеяў». Прапануйма вандроўку па невядомым Магілёве (шмат фота)

Сёлета ў Магілёве будзе дзве «Ночы музеяў», але кожная завершыцца вечарам.

20 мая свае праграмы прадставіць абласны краязнаўчы музей, мастацкі музей Масленікава і Музей гісторыі Магілёва. 21-га, музычную і экскурсійную праграму прапануе музей Бялыніцкага-Бірулі. Усе імпрэзы завершацца да 23.30.

Прапануйма ў якасці бясплатнай альтэрнатывы – шпацыр па малавядомым, малавывучаным мясцінам гораду.

 

Перліна ў архітэктурнай калекцыі Магілёва

Мала хто ведае, што ў самым цэнтры Магілёва ёсць закуткі, якія ад вачэй штодзённых сузіральнікаў схавалі помнікі гісторыі і архітэктуры з самабытным каларытам і ўнікальнай эстэтыкай.

Пачнем наш шпацыр ад вуліцы Першамайскай. За былым «Тэатральным» магазінам, у двары дому №12 стаяць тры невыразныя дамкі.

Помнікам архітэктуры з’яўляецца толькі адзін з іх, №6. Ён пабудаваны ў канцы ХІХ стагоддзя як даходны дом па Пішчыкавым завулку і належаў Ліўшыцу. Суседні дом, №4 знеслі, але ён адноўлены ў першапачатковых прапорцыях і аб’ёме. Узведзены дом на Першамайскай фактычна адрэзаў мясцінку ад людных вуліц.

Наступны дом – сапраўдная перліна ў архітэктурнай калекцыі Магілёва. Пра яго ведаюць хіба абазнаныя адмыслоўцы. Каб знайсці яго, трэба абмінуць школу №2 справа і спусціцца ў бок Дубравенкі.

Даходны дом Брука ўзвялі ў канцы ХІХ стагоддзя на Макавецкім завулку. Тут размяшчаліся гасцініца «Залаты Якар», уладальнікам якой быў мешчанін Цыўкін. Месцілася тут і слясарная майстэрня Зігмана. Жылі у ім дактары, акушэркі, памочнік прысяжных павераных. Пасля 1917 году ўлада бальшавікоў дом нацыяналізаванала пад свой партыйны камітэт.

Архітэктурная элегантнасць вылучае дом ад іншых тутэйшых пабудоў. У будні, калі працуе размешчаны ў ім цяпер медыцынскі цэнтр «Элізабет», падышоўшы да будынку ўшчыльную, можна пабачыць, напрыклад, арыгінальную вінтавую лесвіцу з левага тарца.

 

«У арла ацалела толькі адна галава»

Вяртаючыся да Камуністычнага завулка, не прамініце дом №3 па гэтым завулку. Ён быў пабудаваны ў стылі эклектызму ў пачатку ХХ стагоддзя як даходны дом на скрыжаванні Пішчыкава і Макавецкага завулкаў.

Задні фасад будынку дэманструе нам арыгінальную кладку. Галоўны фасад вылучае ўтульная зашклёная тэраса.

Кіруючы з Камуністычнага завулка ў паўночны бок, на 2-гі Круты завулак, звярніце ўвагу на будынак ля «Чырвонай зоркі». Цяпер у ім месціцца міліцэйская ўстанова.

Былы будынак пансіёна Бельскай узведзены ў 1888 годзе, пра што сведчаць лічбы на франтоне. Каваны кансольны навес пад ім мае эмблему двухгаловага царскага арла. Вясной 1917-га з галоў арла сарвалі карону, але птушку не кранулі. Часовы ўрад Керанскага планаваў пакінуць герб краіны ў такім урэзаным выглядзе, але, у арла ацалела толькі адна галава.

Будынак па няцотным баку 2-га Крутога завулку мог бы стаць цудоўным дапаўненнем да спісу гарадскіх помнікаў, але не быў уключаны ў яго своечасова.

Першую мясцовую электрастанцыю пабудавалі ў 1910 годзе на тэрыторыі так званых «гарэлых казармаў». Будынак неаднаразова перабудоўваўся, а цяпер у занядбанні.

Як сімвал надыходу навукова-тэхнічнага прагрэсу ён важны для гораду, але заняпалы стан і знаходжанне ў гарадскім цэнтры вымушаюць непакоіцца за лёс гэтай каржакаватай і прыгожай у сваёй брутальнасці будыніны.