Перспективы реставрации комплекса Бобруйской крепости есть. И у Быховского замка они были, но закончились пустыми обещаниями и даже саботажем со стороны чиновников.
Светлое будущее Бобруйской крепости
Во время рабочей поездки министра культуры Анатолия Маркевича в Бобруйск, обсуждались этапы реконструкции Бобруйской крепости и финансирования объекта.
Председатель Могилевского облисполкома Анатолий Исаченко сразу заявил: наша задача – восстановить Бобруйскую крепость, привлечь сюда туристов и показать наше историческое прошлое.
А недавно фрагмент Бобруйской крепости пытались по дешевке продать тому, кто его отреставрирует. На сайте райисполкома разместили соответствующее объявление.
Теперь, похоже, тактика властей изменилась. Анатолий Исаченко вспомнил о том, что в годы войны в крепости размещался концлагерь, «был геноцид нашего народа, мы должны об этом помнить и сделать все, чтобы восстановить историческую справедливость. Это важно для воспитания подрастающего поколения – показать правду такой, какая она есть, чтобы наши дети знали о подвиге родителей».
Обсуждались источники финансирования. Предполагается, что оно будет разноуровневым:
областной, республиканский и союзный бюджеты;
субботники;
частные пожертвования;
привлечение инвесторов;
Планы у Анатолия Михайловича, конечно, наполеоновские, но у тех, кто хоть немного знаком с перипетиями ухода властей за историко-архитектурным наследием Могилевщины, вся эта тактика и стратегия может вызвать дежа вю.
Быховский замок, как образец пустых обещаний
Похожая история была ведь и с Быховским замком, а закончилась она, как известно, полным пшиком: замок превратился в «фрагменты замка», а сил у властей хватило только на реставрацию двух сторожевых башен и покупку маскировочной сетки для руин ко Дню письменности.
Если уж на то пошло и тема геноцида стала столь модной в последние год-два, то и в Быховском замке, как и в Бобруйской крепости тоже содержались евреи, позже уничтоженные гитлеровцами.
Есть об этом даже художественная книга, однако написавший ее быховчанин находится в вынужденной эмиграции, а его романы запрещены, как в Беларуси, так и в «братской» России.
Может с Бобруйской крепостью что-то и выйдет, но все благие намерения наших «историков» и «крепких хозяйственников» относительно Быховского замка привели к тому, что многострадальному памятнику архитектуры пришлось пройти через все круги ада:
Замок сдавался в аренду индивидуальному предприятию. Итог – уничтожение крыши строения и разбитые, в поисках кладов, дымоходы.
Санитарная очистка территории замка бульдозерами. Итог – варварски разрушенный угол здания.
Попытки поставить здание на баланс. Итог – у руин до сих пор нет конкретного владельца.
Где искать инвесторов?
Тема частных пожертвований и инвесторов тоже очень щекотливая. В связи с этим стоит вспомнить еще один исторический памятник – Быховскую синагогу. Она, в свое время, одевалась в строительные леса, начинался ремонт крыши строения, планировалось, что там будет размещен музей могилевского еврейства.
Сегодня памятник архитектуры XVII века наглухо заброшен, а потенциальные инвесторы (имеются в виду не убыточные предприятия Беларуси, а солидные еврейские фонды) после ряда антисемитских высказываний Лукашенко трижды подумают, прежде чем скидываться как на синагогу в Быхове, так и на Бобруйскую крепость.
Не хочется злопыхательствовать. Возможно, участь Бобруйской крепости будет лучше, чем у Быховского замка и планы могилевских властей воплотятся в жизнь.
Для этого ведь надо не так уж и много: поменьше мелькать в прессе с громкими заявлениями и отвечать за свои слова.
Фрагмент Бобруйской крепости по дешевке продадут тому, кто его отреставрирует.
Власти больше не дают обещаний позаботиться об историко-культурном наследии Беларуси. Ведь обещания эти, как правило, не выполняются. Если верить им, то реставрация Быховского замка должна была начаться еще в 2018-м. Не началась. Все деньги ушли на поддержку убыточных предприятий, непомерно разросшийся бюрократический аппарат и поддержку «слабовиков».
Теперь режим применяет другую тактику – пытается продавать историческое наследие оптом и в розницу в надежде на то, что инвестор отреставрирует наши замки за свой счет.
Очередь дошла и до Бобруйска – на сайте райисполкома появилось объявление о продаже за одну базовую величину редюита правого входного плацдарма второго полигона Бобруйской крепости,сообщает БелТА.
Тот, кто приобретет двухэтажное строение площадью 545,7 квадратного метра, будет обязан отреставрировать его в течение трех лет с момента совершения сделки.
Турыстычная перліна Бабруйска засталася без якіх-ніякіх гаспадароў. Яшчэ нядаўна тут, у павільёнах, узведзеных для здымак фільма “Урокі фарсі” размяшчаўся конны клуб мясцовых “казакаў”.
Клуб, дарэчы, носіць недарэчную для Магілёўшчыны назву “Ермак”. Гэты казацкі атаман у 1581 годзе ўдзельнічаў у заваёўніцкім паходзе на нашы землі ў складзе 30-тысячнай арміі Маскоўскай дзяржавы. Тады апалчэнцы Магілёва і 200 крылатых гусараў Рэчы Паспалітай з роты Марціна Казаноўскага паспяхова абаранілі горад, што ўвайшло ў калектыўную памяць пад назвай “Магілёўскія Фермапілы”.
У сакавіку 2024 года “казачы” клуб пераехаў на новую базу, і будынкі Бабруйскай крэпасці апусцелі цалкам. Што зрабіла іх цікавосткай для неарганізаваных турыстаў, ахвочых пабадзяцца па старажытным руінам ці сфатаграфавацца на фоне надпіса “Jedem das Seine”.
Гэты надпіс застаўся ад дэкарацый мастацкага фільма “Урокі фарсі”, дзеянне якога праходзіла ў тым ліку ў нямецкім канцлагеры.
Вырабленыя з USB-панэляў дэкарыцыі зараз развальваюцца, дадаючы каларыту маўклівым сценам Бабруйскай крэпасці.
Двухпавярховы склад з часткай абарончага вала Бабруйскай крэпасці выстаўлены на аўкцыён.
Пасля продажу двух складоў Бабруйскай крэпасці, пра што мы пісалі летам 2023 года, яшчэ адна частка абарончых збудаванняў гэтай крэпасці выстаўленая на таргі. Гэта цагляны двухпавярховы склад з фрагментам каменнага абарончага вала – заўважылі журналісты “Камерцыйнага кур’ера”.
Аб’ект выстаўлены на продаж на сайце “Інстытута нерухомасці і ацэнкі”, які выступае аператарам аўкцыёна. У дадзеных па гэтаму лоту можна пабачыць, што склад быў выстаўлены на продаж яшчэ ў красавіку, але дагэтуль лот застаецца актыўным. Кошт будынка – 40 рублёў, яго плошча складае 540 квадратных метраў і на ім абсалютна адсутнічаюць камунікацыі – няма ні электрычнасці, ні ацяплення, ні вадапроводу.
Акрамя адной базавай, па ўмовах таргоў, пакупнік абавязаны кампенсаваць гарадскому бюджэту выдаткі на вызначэнне рыначнага кошту аб’екта ў суме 828 рублёў 32 капейкі. Абавязковай умовай продажу з’яўляецца выкананне пакупніком рамонтна-рэстаўрацыйных работ на аб’екце на працягу трох гадоў пасля заключэння дагавора куплі-продажу, прычым гэтыя працы павінны праводзіцца па ўзгадненні з Міністэрствам культуры, паколькі склад з’яўляецца гісторыка-культурнай каштоўнасцю.
17 жніўня ў Бабруйску прайшоў аўкцыён па продажы будынкаў крэпасці, пабудаванай у 1810-1836 гадах. На аўкцыён былі выстаўлены два склады крэпасці, на 243 і 206 квадратных метраў. Стартавы кошт складаў адну базавую велічыню за кожны будынак.
На абодва склады прэтэндавалі па адным пакупніку, якія і сталі ўласнікамі. Паведамляецца, што гэта жыхар Бабруйска.
Па ўмовах аўкцыёна, новыя ўласнікі на працягу паўгода пасля пакупкі павінны звярнуцца ў Міністэрства культуры па дазвол на рэстаўрацыю. Самі працы пакупнікам трэба будзе выканаць на працягу трох гадоў пасля рэгістрацыі дамовы куплі-продажу. Зямельныя ўчасткі, на якіх стаяць будынкі, новыя ўладальнікі атрымаюць у арэнду на 50 гадоў.
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі выклаў на сваёй старонцы ў Facebook каляровую выяву плана Бабруйска 1794 года. Гэта адзін з самых ранніх вядомых планаў горада, а каштоўнасці яму дадае высокая дэталізацыя планіроўкі. На выяве можна пабачыць, якім быў горад да зносу большай часткі гістарычных будынкаў падчас будаўніцтва Бабруйскай крэпасці.
“Не тое, каб [гэты план быў раней] невядомы. – гаворыцца ў публікацыі – Зробленая на яго падставе прамалёўка прысутнічае ў беларускіх энцыклапедыях (“Энцыклапедыя гісторыі Беларусі”, “Вялікае Княства Літоўскае”). Аднак, арыгінал змяшчае значна больш цікавых дэталяў.”
З усёй забудовы, што ёсць на плане, да нашага часу захаваўся толькі адзін будынак – гаўптвахта, перабудаваная з касцёла. Яе можна пабачыць тут.
“У Рагачоўскай браме фартэцыі часам выпадае цэгла-пальчатка. – пракаментаваў публікацыю адзін з карыстальнікаў Тэлеграм-канала “Спадчына” – Другая ітэрацыя старажытнага Бабруйску, так бы мовіць, адзіны шанец дакрануцца. Больш у на тэрыторыі нідзе ўжываньня старой пальчаткі не заўважаў.”
Тэлеграм-канал “Бобруйск онлайн” паказаў, як у Бабруйску вырашылі праблему з рэшткамі знакамітай крэпасці. Будынкі, што ўваходзяць у спіс дзяржаўнай гісторыка-культурнай спадчыны, і патрабуюць рэстаўрацыі, былі проста закрыты банэрамі з сімвалічнай выявай.
Удзельнічаў у расійска-пруска-французскай (1806-1807) і расійска-шведскай (1808-1809) войнах як ваенны інжынер. Удзельнік праектавання і будаўніцтва Бабруйскай крэпасці.
Даследчык гісторыі ВКЛ, праводзіў археалагічныя раскопкі ў Падняпроўі і Панямонні, аўтар «Гісторыі літоўскага народа».
Першым на Беларусі даў вызначэнне курганам як месцам старажытных пахаванняў. Сцвярджаў, што дрыгавічы невядомага паходжання жылі каля Кіева. Даследаваў Лідскі замак, надрукаваў артыкулы пра Ліду, Навагрудак, Індуру і іншыя. Увёў у навуковы ўжытак «Хроніку Быхаўца» (1846).
Меў багатую калекцыю археалагічных матэрыялаў.
Быў арыштаваны ў сувязі з падзеямі паўстання 1863-1864 гадоў.
Памёр 26 лістапада 1864 года ў Вільні.
1793 год. Адчыніўся для публікі нацыянальны мастацкі музей у Луўры.
Луўр у Парыжы – помнік архітэктуры і адзін з найбуйнейшых мастацкіх музеяў свету.
Пабудаваны як крэпасць на рацэ Сене ў 1190 годзе. У ХVI стагоддзі пераўтвораны ў жылы замак, затым перабудаваны ў каралеўскую рэзідэнцыю.
У 1672 годзе Людовік XIII пабудаваў Версаль, і туды быў перанесены каралеўскі двор. У Луўры ў 1725 годзе Акадэмія мастацтваў зладзіла мастацкія салоны.
У аснове збору Луўра ляжаць былыя каралеўскія калекцыі, а таксама калекцыі кляштараў і некаторых асоб.
У Луўры захоўваюцца ўнікальныя зборы ўсходніх старажытнасцяў, старажытнаегіпецкага, антычнага, заходнееўрапейскага і італьянскага мастацтва.
Сярод іх – старажытнагрэцкія статуі “Ніка Самафракійская” і “Венера Мілоская”, статуі Мікеланджэла “Паўсталы раб” і “Паміраючы раб”, партрэт Моны Лізы (“Джаконда”) да Вінчы, творы Рубенса, Рэмбрандта, Пусэна, Ватта, Давіда , Дэлакруа, Курбэ.
tunnel.ru
1789 год. Вынайдзены напой бурбон.
Вялебны Элайдж Крэйг з мястэчка Бурбон (штат Кентукі) упершыню прыгатаваў разнавіднасць віскі – бурбон.
Асноўнае адрозненне яго ад еўрапейскага віскі заключаецца ў тым, што бурбон вырабляецца з кукурузы, а не з ячменю, і вытрымліваецца ў спецыяльных бочках.
Адвакат, грамадскі дзеяч. Пляменнік Валерыя Урублеўскага – лідара паўстання 1863-1864 гадоў, генерала Парыжскай Камуны.
Адзін з прызнаных лідараў літоўскага руху.
Быў упэўнены, што «мір і згода запануюць у нашым краі, калі ўсе мы будзем імкнуцца да ўсталявання брацкіх і справядлівых адносінаў уласнымі сіламі, а не пры дапамозе паліцыі, судовых прысудаў і турмаў».
Сабраў багатую бібліятэку, якую потым перадаў гораду Вільні.
Памёр 7 жнўня1925 года.
wikimedia.org
1883 года. НарадзіўсяВацлаў Ластоўскі. Беларускі пісьменнік, грамадскі і палітычны дзеяч, гісторык, філолаг, літаратуразнавец, этнограф, акадэмік АН Беларусі.
Рэдактар, выдавец беларускіх газет, часопісаў, кніг, падручнікаў.
Кіраўнік Кабінета міністраў Народнай рады БНР.
Працаваў дырэктарам Беларускага дзяржаўнага музея, загадчыкам кафедры этнаграфіі пры Інбелкульце, сакратаром Інбелкульта, у Камісіі жывой беларускай мовы, Камісіі па ахове помнікаў старасветчыны, арганізатарам этнаграфічных экспедыцый, у час адной з якой быў знойдзены Крыж Ефрасінні Полацкай.
Ставіў нацыянальныя інтарэсы вышэй за класавыя, лічыў нацыянальную праблему найважнейшай у гісторыі. Адмаўляў канцэпцыю адзінства гістарычных лёсаў Расіі і Беларусі.
Аўтар «Кароткай гісторыі Беларусі» (1910) – першай кнігі, у якой была спроба абгрунтаваць беларускі характар Вялікага княства Літоўскага, «Падручнага расійска-крыўскага слоўніка» (1924), фантастычнай аповесці «Лабірынты», сцэнічнага эпізода з жыцця Ф. Скарыны («Адзінокі»), апрацовак гістарычных легенд, апавяданняў, артыкулаў пра знакамітых беларускіх дзеячаў, па гісторыі Беларусі, перакладаў з рускай, англійскай, польскай, дацкай і іншых моў.
21 ліпеня 1930 года арыштаваны ДПУ. Утрымліваўся ў турмах Масквы і Мінска, знаходзіўся ў ссылцы.
Паўторна арыштаваны 20 жніўня 1937, 23 студзеня 1938 прыгавораны да расстрэлу і ў той жа дзень расстраляны.
1895 год. Вільгельм Конрад Рёнтген адкрыў невядомыя да гэтуль – Х-прамяні
Позна ўвечары, сыходзячы са сваёй лабараторыі, Рёнтген накрыў разрадную трубку, з якой працаваў увесь дзень шчыльным кардонным футаралам і ўжо ў дзвярах па звычцы павярнуўся праверыць, ці ўсё ў парадку. І тут ён заўважыў дзіўнае свячэнне на стале: свяціўся ліст паперы, пакрыты соллю сіняроднага барыю. Але побач не было крыніцы святла, працавала толькі разрадная трубка.
Усяго некалькі хвілін спатрэбілася вучонаму, каб зразумець: значыць, існуе іншае выпраменьванне, якое здольнае праходзіць скрозь шкло і кардон.
50 сутак навуковец не выходзіў з лабараторыі: прасвечваў прамянямі розныя прадметы: кнігу, скрыню з гірамі, калоду карт.
Ён прыйшоў да высновы, што новыя промні здольныя пранікаць скрозь непразрыстыя прадметы і пераадольваць адлегласць 1,5-2 метры. Ён адкрыў X-прамяні – нябачнае вокам выпраменьванне з даўжынёй хвалі 0,005 – 100 нанаметраў.
Першым чалавекам, якому Рёнтген вырашыўся прадэманстраваць сваё адкрыццё, стала яго жонка Берта.
28 снежня прафесар дазволіў ёй увайсці ў лабараторыю і зрабіў першы ў гісторыі рэнтгенаўскі (больш правільна – рёнтгенаўскі) здымак. Гэты здымак кісці рукі фраў Берты за некалькі дзён абышоў увесь свет.
Аўтар лірычных рамантычна-акрыленых твораў: шэрагу зборнікаў, паэм. Пісаў і апавяданні для дзяцей.
Перакладчык на беларускую мову М. Астроўскага «Як гартавалася сталь», вершаў А. Пушкіна, У. Маякоўскага, Э. Багрыцкага і іншых.
Некаторыя яго вершы, пакладзеныя на музыку, увайшлі ў фальклорныя запісы.
Арыштаваны ў лістападзе 1936 года, прыгавораны да 8 гадоў пазбаўлення волі. Памёр 17 лютага 1938 года ў перасыльным лагерным пункце.
1956 год. Адкрыццё Музэя абароны Брэсцкай крэпасці.
Расшыраная экспазіцыя з 9 залямі была адчынена 25 чэрвеня 1961 года да 20-годдзя абароны. Права адкрыць яё было прадастаўлена абаронцу крэпасці Герою Савецкага Саюза П. Гаўрылаву.
8 мая 1965 года Брэсцкай крэпасці прысвоена званне «Крэпасць-герой».
У 1969 годзе музей перададзены з Міністэрства абароны СССР у падпарадкаванне Міністэрства культуры БССР.
Зараз экспазіцыі размешчаны на 1 270 м2. У 10 залях музея прадстаўлена 4 000 экспанатаў.
За гады існавання музей наведалі 25 мільёнаў чалавек са 140 краін свету.
brest-fortress.by
1975 год. Адбылося паўстанне на вялікім супрацьлодкавым караблі Балтыйскага флота “Вартавы” ў Балтыйску.
Пасля ваенна-марскога парада ў Рызе, у ноч з 8 на 9 лістапада кіраванне караблём было захоплена зампалітам карабля, капітанам 3-га рангу Валерыем Сабліным.
Ён лічыў, што ўлада вядзе народ не тым шляхам. Марскі афіцэр распрацаваў дэталёвую праграму пераўладкавання грамадства. Ён выступаў за шматпартыйнасць, свабоду слова, змяненне парадку выбараў у партыі і краіне.
У яго планах было прывесці карабель у Ленінград і там агучыць свае патрабаванні. Карабель быў перахоплены памежнымі вартаўнічымі караблямі і марской авіяцыяй.
Па прыгаворы ваеннага трыбунала Саблін быў расстраляны.
У 1994 годзе справа В. Сабліна была перагледжана Ваеннай калегіяй Вярхоўнага суда РФ. Яму замянілі “расстрэльны” артыкул на 10 гадоў турэмнага зняволення.
Сучасны беларускі скульптар. «Мінчанін года» (2015), ЛаўрэатДзяржпрэміі.
Сярод яго вядомых твораў манумент «Брама Памяці», частка мемарыяльнага комплексу «Трасцянец» у мінскіх Шабанах, скульптура «Манета» перад галоўным офісам банка «Дабрабыт» у Мінску, помнік Івану Шамякіну ў Добрушы (у суаўтарстве).
Народны мастак. Акадэмік акадэміі мастацтваў Расіі, акадэміі навук Беларусі, Герой Беларусі. Працаваў у галіне станкавага і манументальнага жывапісу.
У аснове твораў ваеннай тэматыкі асабістыя ўражанні ад гераічнай барацьбы народа супраць акупантаў, злачынстваў фашыстаў супраць чалавецтва. Значнае месца ў творчасці займаюць партрэты, хрысціянская тэматыка.
wiki55.ru
wikimedia.org
tunnel.ru
tunnel.ru
wikimedia.org
tunnel.ru
brest-fortress.by
wikimedia.org
wikimedia.org